བསྟོད་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། བསྔགས་པ་བཤད་པ།
ད་ནི་འདིའི་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། །མོས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལ་ནི། །དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་བསྟོད་པ་དང༌། །བཀུར་བ་དང་ནི་བསྔགས་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བསྟོད་པའི་ཆ་དང་པོ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་གིས་བཀང་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆ་གཉིས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་འདམ་དུ་སྩལ་ན་འདི་ཉིད་ལེན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བྲིས་ཤིང་གླེགས་བམ་དུ་བགྱིས་ཏེ་གཞན་ལ་སྩལ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྦྱིན་པ་པོ་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། བཤད་ཅིང་བསྟན་ན་བསོད་ནམས་ཤས་ཆེར་འཕེལ་ཏེ། དེ་ནི་སྟོན་པ་ཡིན་པར་བསམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་དེ་དག་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལ་བཀོད་པའི་བསོད་ནམས་པས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དྲུག་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་བཀོད་ན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བདུན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་རང་བྱང་ཆུབ་ལ་བཞག་ན་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བརྒྱད་པ་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་
གི་སེམས་ཅན་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས་སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་བཞག་ན་དེ་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་དོན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སོ། །བསྟོད་པ་ཆ་དགུ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཞག་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་ཆ་དགུ་པ་ཡིན་ནོ། །བཀུར་བ་ཡང་ཆ་དགུར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཀུར་བ་དང་པོ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཞག་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་བཞག་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་རང་བྱང་ཆུབ་ལ་བཞག་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི་གཞན་ཡང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལ་བཀོད་པར་གྱུར་པའི་བསོད་ནམས་པས་གླེགས་བམ་ལ་བྲིས་ནས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཉིད་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ལ་གཉིས་སུ་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་གཉིས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བློས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་འཛིན་པ་དང་འཆད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པ་ནི་ཡང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དོན་དེ་སྟོན་པས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཉིད་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དྲུག་པ་ནི་ཡང་དོན་དང་ལྡན་ཡི་གེ་དང་ལྡན་པར་བསྟན་པ་ལས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་བསོད་ནམས་ཆེས་འཕེལ་བ་ཉིད་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བདུན་པ་ནི་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་བདེ་བའི་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རིམ་གྲོར་བྱས་པ་བས། འདི་
ཉིད་དོན་དང༌། ཡི་གེ་མ་ནོར་བར་འཆད་ཅིང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་ནི་འདི་ལས་ངེས་པར་འཁྲུངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བརྒྱད་པ་ནི་ཡང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གཞལ་དུ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བས་ལྟར་བཅོས་པ་ལས་བཟློག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཀུར་བའི་ཆ་དགུ་པ་ནི་ཡང་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུའི་ཕྱོགས་རེ་རེའི་ཞིང་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས། སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཛིན་དུ་བཅུག་ཅིང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་བཞག་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཉིད་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཀུར་བའི་ཆ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ད་ནི་བསྔགས་པའི་ཆ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་བརྗོད་པར་བྱའོ་དེ་ལ་བསྔགས་པའི་ཆ་དང་པོ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དེ་སྙིད་ཅིག་ཁོ་ན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དེ་སྙེད་ཅིག་ཁོ་ན་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་སྙེད་ཅིག་ཁོ་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དུ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དེ་སྙེད་ཁོ་ན་རང་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པ་ནི་ཡང་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཡང་དག་པར་བཀོད་པ་བས། སེམས་ཅན་གཅིག་གཅིག་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་བཀོད་པ་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཉིད་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
དྲུག་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གླིང་བཞི་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བདུན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བརྒྱད་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གཉིས་པ་དང༌། སྟོང་གསུམ་པ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་བཀོད་པ་བས་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བསྔགས་པའི་ཆ་དགུ་པ་ནི། ཡང་འཛམ་བུའི་གླིང་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་བཀོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དེ་རྣམས་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པའི་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲོ་བ་བསྐྱད་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་བསྔགས་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཆའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི། རིག་བྱེད་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་བརྗོད་པ་ནི་བསྟོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ལྟར་དོན་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཆད་ཕྱེད་དང་བཞི་པའི་ཨོཾ་ནི་བཀུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ནི་སྒྲའི་ཚངས་པ་ནི་དམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་བཀུར་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། འདིར་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པའི་རྟོགས་པའི་ཆ་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བསྔགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྙན་ཚིག་གི་རིག་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ང་སྨྲ་སྟེ། མར་ལྟ་བུའི་ཚིག་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་བསྔགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཡང་སྒྲར་གཏོགས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ན། འདིར་ནི་ཆ་དགུ་པའི་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྔགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ནི་ཡན་ལག་སྟེ་ཆ་ཤས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་མདོ་གཞན་
གྱི་གླེང་གཞི་དེ་དང་དེ་དག་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟོད་ཅིང་བཀུར་ལ་བསྔགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་འཐད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང་བཀུར་བ་དང༌། བསྔགས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།