Nitartha Digital Library
Tibetan
སྡེ་དགེའི་བསྟན་འགྱུར་པོད་དགུ་བཅུ་པ།


  collapse section
འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ།  པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པ།
   
   
   
   
   
   
   
   


 
no previousའཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ། པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པ།next

འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ།
པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པ།

དང་པོ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྐབས།


DTG090_Page_0002
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱཪྻ་ཨཥྚ་ས་ཧ་སྲི་ཀ་པྲཛྙཱ་པཱ་ར་མི་ཏཱ་མ་རྨ་ཀཽ་མི་ཏ་ནཱ་མ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་ཕམ་མགོན་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ཞིག་འོད་ཟེར་སྙིང་གི་མུན་ལས་རྒྱལ་ནས་སྤྲོས་མེད་ལྔ་པོ་ཕུང་པོར་གྱུར་པ་སྟེ། །གང་ལ་ཤར་ན་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པའི་རྙོག་པ་བསལ་བར་གྱུར་ནས་ས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ། །དེ་ཡིས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བདེ་བ་འགྲོ་ལ་བསྐྱེད་ཕྱིར་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་པའི། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་སྲིད་པར་འཁྱམས་པ་འཇིག་བྱེད་དེ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ནས། །ཡིད་ཀྱི་དྲི་མ་བཤིག་ཅིང་ལྟ་བ་ངན་པ་འཇོམས་བྱེད་ལ། །སྐྱེ་བའི་རྙོག་པའི་ཡལ་ག་མ་ལུས་ངེས་པར་དྲུང་འབྱིན་ལ། །ཆེ་མཆོག་རྟོག་མེད་རྫོགས་སངས་ས་ན་གཉིས་མེད་ལམ་གཉེན་གྱི། །འོད་ཟེར་བརྩེ་བས་བརླན་ཆར་ཇི་ལྟ་བུར་ན་སྟོན་པ་ཡི། །གང་ཡང་འཕགས་པ་མི་ཕམ་བསྟན་བཅོས་དེ་ཉིད་བྲལ་བའི་གཞུང་གིས་ཀུན་ཏུ་ཚིམ་མིན་པས། །


DTG090_Page_0003
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡུམ་གྱི་གནད་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ལོག་པའི་ལམ་གྱིས་སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེ་ཡུན་རིངས་འཁྱམས་གྱུར་པས། །དེ་ཕྱིར་ནང་གི་མུན་པས་ཁྱབ་པའི་རྒྱུན་གྱིས་འཕྲོག་བྱེད་བསྟན་བཅོས་སྙིང་པོ་ལ་རེག་པའི། །ལེགས་གསུངས་སྦྱངས་པའི་བདུད་རྩིའི་གཏེར་ལྡན་བདག་གིས་དེ་གནད་ཡང་དག་གསལ་བྱེད་ཟླ་འོད་སྤྲོ། །འདིར་ངེས་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་རབ་འབྱམ་མང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་ཅིང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཕན་ཚུན་དུ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་པ་དག་གིས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་དྲ་བ་མཐའ་དག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་དྲུངས་ཕྱུང་ནས་མུ་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་ཆགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་སེམས་སྐད་ཅིག་ལ་གཟིགས་ནས་མཆོག་ཏུ་བརྩེ་བ་ཆེན་པོའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པ་དེ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱིས་རྟོགས་པར་བཞེད་ནས་བསྟན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་སྡུད་པ་པོས་བསྡུས་པ་ནི། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མངོན་པར་བསྟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཏེ་འདི་ཉིད་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡུད་པ་པོའི་རང་བཟོ་མ་ཡིན་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་


DTG090_Page_0004
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཀའ་ཉིད་དུ་བཤེད་དེ། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་ཞེས་བྱས་ནས་ཆོས་བསྡུ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འབྲལ་བ་དང་གོ་རིམས་ཀྱིས་བཤད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །འདི་སྡུད་པ་པོ་ནི་ལྕང་ལོ་ཅན་ན་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་སྟེ། དེ་ཡང་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྲུང་བར་དབང་བསྐུར་ནས་རྟིང་ལ་རྗེས་སུ་གཤེགས་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བ་བསྟན་པའི་མདོ་ལས་བཤད་པ་དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དབང་བསྐུར་བའི་མདོ་ལས་བསྟན་པ་སོ་སོར་གཏད་པས་སོ། །གང་ཡང་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་གྱི། །ཆོས་སྡུད་པའི་དོན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྡུ་བར་འདོད་ནས། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པ་པོ་ལས་ཐོས་པ་ཅིག་ཀྱང་རྗེས་སུ་བརྗོད་ཅིང་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ལས་གཞན་ཡང་ཉན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྡུད་པ་པོར་བརྗོད་དོ། །བསྡུས་པའི་རྗེས་ལ་དུས་དེར་གནས་པ་ཉིད་ན། མཆོག་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་དཀའ་ལ་རྟོགས་པར་མི་ནུས་ཞེས་པས་ཐུགས་རྗེས་དེ་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་ལེ་འུར་བྱས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས་གསལ་བར་མཛད་ཀྱི། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་བྱས་ནས་དུས་ཕྱིས་བྱས་ཞེས་པ་ནི་སེང་གེ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། སྔོན་དུ་བྱས་པ་ལ་མ་བཤད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་འདོད་ནས། མཆོག་ཏུ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ནི་བླ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བས་ཕྱག་འཚལ་བ་ཤིན་ཏུ་དོན་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་བཤད་པར་བྱ་བའི་མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་བརྗོད་


DTG090_Page_0005
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ན་དེ་ཉིད་ལ་དང་པོ་ཕྱག་འཚལ་བ་ནི། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་ཚོལ་རྣམས་ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་ཉེར་ཞིར་ཁྲིད་མཛད་གང་ཡིན་དང༌། །འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་རྣམས་ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དོན་སྒྲུབ་མཛད་པ་གང༌། །གང་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས་ཐུབ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་འདི་དག་ཀུན་གསུང་བའི། །ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་བཅས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཅི་སྟེ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཐར་བར་འཚལ་བའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་བསྡུ་སྟེ། དེ་དག་གི་ཐེག་པ་ལས་ཁྱད་པར་ཆུང་བའི་ཕྱིར་ན་རིམ་པ་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ། །རྣམ་པ་འདི་དག་སྣ་ཚོགས་ཞེས་པ་ནི་ཐུབ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་སོ། །གང་དང་ལྡན་པས་རྣམ་པ་འདི་དག་ཀུན་གསུང་ཞེས་པ་འདིས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་གསལ་བར་བྱས་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གང་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་མི་རྟག་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སློབ་མ་དང་བསེ་རུ་དག་དང༌། གང་ཡང་སློབ་མ་དང་བསེ་རུ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཤེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། གང་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་རྣམས་མཁྱེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཏེ། དེའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ལ་གཅིག་པའི་ཚིག་གོ །ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་དང་བཅས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡུམ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་དོན་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་བདག་གིས་དངོས་པོ་བསྐྱེད་པ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་ཡུལ་འཛིན་པ་པོར་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གཞན་ལྔ་པོ་རྣམས་བསྡུས་པའི་བརྒྱད་ཅར་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་ཡང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་


DTG090_Page_0006
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོའི་རྟོགས་པ་པའི་དབྱེ་བ་ལ་དགོངས་ནས། ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ནས། གཞན་གདུལ་བྱ་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པར་འདོད་པས་གསུངས་པ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ལམ། །སྟོན་པས་འདིར་ནི་བཤད་པ་གང༌། །བློ་དང་ལྡན་པས་མཐོང་འགྱུར་གྱི། །གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་མ་ཡིན་ཞེས། །ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་ཅན། །མདོ་དོན་དྲན་པ་ལ་བཞག་ནས། །བདེ་བླག་ཏུ་ནི་རྟོགས་འགྱུར་བ། །ཞེས་བྱ་རྩོམ་པའི་དགོས་པའོ། །ཞེས་ཏེ། བགྲོད་པར་བྱ་བས་ལམ་ཞེས་པ་སྟེ། གཙོ་བོ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཡི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཐོབ་པའི། །རིན་ཆེན་སྒྲོམ་ཕྱེ་ལྟ་བུ་ལ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ཡང་དག་བརྗོད། །ཅེས་སོ། །འདིས་བགྲོད་པར་བྱེད་ཅེས་པས་ན་ལམ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཕལ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེ་ཁོངས་སུ་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དྲུག་འདུས་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོ་བོའི་ལམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་རྗོད་པར་བྱེད་པའི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པས་ན་བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པའི་ཡང་དགོས་པའོ། །དེ་ཡང་མདོའི་དོན་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཐོས་པ་ཉིད་བསམ་པས་དྲན་པ་ལ་བཞག་ཅིང༌། ཆོས་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་གདམས་ངག་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དེའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་བླག་ཏུ་རྗེས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཐོབ་པ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པ་ནི་མདོ་བརྩམ་པའི་དགོས་པའོ། །འབྲེལ་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་རྗོད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དེ་གོ་སླ་བ་ཁོ་ནའོ། །འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྡུ་བར་བྱ་ཞེས་པ་སྟེ། གླེང་


DTG090_Page_0007
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞིའི་གོ་སྐབས་ཡིན་གྱི་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་ལུས་ཉིད་འདི་སྐད་དུའོ། །བདག་གིས་ནི་མངོན་སུམ་དུ་ཐོས་པ་སྟེ། བླ་མ་ལས་ཕན་ཚུན་བརྒྱུད་པས་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལྟར་འདིར་གླེང་བསླང་བ་བསྟན་པའི་རྗེས་སུ་གླེང་གཞི་དང་དུས་གང་དང་ཡུལ་དང་སྟོན་པ་པོ་དང་འཁོར་གྱིས་འདུས་པ་སྟེ། དེ་ལ་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཇི་སྲིད་དུ་ཀུན་དགའ་བོ་ཞེས་པའི་བར་ནི་གོ་སྐབས་ལ། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ལུས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་གསུངས་ཞེས་མ་བསྟན་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་དོན་དམ་པར་ནི་བསྟན་པ་མི་སྲིད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་ལ། བསྟན་པའི་སྣང་བ་ནི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་བདག་པོ་ཡིས་སོ། །གང་དུ་བྱས་པ་དང་ཐོས་པའི་ཁྱད་པར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དུས་གཅིག་ནི་དུས་གཅིག་ལ་སྟེ་འདིས་ནི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཆོས་འདི་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལན་ཅིག་གསུངས་པ་ལ་བདག་ཉིད་ཐོས་པ་འཛིན་པ་ཉིད་དུ་གསལ་བར་བྱས་པའོ། །བདུད་བཞི་བཅོམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། ངེས་པར་བརྗོད་པ་ལན་ཕྱི་མའོ། །ཡང་ན་བདུད་བཞི་པོ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བཅོམ་པས་ན་བཅོམ་པ་སྟེ། བྱེད་པའི་ངེས་པའི་ཚིག་ལན་ཕྱི་མའོ། །འབྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་པས་བཅོམ་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་སམ། མངོན་པར་བསྟན་ཞེས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སམ། བསྟན་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་རྒྱུ་རྣམས་ཁོ་ན་བྱེད་པ་ཉིད་རྣམ་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཚོགས་པ་དབང་ཕྱུག་དང་གཟུགས་བཟང་དང་གྲགས་པ་དང་དཔལ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲུག་གོ །དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་ནི་གཞན་དབང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེའི་ཚོགས་པས་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་ལྷམ་མེ་བའི་


DTG090_Page_0008
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྐའི་ཕྱིར་རོ། །གྲགས་པའི་ཚོགས་པ་ནི་ཕྱོགས་སུ་སྒྲ་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མང་པོ་གང་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་དཔལ་གྱི་ཚོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔལ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དག་ཅིང་མ་ཆགས་ཤིང་མ་ཐོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རྟག་པར་མི་དགའ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞུགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་སོ་སོར་སྡུད་པར་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཅན་འདིས་འདྲེན་པར་བྱེད་ཅེས་པས་ཆོ་འཕྲུལ་ལ། ཆོ་འཕྲུལ་དེ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་ཤིང་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ནི་སེམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་གདུལ་བྱའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཁྱད་པར་དུ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་ནས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱེད་པའི་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞིས་གནས་ཤིང་བཞུགས་པའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་ནི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་བཞུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནི་གསུང་གི་ཕྲིན་ལས་ནི་ཆོས་སྟོན་པས་བཞུགས་པའོ། །གང་རང་བཞིན་གྱིས་མཉམ་པར་བཞག་པ་དང༌། གང་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་དེ་གཉིས་ཆར་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ཏེ། དེ་གཉིས་ཆར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་བཞུགས་པའོ། །གང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་གཟུགས་པ་ཉིད་དང་དེར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་དེ་གཉིས་ཆར་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ལ་གནས་པར་རྣམས་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་མང་པོས་བཀུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གི་འཁོར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་


DTG090_Page_0009
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ས་ཕྱོགས་སུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོ་སྟེ། རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རང་བཞིན་ལ། རི་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་ཚིགས་ལྟད་མོ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཆོད་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཉེ་བར་སོགས་པའི་དོན་དུ་གནས་བསྟན་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསྟན་ཅེ་ན། མང་པོས་བཀུར་བ་ཆེན་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོའི་གནས་ཉིད་བཞིན་དུ། མདོ་སྡེ་འདི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོར་སེམས་ཅན་ལ་གསལ་བའི་དོན་དུ། འདིར་ཡང་མདོ་སྡེ་བསྟན་པ་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་རབ་ཏུ་བཞུགས་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོ་ཞེ་ན། ཉན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་རིང་ནས་མངོན་པར་འཕགས་པ་ཉིད་ཀྱི་གསལ་བའི་དོན་དུའོ། །ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་དང་གྲངས་ཀྱིས་ཆེ་བའི་དག་གིས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་སློང་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། དེ་འདིར་མ་བཟུང་བས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོ་མ་གཟུང་བས་ན་ཐལ་བར་འགྱུར་བས། ཅུང་ཞིག་གང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པ་དེ་འདིར་གཟུང་བར་བྱའོ། །དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་དགེ་འདུན་གྱི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ཅི་ལྟར་དགེ་འདུན་ཞེ་ན། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་བདུད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཕྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གྲངས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་ཕྱེད་ཅེས་ཏེ། བརྒྱ་ཕྲག་ཕྱེད་མ་ཚང་བའི་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གསུམ་མོ། །འདིར་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཅོ་ལྔས་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་བརྗོད་དོ། །དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ་དེ་བཅོམ་པས་དགྲ་བཅོམ་པའམ། བསྒྲུབ་པའི་མཆོད་པ་ཡང་དག་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པར་བྱེད་པས་མཆོད་བྱེད་དམ། ཡང་ན་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་འོས་སུ་གྱུར་པས་ན་མཆོད་འོས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐབས་ཅིག་པ་ཉིད་བརྗོད་པ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་དང་མནར་མེད་པའི་བར་དུ་ཀུན་ཏུ་ཟག་པ་བྱེད་ཅིང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བ་གཡོ་བའི་ཟག་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་མ་རིག་པ་མ་རྟོགས་པ་འདོད་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་


DTG090_Page_0010
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཟག་པའོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ནི་སྲིད་པའི་ཟག་པའོ། །ཁམས་གསུམ་པ་ཅན་གྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལྟ་བ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པའི་ཟག་པའོ། །འདི་རྣམས་ཟད་པས་ན་ཟག་པ་ཟད་པའོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡོན་གསུངས་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་དང༌། གང་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དང༌། གང་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པས་དེའི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་ནི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་བས་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་དག་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོ་ལ་དབང་བས་སྤྱོད་ལམ་ཉེ་བར་ཞི་ནས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བས་ནི་སེམས་དེ་རྣམས་དབང་དུ་བྱེད་པ་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ལ་དབང་བས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་བཅད་ནས་འཆིང་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་བཞིན་དུ་རང་ཉིད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ན་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྟེ། སྲིད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་ཞིང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་མ་རིག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྙོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་གྱུར་ཞིང་དགྲ་བཅོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །ཅང་ཤེས་པ་ནི་འཇིགས་པ་རྣམས་མེད་པ་སྟེ། འཇིགས་པའི་དོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་མེད་པས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་རྙེད་པ་འཇིགས་པ་མེད་པ་རྙེད་པ་བག་ཚ་བ་མེད་པ་རྙེད་པ་དབུགས་འབྱིན་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམས་མེད་


DTG090_Page_0011
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོགས་པ་མེད་པའོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནོད་པ་དང་གཞན་གྱིས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང་ངན་འགྲོ་དང་འཚོ་བ་ཆད་པ་དང་མྱ་ངན་དང་འཆི་བའི་འཇིགས་པ་རྣམས་མེད་པས་འཇིགས་པའི་དོགས་པ་མེད་པའོ། །རྙེད་པ་དང་མ་རྙེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་མ་གྲགས་པ་དང་བསྟོད་པ་དང་སྨད་པ་དང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་མ་གོས་པས་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱིས་དོགས་པ་མེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་རྣམས་ལ་མི་ཤེས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་ལོག་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་མེད་པས་ན་མི་ཤེས་པའི་དོགས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་དོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ན་ཅང་ཤེས་པའོ། །གླང་པོ་ཆེན་པོ་ནི་གཙོ་བོ་ཆེན་པོ་སྟེ། རིག་པ་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པའི་རྟོགས་པའི་ཆོས་ཐོས་པས་སོ། །རྫུ་འཕྲུལ་དང་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང་ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་རིག་པ་ལ་ནི་གཞན་དག་ཏུ་དེ་ལ་རིག་པ་གསུམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །བྱ་བ་བྱས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བྱ་བ་ངེས་པར་བྱས་པས་སོ། །བྱ་བ་བྱེད་པ་ནི་འདོད་པ་ཆུང་བ་དང་ཞུགས་པ་དང་ཆོག་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་སྦྱངས་པར་གྲགས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་ལ་རང་གི་མོས་པས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁུར་བོར་བ་ནི་ཁུར་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་དེ་རྣམས་བོར་བ་སྟེ། དེ་ལ་ཕུང་པོའི་ཁུར་བཏང་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་ལ་སྦྱོར་ནུས་པ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཁུར་སྤངས་པས་ནི་ཀུན་འབྱུང་སྤངས་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པའོ། །དམ་བཅས་པའི་ཁུར་བོར་བས་ནི་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བདེ་བ་ཐོབ་པའོ། །སྦྱོར་བ་རྩོམ་པའི་ཁུར་གྱིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་ལམ་བསྒོམས་པས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པའོ། །ཁུར་བོར་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཁུར་བོར་ནས་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་ནི། རང་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ཞེས་པ་ལ། རང་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་དོན་མིན་པ་སྤོང་བ་ནི་རང་གི་ཉོན་མོངས་པའི་


DTG090_Page_0012
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་རིག་པ་སྤངས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་དང་དོན་རྟོགས་པས་གང་ཞིག་གི་རིག་པ་བསྐྱེད་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ཤེས་པའི་སྲིད་པར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ནི་དགུ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་སྲིད་པར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་དེ་རྣམས་གཞན་དུ་སྤངས་པས་སོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་རྣམས་སྤོང་ངོ༌། །འདིར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་སྟེ་ལྟ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་པའི་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་རྣམས་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་རྣམས་སྤངས་ཤིང༌། ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་དང་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་རྣམས་དགྲ་བཅོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཟད་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཀུན་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཡང་དག་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་པས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་སྟོན་ཅིང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་མོས་པ་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །སེམས་ཀྱི་དབང་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་གང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དབང་དུ་བྱས་ནས་དབང་སྒྱུར་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་སེམས་ལ་དབང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ངོ༌། །དེ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ནི་ཕ་རོལ་སྟེ། མཐར་ཐུག་པ་འདིར་འགྲོ་བ་དང་འདིར་ཕྱིན་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །ཕ་རོལ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་ལ་དམ་པར་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་ནི་དེས་ཐོབ་པའོ། །དབང་ནི་གང་དུ་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ་དང་ལུགས་ལས་བཟློག་པ་ཉིད་ལ་དང་པོའི་རིམ་པ་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། གནས་པ་དང་ལྟ་བ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་པ་ན་དེ་ཅི་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་


DTG090_Page_0013
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བོ་ཡང་ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་ནོ་ཞེ་ན་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་ཚིག་ནི་དོན་མཐུན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ལས་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་རྟོགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ལ་ཉེ་བར་སྟོན་པའོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་མཉེས་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་ཆོ་འདོད་པས་དེས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་མཉེས་པའོ། །འདིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་བཤད་པ་ནི། རྗེས་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པ་ལ་དགོངས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་འཁོར་གྱི་ཕྱིར་དང༌། ངེས་པའི་འཁོར་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཡང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འཁོར་ཉིད་ལ་ངེས་པ་ནི་རང་གི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་རྟག་པར་ཀུན་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕལ་ཆེར་ཁྱིམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་འདི་ནས་ཀྱང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་རྣམས་ནས་ཀྱང་འདི་རུ་འོང་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནི་འདིར་མ་བཤད་དེ། དེའི་ཐེག་པ་གསུངས་པ་དེ་ཉིད་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་པར་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང་ཡུམ་འདིར་བསྡུས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་གཅིག་ནི་གསུངས་ནས་གོ་བས་ཚིག་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ་དེ་ནི་རྒྱས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི་མང་དུ་བཤད་པས་ལྷག་མ་ཡང་གོ་བས་རྣམ་པར་སྤྲོས་ནས་གོ་བ་སྟེ། འདི་ནི་འབྲིང་ལ་དགའ་བའོ། །གསུམ་པ་ནི་ཉུང་དུ་བཤད་པས་མང་དུ་རྟོགས་པའི་མགོ་སྨོས་པས་གོ་ལ། དེ་ནི་བསྡུས་པ་ལ་དགའ་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་ལ་རིམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་པ་དང༌། སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ལྔ་པ་དང༌། བརྒྱད་སྟོང་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་གཞུང་ནི་བསྡུས་པར་འདོད་པས་ན་གཞུང་འདིའི་གླེང་གཞི་ཡང་བསྡུས་པ་སྟེ། དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང༌། ལྷ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་དྲི་ཟ་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ཡང་འདིར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་རྣམས་བཤད་པས་ནི་གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོ་ལ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་འཁོར་དང་བཞུགས་པར་འགྱུར་བ་དེར་བདག་གིས་


DTG090_Page_0014
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་སྟེ་གླིང་གཞིའོ། །བསྟན་པ་གོ་བའི་སྐབས་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་རྒྱན་ལ་དེར་བཞུགས་པར་གྱུར་པས་སམ་དེར་གནས་པའི་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་ན་འབྱོར་པས་རབ་འབྱོར་ལ། གནས་བརྟན་ཞེས་སྨོས་པས་ནི་མཆོད་པའི་དོན་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱང་མཆོག་གི་ཕྱིར་རོ། །བཀའ་སྩལ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབྱོར་བ་ཞེས་པ་སྟེ། གསུང་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་ཕྱག་གིས། ཁ་ཅིག་ཏུ་གསུང་གིས། ཁ་ཅིག་ཏུ་ཐུགས་ཀྱིས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་དེའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུའོ། །སྤོབས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱིས་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱིས་ཞེས་པའོ། །གང་དུ་རབ་འབྱོར་ལ་བོས་ནས་བསྟན་པའི་སྐད་ཅིག་ལ་གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཞལ་འཛུམ་པས་བདག་ལ་གཟིགས་ནས་ཆོས་སྟོན་ཏོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་རབ་འབྱོར་ནས་བཀའ་སྩལ་པས་ན་དེ་གཉིས་བསྡུས་པའོ། །འོ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་རྣམས་སྟོན་པ་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱང་ལན་ཅིག་ཅིའི་ཕྱིར་མ་བོས་ཤེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བོས་ནས་བསྟན་པ་ནས་མདོ་འདི་ནི་ཟབ་པས་བདག་ཅག་རྣམས་སྦྱོར་བར་མི་ནུས་ཞེས་ཁ་ཅིག་ལུང་ལ་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ལ། རབ་འབྱོར་ལ་བརྩམས་ནས་བསྟན་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ནས་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ། ཐུན་མོང་པར་ཡང་སྟེ་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་དེས་བཤད་པས་ཀྱང་དགེ་སློང་རྣམས་དང་འཁོར་གཞན་གྱི་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཐོབ་པས་སོ། །གང་ཡང་བླ་མས་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་སློབ་མ་མེད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདི་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ནི་ཆོས་ལ་གུས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་བཤད་པ། གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཆུང་ངུ་ན་ལྷག་པར་མོས་ཞེས་པས་སོ། །གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ཤེན་གསུངས་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་


DTG090_Page_0015
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རྟོགས་པ་སྟེ། དགོས་པའི་དགོས་པའོ། །དོན་དེ་ལ་སྦྱོར་བས་གཞུང་དང་ལམ་དག་ལ་ཡང་དེའི་སྒྲས་སོ། །དེ་ལས་བརྩམས་ནས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པས་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཐབས་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཆད་དུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་སྟེ། དེ་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་བགྲོད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་མ་ལུས་པར་འགྲོ་བའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ཡིས་བགྲོད་ཅེ་ན། སྦྱོར་དང་སྦྱོར་བའི་རབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། སྦྱོར་པའི་གོ་རིམས་དང༌། སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། དགོས་པའི་ཚུལ་དེས་མ་ལུས་པར་གྱིས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ངག་གཉིས་པོ་འདིས་ནི་འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་ལ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་སོ་སོར་སྟོན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཡང་དག་བཤད། །ཅེས་པ་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་ན་རབ་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་ཤེས་རབ་འདིའི་ཕ་རོལ་པས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདིས་ཀྱི་ཨ་ཕྱིས་པའོ། །གང་གི་ཕ་རོལ་ཞེ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྟེ། ཅི་རིགས་པར་འཕགས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་དག་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཞིང་སོ་སོར་རྟོགས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དོན་གྱི་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་བཤད་ཅེས་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ལམ་ཤེས་ཉིད། །དེ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད། །རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་དང༌། །རྩེ་མོར་ཕྱིན་དང་མཐར་གྱིས་པ། །སྐད་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །ཆོས་ཉིད་སྐུ་དང་དེ་རྣམས་བརྒྱད། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་ཤིང་ཡང་དག་པར་


DTG090_Page_0016
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། དོན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩེ་མོ་ནི་རབ་ཐོབ་པའོ། །མཐར་གྱིས་པ་ནི་རིམ་གྱིས་ན་མཐར་གྱིས་པ་སྟེ་མཐར་གྱིས་པ་དེར་སྦྱོར་བར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་རྣམ་པ་བརྒྱད་ལ་མངོན་པར་ཉེ་བར་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། བདུན་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། འདི་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་བརྒྱད་རྣམས་སོ། །གང་དུ་འདིར་རྣམ་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཉིད་ལས་བསྟན་ཏེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཏེ། གང་ཟག་གི་དབྱེ་བས་ཇི་ལྟ་བུའི་རིགས་ཐ་དད་ནས་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་རྣམ་གསུམ་ནི་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྒོ་ནས་རིགས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གང་ཟག་གཅིག་བུ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བསྟན་ན། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཁོ་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སུ་བསྒྲུབ་པས་ཇི་ལྟ་ན་གཞན་རྣམས་དགོས། གང་ཡང་ཉན་པ་པོའི་འདོད་པའི་ངོར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཏེ། གཅིག་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་ཏེ། དཔེར་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་འབྲས་བུ་དང་རྒྱུས་བསྒྲུབས་པའི་གོ་རིམས་ཏེ་དཔེར་ན་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་དག་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་དག་བཞིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ནས་ལམ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ནས་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པར་འདོད་ཅེས་པ་ནི་རིགས་པས་མི་འཐད་དེ། དང་པོ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཐ་མའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་ཡང་གཉིས་པ་མེད་ལ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་ལམ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྲིད་པ་མེད་པས་གང་


DTG090_Page_0017
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བརྒྱད་པོ་འདི་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རིམ་པ་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་མིན་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཙོ་བོ་ནི་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོགས་པ་ཁོ་ནའོ། །གཙོ་བོ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་སུ་དེ་ཉིད་ལམ་ཤེས་པས་གང་ཟག་དང་ཆོས་བདག་མེད་པར་སོ་སོར་རྟོགས་པ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་གང་ཟག་གི་སྟོང་པ་ཉིད་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དང་ལམ་ཤེས་པ་གཉིས་པ་མེད་ལ། དེ་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། དེ་ལྟར་གསུམ་པོ་རྣམས་འབྲས་བུ་དང་རྒྱུའི་གོ་རིམས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེས་པའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དང་པོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གསུམ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རང་བཞིན་ལ་མཚོན་པར་ཤེས་ཞེས་པས་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡུལ་ཞེས་པས་ཡུལ་ཅན་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ཐ་མའི་སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོའི་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ལ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་དག་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ལོག་པ་དེས་ཅིག་ཅར་དུ་མངོན་པར་མི་མཚོན་ལ། སོ་སོར་རང་གི་རྣམ་པ་རྣམས་སྤྲོས་པའི་བསམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་འདུན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་བསྒོམ་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྦྱོར་བ་བརྩམས་ཏེ།གང་དུ་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་རྣམས་སམ། མ་ལུས་པའི་རྣམ་པའི་ཡུལ་ཅན་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཀུན་མཁྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །སྦྱོར་བ་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པ་རྟོགས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྡུད་འགྲེལ་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་ཐོབ་པ་ལ་དབང་དུ་བྱེད་པའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་བསྒོམ་པས་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའི་སེང་གེ་བཟང་པོས་བཤད་པ་ནི་རིག་པ་མ་ཡིན་པར་འཐད་པས་བཤད་ཅིང་འཆད་པར་ཡང་འགྱུར། དེའི་རབ་ཏུ་སོན་


DTG090_Page_0018
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བའི་མཐར་གྱིས་པ་རྣམས་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཐ་མ་ལ་འབྲས་བུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་པ་འདི་ཉིད་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཐར་གྱིས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མཐར། མཚན་ཉིད་དེ་ཡི་སྦྱོར་བ་དང༌། །དེ་རབ་དེ་ཡི་གོ་རིམས་དང༌། །དེ་མཐའ་དེ་ཡི་རྣམ་སྨིན་ནི། །གཞན་དུ་དོན་བསྡུས་རྣམ་པ་དྲུག །ཡུལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། །སྦྱོར་བ་བཞི་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཆོས་སྐུ་ཕྲིན་ལས་འབྲས་བུ་ནི། །གཞན་དུ་དོན་བསྡུས་རྣམ་པ་གསུམ། །ཞེས་སོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བས་དེའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། འདིར་ཕལ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ཕལ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གཙོ་བོ་ནི་འབྲས་བུའི་བདག་ཉིད་ཅན་པས་གཙོ་བོ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་ཇི་ལྟར་བརྗོད་ཅེ་ན། སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཉེ་བར་བཏགས་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་ནི་སྔོན་དུ་སྦྱོར་བ་མེད་ན་མི་སྐྱེ་བ་ཞེས་པ་སོ་སོར་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་རྣམས་སུ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐ་མའི་དངོས་གཞིའི་རྗེས་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་འབྲས་བུ་ལ་ཐབས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་ཉི་ཤུ་པོའི་ཤེས་པ་ནི་ཕལ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། ཕལ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོ་ལྔ་པོ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །བཅོ་ལྔ་པ་དང་བཅུ་དྲུག་པ་དང་བཅུ་བདུན་པའི་དབྱེ་བའི་དང་པོ་གཉིས་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །དེའི་དབྱེ་བ་གཉིས་སྤངས་པའི་བཅུ་བདུན་པ་དང་བཅོ་བརྒྱད་པ་དང་བཅུ་དགུ་པ་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་གནས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །ཉི་ཤུ་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ་ཞེས་རྣམ་པར་བཞག་ནས་འདི་རྣམས་ཀྱི་རིགས་པ་བཤད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ། །གང་ངེས་པར་འབྱུང་ཞེས་པ་གསུངས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་སུ། སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་གདམས་ངག་དང༌། །ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་རྣམ་བཞི་དང༌། །སྒྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྟེན་གྱུར་པ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། །དམིགས་


DTG090_Page_0019
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་དག་དང་ཆེད་དང་ནི། །གོ་ཆ་འཇུག་པའི་བྱ་བ་དང༌། །ཐུབ་པའི་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་ནི་ཐུབ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་རྣམས་མཐའ་དག་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཉིད་ལེའུ་འདིས་རྗོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་སྟེ་སྒྲུབ་པའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་པའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །འདིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་གནས་ནས་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་བསྐྱེད་ནས། དགུ་པོ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་གོ་ཆ་བགོ་བའོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་བསྐྱེད་ནས་རབ་ཏུ་གནས་པས་དེ་ཡང་དག་པར་འབྱེད་ཅིང་ངེས་པར་འབྱུང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདིར་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ཏེ། དེའི་རྒྱུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་པ་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཡུལ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་དང་རྒྱུའི་སྒྲུབ་པའི་གོ་རིམས་སུ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཉིས་དོན་གྱི་གོ་རིམས་སོ། །ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་བརྗོད་པའི་རིམ་པས་སོ། །ཡང་ཉན་པ་པོའི་འདོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་རྟིང་ལ་བརྗོད་པའི་མོག་མོག་པོར་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བཅུ་གཅིག་ནི་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྣམ་པར་བཤད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་དང་པོའི་ཚིག་གཉིས་པའི་ཚིག་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པར་བཤད་དོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རབ་ཀྱི་མཐར་སོན་པ་ལ་དེ་ལ་སེམས་པ་ནི་མངོན་པར་སེམས་ཤིང་འདོད་པ་རྣམས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཉིད་དུ་བྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་གང་མངོན་པར་སེམས་པ་དེ་ནི་ཆེན་པོས་ན་དེས་ན་འདི་རྣམས་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བཤད་པ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། །བསྡུས་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་ལྷག་མ་ནི་མཚན་ཉིད་དེ། སེམས་ནི་


DTG090_Page_0020
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་འབྱུང་བ་སྟེ། འདིར་སེམས་དང་ཡིད་ལ་འདོད་པ་དང་འདུན་པ་དང་མོས་པ་དང་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཞེས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང་འགྲོ་བར་འདོད་ནས་བརྗོད་པ་བདག་གི་སེམས་འགྲོ་བར་འདོད། བདག་གི་ཡིད་འགྲོ་བར་འདོད་ཅེས་པ་སྟེ། དེ་བསྐྱེད་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། གཞན་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དང་ཕན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། དེས་དེའི་དོན་དུ་ཆེད་དུ་གཉེར་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་ཅིང་མོས་པ་གང་གིས་དེ་ལྟར་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་རྣམས་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་མ་འཁྲུལ་པ་སྟེ། བསྐྱེད་ཅེས་སྨོས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། སེམས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སོ་སོར་དང་པོའི་མཚམས་སུ་གྱུར་པ་ཤེས་པའི་དོན་དང་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་དོན་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོང་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ་འདིར་འདི་ནི་མཚན་ཉིད་དོ། །འོ་ན་དོན་དུ་གཉེར་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ་བའི་སེམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདེན་ཏེ་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བ་དང༌། དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་པ་ཅན་ཉིད་ནི་བྱེད་པ་པོའི་ཆོས་གང་སྔོན་དུ་སོ་སོར་སེམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རིག་པར་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉིད་དང་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ལས་དང་ཆོས་ནི་མཆོག་གི་སྲས་ལ་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ནི་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། སྔ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་ཅེས་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོབ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་གྱི་དོན་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་འདི་ལ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལས་མ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་དག་གིས་ཐབས་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་ལ་རང་གི་དོན་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་གཞན་


DTG090_Page_0021
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱི་དོན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཏེ། དེ་དག་གི་ཐབས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། དེ་མེད་ན་དེ་དག་མི་འགྲུབ་ལ་དེའི་དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ལྟར་བཤད་ལ། གཞན་གྱི་དོན་ནི་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་འདིའི་ངོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་གསུངས་པ་དེ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པས་ན་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་མ་གསུངས་ཏེ། གནས་སྐབས་ཐ་དད་པ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ལྔ་པ་དང་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་ནི་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང༌། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་བརྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་ཏེ་ཆུ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུ་ཀླུང་གི་རྒྱུན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་གསུམ་པའི་མཐའ་ལ་མཉམ་ཞེས་པས་ནང་དུ་བསྡུ་བར་བྱའོ། །དང་པོའི་འདུན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ས་དང་འདྲ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་སྐྱེད་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་གསེར་བཟང་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཕྱིས་གང་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་ལས་ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སོན་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེས་དགེ་བ་རྣམས་བསྐྱེད་ཅིང་འཕེལ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་མེ་དང་འདྲ་སྟེ། དེས་དེའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། བུད་ཤིང་གི་ཁྱད་པར་ལས་མེ་བཞིན་ནོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་གཏེར་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས་ཚད་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚིམ་པས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་ལྟ་བུ་སྟེ། ཡོན་ཏན་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེས་འཕེལ་


DTG090_Page_0022
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བར་བྱེད་ཅིང་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་སྟེ། མི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཐོག་ཏུ་བབ་ཀྱང་མི་འཁྲུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་སྟེ། བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་རི་ལྟ་བུ་སྟེ། མི་བསྐྱོད་པ་དང་མི་གཡེང་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་སྨན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྒྲིབ་པའི་ནད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་ཚད་མེད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་སྟེ། མོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་དང་སྦྱིན་པ་དང༌། ངག་སྙན་པ་དང༌། དོན་སྤྱོད་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་ཉི་མ་དང་འདྲ་སྟེ། གདུལ་བར་བྱ་བའི་ལོ་ཏོག་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་ནང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡོ་བྱད་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་ཆོས་ལས་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་གཞན་ལ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་བཅུག་པ་དེ་ལ་བདག་ཉིད་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོའི་ཐབས་རྣམས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་དྲི་ཟའི་དབྱངས་འཇམ་ཞིང་སྙན་པ་དང་འདྲ་སྟེ། གདུལ་བྱ་འདུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། བར་མ་ཆད་པར་མཐུས་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པ་ལ་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱལ་པོའི་ལྕགས་ཀྱུས་ནི་སྐྱེ་དགུ་ལམ་ལོག་པ་ནས་མི་ལྟུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་རྟོན་པའི་ལྕགས་ཀྱུའི་


DTG090_Page_0023
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྟེ། དེ་ལ་དོན་ལ་རྟོན་གྱི་ཡི་གེ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ལེགས་པར་སྦྱར་བ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་རིགས་པ་ལས་སོར་རྟོན་གྱི་གང་གིས་གང་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལམ་ཡིན། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཐོས་པ་དང་བསམས་པའི་ཤེས་རབ་ལམ་ཡིན་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་གྱི། དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལམ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་རྟོན་པ་རྣམ་པ་བཞིའོ། །ངེས་པའི་དོན་ནི་གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོན་གང་དེ་ཉིད་དེ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་བང་མཛོད་ལྟ་བུ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མང་པོའི་གནས་ཀྱི་མཛོད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། ལྷན་ཅིག་པ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ལམ་པོ་ཆེ་ལྟ་བུ་སྟེ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་ལྷག་མཐོང་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་བཞོན་པ་དང་འདྲ་སྟེ། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཞན་དུ་མི་ལྟུང་བས་བདེ་བར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུངས་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་བཀོད་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆུ་འཛིན་པ་དང་མི་ཟད་པ་དང་འབྱུང་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་འཛིན་པ་དང་མི་ཟད་པ་བསྟན་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་བ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཆེད་དུ་བྱེད་པ་དེ་དང༌། ལྷན་ཅིག་པ་ནི་སྒྲ་སྙན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྙན་པ་ཐོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཅན་གྱི་བདེ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་བྱ་བ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་གྱུར་པ་ནི། ཆུ་ཀླུང་གི་རྒྱུན་ལྟ་བུ་སྟེ། ངང་གིས་འབབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ལ་སོགས་པ་ནི་གནས་པ་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ལྷན་ཅིག་


DTG090_Page_0024
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཏུ་གྱུར་པ་ནི་སྤྲིན་ལྟ་བུ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེས་འཇུག་སྟེ་སྤྲིན་བཞིན་དུ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་འདི་ནི་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་མདོར་ཏེ། ཚད་མེད་པ་དང་དངོས་པོ་དང་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་མི་རྟོན་པ་དང་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ལྔ་ལ་བཞི་བཞི་སྟེ་གཉིས་པ་ཚོགས་དང་ཞི་གནས་དང་གཟུངས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་གསུམ་ལ་གཉིས་གཉིས་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་དང་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་པའི་བརྒྱད་ཅུ་མི་ཟད་པར་བཤད་དོ། །འདིར་སྦྱོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་བསམ་པ་དག་བཟློག་ནས་བསྟན་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་གཉིས་ཆར་དུ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་སྨོན་པ་ཕན་ཚུན་གྱི་བརྒྱུད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བཤད་པས་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅོ་ལྔ་པ་ལ་འབྲིང་གི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མར་མངོན་པར་ཤེས་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི་གང་དུ་ཡང་འགལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གསུམ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་དག་མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པའི་སའི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་སངས་རྒྱས་ལས་གདམས་ངག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དང༌། ཆེན་པོ་ལ་ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་དང་ཆུང་ངུའི་གང་ཟག་གི་ཡུལ་རྣམས་ཏེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་ཡང་དག་པར་སྤང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་གོ་ཆའི་བསྒྲུབ་པ་ནི་སྨོན་པའི་སེམས་ལ་དེའི་གོང་གི་བཅུ་དགུ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་བཞི་པ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་སྟེ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་དབང་པོ་དང་སྟོབས་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི། འཇུག་པའི་བསྒྲུབ་པའོ། །མདོ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དུ་ས་འདི་རྣམས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་ཡང་བྱིས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ཤིང༌། གྲངས་


DTG090_Page_0025
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་གཟུངས་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ལྔ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོ་སྟེ། དེ་ལ་ལྔ་པ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དང་ལྷན་ཅིག་པའོ། །དྲུག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅོ་ལྔ་པའི་དང་པོ་སྟེ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དང་ལྷན་ཅིག་པའོ། །འདིའི་དང་པོའི་དགུ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་དགུ་པའོ། །གཞན་དྲུག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་སའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལའོ། །འདིའི་ཐ་མ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་གཅིག་གོ །རྒྱུ་འདིས་ན་སྔས་རྒྱས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཞེས་པའི་སེང་གེ་བཟང་པོའི་འདོད་པས་ཉེ་བར་བརྟགས་པ་དགོས་པ་མེད་པས་མི་རིགས་སོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་དང་རྩ་གཉིས་པ་ནི་དངོས་གཞི་དང་རྗེས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཞེས་པ་སྟེ་དེ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ནི་མའི་མིང་ལ་ཤཱ་རི་ནི་རིགས་ཡིན་པས་ཤ་ར་དྭ་ཏི་སྟེ། དེའི་བུ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་སྟེ། ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་པ་ནི་མིང་ངོ༌། །འདིས་འཆད་པར་འགྱུར་བ་འདི་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བདག་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་རང་གི་རྒྱུད་དུ་གྱུར་པའོ། །རང་གི་ཞེས་པ་ནི་རང་དབང་གིས་སོ། །ཤེས་རབ་དང་སྤོབས་པ་དེ་དག་གི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་པོ་ནི་ནུས་པའི་བག་ཆགས་སོ། །དེའི་བསྐྱེད་པ་ནི་མངོན་དུ་སྐྱེས་པས་སོ། །དེའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་ཕྱིས་སད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ན་མཐུ་དང་ནུས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཞེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་ན་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ལ་མི་འཇུག་པས་སོ། །སེམས་པ་དང་སེམས་ནི་རྣམ་གྲངས་ཏེ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཚིག་གོ །སེམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་དེ་ཉིད་ན་གནས་པས་ན་མི་གསལ་བ་སྟེ། ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་པོའི་ཡིད་ཀྱི་བརྗོད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི་འཁོར་ལ་མདོ་སྟེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྟོན་པ་ནི་དེ་ཉིད་གཞན་ལའོ། །འཆད་པ་ནི་དྲི་བ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་ཕྱོགས་ནས་ཉེ་བར་སོང་ཞིང་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་


DTG090_Page_0026
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་སྟོན་པ་དང་བཤད་པ་དང་འཁོར་ལ་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཁོར་ཡུག་ཏུ་སོན་ནས་རང་གིས་རབ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ན་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་དབང་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་རྒྱུ་དེས་ན་ཞེས་པ་ཀུན་ཏུ་བཤད་པར་འདོད་ནས་རང་གིས་དྲིས་པ་ནི་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་གང་ཞེས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སློབ་པར་བྱེད་པས་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །འཛིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་སྟེ། ཆོས་དེས་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དག་གིས་བརྟན་པར་གྱུར་པས་དྲན་པའི་ས་བོན་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཐུན་པ་ནི་འདྲ་བ་སྟེ་མཐུན་པའོ། །འདིས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཐོས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དེས་རང་གི་སྟོན་པ་དེས་ནའོ། །འགལ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོར་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟར་ཤཱ་རིའི་བུས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་འདིར་བསྟན་པས་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཁ་ཅིག་དག་གི་དོགས་པ་དེ་བཟློག་པ་སྟེ། འདིར་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་མཐོང་བའི་མཆོག་ཏུ་ཚད་མར་གྱུར་པས་རང་གིས་སམ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཞལ་ནས་སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །གདམས་ངག་བསྟན་པ་འདོད་ནས་ཉེ་བར་འཇུག་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །དེ་ལ་དེ་ནི་ཕྱོགས་བསྟན་པའོ། །ཚིག་བླ་དགས་ནི་མིང་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་གང་དུ་ཇི་ལྟར་མེད་ལ། བདག་གི་དངོས་པོ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །ཆོས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་དམིགས་པ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་ཆོས་


DTG090_Page_0027
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ཞེས་པ་ནི་མི་དམིགས་པའོ། །འདི་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཁ་ཅིག་ཏུ་གཅིག་པུ་ཞིག་ཏུ་དབེན་པར་སོང་ནས་ལུང་གི་དོན་ལ་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཐེ་ཚོམ་གང་དུ་ཡང་མེད་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་པ་དེ་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་དག་གིས་ཐེ་ཚོམ་དྲུངས་ཕྱུང་ནས་དང་དུ་ལེན་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་སྒོམ་པ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་གཉིས་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི་བདག་གི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་ཐོབ་པ་མེད་པ་སྟེ་ཚད་མས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི་མ་དམིགས་ཞེས་པ་སྟེ། ལུང་ལས་སྐྱེས་པའི་མི་དམིགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་བའོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་པ་འདིས་རྗེས་སུ་མ་དམིགས་ཞེས་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གསུངས་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་ཞེས་པའི་རིགས་པ་ནི་བསམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ། །རིགས་པ་བརྗོད་དེ་གང་ཞིག་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའོ། །གང་འདིར་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་གང་དུ་ཡང་མེད་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་འདོམས་པས་གདམས་ངག་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བསྟན་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པའོ། །རྫོགས་པའི་ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་གང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དཔྱོད་པ་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་དེ་ནི་ལྟ་བ་དང་རིག་པ་དང་བློ་དང་སྣང་བ་དང་ལྷག་མཐོང་ལ། དེ་གཉི་ག་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ཅན་ནི་བསྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི་འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་དང་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་འཇུག་པ་ན་གལ་ཏེའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བདག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཏེ་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ད་ལྟ་བ་ལ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ནི་གསུང་བར་བྱེད་པ་དོན་གསུངས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པར་


DTG090_Page_0028
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་བསྟན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐོས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་བསམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་དཔྱོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལྷག་མའོ། །འདིར་ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་དད་པ་དེ་ལས་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེའི་སྟོབས་ལས་བརྩོན་འགྲུས་དེའི་སྟོབས་ལས་ལུས་དང་སེམས་སྦྱངས་པ་ཉིད་དོ། །དེས་ལེ་ལོ་རྣམ་པར་མི་འཇུག་ནས་དྲན་པས་ཡང་དག་པར་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཤེས་བཞིན་ལ་དེས་དགའ་བའི་དངོས་པོ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡིད་ལ་བྱས་ནས་དེས་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ལ་བརྙས་པ་མེད་ནས་ཞུགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་བཅིངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་མི་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུན་ཏུ་འཇུག་པས་ཀྱང་ཞུམ་པར་འོང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་འགྲོ་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རྒོད་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མྱུར་དུ་ཤེས་པར་བྱས་ལ་ཡང་བསྡུས་ན་ཡང་མི་རྒོད་པའོ། །ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་ནི་བསྟན་པར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རིགས་པའི་ཕྱིར་ན། གཞན་དུ་རྣམ་པར་འཕྲོ་བའི་གོང་ནས་གོང་དུ་ཞིབ་མོར་བྱེད་པ་ལ་དུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱད་པ་ལ་ཡང་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་དགའ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཅོམ་ཞིང་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་བདེ་བས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པ་ཅན་དུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱོན་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་སོ། །མི་དངང་བ་ནི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྡང་བས་མི་སྐྲག་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་བཅོམ་སྟེ། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་མི་སྐྲག་སྟེ། སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱོན་མེད་པར་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པའི་དོན་དུ་འདུ་བྱེད་ལ་འབད་པ་དེས་སྐྲག་


DTG090_Page_0029
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་མི་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ངང་གིས་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ལ་སྐྲག་པ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ངང་གིས་འཇུག་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཞན་ཡང་ལྷུན་གྱིས་མ་གྲུབ་པ་ནི་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། དམིགས་པས་སེམས་ནི་ངེས་བཅིངས་ལ། །དེ་རྒྱུན་རྣམ་པར་གཡེང་མི་བྱ། །རྣམ་གཡེངས་མྱུར་དུ་རྟོགས་བྱས་ལ། །དེ་ཡིས་སོ་སོར་ཡང་བསྡུ་བྱ། །སོ་སོར་དག་ལ་ཀུན་བསྡུས་སེམས། །གོང་ནས་གོང་དུ་བློ་ལྡན་གྱིས། །ཏིང་འཛིན་ཡོན་ཏན་མཐོང་གྱུར་པ། །དེ་ཡིས་སེམས་ནི་དགའ་བྱས་ལ། །རྣམ་གཡེངས་སྐྱོན་ནི་མཐོང་འགྱུར་བ། །དེ་ཡིས་དགའ་ཡིན་ཞི་བར་བྱ། བརྣབ་སེམས་ཡིད་མི་བདེ་ལ་སོགས། །ལངས་པ་དེ་བཞིན་ཞི་བར་བྱ། །དེ་ཡིས་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི། །སེམས་ཀྱི་ངང་དུ་གྱུར་པ་ཉིད། །དེ་ལ་གོམས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས། །དེས་ནི་མངོན་འདུས་མ་བྱས་ཐོབ། །ཅེས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཞི་གནས་རྫོགས་པར་གྱུར་པའོ། །འདི་ཉིད་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐར་ཐུག་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཤེས་པའོ། །འདི་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །འདི་ཉིད་གདམས་པ་སྟེ། གང་དག་ཞི་གནས་དང་ཤེས་རབ་དག་ཕན་ཚུན་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །སེམས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དེ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ་ཅན་ཡིན་ཡང་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དག་ནི་འགལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ལ་དམིགས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དག་ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་སྦྱར་ནས་བསྐྱེད་པས་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ན་རོ་གཅིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འདིར་ཞི་གནས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་རོ་གཅིག་


DTG090_Page_0030
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ནི་འདིར་མཉམ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་འདིའི་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །གདམས་པའི་རྒྱུན་ནི་རྗེས་བསྟན་པའོ། །དེ་ལྟར་དང་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་དེས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལས་མི་འདའ་ཞིང་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་པས་སོ་སོར་སྒྲུབ་པའི་གདམས་ངག་ནི་སྒྲུབ་པ་ལ་གདམས་པ་སྟེ། འདིར་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ནོ། །སྒྲུབ་པ་ལ་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྙེད་པར་མི་དཀའ་ལ། སྒྲུབ་པ་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྤྲོས་པ་ལ། སྤྲོས་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ལྡོག་པ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་པས་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པས་ན་འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ་ཉེ་བར་བཏགས་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་བརྗོད་དེ། སྒྲོ་བཏགས་པ་མ་ལུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་གསུངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་དུ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་གནས་པ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པ་སྟེ། ཆོས་གང་ལ་ཡང་གནས་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་སེམས་ཞིང་མི་ཤེས་གང་ཁོ་ནར་སེམས་པ་མེད་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་སྐྱེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཞེས་པ་དང་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་གང་ཁོ་ནའི་ཡེ་ཤེས་དེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དམིགས་པ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སོ་ཞེས་པ་དང་ཡང་དེ་ཉིད་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་པ་ནི། ཆོས་གང་ཡང་ཉེ་བར་དམིགས་པས་སོ་སོར་གནས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་གང་འཇིག་པའམ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་


DTG090_Page_0031
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་སྐྱེས་པ་ལ་ཉམས་པའི་འཕེལ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། གང་ལས་སོ་སོར་རྟོགས་ནས་ཆོས་གང་ཡང་གཅིག་པ་ཉིད་དང་དུ་མ་ཉིད་དུ་བྱེད་པ་མེད་དེ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡང་དག་པ་སོ་སོར་རིག་ཅེས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཆོས་ཀུན་གནས་མེད་ཞི་བ་ཡི། །དོན་འདི་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །གནས་མེད་པ་དང་སྒྱུ་འདྲ་སྟེ། །སྟོང་ཉིད་སྲིད་པ་འཇིག་བྱེད་པ། །སྐྱེ་མེད་ཅེས་དང་སྟོང་པ་ཞེས། །དམིགས་མེད་ཅེས་དང་སྟོང་ཉིད་ལ། །བདག་ཉིད་དམན་པས་གང་བསྒོམས་པ། །དེས་ནི་འདི་ལ་བསྒོམ་པ་མིན། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྣམ་རྟོག་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་པ་ཡི་མཚན་ཉིད་ཅན། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་ཉིད་གསུངས། །གཞན་དུ་སྟོང་ཉིད་འདོད་པ་མིན། །དམིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་པའི་སེམས། །ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་གནས། །གང་དག་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་བསྒོམ་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དམིགས་པ་མེད་པས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཞེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དག་དེའི་བདག་ཉིད་ཁོ་ནས་བསྒོམ་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་ལྡོག་པས་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རིམ་པ་ནི་འདིའོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མཐའ་དག་བཟློག་ནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་བསྡུས་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། སེམས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་གང་ཞིག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ནས། དེའི་མཐོང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་མངོན་སུམ་དུ་སོ་སོར་རྟོགས་ནས་དེའི་སེམས་ཅན་གྱིས་ཀྱང་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེས་རྣམ་པར་སེམས་ཤིང་དེའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་དམིགས་པར་བྱས་ནས་དམིགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ནས་དེས་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་དག་དབྱེར་མེད་པའི་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པར་མཐོང་ངོ༌། །དེའི་གནས་དང་ཤེས་རབ་དག་གིས་བདག་ཉིད་


DTG090_Page_0032
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པའི་ལམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ངོ་བོ་མཆོག་ཏུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རྣལ་འབྱོར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལྡོག་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མགོན་པོས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་སོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་བསྟེན་པའི་དུས་སུ་ཡང་མོས་པ་དེ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ཉིད་ནི་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པས་བགྲོད་པའི་ལམ་ལ་འདི་ཉིད་སྒྲུབ་པ་ལ་གདམས་པས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིར་ཚོགས་ཤིང་བསྡུས་ནས་གསུངས་ལ་འདི་ལས་གཞན་པའི་གདམས་ངག་རྣམས་ནི་ཞད་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་ནི་བཅུ་ཆར་ཡང་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སྒྲུབ་དང་བདེན་པ་རྣམས་དང་ནི། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ། །མ་ཞེན་ཡོངས་སུ་མི་ངལ་དང༌། །ལམ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། །སྤྱན་ལྔ་དང་ནི་མངོན་ཤེས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་དྲུག་དང་མཐོང་ལམ་དང༌། །སྒོམ་ཞེས་བྱ་ལ་གདམས་ངག་ནི། །བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གང་དུ་ཅུང་ཟད་ལྡན་པའམ་མི་ལྡན་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་དག་ཏུ་མི་སྦྱོར་བས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་རིག་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ལ་གཟུགས་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཉིད་སྟོང་པ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་དབྱེར་མེད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་དང་སྐུར་བའི་མཐའ་


DTG090_Page_0033
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་འགག་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ལ་དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་ཅིང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་མེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་མེད་བྱང་ཆུབ་མེད་ཅེས་པ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལའོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་དང་བདག་ཉིད་ལྡན་པའམ་མི་ལྡན་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་དེ། དུས་གསུམ་སྟོང་པ་ཉིད་ཉེ་བར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའིའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་ལམ་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོ་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་གང་དེ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་དང་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་གང་དེ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལ་དེས་གང་དུ་དེ་མཐོང་བ་མེད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་མེད་ཅིང་དེས་དེའི་བྱང་ཆུབ་པར་བྱ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ། དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཉིད་ཅེས་པས་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དམིགས་པ་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་ནི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་དང་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཅེས་བཤད་ལ། འདིར་ཆོས་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཆོས་དཀོན་མཆོག་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡང་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ལ་གང་དུ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཡང་མེད་ཅེས་པས་རྒྱས་པར་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་གཞན་མིན་པར་ཐམས་ཅད་སྦྱོར་ཞིང་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཀུན་ཏུ་གནས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའོ། །དེ་ལ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་


DTG090_Page_0034
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སོ་ཞེས་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས་བཤད་ལ་དེ་ནི་གང་ཟག་ཉི་ཤུ་སྟེ། དེ་དག་རྣམས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་གང་ཟག་རྣམས་དང་མི་འདྲ་བ་ནི་དགེ་འདུན་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆས་པའི་དོན་དུའོ། །འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་དབྱེ་བ་ནི་དེ་རྣམས་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ནི་བར་མ་ཇི་ལྟ་བཞིན་ནོ། །འདིར་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་གོ་སླ་བ་ཉིད་ལས་མ་བསྡུས་སོ། །དབང་པོ་རྟུལ་དང་རྣོན་པོ་དག །དད་དང་མཐོང་ཐོབ་རིགས་ནས་རིགས། །བར་ཆད་གཅིག་པར་སྐྱེས་ནས་དང༌། །བྱེད་དང་བྱེད་མིན་འོག་མིན་འགྲོ་།འཕར་གསུམ་སྲིད་རྩེ་མཐར་ཐུག་འགྲོ་།གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བཅོམ་པ་དང༌། །མཐོང་ཆོས་ཞི་ལུས་མངོན་སུམ་བྱེད། །བསེ་རུ་དང་ནི་ཉི་ཤུའོ། །ཞེས་ཏེ་འཆད་པར་འགྱུར་བ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ལ་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་པོ་བརྒྱད་པ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཉིད་དེ་དད་པས་དེའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་ཆོས་མཐོང་བའི་ཤེས་རབ་དེས་དེ་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དེ་ཉིད་དེ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཡུམ་བར་མར། དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་གང་ཞིག་མི་དག་ལས་ཤི་འཕོས་ནས་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེས་ནས་དེ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གནས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ནི་དབང་པོ་སོམ་ཉི་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་ནས་དེའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་རྣོན་པོར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པ་ནི་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་བཞི་པོ་སྤངས་ཤིང་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྦྱང་དཀའ་བའི་ས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མིའི་རིགས་ནས་རིགས་དང་ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་ལྔ་པ་སྤངས་ནས་རྣམ་པ་ལྔས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ས་པ་སྟེ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་


DTG090_Page_0035
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཞུགས་པ་ཅན་གྱི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དད་པ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་ཉིད་ནི་གཅིག་གོ །འདོད་པ་ན་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་སྤངས་ཤིང་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་རིང་དུ་སོང་བ་ལ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་འདིར་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོངས་ནས་གཞན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་འདིར་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་བར་ཆོད་ཅེས་པས་ན་བར་ཆད་གཅིག་པ་ཅན་ཏེ། བར་ཆོད་པའི་མཐར་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །འདོད་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བདུན་པ་ནས་བྱེ་བྲག་བདུན་གྱི་ལ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་མེད་པ་སྤངས་པ་ནི་མི་གཡོ་བ་དང་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་སུ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ཅན་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་དད་པ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་པ་སྤངས་པས་དེ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས་བཤད་པ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འདོད་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དགུ་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པས་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འགྲེལ་པར་ས་བཅུ་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་གཉེན་པོར་ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོས་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ཙམ་དུ་བཤད་ཅེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་གང་དང་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེ་དང་དེར་སྐྱེས་པ་གཉིས་པར་མི་འཇུག་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། བར་མ་དོར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་ཚངས་རིས་ནས་འོག་མིན་གྱི་བར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་འདིར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པའོ། །སྐྱེས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ན་འོག་མིན་ནས་དགའ་ལྡན་དང་དེ་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་འོངས་ནས་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་ལས་ངེས་པར་བྱུང་ནས་དེ་མ་ཐག་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ནས་གང་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །མངོན་པར་འདུས་བྱས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་


DTG090_Page_0036
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་འདིར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྣམས་བཅོམ་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་འདི་ནི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་མྱུར་བར་འགྱུར་ཏེ་འབད་པ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །ལྔ་པ་གང་དུ་འཕོ་བ་ནི་དེ་ནས་འོག་མིན་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། དང་པོ་ནི་ཚངས་རིས་ནས་འཕར་བ་དང་ཕྱེད་དུ་འཕར་བ་དང་གནས་ཐམས་ཅད་ལས་འཕོ་བས་འོག་མིན་དུ་འཇུག་པ་སྟེ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་མཐར་ཐུག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཞི་བ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཐོང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱེད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་ལ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་ཇི་ལྟར་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ན་སེམས་དེ་མེད་དེ་ལུས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེ་བ་སྟེ། གང་ཡང་ཡུམ་བར་མ་ལས། དེ་བས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལས་ལངས་ནས་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཐབས་མཁས་པའི་ཐོད་རྒལ་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་སུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་ཞིག་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་རྣམས་སྤངས་ནས་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཅིག་པོ་རྟོགས་པ་རྣམས་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ཅན་ཏེ། དད་པ་དང་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་སྦལ་པ་མཆོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དད་པ་དང་མཐོང་བ་ཐོབ་པའི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཞུགས་པ་པོ་གསུམ་ནི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པས་སོ་སོར་བསྒྲུབ་ལ། དེ་ཉིད་ཁོ་ན་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེའི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་ངག་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །གང་དེ་ནི་ད་ལྟར་འདོད་


DTG090_Page_0037
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་རྣམ་པ་ལྔའོ། །དེ་ནས་འདིར་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་བརྒྱད་པ་སྤངས་པས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་མི་སློབ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་པས་ན་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་མི་འདུའོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་ཀྱང་རུང་སྟེ། སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སློབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉི་ཤུ་སྟེ། གང་དུ་གསུངས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་སངས་རྒྱས་མི་བཞུགས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སུ་སོང་ཞིང་ཉན་ཐོས་རྣམས་སམ་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པར་གྱུར་ནས་དེའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས། སྲོག་ཆགས་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོ་དང་སྲོག་ཆགས་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་ཅེས་པའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། གཅིག་པའི་རང་ཉིད་ཀྱིས་དང་གཞན་རྣམས་ལ་ཐོས་པ་མེད་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་དུ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་གཞན་དུ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆ་བྱད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཟག་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པ་ལ་གདམས་པ་ལས་ཞད་ཙམ་དུ་བཤད་དེ། དེ་ལྟར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཉི་ཤུ་པོ་ལ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅེས་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གདམས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་ན་དེ་ཉེ་བར་དམིགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་མེད་ལ་ལུས་ལ་སོགས་པས་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཡང་མེད་དེ། ལུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པར་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་ཅེས་པ་ནི་མ་ཞན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །དུས་ཡུན་རིང་པོར་སྦྱངས་པས་ཀྱང་མཉམ་པར་བཞག་པའི་དོན་མ་གྲུབ་ན་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་མེད་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་


DTG090_Page_0038
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནས་ཇི་སྲིད་དུ་བླ་ན་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་ལ་རློམ་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་མི་ངལ་བ་ལ་གདམས་པའོ། །དེས་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བལྟ་བ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་ཉན་པ་དང་དགེ་འདུན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་བལྟ་བ་དང༌། དེས་བདག་ཉིད་དང་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་ཤེས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་དང་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རློམ་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །དེས་སྤྱན་ལྔ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་སོ་སོར་ཐོབ་ཀྱང་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པ་མེད་ཅིང་ཉེ་བར་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཤའི་སྤྱན་གང་གིས་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་གཟུགས་མཐོང་ངོ༌། །ལྷའི་སྤྱན་ནི་གཟུགས་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་དོན་དམ་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་དམིགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་ནི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གིས་གང་རྟོགས་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་པ་ནི་སྤྱན་ལྔ་ལ་གདམས་པའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་ལྷའི་མིག་དང་ལྷའི་རྣ་བ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་ཟག་པ་ཟད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་སྟེ། ལྷའི་མིག་གིས་མངོན་པར་ཤེས་པས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་སྟེ། འདི་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་སྔོན་གྱི་ལྷའི་མིག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ཟག་པ་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ས་བརྒྱད་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི། ཡིད་ཀྱི་བློ་བཞིན་དུ་དབང་པོས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་


DTG090_Page_0039
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡོངས་སུ་གཅོད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་ཐམས་ཅད་འདོད་དོ། །ཇི་སྐད་དུ་དད་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཙུག་ཏོར་གྱིས་ཀྱང་གཟིགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཛོད་སྤུ་དང་མཚན་རེ་རེས་ཀྱང་གཟིགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དུས་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རབ་འབྱམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་དབང་པོའི་བློ་ནི་སྔོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་ལ་གདམས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྒྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ལྷག་མཐོང་དག་མངོན་དུ་བྱས་ནས། དེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་སུ་སེམས་པ་ཡང་དག་པར་འཇོག་ནས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་གང་ཡང་མ་མཐོང་བའི་དོན་དེས་མཐོང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གདམས་པའོ། །གང་དུ་མཐོང་བའི་ཁོ་ནའི་རྒྱུན་གྱི་ཡེ་ཤེས་དེས་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་གདམས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་མི་དམིགས་པའི་རྣམ་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་སྒྲུབ་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་པ་ཤེས་པ་དང༌། རྟེན་སྐྱབས་རིགས་པ་དང༌། ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ངལ་བ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུར་ལྟ་དགོངས་ཀྱང་དེས་འདིར་ཐེག་པ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་རྒྱུར་ལམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྤྱན་ལྔ་དང༌། གཞན་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་ས་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་དོ། །ཞེས་པ་ནི་འདིར་གདམས་ངག་རིམ་པའོ། །འདིར་ཚོགས་ཀྱི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་སྟན་གཅིག་ལ་འདུག་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཉན་ཅིང་གཞུང་དང་དོན་དག་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བསམ་གཏན་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་སུ་དེ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས། །མཆོད་པའི་དོན་དང་གཞན་དོན་དུ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། དེའི་


DTG090_Page_0040
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྗེས་ལ། གདམས་ངག་གིས་བསྟན་མངོན་ཤེས་ཀྱིས། །སྤྱོད་པའི་ས་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག །ཅེས་པ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་བཞི་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་འབྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་ཤས་དེས་རྟེན་ཅིང་ཐོབ་པ་དེས་ན་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྒྱུའོ། །ཡང་ན་ངེས་པར་འབྱེད་པ་ནི་ངེས་པ་ལ་དེའི་ཡན་ལག་ནི་ཆ་ཤས་ཏེ། ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དང་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པ་བཞིའོ། །དེ་ལ་དྲོད་ནི་ཤིང་གཙུབས་པའི་མེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེའི་སྔ་རྟགས་སོ། །རྩེ་མོ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མི་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རྩེ་མོའོ། །བཟོད་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་བརྟན་པོས་བཟོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དྲོད་ལ་སོགས་པ་ནི་སོ་སོར་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། གང་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཆོག་ཅེས་བཤད་པ་ནི་དེ་རང་དོན་གྱི་སྐབས་པས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དེ་སྲིད་དུ་དེ་གནས་པར་བྱེད་པ་སྲིད་ཅེས་པ་ནི་དེས་ན་དེ་དང་འདི་ལ་འགལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་དྲོད་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ཡོད་དོ། །བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་རྣམས་ལ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྟེ། །ཆོས་སུ་ལྟ་བའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ལས། དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་པ་དང༌། །རྒྱུ་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡི། །རྣམ་རྟོག་བཞི་པོ་དང་ལྡན་པས། །ཇི་ལྟར་རང་གི་རྟེན་བཞིན་དུ། །ཉན་ཐོས་བསེ་རུ་བཅས་པ་ལས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱོབ་པ་ཡི། །ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་མཆོག་རྣམས་ཀྱི། །དྲོད་སོགས་རྣམས་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཞེས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པའི་བསམ་པ་ཅན་གྱི་ཕྱིར་སྐྱོབ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་


DTG090_Page_0041
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དཔའ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་དྲོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཉིད་དེ། དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དང༌། རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་དང་ལྡན་པས་ཇི་ལྟར་རང་གི་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་ལྔ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་ཡོད་ཀྱང་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་གཞག་པ་མ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་དྲོད་ཆུང་ངུ་ནི། དམིགས་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ། །བདེན་པའི་རྟེན་ཅན་དེ་བྱེད་པའི། །རྣམ་པ་མངོན་ཞེན་ལ་སོགས་འགོག །ཅེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། བདེན་པ་བཞིའི་ཡུལ་གྱི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་དེས་དམིགས་པ་རྣམ་པ་སོ་སོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་མི་གནས་པ་དང་འདུ་ཤེས་པ་མེད་པའོ། །འདིར་ཆེན་པོ་ནི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཉིད་ལ། འབྲིང་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པས་གནས་པ་ཆུང་ངུ་ནི་འདུ་ཤེས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེན་པ་ནི་བདེན་པ་དང་འབྲེལ་པ་ཅན་གྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་བྱས་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་པས་སོ། །མཉམ་པར་བཞག་པས་ནི་སྒོམ་ཞེས་ཏེ། དེས་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་དེ་ལྟར་དམིགས་པའི་རྣམ་པ་ནི་རློམ་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་རིམ་པས་སོ། །དེས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་འབའ་ཞིག་གིས་མིན་ཏེ་དེས་ཉེ་བར་དམིགས་ནས་རློམ་སེམས་མེད་པ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པས་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་སུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རློམ་སེམས་མེད་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འཛིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དག་དེ་ཉིད་དུ་མེད་ཅེས་པའི་ཤེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རློམ་པ་མེད་པའོ། །དེ་ཅི་ཞེས་པ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་ཏེ། གཏན་ཚིགས་དེ་ཚད་མའི་ཕྱིར་


DTG090_Page_0042
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཚད་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གནོད་པར་བྱེད་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་དེ་ནི་སེམས་མ་མཆིས་ཞེས་པ་ནི་སེམས་དེ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འོ་ན་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་སེམས་ཏེ། དེ་ཡང་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་གསལ་བར་བྱེད་པས་དོན་དམ་པར་སོ་སོར་རང་རིག་པས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་ཅེས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་པའི་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་རིག་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རིག་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་མེད་པའི་གཉིས་སུ་མེད་པར་འདོད་པ་དེ་ནི་མིན་ཏེ། གཉིས་སུ་རིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པར་ཆད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་དུ་དེས་ངེས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་པ་མ་སྦྱངས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གསལ་བར་གཉིས་སུ་མེད་པ་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་འཁྲུལ་པ་འདི་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པས་བསྐྱེད་པ་སྟེ་རིག་པར་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་མིན་ཏེ། གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པ་དག་ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མི་འཐད་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་འཁྲུལ་པ་འདི་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་བསྐྱེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་འཁྲུལ་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་ཅན་གྱིའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྔོན་པོའོ་ཞེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་རིག་པའི་བྱ་བ་ཡིད་ལ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འཇུག་པ་དབང་པོའི་ཤེས་པའི་བྱ་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང་གཅིག་ཏུ་ངང་གིས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་མིན་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཡང་རང་རིག་པའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པས་ཕྱི་རོལ་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གསལ་བའི་ཆ་ནི་རང་གི་སྣང་བའི་ཆ་ལ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ན་གཞན་གྱི་ཕྱི་རོལ་དེས་ངེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གསལ་བའི་མངོན་སུམ་མེད་དེ་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་སྒྲ་དོན་ནི་གསལ་བར་མངོན་སུམ་དུ་


DTG090_Page_0043
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དམིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་མེད་པས་གསལ་བར་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་ཉིད་གསལ་བ་ཉིད་ན་བདག་མེད་པ་གསལ་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྨིག་རྒྱུར་གསལ་བ་ཉིད་ལ་ཆུར་གསལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མདོ་སྡེ་པའི་འདོད་པས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་དེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རིག་པར་མི་འཐད་དོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་རྟོག་པར་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ནི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའམ་ལྡོག་པ་ཡང་མེད་ལ་མེད་པས་ན་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། དེའི་རིགས་མཐུན་པའི་གཏན་ཚིགས་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ན། རང་གིས་རིག་པ་ནི་དོན་རིག་པའི་འབྲས་བུས་བལྟ་བར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་མི་འཐད་དེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་འཁོར་ལོ་ལ་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་འགྲུབ་ལ། འབྲས་བུ་མི་དམིགས་པས་དམིགས་པ་ཉིད་སྐྱེད་པར་ཞེས་པའི་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་མདོ་སྡེ་པའི་འདོད་པའོ། །དེ་ནས་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཉིད་ལ་མ་རིག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་རྣམ་པར་བརྟགས་པས་ཕྱི་རོལ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་དུ་སོང་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། མིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཙམ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་ལ་བརྟེན་པའི་མ་རིག་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེ་ནས་མི་འཛིན་ཀྱང་གཞན་དུ་འཇུག་པའི་སྐྱེད་པ་པོར་དམིགས་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་གང་གིས་ཉེ་བར་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་འདི་ཉིད་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པའི་ངོ་བོའི་དོན་གྱི་བྱ་བས་དྲན་པ་དང་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུན་གྱིས་བྱེད་ལ། དེ་ལས་དོན་གྱི་བྱ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ལ་ཞུགས་པས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཐོབ་པ་ནི་གཞན་དུ་ན་དཔྱད་མི་དགོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཡང་གཞན་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རིག་པ་མེད་པ་ལ་དེས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ངེས་པ་སྐྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་རང་རིག་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མི་སྲིད་དོ། །དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་རང་རིག་མཐར་ཐུག་པ་འདིའོ་ཞེས་འཇུག་པའི་ངོ་བོ་མེད་ལ་དམིགས་པ་མེད་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་འཁྲུལ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་མངོན་པར་རློམ་པས་འཛིན་པ་ལ་འཛིན་པ་ཉེ་བར་བཏགས་


DTG090_Page_0044
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་ཐེ་ཚོམ་དང་ངེས་པ་དག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་རྣམ་པར་བཏགས་ན་ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དེ། གཞན་གྱི་ངོ་བོ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རབ་ཏུ་བསྒྲིབས་ནས་ཕྱི་རོལ་དང་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་དབྱེ་བ་ནི་དམིགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་རང་རིག་པ་ཙམ་དུ་ཆུད་པ་ཉིད་ཅེ་ན་ནི། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་འཁྲུལ་པའི་མ་རིག་པའི་འཁོར་བའི་གང་དེ་མེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འབད་མི་དགོས་པར་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཞེས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་དེ་ལྟར་གྲོལ་བའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །གང་ཡང་གཞན་ལ་ལྟོས་ཏེ་བློ་མི་གསལ་བའི་འཁྲུལ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དུ་མ་ནི་རང་གི་ངོ་བོར་ནི་ཐམས་ཅད་མི་འཁྲུལ་པར་གཞན་གྱི་ངོ་བོར་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་ཅེས་ཁྱོད་ཀྱིས་འདོད་ན། གཞན་གྱི་དང་སོ་སོར་སྣང་བ་ལ་དམིགས་པ་དག་ནི་མི་སྦྱོར་ཏེ། མི་གསལ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཐེ་ཚོམ་ངེས་པ་ཕྱི་རོལ་དུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཞུགས་པས་སྒྲ་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཡོད་པ་བཀག་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་འཁྲུལ་བ་དང་ནི་མ་འཁྲུལ་པ། །བརྟགས་དང་མ་བརྟགས་པ་དག་ནི། །དཀར་པོ་ནག་པོ་ལ་སོགས་པའི། །དབང་པོ་ལས་སྐྱེས་མཐའ་དག་ནི། །ཤེས་པ་ལས་གཞན་ཐ་དད་དེ། །ལྷན་ཅིག་དམིགས་ཀྱི་སྔ་མ་དང༌། །ཕྱི་མ་ཉིད་ནི་རིག་པ་མེད། །ཅེས་པ་སྣ་ཚོགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་ལ་འདི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འདི་མི་འདོད་པ་མེད་ན་འདི་ཇི་ལྟར་རིགས་པས་སྐྱེད་པ་ཉིད་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ནི་མི་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རིའི་རྩེ་མོ་ལ་ཞོན་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པ་མེད་དེ་དེས་འདི་ལྟར་འཁོར་བ་ཞེས་པ་དང་དེའི་རྒྱུ་ཇི་ལྟར་དུ་འདོད་ཅེས་བརྗོད་དེ། སེམས་ཀྱི་འཇུག་པས་འཕངས་པའི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་དགེ་བའི་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་གི་ལམ་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་གང་ཡང་གོམས་པར་མི་བྱེད་ལ།


DTG090_Page_0045
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མི་དགེ་བའི་ལས་སྲོག་ཆགས་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྡོག་པ་ཡང་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དོ། །རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་གཅིག་པུ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་གང་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ལ་དེའི་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཡང་འཁོར་བར་འཇུག་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་ནི་ཐར་པར་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་ཀྱང་གཉིས་མེད་ལ་གཉིས་མེད་གཞན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཉིད་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་ནི་འཁོར་བར་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་འདི་འདྲའོ་ཞེས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་བར་ཐམས་ཅད་དུ་འགྱུར་གྱི་རྣམ་པར་བྱང་བར་གང་དུ་ཡང་མིན་ནོ། །འདིར་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བའི་བྱིས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་མ་གྲགས་པའི་ཐ་སྙད་དུ་ཉེ་བར་གཟུང་བའི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདག་ཉིད་མི་འཁྲུལ་པའི་ཀུན་རྫོབ་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཉིད་ནི་འཁྲུལ་པ་ལ་གནས་སོ་ཞེ་ན། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་སམ་མ་ཡིན་པ་དགག་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཏེ། དེ་ལ་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་ངེས་པ་ནི་རྟོགས་པ་མེད་ལ་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་རྟོག་པ་ནི་ཤེས་ན་གཞན་ནི་རྟོག་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རང་དགར་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་གྱིས་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་དེ་ཡང་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་རིགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཚུ་རོལ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རིག་པར་འགྱུར་བའི་ཤེས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་འདིར་དོན་དམ་པར་རང་རིག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་མ་གྲུབ་ལ། རྗེས་སུ་དཔགས་པས་ཀྱང་མི་འགྲུབ་སྟེ། རང་བཞིན་ལས་སྐྱེས་པའི་རྟགས་མེད་དེ། རང་བཞིན་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུའི་རྟགས་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་མིན་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་གང་དུ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་དབང་པོ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། གཉིས་སུ་མེད་པས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཡང་


DTG090_Page_0046
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མིན་ནོ། །མི་དམིགས་པ་ནི་མེད་པས་བསྒྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །དེ་ནས་གང་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ཤེས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་མཐོང་བའི་གསལ་བ་བཞིན་ཏེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྣམ་པར་ཆད་པའི་ཡུལ་དུ་གསལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་མ་གྲུབ་པ་ལ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་པོའི་ཆོས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཏེ། རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་མ་གྲུབ་པས་དེའི་འཐད་པ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་གསལ་བར་བྱེད་པའི་གཏན་ཚིགས་ལ་བདེན་པར་རང་གསལ་བར་ཡོད་པ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བྱ་བ་མ་གྲུབ་པའི་གསལ་བས་གསལ་བ་གྲུབ་ཅེས་པ་ནི་མེད་དེ། ཕན་ཚུན་རྟེན་པའི་སྐྱོན་གྱིས་ན་གཅིག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་མིན་ནོ། །ཐ་སྙད་དུ་ཡང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཐ་སྙད་བྱེད་ཀྱི་གང་དུ་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྲུབ་པའི་ཐོས་ཟློས་ཙམ་ཡང་མེད་པ་གང་དེ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་དོ། །རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་ལ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་དག་ཏུ་ཁྱབ་པ་ངེས་པ་མེད་པས་གཏན་ཚིགས་མ་ངེས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་གཞན་གྱི་དབྱིབས་ཀྱི་གསལ་བའི་ལས་དང་ཆོས་ཐ་དད་པའི་དབྱིབས་ནི་བྱེད་པ་པོའི་ཆོས་དང་སྟེ་གཉི་ག་ཁས་མ་བླངས་ན་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གསལ་བ་ཙམ་པོའི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཅན་གྱི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ན་ནི་གྲུབ་པ་ལ་སྒྲུབ་པ་སྟེ། འདི་ནི་གདོད་ནས་གཉིས་མེད་རིགས་པར་བཤད་པ་ནི་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་མི་ཟློག་སྟེ། འདི་ཉིད་གང་གིས་བཟློག་ཀྱང་ནི། །མི་ཟློགས་མངོན་སུམ་ཉིད་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་དབང་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་རྟོགས་བཞིན་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གསལ་བའི་ལས་ལ་ཆོས་སུ་བཤད་པར་འགྱུར་ལ། འོན་ཏེ་གཉི་ག་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བ་ཙམ་གྲུབ་ཀྱང༌། རང་རིག་པའི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དཔེ་སྔོན་དུ་བཤད་པའི་རིགས་


DTG090_Page_0047
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་པས་མ་ངེས་པ་ཁོ་ན་བས་འདིར་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རིག་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྒྲ་དོན་རྣམ་པར་རིག་པར་སྨྲ་བའི་སློབ་དཔོན་ཞི་བའི་འཆེ་དང་དེའི་འདོད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སེང་གེ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཕྱི་རོལ་མེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་དེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་སྒྲ་དོན་ལ་དོན་དམ་པར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅེས་པའི་འདོད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མ་གྲུབ་པས་འདིར་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་འཁོར་ལོ་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་པར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཉིད་དེ། རྣམ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རང་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་པོ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པ་མེད་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གསལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ཇི་སྲིད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྟག་པར་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་གསལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་རྟགས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པས་ན་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དེ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གང་ཡང་རང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ངེས་ཞེས་པ་འདི་ནི་གསལ་བར་བྲམ་ཟེའི་ལྟ་བ་སྟེ། དེ་ལ་འདིར་གང་སྣང་དུ་རུང་བའི་བདག་ཉིད་མི་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མེད་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་སྟེ། འདིར་སྔོན་པོ་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་རྟོགས་པ་གྲུབ་ན་དེ་ཡང་རྣམ་པ་མེད་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བ་ལང་ཁྲ་བོ་གང་ཞིག་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དང་ཁྲ་བོའི་ཕྲུ་གུ་དག་ལ་བ་ལང་དག་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ཡོད་པ་ལ་བ་ལང་ཉིད་དུ་ཡང་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་བོ་ཞེས་པ་ན་ནི། ཇི་ལྟར་གོང་བུ་ཙམ་དུ་རྟོགས་པ་ཐ་དད་པས་ནི་ཐ་དད་པའི་ལམ་དུ་མིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དཀར་པོ་ཙམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང་ཐ་དད་དུ་གསལ་བ་མ་ཡིན་ཀྱང་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་གསལ་བ་དང༌། སྔོན་པོ་དག་ཐ་མི་དད་པར་གསལ་ཞེ་ན། སྤྱི་དང་རྫས་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ལ་ཅི་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་སོ་སོར་མྱོང་བའི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་ནུས་ཞེས་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་


DTG090_Page_0048
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །གལ་ཏེ་སྔོན་པོར་མཐོང་བ་ཁོ་ན་གསལ་བའི་སྣང་བ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་གོང་བུ་མཐོང་བ་ཁོ་ན་སྤྱི་ལ་སོགས་པ་ཡང་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་ནུས་པའོ། །གནོད་བྱེད་སྐྱེ་པོ་ལ་སོགས་པས་མི་གནོད་དེ། རྟོགས་པའི་ཐ་དད་པ་ཡོན་ཞེ་ན། གནོད་པ་མེད་པར་མ་གྲུབ་སྟེ། སྔོན་པོ་ཐ་དད་དུ་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བ་གང་དེས་སྔོན་པོ་ཅུང་ཟད་གསལ་བ་མེད་དོ། །མར་མེས་བུམ་པ་གསལ་བས་གསལ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཡང་གལ་ཏེ་ཐ་དད་ན་དེ་བཞིན་ཁོ་ནར་འགྱུར་ལ་དེས་གཞན་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བདེན་པ་ཡང་གསལ་བ་མེད་དོ། །སྔོན་པོ་ནི་གཞན་ཉིད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་དོན་ནོ་ཞེ་ན། གཞན་ཉིད་དུ་མེད་ན་གསལ་བའི་རང་བཞིན་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ཉིད་དེས་ན་འདིའི་རིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པའི་དབང་གིས་རྗེས་སུ་མེད་ཀྱང་སྔོན་པོའི་སྒྲ་དོན་དུ་གསལ་བར་བྱེད་ལ་སྔོན་པོ་དང་གསལ་བ་བདག་ཏུ་བཏགས་པ་ཡང་དེའི་བདག་ཉིད་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་པའི་འདོད་པ་ནི་ཅི་ཡང་མིན་ཏེ། ཤེས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རང་རིག་པ་ཙམ་པོ་ཉིད་དུ་བརྟགས་པའི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་དེ་ལྟར་གྲགས་ཞེས་པའི་མ་རིག་པས་སྔོན་པོ་ལ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་ན་མ་རིག་པའི་སྐྱེད་པ་པོར་གྱུར་པས་གསལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་པོ་སྒྲ་དོན་དུ་རྟོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །སྒྲ་དོན་གྱི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་མེད་ཅེ་ན་མིན་ཏེ། རང་ཉིད་གྲུབ་པ་ལ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་འབྲས་བུར་བརྗོད་ལ། སྔོན་པོ་ནི་ཡུལ་དུས་ངེས་པས་སྐྱེས་པས་འབྲས་བུ་གཞན་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་གཞན་ལས་འབྱུང་བར་མི་འདོད། སྔོན་པོ་ནི་གཞན་ལས་སྔོན་པོ་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་དེའི་ཕྱིར་མེད་པས་ཤེས་པ་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདོད་པས་རྟོགས་པར་བྱས་ཏེ། མ་མཐོང་བ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་མི་རྟོག་པས་མི་འགྲུབ་བོ། འདིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་རང་གི་ནང་དུ་གསལ་བར་བྱེད་ལ། བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཉིད་ལ་ཡང་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གནས་པར་རྣམ་


DTG090_Page_0049
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་མེད་པའི་ཤེས་པས་རློམ་པར་བྱེད་པའི་གནས་པ་ནི་དོན་དེ་ལ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་ཆད་པའི་ཡུལ་དུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་དོན་གྱིས་གསལ་བ་ཅན་དུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ལ། སྒྲ་དོན་དམ་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་ལ་ལྟོས་པས་འདིར་འཛིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པས་ན་གཉིས་སུ་མེད་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། རང་རིག་པ་ཙམ་ལ་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་ལ། གཞན་རིག་པ་ན་མ་རིག་པ་མི་སྲིད་པའམ་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་གཞན་རིག་སྟེ། དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པས་དེ་སྲིད་དུ་དུས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རིག་པ་ཐ་དད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་དུས་ཅན་རྣམས་འདིར་རིག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཚོགས་པ་གཅིག་ལ་ཡང་རག་མི་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་ནི་སྒྲ་དོན་གྱི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འབྲས་བུར་མི་འགྱུར་ཏེ། རག་མི་ལས་པ་ཉིད་ཅེས་པ་སྟེ། རྒྱུ་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡོད་པར་དེས་རིག་པ་ཡང་མིན་ཏེ། དུས་གཅིག་པར་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་དང་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མེད་པས་ཚུ་རོལ་མཐོང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་པའི་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཤེས་པར་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་འདོད་དེ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་འདོད་ལ། དེ་ལ་བདེན་པའི་རང་རིག་པའི་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་སྒྲུབ་ཅེས་པའི་རྟགས་ནི་སྒྲ་དོན་གྱིས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནོ་ཞེས་པ་ཉེ་བར་དགོས་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་ཞིག་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་རྗེས་སུ་བརྟགས་ན་མ་དམིགས་པ་ལས་ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་ལྟ་བུ་ནི་མི་མཁས་པ་ལ་མཁས་པར་མངོན་པར་རློམ་པའི་ཤེས་པ་ལ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་རང་གི་ངོ་བོས་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ལ་ས་བོན་དུ་རིགས་པའི་དངོས་པོར་མེད་དེ། དེའི་དེ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པའི་ས་བོན་ནི་གང་དུ་ཡང་མེད་པས་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་མ་གྲུབ་པ་སྒྲ་དོན་གྱི་སྔོན་པོར་སྣང་བ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་ནི་གང་དུ་འཇུག་སྟེ། ཤེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0050
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པ་ལ་མཉམ་པར་བརྟེན་པས་བདག་སྨྲ་བ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དོ། །ཁྱད་པར་གྱི་གཞལ་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མི་གསལ་ཡང་དེ་གནས་པ་མི་འགལ་ཞེས་པའི་གསལ་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པ་ལ་ནི་སུན་འབྱིན་པ་གཞལ་བྱ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་ཞིག་རྟོགས་པ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ངོ་བོ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དངོས་པོ་སྔོན་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོས་རྗེས་སུ་འཇུག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ་རང་གི་སྐད་ཅིག་ལ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་ནི་མེད་དེ། བག་ཆགས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒོམས་པར་འགྱུར་བས། དེས་སྟོང་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་སྐྱེས་ནས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་བཤད་དེ་དེ་ལ་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ཉིད་དཔྱད་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ལ་ནི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་དེ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེའི་ངོ་བོས་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡང་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གཅིག་ལ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅེས་པ་འདི་ནི་སྐྱེས་བུ་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་འཁྲུགས་པའི་བཤད་པ་སྟེ། དེ་བརྟག་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ། །གང་འདིའི་འདོད་པས་དབེན་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པར་བྱས་ན་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་རྫོགས་པ་ན། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་མེད་དེ་གང་ཡང་གཞན་དུ་དེ་ཉིད་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཀུན་སོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་ཞེས་འདོད་པ་ནི་དེ་གཉི་ག་ཡང་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ཏེ། སྔོན་པོའི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། གྲུབ་ན་དེའི་འདོད་པས་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་དེའི་རྣམ་པ་བཟློག་ནས་བསྒོམས་པས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་དེས་བསྐྱེད་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་ཏེ། ཟད་པར་ས་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ཀྱི་སྐྱེ་


DTG090_Page_0051
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཆེད་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གང་དུ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལ་ཚད་མས་འཐད་པའི་རྣམ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྲ་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཉེ་བར་བསྡུས་ནས་བསྒོམས་པས་གསལ་བར་འགྱུར་བ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁྲུལ་པ་ལོག་པས་རྣམ་པའི་འཁོར་ལོ་མི་སྣང་པའི་འཁོར་ལོ་མི་སྣང་ནས་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་གསལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་ནང་ན་རྗེས་ཀྱིས་སྣང་བའོ་ཞེས་འདོད་པ་དེ་ཡང་བཅོམ་ནས་སྣང་བ་མེད་པ་ལ་མྱོང་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ལ། དེའི་རྗེས་ཀྱི་སེམས་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་བདག་ཉིད་མེད་པས་མྱོང་བ་པོ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། སྔར་བརྩད་ཟིན་ཏོ། །འོན་ཏེ་ཡང་དག་པའི་བདེན་པའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་འཇིག་རྟེན་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒྲ་དོན་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་དཔྱད་ཟིན་ཏོ། །དེ་ནས་རྒྱུད་ལམ་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སོ་སོར་སྣང་ན། སོ་སོའི་རྣམ་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་དོན་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་སུ་སྒྲ་དོན་གྱི་བརྟགས་པའི་ངོ་བོའི་སྐྱེད་པ་སོ་སོར་རྩ་བའི་ཤེས་པའི་ཡོངས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཡང་འཁྲུལ་པར་འགྱུར་ལ། དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་འཁྲུལ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་དེ་མི་སྣང་ན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་དང་གདུལ་བྱའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་སོ་སོར་སྣང་བས་རྣམ་པ་མེད་པའི་རྟོགས་པ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་སྟེ། གང་གི་ནི་སྨོན་པ་གང་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ནི་གདུལ་བྱ་གང་གི་གང་ནི་སྲས་རུང་བའི་བསོད་ནམས་ལ་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དག་སོ་སོར་སྣང་བས་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་ལུང་གིས་འགལ་བ་ཡང་སྤང་པ་དཀའ་ལ་གང་ཡང་སྣང་བ་མེད་པའི་གསལ་བར་སྨྲ་བའི་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་དང་ཕྱིས་ཀྱི་རྣམས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་བརྗོད་པར་བྱས། དེ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་


DTG090_Page_0052
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་འཛིན་པ་དག་ཐ་དད་ཀྱང་མིན་ལ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ཞེས་པའི་འདོད་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་མི་རྩོད་པ་དང༌། སུན་བྱུང་བ་ཡང་ནི་གྲངས་ཅན་གྱི་གྲུབ་མཐར་འགྱུར་རོ། །གཅེར་བུ་པས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་རྣམ་པར་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་མེད་པར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ཕྱི་རོལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གང་དུ་ཡང་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་མེད་པས་དངོས་པོ་རྣམས་མཐའ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་དང་ནང་ཉིད་མེད་པར་འདོད་དོ། །ཐ་དད་པའི་གསལ་བ་དག་ལས་ཐ་མི་དད་པའི་སྤྱི་ཞེས་ནི་བྱ་བ་སྟེ། ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པའི་དངོས་པོ་ཁོ་ནས་འགྲོ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་གལ་ཏེ་དཀར་པོ་དང་ནག་པོ་དག་གིས་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཉིད་ན། དེ་ལ་ཁྲ་བོ་དང་སྐྱ་བོ་དག་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དག་ལ་ཡང་བ་ལང་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡོད་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཞོག །ཇི་ལྟར་ཡང་གོང་བུ་ཙམ་དུ་ངེས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་མིན་ཏེ། གསལ་བ་ཉིད་དང༌། སྔོན་པོ་ཙམ་དང༌། བདེ་བ་ཙམ་དུ་གསལ་བ་ནི་ཐ་དད་པ་མིན་པས་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་གསལ་བའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་དཀར་པོ་དང་ནག་པོ་དག་ཐ་མི་དད་པར་རྟོགས་ཀྱང་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་ཐ་དད་པར་དམིགས་པ་དེས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡིད་མི་ཆེས་ན། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཁྲ་བོ་དང༌། མང་པོ་དག་གི་བ་ལང་ཉིད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཅི་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་གཉིས་སུ་མེད་པར་དེས་མ་མྱོང་སྟེ། འདིར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་ཐེ་ཚོམ་དུ་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་སྔོན་པོ་དང་བདེ་བ་མཐོང་བ་ཁོ་ན་གཉིས་སུ་མེད་པར་དེས་མཐོང་བ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་གོང་བུར་གང་ཞིག་མཐོང་བ་ཉིད་སྤྱི་ལ་སོགས་པར་མཐོང་བའོ་ཞེས་ནུས་པའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་གསལ་བ་དེ་ཉིད་བདེ་བའི་ངོ་བོ་དང༌། སྔོན་པོའི་ངོ་བོ་ནི་དེའི་སྔོན་པོ་འདི་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བའམ་། བདེ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། དེ་ལྟར་ཡང་མིན་ཏེ། བདེ་བ་དང་སྔོན་པོ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཆད་པའི་ཡུལ་ཉིད་པས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སྔོན་པོ་དང་བདེ་བ་དག་ཀྱང་ཐ་མི་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རང་རིག་པའོ་ཞེས་ཏེ། གང་སྔོན་པོ་དེ་ཉིད་བདེ་བ་ཞེས་


DTG090_Page_0053
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་གཞན་ལ་སྔོན་པོ་ཡང་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་ཏེ། དེས་གང་ལས་ཐ་དད་པའི་གོ་སྐབས་ཉིད་ཀྱི་མཚམས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་ཐུལ་གང་ཞིག་ནི་གསལ་བ་གཅིག་པུའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་ཐ་མི་དད་པར་གནས་ལ། ཕྱི་རོལ་དག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མི་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ནི་མི་དམིགས་པ་ལས་གཞན་པའི་མེད་པ་ནི་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཞད་ཙམ་ཡང་རྟོགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་གང་ལས་ཐ་དད་དེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་རིག་པ་མེད་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལྟར་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ཉིད་ལ་གསལ་བ་མེད་ལ། གསལ་བར་བྱ་བ་ཡང་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་ཉིད་དུ་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རེ་དེ་བརྗོད་པ་ནི་འཁྲུལ་དང་མ་འཁྲུལ་བརྟགས་དང་མ་བརྟགས་པ། །དཀར་པོ་ནག་པོ་ལ་སོགས་དཔང་སྐྱེས་མ་ལུས་རྣམས། །ཤེས་ལས་གཞན་དུ་ཐ་མི་དད་པར་ལྷན་ཅིག་དམིགས། །སྔོན་དང་ཕྱི་མ་ཉིད་ལ་རིག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ། །ཞེ་ན། ཅི་གྲུབ་པའི་མཐའ་གཡང་ས་ནི་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་རྩོམ་པ་འདིས་ནི་གཞན་གྱི་རྒྱུད་མེད་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། རྒྱུད་གཞན་སྲིད་པ་ན་ནི་ངེས་པར་རང་གི་སེམས་དེ་ལས་ཐ་དད་པ་ཅ་ལ་ཐ་མི་དད་པ་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་འདིར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་ཏེ། གང་དུ་བརྗོད་པ། མངོན་སུམ་རྣག་རིག་པ་ཙམ་དང༌། །གང་དུ་ཀུན་ཏུ་གནས་གྱུར་པས། འདོད་པས་དག་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པ། །འདི་ལ་ཁོ་བོས་མཚར་དུ་བརྩིས། །ཞེས་བྱ་བ་ན། ཚུལ་ཆེན་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་སངས་རྒྱས་པས་རིག་བྱེད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཁས་བླངས་པ་སྟེ། སྣ་ཚོགས་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པའི་བདག་གི་ངོ་བོར་ཡོངས་སུ་གསལ་བའི་ཆུ་དང༌། མེད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པའི་རྟག་པའི་རང་རིག་པ་ཙམ་གྱི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་ཚངས་ཤེས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པའོ་ཞེས་པའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་སྟེ། གང་དུ་སེམས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མེད་པའི་གཅིག་མེད་པའོ། །བདག་ཉིད་


DTG090_Page_0054
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིས་ནི་ནམ་མཁའ་ཁྱབ་བདག་དེ་ལྟ་ན་འང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་ལྟར་ཐུགས་ཀྱིས་གསལ་བ་ཡི། །བསྒྲུབ་པར་བྱས་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་དེ་ཉིད་མིན། ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་ཅིང་དེ་ཡང་ངེས་པར་དམ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་པ་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་གྱི་ཡུལ་དང་དུས་ལ་ཁྱབ་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སོ་སོར་སྣང་བ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན། མ་རིག་པ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་གསལ་བ་དེ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་པ་མིན། སྣ་ཐོགས་གསལ་བ་ཙན་གྱིས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ། ཅུང་ཞིག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་ཞེས་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁྲུལ་པ་ཉིད་ཅེས་སྨད་པ་བརྗོད་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་འཛིན་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་འདིར་ཁྱད་པར་མེད་པའི་སྣ་ཚོགས་པ་དང་འདིར་ནི་གཉིས་མེད་དང་གསལ་བའི་སྒྲ་དོན་གྱི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པས་གཉིས་སུ་གསལ་ཞེས་པའི་གསུམ་གོ་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །ཐ་མའི་འདོད་པ་ཡང་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་མི་དམིགས་པས་རྒྱུད་གཞན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་རང་གསལ་བ་ཙམ་མོ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་མྱོང་བ་མེད་པའི་ངོ་བོའི་རྣམ་པ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་སངས་རྒྱས་པས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་མེད་ཅེས་པ་ཁས་མི་ལེན་ཅིང་བདག་ཉིད་མེད་པའི་སྒྲ་དོན་གྱི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གསལ་བ་མེད་པས་མེད་ཅེས་ཉིད་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཚང་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་འཕྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ནི་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ལ་གསལ་བ་ཙམ་པོའི་ཚངས་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། ཚུ་རོལ་བྱི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་མ་ཏིག་པས་ཀུན་དུ་བསྒྲིབས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྟག་པ་དང་ཁྱབ་བདག་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ལ་གོམས་པས་མ་ལུས་པའི་མ་རིག་པ་ཟད་ནས་དེའི་ཁྱད་པར་ལས་བྱུང་བ་འདིར་གསལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རིག་བྱེད་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་སྟེ། གཞན་གྱི་རྒྱུད་མི་སྲིད་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པས་གང་དུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བས་སྐྱེས་བུའི་དོན་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། ཇི་ལྟར་


DTG090_Page_0055
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ་ཡང་སྨོད་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པར་འཛིན་པ་བཞིན་ཐ་མི་དད་པར་འཛིན་པ་ཡང་ཐོང་ཤིག །དེ་འདི་ལྟར། གང་ལས་ཐ་དད་མཐོང་བ་དང༌། །མ་འདྲེས་ཐ་མི་དད་པར་ཤེས། །ཐ་དད་ཐ་མི་དད་དག་ལས། །གཞན་པའི་དངོས་དང་དངོས་འཛིན་མེད། །ཅེས་ཏེ། གང་དུ་ཡང་མེད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དངོས་པོ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཐ་དད་པའམ་ཐ་མི་དད་རྣམས་མེད་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉི་ག་མེད་པའོ། །དེ་ཉིད་སྤྲོས་པ་དེས་རིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེན་པ་ཉིད་ལ་ནི་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་གཞན་པའི་བྱེ་བྲག་གི་བདེན་པ་དང་མི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མེད་པས་དེ་ལ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རང་དང་གཞན་གསལ་བའི་ལྡོག་པའི་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བས་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གཞན་གསལ་བ་ནི་རིགས་པ་ཁོ་ནའོ། །བེམས་པོ་ལས་ལྡོག་པ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རང་གི་རིག་པའི་ངོ་བོར་ཡང་ཐ་སྙད་བྱེད་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་རྣམ་པར་ཆད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོར་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དེས་ངེས་པར་འགྱུར་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པས་ནི་བདེན་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས། སྒྲོ་བཏགས་ནས་ཡང་ཐ་སྙད་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་པོའི་བྱེད་པ་སྟེ། རྗོད་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྗོད་བྱེད་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བྱའི་དོན་གསལ་བར་མ་ངེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་འཇོག་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང་མངོན་པར་རློམ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་པར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མིན་པ་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་ནས། ཐེ་ཚོམ་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐའ་གཅིག་པའི་ཡུལ་གྱི་ཕྱིར་ངེས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོས་གནས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་དང་གཞན་གྱི་སེམས་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོབ་མེད་པའོ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་སྲིད་པ་ནས་གོམས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་ན་


DTG090_Page_0056
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱས་པ་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཡང་འཇིག་རྟེན་པས་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་པ་དང་སེམས་པ་མེད་པ་དང་བདེན་པ་དང་མི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་ཅིང༌། མྱུར་དུ་འཁྱུད་པ་དང་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ལ་ཉེ་བར་འཇུག་ལ། ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་ཐེ་ཚོམ་མི་སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་གཞན་གྱི་སེམས་རྗེས་སུ་དཔག་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འདོད་པའི་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཚིག་གི་བརྗོད་པའི་བྱ་བ་སྟོན་ལ་དེ་མེད་པ་ན་མི་སྟོན་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་འདོད་པའི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་པས་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་འདོད་པའི་སེམས་ཀྱིས་མྱོང་བའི་དུས་སུ་རྣམ་པར་ཆད་པའི་ཚིག་གིས་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་ནས་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་འདོད་པའི་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་བྱེད་པས། རྒྱུད་གཞན་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་པས་ན་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དུ་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་ནི་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་ཏུ་ཐོབ་པ་ཙམ་གྱི་དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་པ་ཅན་གྱི་དངོས་པོའི་ཡུལ་ཉིད་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་གཞན་དུ་ནི་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་གཤད་པ། འདི་ལྟར་ཀུན་དུ་ཐ་སྙད་ནི། ཚད་མ་ཡི་ནི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །འདིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་བསྒྲུབ་བྱ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཚུལ་གསུམ་པའི་རྟགས་ཉིད་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡོད་པའམ། དགག་པ་འགྲུབ་སྟེ་ཕྱོགས་ཆོས་དང་འབྲེལ་པས་ཚུ་རོལ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མངོན་སུམ་གྱི་རྟགས་འཛིན་པར་བྱེད་ན་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གཟུང་བར་འགྱུར་ལ། ཚུ་རོལ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ལ་གོམས་པའི་མངོན་སུམ་དུ་ནི་མི་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་དེ་རྣམས་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་རྣམས་ལ་དེས་མི་གནོད་དེ། ཅུང་ཞིག་བསྒྲུབ་བྱ་ཁོ་ན་ལ་དེ་ལྟར་སྒྲོ་བཏགས་པའམ་བདེན་


DTG090_Page_0057
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་བཟློག་བྱའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་སྙད་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་དོན་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ངེས་པར་བྱེད་པ་ལ། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་གནོད་པར་འགྱུར་གྱི། མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་མ་འཁྲུལ་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་མི་གནོད་ལ་གནོད་པ་ནི་བདེན་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་སྟེ། དེ་ལ་མ་འཁྲུལ་པ་དེ་མེད་ཅེས་པས་ན་མངོན་སུམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་གང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྩོད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཏེ། དེ་ཡང་བ་ལང་རྫི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གྲགས་པས་ཆོས་ཅན་མ་གྲུབ་པ་མེད་ལ། དམིགས་པར་རུང་བ་མ་དམིགས་པ་ལས། གང་གང་དུ་དེ་བདེན་པར་དམིགས་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཞེས་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྒོ་ནས་སམ། གཞན་རྣམས་ཡོད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་གང་མེད་ན་གང་མི་འབྱུང་བས་དེ་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེས་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའི་དེ་ཉིད་འཐད་ལ། སྔ་ནས་ཡོད་པའི་ཆོས་ལ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དང༌། བྱ་བ་དག་གི་བྱེད་པ་པོ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་བརྟགས་ཏེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལ་ནི་ཆོས་ཞེས་བརྗོད་དེ། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ནི་ཆོས་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཉིད་ཐོབ་ལ། དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། འདི་ཡོད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་བ་དང་འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་པས་ནི་འགལ་བ་མེད་དེ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེ་བ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་སྦྱོར་བ་ནི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་གྲུབ་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་འཛིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མི་འཐད་པའི་


DTG090_Page_0058
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་རོ། །རང་རིག་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་རང་རིག་པ་ཙམ་དུ་བྱ་བས་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དངོས་པོ་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་གཅིག་ཉིད་དུ་བཏགས་པས་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་ཐ་དད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཕན་ཚུན་མི་རིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དམིགས་པའི་དུས་སུ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་མངོན་པར་འདོད་པ་དག་འགེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའི་བློས་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དངོས་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་དེའི་རྗེས་ལ་དེ་ལ་སེམས་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བློས་རྗེས་སུ་མཚམས་སྦྱོར་བས་སྔ་མ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འདུས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དངོས་པོ་རྟོགས་པ་ཉིད་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རྟོགས་པ་ཉིད་དེ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། །དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ་ཀུན་ཏུ་མྱོང་བའི་དུས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་རིག་པ་སྟེ། གང་དུ་འདི་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་པས་དེ་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། གང་ཡང་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་སྐད་ཅིག་ལ་རང་གི་རྒྱུའི་སྐད་ཅིག་གི་དངོས་པོ་མཐོང་ལ་དེ་མེད་ན་དེ་དེའི་རྒྱུའི་སྐད་ཅིག་དང་དུས་མཉམ་པའི་དངོས་པོ་མ་ལུས་པ་སྣ་ཚོགས་པར་གྱུར་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་དངོས་པོ་ཡང་མཐོང་ལ་དེ་མེད་ན་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ན། རྒྱུད་གང་ཞིག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ནི་དོན་དམ་པ་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐད་ཅིག་མ་ལས་གཞན་པ་ཡང་དོན་དམ་པ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་གྲུབ་ལ། རྟག་པའི་དོན་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་མེད་པས་མངོན་སུམ་གྱིས་ལྷན་ཅིག་གཟུང་བར་མི་ནུས་པ་ཉིད་པས་བདག་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པར་ནི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་གྲུབ་པ་མེད་ལ། བདེན་པ་དེ་དང་མ་བྲལ་བར་གང་དུ་ཡང་བདེ་བ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་ལྡོག་པ་ཡང་མེད་དེ། རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལྡོག་པ་ཅན་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་དོན་དམ་པར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲུབ་པའི་ཚད་མ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་དོན་དམ་པ་པའི་འབྲས་བུའི་སྐྱེད་པ་པོ་རང་ལས་སམ་གཞན་ལས་སམ་གཉི་ག་ལས་སམ་གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ལས་སམ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་གྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཐོག་མ་མེད་


DTG090_Page_0059
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནས་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དངོས་པོའི་བདག་ཉིད་ལ་ནི་རྒྱུ་ཉིད་མི་འཐད་ལ། མེད་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་བཞིན་དུ་མེད་ཅིང་རང་ཉིད་མ་སྐྱེས་པ་ལ་རང་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་མེད་ལ། རྫོགས་ཀྱང་ཆ་ནས་མེད་པར་སྐྱེས་པས་ན་སེམས་པ་བཞིན་རང་ལས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། གང་ཞིག་རྫོགས་པ་མིན་པས་གང་ཞིག་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཆེས་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་གྲངས་ཅན་གྱི་འདོད་པས་རྟག་ཏུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པའི་མངོན་པར་གསལ་ཏེ། མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་གསལ་བར་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་མི་གསལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གཞན་མི་རིགས་པས། གསལ་བ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཅུང་ཟད་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ན། རྟག་ཏུ་ཡང་དངོས་པོ་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་མངོན་པར་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཐལ་བ་ནི་བཟློག་པར་དཀའོ། །གཞན་ཡང་གང་དུ་གང་རང་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་ཡུལ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་ལྟོས་པའི་འདི་གཞན་ལས་སྐྱེ་བར་གྱུར་པའི་ཉེ་བར་མཁོ་བ་མེད་པ་ལ་ལྟོས་པ་ནི་རིགས་པ་མི་ཡིན་ཞིང་ལྟོས་པར་བྱ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཏུ་འདི་ཉིད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་རང་ལས་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་ལ། གཞན་ལས་ནི་དུས་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་དག་ངོ་བོ་གཅིག་པར་མངོན་པར་འདོད་པས་རྟག་པ་ལ་སྐྱེ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྟག་པ་ལ་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། དེ་ལ་ཚད་མས་གཞན་དུ་ཉེ་བར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བཏགས་པ་འཐད་དེ། དེའི་རྟག་པ་ནི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་རི་བོང་གི་རྭ་དང་ཁྱད་པར་མེད་དེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མི་རྟག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་དངོས་པོ་ལ་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། མི་རྟག་པའི་དངོས་པོ་ནི་སྐད་ཅིག་མས་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་གཞན་དུ་འཐད་པར་བྱས་སོ། །དེ་འདས་པ་ལས་མི་སྐྱེ་སྟེ། འདས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །མ་འོངས་པ་ལས་ཀྱང་མིན་ཏེ། མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ནི་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་


DTG090_Page_0060
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་ནོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བས་ཀྱང་མིན་ཏེ། དེའི་ཡང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དང་དུས་མཉམ་པའམ་དུས་ཐ་དད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནི་མིན་ཏེ། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་སྔོན་དུ་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རི་བོང་གི་བཞིན་དུ་ནུས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་རྒྱུའི་བདག་ཉིད་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་དེས་འབྲས་བུ་ཡང་དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་དེས་རྫོགས་ཤེ་ན་ནི། གང་གང་གི་རྒྱུ་ལ་དུས་ཐ་དད་པས་ཀྱང་ལམ་མངོན་པ་མིན་དེ་འདས་པས་མ་འོངས་པ་སྐྱེད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་རྒྱུ་ཡོད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་མས་བར་ཆོད་པར་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེད་ན་དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་མེད་དེ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། དེ་ལྟར་ནི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུ་སྐད་ཅིག་ཏུ་ཡོད་པས་འབྲས་བུ་དུས་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པར་འབྲས་བུའི་ནང་དུ་ཕྲ་མོར་གྱུར་པའི་དུས་གཞན་ནི་མེད་པས། དུས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཆ་ཤས་མེད་པའི་སྔ་མ་དང༌། ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་རེག་པས་དེའི་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་ནང་དི་སྐད་ཅིག་མ་ཐམས་ཅད་འདུས་པས་བསྐལ་པ་ཡང་སྐད་ཅིག་ཙམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་ན་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཡང་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་རིམ་གྱིས་སྣང་བའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་གནོད་པའི་ཕྱིར་ལ་དེ་ལྟར་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་བསྐལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །ཡུལ་གཅིག་པའི་སྐད་ཅིག་མས་བར་མ་ཆོད་པ་ལ་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་དུས་ཀྱི་མཐའི་བར་ཉིད་དུ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོ་རབ་ཏུ་བཅོམ་པ་དངོས་མེད་དང་ལྷན་ཅིག་བར་མ་ཆད་ཀྱང་དུས་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་རྒྱུན་མ་ཆད་ཀྱང་དུས་མཉམ་མིན་ཞེས་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་གང་དུ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྔོན་པོ་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་ཡང་སྔོན་པོ་མིན་པ་ལས་ལོག་པ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་ལ། དེ་ལྟར་དུས་གཞན་ལ་ཡང་ངོ༌། །དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་འཇིག་པ་ནི་འདིར་ཡུལ་དང་དུས་དག་གི་ངོ་བོ་ལྡོག་པ་ཙམ་འབའ་ཞིག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་


DTG090_Page_0061
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལས་ཅི་ཡང་མིན་ནོ། །འཇིག་པས་ན་འཇིག་ཅེས་པའི་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་སྤངས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དངོས་པོ་ལ་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་པ་དངོས་པོ་དགག་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིར་བར་མ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་པས་བར་ཆད་པ་ལ་སོགས་པར་སེམས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པར་གཞན་ལས་སྐྱེ་བར་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་དང་དབང་ཕྱུག་དང་རང་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སོ་སོར་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་མ་རུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག་དག་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣོ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མ་མཐོང་བས་མེད་པ་ཉིད་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བར་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་མ་མཐོང་བ་ཉིད་དུ་མ་གྲུབ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་བསྒྲུབ་པ་མི་འགྲུབ་བོ། །གང་དུ་ཡང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པ་དག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣོ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་ལས་མི་སྐྱེ་སྟེ། རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་ཉིད་ལ་རྣོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་འགྱུར་ན་ཁྱད་པར་མེད་པས་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འགྱུར་ན། ས་བོན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དམ་བཅའ་བ་མངོན་སུམ་དང་འགལ་བའོ། །གཏན་ཚིགས་ནི་གཞན་དག་ལ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་ངེས་པ་བསྐྱེད་པར་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ཚིག་དང་འགལ་བ་དང་གཞན་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་གྱི་སྦྱོར་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་ལ། གང་ཡང་ཡོད་པ་ལ་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་མེད་པས་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་སྔར་མེད་པའི་ཁྱད་པར་མ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ལས་ཀྱང་མི་སྐྱེ་སྟེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དག་ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་མེད་ཅེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅུང་ཞིག་གང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་སྔ་ན་མེད་ཅེས་པ་དེ་རྒྱུ་འདི་ལས་མེད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའི་


DTG090_Page_0062
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱ་བ་ནི་ཁྱད་པར་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ལོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལྟ་བ་ནི་བདག་ཅག་གིས་དགག་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྒྲ་དོན་གྱི་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་འབྱུང་བ་འབྱུང་ལ། བྱུང་བ་ཡང་མ་བྱུང་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ན། གང་དུ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་ནས་གནས་པ་དེ་རྣམས་ལ་བདག་ཅག་གིས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པ་དགག་པ་ལ་འགལ་བ་ལས་བྱུང་བ་མེད་པས་སྒྲ་དོན་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཉིད་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་མེད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འགག་པ་དང་སྐྱེ་བ་ནི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་པའི་འདོད་པ་ནི་ཅི་ཡང་མིན་ཏེ། གང་ཡང་རྒྱུ་ལས་འཕོ་བའི་ཆ་དེ་ལ་རྒྱུ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་མེད་ལ། གང་དུ་ཡང་བྱ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང་བཅས་པ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་པ་གཞན་ལ་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕན་ཚུན་སྤངས་ནས་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་འདི་དག་ལ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་ལ་ནི་དངོས་པོའམ་དངོས་པོ་མེད་པར་དེའི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་ཡང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་བསྟན་བཅོས་སུ་དེ་ཡོངས་སུ་བཅད་ཅིང་དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམ་པར་བཅད་ནས་རྣམ་པ་དེ་ལས་གཞན་ནི་མེད་པ་གསལ་བར་བྱས་ཞེས་སོ། །དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ལས་ལོག་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་དངོས་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱབ་པའོ་ཞེས་པས་ཁྱབ་པ་གྲུབ་ལ། མ་ངེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཐ་སྙད་དུ་ནི་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པའོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་དངོས་པོ་ཉིད་ཙམ་བཀག་ན་དོན་གྱི་བྱ་བའི་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ནའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་འོན་ཀྱང་གསལ་བ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཐོག་མ་དགག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དོན་དམ་པར་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པར་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་


DTG090_Page_0063
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱིས་འགྲུབ་པས། དེས་གསལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡང་གསལ་བ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་གསལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དཔེ་དང་ཕྱོགས་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་གནོད་པས་གཏན་ཚིགས་མ་ངེས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་མིན་ཏེ། དོན་དམ་པའི་མངོན་སུམ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ལ། གང་དུ་གསལ་བ་བདེན་པར་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་གང་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་བཏགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་ལ། རང་གསལ་བའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པས་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་སོ། །སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་ཡང་དེ་གང་དུ་གསལ་བ་མེད་པས་གནས་ཞེས་པ་ནི། རྣམ་པར་རིག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་སྟེ། དེ་གང་དུ་གཏན་ཚིགས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན་ལྡོག་པའི་དོགས་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ནས་རིགས་པས་གང་གིས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་གནོད་པར་འགྱུར་བས། དེའི་གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། མིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་འདིར་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཡུལ་དང་དུས་དང་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རང་རང་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་བསྐྱེད་ལ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱེད་པ་ནི་དུས་མཉམ་པའི་དུས་ཐ་དད་པ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ལྟར་ནི་འགལ་བ་མེད་དོ། །སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་ཡང་དེ་ལ་འཇུག་པ་མེད་དེ། སྒྲ་དོན་ལ་འགལ་བ་འཇུག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་སུ་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་གཞན་དུ་འདུས་བྱས་པ་རྣམས་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་དེ་ནི་བག་མེད་པ་རྣམས་འདུས་བྱས་དག་ལ་ཀུན་ཏུ་ཡིད་བྱུང་ནས་རིམ་གྱིས་བདག་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཀྱང་དངོས་


DTG090_Page_0064
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོ་ཡུལ་དང་དུས་ལ་སོགས་པ་ངེས་པས་སོ་སོར་སྣང་ན་དེས་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ངེས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། ཁྱོད་ལ་ཡང་འདི་འདྲི་བར་བྱའོ། །རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡུལ་སྒྲ་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་མཉམ་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ན་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་ཉིད་སྒྲ་དོན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་ལ། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན། འདིར་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱུའི་ནུས་པས་དེ་ལྟར་ངེས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ནུས་པ་ངེས་པས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཞན་དུ་ཡང་རྒྱུའི་ནུས་པ་ངེས་པས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པར་ངེས་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད། ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རབ་རིབ་ཅན་ལ་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པ་ཉིད་དུ་མི་རིགས་ཞེས་བརྗོད་པ་ཉིད་ན། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ལས་གཞན་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྣང་བ་ཉིད་ཀྱི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཚད་མར་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཉིད་ལ་དངོས་པོར་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གང་ཞིག་དོན་དམ་པར་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་སྐྱེ་སྟེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བཞིན་ལ་དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མ་སྐྱེས་ཞེས་པས་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་གཏན་ཚིགས་ལ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཏན་ཚིགས་མ་ངེས་པར་འགྱུར་བ་ལ་ནི་བཟློག་པ་ལ་ཡང་ཚད་མ་མེད་པས་ལྡོག་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ལ། དོན་དམ་པར་མེད་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མེད་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ནུབ་པར་འགྱུར་ལ། གང་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་མེད་དེ། དངོས་པོ་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མིན་པ་ལ་དགག་པའི་སྦྱོར་བས་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་དགག་པའི་སྦྱོར་བས་ཞེས་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དགག་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་གྲུབ་པ་ལ་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་དོན་མེད་ཅེས་པ་ནི་སྤང་དཀའོ་ཞེས་པ་ལ་མིན་ཏེ། ཚད་མས་གནོད་པ་ནི་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་


DTG090_Page_0065
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རིག་པའི་མངོན་སུམ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་ལ་ཚད་མས་གནོད་ཅེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ལ་གཞན་དུ་རིགས་པས་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང་ལྡན་ནས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པ་མིན་པས་གྲུབ་ལ་བསྒྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་ཤེས་པ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་དེ་ཉིད་ལ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས། དེའི་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་དབེན་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་པའི་ངེས་པ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུར་དེའི་ཡུལ་དུ་རྣམ་གཞག་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མངོན་སུམ་ལ་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྐྱེ་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དེའི་ངོ་བོ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་ངེས་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་ན། དེས་དབེན་པའི་ཡུལ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ནང་གི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ཐུན་མོང་གི་ཡིན་ཡང་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལ་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེའི་ཡུལ་ཡང་ཚད་མར་འདོད་དོ། །དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཀྱང་དེ་ཉིད་པས་ན་རང་གི་བདག་ཉིད་ལ་མི་འཇུག་པའི་འགལ་བ་ཡང་མེད་དེ། སྤྱི་བོའི་ངོ་བོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཉིད་ཀྱི་བློའི་ངོ་བོ་ནི་ནང་དུ་སོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པའི་གཏན་ཚིགས་སྐད་ཅིག་མས་འཇིག་པའི་བློ་བཞིན་དུ། འོ་ན་སྒྲོ་བཏགས་པས་རྣམ་པས་སྟོང་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་སྒྲས་བརྗོད་ལ། དེའི་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་ཕྱིར་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡང་མངོན་སུམ་གྱི་བུམ་པས་དབེན་པའི་ས་ཕྱོགས་བཞིན་དུ་དམིགས་པས་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་བུམ་པས་དབེན་པས་བྱིས་པས་དེར་དམིགས་པར་མི་བྱེད་ལ། འདིར་ཡང་དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱིས་དེ་ལྟར་དམིགས་པར་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་མ་དམིགས་པ་ནི་མེད་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ན། མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅེས་པ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་གནོད་ཅེ་ན། མིན་ཏེ། དངོས་པོ་རྣམས་


DTG090_Page_0066
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པས་དབེན་པ་ཉིད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་སྐད་ཅིག་མ་བཞིན་དུ་གཟུང་ནས་འཛིན་ཀྱང་འཁྲུལ་བས་སྒྲོ་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ལོག་པའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་ན། ཚུ་རོལ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེ་འདིར་ངེས་པར་མི་འཐད་པའི་མངོན་སུམ་ཉིད་མེད་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་གནོད་པ་མེད་ལ། ངེས་པ་སྐྱེད་པ་བྱེད་པ་ཅན་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུའོ། །དེ་ལྟར་གཟུང་བ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་མེད་པས་བརྟགས་པ་སྟེ། འདིར་དམིགས་པའི་རིག་བྱར་མ་གྱུར་པ་ཉིད་ཡོད་པས་དེ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་གནོད་པ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པར་ཞེས་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པས་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བའི་དངོས་པོའི་ངེས་པ་མ་བརྟགས་པས་ཡིད་ཆེས་པའི་གནོད་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་དེ་ལ་སྐྱེ་མེད་དེ། །དེ་ཡི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མིན། །གང་ཞིག་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་དེ་ནི་སྟོང་པར་བཤད། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་ནི་བག་ཡོད་ཡིན། །ཞེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་བསམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནམ། སྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཤེས་པས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བུད་ཤིང་སྲེག་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་འདི་ལྟར་དེས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་བུད་ཤིང་བསྲེགས་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་འབར་བས་བརྟགས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་དབུ་མ་རྩ་བ་ལས། དངོས་དང་དངོས་མེད་མཆོག་འཛིན་པ། །ཟད་པ་མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བརྗོད། །ཅེས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུན་མུར་ཐུག་པ་མེད་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་གནས་པ་ཁོ་ནའོ། །ཆོས་མཆོག་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མོས་པ་ལ་སོགས་པས་རྗེས་སུ་


DTG090_Page_0067
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དཔག་པ་ལ་འཇུག་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ཐོབ་ནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ཞེས་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བཀག་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བུད་ཤིང་མེས་ཟད་ལ་ཟད་པའི་གསེར་བཟང་པོ་བཞིན་དུ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན། དམིགས་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཅན་གྱི་བློ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །བརྟགས་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ལས་གཞན་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཐབས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། འདིར་ཡང་བསྒྲུབ་བྱ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། བརྗོད་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཅན་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་རྣམ་པས་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་པའི་བློ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ནི་འདིས་འདིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་ཅིང་གཡོགས་པས་སོ། །དེ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཀུན་རྫོབ་པ་ཞེས་བརྗོད་པའམ། བརྟག་ཏུ་མེད་པས་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དེའི་སྟོབས་ལས་བྱུང་བ་ཅན་གྱི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཅན་གྱི་མངོན་སུམ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་རྗེས་སུ་མ་བརྟགས་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ནི་བརྟགས་པ་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ནས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་སྒྲ་དོན་གྱི་རྣམ་པས་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་ནི་མ་བརྟགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་མ་ཡིན་ཞིང་རྣམ་པར་རྟགས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཐམས་ཅད་སྒྲ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ལས་མེད་པས་ཀུན་རྫོབ་པའོ། །ཡང་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་ཡིད་ཆེས་པས་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་དོན་འདི་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་མཐར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་ལ། ཅུང་ཞིག་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་སོར་ངེས་པའི་ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་ལས་གཞན་པས་ཀྱང་འདི་མི་ཤེས་པས་གང་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་དེ་ནི་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བརྗོད་དེ། ངེས་


DTG090_Page_0068
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་གཟུང་ཡང་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་འདི་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་དོ། །ཡང་ནི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་ངོ་བོའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཅན་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། གང་དུ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་གསུངས་པ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་ཀུན་འབྱུང་བའི། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཀུན་རྫོབ་པས། །གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་གྲགས་པ་སྟེ། །དོན་དམ་ཉིད་ནི་བཅོས་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །དེ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ་དེས་ན་གཞན་གྱི་དབང་སྟེ་གང་ཕུང་པོ་ལྔའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ལ་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ན། དེས་དོན་ཅི་ཞིག་གྲུབ་ནས་འདི་དག་དོན་ཏུ་བསྒྲིབས་པ་མཐར་སོང་བ་དང་བཅས་པ་སྤང་བར་འདོད་ཅིང་ན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རིགས་དང་ལྡན་པ་དེས་མཆོག་ཏུ་བསྒྲིབས་པ་མཐར་སོང་བ་དང་བཅས་པ་སྤང་བར་འདོད་ཅིང་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ནི་དོན་དམ་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དམ་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་དོན་ཏེ་དོན་དམ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་འདི་ཡང་དོན་དམ་པའི་ཡུལ་ཞེས་པས་དོན་དམ་པའོ། །གང་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ནི་དོན་དམ་པ་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་དེ་ཡང་ཉེ་བར་བཏགས་པ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་དོན་དམ་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བྱེ་བྲག་འདི་རྣམས་ཀྱིས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ངག་རྣམས་ཀྱི་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བའོ་གནས་སྐབས་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་སྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་གོང་


DTG090_Page_0069
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནས་གོང་དུ་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས། དེའི་དོན་ཆེན་པོའི་སྒྲུབ་པ་པོའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལ་དམ་པའི་སྒྲས་རྗོད་པར་བྱེད་པར་རིགས་པའོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་དམ་པ་སྟེ། མ་ལུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཡུ་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པར་བྱེད་པས་དོན་ཆེན་པོའི་བསྒྲུབ་པའོ། ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ཅུང་ཟད་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། དོན་དམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་གྲུབ་པ་ལས། འདི་རྣམས་སྐྱེ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་དགོངས་ཏེ། གང་ཡང་རུང་བ་དོན་དམ་པར་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པས་བཏགས་པར་བྱས་ན་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་དོན་དམ་པ་དང༌། འདུས་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དག་ལྷན་ཅིག་མིན་ཞེས་ཐ་དད་པ་ཉིད་མིན་ལ་གཉི་ག་ཉིད་དུ་ཡང་མི་འདོད་ཀྱི། ཅུང་ཞིག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དག་ཏུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད་དེ། འདུས་བྱས་པ་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཉིད་ལ་ནི་དེ་ཉིད་དང་གཞན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་འདི་གཉིས་སུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་དེ་ཉིད་དང་གཞན་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་ནི་དེ་མི་སྲིད་ཅེས་པས་ན་འགལ་བ་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །དམིགས་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྗོད་པར་བྱེད་པས་དོན་དམ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་འགྱུར་གྱི། དེ་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་མ་ལུས་པའི་རྟོག་པའི་དྲ་བ་དང་བྲལ་བའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པས་སོ་སོར་རང་གིས་དམིགས་པ་མེད་པར་རིག་པར་དོན་ཀྱང་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐ་སྙད་སྐད་དུ་ལྷའི་བུ་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་


DTG090_Page_0070
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལས་འདས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དང་དོན་དམ་པར་ན་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོའོ་ཞེས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་དབྱེ་བས་གཅིག་གཉི་གའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་འགལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །གང་ཞིག་ས་བཅུ་པར་ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་སེམས་ཙམ་ཞེས་པ་དང༌། གང་ཡང་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། དོན་ཡོད་མ་ཡིན་སེམས་ཉིད་དེ། །བག་ཆགས་ཀྱིས་ནི་དཀྲུགས་པའི་སེམས། །དོན་དུ་སྣང་བ་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་རྒྱ་ཆེན་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་དང་མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་གསུངས་པར་རིགས་ཀྱི། དོན་དམ་པ་པ་ཉིད་ལ་མ་ཡིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པ་ཉིད་ལ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། ཅུང་ཞིག་རིམ་གྱིས་དོན་དམ་པ་ལ་བཞུགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ཉིད་ལ། ཁ་ཅིག་གིས་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པ་སྟེ། དང་པོ་སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་སོ་སོར་བསྒྲུབ་ཅིང༌། དེའི་རྗེས་ལ་སེམས་ཙམ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་དབང་གིས་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནས་རྣམ་པར་ཆད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་སྣང་བར་བྱེད་ཅིང་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེད་ཅེས་པའི་དོན་དུ་སྣང་བ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡང་ཡོད་དེ། གཞན་དུ་ན་ས་བཅུ་པ་ལས། ས་བརྒྱད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཚད་ཉིད་དང༌། དབེན་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཇི་སྙེད་པའི་སའི་ཁམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་དཀར་པོར་གྱུར་པ་ཤེས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཆུའི་ཁམས་དང་མེའི་ཁམས་དང་རླུང་གི་ཁམས་སུ་ཡང་ཤེས་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ཆེས་པ་དང་འགལ་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཀྱང་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐ་སྙད་དུ་དངོས་པོ་གཉིས་


DTG090_Page_0071
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སུ་བདེན་པ་ནི་བ་ལང་རྫི་ལ་ཡང་གྲགས་ལ། རིགས་བས་དཔྱད་པར་བྱ་ན་གཉི་ག་ཡང་དཔྱད་མི་བཟོད་པ་དེས་ན་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་བོ་རྣམས་ཀྱང་ཁྱད་པར་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱས་སྟོང་པའི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་བ་ནི་ཅུང་ཟད་དངོས་པོ་མེད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ཡང་གསུངས་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཀྱང་གཅིག་ལ་གཅིག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྨད་པར་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་བ་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཀྱང༌། འདི་དག་ཐམས་ཅད་སེམས་ཙམ་ཞེས་ཞེས། །གང་ཞིག་ཐུབ་པས་བསྟན་པ་ནི། །བྱིས་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྲག་པ་ནི། །སྤོང་བའི་དོན་ལ་དེ་ཉིད་མིན། །ཞེས་ཏེ། འོན་ཀྱང་མདོ་དག་ལས་སེམས་ཙམ་དུ་བསྟན་པ་ནི་གཞན་བྱེད་པ་པོ་དང་སྤྱོད་པ་པོའི་འབྲས་སུར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པས་དགག་པ་སྟེ། སེམས་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན། ཡང་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། འདི་ལྟར་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སེམས་ཁོ་ནར་བྱེད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཏེ། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་འགྲོ་བར་བརྗོད་པའི་ལུས་དང་ལས་དང་སེམས་པ་ལས་གང་ཡོད་པ་ནི་མི་ན་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་སེམས་ལ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལྟོས་པས་གཙོ་བོ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་དུ་སེམས་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཁས་མི་ལེན་ལ། གང་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མིན་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པས་ཡུལ་མེད་པ་ལ་དགག་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་དེ། མེད་པ་ལ་དགག་བྱ་དང་དགག་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་མེད་པས་དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱི་དེ་ཡང་མི་གྲུབ་ལ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་གིས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཁྱབ་བྱེད་མེད་པ་ལ་ཁྱབ་


DTG090_Page_0072
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱ་མི་སྲིད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བས། མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བའི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྦྱིན་གྱིས་བརྟགས་ན་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྙིང་པོ་དང་བྲལ་བས་གང་དུ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་རྫོགས་པས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་བཀག་ནས་བདག་མེད་པ་མཐོང་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་འཆིང་བ་མེད་པས་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་མཐའ་ཀླས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་ལས་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་བརྟགས་པ་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་རྣལ་འབྱོར་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་སྙིང་རྗེས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་ལ། འདི་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་སྟེ། གང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་པ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་གི །གང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། གཉིད་ལོག་པའམ་མིག་བཙུམས་པ་བཞིན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པས་ལངས་པ་ཉིད་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་རྣལ་འབྱོར་པ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་ཐེ་ཚོམ་སྤངས་པ་མེད་ན། དེའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤོང་བར་མི་ནུས་ཏེ། སྲེག་བྱེད་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་པར་སྲེག་པ་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་མཐོང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་པས་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ས་བོན་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དཔྱད་པས་ཐེ་ཚོམ་དང་ལྡན་པ་དེ་དང་བྲལ་ནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་བྲལ་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྟོགས་ལ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་སྔ་ནས་བཤད་དོ། །འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་


DTG090_Page_0073
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྤངས་པ་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ལམ་གྱི་མཆོག་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིས་མངོན་པར་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་བས་འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་ལ་འཐད་པ་ཉེ་བར་བསྟན་པའོ། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ། འོད་གསལ་བ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་གློ་བུར་བའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མུན་པ་མཐའ་དག་ནུབ་པ་སྟེ། འདིར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དང་ཐ་མི་དད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་སེམས་ལ་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་སེམས་མ་མཆིས་ཞེས་པའི་མ་ཡིན་པར་དགག་པ་དང་མེད་པར་དགག་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ལ་དོན་དམ་པར་དོན་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པ་ཉིད་ཙམ་ལ་ཡིད་རྗེས་སུ་གནས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བར་མཐོང་ནས་སྨྲས་པ་ནི་ཡོད་དམ་ཞེས་པ་སྟེ། རིགས་པས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མ་ཡིན་པར་དགག་པའི་སྦྱོར་བ་མིན་གྱི་འོན་ཀྱང་མེད་པར་དགག་པ་ལ་སྟེ། དེ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཙམ་དུ་བཏགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི་ཅི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ནི་དངོས་པོ་ཙམ་ལ་སེམས་མེད་པ་ནི་དེའི་དངོས་པོའི་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལ་བརྗོད་པ་ནི་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། འདི་བརྗོད་མ་ཐག་པའི་གཉི་གའི་ཡོད་པ་ཉིད་དང་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་དམིགས་པ་སྟེ་སྒྲུབ་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ནི་གནོད་བྱེད་དམ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉི་ག་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དེ་ལ་དགོངས་ནས་སླར་དྲི་ཞིང་རྒོལ་བ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་དངོས་པོ་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་མངོན་པར་འདོད་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ངོ་བོས་ཡོད་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཉིད་ལ། སེམས་ཆོས་ཅན་གྱི་ཡུལ་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགག་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་པས། སེམས་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་ནི་ཅི་ལྟར་ཡང་འདི་ཞེས་པ་ལ། རྣལ་འབྱོར་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སོ་སོར་རིག་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི་འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌།


DTG090_Page_0074
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སེམས་འགྱུར་བའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་གོས་བའི་ཕྱིར་ན་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་ཞིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་དེས་ཀྱང་སློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་དེ། དེའི་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོག་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་དེའི་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞེས་དམིགས་པ་དེའི་ཡང་རློམ་སེམས་མེད་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སེམས་ནི་སེམས་མེད་པའི་དང༌། དེ་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་ཅེས་པ་དོན་གྱིས་རྟོགས་ཏེ་གང་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཉམ་པར་གསུངས་ལ་འདིར་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་དང་མཆོག་ཏུ་སྐྱེས་བུའི་དོན་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་བར་མངོན་པར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །དྲོད་ལ་སོགས་པ་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་སྟེ། དེ་དང་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་མི་ཞེས་པ་ནི་གསལ་བ་འདི་རྣམ་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཞེས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་གིས་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་མི་འགོག་སྟེ། དེ་འདིར་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ལ། གང་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འགེགས་པ་པ་དེ་འདིར་གཟུང་བར་བྱའོ། །སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་དྲོད་ཆུང་དུ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང་འབྲིང་དང་ཤེས་རབ་རྟུལ་པོས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དག་ལའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མ་བྲལ་ཞེས་པ་ནི་དེས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡང་ངོ༌། །དྲོད་ཆུང་ངུའི་རང་བཞིན་ནི་གོང་གི་རྣམས་ལ་ཡང་རྫེས་སུ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་སུ། ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཞེས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དྲོད་ལ་སོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གསུམ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ལ་རིགས་ཀྱི་


DTG090_Page_0075
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྟོབས་ཀྱིས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཅན་དག་གི་དྲོད་ལ་སོགས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་གང་དུ་ཡང་ཐོབ་བར་མི་བྱེད་དོ། །གང་དུ་གསུངས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ཞེས་པ་ནི་འདིར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པས་ས་སྟེ། དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །མཉན་པར་བྱ་བ་ནི་གཞུང་ངོ༌། །གཟུང་བར་བྱ་བ་ནི་སེམས་ལ་གཞག་པར་བྱ་བའོ། །ཀླག་བར་བྱ་བ་ནི་རྗེད་པའི་ཕྱིར་ཁ་ཏོན་དུ་བྱ་བའོ། །ཀུན་ཆུབ་བར་བྱ་བ་ནི་དོན་ཏོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། །རབ་ཏུ་གདོན་པར་བྱ་བ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་དོན་དང་གཞུང་དག་ཀུན་ཏུ་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་སེམས་པས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་ཞེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བྱ་བས་སོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་དུས་དང་དངོས་པོར་གྱུར་པས་སོ། །རྟོགས་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་བར་དུའོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་པའི་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་ཡང་དག་པར་འདུ་བ་ནི་རྫོགས་པའོ། །འབྲིང་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་འཇིག་ཅེས་ཏེ་མིང་གིས་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་མའོ། །གནས་བྲལ་དང་གནས་དང་ཞེས་ཏེ། མིང་དེ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་ལྷག་མའོ། །འདི་ཉིད་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་འཚལ་པ་ནི་དོན་དམ་ལ་སྟེ་མི་ཤེས་པའོ། །མ་ཚལ་ཞེས་མདོར་བསྟན་པའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་མ་དམིགས་ཤེས་པ་སྟེ་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་སོ། །ངན་དུ་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ནི་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་སྟེ། མི་རིགས་པར་བྱས་པ་ཉིད་དོ། །མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་སྟོང་པས་མིང་ངོ༌། །འདི་ལྟ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཟེར་ཡང་ཉེ་བར་མཚོན་པ་མིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡོད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མི་དགག་སྟེ། དོན་དམ་པར་ནི་ཡོད་པ་དང་དགག་པ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་


DTG090_Page_0076
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་གནས་པའི་ཐེར་ཟུག་པའི་རྟག་པ་དང༌། དེ་དང་འདྲ་བ་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བའི་རྟག་པས་སོ། །དགག་བྱ་མེད་པ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངེས་པར་དགག་པ་ཡོད་པ་མིན་ཞིང་ཡུལ་མེད་པ་ལ་བསྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་ཡོད་པ་ཡང་མིན་ཏེ། དགག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་བ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པར་འགྱུར་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་རིགས་པས་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་མི་གནས་པ་ནི་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་དེ་ལྟ་བུ་ལ་རྣམ་པར་མི་གནས་པ་སྟེ། ཐེར་ཟུག་པ་དང་འདྲ་བ་དང་མི་འདྲ་བའི་རྒྱུན་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་མ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །རབ་འབྱོར་བསྟན་བཅོས་ལས། བརྟགས་དང་བརྗོད་དུ་མེད་ཅེས་ཏེ་ཡུམ་བར་མ་ལས། གང་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པའི་ཆོས་ནི་བརྡར་བཏགས་པ་ཅན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལ། དེ་ནི་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་ཏེ། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པའི་བར་གྱི་ཆོས་ཀྱིས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་སྟེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་མིང་ལ་དོན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །མིང་དང་བཏགས་པ་གང་དེ་ཞེས་པ་ནི་མིང་དུ་བཏགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པ་ལའོ། །མི་གནས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་མི་གནས་ལ། མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །རྣམ་པར་མི་གནས་པ་ནི་དེ་ཡང་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་མི་གནས་ལ། གང་གི་ཕྱིར་དེས་ན་བརྗོད་དུ་མེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །རྣམ་པར་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཐམ་སྙད་ཀྱིས་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པར་རྣམས་ཀྱིས་


DTG090_Page_0077
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོ། །རྗོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞུང་ལའོ། །བསྟན་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་ལའོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་ལ་སེམས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་སོ། །སེམས་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཞི་གནས་བསྐྱེད་པ་གསུངས་པ་སྟེ་དོན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ལྷག་པར་མོས་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པར་བྱེད་པའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པས་རྩེ་གཅིག་པས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་སྟེ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་ངེས་བའོ། །དེ་ནི་དེ་རྣམས་ལའོ། །ལེགས་པར་གནས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་གནས་སོ། །གནས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བས་སོ། །རྩེ་མོ་ཆུང་ངུ་ནི། གཟུགས་སོགས་མི་གནས་དེ་དག་གི །དེ་ཡི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་མེད། །དེ་དག་གཅིག་གིས་རང་བཞིན་གཅིག །ཅེས་བ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མི་གནས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་སེམས་པས་གནས་པ་མི་རིགས་པས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཀ་དམིགས་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དག་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་གཅིག་སྟེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་དབྱེ་བ་དང་བྲལ་བའི་རམ་པའོ། །དེ་ལྟར། དེ་མི་རྟག་སོགས་པར་མི་གནས། །དེ་རྣམས་དེ་ཡི་ངོ་བོས་སྟོང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། དེས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་མི་གནས་ཏེ། གང་ཡང་འདིར་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་དག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་གཅིག་ཅེས་ཏེ། མི་རྟག་པའོ་ཞེས་མི་རྟག་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དག་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་གཅིག་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དག་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་བཞི་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་དེའི་མི་རྟག་པ་ལ་སྒོས་པར་མི་གནས་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡུམ་ཆེན་མོར་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ལ། དེ་ཉིད་འདི་བསྡུས་ནས་གསུངས་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།


DTG090_Page_0078
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི། རྩེ་མོ་ཆུག་ངུའི་མཚན་ཉིད་ལའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དག་གིས་སོ། །དེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དག་གིས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། གནས་པ་དངོས་པོར་དམིགས་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ནི་སེམས་པས་སོ། །དེ་ལྟར་གནས་པ་ནི་གང་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྩོལ་བ་དང་བཅས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སྤྱོད་པ་མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྟེ། དེ་ལ་སྤྱོད་པ་གང་ན་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མ་ལགས་པ་ནི་དམིགས་པས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་མ་ལགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བགྱིད་པ་མ་ལགས་པ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་གཞིན་དང་རྗེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ལའོ། །ཡོངས་སུ་མི་གཟུང་བ་ནི་མི་གཟུང་བར་རིགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་མི་གཟུང་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་མི་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནི་དམིགས་པའོ། །གང་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མ་མཆིས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མ་མཆིས་པ་དེའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་པ་རྒྱ་ཆེ་བས་ཡངས་པའོ། །མངོན་དུ་བྱས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་དག་གི་སེམས་པས་མདུན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྔགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་པའི་དོན་དུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཚད་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པར་ངེས་པའོ། །ཐུན་མོང་མ་ལགས་པ་ནི་དམིགས་པ་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྩེ་མོ་འབྲིང་གི་དབང་དུ་བྱས་གནས་བསྟན་བཅོས་སུ། ཆོས་རྣམས་མི་འཛིན་གང་ཉིད་དང༌། །དེ་དག་མཚན་མར་མི་མཐོང་ཕྱིར། །ཞེས་ཏེ། གང་ཞིག་ཆོས་


DTG090_Page_0079
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་འཛིན་པ་དེ་ནི་དེའི་དམིགས་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་མ་མཐོང་བ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ་འདིར་དེ་གསུང་བ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་སྟེ་མཚན་མ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་དེ། གཟུགས་ཞེས་པ་དང་ཚོར་བ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་པའི་བར་རོ། །བསྟན་པར་བྱེད་པ་གསུངས་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །ན་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཕྲེང་བ་ཅན་ནི་མི་ལ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུའི་དཀའ་ཐུབ་ཅན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྩེ་མོ་འབྲིང་ལའོ། །དེ་ལྟ་བུ་ནི་བྱེད་ཅེས་པས་སོ། །དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་གྱུར་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱོགས་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྩེ་མོ་འབྲིང་གིས་སོ། །གཟུགས་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་ཞེས་པ་ནི་དེའི་མཚན་མར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཡིད་དང་ལུས་ཀྱིས་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་དང་ལྡན་པས་སོ། །རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནང་གི་གཟུགས་ཀྱི་ཡིན་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དེའི་མཚན་མར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གཞན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་མཚན་མར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཀྱང་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ་ལྔ་པོ་ལའོ། །དེ་ལ་ཚོགས་པར་བྱེད་ཅིང་འདུས་པར་བྱེད་པས་གཟུགས་ཏེ། མིག་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་ཞེས་པའི་ཡུལ་ལྔ་དང་བཅུ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཅན་གྱི་ངོ་བོའོ། །དེ་ལས་འབྱུང་བ་ནི་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་ལ། རེག་བྱ་དང་མིག་ལ་སོགས་པ་བཅུ་པོ་ནི་འབྱུང་པ་ལས་གྱུར་པའོ། །ཚོར་བའི་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་བྱ་བའི་ངོ་བོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་སེམས་


DTG090_Page_0080
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལས་བྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལ་ཚིམ་པ་པོ་དང་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་པོ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡུལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་རྗེས་སུ་མྱོང་བ་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཚོར་བ་ཞེས་པས་ན་ཚོར་བ་ཞེས་བརྗོད་ལ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོའོ། །མཚན་མ་ནི་ཡངས་ཤིང་ཞབས་ཡངས་ཤིང་ལྡིར་བ་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གང་གིས་འཛིན་ཞིང་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །འདི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་རྣམས་ལས་ལོགས་སུ་སྟོན་པ་ནི་རྩོད་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང་འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་ལོག་པ་ཤིག་ཏུ་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །གཉིས་ཡང་རྩོད་པའི་རྩ་བ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྟ་བ་ལ་དམིགས་པས་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དེ་དག་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་རྒྱུའི་ཡང་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་སྟེ། ཚོར་བ་ལ་ཆགས་ཤིང་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་དེ་འཁོར་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་མཆོག་ཏུ་བདེ་བ་མྱོང་བ་གཅིག་ཏུ་མཐར་ཐུག་པ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ལོགས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །འགུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པའི་ངོར་ཇི་ལྟ་རིགས་པར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ལོགས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་འཁོར་བ་དང་ཅིག་ཤེས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་དག་ཏུ་སྒྲུབས་ཤིང་སྒྲུབ་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དག་གིས་གཞན་དུ་སེམས་པའི་སྤང་བྱ་དང་བླང་བ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ཡང་གོང་དུ་གོ་སྐབས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་བའོ། །གང་དུ་དོན་འཛིན་ཅིང་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་


DTG090_Page_0081
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོགས་ལ་དེའི་ཤེས་པ་ནི་དྲུག་སྟེ། མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེ་ལྟར་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་དང་དུས་རྣམས་ཀྱི་བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཁམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུ་ན་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །འདི་ཉིད་འདིར་ཤེས་པར་གསལ་བར་བྱེད་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་བཅུ་གཉིས་ཏེ། དབང་པོའི་དང་ཡུལ་གྱི་བཅུ་དང་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་བཅུ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་བདུན་གྱི་དངོས་པོ་ཅན་ཏེ། ཡུལ་དྲུག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་གང་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འདས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ཤིང་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་འདུས་མ་བྱས་དང་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ས་བོན་ཞེས་བཤད་དོ། །ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པ་བདུན་དུ་ཕྱེ་བས་ནི་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །མིག་གི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་པའི་བར་ལ་ཁམས་དྲུག་གི་སྐྱེས་བུ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཏེ། དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་ནང་གི་ཁོང་སྟོང་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་སོ། །གང་ཞིག་ལང་ཀར་གཤེགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བརྒྱད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་དབང་པོ་ལྔའི་ཤེས་པ་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དྲུག་དང༌། དེ་ཉིད་བདག་དང་བདག་གིར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལས་འཇུག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དང་བདུན་ལ། དྲུག་པོ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་མ་ལུས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་གནས་ངན་ལེན་ལ་སོགས་པའི་གནས་དེས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་བར་


DTG090_Page_0082
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་གཅོད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བས་ཁམས་ཀྱི་ས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡོངས་སུ་བཅོམ་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་ཞེས་པའི་ཆོས་དྲུག་པོའི་གནས་ཉིད་དེ། གནས་པར་འགྱུར་བའི་གནས་ངན་ལེན་ལ་སོགས་པ་འདིར་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བརྒྱད་དོ། །དེ་ཉིད་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ལ་སེམས་པར་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་རིགས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ས་བོན་རྒྱས་བར་བྱས་པ་ལས། གང་ཞིག་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བའི་ཁྱད་པར་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་ལས་མི་ལྡོག་པ་ཐོབ་ནས་བདེན་པར་དུས་ཕྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་དགའ་བའམ་མི་དགའ་བར་མངོན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱ་སྐྱེགས་ཀྱི་ཁུ་བས་སྦབས་པའི་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་གྱི་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཡང་དམར་པོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འབྲས་བུ་དེ་རུ་དེ་ཉིད་སྐྱེ། །དེ་ཉིད་ཀྱང༌། མདོ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བར་གདུལ་བྱའི་ཁྱད་པར་གྱི་ངོར་གསུངས་ཏེ། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །འདི་ནི་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ངས་མ་བསྟན། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཡང་སྲིད་པར་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་རྣམས་སུ་ལུས་སུ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ལེན་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདི་ནི་ཀུན་གྱི་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཞེས་པ་ལའོ། །འདི་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ་སྟེ། སེམས་དེ་བདག་ཉིད་ཅེས་མངོན་པར་རློམ་པར་བྱེད་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་མ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཐོས་ནས་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་ཅེས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དུ་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ཀྱི། གང་ཡང་འདི་ལྟར་ངར་རྣམ་པར་རིག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་ཞིང་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པའི་མ་ལུས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞི་ལ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པའི་བཏགས་པ་ནི་དེ་ལ་མི་འཐད་དེ། དམིགས་པ་དང་


DTG090_Page_0083
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམ་པ་རྟེན་འབྲེལ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡུལ་མ་ངེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྟའི་རྭ་བཞིན་ཏེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་དང་དེའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྔ་ནས་དཔྱད་ཟིན་པས་འདིར་རྒྱ་ཆན་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པ་དག་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འདོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་བཞག་གོ་ཞེས་པའོ། །དབང་པོ་དྲུག་དང་ཡུལ་དྲུག་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ཞེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཁམས་ཞེས་པའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཚིག་ནི་རྩེ་མོ་ལས་ཏེ། དེའི་རྣམ་གྲངས་ནི་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བས་ཏེ་རྩེ་མོ་འབྲིང་ལ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མོས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའི་ངེས་པ་མ་སྐྱེས་པའོ། །འདི་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་བསྟན་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་སྔོན་གྱི་བདེན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆོས་ལའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་ནང་གི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །མ་དམིགས་པ་ནི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་མཐོང་བས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་ལ་ཡང་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །འདི་ནི་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་ནས། མོས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཏང་བ་དབང་པོ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་ངོ༌། །གང་གིས་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེའི་ནང་གི་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཐམས་ཅད་འགགས་པས་རིམ་གྱིས་ཉན་ཐོས་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་གསུངས་པ། བར་མ་དོ་མིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྩེ་མོའི་རབ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། །ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་ཉིད། ཅེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་འདིར་དམིགས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་གང་འདི་གང་གི་ཞེས་ཚོལ་བ་ནི་སྤྱིའི་ཚོལ་བའོ། །ཅི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་


DTG090_Page_0084
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱིས་སོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནི་དོན་གྱི་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པའོ། །ཉེ་བར་བརྟགས་པ་ནི་མེད་པར་བྱེད་པ་ལ་མི་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་ནའོ། །ཉེ་བར་དམིགས་པ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའོ། །མི་འགོང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་མེད་ཅེས་པ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བཟོད་པ་ཆུང་ངུའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་སོགས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཉིད། །དེ་མེད་པ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅེས་པ་ནི་དམིགས་པ་སྟེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་སོ། །དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བས་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། གང་དུ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཅུང་ཟད་མེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །བཟོད་པ་འབྲིང་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། །དེ་ལ་སྐྱེ་མེད་ངེས་འབྱུང་མེད། །དག་དང་ཞེས་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་ངེས་པ་འབྱུང་བ་མེད་པ་ནི་འདིའི་དམིགས་པ་ལ། དེ་ཐོས་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །གནས་ན་གནས་ཤིང་གསལ་ལ་རྫོགས་པ་ནི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །སེམས་ཅན་དང་སྣོད་དག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་མེད། དེ་ཡི་མཚན་མར་མི་རྟེན་པས། །མོས་མིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མས་དབེན་པ་ཉིད་ནི་འདིའི་དམིགས་པ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0085
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་མཚན་མ་རྣམས་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ། ཞེས་པ་གང་ལ་གནས་པ་དང་མོས་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་རྣམས་ལས་ལྡོག་པ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། དེ་ལ་མོས་པ་བརྟན་པོར་གྱུར་པ་ནི་མི་གནས་པ་ལ་ངེས་པ་ནི་མོས་པ་ལའོ། །ཐ་སྙད་ནི་འདུ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འགག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མས་འཇིག་པ་ལ་འཇིག་པ་ནི་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །ཡོད་དང་སོ་སོར་འགག་པ་ཡི། །དངོས་པོ་ལྷན་ཅིག་གྱུར་པ་ཡང༌། །སོ་སོར་བཀག་པ་དེ་དག་ཉིད། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་མིན། །ཞེས་སོ། །མཚན་མའི་སྤྱོད་པ་དགག་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་སྟེ། མཚན་མའི་སྤྱོད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། མོས་པ་དང་འདུ་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། དེའི་སྟོབས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྤྱོད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་ནི་རློམ་སེམས་མེད་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བསྟན་པ་སྟེ། མིན་ཞེས་པ་ནི་མི་འཛིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་བཟོད་པ་ཐོབ་པས་ལས་ལ་དབང་དུ་གྱུར་པས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་ཞིང་རྟག་པར་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆུང་ངུའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་བྱེད་པ་ནི། །ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལེན་པ་མེད་པ་ནི་འདིའི་དམིགས་པ་ལ། དེའི་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། དེའི་བྱེད་པ་ནི་འདིར་བྱེད་པ་པོའོ། །དེ་ལས་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕྱིར་ནི་གཏན་ཚིགས་སོ། །ཉེ་བར་མ་གཏོགས་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ་བཤད་པ་ནི། ཉེ་བར་མ་ཟིན་ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། གང་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མིན་པ་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་གང་དུ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི། འདིའི་དམིགས་པ་ལ་འདི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །འབྲེང་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ལུང་བསྟན་པ་དང་རློམ་པ་ཟད། །ཅེས་པ་སྟེ་གང་ཞིག་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདིས་གནས་པ་ལ་


DTG090_Page_0086
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་སྟེ། ལུང་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་བསྟན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དམ། ཁྱད་པར་གྱི་གཟུགས་ལ་དམིགས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གང་ཞིག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་རློམ་པ་ཟད་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རློམ་པ་མེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལེན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཀྱང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལས་བརྩམས་ནས་དུས་ཐམས་ཅད་དུའོ། །ཆེན་པོ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གསུམ་པོ་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་གཅིག ། ཏིང་འཛིན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས། །ཞེས་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པ་ནི་གསུམ་ལ་དེའི་ཕན་ཚུན་གྱི་ངོ་བོ་ནི་འདིའི་དམིགས་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་དམ་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་སེམས་པ་ནི་འདིར་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེ་བ་དེ་ཉིད་འདིས་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འདི་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ནི་དམིགས་པ་ལ་ནུས་སམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པ་གསུངས་ཏེ། བསྟན་པར་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གིས་གསལ་བར་ཞེས་པའོ། །མི་ཤེས་པར་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་མི་སྣང་ཞིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། འདིར་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནི། །ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡིན། །ཞེས་པས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉོན་མོངས་


DTG090_Page_0087
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གཞི་དང་དེ་ཡི་གཉེན་པོ་ཡིས། །གཟུང་བར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་གཉིས། །རྨོངས་དང་ཕུང་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །རྣམ་པ་དགུ་ཞེས་ཏེ། གཟུང་བྱར་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ན་གཟུང་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ནི་གཞིའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ་མ་རིག་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་དང༌། མཐའ་གཉིས་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ལམ་དུ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པའི་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་གྲགས་པས་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། སྒོ་གང་དང༌། རིགས་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་སྟེ། འདི་རྣམས་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་སྐབས་ཕྱེ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུས་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་ལ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་གསལ་བར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། ཆོས་འདི་གང་གི་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཅི་རྫས་དང་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང་གཙོ་བོ་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པའི་འམ། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་སྟེ། དེ་ལ་དམིགས་ནས་སློབ་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །གང་དུའང་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པ་ཉིད་ལ་སློབ་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སློབ་སྟེ་རྫས་ལ་སོགས་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ནི་གང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་བདེན་པའོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་འཕགས་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ཡང་བྱིས་པར་གྱུར་པའི་གང་དུ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་མང་དུ་ཐོས་པ་མེད་པའོ། །ཡོད་པ་མིན་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མིན་པ་


DTG090_Page_0088
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྟེ། གནོད་པ་ཡོད་པས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྲ་དོན་གྱི་ངོ་བོས་ཡོད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །མི་རིགས་ཞེས་པ་ནི་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་རིགས་པའོ། །དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དེའི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བསྟན་པ་སྟེ། འདི་ནི་མ་རིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་དོ། །གཟུང་བར་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སོ། །མཐའ་གཉིས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དག་གོ །མི་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མ་ཐོབ་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མི་ངེས་པའོ། །མ་ཐོབ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་མ་རྟོགས་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པའི་བར་གྱིས་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་མཐའ་གཉིས་ལ་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མངོན་པར་ཞེན་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་དང་ལྡན་པ་སྟེ་དེའི་ངེས་པ་དང་དེའི་རྩ་བའོ། །ཉེ་བར་དམིགས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པའོ། །མིང་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཏེ་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ལྔ་པོ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འདི་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཉིད་ཅེས་པ་མི་ཤེས་ཤིང་མི་མཐོང་ནས་ཁམས་གསུམ་དང་ཐེག་པ་དམན་པ་ལས་ངེས་པར་མི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་མི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དད་པ་མི་སྐྱེད་ཅིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གནས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་རབ་ཏུ་མི་གནས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་བདག་དང་ཆོས་སུ་ཉེ་བར་


DTG090_Page_0089
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དམིགས་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་བདག་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་བྱུང་བ་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་རྣམས་དྲོད་ཀྱིས་བསྲབས་པར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་པའོ། །དེའི་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མུན་པ་བསྲབས་པའི་ཕྱིར་ན་སྣང་བ་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་དགུ་པའོ། །གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་དག་གི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟགས་པ་ནི། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་བྱེ་བྲག་གིས་ཞེས་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་པའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། དེ་ལ་གཟུགས་སུ་བརྟག་པ་བྱེད་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། འགྱུར་ཞིང་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིག་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ཞེས་པའི་བར་ནི་སྐྱེ་བའི་སྒོའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིག་དང་གཟུགས་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་པའི་བར་ནི་རིགས་ཀྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མ་རིག་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྒ་ཤི་ཞེས་པའི་བར་ནི་སྐྱེ་བའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་པའི་བར་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཅེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །


DTG090_Page_0090
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་ཞེས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་བར་ནི་མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལམ་ཞེས་པ་ནི་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལ། ཡང་དག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ། དེ་དག་གི་མཐའ་ནི་རྩེ་མོ་དང་སྤྱི་བོ་སྟེ། དེ་ཡང་ལྷག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མེད་དེ། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །གྲངས་སུ་བགྲང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་པོ་འདི་རྣམས་ནི་རྩེ་མོས་བསྲབས་པར་བྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་སྤང་བར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་དགུ་པོ་རབ་ཏུ་སྤོང་བ་ཉིད་དེ། སྤངས་ལ་ཡང་འདིར་ཕྱི་མའི་གཉིས་པོ་དང་ཕྲ་མོར་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ལ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤོང་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །དེས་སྣང་བ་འཕེལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་པའི་བཤད་པའོ། །རྫས་དང་བཏགས་པའི་རྟེན་ཅན་གྱིས། །འཛིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །ཅེས་པ་ནི་རྟེན་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། རྫས་ལ་བརྟེན་པ་དང་བཏགས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཞེས་པའི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཛིན་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རང་དབང་བདག་སོགས་ངོ་བོ་ཡིས། །ཕུང་སོགས་རྟེན་ལ་དེ་བཞིན་དུ། །དེ་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པ་དགུ། །ཞེས་སྦྱར་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི་དེ་དག་བདེན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དམ་པ་ཡང་དག་པའི་དོན་བསྟན་པ་རྣམ་པར་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་དགུར་རྟོགས་པར་བྱེད་ནས་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་ཅིང་བདག་ཉིད་ཉེ་བར་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །འདིར་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་སྟེ། བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་མཐོང་བ་པོར་ཉེ་བར་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ཤིན་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་བར་ནི་རང་དབང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ནས་


DTG090_Page_0091
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་ཅེས་པའི་བར་ནི་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིག་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་དང་གཟུགས་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་གཅིག་གིས་དམིགས་སུ་མེད་ཅེས་པའི་བར་ནི་རྒྱུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིག་དང་གཟུགས་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་དང་ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གཞན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་ཅེས་པའི་བར་ནི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་དུ་དམིགས་སུ་མེད་ཅེས་པའི་བར་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྟེན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་ཉིད་ཀྱིས་ཉེ་བར་མི་དམིགས་ཞེས་པའི་བར་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྟེན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་གཞན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་གྱིས་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བ་ལ་བརྟེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ལ་བརྟེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྟོབས་བཅུ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་གྱིས་ཉེ་བར་དམིགས་སུ་མེད་ཅེས་པའི་བར་ནི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དགུ་པོ་འདི་རྣམས་ནི་བཟོད་པས་བསྲབས་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བ་ནི་མི་བྱེད་དོ། །འདིར་འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་རབ་ཏུ་སྤོང་བ་ཁོ་ནའོ། །དེའི་རྗེས་ལ། གཟུང་བ་མེད་པར་ངེས་པའི་རྩེ་གཅིག་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་སློབ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་མི་དམིགས་པའོ། །སློབ་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་


DTG090_Page_0092
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་འགྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་དགུ་པའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདིར་འདྲི་བར་འདོད་པའོ། །འདིར་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ལ་སློབ་པར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ཡང་སློབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །དེས་ན་ཞེས་པ་ནི་གང་གིས་འདིར་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེས་ནའོ། །ཡང་ན་ཚིག་གི་རྒྱན་ཏེ། ལྟར་ཉན་པ་ནི་ཁས་བླངས་སོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་ངག་ཉེ་བར་དགོད་པའོ། །དེ་ཅི་ཕུང་པོ་ཡང་གཞན་ལ་སྒྱུ་མ་ཡང་གཞན་ཞེས་པ་ནི་སླར་འདྲི་བའི་དོན་ནོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་ཕུང་པོ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱི་ལན་གྱི་དོན་ཏོ། །གང་ཞིག་གི་དོན་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དུ་གྲགས་ཏེ། དེ་ཅིའི་འདིར་སྒྱུ་མའི་སྒྲའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་བཤད་དོ། །སྒྱུ་མའི་དོན་བཤད་ནས་སྐྱེས་བུའི་དོན་གསུངས་པ་ནི། འདི་དག་ཅེས་པ་སྟེ། ཁྱད་པར་ཤེས་པ་ནི་མིང་སྟེ། ཤེས་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ཤེས་པ་སྟེ་བློའོ། །བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་གི་བློ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ཅན་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་བཏགས་པའོ། །འཕགས་པ་དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཐ་སྙད་དོ། །དེ་ལ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཏགས་པ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཤིང་གཞན་ཡང་རྟོགས་པར་བྱེད་ལ། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འདོད་ཅིང་བདག་ཉིད་ཀྱང་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལ་ཞེས་པའི་བཤད་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་ཞེས་པའོ། །མིང་ལ་སོགས་པའི་བཤད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅིང་བདག་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པ་ནི་བཏགས་པ་ལ། དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་པ་ནི་བསྡུས་


DTG090_Page_0093
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་དོན་ཏོ། །འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་ནི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པ་ནི། མིང་ཉིད་གཅིག་པུ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི། ཤེས་པར་བྱེད་ཅེས་པར་ཤེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཀུན་ཤེས་པ་སེམས་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་ལ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཀུན་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་ཤེས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་ས་བདུན་རྣམས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་ནི་བཏགས་པའོ། །བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པར་མཚན་མ་མེད་ཅིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལམ་ཐོབ་པས་ཐ་སྙད་ཙམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པས་ཐ་སྙད་ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་གཉིས་ནི་ཡོངས་སུ་མགུ་བའོ། །དེས་ན་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་རོ་གཅིག་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་མཐོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པས་སྤྲུལ་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་དེའི་ངོ་བོ་སྐྱེས་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་ཚོགས་པས་སྤྲུལ་པས་སྒྱུ་མ་ཉིད་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུར་ངེས་པར་བྱས་ལ། འདིར་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ཉིད་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་གནས་སྐབས་མཐོང་བས་སོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་ཅི་འདྲ་བའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་འདྲ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་གསུངས་སོ། །སྔགས་ལ་སོགས་པས་སྤྲུལ་པའི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ནི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཉིད་ལ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་གང་དུ་སྐྱེས་བུས་བཏགས་ལ། ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པ་སྟེ། དབང་པོ་དྲུག་གཟུང་ངོ༌། །རང་བཞིན་དུ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་སྐྱེས་བུ་ཞེས་པར་བཏགས་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་དགུ་པོ་ཉིད་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྐྱེས་བུར་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་གཟུགས་ལ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པའི་བར་ནི་ཕུང་པོར་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་མིག་ཅེས་པ་ནས་


DTG090_Page_0094
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་ལ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་མིག་དང་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཉིད་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པའི་བར་ནི་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཉིད་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་པ་ནི་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་མ་རིག་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཉིད་རྒ་ཤི་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བར་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་སྟོབས་བཅུ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པའི་བར་ནི་མི་སློབ་པའི་ལམ་དུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དགུ་པོ་འདི་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གིས་བསྲབས་པར་བྱེད་ཅིང་སྤོང་བར་ནི་མི་བྱེད་དེ། འདིར་འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་པོ་སྤོང་བ་ཉིད་དོ། །དེའི་རྗེས་ལ་བར་ཆད་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པར་བྱེད་དོ། །བར་ཆད་ཀྱིས་བར་ཆད་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་བར་ཆད་མེད་པའོ། །བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་རྗེས་སུ་མཐོང་བའི་ལམ་དུ་འཐད་དེ། འདི་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་པའི་གཉིས་པ་གསུངས་པའོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སྔོན་དུ་མདོར་བསྟན་ནས། རིགས་ལས་དང་པོ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམས་འདི་གང་ཞེས་སོ་སོར་སྒྲུབ་པ་ལ་དགོངས་ནས་འདིར་དེའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་སོགས་ཀྱིས། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སོགས་སྟོན་བྱེད། །དེ་ཡི་


DTG090_Page_0095
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མི་མཐུན་ཕྱོགས་བོར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་འཛིན་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། གང་གིས་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་བྱེད་ཅིང་ནང་དུ་འཇོག་པ་དང་འདྲེན་པས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང༌། དེ་དག་གིས་སོ་སོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བོར་བའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་གསུངས་པ་ནི། སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསྟན་པ་ལ་དངང་བ་ནི་སྐྲག་ནས་བྲེད་པ་ལ། སྐྲག་པ་ནི་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་མི་ཞུམ་པ་ཉིད་དེ། ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་ཉིད་དང༌། སྒྱིད་མི་ལུག་པ་ཉིད་དེ། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་སོགས་ཞེས་པས་གང་དུ་དེ་བཤད་དེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་གང་ཞིག་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་ངེས་པར་བསྟན་པ་དག་གིས་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་དེའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་བཟློག་པའི་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་ལ་ནི་བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་འབྱུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བའི་བདུད་ཀྱི་སྐྱོན་རྣམས་སོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཉིད་དེ་དེ་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་ངས་ཁྱོད་ལ་ཀུན་ཏུ་བཤད་པའོ། །བདུད་ཀྱི་ལས་ནི་བདུད་རང་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་ཆ་བྱད་བྱས་ནས་གང་ཞིག་གིས་ལོག་པའི་ལམ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འབྱེད་པ་པོ་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བ་སྟེ། དོན་གྱིས་གང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་རྣམས་དག་ལ་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་གང་འདི་བདུད་ཀྱི་ལས་མི་སྟོན་པ་དེ་ནི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའོ་ཞེས་དོན་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པ་ཡི། །ཞེས་པ་འདིས་ནི་འདིར་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་ཡང་བསྡུས་ལ་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་


DTG090_Page_0096
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བའི་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། རྟོགས་པ་ཡིས་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། །གཉེན་པོ་དང་ནི་སྤོང་བ་དང༌། །དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་དང༌། །ཤེས་རབ་སྙིང་བརྩེར་བཅས་པ་དང༌། །སློབ་མ་ཐུན་མོང་མིན་ཉིད་དང༌། །གཞན་གྱི་དོན་གྱི་གོ་རིམས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བ། །འཇུག་པའི་རྟེན་ལ་རིགས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་ཏེ། སོ་སོར་ངེས་པ་འདིར་རྟེན་ཏེ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་བདུན་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པའི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་མདོར་བསྟན་ཅིང༌། དེའི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཡང་བསྟན་ནས། རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་པའི་དྲོད་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་དང་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་དྲོད་ལ་སོགས་པ་བཞི་བའི་རྟོག་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་འདི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མོས་པ་བརྟན་པོས་གཉེན་པོའི་ཚོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟད་པ་དང་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་སྟེ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་རབ་ཏུ་སོན་ནས་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་དག་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་གྱི་གོ་རིམས་ནི་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་དང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་ཡེ་ཤེས་འཇུག་པའོ། །གང་ཞིག་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པ་ཞེས་པའི་མིང་ཅན་ཉིད་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་མུན་པ་ནུབ་པ་ནི་རིམ་གྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བརྩམས་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་


DTG090_Page_0097
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སེང་གེ་བཟང་པོའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རྟེན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་མི་འཐད་དོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མེད་པ་ཉིད་མཚན་ཉིད་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དེ། འདིར་དེ་བསྟན་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་འདི་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཞེས་པ་ཇི་ལྟར་དབྱེ་ཞེ་ན། འདིར་ལན་བསྟན་བཅོས་ལས། རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིས། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །ཞེས་པ་སྟེ། རྟེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། དེའི་ཆོས་ནི་དབྱེར་མེད་ལ། འདིར་ནི་དེའི་དབྱེ་བས་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ཐ་མི་དད་པ་ལ་ལམ་བགྲོད་པ་པོ་མཐའ་དག་སྟེ། ཉི་མའི་ལམ་དང༌། བྱ་ཁྱུང་གི་ལམ་དང༌། ཕྱེ་མ་ལེབ་ཀྱི་ལམ་བཞིན་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་བསྡུས་ནས་བསྟན་པར་འདོད་ནས་རབ་འབྱོར་ལ་འདྲི་བ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞིའི་དོན་གང་ལགས་ཞེས་པ་ནི་རིགས་ཅི་འདྲ་བས་ཡོད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཞིའི་དོན་མེད་ཅེས་པ་ནི་དེའི་རིགས་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་དེའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དེ་ཉིད་དག་པར་མཐར་སོན་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བརྗོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རིགས་སུ་གྱུར་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ནི་རིགས་སུ་གྱུར་ལ་རྟེན་ནི་མེད་དོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་ཕན་ཚུན་དབྱེར་མེད་པས། རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་དངོས་པོའི་དབྱེ་བ་མེད་དོ། །བཏགས་པས་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་ནི་ཆོས་དྲུག་དང་ཞེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0098
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །ཆགས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་ཆོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རིགས་པར་དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་རམ་དེ་འགོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ལ་མ་ཆགས་པ་ཉིད་དུ་སློབ་པ་ནི་དགེ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་དེ་རྣམས་ཀྱི་མ་ལུས་པའི་དྲི་མ་བསལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་འབྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ལ་རིགས་ལོགས་ན་མེད་དོ། །ཆོས་རྣམས་འདིར་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་བསྟེན་ཏེ། རིགས་དམན་པ་ལ་སོགས་པས་དེ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་མི་བརྟེན་ཅེ་ན། འདིར་བགྲོད་བྱར་གནས་པས་ཡོད་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་སོན་པའི་ནམ་མཁའོ་ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །བགྲོད་པ་དང་གནས་ཞེས་པས་རིགས་ལས་མི་གཡོ་བའི་སྦྱོར་བས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ན་རྟེན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མེད་པ་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་བརྟེན་ཅེ་ན། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ལ་ཟླ་བ་དང་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས་མུན་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །དམིགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །དེ་ཡང་དགེ་ལ་སོགས་པ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་རྟོགས་པ་དང༌། །གང་དག་འཇིག་རྟེན་འདས་འདོད་དང༌། ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་དང༌། །གང་དག་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །སློབ་མ་ཐུན་མོང་ཆོས་རྣམས་དང༌། །གང་དག་ཐུབ་པའི་ཐུན་མོང་མིན། །ཅེས་ཏེ་སོགས་པས་ནི་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཉིད་ལ་རྟོག་པར་བྱ་བས་ན་རྟོགས་པ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྟོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བདུན་གྱི་དོན་རིམ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་གང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེའི་དོན་གྱི་ཐབས་སུ་འདིར་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་ཅིང་ཚོལ་བར་བྱེད་པས་སོ། །དེས་ན་དེ་རྣམས་ལ་མ་ཞེན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། དོན་དམ་


DTG090_Page_0099
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་བདེན་པ་གཉིས་ལས་མི་འདའ་བས་དམིགས་པས་དག་པར་རྟོགས་པར་གྱུར་ནས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན། དམིགས་པས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །ཞེས་འདིས་རང་བཞིན་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བ་ལས་དམིགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཆོས་འཕེན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་རང་བཞིན་ལ་དམིགས་དགོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཙམ་པོ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རབ་འབྱོར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་ཉིད་ཅེས་སོ། །འོ་ན་ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། །ངོ་བོ་མེད་པས་ཅི་ཡང་མེད། །ཅེས་པས་ཇི་ལྟར་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དངོས་མེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་མིན་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པས་སོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཉིས་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ལ་ནི་གང་དུ་ཡང་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། དམིགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་དེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡོད་དང་མེད་པའི་མཐའ་དང་དབུས་སུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་དམིགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྲག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཉིད་གཏིང་དཔོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ན་ཟབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། ཡོད་དང་མེད་ལས་རྣམ་འདས་པས། །གང་རྣམས་ལ་ནི་བློ་མི་གནས། །དེ་ཡིས་ཟབ་མོ་དམིགས་མེད་པའི། །རྐྱེན་གྱི་དོན་ལ་རྣམ་པར་བསྒོམ། །ཞེས་པ་སྟེ། སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་དེ་ནི་ཟབ་པ་ཉིད་དོ། །གང་ལ་དངོས་མེད་དངོས་མེད་མིན། །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ལ་རྟོགས་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་ནས་རབ་ཏུ་ཞི། །རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བའི་རྣམ་པས་སོ། །དེ་ཉིད་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་བདག་ཉིད་


DTG090_Page_0100
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ལ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་མ་ལུས་པ་ལས་ལོག་པའི་ཅིར་ཡང་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ཞེས་པའོ། །དམིགས་པ་ལ་བསྒྲུབ་པའི་དུས་སུ་ནི། མཐའ་རྩོམ་པ་བཞིན་ལ། འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་དེའི་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ནི་མཚོན་བྱ་བཞིན་ནོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་ཅན་ཀུན་མཆོག་ཉིད་སེམས་དང༌། །སྤོང་དང་རྟོགས་དང་གསུམ་པོ་ལ། །ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་རང་འབྱུང་གིས། །ཆེད་དུ་བྱ་བ་འདི་ཞེས་བྱ། །ཞེས་ཏེ། རང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པས་རང་འབྱུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ནི་འདིར་གང་ཆེད་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པར་འགྱུར་བའོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མཆོག་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ་ཆེན་པོ་གསུམ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ལ་གསུམ་ནི་སེམས་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། རྟོགས་པ་དང་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་སོ། །ལྟ་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་དོན་དུ་བསྟན་པ་ནི་སྤོང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་ཞེན་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི། རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །སེམས་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། སྤོང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆེད་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱེད་པ་ཆེན་པོའོ། །འདིར་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེན་པོའོ། །འདིར་དེ་ཉིད་སྐབས་སུ་བབ་ཅེས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟོགས་པའི་དོན་ནི་དོན་མེད་པར་མི་དམིགས་པས་འདོད་པ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེས་ནའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དེའི་མཆོག་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པའི་ཆེད་དུའོ། །མ་ལུས་པའི་འཁོར་བར་བཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོའི་མཆོག་ཉིད་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་པ་


DTG090_Page_0101
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེའི་དུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་གོ་སྐབས་ཏེ། འདིར་བདག་ལ་སོགས་པ་བཞི་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་ནི་བཅུ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་གྲུབ་མཐའ་ཐ་དད་པ་ལས་དོན་གཅིག་གོ །སྒྲ་བཤད་པ་ཙམ་གྱིས་ཐ་དད་དེ། དེ་ལ་ངར་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་ན་བདག་གོ །འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཆུད་པས་ན་སེམས་ཅན་ནོ། །སྲོག་གི་དབང་པོའི་དབང་གིས་རིས་མཐུན་པའི་ལུས་ཟད་པ་དང་མི་གནས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གོ །ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་རྩོམ་པས་གྲོལ་བའོ། །ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཟས་ཀྱིས་གསོ་བར་བྱེད་ཅེས་པས་གསོ་བའོ། །སྐྱེས་བུའི་ལུས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་སྐྱེ་བུ་སྟེ། སྐྱེས་བུའི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་པའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཉིད་ལ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ནས་ཡང་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར་བར་བས་ན་གང་ཟག་གོ །གཙོ་བོ་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཅེས་པས་ན་ཤེད་ཅན་ནོ། །ཤེད་ཀྱི་བདག་པོའོ་ཞེས་པས་ནི་ཤེད་བདག་གོ །དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱིས་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་ན་བྱེད་པ་པོའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་མྱོང་བས་ན་ཚོར་བ་པོའོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་པོའོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཐོང་པ་པོའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འབྱུང་བ་ནི་འཁོར་བའོ། །འཇིག་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ལ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་ཉིད་དུ་ངེས་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་ཞེས་པས་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བའོ། །རྟག་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པར་ལྟ་བའོ། །འོན་ཀྱང་འདི་རྣམས་ནི་སྔོན་དུ་བྱུང་བ་ལས་ཕྱིས་མེད་དོ་ཞེས་པ་ལ་ཆད་པ་ལ་གང་ཞིག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་ཅིང་མེད་པ་ལ་མེད་ཅེས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་སོགས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་


DTG090_Page_0102
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཆོས་ཞེས་པ་ནི་རིགས་པའི་ལམ་ཞེས་པ་སྟེ་སྤོང་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་སེམས་འདི་ཉིད་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡང་སེམས་འདི་ཉིད་དོ། །ཟག་པ་མེད་པ་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་འཆི་འཕོ་བའི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པའོ། །མཉམ་པ་མེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང་ངོ༌། །མི་མཉམ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་དང་ངོ༌། །མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་སྟེ་མི་མཉམ་པ་མེད་པའོ། །མ་ཆགས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ཡོངས་སུ་མ་ཟིན་ཞེས་པ་ནི་བཤད་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བཤད་ཞིན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་རྟོགས་པ་ཆེན་པོའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་གོ་ཆ་དང་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་ནི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་སྒྲའི་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གསུངས་ལ། གང་པོས་དེ་བརྗོད་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །གང་དུ་འཇུག་པ་ཉིད་བགྲོད་པ་སྟེ། འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཐེག་ཆེན་ལ། །འཛེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གོ་ཆ་བགོས་ཞེས་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཡང་དག་པར་གནས་ཞེས་པའི་བར་གྱི་ཚིག་ཕྱིས་པས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་གོ་ཆ་རེ་རེ་ལ་མ་ལུས་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། དཔུང་གི་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་གོན་པ་བཞིན་ཏེ། །རྒྱས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིར་ནི་གོ་ཆ་སྟེ་བསྲུང་བ་དང་བསྲུང་བའི་སྒྲུབ་པ་ནི་བར་མར་རོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཆེད་དུ་བྱེད་པ་ལ་གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་པའོ། །འདིས་ནི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མདའ་སོ་སོར་བསྣུན་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རྣམ་དྲུག་ལ། །དེ་དག་སོ་སོར་བསྡུས་པ་ཡིས། །གོ་ཆའི་བསྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་དེ། །དྲུག་ཚན་དྲུག་གིས་ཇི་བཞིན་བཤད། །ཅེས་ཏེ་གང་གིས་སྦྱིན་པ་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྦྱིན་པ་སྟེ། རང་གི་རང་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏོང་ཞིང་གཞན་རང་གི་བྱེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །དེ་ལ་


DTG090_Page_0103
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཇི་སྲིད་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའོ། །མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པ་དང་སྐྱེད་པས་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པའི་གནོད་པས་གཞན་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་མི་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་དུབ་པ་མེད་པར་བསམ་གཏན་གྱིས་གཞན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱས་པས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བའི་དོན་ཉེ་བར་སྟོན་པའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་དགེ་བ་བཅུ་རྣམས་དང༌། བཏགས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་རྣམས་ལས་ལྡོག་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །བཟོད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱས་པ་ལ་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ལྷག་པར་གནས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའོ། །དགེ་བའི་ལས་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པས་སེམས་པར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པའི་བར་དུ་མི་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟེན་དམ་པ་དང་དངོས་པོ་མཐའ་དག་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་དངོས་པོ་དམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ལ་དབང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་དམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དམ་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དམ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ཀུན་ནས་འདུ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དམ་པར་རྣམས་ནི་སོ་སོར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་བཤད་དོ། །འདིར་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བསམ་གཏན་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱིའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ལྷག་པར་ཤེས་རབ་ལ། བརྩོན་འགྲུས་ནི་


DTG090_Page_0104
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསུམ་ཆར་གྱིས་ཡང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་ཅན་ནོ། །སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ། བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་ཚོགས་གཉི་གའི་གྲོགས་ཏེ་མདོར་བསྡུ་ན་ནི་སྙིང་རྗེའི་ལས་ཀུན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དོན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པར་དམིགས་སུ་མེད་ཀྱང་དུ་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱས་ནས་བོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རེ་རེས་མཐའ་དག་བསྡུས་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པས་གང་ཞིག་གི་སྒྲུབ་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིའོ། །གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་སོ། །ཕྱོགས་དང་ཡུལ་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་བགྲང་དུ་མེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་བཟླ་བར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ་སྐུར་བ་འདེབས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པའོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཉེན་པོར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་དབུ་མ་སྒྲུབ་པས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་ཆ་གསུངས་ནས་བསམ་པའི་རང་བཞིན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས་རིགས་པས་འདྲི་བ་ནི། དེ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་པོ་གང་ཡང་མི་འཐད་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ། དེ་རྣམས་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་ནི་རྒྱུ་གཞན་གྱི་དབང་གིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྒྲའི་དོན་ཏེ། དེ་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཉིད་ཉེ་བར་གཟུང་བ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་


DTG090_Page_0105
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞན་གྱི་དབང་གིས་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་སྒྲ་དོན་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་སོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དེ་དག་རོ་གཅིག་ཉིད་པས་མཐའ་དག་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་པས་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་གྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་གསུངས་པ་ནི། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་སྟེ། མཁས་པས་ཕུལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཉེ་གནས་ནི་སློབ་མའོ། །དེ་ཇི་སྙམ་ཞེས་པ་ནི་ཐུན་མོང་དུ་དྲི་བའོ། །གང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱིའོ། །གསོད་པ་ནི་བཅོམ་པའོ། །འཆི་བ་ནི་རང་ཉིད་དོ། །བཤིག་པ་ནི་མི་སྣང་བར་བྱས་པའོ། །མི་སྣང་བ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །བསམས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་གསུངས་ནས། བསྒོམས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ། བསྒོམ་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མིང་དང་ནི་དེ་ཉིད་དམིགས་པ་ལ་སྟེ་སྔོན་དུ་བཤད་པའི་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་མདོར་བསྡུས་པའི་སེམས་ལ་ཡང་ལངས་པ་ན་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྐྲག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ཀྱིས་མི་ཉམས་ཏེ་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་མི་སྐྲག་པ་ནི་ངང་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ལ་འབད་རྩོལ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་འདིས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་གོ་ཆ་བརྟན་པས་སོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མཐོང་གསུངས་པ་ནི། དམིགས་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པར་མིན་ཏེ། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་ནས་གང་དུ་གང་གང་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པར་མཐོང་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་དོན་ནི་དོན་དམ་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོ་སོར་གོ་ཇི་ལྟར་བགོས་ཀྱང་བགོས་པ་མེད་


DTG090_Page_0106
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅེས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་བྱས་པའོ། །འཇིག་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་མ་བསྒྱུར་བའོ། །གཉི་གའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་མི་འཐད་པས་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པའི་སྟེ། མ་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་དང་དེ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཚིག་གསུམ་མོ། །ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དེ་ནི་དེའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཉིད་རྟག་པའི་ཕྱིར་མ་བྱས་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པར་བྱས་པས་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། གཉེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྦྱང་དུ་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རབ་འབྱོར་ལ་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་བགྲོད་པའི་ལམ་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ལ་དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཡང་བྲལ་བ་ཉིད་དེ། དེའི་དེ་ཉིད་མ་བཅིངས་མ་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དབེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དང་ཞེས་པ་གསུམ་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ལུང་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་བཅིངས་པ་དང་གྲོལ་བ་ཉིད་དོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་དག་དབྱེར་མེད་པ་ནི་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་མོ། །འདིར་གསུངས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ནི་འཇུག་པའི་དུས་སུ་ཡང་གོ་ཆ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་པོའི་སྨྲ་བ་རྫོགས་ནས་མི་སྦྲ་བ་དང༌། རབ་འབྱོར་གྱི་དྲི་བ་དྲུག་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་སྦྱོར་བ་དང་དེ་དག་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་དང་གནས་པར་ངེས་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་སྦྱོར་བས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་གང་ཇི་ལྟར་གང་ནས་གང་གིས་གང་དུ་གང་ཞིག་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས། འདིས་


DTG090_Page_0107
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྲོལ་བའི་དོན་གྱི་ཐེག་པའོ་ཞེས་པའི་ཐེག་པའི་དོན་ནི་ལྷག་མ་སྟེ་གོ་སླའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་འདྲི་བ་དང་པོ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་སྦྱོར་བ་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ་གང་གིས་བགྲོད་པས་དེ་ཐེག་པ་སྟེ། འགྲོ་བར་བྱ་བ་གང་ལ་འདི་བྱ་བ་དེས་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་ནི་ངེས་པ་འབྱུང་བའི་དོན་ཏེ། འདི་ལ་འདྲི་བ་ནི་གང་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །མཚན་ཉིད་གང་གིས་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ནི་འདིའི་འདྲི་བ་ནི། གང་གིས་དེ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་དང་སོང་བའི་གནས་སྐབས་གང་དུ་མེད་པར་འདོད་པ་འདྲི་བ་ནི་གང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །འདིར་ནི་རིགས་དམན་པ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པར་འདོད་པས་དྲིས་པ་ནི། གང་ཞིག་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་རོ། །འདི་ནི་ཞེས་པས་ནི་ཆེན་པོ་བཟུང་ལ། ཚིག་བླ་དགས་ནི་བརྗོད་པའོ། །ཚད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅེས་པ་ནི་ཚད་མེད་པས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ལ། གཉིས་པས་ནི་གུས་པ་དང༌། རྒྱུན་མཆད་པ་དང༌། དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཉེ་བར་བསགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔ་ནས་བཤད་དོ། །ཀུན་ཏུ་གནས་ཞེས་པ་ནི་གོ་ཆ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། འདིར་གོ་ཆ་གོང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ནི་བསྒྲུབ་པ་ལ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་འགྲོ་བ་རྩོམ་པ་ནི་འཇུག་པ་ལ་བྱ་བའི་བསམ་པ་ལྕི་བའི་ཕྱིར་ཚོགས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སམ། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འདིས་ཀུན་ཏུ་བསགས་པས་ནི་ཚོགས་སོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་སྟོང་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དག་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རམ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རམ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་རིགས་པས་སོ། ཁམས་གསུམ་ལས་ཞེས་པ་ནི་གནག་ཅུང་ཞིག་མི་ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་


DTG090_Page_0108
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའམ། ཉོན་མོངས་པ་དེ་ནི་འདིར་ཁམས་གསུམ་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཁམས་གསུམ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཐེག་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དེས་མཚོན་ནས་ལྗོན་པ་དང་ལྷའི་རིགས་ལ་སོགས་པས་སྔར་མེད་པའི་ཚོགས་བཞིན་ནོ། །ཚིག་དྲུག་པོའི་ལན་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆེ་བ་ཉིད་གསུངས་ཏེ། གཞལ་དུ་མེད་པས་ཆེན་པོ་ཉིད་དང་འཇུག་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། མཚོན་ཆ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། ཐོབ་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། གནས་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ། གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དང་ཚད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བདུན་ཡང་རུང་བའོ། །སྐུར་པ་འདེབས་པ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ན་ཀུན་རྫོབ་གསུངས་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྤོང་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི་འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ནི་འདིར་སྔོན་དུའོ། །དེ་ལ་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ལམ་དང་བྱམས་ལ་སོགས་པ་དང༌། །དམིགས་པ་མེད་པར་ལྡན་པ་དང༌། །འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་དང་མངོན་ཤེས་དྲུག །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་ལ་ནི། །འཇུག་པའི་བསྒྲུབ་པ་ཐེག་ཆེན་ལ། །འཛེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ནི་གཞན་དུ་རྣམ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གོ །ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱིས་བསྐོར་བའི་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་དང༌། མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་མི་སློབ་པ་ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཏེ། བགྲོད་པར་བྱ་བས་ན་ལམ་ཞེས་པའོ། །སེང་གེ་བཟང་པོས་ནི་མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ངན་པ་ལ་གནས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་


DTG090_Page_0109
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྐབས་སུ་ནི་མི་སློབ་པ་ཉིད་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ལ་སོགས་པས་འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་ཚང་པའི་གནས་བཞི་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཚམ་མེད་པའོ། །བཞི་ནི་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བ་དང་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་རྣམས་ཏེ། སྐྱེ་མ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་མི་བྲལ་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་འཇུག་པ་སྟེ། བཞི་ཆར་ཡང་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་སྟེ། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་བདུན་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའོ། །དེའི་གོང་དུ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཉི་ཤུ་པོ་རྣམས་དང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་བསྒོམ་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བའི་འཇུག་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་སྦྱིན་པ་དང་གཏོང་པ་པོ་དང་ལེན་པ་པོ་མི་དམིགས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང༌། དེ་བྱང་ཆུབ་སྨེས་དཔའོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པའི་འཇུག་པའོ། །སྒོམ་པ་པོ་དང་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་རྣམས་གང་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་བསྒོམ་པ་དམིགས་སུ་མེད་པས་བསྒོམ་པ་དང་བྲལ་བར་བསྒོམ་པའི་དོན་དམིགས་པ་མེད་པས་སྦྱོར་བས་དེ་ཆེད་དུ་བྱེད་པས་དགེ་པས་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་བསྒོམ་པ་དེ་ནི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའི་འཇུག་པའོ། །སེང་གེ་བཟང་པོས་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་མཆོག་ཉིད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཅན་ཆེད་དུ་བྱེད་པའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་འཕགས་པས་བྲིས་པའི་ཡུམ་བར་མའི་ཚིག་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཤེས་སོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་འགྲོ་ལ། དེར་ཡང་སང་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་དང༌། དེ་རྣམས་


DTG090_Page_0110
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཉན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དང་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གིས་འཇུག་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཐོབ་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇུག་པའོ། །འཇུག་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བར་རྩོམ་པ་ནི་མོས་པས་སོ། །འགྲོ་བའི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པས་ས་བདུན་པོ་རྣམས་ལ་ནི་འབད་རྩོལ་གྱིས་སོ། །ཐེག་པར་ཞུགས་ནས་བགྲོད་པ་ལ་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་འབད་པ་མེད་པས་སོ། །ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། བརྩེ་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་དྲུག །ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་བཅས་པ་དང༌། །ཟུང་དུ་འབྲེལ་པའི་ལམ་གནག་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་དང༌། །ཡེ་ཤེས་དང་ནི་བསོད་ནམས་དང༌། །ལམ་དང་གཟུངས་དང་ས་བཅུ་ནི། །གཉེན་པོ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ཡི། །རིམ་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་མཐར་ཇི་ལྟར་སྲིད་པར་སྒྱུ་མའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སོ་སོར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དམྱལ་བ་དང་ཡི་དགས་དང་དུད་འགྲོར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང་སང་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ཞིང་རྣམས་སུ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་བསྐྱེད་པ་ནི་སྙིང་རྗེའི་ཚོགས་སོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་གསུམ་པོ་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལ་གང་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་པ་སྟེ། དམིགས་སུ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིས། །ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཚོགས་སོ། །གང་ཞིག་སྟོང་པ་ཉིད་ཉི་ཤུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཏེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་དྲུག་པོ་རྣམས་ཏེ། དེ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །ཕྱི་སྟོང་


DTG090_Page_0111
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་ལ། དེ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་ངོ༌། །ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱི་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་གནས་པས་བསྡུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་མ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དབང་པོས་ཀྱང་མ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་དེས་སྟོང་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་འདིར་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་སྟོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཀྱིས་སྟོང་ལ། སྣོད་རྣམས་ཀྱང་སྣོད་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་དེས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་པ་ནི་འདུས་བྱས་པ་རྣམས་ཏེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཏེ། དེ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གང་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་ལ། གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པ་དེ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གང་གི་མཐའ་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པས་མཐའ་དང་དབུས་ཏེ། དེས་སྟོང་པའོ། །ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་ཅིང་ཐ་མ་མེད་པ་ལ་དེའི་དབུས་མེད་དེ། ཐོག་མ་དང་དབུས་དང་ཐ་མ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གང་ལ་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པ་སྟེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་དེ་དེས་ན་སྟོང་པའོ། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི། གང་ཞིག་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་བྱས་ལ། བྱས་པ་དང་བྲལ་བས། དེ་དེས་སྟོང་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི། གཟུགས་ནི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་གཟུགས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་


DTG090_Page_0112
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང་དུས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་བརྟགས་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་པོ་གང་ཡང་མེད་དོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་རང་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཏེ་དེ་ནི་སྟོང་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དེས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་ཡང་འདི་ལ་དམ་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཡང་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དེ་ནི་དེས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དཔའ་བར་འགྲོ་བ་དང་རིན་ཆེན་ཕྱག་རྒྱ་དང་ནམ་མཁའི་མཛོད་དང་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་ལམ་གྱི་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་མང་སྟེ། འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པ་དང༌། གཞན་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གང་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དམིགས་བྱའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་ལ་ཡུམ་བར་མ་ལས། ནང་གི་ལུས་དང་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ལུས་ལ་སོགས་པའི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ནས་ལུས་ལ་སོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་


DTG090_Page_0113
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་རྟོགས་པས་བརྟགས་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་དང་ནང་གི་ལུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཅིང་དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སེལ་བར་བྱེད་ཅེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ནང་གི་ལུས་ནི་རང་གི་མིག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་སོ། །ཕྱིའི་ལུས་ནི་ནང་གི་ལུས་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུས་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །ཕྱི་ནང་གི་ལུས་ནི་རང་གི་ལུས་སུ་སོན་པའི་ལྷག་མའི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་པོ་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱི་རོལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ལ་དམིགས་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་གསུམ་ཕྱེ་བས་ཏེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའོ། །ཆོས་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་པ་རྣམས་སོ། །ལུས་ལ་སོགས་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་རྗེས་སུ་བལྟ་བའོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་སོ། །རྣམ་པར་མ་བརྟགས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཏེ། ལུས་འདི་ནི་བདག་གི་ལུས་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་རྟག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཡང་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དམིགས་པ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ཏེ། རྒྱུན་དུ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་ལ་ཡང་དེ་དེའི་སྦྱོར་བས་སྤྲོ་བ་མེད་པའོ། །རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་དེ་ཤེས་བཞིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །བརྗེད་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང༌། བསྲུང་བ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པས་འཇུག་ཅིང་དྲན་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བས་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ཤེས་རབ་དང་དྲན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་གསུངས་པའོ། །སེལ་ལ་ཞེས་པ་ནི་སྤངས་པ་ལའོ། །འཇིག་རྟེན་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། རྙེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་བདེ་བ་དང་བསྟོད་པ་རྣམས་ལ་བརྣབ་


DTG090_Page_0114
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སེམས་ཏེ་འདོད་པའོ། །མ་རྙེད་པ་དང་མ་གྲགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྨོད་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །ཡང་དག་པར་འདི་སེམས་ལ་གཙོར་བྱེད་ཅེས་པས་ཡང་དག་པ་འམ་གཙོ་བོ་ལ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྤོང་བའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད། འབད་པས་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང་ཕྱིར་ཞིང་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་དུ་བྱ་ཞེས་པའོ། །འབད་པས་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ནི་ཞུམ་པ་མེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །སེམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་བྱིང་བ་ལས་སེམས་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་རྒོད་པ་ལས་བཀུག་ནས་མངོན་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ནི། གནས་ཀྱི་ཕྱིར་ན་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་འདུན་པ་དྲག་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་རྣམས་ཀྱིས་མི་དགེ་བ་སྤོང་བ་དང༌། དགེ་བ་སྐྱེད་པ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བའོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་ཞི་གནས་རབ་ཏུ་འཛིན་པའི་བཏང་སྙོམས་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་བདག་གིས་མི་དགེ་བ་ཕྲ་མོ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་དམ། ཅི་མིན་ནམ་ཞེས་བདག་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅེས་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་སེམས་


DTG090_Page_0115
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །སྐྱེས་པ་འདི་རྣམས་ལ་རིང་དུ་གྱུར་ནས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པས་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་གང་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་འདུན་པའོ། །མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ངེས་པར་འཇོམས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །གོང་མའི་རྟོགས་པའི་ཆོས་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡིད་ཆེས་པ་ནི་དད་པའོ། །དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ལས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་ལྷག་མཐོང་གི་ཆོས་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །དེ་ལ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་སེམས་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཏེ། འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དབེན་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཏོང་བས་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལ་དབེན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །འགོག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །རྣམ་པར་གཏོང་བ་ནི་ལུས་ཀུན་ཏུ་གཏོང་བའོ། །དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལ་དབང་བྱེད་པས་དབང་པོ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ན་སྟེ། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ལྔའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་པས་རྟགས་མཐོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་སྐྱེ་བ་ལ་ངེས་པ་སྐྱེད་པས་སྟོན་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་དད་པའི་དབང་པོའོ་དད་པ་བླ་ལྷག་པས་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་


DTG090_Page_0116
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བླ་ལྷག་ནས་དབང་པོ་སྒོམ་པར་བྱེད་པས་དེ་ལྟར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདུད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཐུབ་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་དང་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་སུ་བསྒྲགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དད་པའི་སྟོབས་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱི་བར་རོ། །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་དོན་རྟོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེའི་ཡན་ལག་ནི་བདུན་ཏེ། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་སྟེ། དྲན་པ་དང༌། ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །དེའི་རྗེས་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། ཡན་ལག་བརྒྱད་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའོ། །ཕ་རོལ་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་ནི་ཡང་དག་པར་ཀུན་ནས་ལྟ་བའི་ངག་གང་དེ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་འཚོ་བ་རྣམས་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྒོམས་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་མི་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཚོད་རིག་པས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཚོལ་བ་སྦྱང་སྡོམ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་དེའི་ཕྱོགས་ཏེ། རྗེས་སུ་མཐུན་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བ་ངོ་བོ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་དོན་དུ་སྟོང་པ་དང་སྙིང་རྗེ་


DTG090_Page_0117
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དབྱེར་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་སྤྲུལ་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ཞེས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དེ། དེ་ལ་དངོས་པོས་ནི་གཙང་བ་དང་མི་གཙང་བ་གསུམ་པོས་གང་ཞིག་རྣལ་འབྱོར་པས་འདོད་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ལས་བསྔགས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོར་ནི་ནང་གི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་མཉམ་པར་གཞག་ཅིང༌། དེའི་རྗེས་ལ་འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་བསྔོས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པར་དམིགས་པར་བྱེད་པས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་ས་པའི་བསྔགས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་བསམ་གཏན་གཉིས་པོ་སྟེ། དེ་བརྗོད་པ་ནི་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་ལྟ་ཞེས་པ་སྟེ། ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་དམིགས་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ནས་གཟུགས་མཐོང་བ་སྟེ། མོས་པས་སྤྲུལ་པའི་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་ལ་རྣམ་པར་བསྡོས་པ་ལ་སོགས་པར་དམིགས་ནས་དང་པོའམ་གཉིས་པའི་བསམ་གཏན་ལ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བརྗོད་པ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་གཟུགས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་གྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་གཙང་བ་བསྒོམས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་དགའ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཅི་བདག་ལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅན་གྱི་གཟུགས་གཙང་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་བསྔགས་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། འོན་ཀྱང་མིན་ཞེས་ཉམས་ཚད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པས་གཙང་བའི་གཟུགས་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་རོ་གཅིག་པའི་འདུ་ཤེས་ཐོབ་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་མི་མཐུན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ལ་སྡུག་པའོ་ཞེས་མོས་པར་འགྱུར་བ་


DTG090_Page_0118
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ལྔ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་འགོག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་མེད་པ་བཞི་སྟེ། དག་པ་ཅན་དུ་དེ་ལ་རོ་མྱང་བའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྟེ། ཞི་བའི་གནས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ནི་ཐར་བ་དང་འདྲ་བའི་གནས་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་གནས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་འདས་ནས་མཚན་མ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅིང་འགོག་པ་ཞི་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་ལ། མཆོག་ཏུ་ཞི་བ་ལ་གནས་པའི་སྔོན་གྱི་ལས་ལྡང་བ་སྟེ། དེའི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་བས་རྣམ་པར་ཐར་པའོ། །འདིར་ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཆད་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། སྔོན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་བསྒོས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འོང་ཞིང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡང་སྐྱེ་བ་དེ་ཉིད་ལ་དེའི་ལས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་བསྒོས་པས་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་གང་གིས་མཚམས་སྦྱར་བར་འགྱུར་ན། གང་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཡུན་རིང་དུ་འགགས་པས་དེའི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཅིག་གོ །སློབ་དཔོན་དབྱིག་གི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པའི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བཤད་ལ། དེ་ལ་སེམས་ཇི་ལྟ་བུ་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་གཅིག་གོ །ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་སྟེ། དེའི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་བཞི་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་སྡུད་པའི་དོན་དུ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དེས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་གནས་པས་དམིགས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ། ཟིལ་


DTG090_Page_0119
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ནི་གཞན་དུ་བརྒྱད་དེ། དེ་ལ་དང་པོར་རྣམ་པར་ཐར་པས་གཉིས་མངོན་པར་བསྡུས་ལ་གཉིས་བས་ཀྱང་གཉིས་སོ། །གསུམ་པས་ནི་བཞི་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། ནང་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཅན་གྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཆུང་དུ་མཐོང་ཡང་དེ་དག་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས་སོ། །ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མཐོང་ལ་དེ་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་མ་གྱུར་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆེན་པོས་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མཐོང་སྟེ། ཆུང་དུ་དེ་དག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཞི་པའོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པ་ཅན་གྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མཐོང་སྟེ། སྔོན་པོ་དེ་དག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལྔ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེར་པོ་ཞེས་པ་ནི་དྲུག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དམར་པོ་ཞེས་པ་ནི་བདུན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཀར་པོ་ཞེས་པ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཆུང་ངུ་ནི་སེམས་ཅན་དུ་བཤད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཚད་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོ་ལ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་དང༌། ཁྱིམ་དང་ཁང་བཟངས་དང་རི་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚད་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་མོས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། ཡང་ནས་ཡང་དུ་མི་སྣང་བར་བྱས་ཤིང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །དེ་ལྟའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟད་པར་ནི་འཁོར་ཡུག་རྣམས་སུ་སྤྲོ་བས་གཞན་དུ་འདིར་ཟད་པར་ཞེས་བརྗོད་ལ། ཁ་ཅིག་ཏུ་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བརྗོད་དེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་ས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཟད་པར་ས་དང༌། ཟད་པར་ཆུ་དང༌། ཟད་པར་མེ་དང༌། ཟད་པར་རླུང་དང༌། ཟད་པར་སྔོན་པོ་དང༌། ཟད་པར་སེར་པོ་དང༌།


DTG090_Page_0120
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཟད་པར་དམར་པོ་དང༌། ཟད་པར་དཀར་པོ་དང༌། ཟད་པར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟད་པར་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱང་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་ཞིང་དེ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟར་སོ་སོར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་རྣམས་ལས་གཞན་པའི་ལམ་རྣམས་ཀྱང་མ་ལུས་པར་ལམ་གྱི་ཚོགས་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པས་སོ། །གཟུངས་ཞེས་པ་ནི་མཐའ་དག་གཟུང་བར་བྱ་བ་ན་གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། ཨ་ར་པ་ཙ་ན་ལ་སོགས་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་ལས་དེ་བཞིན་ཉིད་བསྐྱེད་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་སྟེ། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ན་དེ་ལ་ཡི་གེའི་དོན་གྱི་བཟོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་བཟོད་པའི་གཟུངས་སོ། །བློ་གཟུངས་དང་ལྡན་པ་དེས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕུང་པོ་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གཟུངས་ཏེ། དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་དེས་འཛིན་པ་ནི་དོན་གྱི་གཟུངས་སོ། །དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས། དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྗེས་སུ་གཟུང་བར་བྱེད་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྔགས་རྣམས་གསུངས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་སོ། །མན་ནི་ཤེས་པ་ལ་ཏྲེང་ནི་སྐྱོང་བའོ། །མན་ནི་ཡིད་ལ། ཏྲ་ནི་སྐྱོབ་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་སྙིང་རྗེ་དག་དབྱེར་མེད་པ་ནི་སྔགས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡི་གེ་ལ་ཡང་སྔགས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་ཨ་ནི་གདོད་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སོ་སོར་རིག་པའི་ཐབས་ཏེ། ཅི་ལྟར་ཞེ་ན། གདོད་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་གདོད་མ་ནས་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་ཉིད་དུ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དེ་མ་སྐྱེས་ཤིང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་འདིའི་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ནི་ཨའི་དོན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་


DTG090_Page_0121
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཟུངས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། ཆོས་མཆོག་རབ་ཏུ་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །ཤེས་པ་ཉིད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་མཐུ་ཆེར་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ལྷག་པར་གནས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་བགྱི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བར་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་ནི་སའི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་ལ་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སའོ། །འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བས་དྲི་མེད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་ནས་ཆོས་ཆེན་པོའི་སྣང་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འོད་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བུད་ཤིང་བསྲེགས་པའི་ཕྱིར་འོད་འཕྲོ་བའོ། །གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དག་གི་རིག་པ་དང་མི་བདེན་པའི་ཤེས་པ་དག་འགལ་བས་ཡོངས་སུ་རྒལ་བར་དཀའ་བ་དེའི་ཕྱིར་སྦྱང་དཀའ་བའོ། །གང་གིས་འདིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བས་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་བརྗོད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ་དེའི་ཕྱིར་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ། །གང་དུ་འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་ལ་འབད་པས་བརྩལ་བས་དེའི་ཕྱིར་རིང་དུ་སོང་བའོ། །གང་དུ་འདིར་དེ་ཉིད་རླུང་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་སྟེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་འདིར་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལེགས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་སོ། །གང་དུ་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་མངོན་པར་དབང་བསྐུར་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ནོ། །བཅུ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསུས་པའི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་


DTG090_Page_0122
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་གྱི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་དང༌། སྟོབས་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། ཡེ་ཤེས་རྣམས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བརྗོད་དེ། དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཉེ་བར་བསགས་པའི་དགེ་བའི་རྩལ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེའི་ཐབས་ཀྱིས་དེ་མི་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཟང་པོར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གིས་སྐྱེ་བ་སོ་སོ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་ཅིང་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་དང་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ནི་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གིས་ཉི་མ་རེ་རེ་དང་སོ་སོ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་དེ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་ཅིང་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བའི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །སེང་གེ་བཟང་པོས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅེས་ཟེར་བ་དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། སྔ་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཐའ་དག་སྤངས་པས་འདིར་རྟོགས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྲིད་པའི་དོགས་པ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་བྱམས་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་བླ་མར་གསུངས་ལ། སྔོན་གྱི་འཕེན་པའི་དབང་གྱུར་ལས། །རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས། །ཡང་ནི་འབད་པ་མི་མཛད་དེ། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་ཕྱིར། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་དེ་ཉིད་ཀྱི། །རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ནི། །འགྲོལ་ནམ་མཁའ་གནས་ཀྱི་བར། །བརྟན་པ་ལ་ནི་ཡང་དག་འཇུག །རྟོག་པ་འདི་རྣམས་རྗེས་ཐོབ་པའི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདེ་གཤེགས་རྣམས། །སེམས་ཅན་ཡང་དག་སྒྲོལ་བ་ལ། །འཇིག་རྟེན་ན་ནི་མཉམ་པ་ཉིད། །ཅེས་སོ། ས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱས་པ་ནི་ཐུབ་པའི་དགོངས་པའི་རྒྱན་ལས་སོ། །ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་འདི་རྣམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་བསྟན་པ་དང་བཅས་པས་སོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཉི་


DTG090_Page_0123
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤུ་རྩ་གསུམ་སྟེ། དེ་རྣམས་ས་ཇི་ལྟ་བས་སོ་སོར་བྱས་ནས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་རྣམ་བཅུ་ཡིས། །ས་ནི་དང་པོ་ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །བསམ་དང་ཕན་པའི་དངོས་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་ཉིད། །གཏོང་དང་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པ་དང༌། །དམ་ཆོས་དམིགས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། །རྟག་ཏུ་ངེས་འབྱུང་སེམས་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུར་བསྟོད་དགའ་བ་དང༌། །ཆོས་སྟོན་པ་དང་བདེན་པ་ཡི། །ཚིག་ནི་བཅུ་པ་ཡིན་པར་འདོད། །འདི་དག་རང་བཞིན་མི་དམིགས་པས། །ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་ཤིས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ་བསམ་པ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པའོ། །ཕན་པའི་དངོས་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕན་པ་ཚིལ་བ་ཉིད་དོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །གཏོང་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་པོ་རྣམས་ལ་བསྟེན་བཀུར་དང་ཆོས་ཚོལ་བ་དང༌། ཁྱིམ་གྱི་གནས་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བས་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་འདོད་པས་དེ་འདོད་པ་ཉིད་དེ་རྟག་ཏུ་འདོད་པའོ། །དམ་པའི་ཆོས་འཆད་པ་དང༌། བདེན་པའི་ཚིག་དང༌། བསམ་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ལའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བྱས་པ་གཟོ་དང་བཟོད། །རབ་ཏུ་དགའ་དང་སྙིང་པོ་རྩེ་ཆེ། །བླ་མ་བཀུར་སྟི་གུས་པས་ཉོན། །བརྒྱད་པ་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་བརྩོན། །ཞེས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཕན་པ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཆེར་དྲན་པ་དང༌། བཟོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའོ། །མགུ་པ་ཉིད་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ཆེན་པོ་དང༌། བླ་མ་དང་མཆོད་པར་འོས་པ་བཀུར་སྟི་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་ལ་སྟོན་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ལའོ། །འོད་བྱེད་པ་ལ་ནི། ཐོས་པས་མི་ངོམས་ཉིད་འང་ནི། །ཟང་ཟིང་མེད་པར་ཆོས་སྦྱིན་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ཀུན་སྤྱོད་པ་དང༌། །འཁོར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་དང༌། །


DTG090_Page_0124
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ། །རློམ་མེད་བདག་ཉིད་དེ་རྣམས་ལྔ། །ཞེས་ཏེ། ཐོས་པ་མང་བ་དང༌། ཟང་ཟིང་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ། འདིར་ཟང་ཟིང་ནི་ཟང་ཟིང་འདོད་པའོ། །དེའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ། ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ནི་དག་པ་དེས་དེ་བཞིན་དུ་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་སོ། །ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ངོ་ཚ་བ་སྟེ། རང་ལ་ལྟོས་ནས་སོ། །ཁྲེལ་ཡོད་པ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་ཏེ། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་དོ། །རློམ་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། དེས་ན་རློམ་པ་མེད་པའོ། །རྣམ་ལྔ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པའོ། །འོད་འཕྲོ་བ་ལ་ནི། ནགས་གནས་འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་དང༌། །སྦྱངས་པ་ཡོན་ཏན་སྡོམ་བསྟེན་དང༌། །བསླབ་པ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་དང༌། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྨོད་པ་དང༌། །མྱ་ངན་འདས་དང་བདོག་ཀུན་གཏོང༌། །མི་ཞུམ་པ་དང་ལྟོས་པ་མེད། །ཅེས་ཏེ། དགོན་པར་གནས་པར་འདོད་པ་ཉིད་དང༌། འདོད་པ་ཆུང་བ་དང༌། ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་སྡོམ་པ་མི་གཏོང་བའོ། །དེ་ཡང་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་མི་གཏོང་ཞེས་པ་གཞན་དག་གིའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། བཟུང་བ་རྣམས་མི་གཏོང་བ་དང༌། འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྨོད་པ་དང༌།མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང༌། སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྦྱང་དཀའ་བ་ལ་ནི། འདྲིས་དང་ཁྱིམ་ལ་འཁྲེན་པ་དང༌། །འདུ་འཛིར་གྱུར་པའི་གནས་དང་ནི། །བདག་སྟོང་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང༌། །མི་དགེ་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་དང༌། །རློམ་པས་ཁེངས་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག །ཡིད་གཉིས་དང་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟོང༌། །བཅུ་པོ་འདི་དག་རྣམ་སྤངས་ནས། །ས་ལྔ་པ་ནི་ཡང་དག་འཐོབ། །ཅེས་ཏེ། འདྲིས་པ་ནི་ཁྱིམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། ཁྱིམ་རྣམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་


DTG090_Page_0125
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ། །འདུ་འཛིར་གྱུར་བ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་གཏམ་རྣམས་ཀྱིས་དང་བསྟོད་པ་དང༌། བརྙས་པ་དང༌། སྨད་པར་བྱེད་པའོ། །ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་དང༌། རློམ་པ་སྟེ། སེམས་གཟེངས་མཐོ་བ་དང༌། ཁེངས་པ་ནི་བླ་མ་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱིས་མི་འདུད་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡིད་གཉིས་ཏེ། ཐེ་ཚོམ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་པར་གནས་པའོ། །མངོན་དུ་གྱུར་བ་ལ་ནི། སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་འགྲུས། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་རབ་རྫོགས་པས། །སློབ་མ་དང་ནི་བསེ་རུ་ལ། །དགའ་དང་སྐྲག་པའི་སེམས་སྤངས་ལ། །བླངས་ན་མི་ཞུམ་བདོག་པ་ཀུན། །གཏོང་ཡང་མི་དགའ་མེད་པ་དང༌། །དབུལ་ཡང་སློང་བ་མི་སྤོང་བས། །ས་ནི་དྲུག་པ་ཡང་དག་འཐོབ། །ཅེས་ཏེ། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། སྐྲག་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཞུམ་པའོ། །རིང་དུ་སོང་བ་ལ་ནི། བདག་དང་སེམས་ཅན་འཛིན་པ་དང༌། །སྲོག་དང་གང་ཟག་ཆད་རྟག་དང༌། །མཚན་མ་རྒྱུ་དང་ཕུང་པོ་དང༌། །ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དག་དང་ནི། །ཁམས་གསུམ་པ་ལ་གནས་ཆགས་དང༌། །སེམས་ནི་ཀུན་ཏུ་ཞུམ་པ་དང༌། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། །དེ་ལྟ་བ་ལ་མངོན་ཞེ་ན་དང༌། །སྟོང་བ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་དང༌། །དེ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ནི། །ཉི་ཤུ་གང་ལ་རྣམ་ཆད་པ། །དེ་ཡིས་ས་ནི་བདུན་པ་འཐོབ། །རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་ཤེས་པ་དང༌། །འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་ཉིད་དང༌། །སྙིང་རྗེ་དང་ནི་རློམ་མེད་དང༌། །ཆོས་མཉམ་ཉིད་དང་ཚུལ་གཅིག་ཤེས། །མི་སྐྱེ་བ་དང་བཟོད་ཤེས་དང༌། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་སྟོན། །རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་འཇོམས་པ་དང༌། །འདུ་ཤེས་ལྷ་དང་ཉོན་མོངས་སྤོང༌། །ཞི་གནས་ངེས་པར་སེམས་པ་དང༌། །ལྷག་མཐོང་ལ་ནི་མཁས་པ་དང༌། །སེམས་དུལ་བ་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཆགས་པའི་ས་མིན་གར་འདོད་པར། །ཞིང་གཞན་དུ་ནི་མཉམ་འགྲོ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་བདག་གི་ངོ་བོ་ནི། །སྟོན་པ་ཉིད་དང་ཉི་ཤུའོ། །ཞེས་ཏེ། ཡོན་ཏན་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་མའོ། །


DTG090_Page_0126
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཉེས་པ་ནི་སྐྱོན་ནོ། །འཛིན་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དུ་འཛིན་པའི་བར་རོ། །ཁམས་གསུམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ནི་དམིགས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་རྣམས་སོ། །དེར་ལྟ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ནི་ངེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་ལྟ་བའི་བར་ལ་གནས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཆོས་ཞེས་རྩོད་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འགལ་བའི་གནོད་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་བ་དང༌། དེ་རྣམས་སུ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་སོ་སོར་རྟོགས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གཅིག་ཏུ་སྟོན་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་བཅོམ་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ལྟ་བ་ལོག་པ་དང༌། ཞི་གནས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྟ་བ་ལས་ལོག་པ་སྟེ། མཚན་མར་འཛིན་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་སྤོང་བའོ། །སེམས་དུལ་བ་ཉིད་དང༌། མངོན་པར་ཞེན་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། གང་དུ་འདོད་པའི་ཞིང་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། མཉམ་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་པ་སྟེ། དེས་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་སུ་བདག་གི་ལུས་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པའོ། །བརྒྱད་པ་ལ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་ཡིད་ཤེས་པ་དང༌། །མངོན་པར་ཤེས་པས་རྩེ་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཞིང་བཟང་བསྒྲུབ་པ་དང༌། །ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བསྟེན། །དབང་པོ་ཤེས་དང་རྒྱལ་བ་ཡི། །ཞིང་སྦྱོང་སྒྱུ་མ་ལྟར་གནས་དང༌། །བསམས་བཞིན་སྲིད་པ་ལེན་པ་དང༌། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་བརྒྱད་བཤད། །ཅེས་པ་ནི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྒྲུབ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་དང༌། དབང་པོ་ཤེས་པ་


DTG090_Page_0127
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པའོ། །སྦྱོང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའོ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མྱུར་བར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཐོག་མ་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ་ཞེས་པའོ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ལ་ནི། །སྨོན་ལམ་དག་ནི་མཐའ་ཡས་དང༌། །ལྷ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཤེས་དང༌། །སྤོབས་པ་ཚུ་བོ་ལྟ་བུ་དང༌། །མངལ་དུ་འཇུག་པ་མཆོག་དང་ནི། །རིགས་དང་རུས་དང་ཆོ་འབྲང་དང༌། །འཁོར་དང་སྐྱེ་བ་དག་དང་ནི། །ངེས་འབྱུང་བྱང་ཆུབ་ཤིང་རྣམས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་སྟེ། ཆུ་བོ་ལྟར་ཡོངས་སུ་གང་བའི་སྤོབས་པ་དང༌། མངལ་འཇུག་པའི་མཆོག་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དགུ་སྟེ། དེ་ལ་རིགས་ནི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྔགས་པའི་མངལ་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །རུས་ནི་ཉི་མ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པའི་རུས་ལ། ཆོ་འབྲང་ནི་མ་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་གཉེན་ནོ། །རང་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འཁོར་ལ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་སྐྱི་བའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པས་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །བྱང་ཆུབ་ཤིང་ནི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་བའི་ཨ་ཤྭ་ཏྭ་ལ་སོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ངོ་བོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལ་ནི། ས་དགུ་འདས་ནས་ཡེ་ཤེས་ནི། །གང་གིས་སངས་རྒྱས་སར་གནས་པ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས། །བཅུ་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། ས་ནི་རིགས་ཀྱི་ས་ལ་སོགས་པ་དགུ་སྟེ། དེ་ལ་རིགས་ཀྱི་ས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་དང་པོའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་གསུམ་ལ་དཀར་པོ་རྣམ་པར་མཐོང་བའི་ས་ལ། རིགས་ཀྱིས་ནི་ཆོས་མཆོག་གི་གནས་སྐབས་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེ་འདིར་བསྒྲུབ་པར་མི་བྱའོ། །བརྒྱད་པའི་ས་ནི་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པས་སོ། །མཐོང་བའི་ས་ནི་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའིའོ། །བསྲབས་པའི་


DTG090_Page_0128
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ས་ནི་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའིའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བའིའོ། །བྱས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བྱས་པ་རྟོགས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། དེའི་ས་ནི་བྱས་པ་རྟོགས་པའི་སའོ། །ཞུགས་པ་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་དྲུག་པོ་རྣམས་བསྡུས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་དགོངས་ནས་བདུན་དུ་གསུངས་པའོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་སྟེ། སྔོན་དུ་བཤད་པའི་ས་དགུ་པོ་སྟེ། ས་དགུ་བོ་འདི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སའི་ཚོགས་སོ། །འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ཐེག་པ་ལ་དང་པོ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའི་མོས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཅན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཅན་དང༌། དེ་ལ་སོགས་པ་ནས་ས་བདུན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་འབད་རྩོལ་དང་བཅས་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་དང༌། ས་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ས་གསུམ་པ་མཚན་མ་མེད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་གནས་པ་ཅན་ངེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་དང༌། སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ཉེ་བའི་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་སྟེ། ངེས་པར་སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་རྒྱུ་བས་བར་ཆོད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །གཉན་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། མཐོང་དང་གོམས་པའི་ལམ་དག་དང༌། །གཟུང་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས། །ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་ཏེ། གོམས་པ་ནི་བསྒོམས་པས་སོ། །འཛིན་པ་ནི་འཛིན་པ་པོ་སྟེ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའིའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དངོས་པོ་ཙམ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པའོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་གང་ཟག་རྫས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། གང་ཟག་བརྟགས་པ་ལ་བརྟེན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་བརྒྱད་པོ་འདི་རྣམས་སྤོང་ལ་གཉེན་པོ་བརྒྱད་ནི་གཉེན་པོའི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ལ་


DTG090_Page_0129
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཐོང་བའི་ལམ་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུང་བའི་དངོས་པོར་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བར་རྟོགས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་རྣམས་ལ་གཉེན་པོའི་གཉེན་པོར་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །མིང་དང་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནས་པའི་སྦྱོར་བས་མི་གནས་ཤིང་མི་གནས་པ་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དང༌། རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གང་ཟག་གི་རྫས་མི་དམིགས་པ་དང༌། རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གང་ཟག་བརྟགས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མི་དམིགས་པའོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་འདིས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་ཏེ། དེ་དག་གི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་མ་ལུས་པར་འགྲོ་བའི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་གོང་གི་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལ། དེའི་གོང་དུ་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སུ་བྱས་པའི་ངོ་བོ་སྒྲུབ་པ་མེད་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ངེས་འབྱུང་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆེད་དུ་བྱ་དང་མཉམ་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་བྱ་འབད་མེད་དང༌། །ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། །ངེས་འབྱུང་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་དང༌། །ངེས་འབྱུང་ལམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན། །ངེས་འབྱུང་


DTG090_Page_0130
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ། ཞེས་ཏེ། དེ་རྣམས་གསུངས་པ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདིས་འཇིག་རྟེན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་ཡིན་ན། དེ་ཐོབ་པས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོའི་མཆོག་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་དང༌། སྤོང་བ་ཆེན་པོ་དང༌། རྟོགས་པ་ཆེ་བས་ཆེན་པོའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེའི་ཐེག་པ་ནི་ཆེན་པོར་བརྗོད་ཅེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་མཉམ་པ་ཉིད་ན། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཕྱོགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་ཡང་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ། ཁ་དོག་མེད་པ། དབྱིབས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། མཐའ་མེད་པ། དབུས་མེད་པ། ཉམས་པ་མེད་པ། འཕེལ་བ་མེད་པ། སྐྱེ་བ་མེད་པ། འགག་པ་མེད་པ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ་ཞེས་པ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ནམ་མཁའ་གོ་ཕྱེ་བའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྟེ། དེས་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་དང༌། ཕྱོགས་རྣམས་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་ཕྱིར་ན་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང༌། བགྲང་བ་མེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའོ། །རྣམ་གྲངས་འདིས་ནི་བྱེ་བྲག་གིས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་དེ་སྲིད་དུ་དེ་རྣམས་ཀྱི་གོང་བྱེད་ན། གང་ཞིག་སེམས་ཅན་དང་ནམ་མཁའ་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང༌། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་གོ་འབྱེད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །འོང་བ་ནི་འོང་བ་ལ་འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བའོ། །གནས་དང་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་གསུམ་ཆར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་བསྐྱེད་པ་ནི་གང་ཞིག་དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བ་ཉིད་པས། གང་ནས་འོངས་པ་མེད་ཅིང་གང་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མེད་ལ་གང་དུ་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །


DTG090_Page_0131
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ལའོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་ནི་འདས་པའི་དུས་སོ། །ཕྱི་མའི་མཐའ་ནི་མ་འོངས་པའོ། །དབུས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའོ། །ཇི་ལྟར་དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་གང་ལ་དུས་གསུམ་མེད་པས་དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མེད་ལ། དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་དོ། །འཁོར་བ་མེད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ་ཞེས་པའི་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐོབ་པའི་ངེས་འབྱུང་གི་གོ་སྐབས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་ཞེས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་བསྟན་པ་དེའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བསྟན་ཞེས་པར་དགོངས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་པ་དང༌། གཟུགས་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཅིའི་ཞེས་པ་དང༌། མེད་ཅེས་པ་དང༌། དེ་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཐོབ་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་བཅུ་གཉིས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ལ་གོམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྐྱེ་བའི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ལོག་ནས་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏེ། །སོ་སོའི་དོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བརྗོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདིར་སློབ་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་བར་ཏེ།


DTG090_Page_0132
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་མེད་ཅིང་འགྲོ་བ་མེད་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནི་སོགས་པ་རྣམས་ནི་གང་དུ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པས་འདིར་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང༌། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའི་དབུས་དང་བྲལ་བ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །མེད་ཅིང་མི་དམིགས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཉེ་བར་བཟུང་བས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྒྲགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཐམས་ཅད་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་སྡེ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡང་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་སྡེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རེ་རེའི་ཐམས་ཅད་དོ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་རང་གིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །ཆོས་གང་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བརྗོད་དོ། །ཆོས་གང་གིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བསྒྲགས་པས་སོ། །ཆོས་གང་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲགས་པའི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལའོ། །གདམས་པར་བགྱི་བ་ནི་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟར་གདམས་པ་མེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པ་མེད་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཅུང་ཞིག་ཐོབ་པ་མེད་ཅིང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ་དོན་གྱིས་སྟོང་བའི་མིང་ངོ༌། །མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཉིད་པས་གྲུབ་ལ། འདིར་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་མ་གྲུབ་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་སྒོ་ནས་དང༌། མིང་གི་སྒོ་ནས་ཐོབ་པ་བཀག་ནས། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྒོ་ནས་དགག་པ་གསུངས་པ་ནི། ཅི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་མེད་པ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུའོ། །མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0133
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་པ་འདི་རྣམས་ནི་དངོས་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །གང་ཞིག་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པའམ། མ་སྐྱེས་པ་དེའི་གཟུགས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེས་པའི་བར་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གང་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ནི་མངོན་པར་འཇུག་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའོ། །དེ་མེད་ཅེས་པ་ནི་དབྱེར་མེད་པ་དགག་ལ། དེ་ཇི་སྙམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དབྱེ་བས་ཏེ། མངོན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཙམ་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཙམ་པོས་གདམས་པར་བགྱི་བའོ། །གང་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པ་མ་ལུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་དག་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འཕགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ལ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང༌། །དེ་ནི་སྟོང་པ་ཁོ་ནར་བཞེད། །དངོས་པོ་རང་དབང་མེད་ཅེས་པའི། །སེང་གེའི་སྒྲ་ཁྱོད་དང་མཉམ་མེད། །ཅེས་པ་དང༌། རང་དབང་མེད་པ་འདིར་ཡང་འཕགས་པས། གང་ཕྱིར་རྟེན་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་འགའ་གང་དུ་ཡོད་མིན་པས། །དེ་ཕྱིར་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་འགའ་གང་ན་ཡོད་པ་མིན། །མཁས་སོགས་རྣམས་ལ་མཁས་མིན་གྱི། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དེ་རྣམས་ལ། །རྟག་དང་མི་རྟག་རྟག་འགྱུར་ཡང༌། །མཁས་པས་དོན་དུ་མཐོང་བ་མེད། །ཅེས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ནི་སྔོན་དུ་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སོ། །གང་ཞིག་རིག་ཅེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའིའོ། །སེམས་དང་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ལྔ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྔ་གསུངས་པའོ། །ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པའི་ཚིག་བཞི་པོ་འདི་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བར་


DTG090_Page_0134
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱེད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་མཉམ་པར་འཛིན་པར་བྱེད་ཅེས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཕྱིས་ཉམས་པར་གྱུར་ནས་དངོས་པོ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འདིར་བཞིས་རྗེས་ལ་ཉམས་པར་བཀག་ནས་ཡིད་རྗེས་ལ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ཚིག་དྲུག་གིས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཚིག་དགུ་གསུངས་པའོ། །སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ལྷག་མཐོང་ལ་མི་སྡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཆ་ལ། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཆའོ། །སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ་ལྷག་མ་ནི་བཤད་པའོ། །སྒོམ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །ཉེ་བར་རྟོགས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་རྣམ་པས་སོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་ཉེ་བར་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་གྱིས་སེམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདིའི་འཐད་པ་ནི་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འདྲི་བ་ལ། གང་གི་ཚེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ནོ། །ཆོས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ལའོ། །ཉེ་བར་མི་རྟོག་ཅེས་པ་ནི་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའོ། །ཉེ་བར་མི་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པས་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་བཀག་ནས་ཁྱད་པར་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་སྟེ། གཟུགས་སྐྱེ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ན་སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བས་ན་གང་དུ་འགག་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་མེད་པའི་དགག་བྱར་བྱ་བ་དང༌། དབྱེ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །འོ་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་མི་འཐད་ཅེ་ན། གསུངས་པ་ནི། གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་


DTG090_Page_0135
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ནི་སྐྱེ་བར་བྱེད་ལ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་ཟད་པ་མེད་པ་དག་རོ་གཅིག་པས་གཉིས་སུ་མེད་དེ། གཉིས་སུ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བ་ལ་བྱེད་པ་པོའི་ཚད་མ་མེད་ཅེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གི་སྟེ། ཐོབ་པའི་ངེས་འབྱུང་ངོ༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་དང་འབྲེལ་ལོ། །བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ལས་འདིའི་དོན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཞེས་པ་ནི་གང་གིས་གཉིས་སུ་མེད་པར་འདི་རྣམས་བགྲང་བར་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེས་ནའོ། །དེའི་སྐྱོན་གསུངས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དཀའ་བའི་ལས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་པོས་སྤྱོད་པ་གང་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །ཆུང་ངུའི་དོན་ལའོ། །དཀའ་བ་ནི་ལག་པ་དང་རྐང་པ་དང་མགོ་དང་ལུས་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དེ་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཅིའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་ནི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་པ་མེད་ཅིང་དམིགས་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་ལ། དེ་སྐད་ཅེས། དཀའ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱི་ལན་ནོ། །དེ་ལ་ཐོག་མ་འདིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པས་སོ། །ཅི་ལྟར་མི་འདོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དོན་དམ་པར་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་མི་འཐད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་དཀའ་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་དཀའ་བའི་སྤྱོད་པ་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ནི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ལས་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བས་སོ། །ཡང་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལན་གཉིས་པ་ནི་མི་འགྱུར་བ་ནི་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལན་གསུམ་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བར་བྱ་བའོ། །ཐམས་ཅད་ནས་ནི་ཁམས་དང་གྲོལ་བ་དང་གང་ཞིག་གཞན་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དམིགས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་


DTG090_Page_0136
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་སྒྲོལ་བར་བྱ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོགས་ཏེ། སེམས་ལ་སོ་སོར་རབ་ཏུ་སྐྱོན་ཏེ། ཁོང་ཁྲོ་བའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལན་བཞི་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་ནི་བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་གསོ་བ་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སམ། མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པའི་ཚད་མས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བ་ཕྱེ་བའི་ཁྱབ་པ་དང་ཅིག་ཤོས་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ཐ་དད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཐ་མི་དད་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་སོ་སོའི་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་བ་དང་བསྡུས་པ་དེ་རྣམས་ལ། བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའམ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་སྡེ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བས་སམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཆ་ཤས་ཐམས་ཅད་ལས་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་སྡེ་ཚན་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །ཡང་ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་སྡེ་ཚན་ལ་སོགས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དབྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་གང་མ་ལུས་པ་བསྡུས་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཉིད་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ལ་ལན་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་པ་སྟེ། བཞི་ཀས་ཀྱང་དེ་ལྟར་གསལ་བར་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་སྤྱོད་པ་པོ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དེ་ལྟ་བུའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ། དེ་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་སྤྱོད་པར་བྱ་བའོ། །གང་དུ་ནི་འདི་ནུས་པར་གྱུར་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཀག་ཅིང་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་གནས་བརྟན་ནོ། །གང་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་བརྩམས་པའི་སྒྲ་ནི་དེ་ལྟར་སྔ་ནས་བཤད་དོ། །འདིར་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ངོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པ་པོའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་མོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་སྐྱེ་བོའི་ཆོས་


DTG090_Page_0137
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ནི་འདོད་ཆགས་པའོ། །དེ་ཐོབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འགག་པའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཤིན་ཏུ་སྤོང་བས་སམ་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །རྗེས་སུ་ཐོབ་ཅེས་པ་ནི་གདོད་ནས་དེ་དེ་ལྟར་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་ལ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པའི་ངོ་བོའི་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཏེ། ཆོས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་བརྗོད་པའིའོ། །ཐོབ་པ་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་བོ་ཉིད་དེ། སྦྱོར་བའི་གནས་སྐབས་སུའོ། །ཐོབ་པ་ཡང་མེད་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་པའི་རྟོག་པ་ནི་དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་སུ་སྟེ། འདིར་མི་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཐོབ་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་ཡང་གསུངས་པ་ནི། ཡང་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པ་པོས་ཏེ། ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་བྱའི་མཚན་ཉིད་གཉི་ག་དག་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གཞན་ཡང་སྐྱེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་འཐད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི། ཅི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའམ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་གཞན་དུ་ཇི་ལྟར་ཐེ་ཚོམ་གཉིས་སྐྱེ་བ་ལ་དང་པོ་ན་ནི་འགལ་ཏེ། མ་སྐྱེས་པ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་གསུངས་པ། ཚངས་པ་གང་ཞིག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བའི་ཆོས་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་གཉི་ག་ཡང་མ་སྐྱེས་པར་གསུངས་པས་ཐོབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པས་སོ། །དེ་གང་དུ་འབད་པ་མེད་པར་ཐོབ་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་སྐྱེ་སྟེ་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་རྣམས་ལ་ཡང་འབད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་ཡེ་ཤེས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ་འཇིག་རྟེན་ཞེས་པས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གང་གི་གང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་སྟེ་མེའི་ཚ་བ་བཞིན་དེའི་དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་ལ། གང་བཅོས་མ་དེ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་མིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཆུའི་ཚ་བ་


DTG090_Page_0138
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པ་མིན་ལ་མེད་པ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཡང་འཕགས་པས། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མི་བརྗོད་ཅིང༌། །མི་སྟོང་ཞེས་ཀྱང་འགྱུར་བ་མིན། །གཉིས་དང་གཉིས་མིན་ཞེས་བྱ་བར། །བཏགས་པས་དོན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བདེན་པའི་ངོ་བོ་ནི་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་དུ་འཕགས་པས། བཅོས་མིན་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ནི། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་ལ། དེ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཡང་མེད་ལ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། མ་འདྲེས་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དེ། དེས་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཟད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་རྒྱུ་ཅན་དེས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པ་ཅན་གྱི་གནས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྔོན་གྱི་རླུང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་འགག་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་མེད་པས་དེ་དང་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་མ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཡང་གློ་བུར་བའི་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་རྣམས་ཀྱིས་དྲི་མ་ཅན་དུ་བྱས་པ་དེའི་དེ་རྣམས་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་སྔ་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་ཐོབ་པའོ། །འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་ལོག་པ་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱང་སྔ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་དང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའོ། །དེ་ལ་འདི་ནི་གློ་བུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་བརྟན་དག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་ལ་གནས་ནས་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་


DTG090_Page_0139
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་རྣམས་ཐོབ་པ་ལས་འདི་སླར་དྲི་ལ་དེ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི། སྐྱེས་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི། སྐྱེས་པ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པའི་ཆོས་ལ་མི་སྤོབས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གང་དེ་ཁོ་ནས་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལས་ལྡོག་ཅིང་དེ་དག་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་སྐྱེ་བོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །བརྗོད་པའི་རྣམ་པ་དང་རྟོག་པ་དགག་པ་གསུངས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ཀྱང་ཞེས་པས་ཏེ། །མ་སྐྱེས་པ་ནི་ཚད་མས་གྲུབ་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པའོ། །དེ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་འབད་པས་འདྲི་བའི་བརྗོད་པ་རྣམས་དང་ཡིད་དང་སྒྲས་སྤོབས་ཤིང་བརྗོད་པའི་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་དང་སྤོབས་པ་དང་བརྗོད་པ་དང་བཅས་པའི་བློ་གསུམ་པོ་འདིར་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་ལ་སྣང་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་རྣམས་བཤད་པས་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དོན་དམ་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་དུས་སུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་གཟུང་བར་བྱར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་གཟུང་བར་བྱ་བ་ལ་སྤོབས་པ་སྟེ། འཛིན་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་འཛིན་པའི་སྤོབས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཀྱང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སྤོབས་པ་ཞེས་པས་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་སྤོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་གང་དང་གང་ཞེས་པ་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སྤོབས་ཞེས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ལམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་གོ་སྐབས་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་དང་གང་ཞེས་པ་ནི་གང་དང་གང་གི་གནས་ཉིད་ལའོ། །འབྱུང་བ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་དང་མི་


DTG090_Page_0140
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤེས་པ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགལ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་མི་བྱེད་དེ། ལོག་པའི་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །མི་གནས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་ཆོས་ནི་གང་དེ་དེ་ལྟར་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །མི་གཡོ་ཞེས་པ་འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་གང་ལ་ཡང་གནས་པ་མེད་པ་དང་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མི་འདའ་ཞེས་པ་ནི་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་བཤད་མ་ཐག་པའོ། །འདི་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་པ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཐུན་མོང་བའོ། །དེ་ལྟར་ནི་ནི་གང་དང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་དེའི་འཕྱིར་རོ། །ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྒྱིད་ལུག་པས་སོ། །ནེམ་ནུར་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་སོ། །ཅི་འདིར་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་བར་དུ་གཅོད་པ་འདོད་པས་སོ། །རྨོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཤེས་པའི་ངོ་བོས་བསྒྲུབ་པ་མིན་པའོ། །གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་པ་འམ། ལོག་པའི་ཤེས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །གནས་པ་ནི་ལམ་གྱི་ངོ་བོས་སོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེ་པ་ནི་རྣམ་པ་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལའོ། །ཅི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟོག་པ་པོས་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འདོད་པའི་འདྲི་བ་ནི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། གནས་པ་དག་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འགལ་ན་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ནོ། །དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བས་དོན་ཏེ། དེ་ཉིད་ནི་བདག་གིས་བསྟན་པ་ཉིད་ལ་ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་བསམ་པས་བསྟན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་གནས་མངོན་པར་བརྗོད་པས་ཞེས་པ་ནི་རྣམས་པར་རྟོག་པས་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ལས་ཡང་དག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་རབ་


DTG090_Page_0141
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མཐའ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འདོད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ཡང་དག་པའི་ཚིག་མངོན་པར་བརྗོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་པ་ལས་བཟློག་པ་ལས་བསམས་ནས་མི་འདོད་པ་མེད་པས་རྒོལ་ཞིང༌། མི་འདོད་པར་བརྗོད་པའི་ཀླན་ཀ་ལ་རིགས་པས་བསྟན་པར་འདོད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱིས་སླར་དྲི་བ་ནི་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་གང་དུ་ཡང་དག་པའི་གནས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་དེ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་མི་བདེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སེམས་ཅན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པས་དབེན་པའོ། །སེམས་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །མངོན་པར་བྱང་མ་ཆུབ་བ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང༌། ལོག་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་དང་སྒྲ་དོན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་མ་ཆུབ་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་འདིས་ཞེས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་མ་ཆུབ་པ་ཉིད་དེ། ཚིག་དྲུག་པོ་འདི་རྣམས་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །འདིས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངོ་བོས་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ཅན་གྱིས་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འདོད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ངོ་བོའི་ལམ་གྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། འདི་ནི་ལེའུའི་དོན་རྫོགས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་བཅུ་ལ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པས་ལེའུ་སྟེ་དེའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་


DTG090_Page_0142
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པའི་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ལས་ལེའུ་དང་པོའོ།། །།

གཉིས་པ། ལམ་ཤེས་པའི་སྐབས།


DTG090_Page_0142
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་ལ་དེ་ཁྱད་པར་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རམ། ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས། མོག་མོག་པོར་བྱེད་ལ་སོགས་དང༌། །སློབ་མ་བསེ་རུའི་ལམ་གང་དང༌། །འདི་དང་གཞན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི། །ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་མཐོང་བའི་ལམ། །བྱེད་པ་དང་ནི་མོས་པ་དང༌། །བསྟོད་དང་བཀུར་དང་བསྔགས་པ་དང༌། །བསྔོ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བླ་མེད་དག །སྒྲུབ་དང་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཡིས། །བྱ་བ་འདི་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱི། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ནི་དེ་འདྲར་བཤད། །ཅེས་ཏེ། གང་དུ་ལམ་འདིས་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྟེ། ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཅན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞེས་བཤད་དོ། །འདིར་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དག་པ་ནི་ཞིང་ལ་འདིར་བཤད་ཀྱི། ལམ་ཤེས་པའི་ནང་དུ་འདུས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །བསྒོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ལམ་ནི་བསྒོམ་པས་ཇི་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཐོག་མར། ལྷ་རྣམས་རུང་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །འོད་ཀྱིས་མོག་མོག་པོར་མཛད་དང༌། །ཡུལ་ངེས་པ་དང་ཁྱབ་པ་དང༌། །རང་བཞིན་དང་ནི་དེ་ཡི་ལས། །ཞེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་སྟེ། ལམ་ཤེས་པར་རུང་བ་ཉིད་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་ལྷ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་མོག་མོག་པོར་མཛད་པ་ཉིད་ནི་དམན་པ་དང་ངན་པར་བྱས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིར་རུང་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེས་ན་འདི་ཉིད་གཙོ་བོ་ལ། ལྷག་མ་ནི་དེའི་འཁོར་རོ། །དེ་ལ་མོག་མོག་པོར་བྱེད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ནི་དུས་སོ། །འདུས་པ་ནི་ཕྱག་བྱས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཁོད་པ་ནི་ཉེ་བ་ན་འདུག་པའོ། །རིག་ནི་སྡེའོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ནི། རྣམ་ཐོས་སྲས་ལ་སོགས་པའོ། །སྟོང་


DTG090_Page_0143
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་དག་ཉིད་ནི་མི་མཇེད་དེའི་བདག་པོའོ། །ལྔ་ངོ་ཞི་གནས་གཙང་མའི་རིས་རྣམས་ལ་སྟོང་ཕྲག་ལྔ་ཉིད་དོ། །འདིར་གཟུགས་ཅན་གྱི་ལྷའི་རིས་ཇི་ལྟ་བའི་གོང་གི་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འོད་མཐུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བས་འོད་ཟིལ་གྱིས་མནན་བ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མོག་མོག་པོར་བྱས་ནས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཞེས་མཁས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་ངོ་བོ་ལ་དགའ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའོ་།སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་ཉེ་བར་བྱེད་པ་པོ་གང་གིས་བྱས་ཤེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱིས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཞེས་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་སོ་སོར་བཅོམ་མོ་ཞེས་པ་ནི་མོག་མོག་པོར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིའོ། །མི་མཇེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་མདོར་བསྡུས་ནས་བརྗོད་དེ། །འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་མངོན་པར་ལྡོག་ཅིང་ནམ་མཁའ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ལ་འོག་ཏུ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་པ་ཁ་ཁྱེར་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་ལ་གྲངས་མེད་པའོ། །དེའི་སྟེང་དུ་གློག་མེའི་སྤྲིན་དང་བཅས་པའི་སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལས་ཆར་པའི་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དཔངས་སུ་འདུམ་ཕྲག་བརྒྱད་པའོ། །དེའི་སྟེང་དུ་ཆུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་གསེར་གྱི་དབང་ཆེན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དཔངས་སུ་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དང་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུའོ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱའི་ཚད་ནི་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། སྟོང་ཕྲག་གསུམ་དང༌། བརྒྱ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་ལྔ་ནི་དབུས་ཀྱི་རྒྱའི་ཚད་དོ། །ཁོར་ཡུག་ཏུ་ནི་དབུས་ཀྱི་དྲང་ཐད་ཀྱི་སུམ་འགྱུར་རོ། །དེའི་སྟེང་དུ་རི་རབ་གྲུབ་ཤེལ་བཻ་ཌཱུ་ཪྻ་དང་ཤེལ་དང་གསེར་དང་དངུལ་ཏེ་རིན་པོ་ཆེ་བཞིའི་རང་བཞིན་ལ་ལྷོ་ལ་སོགས་པའི་ལོགས་བཞི་ལ་ལོགས་རེ་རེ་ལ་ཐ་དཀར་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་དེའི་འཁོར་ཡུག་ཏུ་ནི་ཟླུམ་པོས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་ལ་ཆུ་ལན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་རོལ་མཚོ་བདུན་དང༌། གསེར་གྱི་རི་བདུན་ཏེ། མཚོ་རི་རེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་རིས་བསྐོར་


DTG090_Page_0144
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བའི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ལ་ནི་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆུ་ལ་ནི་བཅུ་དྲུག་པ་ལས་རིམ་གྱིས་ཕྱེད་ཀྱིས་དམན་པའོ། །མཐའི་རི་མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བ་ཚ་ཅན་གྱི་ཆུའི་རྒྱ་མཚོའི་ཚད་ནི་དབུ་མ་ཕྲག་གསུམ་དང༌། སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་གཉིས་སོ། །དེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་ལྕགས་ཀྱི་ལྕགས་རི་ཁྱུད་མོ་སྟེ་རི་བརྒྱད་པའོ། །རི་རབ་ལ་སོགས་པའི་རི་རྣམས་དང་གླིང་རྣམས་ཀྱི་ཆུའི་ནང་དུ་ནུབ་པ་ནི་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ལ། ཆུའི་སྟེང་དུ་ཡང་རི་རབ་ལ་ནི་ཡང་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་སྟེ། བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱི་དཔངས་སུ་ནི་ཕྱེད་ཕྱེད་ཕྲ་བའི་རྔམས་དཔངས་དང་མཉམ་པའོ། །མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་བ་ཚ་ཅན་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚོ་ལ་འདུག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་གླིང་བཞི་དང༌། གླིང་ཕྲན་མང་པོ་སྟེ། དེ་ལ་ལྷོ་དང་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཕྱོགས་པ་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཛམ་བུའི་གླིང་དང༌། བ་ལང་སྤྱོད་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་དང༌། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་པོའོ། །སོག་ཀ་པ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་སྟེ་ངོས་གསུམ་ལ། སྟོང་ཕྲག་གཉིས་ཡོད་ཤིང་རྟའི་དབྱིབས། །གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞིའོ། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཟླ་གམ་འདྲ། །ངོས་གསུམ་འདི་དང་འདྲ་གཅིག་ལ། །དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི་བརྒྱའོ། །བ་ལང་སྤྱོད་གླིང་ཟླུམ་པོ་སྟེ། །སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །ཕྱེད་དང་གཉིས་ནི་དབུས་ཀྱིའོ། །སྒྲ་མི་སྙན་བརྒྱད་གྲུ་བཞིའི་དབུས་སུ་སྟོང་གཉིས་སོ། །ཚད་བྱས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་གང་ཞིག་གི་ཕྱོགས་ལ་ཚེ་ལ་མི་གནས་ཏེ། ཕྱོགས་གང་དུ་ཟླ་བ་འཆར་བ་དང་ཟད་པའི་རིམ་གྱིས་རྒྱ་མཚོ་དཔའ་རླབས་རྣམས་ཀྱིས་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཏང་བར་འགྱུར་བ་རྟོགས་པས་ཁང་དུ་བརྩིགས་པའི་མདོ་ལས་ནི། འཛམ་བུའི་གླིང་ནི་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་འདུན་ལ། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ལ་ནི་བརྒྱད་དོ། །བ་ལང་སྤྱོད་ལ་དགུ། སྒྲ་མི་སྙན་ལ་བཅུ་ཞེས་གསུངས་པ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་ནི། ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐ་མར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་ལ། ལུས་འཕགས་པོའི་ནི་ལོགས་གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཅེས་བཤད་དོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་གི་འོག་ན་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུན་མནར་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དགས་དང༌། ཀླུ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་ཏེ། གོང་ནས་


DTG090_Page_0145
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གོང་དུ་ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དགས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། མི་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་པས་གླིང་དང་གླིང་ཕྲན་དང༌། རི་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། ཆུའི་གཏིང་གི་རི་རབ་ཀྱི་བར་ཐག་རེ་རེ་ལ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ཡོད་པའི་བང་རིམ་བཞི་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་སྟེ། རྣམ་ཐོས་སྲས་དང༌། ཡུལ་འཁོར་སྐྱོང་དང༌། སྤྱན་མི་བཟང་དང༌། འཕགས་སྐྱེས་པོ་རྣམས་སོ། །དེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་དེ་དང་གཉའ་ཤིང་འཛིན་དང་མཉམ་པའི་ནམ་མཁའི་ཁང་བཟངས་ལ་སྤྱོད་པའི་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བང་རིམ་རྣམས་དང་རི་རྣམས་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་རྣམས་སོ། །རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་རྣམས་སོ། །ཟུར་གྱི་ལྕོག་ལ་གནས་པ་ནི་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པ་གནོད་སྦྱིན་རྣམས་སོ། །དེའི་སྟེང་དུ་ནམ་མཁའི་ཁང་བཟངས་ན་གནས་པའི་ལྷ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་འོག་མིན་གྱི་བར་དེ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། མཚེ་མ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ལ་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། མི་དང༌། ལྷ་དྲུག་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། དེའི་གོང་དུ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་རེ་རེ་ལས་གསུམ་གསུམ་མོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་གནས་པའོ། །དེ་ལ་ཚངས་རིས་དང༌། ཚངས་པ་མདུན་ན་འདོན་དང༌། ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། འོད་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་འོད་དང༌། འོད་གསལ་དང༌། དགེ་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་དང༌། དགེ་རྒྱས་དང༌། སྤྲིན་མེད་དང༌། བསོད་ནམས་འཕེལ་དང༌། འབྲས་བུ་ཆེ་དང༌། མི་ཆེ་བ་དང༌། མི་གདུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཐོང་དང༌། གྱ་ནོམ་སྣང་བ་དང༌། འོག་མིན་ནོ། །འདི་ལ་བཅུ་གཉིས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སའོ། །མི་ཆེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་གནས་གཙང་མའི་སྟེ། འདི་རྣམས་ལ་ནི་ས་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །འོག་མིན་གྱི་སྟེང་དུ་དེ་དང་རབ་ཏུ་འབྲེལ་བ་ཉིད་དུ་གནས་པ་ནི་གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ས་བཅུ་པའི་དབང་ཕྱུག་རྣམས་གནས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། འདིར་བུད་མེད་ནི་མེད་དོ། །ལྷའི་གནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པོ་འདི་


DTG090_Page_0146
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ཀྱི་གནས་དང༌། གནས་འོག་ཇི་སྲིད་པར། དེ་ནས་དེའི་གོང་དེ་སྲིད་ལ། དཔག་ཚད་ཀྱི་ཚད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དམ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གནས་ནི་མེད་དེ་ནམ་མཁའ་ཉིད་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་མེད་པའི་འགྲོ་བ་པོའི་སེམས་ཅན་རྣམས་གང་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གཟིགས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཡང་ཤིང་རྟའི་འཕང་ལོའི་ཚད་ཙམ་གྱིས་ནམ་མཁའ་ཆ་མཐོ་དམའ་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་ལ་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལྷ་དང་མི་ཙམ་མོ་ཞེས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའོ། །ཁམས་གསུམ་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་རྣམས་ལ་མཐའ་མེད་དེ་ཕྱོགས་བཅུའི་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཏེ། འོག་མིན་གྱི་གོང་དུ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཡང་འོག་མིན་ནོ། །དེ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་རྣམས། བསམ་གཏན་དང་པོ་པ་རྣམས་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སོ། །དེ་སྟོང་འགྱུར་གཉིས་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་སོ། །དེ་སྟོང་འགྱུར་གསུམ་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་སྟེ་མི་མཇེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་གྲགས་སོ། །གླིང་བཞི་པ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་དུས་གཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པའོ། །དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་འཇིག་ལ། ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནས་བརྩམས་ཏེ་སྣོད་འཇིག་པའོ། །དེ་ལ་འདིར་གང་ཞིག་སེམས་ཅན་རྣམས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དུ་སྐྱེས་ནས་རིམ་གྱིས་རྒྱུན་ཆད་པའི་སྣོད་སྟོང་པ་ལ་ཉི་མ་བདུན་གྱི་མེས་ཇི་སྲིད་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུས་ཇི་སྲིད་དུ་གཉིས་པའོ། །རླུང་གིས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་པ་གསུམ་པོ་


DTG090_Page_0147
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ལ་རེ་རེས་འཇིག་པ་ལ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་ཉི་ཤུ་ལ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །དེ་ནས་ཉི་ཤུ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཆགས་པ་དང་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཉི་ཤུ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ལ་ནི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལ་བསྐལ་པ་དང་པོར་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་རིམ་གྱིས་ཐུང་ངུ་ནས་ལོ་བཅུའི་ཚེའི་བར་ཇི་སྲིད་དེ་ནི་བར་གྱི་བསྐལ་པའོ། །དེ་ལ་ཚེ་འཕེལ་ནས་ཚེ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྣམས་ནས་ཡང་ཐུང་ནས་ཚེ་ལོ་བཅུའི་བར་ཇི་སྲིད་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་གཞན་བཅུ་བདུན་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་ཚེ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་དེ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཉི་ཤུ་གཅིག་ཅེས་པ་དང་ཉི་ཤུའི་བརྒྱད་ཅུ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་མཉམ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བརྒྱད་ཅུ་བསྐལ་པ་བཟང་པོའོ། །དེ་ལྟར་གཞན་ཡང་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་ཕལ་ཆེ་བ་དཔེ་སྐར་མ་ལྟ་བུའི་བསྐལ་པའི་འགྲིབ་པ་ཡང་འདི་ཉིད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་བར་གྱི་བསྐལ་བའི་ཚད་ཀྱི་དུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུའོ། །དེ་བཏང་ནས་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པའི་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་དེ་གྲངས་ཀྱི་གནས་གཞན་དྲུག་ཅུར་གྱུར་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་གྲངས་མེད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལས་བཟློག་ནས་གྲངས་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་སྟེ་གྲངས་མེད་གསུམ་མོ། །དེ་ལྟར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་ལས་བྱུང་བའི་གང་ཞིག་ཐབས་གོམས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་གྲངས་མེད་དང་པོས་ནི་ས་དང་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ་གཉིས་པས་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གསུམ་པས་ནི་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་མདོ་སྡེ་ལས་བཤད་ལ། འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་དགེ་བས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོས་སློབ་པར་བྱེད་པ་ན་བསྐལ་པ་མང་པོ་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པས་སངས་རྒྱས་ཉེ་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་པས་བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྣམ་པར་ལོག་ཅིང་དེ་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐབས་ཆེན་པོའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་མང་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་


DTG090_Page_0148
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྲིད་དུ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གཉིས་རྣམ་པར་ལོག་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཇི་སྲིད་དུས་གཅིག་ན་ཡང་སྐྱེ་བ་ཉུང་ངུ་རྣམས་ཀྱིས་དང༌། ཇི་སྲིད་དུ་བླ་ན་མེད་པའི་ཚུལ་ལས་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་གསུངས་པ་ན། དེ་བས་འདོད་པ་གཞན་མི་འཐད་དོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རྣམས་ཚེ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུར་སོང་ནས་མར་འགྲིབ་པའི་ལོ་བརྒྱའི་བར་ལ་རྫོགས་སངས་རྒྱས་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །དུས་གཅིག་ཏུ་གླིང་བཞི་པར་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་གདུལ་བྱའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་མང་པོས་གདུལ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་སྲིད་པ་ལ་ནི་དུས་གཅིག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དུ་མ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དེ། ཚོགས་གཉིས་ལ་གོམས་པའི་རྒྱུའི་མཐུས་དུས་གཅིག་ལ་མཐའ་ཡས་པའི་སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། སྐྱེས་ནས་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཆོས་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དག་ནི་མེད་ལ། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་གཟུགས་དང་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་བསོད་རྣམས་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་མི་འབྱུང་ལ། དེ་ཡང་བསོད་ནམས་བསགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བར་འགྱུར་གྱི། བདག་ཅག་ལེགས་སྤྱད་མ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མི་མཐོང་སྟེ་ལོང་བ་རྣམས་བཞིན་ནོ། །བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ནི་འོག་མིན་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མི་མཇེད་ཀྱི་ནང་དུ་ཆུད་པའི་གླིང་བཞི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྣམས་ལ་རིམ་དང་ཅིག་ཆར་གྱིས་དགའ་ལྡན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་ཤི་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དགོངས་པ་ཅན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་བསྟན་པ་མཛད་དོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མར་མེ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་གང་འདིར་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་སྐྱེ་བོ་ཇི་ལྟར་འགྲོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སུན་འབྱིན་པ་སྲིད་པས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་བར་འགྱུར་བས་ཉེས་པ་འཇུག་པར་བྱེད། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ལའོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་གདམས་ངག་གོ །དེའི་དོན་དེ་ཉིད་ལའོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་


DTG090_Page_0149
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ། །བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཐུའི་རྣམ་གྲངས་ཏེ། དེ་ལ་མཐུ་ཤེས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ཅིག་ཤོས་དག་གིས་བཤད་པའོ། །གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་ནི་སྤོབས་པར་ནུས་པ་བསྐྱེད་པའི་མཐུས་སོ། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་ནུས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་བྱས་ནས་དེ་གསུངས་པ་ནི་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེས་པས་ནི་སྦྱོར་བར་ནུས་པས་སོ། །དེ་དག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལམ་དམན་པས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དེ་དེས་ཐོབ་པས་སོ། །མཚམས་བཅད་པ་ནི་མཚམས་བཅད་པ་སྟེ། རྒྱུན་ཏུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གང་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དེ་ལ་བོར་བའི་སྐལ་བ་མེད་དེ། ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་མ་བརླབས་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བར་ནུས་པའི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁྱབ་པ་སྟེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཆད་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ཕན་ཚུན་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འཐད་ཅེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཐུན་མོང་གི་འཁོར་བ་རྒྱུན་ཆད་ཀྱང་མ་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་མ་སྤངས་པ་དེའི་རྐྱེན་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆོལ་བས་ཆོག་ཤེས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་དུ་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་གྱི་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ལ། སྐྱེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དྲུག་ཏུ་འདུས་པ་དེ་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཀྱིས་འཇུག་ལ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡང་སྐྱེ་བོའི་རྐྱེན་བཞིན་དུ་རྒས་པ་དང་ཤི་བ་ལ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཅན་གྱི་འཆི་འཕོ་བ་ཞེས་དཔལ་ཕྲེང་སེང་གེའི་ང་


DTG090_Page_0150
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རོའི་མདོ་ལས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་འདིས་འགྲོ་ཞེས་པ་དང༌། དེར་འགྲོ་ཞེས་པའི་ལམ་དང༌། འབྲས་བུའི་ངོ་བོའི་ཐེག་པ་ནི་གཅིག་ཉིད་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་དྲང་བའི་དོན་དུ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། བདག་གིས་ཐེག་གཅིག་བཤད་པ་ལས། །ཐེག་པའི་རྣམ་གཞག་ཡོད་མིན་ཏེ། །བྱིས་རྣམས་ཡོངས་སུ་དྲང་དོན་དུ། །ཐེག་པ་ཐ་དད་བདག་གིས་བཤད། །ཅེས་པ་དང༌། འཕགས་པས་ཀྱང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་པས། །ཐེག་པ་ཐ་དད་ཡོད་མ་ཡིན། །ཐེག་པ་གསུམ་ནི་ཀུན་བཤད་པ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞུག་པ་ཉིད། །ཅེས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་གྲུབ་པའི་མཐའི་དབྱེ་བས་ཐ་དད་པ་ཉིད་ན་ནི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། ཕྱོགས་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མེད་དེ། རྟོགས་ན་ནི་ཆེས་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ནི་གང་ཟག་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ལས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ལས་གཞན་གྱིས་ནི་མིན་ཞེས་པས་ན་ཐེག་པ་ནི་གཅིག་ཉིད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ལམ་གཞན་ལ་ཡང་དག་པའི་ཐར་པ་མེད་ཅེས་པ་བསྒྲུབ་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་ལ་འཇུག་པའི་མདོ་ལས། དེ་ལ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་གི །ལམ་གཞན་གྱིས་མིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྩ་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་དུ་ཡང་གསུངས་པ་འཇམ་དཔལ་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འདུལ་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར་སྨྲས་པ། དོན་དམ་པར་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡོད་པར་སྒྲོ་བཏགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཀུན་ཏུ་ལྡང་ལ། དེ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །གང་ཡང་ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པར་ཆོས་རྣམས་


DTG090_Page_0151
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་སྐྱེས་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་ལྟ་བ་ཀུན་ནས་ལྡང་བར་མི་བྱེད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཤིན་ཏུ་འདུལ་བ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མཐོང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་སོ། །གང་དུ་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོར་རབ་ཏུ་ཤེས་ནས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་ནི་དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་མཆེ་བ་དུག་ཅན་གྱི་རིགས་བརྗོད་པས་དུག་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གང་ཉོན་མོངས་པའི་རིགས་ཤེས་པ་ནི་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །གང་དུ་ཡང་ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པར་ཤིན་ཏུ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཞེས་གསུངས་སོ། །མདོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོར་ཡང༌། འགྲོ་བ་འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། འདིར་ཡང་དྲི་མ་རྣམས་ནི་གློ་བུར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བས་མ་ལུས་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཏེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བར་རུང་བར་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །འདིར་ཐེག་པ་གསུམ་བསྟན་པ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ལ་ཐེག་པ་གཅིག་བསྟན་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཉིད་ཅེས་པ་དང༌། རིགས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ཡང་ཡོད་ཅེས་པའི་བརྟགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མ་བརྟགས་པའི་སྟེ། སྤང་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ལ་སྦྱོར་མི་རུང་བ་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད་ཅེས་པས་གནས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་དབང་པོ་ཐམས་བདེན་པ་བསྒོམས་པས་ནི་བདག་མེད་པར་མཉམ་པོས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །འབྲིང་གིས་ནི་ཅུང་ཞིག་གཞན་གྱི་དོན་འདོད་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྟོགས་ཀྱང་འདོད་པའི་ཁམས་རྣམས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པ་ན་ཀུན་ཏུ་འཇུག་ཅིང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་


DTG090_Page_0152
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྤངས་ནས་རང་སངས་རྒྱས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམས་དང་ལུས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དབང་པོ་རབ་ཀྱིས་ནི་བརྩེ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པའི་བསམ་པ་ཅན་ཏེ། གསུམ་ཆར་ཡང་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཙམ་ལས་གྲོལ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་ཀྱང་མར་མེ་ཟད་པ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཁམས་ན་པདྨའི་སྙིང་པོ་ལ་བསྐུལ་བའམ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་པ་ལ། དེའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འོད་ཟེར་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སད་པར་བྱས་ནས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱས་ནས་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བ་དང༌། སྟོབས་ནི་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞིན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་བཞིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཁྱབ་པའོ། །སྨྲས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་བཞིན་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་དགེ་བའི་ཚོགས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་པ་འདིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཉིད་དེ་སྦྱོར་བར་རུང་བ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལའོ། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། རྒྱུ་ལྔ་པའོ། །ཆོས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པ་ཉིད་དོ། །འབྲས་བུ་གྱུར་པ་ལ་ལྷག་པར་དམིགས་པར་བྱ་ཞེས་ཏེ། ཐོབ་པར་བྱ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་བར་ཆད་མི་བྱ་ཞེས་པ་ནི། སྒྲའི་དོན་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེའི་ལས་སོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་ལ་འདིར་གསུངས་པ་ནི། དེ་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཁྱོད་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བའི་སྲས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང༌། དེའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་མང་དུ་བྱས་པ་དེ་ལྟར་བདག་ཅག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དེའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་མང་དུ་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་བཀའ་དྲིན་གཟོ་བའི་


DTG090_Page_0153
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དོན་ཏོ། །སྔོན་གྱི་ཉིད་ནི་སྔོན་གྱི་རྣམས་སོ། །ཚངས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དེ་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་པ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །གང་དག་ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ནང་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཅན་དུ་མ་ལྟུང་བའི་ཇི་ལྟ་བའི་དོན་ནོ། །མ་རྟོགས་ཞེས་པའི་གཞུང་ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་གདམས་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པའི་སྒྲ་ཞེས་པ་དང༌། སྐད་ཀྱི་དབྱིངས་དོན་དུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་ནི་གདམས་པར་བྱ་བས་རྗེས་སུ་བསྐོར་བར་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པའི་ཕྱི་མའི་ཚིག་གཉིས་པ་ཡང་དག་པའི་སྒྲ་ནི་དོན་ཡང་དག་པའོ། །བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ནི་རང་དང་རིས་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཐ་སྙད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པ་ནི་གཡོ་བ་མེད་པས་ཉན་པ་ལའོ། །རབ་ཏུ་ནི་གཡེང་བའི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལ་བསྟན་པར་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་དག་གིས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ལའོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་གསུངས་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་མོ། །ནད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དེའི་ངེས་པར་ཟད་པའི་སྨན་ཚོལ་བ་བཞིན་གྱི་རིམ་པ་སྟེ། གཉི་ག་ལ་ཡང་བདག་མེད་པར་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་འགོག་པའི་བདེན་པ་དོན་དམ་པ་ལ། གསུམ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་པའི་གཉིས་པོ་ཉིད་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་སྡེར། རྣམ་པར་བལྟ་དཀའ་བདེན་པ་འདིར་ནི་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །རང་གིས་མཐོང་འགྱུར་གཞན་གྱིས་མཉེན་སོགས་རྣམས་ཀྱིས་མིན། །ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་གང་ཡང་དེ་བཞིན་དོན་དམ་ལས། །བདེན་པ་གསུམ་པོ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མིན། །ཞེས་ཏེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ལས་ཡིད་བྱུང་བའི་དོན་དུ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་ལ་གཞུག་པའི་


DTG090_Page_0154
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམ་པ་བཞི་པོ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་འཁོར་བ་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ནི་འགོག་པའོ། །དེ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ལམ་སྟེ། གང་འདི་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་ཤིང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་གང་ཞིག་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དང་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལས་ནི། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དག་གི །རྣམ་པ་མི་དམིགས་སྒོ་ནས་ནི། །ཉན་ཐོས་ལམ་འདི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཤད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྟག་པ་དང་གཞན་དང་བདག་གིར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་བདག་མེད་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ཆོས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དང་དུས་ལ་སོགས་པའི་སེམས་མེད་པའི་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ཅན་དང་གཙོ་བོ་དང་སྒྲའི་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་དངོས་པོའི་རྒྱུ་ཅན་དང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་བློ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཞེས་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་གཉེན་པོར་རྒྱུ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་རྐྱེན་ནོ། །འགོག་པ་མེད་ཅིང་ཐར་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལས་ཐར་པ་མེད་དོ། །བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ཁོ་ན་ལས་གྱ་ནོམ་པ་མེད་པ་སྟེ། གྲོལ་ཀྱང་ཡང་འཁོར་བ་ན་ལྷུང་ཞེས་པའི་གཉེན་པོར་འགོག་པ་ཞི་བ་གྱ་ནོམ་པ་ངེས་པར་འབྱིན་པའོ། །ལམ་མེད་དེ། བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ལམ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པར་ཡོད་པའི་ལམ་ངན་པ་ལས་འདིར་གཞན་དུ་མེད་པ་དང་ལས་ཡང་དག་པར་ལྡོག་པས་སོ་ཞེས་པའི་གཉེན་པོར་ལམ་རིགས་པ་བསྒྲུབ་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྟེ་འདིར་དེ་གཟུང་བར་མི་བྱ་ལ། གང་དུ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་གསུངས་པ་དེ་འདིར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། རེ་བར་འགྱུར་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཚེགས་ཆུང་ངུ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ།།


DTG090_Page_0155
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །མི་རྟག་པ་ལས་བྱུང་བ་འཇིག་པ་དང་བྲལ་བར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོ་སོར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཞི་པ་ལ་བདག་གིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་གིས་སྟོང་པ་ནི་ཞི་བ་སྟེ། རོ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ལ་ནི་དབྱེ་བ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པ་བཞིས་སྤངས་པས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ནད་དང་འབྲས་དང་ཟུག་རྔུ་དང་སྡིག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གཟེངས་བསྟོད་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། འདྲེན་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་དང༌། འདིའི་དང་གཞན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྡིག་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པའོ། །ཡང་བཞི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ནུས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཕ་རོལ་དང༌། རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་ཆོས་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་སྟེ། བདག་ནི་བཅོམ་པར་མི་ནུས་པས་འདིར་ཕ་རོལ་ལ་སོ་སོར་སྐད་ཅིག་ལ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་ན་རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་ཆོས་སོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུངས་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་གཡོ་བའོ། །རང་བཞིན་གྱི་ལམ་གྱིས་རབ་ཏུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ཉིད་དོ། །གདུང་བར་མི་བྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡང་གསུམ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། འཇིག་པ་ཉིད་དང༌། ཉེ་བར་འཚེ་བ་ཉིད་དང༌། ཉེ་བར་བསྒྱུར་བ་ཉིད་དེ། ཀུན་ཏུ་འདུས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཇིགས་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། འབྱུང་པོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། མུ་གེ་དང་ཕས་ཀྱིས་དགྲ་བོ་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ཞེས་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་ཅེས་པ་དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་བཀག་པས་འགག་ཅེས་པས་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ། འདིས་འགག་པ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། དེ་ལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་ཏེ། བདག་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཞི་བ་ཉིད་དང༌། དབེན་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་


DTG090_Page_0156
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པ་ཉིད་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །བདག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་འདིར་སྡུག་བསྔལ་མེད་པས་བདག་མེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་ཞི་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་མི་གཙང་བ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བས་དབེན་པ་སྟེ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བས་སྟོང་པའོ། །འདུས་བྱས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མེད་པའོ། །དེའི་ཁམས་གསུམ་པ་ལ་སྨོན་པའི་སྨོན་པ་ཟད་པས་སྨོན་པ་མེད་པའོ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་པོ་འདི་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། འགོག་པའི་ཐོབ་པ་པོ་ནི་ལམ་དེས་ན་བདག་མེད་པ་དང་ཞི་བ་དང་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་པོའི་ཕྱིར་ན་ལམ་ཡང་བདག་མེད་པ་དང་ཞི་བ་དང་དབེན་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུས་ནི་འདིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་མྱུར་བར་དེའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་འདི་རྣམས་མི་དམིགས་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་སྟེ། གང་གིས་དམན་པའི་ལམ་བསྒོམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བར་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དེས་ན་འདི་ལམ་ཤེས་པ་ལ་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་བདག་ཉིད་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་གོ་བགོ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདིའི་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ལས་ཐ་མི་དད་ཅེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྙིང་རྗེ་རོ་གཅིག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་ཉིད་དོ། །འདི་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་གསུངས་པ་ནི། གཟུགས་ལ་གནས་པར་མི་བྱ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གནས་པ་མེད་པ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ནི་དྲོད་དོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་འདིར་དེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་པས་ནི་རྩེ་མོའོ། །གཟུགས་རྟག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་སུ་མི་དམིགས་


DTG090_Page_0157
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་ནི་བཟོད་པའོ་སྟོང་པའོ་ཞེས་དམིགས་པས་ཉེ་བར་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་དམིགས་པ་ནི་དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་གནས་པ་མེད་པས་ན་ཆོས་མཆོག་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལམ་ལ་ནི། །གཟུགས་སོགས་ཕུང་པོ་སྟོང་པའི་ཕྱིར། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དབྱེར་མེད་པས། །དྲོ་བ་དེ་དག་མི་དམིགས་པར། །རྩེ་མོར་གྱུར་པ་དག་ཏུ་འདོད། །དེ་ལ་རྟག་ལ་སོགས་ཚུལ་གྱིས། །གནས་པ་བཀག་པས་བཟོད་པ་རྣམས། །ས་བཅུ་དག་ལ་བརྩམས་ནས་ནི། །མི་གནས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིས། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བཤད་དེ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །མཁྱེན་ནས་ཆོས་རྣམས་མ་གཟིགས་ཕྱིར། །ཞེས་ཏེ། ལམ་ཤེས་པ་ནི་བཤད་མ་ཐག་པའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཐ་མི་དད་དེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་གནས་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་བཀག་པས་ས་དང་པོའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡུམ་ཆེན་མོར་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་བསྟན་ཞེ་ན་ཆོས་རྣམས་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིར་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ་མི་གནས་པ་གསུངས་པས་ས་བཅུ་རྣམས་ལ་མི་གནས་པ་ཉེ་བར་མཚོན་པས་སོ། །མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཞེས་པ་སྟེ། གང་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདུས་པར་གྱུར་པས་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དབང་པོ་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་པོ་ལ་འདྲ་བ་ཙམ་གྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེད་པ་པོའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རེག་བྱའི་དབང་པོ་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་དང་འདྲ་བ་རེག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ཉིད་དེ། འདི་དབང་པོའི་དབྱེ་བ་ནི། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་བར་དེ་དང༌། སྡུག་པ་ནི་


DTG090_Page_0158
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཙང་བའོ། །མི་སྡུག་པ་ནི་མི་གཙང་བའོ། །འདུས་མ་བྱས་པས་དབང་དུ་ཕྱེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མ་རིག་པ་ཟད་པའི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཏེ་དེ་ཉིད་ལ་འདོད་པ་དང་ལྡན་པའི་འཇིག་རྟེན་ལའོ། །འདི་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལའོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བའི་ས་ནི་མོས་པར་སྤྱོད་པའི་ས་ལའོ། །ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གང་དུ་ལྷག་མ་དེ་ནི་འདི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་འགག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གང་དུ་དེ་ཡང་འགག་པས་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་ཀྱང་གཉིས་པོ་དག་གི་མར་མི་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འདུ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་བཞག་ལ། རྫོགས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་བདག་ཉིད་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སྤངས་ཤིང་འགགས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །འདིར་གཉིས་པ་བཤད་པ་ནི་གཞན་དུ་ན་གདུལ་བྱའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་ངོ་བོ་རྣམས་ནི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་པོའི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་འགགས་ནས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་རབ་ཏུ་མི་གནས་པས་སོ། །འཛིན་ཞེས་པས་དབྱིངས་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་རྒྱུ་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལས་གཞན་དུ་འདི་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ནི་གཟུངས་པ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཞེས་པ་སྟེ། འཁོར་བ་ཀུན་ཏུ་རྟགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ལ་མི་གནས་པ་དེས་ན། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཟད་ནས། ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པར་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པས་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་བཞེངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང་ཉམས་པ་ལའོ། །གནས་པ་མ་ཡིན་ལ་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་དང༌།


DTG090_Page_0159
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལངས་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་མཐུན་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་མི་མཐུན་པ་མེད་པར་ཡང་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བའི་སྦྱོར་བར་སྔོན་བཞིན་དུའོ། །ཡུལ་མེད་པ་ལ་དགག་པ་མི་སྲིད་པས་གཉི་ག་ལ་མི་མཐུན་པར་མི་གནས་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །ཇི་ལྟར་ན་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་འདི་རྣམས་ཉན་ཐོས་ཐམས་ཀྱི་ནི། དེ་ལ་འདིར་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་ཆེད་དུ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསེ་རུའི་ལམ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་གང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཡང་རབ་འབྱོར་གྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཟབ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གནོད་སྦྱིན་རྣམས་དང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་བརྗོད་པའོ། །ཇི་ལྟར་གནོད་སྦྱིན་གྱི་སྐད་ལ་སོགས་པ་ནི་དེས་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་ཅེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ། ལྷག་མ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། སྒྲ་ནི་དག་གོ །ཚིག་ནི་ངག་གི་ཚོགས་རྣམས་སོ།སྨྲས་པ་ནི། ཚིག་གི་ངག་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་ནི་ངག་གི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །འཆད་པ་ནི་གདམས་པའོ། །བརྗོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །འདི་ཡང་གོ་སྐབས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་སློ་ལ་གནས་པའི་བསེ་རུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཆོག་ཏུ་བརྟགས་པར་བྱས་པའོ། །ཤེས་པར་མི་རུང་བ་ནི་གཞན་ལས་ཏེ། ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་འདིར་དེ་རྣམས་ལས་གཞན་གྱི་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་དོན་མེད་དོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་གང་ཡང་སྨོས་པར་མ་བྱས་པར་ནི་བསྟན་པར་རོ། །ཐོས་བ་མེད་པ་ནི་རྣ་བས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་འཁོར་རྣམས་ལ་ཆོས་རྟོན་པར་བྱེད་པའི་སྟོན་པ་པོ་བསྟན་པ་དང༌། འཁོར་སྲིད་པའོ། །གསལ་བ་ནི་ཟབ་མོའོ། །གཟེངས་བསྟོད་པ་ནི་གཉིས་བརྗོད་པའོ། །འཕགས་པ་མིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རིང་བའོ། །སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕྲ་བའོ། གཏིང་དཔོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ན་ཟབ་བའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་མ་ལས་ཆེས་རིང་བ་དང༌། ཆེས་ཕྲ་བ་དང༌། ཆེས་ཟབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རབ་ཏུ་


DTG090_Page_0160
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཇུག་པའི་སེམས་པས་སོ། སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང་ནི་གཞུང་ངོ༌། །འཆད་པ་ནི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཟབ་པ་སྟོན་ཏོ། །འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། གཞན་གྱིས་བསྟན་ཡང་མི་དགོས་ལ། །རང་འབྱུང་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཟབ་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། གང་དུ་གཞན་དག་གིས་བསྟན་པའི་དོན་མེད་དེ་སྲིད་པར་སྦྱོར་བ་ལས་རབ་འབྱུང་བ་ཉིད་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པས་བསྒོམ་བྱ་མངོན་བར་རྟོགས་པས་སོ། །བསེ་རུ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་དོན་གྲུབ་ལ་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཐོས་པ་ནི་ལེགས་པར་མཉན་པ་ཙམ་གྱིས་ཏེ། གང་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས། །གང་གང་དོན་ནི་གང་གང་ལ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཉན་དེ་དང༌། །དེ་ལ་སྒྲ་མེད་ཀྱང་དོན་ཏེ། །དེ་ནི་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྣང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། གདུལ་བར་བྱ་བ་གང་དང་གང་གི་དོན་གང་དང་གང་ལ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སམ། འཕགས་པའི་ལམ་ལའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཟོད་པ་འདི་ལམ་བསྟེན་པར། །ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ནི་འདིར་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་དེ། གཟུང་བ་མེད་པའི་ཤེས་པས་ཐོབ་བྱ་ཐོས་པ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་མདོར་བསྡུས་ནས་གསུམ་ཀའི་འབྲས་བུ་ཡང་བཟོད་པ་འདི་ལམ་བརྟེན་པར་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་བར་བྱའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་ཡང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གི་ཤེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་བསེ་རུ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ནི་དེ་ལྟར་བསེ་རུ་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་པའོ། །སྔགས་ལ་སོགས་པའི་མཐུས་སོ་སོར་རྣང་བར་བྱད་པའི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྤྲུལ་ནས་བསྟན་པ་དང་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །སྒྱུ་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་སེམས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་དེ་དག་འདྲ་བས་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སྒྱུ་མ་དང་སེམས་ཅན་དང་


DTG090_Page_0161
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞན་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་མེད་དེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། རིགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྒྱུ་མ་དང༌། བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཉིད་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐུ་ཞེས་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་ཀྱི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་འདོད་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པ་ལ་དེ་རྣམས་མེད་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པ་པོ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་དམ་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་རང་གི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་རྟོགས་པའི་རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ལའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ལ་སྟེ། འདིར་རང་གི་བྱང་ཆུབ་པོ། །འདོད་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་མོས་པས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའོ། །ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ནི་ཤེས་རབ་འབྲིང་པོས་སོ། །དགྲ་བཅོམ་པས་ནི་རང་གི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ན་མཆོད་འོས་སོ། །སྨྲས་པ་སྟེ་སྣང་བར་མ་བྱས་པས་ནི་བསྟན་པས་སོ། །ཡོངས་སུ་གསལ་བ་ནི་གསལ་བར་རོ། །བརྟགས་པ་ནི་ཉན་པ་པོ་དང་སྟོན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དོན་དམ་པར་མེད་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ཁོ་ནའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་འབའ་ཞིག་ལ། དེས་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཛིན་པ་པོའི་འདི་རྣམས་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་བསེ་རུ་རྣམས་ཀྱི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་སྤངས་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསེ་རུ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟེ་བསེ་རུའི་ལམ་ལའོ། །ཡང་གི་སྒྲ་ཚིག་གི་རྒྱན་ལ། རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སྟོན་པ་པོ་ལ་མཆོད་པས་ཆོས་ལ་མཆོད་པའི་ཕྱིར་ནའོ། །བརྒྱ་བྱིན་ལ་ཞེས་པ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སྟེ། འཆད་པར་གྱུར་པ་འདི་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་སྟེ། མེ་ཏོག་ཅེས་པ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་


DTG090_Page_0162
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེ་ཏོག་དང་ཆོས་མཐུན་པ་སྟེ་བསེ་རུའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའོ། །ལྷ་རྣམས་སུ་མ་མཐོང་བ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁམས་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མངོན་པར་གཏོར་བ་ནི་འཁོར་ལ་སྤྲུལ་པའི་མེ་ཏོག་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་པའོ། །ཡིད་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུས་པ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མ་སྐྱེས་པ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དག་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་གཟུང་བྱ་ཤིང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ལས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་ཡང་སྟེ། འཛིན་པ་པོ་ལ་ཡང་སྐྱེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ཡང་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བསེ་རུའི་ལམ་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གཞན་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པར་སྐྱེས་པས་སྐྱེས་པ་སྟེ། རིགས་མཐུན་པའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིས་བསེ་རུས་གཟུང་བའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པས་རིགས་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་དེ་ལྟར་བསེ་རུའི་ལམ་གྱི་རྟེན་གྱི་རིགས་ལ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་སྐྱེས་པས་རིགས་མཐུན་པའི་བསེ་རུའི་ལམ་གྱི་རྟེན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གསུངས་པ། རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུང་བའི་རྟོག་པ་ཉམས་ཕྱིར་དང༌། །འཛིན་པ་མ་སྤངས་ཕྱིར་དང་ནི། །རྟེན་གྱི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ལམ། །ཡང་དག་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དང་འདི་གཉིས་ནི་སྤོང་བའི་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་དག་གིས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་མོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མིང་གི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །བཏགས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་ལ། བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་དུ་འདིར་ཉེ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་དྲོད་དོ། །གང་ཞིག་ཚད་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སློབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་དམིགས་པ་མེད་པས་ཞེས་པ་ནི་རྩེ་མོའོ། །གང་ཞིག་གཟུགས་འཕེལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་


DTG090_Page_0163
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པར་རིགས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་གཟུང་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་བཟོད་པའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བློ་ལ་གནས་པ་གསལ་བས་མཆོག་ཏུ་བརྟགས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་གང་ཞིག་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་གཟུགས་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང༌། འགག་པར་ཡང་མ་ཡིན། ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་ཡང་མ་ཡིན། ནུབ་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། བཏགས་པ་དང་ནི་མི་འགལ་བས། །ཆོས་ཉིད་སྟོན་པས་དྲོར་གྱུར་པ། །རྩེ་མོར་གྱུར་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །འགྲིབ་པ་མེད་ལ་སོགས་པས་ཕྱེ། །ནང་སྟོང་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡི། །གཟུགས་སོགས་མི་འཛིན་ཕྱིར་བཟོད་པ། །གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་བ་མེད་སོགས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་ཏེ། རྩེ་མོར་སོན་པ་དང་རྩེ་མོར་སོན་པར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོར་རྟོག་པ་དང༌། རྩེ་མོའི་གནས་སྐབས་ཞེས་པའི་དོན་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་མཆོག་བདེ་བར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི། བསྟན་བཅོས་ལས། བདེན་དང་བདེན་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམ་བཞི་ནི། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ལས་མཐོང་བའི་ལམ། །ཕན་ཡོན་བཅས་པ་འདི་བཤད་དོ། །ཞེས་ཏེ། བདེན་པ་རེ་རེ་ལ་བཟོད་པ་གཉིས་དང་ཤེས་པ་གཉིས་ཏེ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐོང་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པར་བཤད་ལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པའི་ངོ་བོ་ལས་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་


DTG090_Page_0164
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ལ་སྟེ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྔོན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་གི་དབང་གིས་འཁོར་བའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པས་ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །འདུན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལམ་བསྒོམས་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་གྱུར་ནས་སྔོན་དུ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཀུན་འབྱུང་དང་དེས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་འདི་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་འགོག་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བྱའི་ཉོན་མོངས་པས་བྱས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ། ཕྱིས་རྟོགས་པ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་ལམ་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ནི་སྒོམ་པ་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཙོ་བོ་བས་ན་ལམ་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ལྟར་དེའི་བདེན་པ་བཞི་པོའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དེ་ལྟར་ཆ་ཤས་མེད་པས་དུས་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཆད་པར་འགྱུར་ལ། འཛིན་སྟོངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དེ་བཞིན་དུ་གསལ་བར་འགྱུར་བས་རྣམ་པ་མཐའ་དག་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དེ་གང་དུ་རིགས་མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ནི་མ་འདྲེས་ལ། མངོན་པར་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱང་ཅིག་ཅར་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ན་རིམ་གྱིས་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་བསྐྱོད་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ལ་སྐྱེ་བོས་ཨུཏྤལ་མཐོང་ལ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དང་གཞན་མ་ཡིན་པ་སྐད་ཅིག་ལ་གཞན་དང་གཞན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སུ་མྱོང་བས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདོད་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅིང་འཛིན་ནས་རྗེས་སུ་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ངོ་བོ་རྣམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་འཛིན་པ་ཉིད་ཡིན་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་གསལ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་བཟློག་པར་ནུས་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ཆེད་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་


DTG090_Page_0165
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ནི་ཚད་མ་ལས་གཞན་མེད་པས་དེ་ལྟར་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པའི་ངོ་བོའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ལས་གཞན་པའི་ཞ་ཉེ་དཀར་པོ་ལ་དངུལ་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དྲུངས་འབྱིན་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ཞེས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པས་མཐོང་བའི་ལམ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སའི་དངོས་པོ་སྟེ། དེས་ཞུགས་པ་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉིད་ལ་གང་དུ་སེང་གེ་བཟང་པོས་སའི་ཚོགས་སུ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་དེ་ལས་གཞན་པ་སྔ་མ་དེ་མ་ཐག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ནས་བརྩམས་པའི་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་གྱི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་བཤད་དེ། དེ་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བའི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དྲུག་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་སྤངས་པས་བཅུ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བཅུ་དྲུག་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པར་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་དུ་རྣམ་པར་བཤད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་དེ་ལ་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེས་པ་ཡང་བཤད་དེ། དེ་ལ་འདིས་ནི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་འགལ་བར་ཡང་མ་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱང་བསྒོམ་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཞེས་བརྗོད་པ་ཙམ་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སའི་རང་བཞིན་ཉིད་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་དེས་སྤང་བར་བྱ་བའི་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པ་ལ་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པས་སོ་སོར་བསྒྲུབས་པས་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་རིགས་ཞེས་པའི་ཚུལ་ངན་པ་མང་པོ་ལ་དོན་མེད་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་ཐ་སྙད་པ་སྟེ། དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཤེས་བྱ་ལ་ཤེས་


DTG090_Page_0166
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་གཞན་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བ་ནི་བཟོད་པར་བརྗོད་ལ། འདིར་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རིག་པར་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ཐོབ་པས་ཤེས་རབ་ཏུ་འགྱུར་ནས་སྔོན་དུ་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་ཤེས་རབ་མེད་ནས་དེར་ལྟུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སོ་སོར་རིག་པར་འགྱུར་ལ། འདིར་དེ་དང་མཉམ་པ་དང་དེའི་རྒྱུན་གྱིས་དེའི་རྗེས་སུ་བཟོད་པར་གྱུར་བ་ལ་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་དེས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་བྱས་པ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་ཆོས་ཤེས་པ་བརྒྱད་དོ། །དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་ཡང་བརྒྱད་པོ་ནི་ངེས་པར་ཤེས་པས་ན་གཞན་དུ་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས་རྗེས་སུ་ཆོས་ཤེས་པར་གཞན་དུ་བརྗོད་ལ། འདིའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་སྣང་བ་དང་དམིགས་པ་དག་གི་ཁོ་ནའི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །འདིར་བཟོད་པའི་རྗེས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཟོད་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཡང་གཞན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་བརྗོད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གང་གིས་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པར་བཤད་དོ། །ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་མཐོང་བ་མེད་པས་མཐོང་བའི་ལམ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཅེས་འདོད་ན་བཟོད་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་བའི་ལམ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་བཞི་པོས་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌།


DTG090_Page_0167
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་པ་ལ་སོ་སོར་བཅུ་ཞེས་པས་བཞི་བཅུ་ལ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་བཞི་པོ་ལ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྤངས་པས་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞིར་སོན་པའི་ལ་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཞེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ནི་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་ཞེན་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ༌། །ཡང་དག་པའམ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སེམས་ཀྱི་གཟེངས་བསྟོད་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་ནང་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་དེ་ལ་མཆོག་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་ཚངས་པའི་དྲ་བ་ནས་བཤད་པའི་ལྟ་བ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ནང་དུ་འདུས་པ་ཅན་ཏེ། དེ་ཡང་འདིར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་མན་ངག་གིས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རིང་མོ་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སྤོང་སྟེ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བའི་བག་ཆགས་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བར་གྱུར་པ་འདི་རྣམས་ལ་བདག་གིའོ་ཞེས་པའི་བློ་ནི་རིམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་དང་འགལ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བ་མེད་དེ། གང་ཡང༌། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་འདིར། །གློ་བུར་བ་ཡི་དྲི་མ་རྣམས། །དེ་ཡི་སྔ་ནས་ནུས་མེད་ན། །ཕྱིས་ནི་ནུབ་པ་གང་ནས་བྱུང་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་བདག་དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་སུ་རི་དགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྨོད་མེད་ལུས་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཞེས་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་དགོས་པ་མེད་དོ། །འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་སུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དག་ཅེས་གསུངས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་


DTG090_Page_0168
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདས་ལ་འཛིན་པ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིར་ཕྱེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ངོ་བོ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཡང་མ་རིག་པའི་ནང་དུ་འདུས་པས་མ་རིག་པ་སྤངས་པས་དེ་ལྟར་སྤང་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ལས་གཞན་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ནི་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་དང་དྲི་མ་དང་ལྡན་པའི་མཐོང་བས་སྤང་པར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་གནས་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པས་དེ་ལྟར་འདིར་ས་དང་པོར་འདོད་དོ་ཞེས་བཤད་ལ། འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས་ཀྱང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སེང་གེ་བཟང་པོས་སྔོན་དུ་བསྟན་པ་བཞི་པོའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནས་ཅི་རིགས་པར་མངོན་དུ་རྒྱུ་བའི་གཟུང་པ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་བསྡུས་པའི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་བཤད་པ་ནི་འཐད་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་རྣམས་སུ་ནི་བག་ཆགས་འདི་ལྟར་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དག་གོ་ཞེས་པའི་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་དག །ཕན་ཚུན་རྟེན་ལ་བརྟེན་མེད་ཕྱིར། །རྣམ་གྲངས་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། །ཆེན་པོ་ཚད་མེད་ཉིད་དང་བཅས། །དཔག་མེད་མཐའ་གཉིས་མེད་པ་དང༌། །དེར་གནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ངེས་འཛིན་དང༌། །བླང་མེད་དོར་བ་མེད་སོགས་དང༌། །བྱམས་པ་སོགས་དང་སྟོང་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཐོབ་པ་དང༌། །རྣམ་པར་བྱང་ཀུན་ཡོངས་བསྡུས་དང༌། །ཉམ་ང་བ་དང་ནད་ཀུན་སེལ། །


DTG090_Page_0169
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མྱ་ངན་འདས་འཛིན་ཞི་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་ལ་སོགས། །སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་བརྩམས་པའི། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་ལ་ནི། །བདག་ཉིད་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་དག །འགོད་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་ལ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སུ་མཐོང་བས་དེ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ནི་སེམས་ཅན་དུ་བཤད་དེ། འཕགས་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ལྔ་པ་ལས་གསུངས་པ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མེད་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་མེད་ཅེས། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོ་ན་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཏེ། འདིར་ཕན་ཚུན་དུ་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་དངོས་པོར་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་གྲངས་ནི་ཐ་དད་པ་ལ་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི་ཐ་དད་པར་ཁས་མི་ལེན་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མེད་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མེད་ཅེས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཏེ། བྱེ་བྲག་གཞན་གྱིས་ཁས་མི་ལེན་ཅིང་ཐ་དད་པ་མེད་ཅེས་པས་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་ཉེ་བར་དམིགས་སུ་མེད་པ་གསུངས་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དེར་ཡང་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པར་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་ཅེས་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་མི་དད་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་གསུངས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིར་ནི་མདོར་བསྡུས་ནས་གསུངས་བའི་དང་པོའི་སྐད་ཅིག་གི་གནས་སྐབས་ནི་དེ་


DTG090_Page_0170
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནས་ཡང་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལེའུ་བསྟན་པ་ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་དོན་དམ་པར་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཐ་མི་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། གང་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིས་དང༌། གང་ཡང་ཚོལ་བའི་ཆོས་འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་དག་ནི་དངོས་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་མི་དམིགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། རབ་འབྱོར་གྱིས་བསྟོད་པ་དང་བཅས་པས་རྗེས་སུ་རྩོམ་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ཆེན་པོ་མེད་ཅེས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མི་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རམ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་ན་ཆེན་པོ་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཡང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་རོ་གཅིག་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པར་བལྟ་བར་བྱས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བཤད་དེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སྟོང་པ་ཉིད་པས་གང་ཡང་ཚད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མཆོད་པས་ཚད་མེད་ཅེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་ཆོད་པས་གཞལ་དུ་མེད་ཅེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །མཐའ་ཉིད་ནི་མཐའ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཐའ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ཡུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་མཆོད་པ་དང༌། རྩོམ་པ་མཐའ་མེད་དེ། རྩོམ་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་མཐའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་མཐའ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་དབུས་གནས་པ་མེད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་གཉི་ག་ལ་ཡང་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལ་དེ་ཡང་མཐའ་མེད་ཀྱི། ཅུང་


DTG090_Page_0171
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཞིག་བགྲང་བ་དང་ལྷན་ཅིག་སྦྱོར་བས་མེད་པའི་བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། མི་བརྗོད་པ་ནི་གྲངས་མེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དགས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་དང་རྫས་ནི་མེད་པས་ཚིག་བླ་དགས་ཏེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་གི་དོན་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དགས་ནི་མ་ཡིན་གྱིས། །རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་སྤྲོས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཞིག་གློ་བུར་བར་ཡོད་པ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་ན་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཅན་ནི་བདག་དང་རྫས་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ཏུ་བཏགས་པའི་ཡུལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་གིར་བྱེད་པ་གང་དེ་ཡང་མེད་པས་བདག་གི་བྱ་བ་མེད་པ་ལ་རྩོམ་པའི་ཡུལ་དེ་ལ་མེད་པས་རྩོམ་པ་མེད་པའོ། །འདི་ལ་ཞེས་པ་ནི་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལ་སྟེ། འདིས་ནི་ཚིག་ཐོབ་ནས་ཀྱང་གྲུབ་པ་མེད་པར་གྲུབ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་ལྟར་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་ཞེས་པ་ནི་བགྲང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དང༌། གང་དུ་ཡང་བདག་མེད་པར་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དབྱངས་ཀྱིས་ནི་ཚིག་ལ་མཐའ་ཡས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་དོན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་སྒྲ་དབྱངས་སོ། །སྒྲ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་བརྗོད་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་དབྱངས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ན་ཟབ་མོའི་དབྱངས་ཏེ། རྔ་ཕྲན་གྱི་དབྱངས་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའོ། །སྒྲ་ཡིས་ཞེས་པ་ལ་དེ་ལྟར་བརྗོད་དོ། །མ་ཞུགས་པ་ནི་ངལ་མ་བསོས་པས་སོ། །ཟིན་ཀྱང་ནི་ཅུང་ཞིག་གོ །གདོད་ནས་དག་པའི་ཕྱིར་ནི་གདོད་ནས་དེ་ལྟར་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་གྲངས་འདིས་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་འདིས་སོ། །སེམས་ཅན་མཐའ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་དོ། །བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཉིད་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེའི་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་


DTG090_Page_0172
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཛིན་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་པ་སྟེ། དེའི་གནས་སྐབས་སུ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ནི་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་བཞི་རྣམས་ཏེ། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་ཐོས་ནས་རབ་ཏུ་མགུ་ནས་འབད་པ་མེད་པར་ཚིག་གིས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པས་ཆེད་དུ་བརྗོད་དོ། །ཆོས་བསྟན་པས་ནི་ཆོས་ལ་ཡང་ཆོས་ནི་ཆོས་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱས་པ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་གསོལ་བ་ནི་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རབ་ཏུ་འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཟག་པ་མེད་པར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་སྨོས་པ་ནི་དེའི་ཚིག་ལས་ཐོག་མར་ཅུང་ཞིག་ཡིད་ཆེས་པའོ། །དེ་ནས་རིམ་གྱིས་གསལ་ཞིང་གསལ་བར་གྱུར་ནས་གསལ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་པ་ལ་བསྟན་པར་གྱུར་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བཤད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རབ་ཏུ་བརྗོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་པོ་དེ་ཉིད་གསོལ་བའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ནི་དེ་ནས་བརྩམས་ནས་སོ། །མ་བྲལ་བ་ནི་ཐོབ་པ་ལས་མ་ཉམས་པས་སོ། །གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་གཟུང་བར་བགྱི། །ཞེས་པ་ནི་གང་ཞིག་བཤད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཁྱད་པར་དེས་ཐོབ་པས་སོ། །དེ་ཐོབ་པས་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་ལ། དེ་ལས་གསུངས་པ་ནི། གང་དུ་བདག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལོ་ཉུང་བའི་གཙང་སྦྲ་ཅན་ལ་བྲམ་ཟེའི་ཁྱེའུ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དེ་བཅོམ་པ་དང་ལྡན་པས་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །ཡང་དག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ལུས་པར་རྟོག་པ་འདིས་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུངས་པའོ། །མི་གསུངས་པ་མེད་པའམ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གསུངས་པས་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཚིག་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་སམ། མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་ལ་དེ་གཉི་ག་ཡང་འདི་ལ་མེད་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་


DTG090_Page_0173
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཁོར་བ་པས་ཇི་ལྟར་འདི་འདྲ་བ་ཅན་དུ་ནུས་ཤེ་ན། གསུངས་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་ལས་གྲོལ་བའོ། །བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་ཡང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང༌། མ་ལུས་པའི་དོན་ཏེ། གཟུགས་མཛེས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་ལྟ་བུ་དང༌། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པ་རྣམས་རྣམ་པར་བཅད་པ་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་བཀྲ་ཤིས་པར་གཤེགས་པས་བདེ་བར་གཤེགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་མཚམས་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་ཐར་པ་ནི་ཐར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མི་ལྡོག་ཅེས་བཤད་པ་ནི་སློབ་པ་དེ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བའི་སྐྱོན་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ནི་སློབ་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པས་བདེ་བར་གཤེགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་རིམས་ནད་ཀྱི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པ་མེད་པས་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། བློ་ལ་ལམ་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལ་གསལ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་མེད་པས་སོ། །དེ་ལ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་སྲིད་ཅིང་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་དེ་མ་ལུས་པ་ལ་གཤེགས་པས་བདེ་བར་གཤེགས་པའོ། །བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་གཅིག་པུ་གཅིག་གིས་དོན་གསུམ་འགྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བརྗོད་དོ། །ཇི་ལྟར་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ན་གང་དུ་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ་སྟེ། འདིར་རིག་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ནི་ཞབས་ཏེ། རིག་པ་དེ་དག་གི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་རིག་པའི་སྤྱན་གྱིས་བལྟས་ནས་ཅིག་ཤོས་དག་གི་རྐང་པ་གཉིས་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བདེ་བར་གཤེགས་པའོ། །དེ་ལ་ཚིག་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྟོན་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུངས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གདུལ་བར་བྱ་བ་ལ་དུས་དང༌། དུས་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་མི་མཁྱེན་པ་མེད་པས་འཇིག་


DTG090_Page_0174
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟེན་མཁྱེན་པའོ། །སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ནི་གདུལ་བྱའི་གདུལ་བར་བྱ་བ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་སྟེ། ཡང་དག་པར་དུལ་བ་ཉིད་དེ། མཛེས་དགའ་དང༌། སོར་ཕྲེང་དང༌། ལྟེང་རྒྱས་འོད་སྲུངས་དང༌། སེར་སྐྱ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལས་ལྷག་པ་མེད་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་དང་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བའི་ཚིག་འདི་གཉིས་ནི་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ལས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ལས་ཀྱི་ཡུལ་ཅི་ངན་སོང་དུ་སོང་བའམ་ཞེ་ན། མིན་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་ཞེས་པ་སྟེ། །རང་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པས་ཤིན་ཏུ་བའི་བློ་འདི་ལ་ཡོད་ཅེས་པས་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །དྲང་སྲོང་གི་ཐོག་མའི་ཕྱིར་དང་དེ་དང་འདྲ་བའི་རང་རྒྱལ་བ་ཡང་མེད་ཅེས་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་སྨོས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དང་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ལ་ནི་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ངོ་མཚར་བ་ནི་སྐྱེས་པ་ཉིད་ལའོ། །མཆོག་ཏུ་ངོ་མཚར་བ་ནི་རྗེས་སུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་སྟེ། ཇི་སྲིད་ཀྱི་སྒྲ་ནི་མཐའ་ཐུག་པའི་དོན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་འགུགས་པར་བྱེད་པའོ། །རྗེས་སུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་པོ་ཞེས་པའི་རྗེས་སུའི་སྒྲ་ནི་ཆེད་དུའི་དོན་ལ། ཆེད་དུ་དང་ལྡན་པ་དག་ནི་རིགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དང༌། མ་བཏང་བ་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བླང་བ་མེད་ཅིང་དོར་བ་མེད་པ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བླང་བ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། བླང་མེད་དོར་བ་མེད་སོགས་དང༌། །ཞེས་སོ། །བླང་བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། འདི་ནི་བླང་བ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །དོར་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་མི་དོར་བ་སྟེ། འདིར་ནི་མི་གཏོང་བའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་ལེན་པ་ནི་ཐོག་མ་ནས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། མི་འཇིག་པ་དང་མི་གཏོང་བ་ཉིད་ནི་ཐོག་མ་ནས་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་མི་ལེན་པ་དང༌། མི་འདོར་བདག་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བླང་དུ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་གོ་


DTG090_Page_0175
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྐབས་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ལེའུ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་བ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་གཉིས་པའོ། །། །བྱམས་པ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཏེ་ཚད་མེད་པ་བཞི་སྟེ། དེའི་བདག་ཉིད་ཅན་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་ལ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་སྟོན་པའི་གླེང་གཞི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡུད་པ་པོས་སྨྲས་པ་སྟེ། དཔང་དུ་བྱས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་ན་ཐེག་པ་དམན་པ་ལྟུང་བའི་གཉེན་པོ་ལ་ཤིན་ཏུ་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐད་ཅིག་མ་དེ་ཉིད་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི། གང་ལ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་ནི་ཤེས་རབ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐེག་པ་དམན་པར་ལྟུང་བའི་ས་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བ་ནི་གང་འདིར་གང་ཞིག་ཚད་མེད་པ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་མཐོང་བ་ལ་དེ་ལྟར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ཐོབ་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་ཉིད་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བལྟས་ནས། དེས་སྐྱོབ་པ་དང༌། ཕན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕན་པ་འགའ་ཞིག་གིས་འདིར་དེ་གང་ཡང་ཐེག་པ་དམན་པར་མི་ལྟུང་བས་དེའི་ཕྱིར་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པའི་བར་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་འདོན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་དག་ལས་རབ་ཏུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ལ་དེས་འཛིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འཆང་བའི་བར་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕན་ཡོན་ཏེ། རབ་ཏུ་འདོན་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་བར་ཏེ། གླགས་ཚོལ་བ་ནི་འཇུག་པ་ལ་སྐབས་ནི་སྐྱོན་ཏེ། དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་གླགས་ལྟ་བའི་བསམ་པ་ནི་གླགས་ཚོལ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །འགོག་པ་ལ་བཅུ་དྲུག་ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་བཤད་དེ། སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ནི་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་དགུ་པ་ལ་སྟེ།


DTG090_Page_0176
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཤེས་རབ་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གྲོང་ལས་གཞུ་འདོམ་ལྔ་བརྒྱའི་ཕ་རོལ་གྱི་གནས་ནི་དགོན་པའོ། །ཐོག་མ་ཕུབ་པའི་ས་ཕྱོགས་ནི་བླ་གབ་མེད་པའོ། །དགོན་པ་ལས་གྲོང་དུ་འབྲོག་དགོན་པ་སྟེ། དེ་ཉལ་བ་ནི་ཉལ་བའོ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ལ་བསྲུང་བ་དང༌། བསྐྱབ་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སྦ་བའོ། །དེ་ལ་སྔགས་ལ་སོགས་པ་ནི་བསྲུང་བའོ། །སྲུང་བ་པོ་ངེས་པར་སྦྱོར་བ་ནི་བསྐྱབ་པའོ། །རང་ཉིད་ཉེ་བར་སོན་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་ནི་སྦེད་པའོ། །ཡང་ན་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ནི་བསྲུང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉེ་བར་འཚེ་བ་བཟློག་པ་ནི་བསྐྱབ་པའོ། །ནང་གི་ནད་ལ་སོགས་པ་ལས་བཟློག་པ་ནི་སྦེད་པའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། ངག་དང་ཡིད་དོ་ཞེས་པ་ཉེ་བར་སོན་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་ནི་སྦེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་གང་གིས་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཏེ་མཚན་དང་འོད་དང་དབྱངས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་གཟུངས་ལ་སོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་སངས་རྒྱས་མེད་པའི་ཞིང་རྣམས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་པ་ལའོ། །དེ་ལ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པས་སོ། །མཐོང་བའི་ཆོས་ནི་སྐྱེ་བས་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་ཅེས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །བཤད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་གྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་བྱེད་པས་ན་རྣམ་པར་བྱང་བ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེས་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པའོ། །དེ་གསུངས་པ་ནི། ཡང་ཅི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་ནི་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ཀླན་ཀ་དང་གནོད་པར་བྱེད་པའི་མུ་སྟེགས་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པ་དང༌། རྒོལ་བ་དང༌། འགལ་བ་


DTG090_Page_0177
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་རྣམས་ཞི་ལ། དེ་ལྟར་ཡང་དེ་ཞི་ནས་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིས་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་འདི་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ངན་འགྲོ་དང༌། འཁོར་བར་བསྒྲགས་པའི་ནད་ཟད་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་ཕྱིར་གནོད་པའི་ནད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་གཉིས་ལ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་སྟོན་པ་ལ་རྩོད་པ་བྱེད་པ་ནི་བཞད་གད་ཀྱིས་སོ། །རྒོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་འཐབ་མོས་སོ། །འགལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་སོ། །དེས་རྩོད་པ་ལ་སོགས་པའི་བསམ་པ་ལ་དེ་བཞིན་ནི་དེ་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལའོ། །སྨན་ནི་སྟོབས་དང་ལྡན་པའོ། །སྦྲུལ་གདུག་པ་ནི་དེའི་འདིར་མཆེ་བ་དུག་ཅན་པས་སྦྲུལ་གདུག་པའོ། །སྐྱེ་བོ་ནི་ལུས་ཅན་ལ། སྲོག་ཆགས་སུ་གྱུར་པ་ནི་དུད་འགྲོའི་བྱེ་བྲག་གོ །གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་ནི་མཐུས་སོ། །སྟོབས་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། མཐུས་ནི་གནོད་པར་བྱར་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ནི་དེ་ལ་སྦྱོར་བའི་ནུས་པ་བསྐྱེད་ནས་སོ་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་གསུངས་པ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་གསུམ་ཤེས་པ་སྟེ། ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་སྲུང་བ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། རྒྱལ་པོ་བཞིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་བཞི་པ་སྟེ། ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ནི་སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་དེ་ཐོག་མར་བྱས་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་གནས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་ལ་གཞན་དག་ཀྱང་དགོད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ལ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ལ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གཞན་དག་ལ་ཉེ་བར་སྟོན་པའི་ཚིག་གཟུང་བར་འོས་པ་སྟེ། དེ་


DTG090_Page_0178
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་རང་ཉིད་ཀྱང་དེ་རྣམས་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་ཚིག་གཟུང་བར་འོས་པའོ། །འདིའི་ཚིག་འཇམ་ཞིང་སྙན་པས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་འཇམ་པ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་གནས་པ་རྣམས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་ངན་པ་ནི་གསུང་དེ་ཉིད་དོ། །ཚིག་འཆལ་པ་མེད་པ་ནི། དེས་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་འདྲེས་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་གསུངས་པ་ནི། ཁྲོ་བས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཁེངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནི་དགྲ་བོར་རོ། །གནོད་སེམས་ནི་ཞེ་སྡང་ལ། བག་ལ་ཉལ་ནི་མདུད་པར་རོ། །དྲན་པ་གསུངས་པ་ནི། དེའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ཀྱིས་ཏེ། ཡོངས་སུ་ཕྱེ་བ་ནི་རྣམ་པར་འགྱུར་བས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་སྡང་བར་བྱེད་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྤང་བར་བྱས་ལ། བདག་ཉིད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ལམ་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་འདི་རྣམས་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་འདིར་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བཤད་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱས་ལ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པར་བཤད་པའི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ། སོགས་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ནི་འདིར་ཞེས་པ་སྟེ། མཐོང་བ་ལ་སོགས་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལ། བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་རྟིང་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ནས་བརྩམས་ནས་ཉེ་བར་སོགས་ཤིང་དྲོད་ནས་བརྩམས་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འབྲས་བུ་འདོད་པས་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅེས་པ་ནི་དང་པོ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལ་བསྟན་བཅོས་ལས། ཀུན་ནས་དུལ་དང་


DTG090_Page_0179
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཐམས་ཅད་ནས། ཉོན་མོངས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བ་དང༌། །གནོད་པས་བརྫི་བ་མེད་ཉིད་དང༌། །བྱང་ཆུབ་དང་ནི་རྟེན་མཆོད་ཉིད། །ཅེས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཞེས་པའི་སྒྲ་དོན་ལ། བདག་དང་བདག་གི་དག་ལ་ཞེན་པ་མེད་པ་ནི་དུལ་བ་ལ། བདག་གི་རྗེས་སུ་ཡིད་དགའ་བར་མི་བྱེད་པས་ནི་ཡོངས་སུ་དུལ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཁེངས་པ་མེད་པ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང༌། ང་རྒྱལ་དག་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་གཉིས་དང་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསོལ་བ་ནི། བྱེད་པ་སྡུག་པ་འདི་རྣམས་ལའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་དུལ་བ་དང་ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་སྲོག་གི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་མཚོན་ཆས་བསྣུན་པས་སོ། །གཞན་གྱི་གནོད་པ་ཞེས་པ་ནི་རི་དགས་ལ་སོགས་པའི་ནང་དུ་སོང་ཡང་ངོ༌། །གཞན་གྱིས་གནོད་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ན་རང་བཞིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དེས་ན་ལས་རྒྱལ་བ་ཉིད་དེ། དེའི་འདི་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཞེས་པ་དང་དངོས་པོ་ཞེས་པས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་ལུས་ལའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལ་གང་དུ་མི་འཕོག་སྟེ། དུས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཡུལ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་མཐུ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང༌། གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །དེ་ལས་ལྷག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པའོ། །མཉམ་པ་མེད་པས་ནི་མི་མཉམ་པའོ། །མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པས་མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའོ། །རྣམ་པར་གནོད་པ་ནི་ཉེ་བར་འཇོམས་པ་སྟེ། དེའི་སྲོག་གི་བར་ཆད་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གཞན་གྱི་ཉེ་བར་འོངས་པས་དེ་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བརྫི་བ་མེད་པ་ཉིད་དེ། འདི་རྣམས་ནི་ལས་ཀྱིས་ཉེ་བར་གནོད་པས་བརྫི་བ་མེད་པའི་བྱེད་པའོ། །འདི་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་སོ། །རྣམ་པར་གཟིགས་


DTG090_Page_0180
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་གདུལ་བར་བྱ་བ་ཡལ་བར་མི་འདོར་བ་ཉིད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གང་དུ་སྔས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེས་མ་ཐོབ་པ་གང་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཐོབ་པར་བྱ་བ་འདི་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ན་འདི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཅིག་ཤོས་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐར་སོན་ནས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འདིར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བ་ལས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བའོ། །མ་རྟོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་བྱས་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་ལས་ཕྱིས་ལན་གྲངས་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་ངེས་པའི་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལྷག་མའི་འབྲས་བུའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་དཔེ་སྟེ་སྙིང་པོ་ནི་སྙིང་པོ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་པའི་སྙིང་པོ་ལ། དེ་ལ་འདུག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་རྣམ་པར་གནས་པའི་བསྐལ་པའི་ཐོག་མ་ལ་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ས་གཞི་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ལྟེ་བ་ཀུན་ཏུ་འདུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བྱང་ཆུབ་པའི་གདན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནི་རྡོ་རྗེའི་གདན་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་དེ་ཐོབ་པའི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བསྐོར་བའོ། །ཡོངས་སུ་ཁོར་ཡུག་ནི་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །ནང་ནི་དབུས་སུའོ། །བྱང་ཆུབ་པའི་ཤིང་ནི་བྱང་ཆུབ་པའི་ཤིང་སྟེ། དེའི་དྲུང་ན་འདུག་ནས་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྩ་བ་སྟེ་མངོན་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་ས་ཕྱོགས་སོ། །རྣམ་པར་འཚེ་བར་འདོད་པ་ནི་རྣམ་པར་སྡང་བར་འདོད་པའོ། །གནོད་པར་འདོད་པ་ནི་བཅོམ་པར་འདོད་པའོ། །འབེབས་པར་འདོད་པ་ནི་འབྱུང་པོ་དང་ཤ་ཟ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར་འཇིགས་


DTG090_Page_0181
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་མེད་པའོ། །ཁོ་ན་མེད་པ་དང༌། མི་སྐྲག་པ་ནི་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་ཚད་མེད་པས་སོ། །རབ་ཏུ་སྒོམ་པར་མཛད་པ་ནི་རྫོགས་པར་མཛད་པའོ། །རབ་ཏུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི་བདུད་སྡེ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བགེགས་བྱེད་ཀྱང་བཟོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་ལ། དེར་གྱུར་པ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །བཀུར་སྟིར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཉེ་བར་ཕྱིན་པ་ལ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་སྐྱོབ་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་ཉེ་བར་ཕྱིན་པའི་འཇིགས་པ་ལ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་སྐྱབས་སོ། །འཇིགས་པ་མེད་པ་དེར་གནས་པར་བྱེད་ཅེས་པས་གནས་སོ། །མཆོག་ཏུ་དཔུང་དུ་གྱུར་པས་དཔུང་གཉེན་ལ་དེས་ཕ་རོལ་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་མཆོད་པ་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་པས་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་མོས་པ་དང༌། བསྔོ་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ། ཟག་པ་མེད་པ་ནི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་བཤད་དོ། །གང་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས་བཤད་དེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལས་གོང་གི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་ཅེས་སོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གང་ལ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་ཀྱི། ཉེ་བར་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རང་ཉིད་རྟོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། མོས་པ་རྣམ་གསུམ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །རང་གི་དོན་དང་རང་གཞན་དོན། །གཞན་གྱི་དོན་ཏེ་དེ་དག་ནི། །སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་


DTG090_Page_0182
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་འདོད། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ལ། །ཆུང་ངུའི་ཆུང་སོགས་དབྱེ་བ་ཡིས། །དེ་ཡང་རྣམ་གསུམ་དེ་ལྟ་བུར། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བདུན་དུ་འདོད། །ཅེས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རང་ཉིད་དང༌། རང་གཞན་དག་དང༌། གཞན་ཉིད་དེ། དོན་གཙོ་བོར་སེམས་པ་གང་གིས་དེ་ལྟར་ཏེ། འདི་དག་ནི་རང་གི་དོན་ལ་སོགས་པའི་ཡང་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པར་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པའི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་སྟེ། དགུ་ནི་དྲོད་ལའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གཞན་དོན་གྱི་དགུ་ནི་རྩེ་མོ་ལའོ། །གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགུ་ནི་བཟོད་པའི་ཞེས་པ་སྟེ། མོས་པ་དང༌། དད་པ་དང༌། འདུན་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གང་ལ་མོས་ན་མདོ་དང་མདོའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྲིས་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་ལ། གླེགས་བམ་དུ་ཆུད་པར་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །ལྷའི་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །མེ་ཏོག་ནི་སིལ་མའོ། །ཕྲེང་བ་ནི་བརྒྱུས་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །བྱུག་པ་ནི་མཉམ་དུ་སྦྱོར་བའོ། །ཕྱེ་མ་ནི་གཞན་ཨ་ཀ་རུ་དང༌། ཙནྡན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་གོས་ནི་གོས་ལ། མཆོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཞལ་ཟས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པ་མང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཟའ་བཅའ་དང༌། བདུག་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གི་མཆོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཀུར་སྟི་བྱེད་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ། མཆོད་པ་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །བླ་མར་བྱེད་པ་ནི་གུས་པས་སོ། །རིམ་གྲོར་བྱེད་པ་ནི་དད་པར་བྱེད་པ་ལ། མཆོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྱག་དང་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྗེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཡས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གསོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པ་བོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །སྐུ་གདུང་ནི་གདུང་སྟེ་མཆོད་རྟེན་རྣམས་སུ་གཞག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་


DTG090_Page_0183
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་ཟ་མ་ཏོག་ལ་སོགས་པར་བྱས་ནས་སོ། །འཆང་བར་བྱེད་པ་ནི་ཟ་མ་ཏོག་ལ་སོགས་པར་ཁྱེར་བ་སྟེ། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཟ་མ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་སོ། །གང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེ་ན། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པའི་དོན་གསུངས་པ་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་འདིའི་ཡང་དོན་གསུངས་པ་ནི་སོ་སོར་ཐོབ་ཅེས་པའོ། །འདིར་ནི་འདི་ཉིད་དུའོ། །བདག་གི་དངོས་པོ་ནི་འདིར་བདག་ཏུ་བཏགས་པ་ལ། ལུས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་དེ་དག་གིས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་རབ་ཏུ་བསྒོམ་པས་སོ། །འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པས་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་མོས་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རབ་ཏུ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ། གསུམ་པོས་ནི་བཤད་པ་སྟེ། སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྟོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་གདམས་པར་འགྱུར་བ་ལ། ཉེ་བར་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་ནི་གཞུང་ངོ༌། །ཁ་ཏོན་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཏོན་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར་རོ། །དོན་ཆེན་པོ་ནི་འབྲས་བུ་ཆེན་པོའོ། །ཤེས་པར་མ་གྱུར་པ་ནི་སྒྲ་ཐོས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །རིག་པར་མ་གྱུར་པ་ནི་གླེགས་བམ་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཞེས་པའོ། །ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ནི་མོས་པར་སྤྱོད་པ་ལའོ། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆེན་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལའོ། །རིག་པར་མ་གྱུར་པ་ནི་རིག་པར་བྱེད་པས་རིག་པ་སྟེ། དོན་ཤེས་པར་མ་གྱུར་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མ་རིག་ཅེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདེན་པར་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སོན་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མ་དད་པའོ། །གང་གིས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྙོག་པ་མེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུན་དེ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུའི་སོ་སོའི་བྱང་ཆུབ་ནི་རང་བྱང་ཆུབ་བོ། །ཉེ་བར་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཉེ་བར་འཚེ་བ་


DTG090_Page_0184
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ། ཉེ་བའི་སྒྲས་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པས་ན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །འབྱུང་བར་དཀའ་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་དགེ་བའི་ལས་ལ་སྤྲོ་བའོ། །ངན་པའི་ལས་ལ་ཞེན་པ་ནི་ལེ་ལོ་ལ། སེམས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །སེམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །འདུ་ཤེས་པ་ནི་དྲན་པ་ལ་མོས་པ་ནི་དད་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །འབྱུང་བར་དཀའ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་འཐད་པ་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་པ་ལྷག་མ་ཅན་ལ་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མྱུར་དུ་ནི་མཉན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་འདྲི་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་གཞུག་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གི་འཐད་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་པས་ན་ནང་དུ་སྤྱོད་པ་ལྷག་མ་ལ་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གསེར་དང༌། དངུལ་དང༌། བཻ་ཌཱུཪྻ་དང༌། སྤུག་དང༌། རྡོའི་སྙིང་པོ་དང༌། མུ་ཏིག་དམར་པོ་དང༌། ཀརྐེ་ཏ་ན་སྟེ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་ནོ། །དེའི་གཞི་ནི་དེའི་རྒྱུས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་དད་པ་དང་མོས་པ་དང་དང་བ་རྣམས་སྐྱེད་པ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ཉན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་དོན་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པས་ཚུལ་ཀུན་ཏུ་གཞག་པའི་དཔྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་ལ་བསོད་ནམས་བླ་ལྷག་པ་ནི་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྫ་རྔ་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་འཛམ་བུའི་ཤིང་གིས་མཚོན་པའི་ཕྱིར་འཛམ་བུའི་གླིང་སྟེ། འདི་ལས་བརྩམས་ནས་གང་དུ་ཕན་ཡོན་བསྟན་པ་སྟེ། སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལ་གང་དང་གང་དུ་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་སྤྱོད་པ་དང་བླ་ལྷག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གླིང་ཆེན་པོ་བཞི་པ་འདིར་ཞེས་པ་ནི། གླིང་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་འཇིག་རྟེན་འཛིན་པ་བྱེད་པས་ཁམས་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་


DTG090_Page_0185
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བསྒྲེས་པ་སྟོང་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཀང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྤྱི་ཕུད་དང་འདྲ་བས་སྤྱི་ཕུད་ཅེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་སྟོང་གཉིས་སུ་ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་གཉིས་པའི་སྟོང་གི་སྟོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་བར་མའི་སྟོང་སྟེ་སྟོང་དང་སྟོང་ཆེན་པོའི་བར་གྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་བུའི་སྟོང་གཉིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒྲེས་པའི་སྟོང་གསུམ་མོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་མིའི་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་པ་ཞེས་པ་ནི་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པས་སོ། །ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ནི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འདིར་བསྐལ་པའམ་བསྐལ་པ་ལས་ལྷག་པས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་མཆོད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་བླ་ལྷག་པར་ཉེ་བར་བསྐྱེད་པའི་ཤེས་པས་སྤྱོད་པ་དང་བླ་ལྷག་ཅེས་པ་ནི་རང་གཞན་དོན་གྱི་མོས་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་འདྲ་བ་ཉིད་ཅེས་བསམ་པ་ལས་འདས་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །འདྲ་བ་མེད་པས་མི་མཉམ་པའོ། །བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ལ་ཆ་ནི་ཆ་ཤས་སོ། །མི་ཕོད་ཅེས་པ་ནི་མི་རུང་མི་ཐོབ་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆར་ཡང་མི་ཕོད་ཅེས་པ་ནི། བསྙམས་ན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ལྟར་བགྲངས་ཀྱང་གྲངས་བླ་ལྷག་པས་མི་མཉམ་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་གིས་ཀྱང་ཕྱི་མའི་བསོད་ནམས་དང་བསྙམས་ན་མི་བཟོད་ལ། ཡང་དུས་ཕྲ་མོར་གྱུར་པས་གྲངས་སུ་བགྲངས་པས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་ཕོད་པའོ། །དེ་ལས་བླ་ལྷག་པས་ནི་མི་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱེ་བའི་འགྱུར་གྱིས་ཀྱང་ཕྱི་མའི་བསོད་ནམས་ལ་བསྡུར་ཡང་མི་བཟོད་པའོ། །ཐ་མི་དད་པའི་དཔེ་མེད་པས་ཟླ་མེད་པའོ། །གྲངས་ཀྱི་དཔེ་མེད་པས་དཔེ་མེད་པའོ། །བགྲང་བའི་དཔེའི་རྒྱུ་མེད་


DTG090_Page_0186
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་རྒྱུར་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་འདིས་བསྡུར་བར་མི་བཟོད་པའོ། །དཔེ་དང་རྒྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ཡང་མཉམ་པ་མེད་པས་རྒྱུར་ཡང་ཞེས་པ་སྟེ། མཉམ་པའི་དོན་གྱི་གང་ཞིག་དཔེའི་རྒྱུ་དང་ཉེ་བར་འདུག་ནས་དྲུང་ན་གནས་པ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ལ། ཀྱེ་མ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པ་སྟེ། འཕགས་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསམ་པའོ། །བརྟགས་པ་ནི་དྲན་བས་སོ། །ཁ་དོན་དུ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་བཟླས་པ་བྱས་པ་འདི་ནི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་བཤད་དེ། འདིར་འདི་ལས་ལྷག་པའི་རིག་སྔགས་མེད་པས་གོང་ན་མེད་པའོ། །འདིར་འདི་ལས་ལྷག་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་མེད་པས་བླ་ན་མེད་པའོ། །མཉམ་པའི་རིག་སྔགས་གཞན་མེད་པས་མི་མཉམ་པའོ། །མི་མཉམ་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའོ། །རབ་ཏུ་ཕྱེ་བར་བགྱི་ཞིང་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་དང་ལྡན་པ་ནི་དེའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་གནས་པའོ། །བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་རྣམས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རེ་རེའི་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོར་ཇི་སྲིད་དུ་གཞུང་གིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་སྲིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཅིག་གོ །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་རང་གིས་བྱུང་བས་རང་བྱུང་བའོ། །བསམ་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །སྔོན་དུ་ཐོས་ནས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་དུ་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །སྨན་དང་སྐར་མ་ནི་སྨན་དང་སྐར་མ་ཡང་གསལ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་མཉམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་སྤྱོད་པ་ནི་དགེ་བ་ལེགས་པར་སྤྱོད་པའོ། །ཡང་བ་ནི་འཆི་བའི་རྒྱུ་ལ། དེ་མ་སྤངས་པ་ནི་ཡང་བ་མ་སྤངས་པའོ། །འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ལྷག་མ་སྟེ། ཆད་པས་ཞེས་པ་ནི་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །བརྗོད་པ་ནི་འོངས་པའི་ཚིག་གོ །མངོན་པར་བརྗོད་པ་ནི་གཏམ་གྱི་རྒྱུན་ལ། སོ་སོར་དགའ་མགུ་བ་ནི་གོས་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་སྟོབས་པས་སོ། །བྱམས་


DTG090_Page_0187
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་སེམས་ཀྱིས་དང་ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་པའོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་འབྲས་བུ་ལ་སྟེ། འདིར་སྙིང་རྗེ་བ་དེས་སོ་སོར་གདོད་ནས་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་སེམས་པས་སོ། །གདུག་པ་ནི་རི་དགས་གཏུམ་པོའོ། །སྡིག་སྦྲུལ་ནི་སྦྲུལ་ལོ། །མ་གཏོགས་ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་དུ་བྱས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱས་ནས་སོ། །ཀླན་ཀ་ཚོལ་བའི་བསམ་པ་ནི་སྡང་བ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མིག་གིས་མི་རྩོལ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །དཔུང་གི་ཚོགས་ནི་དཔུང་གི་ཚོགས་ལ། དེ་ནི་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། གླང་པོ་དང༌། རྟ་དང༌། བདག་པོའི་ཤིང་རྟ་དང༌། བཀོད་པ་འདུས་པའོ། །སླར་ལོག་པ་ནི་མ་ཞུགས་པའོ། །བར་སྣང་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ནས་ནམ་མཁར་སོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡུན་རིང་མོ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་སོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ནི་ཡང་ཡང་བརྗོད་པའོ། །ངན་དོན་ནི་ཉུང་ངུའོ། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ལའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་འདྲེན་པ་པོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པར་འཐད་པ་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་ལས་བསོད་ནམས་བླ་ལྷག་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །བསྔགས་པ་ནི་བསྟོད་པའམ་ཡོན་ཏན་ནོ། །སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་མདུན་དུ་འགྲོ་བའོ། །འདྲེན་པ་ནི་སྡུད་པ་པོ་ལ། ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ཅིག་ཤོས་ཏེ་དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གླེགས་བམ་དུ་ཆུད་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་མཆོད་པའི་ཕན་ཡོན་ཞེས་པས་འདིར་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་དང་ཆུང་ངུའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་སྟེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྣག་གི་གཉེན་མཚམས་ནི་མངལ་གཅིག་ནས་སྐྱེས་པའོ། །ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་


DTG090_Page_0188
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་འདྲི་བ་སྟེ། འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །གང་སུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལྷ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འོངས་པ་ནི་དང་པས་སོ། །དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལྷ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་འོངས་ནས་མཆོད་པ་ཤེས་པར་རབ་ཏུ་གཟེངས་བསྟོད་པར་འགྱུར་ཞེས་དད་པའི་མཐུ་ལ་དད་པ་བླ་ལྷག་པ་དང་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པའོ། །ཀུན་ཏུ་ཤེས་ཏེ་ནི་ཀུན་ཏུ་མཚོན་པའོ། །མཐར་ཐུག་པ་ནི་ངེས་པའོ། །འགྲོ་བར་བྱ་བ་ནི་བྱ་བ་ལའོ། །མི་མ་ཡིན་པའི་དྲི་ཞེས་པ་ནི་མིའི་ལུས་ནི་མི་ལ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་མ་ཡིན་ནོ། །མི་གཙང་བ་མེད་པ་ནི་གཙང་སྦྲ་ལ་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པས་གཙང་མའོ། །བྱོལ་བ་ནི་འཕོས་ནས་སོ། །ངལ་བ་ནི་གནོད་པའོ། །རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཆེན་པོ་ལ། སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །བརྐམ་པ་ནི་འདོད་པ་ལ། འདུ་ཤེས་ནི་དྲན་པའི་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །ཀཽ་ཤི་ཀ་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ལེའུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བར་ནི་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །གཞལ་དུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་གླེགས་བམ་གང་གིས་བཅངས་ནས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་ནི་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། མཆོད་རྟེན་ཞེས་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་པ་སྟེ། དེ་བརྗོད་པ་ཅན་གྱི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་བ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ། པཎྜི་ཏ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་གསུམ་པའོ།། །།གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ན་ཤིན་ཏུ་མཆོད་པར་བྱའི། གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་འདིའི་དོན་ལ་གང་ཞིག་དད་པ་དང་དང་པའི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་ཚོད་བླ་ལྷག་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པའོ། །དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ནི་གདུང་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་བཀང་ནས་འདམ་པར་བྱེད་པ་ནི་གཅིག་ཁྱེར་ཅིག་ཅེས་རྗོད་པར་བྱེད་ནའོ། །རི་མོར་བགྱི་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་གུས་པ་སྟེ། དེ་དག་ལས་བླ་མར་གྱུར་པ་ནི་བཅོམ་


DTG090_Page_0189
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལྡན་འདས་མའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བྲིས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་ལའོ། །ཡང་དག་པ་ནི་འདིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ། དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བས་དོན་ཏེ། ཡང་དག་པའི་དོན་ཏོ། །དོན་དམ་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ། དེའི་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེས་དེ་ལྟར་སྦྱོར་ནས་དོན་དུ་གཉེར་བ་པོ་ལ་གཙོ་བོའི་སྐུ་མངོན་པར་བརྗོད་པས་ཉེ་བར་བཏགས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་ཡང་དག་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོའི་སྐུ་སྟེ། ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་པ་དེ་འདིར་བཤད་དེ། ཆོས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ལ། སྐུ་ནི་གང་དག་ལ་དེའོ། །འོ་ན་འདི་ལྟར་སྐུ་གཞན་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་ནི་མིན་ཞེས་པ་སྟེ། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱི་འབར་བའི་སྐུ་ཡོད་ན་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྟག་པར་ཡོད་པར་བྱེད་པའི་དོན་དམ་པ་པའི་སྐུ་སྙམ་དུ་མ་སེམས་ཤིག །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་དེ་ཡང་འདིར་རབ་ཏུ་གཡོ་བའི་ཆུའི་ནང་གི་ཟླ་བ་བཞིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་རེ་རེས་འཇིག་པ་ཅན་གྱི་སྐུ་ཞེས་པས་འཇིག་ཚོགས་ལ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་སྐུར་མ་སེམས་ཤིག་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤངས་ནས་རྟོག་པ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེའི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྟོགས་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ཁོ་ན་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་སོ། །ལྟོས་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་སུམ་བརྒྱ་པ་ལས། ཆོས་ཉིད་དུ་ཡང་འདི་ཤེས་ན། །དེ་ནི་ཤེས་པར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཞེས་པ་ནི་འདིར་དོན་དམ་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མ་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་མཐོང་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། འདིར་གསུངས་པ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཆོག་སྟེ། དེས་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སུ་ལེགས་པར་བསྒོམས་པས་རྟོགས་ནས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་སྐྱེས་ནས་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །དེའི་བདག་པོ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འབར་བ་དག་སྐྱེད་པའོ། །


DTG090_Page_0190
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དེ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེའི་རྟོགས་པ་དེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡུལ་ཡིན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་པོ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་མཆོག་ཤིན་ཏུ་མཆོག་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུས་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་བརྗོད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་གུས་པའི་ཡུལ་ཡིན་ཞེས་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བསྟན་ཤེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོད་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་དོན་ཏོ། གང་ཡང་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་གུས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་སྟོན་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་བཟངས་ལྷའི་འདུན་ས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྷའི་འདུན་ས་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ཡང་ཡངས་པ་ལྷའི་གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་ན་སྡུག་པའི་བདེན་བྲལ་གྱི་ཕྱོགས་སུའོ། །འདོད་ཅེས་པས་ན་དབང་པོ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་དེས་ཀུན་དུ་བསྒྲགས་པ་ལ་བལྟ་བར་འདོད་པའོ། །ཤིན་ཏུ་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པས་འདིར་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་སྟེ། བསམ་པ་ཆེན་པོའི་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་འདིར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་རྒྱུའི་ངོ་བོ་དང་རྐྱེན་གྱི་ངོ་བོ་སྟེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་བརྒྱ་བྱིན་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གདུང་ནི་འདིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྟན་བཞིན་ཏེ། སྔོན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཡང་སྐུ་ཉིད་དུ་བཤད་དོ། །འདིར་ནི་དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་གདན་ལྟ་བུའོ་ཞེས་པའི་དོན་འདི་ལ་གང་ཞིག་དད་པ་དང་དངས་བས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མར་བཤད་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ལ་གང་ཞིག་དད་པ་དང་དང་བ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0191
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཆོད་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལ། སྐྱེད་པ་པོ་དེ་བས་ན་གདུང་བས་དེ་མཆོད་པ་ལ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་འདིར་དད་པ་ལ་སོགས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཟུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམན་པར་བྱས་ནས་མི་འཕེལ་བར་བྱས་ཤིང་རྩ་བ་དང་བཅས་པ་གསལ་བར་བྱ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱུང་ཡང་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དེའི་ཟ་མ་ཏོག་དེ་ལ་སྙིང་དུ་སྡུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་མཆོད་པ་བྱ་བ་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་འདི་ལ་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་པའི་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ན་མཆོད་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དེའི་མཐུས་རིང་བསྲེལ་ཡང་མཆོད་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་ཞེས་པའི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱིས་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པའི་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པས་དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱིས་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པ་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་དོན་འདི་ཉིད་ལ་བླ་ལྷག་པའི་དད་པས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་དེ་ཆོས་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཆོས་སྐུ་ཉིད་དུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ལ་ཡང་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་གསོལ་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རིག་པའོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་མཐོང་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་ཀུན་ཏུ་མཐོང་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0192
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཡང་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསྡུས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ཏུ་སྡུད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་འདི་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་སྟེ། ཐབས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་བཤད་པའོ། །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔེའི་ཤིང་དེ་རྣམས་ཀྱི་གྲིབ་མ་མཉམ་དུ་རོ་གཅིག་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ཡོངས་སུ་མ་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་ལ། ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕན་ཡོན་མང་པོ་ནི་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལ། གཞལ་དུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་པ་ནི་ཡུལ་ཏེ། རང་དང་གཞན་གྱི་མོས་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གང་ཞིག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་སྟེ་ལེའུ་བཞི་པའོ།། །།དེ་ལྟར་མོས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་སྒོམ་པ་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཉིད་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་གྱི་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པར་མཛད་དེ། བསྟོད་པས་ན་བསྟོད་པའོ། །བཀུར་བས་ན་བཀུར་བ་ལ། བསྔགས་པས་ན་བསྔགས་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ལས། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡི། །མོས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལ་ནི། །དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་བསྟོད་པ་དང༌། །བཀུར་བ་དང་ནི་བསྔགས་པར་འདོད། །ཅེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གང་ཞིག་མོས་པ་སྔོན་དུ་བཤད་པའི་མོས་པ་གསུམ་དགུར་བྱས་པ་དེའི་ཡོན་ཏན་འབྱུང་བ་སྙེད་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་གསུམ་པོ་ལ་དགུར་བྱས་པ་རྣམས་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟོད་པ་དང་བཀུར་བ་དང་བསྔགས་པར་འདོད་དེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་ལྷག་པར་མོས་ཞེས་པས་འབྲེལ་


DTG090_Page_0193
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཏེ། ཇི་ལྟར་ཚུལ་དང་མ་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་རོ། །མངོན་པར་དད་པས་ཞེས་པས་འདིའི་བཤད་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་དད་པར་བྱ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་ལ་ལ་དེའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འདིར་བསམ་པས་བསམ་པ་སྟེ། ཆུ་ཡི་ཟམ་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཡང་དད་པ་དང་འདུན་པ་དག་སྟེ། ལྷག་པར་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་བསམ་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེས་སོ། །ཉན་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་དང་གཞུང་དག་གོ །གཟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་རྗོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཆང་བར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ལ་གཞག་པར་བྱེད་པ་ལ་ཀློག་པར་བྱེད་པ་ནི་འདོན་པར་བྱེད་པའོ། །ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ལ། རབ་ཏུ་འདོན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པར་བྱེ་པ་ནི་གཞུང་གིས་སྨྲ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཉེ་བར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་ནོ། །ལུང་འབོགས་པར་ནི་དོན་སྨྲ་བའོ། །ཁ་ཏོན་ཏུ་བྱེད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཁ་ཏོན་བྱེད་པས་སོ། །རྒྱ་ཆེར་བཅས་པ་ནི་མང་པོ་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ནི་བྱ་བ་རྟག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ཏེ་གཞུང་གིས་སོ། །རྣམ་པར་འགྲེལ་བ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོས་སོ། །ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་རྟོག་པ་ནི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་ལས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱས་ནས་ལྟ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞི་གནས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་མཐོང་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་སྤྱོད་པ་སྟོན་ཏེ། འདི་ལས་མེད་པས་ན་ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པའོ། །འཆང་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ལ། འཇོག་པ་ནི་རང་གི་ཁྱིམ་ལ་སོགས་པར་ཏེ། བསྟོད་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་སྟེ། ཚུལ་དང་མ་བྲལ་བར་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་སོ། །འཕགས་པ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཆོས་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ལ། དེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཐུན་མོང་གིའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་པ་དང་པོའི་བསྟོད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་རྟོགས་པ་སྟེ། ཕལ་ཆེ་བ་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱུན་ཆད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པས་


DTG090_Page_0194
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདི་གཞག་པར་བྱ་ཞེས་པའི་བསྟོད་པ་གཉིས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཚུལ་དང་མ་བྲལ་བར་ཞེས་པ་འདི་གཞག་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བསྟོད་པ་གསུམ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །འདིར་དོན་ཆེན་པོ་དང་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དུ་གཉེར་བ་པོ་འདིས་ཏེ། འདི་ནི་བསྟན་པ་ལ་གཞན་ནི་བཤད་པའོ། །ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་རྣམས་ཀྱིའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་བ་ཆེ་བ་ནི་འཕགས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མང་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །ཡོངས་སུ་མི་གཏང་བར་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་གཟུང་ཞིང་གཏང་བར་མི་བྱ་བའོ། །བསྲུང་བར་བྱ་བ་ནི་མེ་དང་བྱི་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ། །སྦ་བར་བྱ་བ་ནི་རྐུན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བས་སོ། །ལྷག་པར་མོས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པས་ནི་མོས་པ་བརྟན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དོན་དུ་གཉེར་བས་དོན་ཏེ་མཆོད་པ་འདོད་པས་དེར་གཉེར་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་དེར་སྦྱོར་བས་ན་འདུན་པའོ། །སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པའོ། །གཏོད་པ་ནི་ཉེ་བར་བྱེད་པ་ལ། འབུལ་བ་ལ་ནི་ལེན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པ་སྟེ་བློ་ནི་འདོད་པའོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ལའོ། །སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་མཆོད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཡང་དག་པར་འབྱེད་པ་ནི་དྲན་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པར་རོ་མྱང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་ཡངས་པ་སྟེ། དེས་སྤྱོད་ཅེས་པས་ན་ཡངས་པ་ཅན་ནོ། །སོ་སོ་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་བསྟོད་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསྟོད་པ་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་གཞུག་པའོ། །རབ་ཏུ་གཞོག་པར་བྱེད་པ་ནི་རིམ་པ་ལས་མི་འདའ་བས་སོ། །མངོན་པར་དད་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་ཡོན་ཏན་ལའོ། །གཞན་དུ་ན་ནི་ཡང་དག་པའི་སྦྱིན་པ་པོར་མི་འགྱུར་རོ།།


DTG090_Page_0195
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མངོན་པར་དད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནི་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྣོད་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །སྙོམ་ལས་ནི་ངན་ལ་ཞེན་པ་སྟེ། སྙོམ་ལས་མེད་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཉིད་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ནི་ཀློག་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་གཞུག་པར་བྱེད་ལ། རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ན་གཟེངས་སྟོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ་སྤྲོ་བར་བྱེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་བསྟོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་དེ་ཡིས་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཚིག་གིས་མཚོན་པ་ནི་དད་པ་ཅན་ལ་དེས་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ངང་ཉིད་དུ་གྱུར་པས་སོ། །ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་མཚོན་པ་སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པ་རྣམས་ལ་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཏང་སྙོམས་པ་ལ་རྗེས་སུ་མཚོན་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཆགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དེའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་སྣོད་དུ་བྱས་པ་ལ་དོན་ཞེས་པའོ། །རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་ངན་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཅན་རྣམས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རིགས་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །སློབས་ཤིག་པ་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སློབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བསམ་པས་སྤྱད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །འབད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོའོ། །ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པ་ལ། ཕུང་པོ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར་བའི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་མཐའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཙམ་ལྷག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡིས་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་སྟེ། དགེ་བ་བཅུ་ལ་རབ་ཏུ་དགོད་པ་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །བསྟོད་པ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཞོག་ཅེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0196
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པ་ནི་སྔ་མའི་ཆ་ལ། དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་མའི་ཆ་སྟེ། འདི་རྣམས་མདོ་ལས་བཤད་པ་ལས་བསོད་ནམས་བླ་ལྷག་པ་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐུ་བསྟན་ནས་བླ་ལྷག་པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱིས་བླ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པས་སོ། །རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ནི་བྱེ་བྲག་གིས་ཏེ། །དངོས་པོ་གསུམ་གྱི་མོས་པས་གནས། །ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། འདི་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་གི་བསྟོད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང༌། ཞོག་ཅེས་པ་དགུ་མདོ་ལས་བཤད་པས་བསོད་ནམས་བླ་ལྷག་པ་ལ་སོགས་པ་བླ་ལྷག་པའི་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་གཞུང་མ་ཚང་བ་ཡོད་ན་ཡང་བསྣན་པར་བྱ་བའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་ལ་བཀོད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ཡང་བསམ་གཏན་པོ་ནི་འདོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྦྱོར་ཞིང༌། འདོད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། འདོད་པའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་མི་དགེ་བ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའོ། །འདོད་པའི་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་དང་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་འདོད་པའི་དོན་གྲུབ་སྟེ། ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ན་སོ་སོར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་གིས་སེམས་བསྐྱོད་པར་བྱེད་པ་དག་གི་སྐྱོན་མཐོང་བས་དེ་དག་ལས་སེམས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་རབ་ཏུ་སྤངས་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནང་གི་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་དང་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ཅན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་བཏང་སྙོམ་པར་རིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་བཞིན་དུ་དགའ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྷན་ཅིག་པས་དགའ་བའི་གོ་སྐབས་མི་ཕྱེད་ནས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ལན་མང་དུ་བྱེད་པས་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང་ཡིད་དག་གིས་བདེ་བ་མྱ་ངན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ལ་སྦྱོར་བས་བདེ་བ་དང་བཅས་པའོ། །


DTG090_Page_0197
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞི་པ་ལ་ནི་བདེ་བ་ཡང་མེད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མེད་ལ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དག་ཀྱང་སྔ་ནས་སྤངས་པས་བསམ་གཏན་བཞི་པས་བདེ་བ་ཡང་བཏང་སྙོམས་པར་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་ནས་དེ་དག་གིས་འདིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་དེ་གཉིས་ཀའི་རྟེན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་པའི་མཐུས་དགེ་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཇུག་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། །ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ལ། ལྷག་མའི་ཡན་ལག་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ལ། བདེ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །རྟེན་གྱི་ཡན་ལག་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བཞི་པ་ལ་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། བཏང་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ལ། སྡུག་བསྔལ་མེད་ཅིང་བདེ་བ་མེད་པས་མྱོང་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །རྟེན་གྱི་ཡན་ལག་ནི་གོང་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒོམས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཚུལ་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཚངས་རིས་དང༌། ཚངས་པ་མདུན་ན་འདོན་དང༌། ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པས་ནི་འོད་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་འོད་དང༌། འོད་གསལ་རྣམས་དང་ངོ༌། །གསུམ་པས་ནི་དགེ་ཆུང་དང༌། དགེ་ཆེན་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་རྣམས་སོ། །བཞི་པས་ནི་སྤྲིན་མེད་དང༌། བསོད་ནམས་འཕེལ་དང༌། འབྲས་བུ་ཆེ་རྣམས་དང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བུ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པོ་དེ་རྣམས་ལ་དགོད་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་གོང་དུ་ནི་གནས་གཙང་མ་ལྔ་སྟེ། དེ་རྣམས་སུ་ནི་འཕགས་པ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ནི་བཀུར་པ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཆོག་བསྣན་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ལ། ཚད་མེད་


DTG090_Page_0198
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་རྣམ་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གཟུགས་མེད་པ་བཞི་ཉིད་ནི་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་ཀྱིས་སྒྲིབ་ཅིང་ཐོགས་པ་ན། འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་པ་བདེ་བར་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་པས་དེ་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་བར་མི་འགྱུར་ནས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཀུན་ཏུ་དམིགས་པ་འདི་ནི་དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཉེ་བར་བསྐྱེད་ནས་གནས་སོ། །དེ་ཤེས་པ་གང་གིས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མོས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པས་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་ལས་རྣམ་པར་ལོག་ནས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལའོ། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཉེ་བར་བསྐྱོད་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་དམིགས་པས་ལྟ་བར་འགྱུར་ལ། ཅུང་ཟད་མེད་ཅེས་ཅུང་ཟད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཅུང་ཟད་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་ཡང་ཞེན་པ་དང་བྲལ་ཞིང་དེ་ལས་ཡང་རྣམ་པར་ལོག་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི་སྔ་ནས་ནུབ་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་ཕྲ་མོའི་འདུ་ཤེས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ཉིད་དེ་དེ་ལས་འདུ་ཤེས་མེད་པ་སྟེ། གང་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སོ་སོར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡན་ལག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདི་རྣམས་ལས་གཞན་པའི་ཡན་ལག་གི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཞི་གནས་སུ་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་བཀུར་བ་དང་པོའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རེ་རེ་བཞིན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་བཀུར་བའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་རང་གིས་ཀྱང་ཀློག་པ་དང་གཞན་དག་ལ་ཡང་བྲིས་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྤྱོད་པ་བླ་ལྷག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའི་བཀུར་བའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིའི་དོན་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0199
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་སྔ་ནས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་ལས་མ་དད་པ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་དད་པར་བྱེད་པར་འདོད་ལ། འདིར་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནི་དོན་དམ་པ་ལ་མངོན་པར་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི་དོན་ལ་མཁས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དོན་ལ་མཁས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡིད་ལ་བྱས་ནས་ཀློག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིག་འབྲུ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡི་གེ་རྣམས་སོ། །ཉེ་བར་སྟོན་པ་ནི་དེའི་དོན་མདོས་ཡང་དག་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་བླ་ལྷག་པའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་བརྒྱད་པ་ལ་གནས་པ་ལ་དེ་ནས་ཞེས་པ་ནི་བདུན་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱ་བའམ་ཞེས་པ་ནི་མགོ་སྨད་ནས་གསོལ་བ་འདེབས་པའམ་འདྲི་བའོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པར་མི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་ནི་བློ་རྨོངས་པ་སྟེ། དེས་ལུང་དང་རིགས་པ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་ཟིན་པའི་གཞན་གྱི་ཚིག་དེ་ལས་མི་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གཡོ་བའོ། །བཅོས་མ་ནི་མི་མཐུན་པར་སྣང་བ་ལ་དེའི་སྟེ། སྐྱེ་བའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་དེ་གསུམ་གྱིས་དེ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་གྱུར་པས་སོ། །ཆུད་ཐོས་ན་མི་རུང་བ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ལ་ཉམས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་ནི་ལུས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རམ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པའི་ཕྱིར་ལུས་རྣམས་སོ། །དེ་མ་བསྒོམས་པའི་ནི་གོམས་པར་མ་བྱས་པས་བསྡུས་པའི་མི་གང་དག་དེ་རྣམས་སོ། །དབང་པོ་མ་བསྡམས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་བསྒོམས་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་མ་བསྒོམས་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གོམས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དེ་ལས་ཤེས་རབ་མ་བསྒོམས་པ་སྟེ། མཉམ་པར་གཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་འཆལ་བ་སྟེ་ལྟ་བ་ངན་པའོ། །དེས་ལུག་ལྟར་ལྐུགས་པ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། གཞན་གྱིས་ལེགས་པར་བཤད་པ་རྣམས་ལ་མི་ཉན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་གིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་མི་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་


DTG090_Page_0200
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རོ། །ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལས་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་མི་རྟག་ཅེས་པ་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རྟག་པ་མེད་ཅེས་པས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི་དོན་ཞེས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གཞན་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་རྣམ་པར་རིག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་གཞན་དུ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་ཚུལ་ནི་གཡང་ས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེས་ནི་ཡང་དག་པའི་གསུང་རབ་མ་རྟོགས་ནས་དེའི་སྒྲ་དོན་ལ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དངོས་པོའི་ངོ་བོར་ཉེ་བར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྟར་ཉེ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པར་བཤད་ཅེས་པས་རང་ཉིད་ཆུད་གསན་ཞིང་གཞན་ཡང་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བས་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉེ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་གི་བཀུར་བའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་ཞོག་ཅེས་པ་དགུ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་འབྱེད་ཅེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་པ་སྟེ། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་བཀུར་བའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་ཞོག་ཅེས་པ་ལྔ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་བསྔགས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་ཞོག་ཅེས་པ་ལྔ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་དང་ཞོག་ཅེས་པ་ལྔ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་སྟེ་རང་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པས་སངས་རྒྱས་ལ། བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་སོ་སོར་སངས་རྒྱས་པས་རང་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔས་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ལའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །ཁ་ཅིག་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །ནང་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །གང་ཞིག་རིག་ཅེས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པ་གྱུར་པ་སྟེ། འཕེལ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལའོ། །བརྟན་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལའོ། །ཡངས་པ་ནི་


DTG090_Page_0201
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལའོ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་ནས་དང་གསུམ་པ་ནས་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔས་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གྲངས་སྔ་མའི་བསོད་ནམས་ལས་ཕྱི་མའི་བསོད་ནམས་བརྒྱ་འགྱུར་སྟོང་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བགྲང་བ་ནི་བཅུ་འགྱུར་བརྒྱ་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དཔེ་ནི་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱུར་ནི་བཅུར་འགྱུར་ཏེ་གང་གྭའི་ཀླུང་བརྒྱའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚད་ཤིན་ཏུ་ཡང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེའི་དོན་དུ་གང་ཞིག་དཔེའམ། རྒྱུ་དང་ཉེ་བ་ན་མི་འདུག་པས་དེ་ཡང་བྱེད་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་བསྔགས་པའོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་ཐ་དད་པ་ལ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་ལེའུ་ལྔ་པའོ།། །།ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་ཆུང་ངུའི་རྣམ་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཁྱད་པར་ཅན། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དམིགས་མེད་རྣམ་པ་ཅན། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་མཚན་ཉིད་དོ། །དབེན་དང་སངས་རྒྱས་བསོད་ནམས་ཚོགས། །རང་བཞིན་དྲན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཐབས་མཁས་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང༌། །ཁམས་གསུམ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་དང༌། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའོ། །དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་བསྔོ་བ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཆེར་འབྱུང་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་པས་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པས་ན་ཁྱད་པར་ཅན་ཏེ། དེ་ཡང་འདིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བའི་ས་ཞེས་པ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་བཤད་དེ། ཁྱད་པར་དེས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །དེ་


DTG090_Page_0202
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དཔའ་འམ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའིའོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྟེ། འདིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་འདིར་ཐོག་མར་མི་དམིགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་དེ། དེའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་མཆོག་སྟེ། མཆོག་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཡང་གང་དུ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་ས་བཅུ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པ་སྟེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །མི་མཉམ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སྟེ། དེ་རྣམས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་ནོ། །ཕྱིས་མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་འོད་ཀྱི་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་དག་ཇི་ལྟར་མཉམ་སྟེ། མི་མཉམ་པར་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རབ་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་མཆོག་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཁྱད་པར་དུ་བསྔོ་བའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་ཕྱོགས་བཅུ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཆོག་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱོགས་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་ནི་དེས་ཁྱབ་པ་སྟེ་ལྷུག་པས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཞལ་དུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཁྱབ་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་རེ་རེ་ཞིང་མངོན་པར་འབྲེལ་བའི་དོན་ལའོ། །མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི་ཡང་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལའོ། །དེ་ལ་ཕྱོགས་ཤིན་ཏུ་རིང་ཞིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་གཞལ་དུ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་པས་གྲངས་མེད་པའོ། །ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་དང་དཔངས་ལ་ཚད་མེད་པས་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །རེ་རེ་ཞིང་བསམ་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་མཐར་


DTG090_Page_0203
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོན་པ་མེད་པས་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་མཐའ་ཡས་པའི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་སྟོང་གསུམ་གྱི་དེའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཞེས་པར་འབྲེལ་ཏོ། །འདི་ཡང་རེ་རེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གསུམ་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་གྱིས་ན་ཁྱབ་པའོ། །འོ་ན་སྟོང་གསུམ་པོ་གཅིག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་ཉིད་དམ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་ཡང་དུས་མེད་དེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །དེའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་གི་ཡང་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་གཞལ་དུ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཏེ། དུས་ཡུན་རིང་པོར་རྒྱུན་མཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྲིད་དུ་དེ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མཆོད་པའི་གྲངས་མེད་པའོ། །ཡིད་ཀྱིས་ཆུ་དང་རྒྱར་ཡངས་པས་ཡོངས་སུ་ཆོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །གཅིག་ཅིག་བསམས་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རྣམས་སོ། །གཅིག་ཅིག་སེམས་པ་ལ་མཐའ་ཡས་པར་འགྱུར་བས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་སོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པས་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་སོ། །སྲིད་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་ལམ་སྟེ་ངར་འཛིན་པའོ། །འཇུག་པ་ནི་སྲིད་པ་དང་སྲིད་པའི་གནས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲོས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་བརྟགས་པ་ལ་སྲིད་པ་ནི་འཁོར་བའོ། །དེ་དག་ཏུ་འདྲེན་པ་ནི་འདྲེན་པ་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཆོས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་སྟེ་དེ་དག་ཟད་པས་ནི་ཆད་པའོ། །འཆིང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་མེད་པ་སྟེ། ཡང་འཆིང་བའི་མྱ་ངན་མེད་པས་འཆིང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེས་འཆིང་བ་ཡོངས་སུ་ཟད་པའོ། །ཚེར་མ་དང་འདྲ་བས་ཚེར་མ་སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པ་ལ་དེ་རྣམས་དཀྲུགས་པས་ན་ཚེར་མ་བཅོམ་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་གླེང་གཞིའི་ནང་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནི་ས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནས་བརྩམས་ནས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་རྣམས་གོ་


DTG090_Page_0204
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་རྣམ་པར་གཅད་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་གཟུང་ངོ༌། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་བདེ་བ་སྟེ། ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ལ། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ནི་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ལྟོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །དཔེ་མེད་པ་ནི་དེས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དཔེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པས་ན་དཔག་ཏུ་མེད་པའོ། །ཁྱད་པར་མ་ལུས་པ་གཞན་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་འཛིན་པ་ནི་མངོན་སུམ་ལ། དེས་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཁོ་ན་སྟོབས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ནི་ནུས་པ་ཚད་མེད་པས་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ལའོ། །སྟོབས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་གཟིགས་པ་སྟེ། ཐོས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་སོ། །མི་འཇིགས་པ་བཞིས་ལེགས་པར་གང་བ་ནི་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་སོ། །ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཤིང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ཏེ། དེ་ཉིད་འཁོར་ལོ་སྟེ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ལ་འཁོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་བསྐོར་བ་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་རོ། །འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ཡན་ལག་དགུ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། དེའི་ཆོས་ཀྱི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ངག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མའོ། །དེ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི་ཡིད་ལ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་དེ་གཉིས་ཀྱི་ངག་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྔའོ། །དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བརྡུང་བ་ནི་གདུལ་བྱའི་སྐྱེ་བོས་


DTG090_Page_0205
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཐོས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ངག་ནི་ཆོས་ཀྱི་དུང་ལ་དེ་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབུད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དུང་དེའི་རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས། དེ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་རྣམ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སེམས་པ་དང་བསྒོམ་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རལ་གྲིས་འདེབས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་འཇོམས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཆར་དེས་རབ་ཏུ་འབེབས་པའོ། །དེ་ཉིད་སྒོ་གླེགས་མེད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཕྱིར་མཆོད་སྦྱིན་ནོ། །ཆོས་དེའི་སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འཛུད་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྟོབས་པའོ། །བཏུལ་བ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམས་དང་དབེན་པ་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་གཞུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསླབས་པ་ནི། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྣམས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལ། མོས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་སྟོབས་རྣམས་ཀྱི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའོ། །ངེས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རོ། །ཡིད་ཀྱིས་བསྒོམ་པ་ནི་ངེས་པར་བྱེད་པ་ལ། དེས་ནི་ཕན་པ་སྟེ་དང་བར་བྱ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མ་ལུས་པར་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་མ་ལུས་པ་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །གཅིག་ཏུ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུའོ། །གཅིག་ཏུ་མངོན་པར་བསྡུས་པ་ཞེས་པའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ནི་སྡོམ་ཞེས་པའོ། །གཞལ་བ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཡིད་ཀྱིས་རྟོགས་པའོ། །མཆོག་ནི་རབ་ཏུ་འཕགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚིག་བཅུ་གཅིག་ཅེ་ན། དམིགས་པ་བཅུ་གཅིག་ལ། དེ་རྣམས་ནི་རབ་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གང་དུ་ན་དབུས་དང་ཕྱོགས་བཅུ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་རྣམས་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཕུལ་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ལའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རབ་འབྱོར་གྱིས་འདྲི་བ་སྟེ། དངོས་པོ་གང་དག་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། དམིགས་པ་གང་དག་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་གོ །རྣམ་པ་གང་དག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་


DTG090_Page_0206
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱི་དེའི་སེམས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སེམས་ཀྱི་ཉེ་བར་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དམིགས་པར་འགྱུར་རམ་མོ། །མཚན་མར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མཚན་མར་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་དམིགས་པས་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་ལ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་རྣམས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་ཀྱི་དཔེ་སྟེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་སྒོ་བཏགས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་རྒྱུད་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་སེམས་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །ཁམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་སེམས་ལ་དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་ཞེས་པར་དགོངས་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་སོགས་པར་འགྱུར་བ་དག་གི་ཙམ་གཟུང་བས་ནི་རྗེས་སུ་གནས་པ་རྣམ་པར་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དད་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའོ། །དགའ་བ་ནི་མོས་པའོ། །དང་བ་ནི་ཡིད་རྙོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །གུས་པ་ནི་འདུད་པའོ། །ཉེ་བར་བརྟན་པ་ནི་བརྟན་པར་བྱས་པའོ། །འགོང་བ་ནི་ཞུམ་པའོ། །ཀུན་ཏུ་ཞུམ་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་སོ། །བག་ཚ་བ་ནི་དུབ་པའོ། །འཁུམས་པར་གྱུར་པ་ནི་དུབ་པར་གྱུར་པས་སོ། །སྐྲག་པར་རྩོམ་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །ཚོགས་པའི་སྐྲག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པའོ། །དེའི་རྒྱུན་ནི་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འགོང་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་པོའི་སེམས་ལ་ཟད་ཅེས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། འགགས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཞིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྲལ་བ་ནི་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་གྱུར་པ་ནི་ཡང་མི་སྐྱེ་བའོ། །གང་ཞེས་པ་ནི་དེ་ནི་ཅི་ཡང་མིན་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྲད་པ་མེད་པ་ནི་དུས་མཉམ་དུའོ། །སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་


DTG090_Page_0207
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟག་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གསུངས་པ། མི་ནུས་ཞེས་ཏེ། དེ་རྣམས་དོན་དམ་པར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་པ་ཉིད་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་ཚིག་མ་ལེགས་པ་མ་ཡིན་པར་གཟུང་བ་ལ་ནི་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩམས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །གཞིར་བྱས་པ་ནི་འདྲི་བའི་གནས་སྐབས་སུའོ། །འཕགས་པ་བྱམས་པས་ལན་གསུངས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་གཉི་ག་འདིའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་ནི་ལེགས་པར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ལ། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ལེགས་སུ་བསྔོ་བའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ། འདི་ལྟར་སེམས་ཞེས་པ་བཤད་པ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་ཡིད་ལ་བྱ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཟད་པ་ནི་འདས་པའི་ཕྱིར་ལ། ཟད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །མི་ནུས་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ། ཆོས་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དད་པ་ནི་སེམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་འདི་ནི་འཕགས་པ་བྱམས་པས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་ལ། མ་འོངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་མེད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པས། དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་མཐོང་བ་ནི་འདས་པའི་ཞེས་བྱ་ལ། གང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སྔས་རྒྱས་པའི་དོན་བསྒྲུབས་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སྔས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་གདུལ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་


DTG090_Page_0208
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བར་བྱེད་པས་བཞུགས་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་མདོར་བསྡུ་ན་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དགོངས་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ། ཆོས་དེའི་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱ་བའོ། །ཆོས་ནི་ཟད་པ་མེད་པའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོས་བ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཆོས་ཀྱིས་ཆོས་ལ་ཡོངས་སུ་མི་བསྔོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཞེས་པས་རྣམ་པ་གཞན་གསུངས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འདི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་གསུམ་པའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ལ། འདུ་ཤེས་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །དབེན་པ་དང་ཞི་བ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དག་གིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དེ་གསུངས་པ་ནི། ཤེས་པ་དབེན་ཞིང་ཞི་བ་ཉིད་ཡིན་པས་གལ་ཏེ་དེས་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་དབེན་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་གང་ཁོ་ན་ཡང་དག་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་བཞི་པའོ། །གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་རང་བཞིན་དྲན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱིས་དྲན་པ་སྟེ། ཅི་འདྲ་བ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བརྟག་པ་སྟེ། ཅི་འདྲ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལས་བྱུང་བའིའོ། །གང་གིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ཡང་ནི་དེ་གཉི་གའོ། །དེའི་རིགས་ཅན་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ཏེ། གང་ཞིག་གི་སྤྱིའོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་ནི་གང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དཔྱིའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་ནི་དེའི་ཚོགས་ཅན་ནོ། །དེའི་རང་བཞིན་ཅན་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་


DTG090_Page_0209
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དོ། །གལ་ཏེ་གང་འདིས་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་འདྲ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ན་དེ་ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །གང་འདས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུངས་པ། མ་ཐོབ་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་སོ། །གནས་པ་མི་དམིགས་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འཇིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གསུམ་པོ་མེད་པས་ནའོ། །དེ་ལ་མཚན་མ་མེད་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་ནི་ཡུལ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པའི་ཟད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་པས་སོ། །མཚན་མ་ཅན་དུ་བྱེད་ན་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་མིན་ཅེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་སྟེ། དེ་ལྟར་མཚན་མ་མེད་པ་ཅན་དུ་མི་བྱེད་ན་ཡང་ངོ༌། །དེ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་འདྲ་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཅན་གྱི་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དང་ཡུལ་མེད་པ་ཉིད་ལའོ། །མཚན་མ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་དམིགས་པའོ། །སེམས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །མཚན་མར་མི་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་པ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྔས་རྒྱས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ལ་གང་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་འདིར་དྲན་ནས། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་སྔས་རྒྱས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཆུ་བོའི་རང་བཞིན་དྲན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལྔ་པའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་གཉི་ག་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་མཚན་མར་ནི་མི་བྱེད་པའོ། །འདི་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་མདོའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཉིད་ལའོ། །ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནི་གང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དེ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ནི་གཏིང་དཔོག་པར་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་དྲུག་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་དེ་ཡི་ཞེས་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་གང་དེ་ལའོ། །བདག་གི་དངོས་པོ་ནི་ལུས་རྣམས་སོ། །འདུ་བྱེད་དེ་དག་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྟེ།


DTG090_Page_0210
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིར་ཡང་དེ་དག་དབེན་ཞིང་ཞི་བ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་པའི་དོན་དང༌། འདི་དང་བྲལ་བ་ཉེ་བར་ཐོབ་པ་རྣམས་སུ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་ངོ༌། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་སོ། །འགགས་པ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའོ། །མཚན་མར་བྱེད་པ་ནི་གཟུང་བར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་པས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྣང་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ནི་འགགས་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་གྱི་ཉེ་བར་དམིགས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་འདིར་དམིགས་པ་མེད་པར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཉིད་དེའི་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཤིན་ཏུ་མཚན་མ་ཅན་དུ་བྱེད་པས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དུག་དང་བཅས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་ལས་ཉམས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འཆི་བའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །ཟུང་རྔུ་དང་བཅས་པ་ནི་འབྱིན་དཀའ་བ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་བདུན་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཟང་པོ་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པའི་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་གལ་ཏེ་ཡང་འོན་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་རྒྱན་ནོ། །བསམས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པས་སོ། །རོ་མྱངས་པ་ནི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའོ། །ཞུ་བ་ནི་ཐ་མར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ལའོ། །ལོག་པར་གཟུང་བ་ནི་ལོག་པར་ཐོས་ནས་སོ། །ལོག་པར་རིག་པ་ནི་ལོག་པར་བརྟགས་པས་སོ། །ལོག་པར་ཁ་ཏོན་བྱས་པ་ནི་ལོག་པར་གོམས་པར་བྱས་པས་སོ། །ལེགས་པར་གསུངས་པ་ནི་སྔས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །དུག་དང་བཅས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་བྱེད་པ་ལ་ཞེན་པས་འདིར་ཉིད་ལ། འདི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ནོ། །སྐུར་པ་ནི་སྨོད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་དེས་སྨོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སྦྱོར་བ་


DTG090_Page_0211
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་རྗེས་དག་གི་གནས་སྐབས་སུ་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ། དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིའོ། །ཆུད་མ་ཟོས་པ་ནི་མ་ཉམས་པ་ལ་མ་གཏོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །གང་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་བསྔོ་བ་ཉིད་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་འདིར་ཞེས་པ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ལ། འདིས་ཞེས་པ་ནི་བཤད་མ་ཐག་པ་སྟེ། མ་གཏོགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་དགུ་པའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཞེས་པ་ནི་མ་གཏོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཤད་ལ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ནས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་འདི་དག་གིས་སོ། །མཆོག་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་བཅུ་གཅིག་པའི་རབ་ཏུ་མཐར་འགྲོ་བའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་བཤད་པའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་ལ་གང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུའོ་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཆུང་ངུ་སྟེ་བཅུ་པའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་འདིར་བཤད་པའི་བླ་ལྷག་པའི་བསོད་ནམས་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུའོ་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་འབྲིང་གི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་


DTG090_Page_0212
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཡང་རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསྟན་པ་ལ། ལྷག་མ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེས་པའི་བར་གྱིས་ནི་བཤད་པའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །ན་བ་ནི་ནད་པ་ལ། དེའི་རྐྱེན་ནི་ཆེད་དུ་སྨན་ནོ། །ཡོ་བྱད་ནི་ཡོངས་སུ་གདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་བར་སྦྱར་བ་ནི་རྒྱུ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ལ་དེ་རྣམས་སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །བདེ་བ་ལ་རེག་པ་ནི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེས་གང་གནས་པ་སྟེ་འཆགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རེ་རེས་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་བ་སྟེ། རིམ་གྲོ་བྱ་བ་ཉིད་དུ་སོ་སོར་གནས་པར་བྱས་ལ། དེ་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རིམ་གྲོར་བྱེད་པ་པོའི་རེ་རེར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པར་བྱས་ལ་སོ་སོར་གནས་པར་བྱེད་པས་སོ། །རིམ་གྲོར་གནས་པ་གང་ལ་ཞེ་ན། རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལའོ། །སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དེ་ནི་འདིར་དུས་རིང་དུ་བསགས་པའོ། །དེའི་གཞི་ལ་ནི་དུས་རིང་དུ་བསགས་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྡུད་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །ཞོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་ཇི་སྲིད་དུ་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིམ་གྲོ་བ་སོ་སོར་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྲོ་བྱེད་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་དེ་སྲིད་དུ་རིམ་གྲོར་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སོ་སོའི་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཆེན་པོའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། །ཆོས་མཆོག་འབྲིང་གི་བྱེ་བྲག་གི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། ཐབས་དང་མི་དམིགས་པ་དག་གིས། །དགེ་བའི་རྩ་ལ་ཡི་རང་བ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡིད་བྱེད་པ། །བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་འདིར་བརྗོད་དོ། །ཞེས་ཏེ་དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་ལུས་པ་ནི་མ་ལུས་པར་བྱས་པའོ། །མཆོག་ལ་སོགས་པ་བཅུ་བཞི་ནི་མཆོག་ཉིད་དེ་ཕྱོགས་


DTG090_Page_0213
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཅུ་དང༌། དབུས་དང༌། དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་དང་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་ཡིན་ནོ། །ཚིག་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་དང་དུས་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དབུས་ཀྱི་ཕྲ་མོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ། ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་བྱེད་པའི་དད་པ་ཤིན་ཏུ་གཟེངས་བསྟོད་ཅིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཡང་བྱེད་པས་སོ། །མི་འཛིན་པ་ནི་གཟུང་བར་བྱ་བར་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་མི་དམིགས་པ་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ལ། མི་རྟོག་པ་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུའོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ལ། མི་མཐོང་བ་ནི་ལྟ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་ནི་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རྟོགས་པས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པས་རྣམ་པར་སྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་སྐྱེས་པ་ནི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ངེས་པར་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མ་གྲུབ་པའོ། །འོང་བ་མེད་པ་ནི་མ་འོངས་བའི་དུས་མེད་པ་ལ། འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་སོ། །དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་འགག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་བར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སྐབས་སུ་ཡང་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་ནི་ངེས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་རྣམ་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་པོ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་དེ་ཉིད་བཞིན་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་གྱིས་


DTG090_Page_0214
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆགས་པ་ནི་སྲིད་པ་ལ་དེ་མེད་པ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའོ། །སྲིད་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ནི་མ་བཅིངས་པ་ལ། དེ་ལ་མ་གྲོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅི་ལྟར་ཞེ་ན། མི་འཕོ་བའི་སྟེ། གནས་གཞན་དུ་འཕོ་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ། སྔ་མ་འཇིག་པས་སམ་གཞན་སྐྱེས་པས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་གནས་གཞན་དུ་འཕོ་བ་དང་འཇིག་པ་མེད་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་བླ་མ་ལ་སྟེ། དུས་མཚམས་དང་བཅས་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའོ། །ཁྲོས་པ་ནི་སྨོད་པ་དོར་བ་ལ་རྡེག་པ་ནི་གདུང་བའོ། །སྤྱོས་པ་ནི་སྐྱོན་དུ་གྱུར་པ་དང་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ང་རྒྱལ་དང་བཅས་པ་ནི་ཡོད་པ་ལས། ཐབས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། དེས་འདི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་མི་དམིགས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ། གཉིས་པའོ། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་འདི་རྣམས་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཅུང་ཞིག་འདིར་རབ་དང་བཅས་པས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་དུ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཁ་ཅིག་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱི་དགེ་བ་མི་ཟད་པར་བྱེད་པར་འདོད་ནས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་ཞིང་རྗེས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེར་སྣ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བྱས་པ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་པས་འདི་དག་གི་རིམ་པ་ནི་ངེས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་མཐར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ། དེའི་དེ་དག་བརྗོད་པའི་ལེའུ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ།། །།འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་


DTG090_Page_0215
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དྲུག་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སྤངས་པས་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བཅུ་ཞེས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་དྲུག་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ལས་མངོན་དུ་རྒྱུ་བའི་གནོད་པ་ཅན་ནི་མེད་དེ། སྔོན་ཉིད་དུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ལ་ཉལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གནས་དང༌། བག་ཆགས་སོ། །འདིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བཅས་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མེད་ཅེས་པའི་སྐུར་བ་འདེབས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པར་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་བཤད་དེ། འདི་ཡང་ལོག་པར་ལྟ་བའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་གཅིག་ཅིག་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་པར་གཏོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོས་སྐྱོན་མེད་པར་རྩོམ་པར་བཅོམ་ཞིང་སྐྱོན་དང་འགལ་བ་ཅན་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། བསྒོམ་པ་བསྒོམ་པས་ལམ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཤིན་ཏུ་བའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མཐའ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། གང་ཡང་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་རྣམས་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་བས་བྱེ་བྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་ལ། འདིར་དང་པོའི་བརྒྱད་ཅུ་ནི་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་སོ་སོར་བར་ཆད་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ཏེ། འདིར་བར་ཆད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ན་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེ་སྟེ། རང་གི་སྐད་ཅིག་ལ་ནུས་པ་མེད་ཅིང་མི་སྐྱེ་བ་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྟེ། སྔོན་དུ་ལམ་གྱིས་རྟོགས་ཞེས་པས་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ན། གཉེན་པོས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་པའི་ངོ་བོས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་


DTG090_Page_0216
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡང་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པར་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་སྐྱེས་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་ནུས་ཤིང༌། བག་ཆགས་སུ་བསྒྲགས་པའི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བྱེ་བྲག་འགགས་པ་དུས་མཉམ་དུ་སྣང་བ་སྐྱེས་པས་མུན་པ་འགག་པ་བཞིན་ལ། དེ་ལྟར་ཡང་འགགས་པས་མ་འོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་གནས་པ་དེ་ལ་ཡང་སྤངས་སོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེའི་དང་པོ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་སྒྲུབ་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དྲུག་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་དགུ་ལའོ། །དེ་ནས་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཅིག་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པར་དག་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞེས་བརྗོད་དོ། །སྒྲུབ་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེ་བྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་བའི་རྣམ་པར་དག་པའི་ངོ་བོ་ནི་ལམ་ཤེས་པར་མ་བཤད་དེ། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད་མཆོག་ཉིད། །ཀུན་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད། །ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་མེད་པར་ནི། །གཏོད་པར་བྱེད་པ་དོན་ཆེན་ཉིད། །ཅེས་ཏེ། སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ངོ་བོ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་པོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་བར་ཏེ། མཆོག་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་གཏོད་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་གཏོད་པ་ལ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་ཐོབ་པས་དོན་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ་འདིར་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་


DTG090_Page_0217
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གང་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་བརྗོད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པས་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་དེར་བསྐྱེད་པ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྒྲིབ་པའི་མུན་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྣང་བ་ལ། དེ་ལ་བགྱིད་ཅེས་པ་ནི་སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་སྣང་བ་དང་ཀུན་ཏུ་སྣང་བར་ངེས་བགྱིད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཕྱག་བགྱི་བར་འོས་པའི་རྗེས་ལ་ནི་བསྐོར་བ་ཡང་ངོ༌། །འདི་ནི་སྤངས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། གོས་པ་མེད་པ་ནི་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཉེ་བར་མ་གོས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་སྒྲིབ་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་གསུམ་གྱིས་ནི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་སོ་སོར་སྣང་བས་སྣང་བ་སྟེ་དེ་བྱེད་པའོ། །རབ་རིབ་ནི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་རབ་རིབ་དེ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ནི་གང་དུ་དེས་དོན་དམ་པར་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྟ་བའི་མུན་པ་རྣམས་སོ། །འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་རང་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུངས་ལ། གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། བརྟེན་པར་བགྱི་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །མཆོག་ཏུ་བགྱིད་པ་ནི་གནས་ཏེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བར་བགྱིད་པ་ནི་བགེགས་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྔ་ནས་ལྡོངས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །འཇིགས་པ་དང་ཉེ་བར་འཚེ་བ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྤོང་བ་དང་སྣང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐེག་པ་


DTG090_Page_0218
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དམན་པ་ཅན་གྱི་དོན་གསུངས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི་སྤྱན་ལྔ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་གཙོ་བོར་བྱེད་པས་དེས་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པ་ལ་དམིགས་པའི་དབྱེ་བ་སྟེ། ལྔ་ནི་ཤ་དང༌། ལྷ་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །དབྱེར་མེད་པས་སྤྱན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མཐོང་བའི་འཆིང་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་གཏི་མུག་ནི་མི་ཤེས་པ་ལ་མུན་པ་ནི་མུན་གནག་གོ །རབ་རིབ་ནི་མུན་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་གཏི་མུག་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་རྣམས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། མདོར་བསྡུ་ན་རྗེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། རབ་རིབ་ནི་སྤྱི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་དེ་མི་བྱེད་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཅན་པས་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་བྱེད་དོ་ཞེ་ན་ནི་སྟེ། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། ལམ་ལོག་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། །དེར་ལྟུང་བ་རྣམས་ལ་ལམ་སྟེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གཞུག་པའོ། །གང་གི་ལམ་ལ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ལའོ། །གང་ཞིག་བཤད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཡང་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་རབ་ཏུ་སྤངས་པ་དེའི་དེ་འདིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཅན་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམས་ལ་འགག་པ་མེད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གང་ཡང་སེང་གེ་བཟང་པོས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་གོ་རིམས་ཇི་བཞིན་དུ་དྲོད་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་རྣམས་ཀྱི་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སུ་དོན་དམ་པར་གཞག་


DTG090_Page_0219
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། སྒྲུབ་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཟག་པ་མེད་པར་གསུངས་ཏེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདིར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་དྲོད་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཇི་ལྟར་རིགས་ལ། གང་ཡང་བཤད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་རང་གིས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ངོ་མཚར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ས་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པའི་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་འདི་དང་ཡང་ཇི་ལྟར་མི་འགལ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་གསུང་རབ་ལ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་ཚུལ་ཉེས་པ་མང་པོ་རྣམས་ནི་གཞུང་མངས་ཀྱིས་དོགས་པས་བདག་ཅག་གིས་མ་སྤྲོས་ཏེ། ལེགས་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱས་ལ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འདོར་བ་ཉིད་དོ། །མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ན་གོང་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྐྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པར་འགལ་བ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི། ཡུམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡུམ་ནི་སྐྱེད་པ་པོ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉིད་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེ་དེ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་པོའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་པའི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ལ་དེའི་སྦྱིན་པས་སྐྱེད་པ་པོའོ། །སངས་རྒྱས་སུ་གཟུང་བས་སང་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་དུ་དོན་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། དབང་པོ་མཆོག་དང་


DTG090_Page_0220
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལས་ལྡང་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་སྟོབས་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སོ། །དེ་ལ་སྲིད་པ་དང་མི་སྲིད་པ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་ངན་དུ་སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་གནས་ཡིན་ལ། འདོད་པ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང༌། ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡང་ངོ༌། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་བསོད་ནམས་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟེ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ལས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་ནི་མི་གཡོ་བའོ། །མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེ་སྡང་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །དབང་པོ་ནི་དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ལ། དེ་རྣམས་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པའི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ། འདི་ནི་དབང་པོ་དམན་པའོ། །འདི་ནི་འབྲིང་ངོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ལམ་ནི་འདིའོ། །འདི་ནི་ཞེ་སྡང་གི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་བ་བརྒྱད་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་དཔྱོད་པ་ཙམ་པོ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རོ་མྱང་བ་ལ་སོགས་པས་སོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ལྡང་བ་ནི་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པས་སམ་ཐོད་རྒལ་གྱིས་སོ། །སྔོན་གྱི་གནས་ནི་སྔོན་གྱི་


DTG090_Page_0221
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་བ་དང་སྐྱེ་བའོ། །ཟག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ། དེ་རྣམས་གང་དེ་ཟད་པ་དང་ལམ་གང་ཞིག་གིས་ཟད་པ་དེ་གཉི་གའི་ཟག་པ་ཟད་པའོ། །གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་འདི་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་སྟོབས་ཏེ། ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་མི་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཐུབ་ཅེས་པ་ནི་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་མི་ནུས་པའོ། །སེང་གེ་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་དོགས་པ་མེད་ཅིང་རིགས་པར་སྨྲ་བ་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྟེ། དེའི་མི་འཇིགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་རྣམས་སོ། །མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། གཉི་ག་ཡང་རང་གི་དོན་ཏོ། །བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་བགེགས་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ནི་མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ལ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཏེ། གཞན་རྣམས་ལ་དེ་བཤད་པས་དེ་རྣམས་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྟེ། དེའི་དམ་བཅས་པ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་མེད་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་སྐྱབས་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། དེའི་བགྱིད་པ་ནི་འདིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དགུ་ཞེས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །འདི་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པས་མཐུ་དང་ལྡན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཁོར་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ལ། དེའི་གཉེན་པོ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་པོ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེའི་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་པོ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། ཐེར་ཟུག་ཅེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཐེར་ཟུག་པར་གནས་པ་སྟེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་རོ་གཅིག་པའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གཉེན་པོར་གྱུར་ན་ནི་གདོད་ནས་དེ་ཉིད་པས་འཁོར་བར་


DTG090_Page_0222
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མི་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཐོག་མར་བློ་དང་ལྡན་པས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ལམ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་དེའི་གཉེན་པོ་སྟེ། འདིས་ནི་སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུངས་ལ། ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཁྱད་པར་ནི་སྟོན་པ་པོ་སྟེ། རང་དང་གཞན་རྣམས་ལའོ། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། གཅིག་གིས་ཀྱང་མ་རྫོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་དེ་ཉིད་འཁོར་ལོ་སྟེ། གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ལ་འཁོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་སྐོར་བ་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཏེ། དེ་ཉིད་དེས་བསྐོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བདེན་པ་བཞི་ལ་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་པ་ནི་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་བཞིའི་ངོ་བོའི་ལེའུ་དང་པོའོ། །དེ་ཉིད་ལ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་ནི་ལེའུ་གཉིས་པའོ། །དེའི་དེ་ཉིད་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤངས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དང་བསྒོམ་པ་ཉིད་ནི་ལེའུ་གསུམ་པ་སྟེ། འདི་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མོ་གཤམ་གྱི་རང་གི་སྐད་ཅིག་སྐྱེ་བ་ཉིད་ནི་རྒྱུན་འགགས་པ་ནི་མེས་གྲང་བ་འགགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལོག་པའི་ཤེས་པ་འགག་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྔོན་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དེའི་རྒྱུ་ཅན་དེས་འགགས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྦྱོར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་འགོག་པའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོའོ། །མཆོག་ཉིད་གསུངས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གནས་པར་བགྱི་བ་ནི་གནས་པར་བྱས་ཤིང་མཆོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡིད་ལ་བགྱི་བ་ནི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཕྱག་འཚལ་བར་བགྱི་


DTG090_Page_0223
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་ནི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱིས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ནི་གནས་སྐབས་ལ་འདྲི་བའི་རྒྱུ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོག་ཉིད་དུའོ། །ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་མེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་དང་བྲལ་བའོ། །སྐལ་བ་མེད་པ་ནི་བསྐོར་བར་མི་ནུས་པ་ལ་དམུས་ལོང་དུ་གྱུར་པ་ནི་དམུས་ལོང་དང་འདྲ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་མཆོག་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །གང་ཞིག་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཇི་སྲིད་དུ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་ཅིང་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་འདིའི་སྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་གང་ཞེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་གང་ཡང་གཏོད་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཉེ་བར་མི་དམིགས་ཞེས་པའི་གཏོད་པའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མིང་ནི་འདུ་ཤེས་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་བརྟགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་གཏོད་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་གཏོད་པར་མི་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་སོ། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཉེ་བར་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་ཡང་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་ཉེ་བར་མི་གནས་པ་ནི་ཅུང་ཟད་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་གཏོད་པར་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །རིང་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། གསོག་ཏུ་བགྱིད་པ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསོབ་ཏུ་བགྱིད་པ་ནི་དེའི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་བགྱིད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་མི་བྱེད་པའོ། །ཡོད་པ་ནི་འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དག་གི་དོན་ཇི་ལྟ་བར་ཁྱོད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གསལ་བར་མ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་པ་སྟེ། གཟུགས་གསལ་བར་མ་བྱས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཅེས་པའི་བར་ནི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་ཡང་མ་མཐོང་བ་སྟེ།


DTG090_Page_0224
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རིང་དུ་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ། ཆེན་པོར་མི་བགྱིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུད་པར་མི་བྱེད་གཡེང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དོན་ཆེན་པོར་ཡང་ངོ༌། །རྒྱུ་མཐུན་པ་ནི་དེའི་རྗེས་སུ་གྱུར་པའི་ངེས་པས་སོ། །སེམས་ཅན་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ལ། གང་ཟག་གམ་རྫས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི། མཚན་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བར་ནི་སྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དོ། །འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དབེན་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །མངོན་པར་བྱང་མ་ཆུབ་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་བྱ་བ་དེ་ལ་མེད་པས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་དེས་མ་བཟུང་བས་སོ། །སྟོབས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་སྟོབས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཅུང་ཟད་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་ལ་ཞེས་པ་ནི་དོན་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་པ་དང་བདུན་པ་ལ་ཡང་མོས་པའི་རྒྱུ་དང་སྤོང་བའི་རྒྱུ་ཡོད་དེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སངས་རྒྱས་བསྟེན་དང་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་པ། །འདི་ལ་མོས་པའི་རྒྱུ་དག་ཡིན། །ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་རྒྱུ་དག་ནི། །བདུད་ཀྱི་ཐིབས་ཀྱིས་ནོན་པ་དང༌། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་མ་མོས་དང༌། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་མངོན་ཞེན་དང༌། །སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཟིན་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། མོས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མོས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅིང་མོས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེའི་བཤད་པ་ནི་མི་བགྱིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ནེམ་ནུར་ནི་གནོད་པ་ལ། ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །རྨོངས་པ་ནི་སྒྲུབ་པ་དང་མི་ལྡན་པས་སོ། །རྨོངས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྨོངས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དོན་དང་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དོན་གྱི་ཚུལ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རང་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། གདམས་ངག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་


DTG090_Page_0225
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ལ། ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་འཚལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་སོ། །རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ལྟར་གཞན་ཉིད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་རྟགས་ཀྱིས་ཏེ། རྟགས་གསུངས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་ཅེས་པ་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་སྤྱོད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པ་ནི་འདིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་སྤྱོད་པ་ཅན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟེན་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ནུས་ཞེས་པ་ནི་གང་གིས་གང་ལའོ། །ཉན་པར་འདོད་པ་ནི་སྒྲ་ལའོ། །རྟོགས་པ་ནི་དོན་ལའོ། །བསམ་པ་ནི་དུས་གཞན་དུ་དྲན་པར་རོ། །བསྐྱེད་པ་ནི་བསམ་པའི་དུས་སུའོ། །ཉེ་བར་གཟུང་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་དུས་སུ་སེམས་པས་བརྟན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་དང་འདི་ལ་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་རྟེན་རྣམས་ལའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པས་ལ། རྣམ་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། དཔེར་ན་བ་ལང་གི་ཨོག་ཤལ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །རྟགས་ཀྱིས་ནི་བཅོས་མས་ཏེ། དཔེར་ན་བ་ལང་གི་དྲིལ་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ལ། མཚན་མ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་མ་སྟེ། དཔེར་ན་བ་ལང་དཀར་པོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བསྟན་པ་ནི་གཞན་ལའོ། །མཉན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་ལས་སོ། །ཕུང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབེན་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་གཉིས་དང་བྲལ་བས་ནི་ཤིན་ཏུ་དབེན་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་མ་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གང་ན་ཡང་ངོ༌། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དབེན་པའོ། །འབྲས་བུའི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བས་ཞི་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུས་པའོ། །གང་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ལ་


DTG090_Page_0226
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཉེ་བར་དམིགས་པ་སྟེ། དམིགས་པ་མེད་པ་ཙམ་པོ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའོ། །ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ནས་ཡུན་རིང་པོར་ངན་འགྲོར་གནས་པས་དེས་ཉན་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བ་ལ་དེ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཏེ། དེས་རྒྱུའི་བྱ་བ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་གནས་སྐབས་ནི་དེ་ལྟར་གནས་བརྟན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་འདིར་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལའོ། །རྣལ་འབྱོར་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་ན། རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་ནི་ཡུན་རིང་པོར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་མིན་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཚོད་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དེ་གསུངས་པ་ནི་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་མ་བྱས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་དྲིས་པ་ནི་དད་པ་དང་བྲལ་བས་སོ། །བྱས་པ་ནི་ལན་ཅིག་བྱས་པས་སོ། །བསགས་པ་ནི་ཡང་ཡང་བྱེད་པའོ། །ཀུན་ནས་བསགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེར་བའི་ནུས་པ་ཐོབ་པའོ། །ལུས་ཀྱིས་ཚོགས་པ་ནི་ཉན་དུ་འོང་བའོ། །སེམས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའོ། །ངག་གིས་ནི་སྐབས་སུ་བབ་པ་མི་སྨྲ་བའོ། །མི་སྦྱིན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མ་ཉན་པའོ། །མི་ཤེས་པ་ནི་གཞུང་ལ། མི་མཐོང་བ་ནི་དོན་ནོ། །ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པ་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལ། རིག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པས་སོ། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་བཏང་བས་སོ། །སྐུར་བ་ནི་ངག་གིས་སོ། །ཁྲོ་བ་ནི་སྨོད་པ་ལ། ཉེ་བར་བཅོས་པ་ནི་སུན་འབྱིན་པ་ཉིད་དོ། །བསྲེགས་པ་ནི་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྲེགས་པའི་ཕྱིར་ལ། འདུན་པ་ནི་དབང་གི་དངོས་པོའོ། །ཕྱིར་བཟློག་པ་ནི་འདུན་པ་ལས་སོ། །འབྲལ་བར་བྱེད་པ་ནི་འདིས་འདུན་པ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པས་བྲལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་གཏོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྡོག་པར་བྱེད་པ་ནི་སླར་མི་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྤོང་བར་སྨྲ་སྟེ། སྤོང་བར་སྨྲ་བ་ནི་འདི་ལ་བསླབ་


DTG090_Page_0227
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་མི་བྱ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཁྲོ་བར་སྨྲ་བ་ནི་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་མ་ཡིན་ཞེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ནི་དང་པོའི་སྟོབས་རྣམས་བཅོམ་པའི་སེམས་རྨོངས་པས་རྟོགས་ན་ཤ་ཁོན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་འདུལ་བ་ལ་སྣང་བ་ཆོས་ཉིད་དང་མི་འགལ་བ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོ་སྡེ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་ནི་འདུལ་བ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ནི་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པས་བཤད་པ་ནི་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཁྲོན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྒལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་མ་སོང་བའི་ཕྱིར་ན་ཆུའི་རྟེན་དུ་མ་གྱུར་ཅེས་པ་སྟེ། འདིར་མང་དུ་བརྗོད་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །བྱོལ་སོང་ནི་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དུ་འགྱུར་ཞེས་པ་དང་དོན་གཅིག་གོ །ཐམས་ཅད་ནས་ནི་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་དེ་ལྟར་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནི་ཡན་ལག་གིས་སོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཏེ། བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་ལས་ཀྱི་བྱ་བའོ། །ཉེ་བར་གནས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །ཀུན་ནས་བསླང་བ་ནི་ཉེ་བར་བསགས་པའོ། །འཇིག་པ་ནི་བཤིག་པ་སྟེ། གང་གིས་མེས་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མེས་འཇིག་པའོ། །འདོར་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྲིད་པ་བར་མའི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱེ་བའི་ལུས་ཀྱིས་ཏེ། རྒྱུད་མཉམ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་རྣམས་དེས་གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མྱོང་བར་འགྱུར་བའོ། །མ་བསད་པ་དང༌། ཕ་བསད་པ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་བསད་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་དབྱེན་བྱས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་ཕྱུང་བ་ཞེས་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་ཏེ། བར་མཚམས་མེད་པར་མནར་མེད་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །མཚམས་མེད་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་དང་འདྲ་བ་མེད་པས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་དུ་ཡང་ངམ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའམ་ཚུལ་མཐུན་པ་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གསུམ་ནི་དོན་མཐུན་པའི་ཤེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ།།


DTG090_Page_0228
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་དེ་ཉིད་ལས་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ན་དེ་ལ་ལྟ་བར་ཡང་ངོ༌། །སོ་རྩིའི་ལོ་མའི་འདབ་མ་རུལ་བ་ནི། དེ་མ་པོར་ན་གཞན་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །སོ་རྩིའི་ལོ་མ་བཞིན་དུ་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་འདི་རྣམས་དེ་བཞིན་ནོ། །ནག་པོ་ནི་རྩྭའི་བྱེ་བྲག་ལ་སྲེད་ནི་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ། ཞིང་ལ་མ་བསལ་ན་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །ནག་པོའང་སྲིན་བུ་ཞེས་པ་ཁ་ཅིག་སྟེ། ནག་པོ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ལས་སྐྱེས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནག་པོ་ལ་ནི་རེག་ནས་སོ་མ་བཏབ་ཀྱང་དུག་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་དག་ལས་ཉན་པ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལམ་མ་ཡིན་པས་ཕོངས་ཤིང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཏེ། སྡུག་ཅིང་དྲག་ལ་གནོད་པ་ཆེན་པོས་སོ། །སྣང་བར་བྱས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཤེས་པར་རོ། །དཀར་པོའི་སྐལ་བ་ནི་དགེ་བའི་སྐལ་བའོ། །དེ་དང་ལྡན་པར་ནི་ཡང་དག་པར་སྐྱེད་པའོ། །སྦྱོར་བ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པས་སོ། །བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་གསུངས་ལ། ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་མི་མོས་པས་དེ་ལ་དད་པ་དང་དང་བ་མེད་པར་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་པ་ནི། བདག་ལ་བསྟོད་པ་དང་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉེས་པའི་སྐབས་ཚོལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གཅིག་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ་ནི་དེའི་འདིར་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་རྒྱུ་དྲུག་གསུངས་པ་ལ་མདོར་བསྡུས་ནས་བཞི་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་བའི་ནང་དུ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་ལ་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །སྒྲུབ་པའི་ལེའུ་འདིར་ཡན་ལག་བདུན་གྱིས་སྒྲུབ་པ་གསལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་ངན་འགྲོའི་གཞུང་མང་བའི་ཕྱིར་དམྱལ་བའི་ལེའུ་བརྗོད་པ་སྟེ་བདུན་པའོ།། །།དག་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་མོས་པར་དཀའ་བ་ཉིད་པས་དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་ནི་འདུན་པ་དམན་པས་སོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་བགེགས་ཀྱིས་སོ། །ལེགས་པར་མི་ཉན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་


DTG090_Page_0229
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཉེན་རྣམས་ལའོ། །ཇི་ཙམ་དུ་ཟབ་པ་ཞེས་པ་ནི་མིང་ཙམ་དུ་ཟབ་པས་མོས་པར་དཀའ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མ་བཅིངས་མ་གྲོལ་བ་སྟེ། དུས་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཆོག་ཏུ་མོས་པར་དཀའ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔ་ནས་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ནི་འཆིང་བ་ལ་སྔ་ནས་དག་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྡོག་པའི་ཐར་པ་སྟེ། དག་པ་ཞེས་རབ་ཏུ་གྲགས་པའོ། །འདིར་ཡང་བཅིངས་པ་དང༌། གྲོལ་བ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་ཅིང་དག་པ་ཞེས་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའོ། །རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། འབྲས་བུ་དག་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །དག་པ་ཉིད་དེ་གང་གི་ཕྱིར། །དེ་གཉིས་ཐ་དད་མ་ཡིན་ཞིང༌། །བཅད་དུ་མེད་པས་དག་པར་བརྗོད། །ཅེས་ཏེ། འབྲས་བུ་དག་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལ་འདིས་གོང་དུ་མོས་པར་དཀའ་བའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ལ། གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་མ་འཁྲུལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཉིད་ཀྱི་བཤད་པ་ནི་ཐ་མི་དད་ཅིང་གཅད་དུ་མེད་པ་ཞེས་པའོ། །ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་སུ། ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ལམ་གསུམ་གྱི། །ཉམས་ཕྱིར་སློབ་མ་བསེ་རུ་དང༌། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་དག་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་རྣམ་ཀུན་ཤིན་ཏུ་བཞེས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ལམ་དང་གསུམ་པ་རྣམས་ལ་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་ལམ་གསུམ་དེས་སྤངས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཏེ་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐའི་མཚམས་དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་ཤིན་ཏུ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་བ་ནི་སྲིད་པ་མཐར་གྱུར་པ་སྟེ། བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་ཀུན་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེ། རྣམ་ཀུན་ཞེས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་དེ་ལ་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ལ་སོགས་པའི་ལམ། །དག་པ་ས་དགུ་པོ་རྣམས་ལ། །ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི། །


DTG090_Page_0230
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དྲི་མ་ཡི་ནི་གཉེན་པོ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ་ས་རྣམས་ལ་དག་པ་དགུ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཏེ། ལམ་སོ་སོ་ལ་ས་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་ཕྱེ་བས་བྱེ་བྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་ལ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་ས་རེ་རེ་ལ་སྐྱོན་རྣམ་པ་དགུ་དགུ་སྟེ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་གི་གཉེན་པོས་སོ། །འདིར་རྣམ་པ་དགུའི་ལམ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟབ་མོའི་གཏིང་དཔག་དཀའ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །གསལ་བར་བགྱིད་པ་ནི་མུན་པ་སེལ་བ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ནི་མཐོང་བ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །མཚམས་སྦྱོར་བ་མཆིས་པ་ནི་སྲིད་པ་གཞན་དུ་འཕོ་བ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་མཆིས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །ཐོབ་པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་དེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པ་མེད་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །མངོན་པར་གྲུབ་པ་མ་མཆིས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །རྣམ་པ་འདི་དགུ་ནི་ལམ་སྟེ་ས་རེ་རེ་ལ་ཤེས་པར་བྱའོ། །བཀའ་སྩལ་པ། ཤིན་ཏུ་སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་གཉེན་པོ་ཉིད། །གཞལ་དང་གཞལ་བྱ་མཉམ་ཉིད་ལ། །ཀླན་ཀ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་དང༌། །ལམ་ཡང་དེ་ཡི་གཉེར་པོར་འདོད། །ཞེས་པ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་མ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་


DTG090_Page_0231
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལམ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཞེས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོར་སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོ་ཉིད་ལ་འདིར་ཡང་གཞལ་དང་གཞལ་བྱ་མཉམ་པ་ཉིད་གང་དུ་གསུངས་པ་ནི་མ་འཚལ་བ་ནི་མི་འཛིན་པ་ལ་ཡང་དག་པར་མ་འཚལ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་གསལ་བར་འདོད་ནས་འདྲི་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཀླན་ཀ་ནི་འདིར་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་མི་འཐད་དེ་ཞེས་པའི་གང་དུ་སྐྱོན་བརྒྱད་པོ་འདིར་གསུངས་པ་ནི། ལམ་གང་དེ་ཡང་ཞེས་པའི་ཡང་ནི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དང་ཐ་དད་པའི་རིམ་པ་སྟེ། ཀླན་ཀའི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེད་པ་ལ་དང་པོའི་ཚིག་གོ །བསྒོམ་པའི་ལམ་ཉིད་དུ་མི་འདོད་ལ་འདིར་ཀླན་ཀ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལན་ནི་གོང་དུ་བཏབ་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་དེ་ལྟར་ཞུམ་པར་འདྲི་བ་སྟེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པའི་ཀླན་ཀ་སྨོས་པ་སྟེ། ཀླན་ཀ་གཞན་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ལ། གྲུབ་པའི་མཐའི་རྒྱུ་ནི་ལམ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་སོ། །ཕན་པར་ཡང་མི་བགྱིད་ལ་གནོད་པར་ཡང་མི་བགྱིད་ཅེས་པ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ། གལ་ཏེ་དེ་གང་དུ་ཅུང་ཞིག་མི་བྱེད་ན་དེ་གང་དུ་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པས་དེའི་དེ་ལ་ནི་འདིར་ཅུང་ཟད་བྱེད་དུ་མེད་ལ། གློ་བུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་འབའ་ཞིག་ཟད་པར་འདོད་པ་ལ་བརྗོད་དོ། །མི་འཛིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ། གལ་ཏེ་བཟུང་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པར་གྱུར་ལ་དེ་ནས་མི་འཛིན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ། གང་དུ་འདི་ལྟར་ཆོས་འདི་དག་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་ན་མངོན་པ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མཐོང་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་མཐོང་བ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །རྣམ་པར་


DTG090_Page_0232
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དག་པའི་ཕྱིར་མི་འཛིན་པ་ནི་དོན་དམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་གཏོང་བའོ། །ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་དེ་རྣམ་པར་དག་པས་བདག་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ་ཇི་ལྟར་བདག་རྣམ་པར་ཤིན་ཏུ་མེད་པ་དོན་དམ་པར་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་དང་འབྲས་བུ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྣམས་ཤིན་ཏུ་མེད་ན། འདི་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་མེད་པ་ཉིད། དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དང་རོ་གཅིག་པས་ཡོད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །བདག་རྣམ་པར་དག་པས་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་མེད་ཅེས་པའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ་ཐོབ་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་ཅེས་པ་སྟེ་ཀླན་ཀ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ལ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ། གང་དུ་འདི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤིན་ཏུ་མེད་ལ། དེའི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དང་རོ་གཅིག་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་སྟེ། དེའི་བདག་ཉིད་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་བས་ཐོབ་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །བདག་མེད་པས་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་མུ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ། དེ་གང་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་ནི་དེ་ཇི་ལྟར་མུ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གང་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དེ་ལ་མེད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མུ་ཇི་ལྟར་ཆོས་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པས་རོ་གཅིག་པ་ཡོད་པ་མིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་ཤིན་ཏུ་ཡང་མུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དེའི་དབྱེ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཐམས་


DTG090_Page_0233
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གང་དེ་དེ་ལྟར་དོན་དམ་པར་མེད་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ། དེ་གལ་ཏེ་དེ་གང་དུ་རྟོགས་ན་དེ་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ། འདི་ཉིད་འདིའི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། གང་གིས་འདིར་དོན་དམ་པར་ཤིན་ཏུ་མེད་པར་རང་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་ཤིང་མཐོང་བའོ། །གང་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཡོད་ཅིང་དོན་དམ་པར་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་དེ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྟོགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཀླན་ཀ་དང་ལན་ནོ། །

གསུམ་པ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་སྐབས།


DTG090_Page_0233
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལམ་ཤེས་པའི་རྗེས་ལ་དེ་རྣམས་བདེ་བར་རྟོགས་པའམ་རྣམ་པར་སྤྲོས་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་ལ། དེ་ནི་དངོས་པོ་བརྒྱད་དེ་དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། ཤེས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཤིང༌། །སྙིང་རྗེས་ཞི་ལ་མི་གནས་དང༌། །ཐམས་མ་ཡིན་པས་རིང་བ་དང༌། །ཐབས་ཀྱིས་རིང་བ་མ་ཡིན་ཉིད། །མི་མཐུན་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དག་དང༌། །སྦྱོར་དང་དེ་ཡི་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་མཐོང་བའི་ལམ། །དེ་འདྲ་ཀུན་ཤེས་ཉིད་དུ་འདོད། །ཅེས་ལ། འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། ཚུ་རོལ་ཕ་རོལ་མཐའ་ལ་མིན། །དེ་དག་བར་ན་མི་གནས་ཤིང༌། །དུས་རྣམས་མཉམ་པ་ཉིད་ཤེས་ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་འདོད། །ཅེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །ཚུ་རོལ་ནི་འཁོར་བ་ལ་ཕ་རོལ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བར་ནི་དབུས་ལ་ཡང་མི་གནས་པ་སྟེ། གསུམ་ཆར་མི་དམིགས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་དག་ཡང་དག་པར་རིག་པས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་གཉི་གའི་ཉེ་བར་དམིགས་པ་དང་བྲལ་བས་གང་དུ་ཡང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་དུས་གསུམ་མཉམ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་གསུངས་པ་ནི་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཐུན་མོང་དུ་སྔོན་བཤད་ནས་འདིར་ནི་ཁྱད་


DTG090_Page_0234
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་གྱི་རང་བཞིན་ལའམ། ཡང་ན་གང་དུ་ཡང་མི་གནས་པ་སྟེ། གང་གི་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བ་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པ་གསུམ་གྱིས་མི་གནོད་པ་རྣམས་སོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་མ་རིག་པ་ཙམ་པོ་སྤང་བའི་རང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཙམ་པོ་ཚོལ་ཏེ། འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་ཡིད་བྱུང་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བརྟགས་ཤིང་དེ་ཤིན་ཏུ་འདོད་ནས་འབད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མྱུར་བ་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་ཅེས་པས་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ཡི་མཚན་བཅས་དམིགས་སྒོ་ནས། །ཐབས་མ་ཡིན་པར་རིང་བ་སྟེ། །ཞེས་ཏེ། མཚན་མ་དང་བཅས་པར་དམིགས་པས་ཐབས་མ་ཡིན་པའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་མིང་དང་མཚན་མ་དག་གིས་ལ། གསོག་ཏུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གསོབ་ཏུ་བྱེད་པ་ནི་མིང་གིས་སོ། །རྒྱང་རིང་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་མཚན་མས་རྒྱང་རིང་དུ་འགྱུར་བའོ། །བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིས། །ཡང་དག་ཉེ་བ་ཉིད་དུ་བཤད། །ཅེས་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་ཞེན་པ་དང་བདེན་པ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལེགས་པར་བཤད་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་དུ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ལེགས་པར་བསྟན་པ་ནི་སྦྱོར་བ་བཅུ་གཉིས་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཤིན་ཏུ་མཐར་གཏུགས་པ་ནི་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རབ་ཏུ་མི་གནས་པས་སོ། །ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་ཆགས་པའི་མཐའ་རྣམས་རྣམ་པར་སྤངས་པས་སོ། །གང་དུ་ཡང་ཇི་ཙམ་དག་ནི་ཚིག་གི་རྒྱན་ནོ། །ངོ་མཚར་ནི་མིང་ལའོ། །ཆགས་པ་སྤོང་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཆགས་པ་རྣམས་སྤྱིར་བསྟན་ནས་ཁྱད་པར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།


DTG090_Page_0235
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་སོགས་ཕུང་པོ་སྟོང་ཉིད་དང༌། །དུས་གསུམ་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། །སྦྱིན་སོགས་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་རྣམས་ལ། །སྤྱོད་པའི་འདུ་ཤེས་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཞེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཕུང་པོ་ནི་སྤུངས་པའོ། །སྤྱོད་པའི་འདུ་ཤེས་ཏེ། མིང་ངམ་མཚན་མར་བྱེད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉིད་པས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཏེ། ཆགས་པ་དང་བཅས་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །ཡུམ་བར་མར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེས་པར་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་ཆགས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་འདིར་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ཕྱིར་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཆགས་པ་ལྷག་མ་གསུངས་པ་ནི་འདི་ཙམ་དུ་བསྐྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་གི་ལམ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་པོ་ཞེས་པ་ནི་རྟོགས་པས་དང་པོར་ཆགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་ནས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །འདིའི་ཆགས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་མི་རྟོག་པ་ལ་དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི་མི་ནུས་ཞེས་པ་ནི་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ། ཆགས་པར་བརྗོད་པ་དེ་རྣམས་སྤོང་བའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་ངར་འཛིན་མེད། །གཞན་དག་དེ་ལ་འཛུད་པ་དང༌། །དེ་ནི་ཆགས་པའི་མཐའ་འགོག་པར། །ཞེས་ཏེ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ངར་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམ་པ་མེད་པའི་མཐུས་ཏེ། སྔོན་དུ་བཤད་ནས། གཞན་དག་རློམ་པ་མེད་པ་དེ་ལ་འཛུད་པར་གསུངས་པ་ནི་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེའི་མིང་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ཆགས་པ་སྤངས་པ་དེའི་རྒྱུས་སོ། །ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་སུའོ། །ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་སྔོན་དུ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་ཉན་དུ་གཞུག་པའོ། །ཡང་དག་པར་དགོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་པའོ། །ཡང་དག་པར་གཟེངས་


DTG090_Page_0236
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བསྟོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྲོད་པ་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལེགས་སོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་རྟོགས་པས་ནི་ཆགས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནོད་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ངར་འཛིན་པ་མེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཆགས་པའི་མཐའ་རགས་པ་རྣམས་བཀག་ནས། བསྟན་བཅོས་ལས། རྒྱལ་ལ་སོགས་ལ་ཆགས་པ་ཕྲ། །ཞེས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་དེ་ཡང་ཕྲ་མོ་སྟེ། སྩོགས་པའི་སྒྲས་ནི་དེ་དག་དང་གཞན་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་མཚན་མ་དང་བཅས་པས་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་ནུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་གསུམ་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་ན་མཚན་མར་བྱེད་པར་མི་ནུས་ཞིང་དམིགས་པར་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུས་གསུམ་ལས་གྲོལ་ཞེས་པ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མིག་གིས་དང༌། རྣ་བས་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་རྣམས་ཀྱིས་མི་རིག་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་པར་བྱང་མ་ཆུབ་ཅེས་པ་ནི་གང་དུ་དེ་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་ཅུང་ཟད་མེད་པའོ། །གང་ཡང་འདི་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །གང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་འདི་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ནི་བསམ་པ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆོས་ཀྱི་ལམ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །དབེན་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་ཟབ་ཉིད། །ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་ནི། །ཤེས་པས་ཆགས་པ་སྤོང་བ་ཡིན། །མཐོང་བ་ལ་སོགས་བཀག་པའི་ཕྱིར། །དེ་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བར་བཤད།།གཟུགས་ལ་སོགས་པར་མི་ཤེས་ཕྱིར། །དེ་ནི་བསམ་མི་ཁྱབ་པར་འདོད། །ཅེས་ཏེ་དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཟབ་མོའོ། །དབེན་པ་ནི་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ལ། ཆོས་ཀྱི་ལམ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་ཏེ། །ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་ཤེས། །ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །གཅིག་


DTG090_Page_0237
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་དེ་ལ་སྟེ་དེ་ལྟར་བཤད་དོ། །འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ལྟར་ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཚུལ་ལ། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དག །རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མ་ལུས་པ། །ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདི་ཤེས་བྱ། །ཞེས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ཆགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པར་བརྗོད་པར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆགས་པས་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །སྦྱོར་བ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་སོགས་དེ་མི་རྟག་སོགས་དང༌། །དེ་མ་རྫོགས་དང་རབ་རྫོགས་དང༌། །སྦྱོར་བ་བཀག་པས་སྤྱོད་པ་ནི། །དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ཉིད་དང༌། །མི་འགྱུར་བྱེད་པོ་མེད་ཉིད་དང༌། །སྦྱོར་བ་དཀའ་བ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །སྐལ་བ་ཇི་བཞིན་འབྲས་ཐོབ་པས། །དེ་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་འདོད་དང༌། །གཞན་ལ་རག་ལས་མིན་གང་དང༌། །ཤེས་བྱེད་རྣམ་བདུན་སྣང་བ་ལ། །ཞེས་ཏེ། དེ་མི་རྟག་སོགས་དང་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྫོགས་པ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་དེའི་སྒྲས་ནི་ཆགས་པ་བཟུང་སྟེ། གཉི་གའི་མཉམ་པོར་ཟས་བཞིན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་མ་ཆགས་པ་དག་གིས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྤྱོད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དགག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྟེ། འདིར་སྦྱོར་བ་བཅུ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། འདིར་དེ་འདྲ་བ་ནི། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་དེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བར་བགྱི་ཞེས་པའོ། །མི་སྤྱོད་ན་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་ནའོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། མི་སྟོང་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མེད་པ་ཞེས་མི་སྤྱོད་ན་སྟེ། དེ་ལ་མི་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་


DTG090_Page_0238
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྱོད་པ་ནི་འདི་ལ་ཞེས་པ་སྟེ། མ་རྫོགས་པ་དང་རྫོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་སྤྱོད་པར་བྱ་བ་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་མ་བཅིངས་པ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལས་མ་གྲོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །ཡང་དག་པར་མ་འདས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་ལས་སོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་མ་ཆགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་སྟེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་ལ། བསྔགས་པས་ནི་ཡོན་ཏན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་སྦྱོར་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྒྲའི་དོན་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི། བསྟན་པ་རྣམས་ལ་ཉམས་པ་དང་འཕེལ་བར་མི་བྱེད་པས་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གནས་བརྟན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བསྒོམ་བར་བྱ་བ་དགའ་བས་དེ་ལྟར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་གསུངས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །ཞུས་པ་ནི་དམན་པའོ། །ཡ་ཡ་པོ་ནི་རྒོད་པས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་མི་ལྡོག་པའོ། །ནམ་མཁའ་བསྒོམ་པ་ནི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གོ་ཆ་མེད་པ་ནི་གང་ཞིག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིའོ། །ནམ་མཁའ་དང་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སོ། །དེ་མི་གཏོང་བས་དེའི་བགྱི་བ་དཀའ་བ་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲོ་བའི་དོན་དང་བྱང་ཆུབ་ཆེད་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གོ་ཆའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བར་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །ནམ་མཁའ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི། མཐོ་བ་དང་འགྲོ་བའི་བགེགས་བཅོམ་ཞིང་ཡོངས་སུ་ཐར་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཐོན་


DTG090_Page_0239
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོར་མིག་འདེགས་པ་སྟེ་འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ཡང་བྱ་བ་དཀའ་སྟེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ནི་མི་བྱེད་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་སྐྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉི་ག་བྱ་བར་དཀའ་བ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་དེ་དག་གིས་མཛད་པས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པར་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་སུ་ལ་ཅི་ལ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སུའོ། །ནམ་མཁའ་ནི་སྐར་མའི་ལམ་སྟེ། འདིར་དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །བླ་གབ་མེད་པ་ནི་ས་སྟེང་དུ་མ་བཀག་པས་གནས་ཀྱི་ཚུལ་མེད་པ་ཅན་ལ། འདིར་ནི་དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེ་ནི་གཉི་གའི་འབྲས་བུ་ལ་དེའི་སྐལ་བ་ཇི་བཞིན། འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མི་སླུ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བསྲུང་བ་དང་བསྐྱབ་པ་དག་དང་བཅས་པ་ནི་སྦེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པ་དག་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་དེའི་བསྲུང་བ་སྟེ། དེ་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་མིན་པའི་སྦྱོར་བའོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོར་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བསྒྲགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུ་དང་རྨི་ལམ་དང༌། བྲག་ཅ་དང་མིག་ཡོར་དང་གཟུགས་བརྙན་དང་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན་ནོ་ཞེས་སོ། །གང་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་དུ་སྣང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་བཤད་དེ། གང་ཞིག་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གནས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་དོན་དམ་པར་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དཔེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བསྟན་པར་ནུས་པ་ལས། གདུལ་བྱ་ཁ་ཅིག་ལ་དཔེ་ཁ་


DTG090_Page_0240
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅིག་གང་གང་གྲགས་པ་དེའི་ངོ་བོ་དཔེ་མང་པོ་གསུངས་ཏེ། དེས་ཉེ་བར་མཚོན་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ལ་བྲག་ཅ་ཉིད་གསུངས་པའོ། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་གསུངས་པ་ནི། ནམ་མཁའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ཇི་སྙམ་ཞེས་པ་ལ་སྒོས་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་ནས་ཞེས་པའོ། །དེས་དེའི་ཅི་ཞིག་སྲུང་བར་བྱེད་དེ་སྣང་བ་རྣམས་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་བྱེད་རྣམ་བདུན་གྱི་སྦྱོར་བའོ། །སྦྱོར་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རློམ་མེད་པ། །རྣམ་བཞི་དེ་ཡི་མཉམ་པ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་པ་རྣམ་པ་བཞི་རློམ་པའི་སྦྱོར་བའི་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས། གཟུགས་ལ་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད། གཟུགས་ཀྱིས་དང་བདག་གི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་ལ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཏེ། འདིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང༌། འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟར་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་བས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ཡང་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལའོ། །གང་དུ་བྲག་ཅ་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་འདིར་དེས་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེས་རློམ་སེམས་པ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་ནི་བལྟ་བར་བྱ་བ་རྣམས་སུའོ། །མི་ཤེས་པ་ནི་འཛིན་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པ་ནི་བརྟགས་པས་སོ། །དེ་ལྟར་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་གསུངས་པ་ནི། དེ་དག་ཀྱང་ཞེས་པ་སྟེ། མེད་ཅིང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རློམ་པ་དེ་བརྟགས་ནའོ། །ཡང་དག་པར་མི་སྣང་ཞེས་པ་ནི་བལྟ་བར་བྱ་བར་གཟུང་དུ་མེད་ལ། ཡང་དག་པར་མེད་ཅིང་ཞེས་པ་ནི་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་གྱུར་པའོ། །མི་དམིགས་ཞེས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་བརྟག་བྱར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ནི་རྣམ་པར་


DTG090_Page_0241
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །སྦྱོར་བའི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཞར་ལ་བསྟན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱང་འདིར་བསྟན་ན་ཡང་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ཉིད་དེ་མི་མཇེད་ཀྱིའོ། །སངས་རྒྱས་སྟོང་ནི་གང་འདིར་མི་མཇེད་འདི་ཉིད་ཀྱི་བསྐལ་པ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་ཐོག་མ་བཞི་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། འཁོར་བ་འཇིག་དང༌། གསེར་ཐུབ་དང༌། འོད་སྲུངས་དང༌། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། འདི་དག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱམས་བས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ལ་སྟོང་ཕྲག་ལྔ་ཡང་འདི་ཉིད་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །གཙོ་བོར་གསུངས་ཤིང་རྣམ་པར་དག་པའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་པོའི་ལེའུ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་བ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་བརྒྱད་པའོ།། །།བཤད་མ་ཐག་པའི་བསྟན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་སློབ་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མིང་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་མིང་གི་དོན་ཏེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །འདིའོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟར་གོང་དུ་གོང་གིས་གང་དུ་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མཉམ་ཞིང་མིང་གིས་བརྗོད་པ་རྣམས་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། དེ་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་མ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་པའི་བརྗོད་པ་པོ་རྣམས་ནི་བྲག་ཅ་ལྟ་བུ་ན་དེ་ལྟ་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། དེ་གསུངས་པ་ནི་ཡིན་ཞེ་ན། འདིར་མི་དམིགས་ཏེ། གང་དུ་ཆོས་གཉིས་དོན་དམ་པར་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། བརྗོད་བྱ་དང་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་དེས་ན་བསྟན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སློབ་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་གང་གིས་གང་དུ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་མི་ནུས་ཞེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0242
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་འདིར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་བསྟན་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་བདེན་པ་ལ། །ཆོས་ཤེས་རྗེས་སུ་ཤེས་བཟོད་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་བདག་ཉིད་འདི། །ཀུན་ཤེས་ཚུལ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་ནི་འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཡུལ་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཆོས་ཤེས་པ་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་དང་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཤེས་པ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེའི་བདག་ཉིད་ཅན་དེ། དེ་ནི་རིམ་གྱིས་བསྟན་བཅོས་ལས། གཟུགས་རྟག་མ་ཡིན་མི་རྟག་མིན། །མཐའ་ལས་འདས་དང་རྣམ་དག་དང༌། །མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ལ་སོགས་དང༌། །མཁའ་འདྲ་ཆགས་པ་སྤངས་པ་དང༌། །ཡོངས་སུ་འཛིན་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་མེད་དང༌། །གང་ཕྱིར་འདི་དོན་བརྗོད་པ་ཡིས། །གཞན་པ་སྦྱིན་དུ་མེད་པ་དང༌། །དམིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ནད་མི་འབྱུང༌། །ངན་སོང་ཆད་དང་འབྲས་བུ་ནི། །མངོན་དུ་བྱ་ལ་མི་རྟོག་ཉིད། །མཚན་མ་དག་དང་མ་འབྲེལ་དང། །དངོས་དང་མིང་དང་གཉིས་པོ་ལ། །ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི། །ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་ཏེ། མཐའ་ལས་འདས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་རྣམ་པར་དག་པས་ཡོངས་སུ་དག་ཅེས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །བརྗོད་པ་ཡིས་ཞེས་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་ཞེས་པ་རྗེས་སུ་སྦྱར་བའི་གང་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རུང་བའོ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་ལ་དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་གསུངས་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་མ་ཡིན་བཅིངས་པ་མ་ཡིན་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་ལ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བས་ཞེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྟག་ཅིང་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡོངས་


DTG090_Page_0243
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སུ་དག་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པས་སྟོང་པ་དང༌། མི་སྟོང་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པས་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་པས། ནམ་མཁའ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གོས་པ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྨྲར་མེད་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་རི་བོ་དང་ཆུ་དང་རླུང་གི་བྲག་ཅས་ཅུང་ཟད་བརྗོད་དུ་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ་ནམ་མཁའ་ལ་བརྗོད་དུ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །གང་གིས་བརྗོད་པའི་འདོད་པའི་དོན་གཞན་གྱིས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང་ཐོབ་པ་པོའི་བརྗོད་པས་བརྗོད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་བྲག་ཅས་ཅུང་ཟད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་ལྟར་བརྗོད་དུ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་ལ། གང་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་བྲག་ཅས་སྨྲར་མེད་ཅིང་དེ་བརྗོད་དུ་མེད་ཅེས་པ་ནི་བསྡུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དེའི་མི་དམིགས་པ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་དེ་ལ་དེ་ཡིས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་ཅུང་ཟད་དམིགས་སུ་མེད་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཏེ། འདིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་དམིགས་སུ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དེས་གོས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། གོས་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མ་གོས་པ་ནི་གོས་པ་མེད་


DTG090_Page_0244
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ཉིད་དོ། །གཉི་ག་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་འཆི་བའི་དུས་ཞེས་པའི་བར་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །མང་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་བསྲུངས་པས་ཀྱང་སྟེ་འོ་ན་འདི་ཉིད་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་ལ་བསྲུང་བ་སྟེ་འདི་ལས་བསྲུང་བ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་བྱ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་ནི། འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དགྲ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །ཅི་ཙམ་དུ་གཅེས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཅི་ཙམ་དུ་རབ་ཏུ་གྱུར་པའོ། །འདིར་བསོད་ནམས་ལ་བསྟོད་པ་གསུངས་པས་ངན་སོང་ལ་སོགས་པ་ཆད་པ་དོན་གྱིས་གསུངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཞུགས་པ་ནི་འཇུག་པ་ལ་འདིའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་འཇིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཅན་ནོ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་ནི། སྐྱེ་བ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་ཞུམ་པ་ནི་མངོན་པར་མི་ཞེན་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མི་གནས་པའོ། །ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཡང་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །མ་སྐྱེས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་མ་དམིགས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའོ། །དེའི་རྒྱུས་གོས་པ་མེད་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་སྐྱེད་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ནི་དྲི་མ་རྣམས་སུ་གྱུར་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གོས་ཤེ་ན། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་གོས་པ་མེད་པ་ཉིད་ན་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མའི་དྲི་མ་རྣམས་ནུབ་པར་གྱུར་པས་གོས་པ་མེད་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོའི་དངོས་པ་ཡང་ཡི་གེ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། འདིར་དངོས་པོ་


DTG090_Page_0245
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང༌། ཡི་གེ་དང་གཉིས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་གསུམ་ཆར་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅིང་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྤྲོས་པ་དེ་རྣམས་ནི་མེད་པ་ཉིད་པས་འདིར་དེ་ལྟར་སྤྲོས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་འདི་རྣམས་ལ་ཡང་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རབ་ཏུ་མི་གནས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིར་འགྱུར་ལ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་པས་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་སྲིད་པ་དང་ཞི་བ་ལ་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོའི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་ཇི་སྲིད་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལྔ་པོའི་བར་དུ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འབྲིང་པོ་ལས་དེ་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་ནས་ཀྱང་མཐོང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདའ་བར་འདོད་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཏེ། དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐོང་བའི་ལམ་ཉིད་ལ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་རྟོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམ་པར་བཅད་པས་མཐོང་བའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚིག་ནི་འཁྲུལ་པ་གཅོད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྣམས་བསྒོམ་ལམ་དུ་མེད་པར་ཤེས་པའི་དོན་དུའོ། །ཤིན་ཏུ་འདས་ནས་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ལ་ཞུགས་པའོ་ཞེས་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས་བཤད་ལ། དེའི་ཕྱིར་ན་བསྟན་བཅོས་ལས། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་ཏེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་སྡུད་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ས་བདུན་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་སེང་གེ་བཟང་པོའི་བཤད་པ་ནི་མི་འཐད་དོ། །གཞན་ཡང་དེའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། བདག་ཅག་གི་དག་ནི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་པས་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཅུང་ཞིག་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་བདེན་པར་


DTG090_Page_0246
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཐོང་ནས་སྤང་བྱར་བྲི་བར་བྱའོ། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡང་ནས་ཡང་དུ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ་ཞས་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་གོ་སླའོ། །འཕགས་པ་ས་བཅུ་པའི་མདོ་སྡེ་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གྱི་མཐོང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་བསྒོམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དང་ཡང་བཤད་དེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ལྔ་པ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པར་གྱུར་ཏེ། ཀུན་ཏུ་འདས་པར་གྱུར་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སུ་ངེས་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དང༌། རིང་དུ་སོང་བ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་གི་ཡུམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདའ་བར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཡོད་ཅེས་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་ཕྱི་རོལ་པ་བཞིན་དུ་ཁམས་གསུམ་པའི་མངོན་དུ་རྒྱུ་བ་དང་བག་ལ་ཉལ་འདི་རྣམས་སྤོང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དམིགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་བསྒོམ་པ་ནི་མེད་ལ་ཁམས་གསུམ་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་རྒྱུ་སྤོང་བའི་ཐབས་ཙམ་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་མ་ལུས་པར་བསྒོམ་པ་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་པ་ནི་སློབ་དཔོན་ཟླ་བའི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཞེད་པ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་ལ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་མེད་དེ་སྐད་ཅིག་མས་བདག་མེད་པར་ཤེས་པས་ཀྱང་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །དེ་ལྟར་འདི་དང་ཡང་འདི་དང༌།།ཡང་འདི་ཡིན་ཏེ་རྣམ་གསུམ་པོ། །འདིར་ནི་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དག །རྫོགས་པར་ཡོངས་


DTG090_Page_0247
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སུ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། འདིར་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཉ་བར་བསྡུས་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་དུ་མདོར་བསྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་གོང་གི་དེའི་རྒྱས་པར་བཤད་པས་ཏེ། ལེའུ་གཅིག་དང༌། ལེའུ་ཕྱེད་དང་བདུན་དང༌། ལེའུ་ཕྱེད་དང་གཉིས་པ་དག་གིས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཆོས་གང་ལ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་དེའི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་སོ། །འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱེད་པས་སོ། །ངེས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་དེ་ཉིད་ལ་བཞག་པས་ཞི་གནས་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པས་སོ། །ངེས་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་རྣམས་སོ། །ཡོངས་སུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱིས་འཕེན་པར་བྱེད་པའོ། །ངེས་པར་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་དེ་ཉིད་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ཐམས་ཅད་གང་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་མེད་པས་སོ། །འདིར་བསྟན་པ་ཐོས་ནས་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བྱས་པ་དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོའི་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས་ཀུ་ཆོ་དང་ག་ཞ་དག་བྱེད་དེ། ཉིད་ཀྱིས་འཐོར་ཞིང་གཏོར་ནས་བསྟོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་གཉི་ག་དག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལས་གཞན་དུ་ཡང་མི་ཆགས་ཤིང་མ་ཆགས་པས་དམིགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ལ། གང་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་གང་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། གང་ཞིག་མ་སྨོས་པ་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གང་ལ་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་ཅུང་ཞིག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་སོ། །ཆོས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ནི་རྣམ་


DTG090_Page_0248
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་བྱང་བ་རྣམས་སུ་བརྗོད་དོ། །བསྟན་པ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་བསྟན་པས་སོ། །སྦྱིན་པའི་གནས་སུ་བྱས་པ་མེད་པ་ནི་གང་ཟག་མེད་པས་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་རྫོགས་པའོ།། །།

བཞི་པ། རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པའི་སྐབས།


DTG090_Page_0248
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་བཤད་ནས། སྦྱོར་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་དེ། དེའི་མཐའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གཉིས་ནི་སྲིད་པ་དང་ཞི་བ་མཉམ་ཞིང་རོ་གཅིག་པའི་ཞིང་དག་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་མི་སློབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས། སྲིད་དང་ཞི་པ་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་བཤད་དེ། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་ན་བདེན་པ་མི་སློབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་དང་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པར་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཕྲ་བ་སྤངས་པས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པར་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པས་བསྡུས་པ་ནི་ས་བཅུ་གཅིག་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་པས་ན། སེང་གེ་བཟང་པོའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་མཚན་མེད་པར་རབ་ཏུ་སྦྱིན་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པའི་འགྲེལ་པར་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་མ་བྲལ་བར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་མཚན་མར་ནི་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བྲིས་ཤིང་གཞན་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱིས་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་ལ་འཇུག་གི །དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ། དབང་པོའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པས་ནི་དྲོད་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་འདི་རྣམས་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་དབང་པོ་འདི་རྣམས་མེད་པ་ཉིད་ན་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་དབང་པོ་ཡང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྔ་མའི་བྱེ་བྲག་རྟོགས་ནས་འདིར་ཕྱི་མ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་


DTG090_Page_0249
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅེས་པ་རིགས་ལ། དེའི་ཡང་ཐོས་པ་དང་བསམ་པའི་རང་བཞིན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དང་པོའི་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་ལ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་བཤད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དང་འབྲེལ་བས་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་སར་ལྟུང་བར་སྲིད་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་གཉེན་པོ་འབྱིན་པ་པོའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་ལ། འདི་ཡང་ལྟུང་བ་འདི་རྟོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་གནས་པའི་མཚན་མ་མེད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལ་གནས་པ་ནས་གཞན་པ་རྣམས་སུ་སྲིད་པར་འགྱུར། གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་འོག་མ་ལ་གནས་པ་དེའི་ཡང་དག་པར་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་དགོས་ཏེ་དེ་ལ་ལས་གཞན་དུ་ན་དགུ་པ་ལ་འགོག་པར་ལྟུང་ཞེས་བཤད་ཅིང༌། གང་ཡང་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་ཀྱང་རིང་དུ་སོང་བ་ལ་ཡིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ལོག་པ་ཀུན་ཏུ་སྲིད་ཅེས་བཤད་ལ། ས་མི་གཡོ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་དགོངས་ཞེས་པ་དང༌། བསྟན་པར་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་འགོག་པ་དང་ཡོངས་སུ་ལྡོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ལྟུང་བ་ནི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་ས་བཅུ་པར་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་དུ་བསྒོམ་པའི་ལམ་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ས་བཅུ་པ་ཅན་གྱི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཐ་མ་འཆད་པར་འགྱུར་བ་དང་བཅས་པ་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དུས་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ལ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། རྣམ་པར་སྦྱོར་བ་བཅས་རྣམས་དང༌། །ཡོན་ཏན་སྐྱོན་ནི་མཚན་ཉིད་བཅས། །ཐར་དང་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང༌། །སློབ་པ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །སྲིད་དང་


DTG090_Page_0250
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཞི་བ་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཞི་དག་བླ་ན་མེད་པ་ནི། །རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་སྟེ། །འདི་ནི་ཐབས་མཁས་བཅས་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། དངོས་པོ་བཅུ་གཅིག་གིས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པའི་བཤད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། གཞི་ཤེས་པ་ཡི་བྱེ་བྲག་རྣམས། །རྣམ་པ་ཞེས་བྱའི་མཚན་ཉིད་དེ། །ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཅེས་ཏེ། གཞི་ལ་དམིགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་ལ། དེའི་ཤེས་པ་དེའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཏེ། གང་གིས་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མིང་ལ། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། །མི་གཡོ་བ་ཡི་རྣམ་པའི་བར། །བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་བཞི་དང༌། །ལམ་ལ་དེ་ནི་བཅོ་ལྔར་བཤད། །ཅེས་ཏེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བཞི་སྟེ། མེད་པ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དང་དབེན་པ་ཉིད་དང་མི་བརྫི་བ་ནི་དེའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དོ། །ནམ་མཁའ་ནི་མེད་པ་ཉིད་ལ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གཟུགས་པ་སོགས་པ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དག་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་ཏེ། མི་མཉམ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། དེ་ཡིས་མཉམ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཤིན་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གང་ཟག་དང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གནོད་པ་པོ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ན་བརྗོད་པ་ནི་བདག་ལ། བརྫི་བ་མེད་པ་ནི་བདག་མེད་པ་སྟེ། དེའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ནི་མི་བརྫི་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་གནོད་བྱ་དང་གནོད་བྱེད་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་ལ་བཞི་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་གནས་ནི་རྒྱུ་སྟེ། ཐ་མལ་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། བརྗོད་པ་ངག་གི་ལས་དང༌། མིང་ནི་ཡིད་ཀྱིས་ཏེ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འདི་རྣམས་མེད་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གནས་མེད་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། བརྗོད་


DTG090_Page_0251
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དུ་མེད་པ་དང༌། མིང་མེད་པ་སྟེ། དེའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་ནི་ལུས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་དག་མེད་པ་ནི་མིང་མེད་པ་དང༌། ལུས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་མེད་པ་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་པའོ། །བརྗོད་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དེ་མེད་པ་ནི་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །འགོག་པའི་གཞི་ནི་དེ་ལྟར་ཡང་འདིར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའམ། གཟུང་བའམ། ཟད་པའམ། སྐྱེ་བ་རྣམས་མེད་པས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་མ་མཆིས་པ་དང༌། མི་འཕྲོགས་པ་དང༌། མི་ཟད་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྲོ་བ་དང༌། འོང་བ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་གཟུང་དུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཆོས་ལ་གཟུང་དུ་མེད་དེ་དོན་དམ་པར་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་དེས་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་མི་ཟད་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་ལ་མེད་པས་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །ལམ་ལ་བཅོ་ལྔ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དང་ཤེས་པ་པོ་དང༌། མཐོང་བ་པོ་མེད་པ་དང༌། མི་འཕོ་བ་དང༌། དུལ་བ་མེད་པ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། སྒྲ་བརྙན་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་དང༌། གོས་པ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། རློམ་པ་མེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ལམ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནས་བྱེད་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །ལམ་ལ་ཤེས་པ་པོ་དང་མཐོང་བ་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཤེས་པ་པོ་དང༌། མཐོང་བ་པོ་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །ལམ་ལ་ཀུན་ཏུ་འཕོ་བ་མེད་དེ་དེས་ན་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དག་ཏུ་མི་སྦྱོར་བ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ལ་དུལ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་དུས་གསུམ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་པས་དུལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལམ་ནི་རྨི་ལམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་ལྟ་བ་པོ་ལ་འདོད་པའི་དོན་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་བྲག་ཅ་སྟེ། ཡོད་


DTG090_Page_0252
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲ་ལ་སྒྲར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་མིག་ཡོར་དང་གཟུགས་བརྙན་དང་མཉམ་པ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་སྨིག་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ནི་ཆུའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་མེད་བཞིན་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་སྒྱུ་མ་སྟེ། རང་གི་རང་བཞིན་གྱིས་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་དེ་མ་སྐྱེས་པར་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་པའོ། །གང་དུ་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལམ་མ་སྐྱེས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ལམ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །ལམ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་ཅི་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད་པས་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དེས་ན་མཐོང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་སྟེ། སྤྲོས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་རློམ་པ་མེད་པ་སྟེ། རློམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་མི་གཡོ་བ་སྟེ། ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། ཟག་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ། ལམ་ཤེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཤིན་ཏུ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རྣམ་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མཛོད་དུ་ནི་དྲི་མ་མེད་པར་བཅུ་དྲུག་ལས་གཞན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཙམ་གྱི་གཉེན་པོ་ཉིད་པས་ན་དེ་ལྟར་འདིར་འགལ་བ་མེད་དོ། །ལམ་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ནི་གོང་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས། རྒྱུ་དང་ལམ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །འགོག་པ་ལ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན། །དེ་དག་བརྒྱད་དང་བདུན་དང་ནི། །ལྔ་དང་བཅུ་དྲུག་ཅེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་ཏེ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། ལམ་དག་ནི་སྔོན་དུ་བཤད་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ། སྡུག་བསྔལ་དང་འགོག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུའོ། །དེ་ལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བརྒྱད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པ་དང་ཞི་བ་དང་


DTG090_Page_0253
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པར་བརྗོད་དེ། སྔོན་དུ་བཤད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །འདིར་ཆགས་པར་བྱེད་པས་འདོད་ཆགས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལ། འདིར་འདོད་ཆགས་དེ་དང་བྲལ་ཞེས་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། དེ་ལ་འདི་མེད་པ་ནི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པ་སྟེ། ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་པས་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་དོན་དམ་པར་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་དེའི་ཕྱིར་ན་འདོད་ཆགས་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། སྐྱོན་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཟད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་བར་ཡོངས་སུ་བཏགས་པ་མེད་པ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པས་སེམས་ཅན་ཉིད་དུ་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་མེད་པས་སེམས་ཅན་མེད་པ་སྟེ། ཀུན་འབྱུང་བའི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཉིད་ལ་ཆོས་དང་གང་ཟག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ལམ་གྱི་བདུན་ནི་ཚད་མེད་པ་དང༌། མཐའ་གཉིས་རྗེས་སུ་རིག་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་ཐ་དད་མེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། གཞལ་དུ་མེད་པ་དང༌། མ་ཆགས་པའོ། །ལམ་ནི་ཚད་མེད་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ལ། ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ཉེ་བར་བཟུང་བའོ། །ལམ་ནི་མཐའ་གཉིས་རྗེས་སུ་རིག་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་རྗེས་སུ་རིག་པ་མེད་པས་སོ། །ལམ་ནི་ཀུན་ནས་ཐ་དད་པ་མེད་པ་སྟེ། ཐ་དད་པ་


DTG090_Page_0254
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་སྟེ། དེས་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་མི་དགའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པས་སོ། །ལམ་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་སྟེ། གཞལ་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་པས་དམིགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལྔ་ནི། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། དེ་ལ་མི་རྟག་པ་ནི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་མ་བྱས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བདག་མེད་པ་སྟེ། འདུས་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་མི་རྟག་པ་གསུམ་དེ་ལ་མེད་པས་སྡུག་བསྔལ་མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །འགོག་པ་ལ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འགོག་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ནི་དབྱེར་མེད་དེ། དབྱེ་བ་པོ་རྣམས་དམིགས་སུ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་འགོག་པ་ནི་མཐའ་མེད་པ་དང༌། མུ་མེད་པས་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། དུས་གསུམ་གྱིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་ཆོད་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་འདིར་རོ། །གཅིག་པ་ཉིད་དེ་འདིར་གསུངས་པ་ནི། འདི་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། འདིར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རང་གི་དངོས་པོ་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་བཅུ་དྲུག་གི་ནང་དུ་བསྡུ་བའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ནི་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་སྟེ། གང་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས། དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནས་བཟུང་སྟེ། །ཐ་མ་སངས་རྒྱས་ཉིད་རྣམ་པར། །སློབ་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་རིམ་བཞིན་དུ། །སུམ་ཅུ་བདུན་དང་སུམ་ཅུ་བཞི། །སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ་


DTG090_Page_0255
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དག་ཏུ་བཞེད། །ཅེས་ཏེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱི་རེ་རེ་ཞིང་དམིགས་པས་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པའི་བར་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་རྣམས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། བདེན་པ་བཞི་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་རྣམས་མི་དམིགས་པ་ལ་རེ་རེ་ཞིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདིའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པའི་བར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཞེས་པ་ནི་སྟོབས་བཅུ་སྟེ། འདིར་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ལ་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཟག་པ་ཟད་པས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་བར་ནི་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བརྫི་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྟོབས་ཀྱི་དོན་ཏོ། །མི་འཇིགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བཞི་སྟེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་དང༌། བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་འཇིགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཞུམ་པ་མེད་པ་ནི་མི་འཇིགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་སྤོབས་པ་ནི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་སྤོབས་པ་རྣམས་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ། དེ་ནི་ཆགས་པ་དང་ཐོགས་པ་ལས་འདས་པ་ཉིད་དེ་དེ་ནི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་གསུང་རབ་ཡང་ལག་བཅུ་གཉིས་ནི་ཆོས་དང༌། དེའི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་མིང་གི་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་དང་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སྐད་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་སྟེ། དེ་རྣམས་སོ་སོར་རིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་


DTG090_Page_0256
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞན་ལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྤོབས་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་མ་འདྲེས་པར་སྤྱོད་ཅེས་པས་མ་འདྲེས་པ་སྟེ། གཞན་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྣམ་པ་ནི་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་མི་མངའ་བ་དང༌། ཅ་ཅོ་དང༌། དྲན་པ་ཉམས་པ་མི་མངའ་བ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གསུམ་མོ། །སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། མ་བརྟགས་པའི་བཏང་སྙོམས་མི་མངའ་བ་སྟེ། དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསུམ་མོ། །འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མི་མངའ་བ་སྟེ། དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་དྲུག་གོ །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་དུ་ཡེ་ཤེས་འགྲོ་ཞིང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་སྟེ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གསུམ་མོ། །དུས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཆགས་ཤིང་མ་ཐོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇུག་སྟེ། དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསུམ་མོ་ཞེས་པ་ནི་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འདྲ་བ་དང་བསམ་པ་དང་གཞལ་བ་ལ་དེས་སྦྱོར་བ་དང༌། འབྲེལ་པ་ནི་འདྲེས་པ་ལ། དེ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ནི་མ་འདྲེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དེ་ཉིད་དུ་གཤེགས་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ལ་དེའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་ཉིད་ལ། རང་གི་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རང་འབྱུང་བ་ལ་དེའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ནི་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་བྱུང་བས་འདིའི་ཁོངས་སུ་སྡུད་པའི་དོན་ཏམ། རང་གི་འདོད་པས་འདིར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རང་འབྱུང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་ཉིད་ནས་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་འདིར་ནི་རྒྱུར་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་


DTG090_Page_0257
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་བའོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྟོགས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའོ། །རང་འབྱུང་བའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་དོན་གཅིག་གོ །འདིར་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་མ་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་འདིར་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཚོལ་བར་བྱེད་ཅེས་པའི་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ་སྟེ། མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་བའི་རྣམ་པ་ནི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་མོ། །རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྲོ་བཏགས་པ་མ་ལུས་པར་ལོག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་གདུལ་བྱའི་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ངོར་དེ་དང་དེའི་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བས་ཐ་དད་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ལ་ཇི་ལྟར་རིགས་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་དང་འདྲེས་པ་རྣམས་ལ་འདི་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་སྟེ། སྦྱོར་བའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞིས་བཤད་པ་ནི། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས་ལ་གང་དུ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་དང་གསུམ་གྱིས་སྦྱོར་བས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་ནི། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གསུམ་ནི། མཚན་མེད་རབ་ཏུ་སྦྱིན་ལ་སོགས། །ཡང་དག་བགྲོད་ལ་མཁས་པ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་འདི་ལ། །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་འདོད། །ཅེས་པའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་བཞི་པོ་ནི་དྲོད་ལ་སོགས་པའི་


DTG090_Page_0258
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བཞི་ལ་དྲོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི། དམིགས་པ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བདུན་གྱིས་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སོ། །དེ་ལྟར་ཐ་དད་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གྱིས་བཞི་པ་བཤད་པ་ཉིད་ནི་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས་ལ་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིའོ། །གཟུགས་སོགས་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡང་སྟེ། ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་དག་གིས་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དྲོད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གསུངས་པ་ལ། རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་སྐབས་ལའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ལྔ་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ཞེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་ལ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་དང་ལམ་ཤེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་བཟོད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དྲུག་གིས་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་མདོར་བསྟན་པའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལྔ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་སྐབས་སུ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདི་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ལེགས་པར་བཞག་པས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དེ་སྟོད་པར་བྱེད་པའི་ལེའུ་ནི་བསྟོད་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་ཐོས་པར་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ན་ཇི་ལྟར་ན་སྦྱོར་བ་གསུངས་ཞེས་པ་བསྟན་པ་བསྟན་བཅོས་ལས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱ། །དེ་ལས་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྲུན། །དགེ་བའི་བཤེས་ཀྱིས་མགོན་བཅས་པ། །འདི་མཉན་པ་ཡི་སྣོད་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་བརྟེན་དང་ཀུན་དྲིན་དང༌། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་སྤྱོད་པས། །ལེན་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0259
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི། །སྣོད་དུ་དམ་པ་རྣམས་བཞེད་དོ། །ཞེས་ཏེ། སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྨན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་དང༌། དེ་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་དང་སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང་མལ་སྟན་དང་སྟོན་མོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་བསྐྱེད་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་པ་དེ་ནི་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་བསྙེན་བཀུར་ལ། གང་གིས་ཇི་སྲིད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པར་ཡང་རིགས་པས། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་སློབ་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་ལ། སྒྲུབ་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དག་གིས་སོ། །དད་པ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པ་ནི་དད་པའོ། །གཟུང་བར་འདོད་པ་ནི་བཟོད་པ་སྤོང་བར་མི་འདོད་པའི་ནི་འདོད་པའོ། །དོན་དང་གཞུང་དགལ་ཉན་པར་འདོད་པ་ནི་འདུན་པ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ནི་སྤྲོ་བའོ། །དགེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ལེ་ལོ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི་བག་ཡོད་པ་ལ་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་ཐོབ་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་དེ་ཉིད་འདི་ལས་གཞན་དུ་མིན་ཞེས་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མོས་པ་སྟེ། གང་གིས་མི་འཕྲོགས་པ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ལས་ལ་གཙོ་བོ་སྟེ། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་མ་དྲིས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གནས་ལའོ། །ཆུང་ངུ་བ་ནི་བྱས་པ་སྟེ། གང་གིས་དྲི་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བསྐྱེད་པས་འདི་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་པོ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་སྦྱོར་བའི་གོ་སྐབས་ཏེ། དེ་ཡང་བསྡུས་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་ཉིད་ལ་རྒྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་སུ། གཟུགས་


DTG090_Page_0260
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་སོགས་པ་མི་གནས་ཕྱིར། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་ཕྱིར། །དེ་རྣམས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར། །དེ་དག་ཚད་ནི་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཚེགས་ཆེན་ཡུན་རིངས་རྟོགས་ཀྱི་ཕྱིར། །ལུང་བསྟན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཉིད་དང༌། །ངེས་འབྱུང་བར་ཆད་མེད་བཅས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཉེ་དང་མྱུར་བ་དང༌། །གཞན་དོན་འཕེལ་མེད་འགྲིབ་མེད་ཕྱིར། །ཆོས་དང་ཆོས་མིན་སོགས་མི་མཐོང༌། །གཟུགས་སོགས་བསམ་མི་ཁྱབ་མི་མཐོང༌། །གཟུགས་སོགས་དེ་ཡི་མཚན་མ་དང༌། །དེ་ཡི་ངོ་བོ་རྣམ་མི་རྟོག །འབྲས་བུ་རིན་ཆེན་སྦྱིན་པ་བྱེད། །དེ་ནི་དག་པ་མཚམས་དང་བཅས། །ཞེས་ཏེ། སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ན་ཚད་མེད་པའི་བར་གྱི་དེ་རྣམས་ལ་སྦྱོར་བ་དགག་པའོ་ཞེས་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱས་ལ། དེ་རྣམས་ཟབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཏིང་དཔོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་དང༌། །ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ནི་དེ་རྣམས་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པའོ། །དེའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་པ་ནི། ཀཽ་ཤི་ཀ་འདིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྱོད་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་གནས་པའི་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཞེས་མི་གནས་ཞེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །མི་གནས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མི་གནས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་སྦྱོར་བ་ནི་མིང་དང་མཚན་མ་དག་གིས་ཡིན་ལ་དེ་ལྟར་ན་མི་གནས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པ་སྟེ། གནས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟབ་ཅེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། ཟབ་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གཏིང་དཔོགས་པར་དཀའ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ངེས་པར་འབྱེད་པ་ནུས་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་གསུངས་པ་ནི་གཟུང་པར་དཀའ་བ་སྟེ། ངེས་པར་མཚན་མར་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ལས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ན་གཏིང་


DTG090_Page_0261
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དཔོགས་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་གཏིང་དཔོགས་པར་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཚད་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གཟུགས་ཟབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་གནས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཟབ་པ་ཉིད་དོ། །མི་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཏིང་དཔོགས་པར་དཀའ་བ་ཉིད་ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མེད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྐྱོན་ཅིར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། འདྲི་བ་ལ་ལན་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བརྗོད་པ་ནི་དེ་ཡང་ཐོས་ནས་འདི་ལ་དད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་སོ་སོར་སྤོང་པར་བྱེད་པས་དེས་ངན་འགྲོར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ནས་ཚེགས་ཆེན་པོ་དང་ཡུན་རིང་པོར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཚེགས་ཆེན་པོ་ཡུན་རིངས་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱ་ཆེན་པོས་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་ནས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། གཅིག་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་གཞུང་ནོར་པ་ཅན་ལ། གཅིག་ཅེས་པ་ནི་མ་ནོར་བའོ། །བརྙེས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །ཐུགས་བྱུང་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྟེན་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པའི་སྦྱོར་བའོ། །ཡུན་རིང་པོར་ཐེག་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའོ། །ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནི་དཔེ་མང་དུའོ། །མིང་མཐུན་པ་ནི་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའོ། །ཡོངས་སུ་ལྡོག་པ་ནི་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་ལ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པ་ལ་ལྡོག་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཞིང་རྙོག་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་རྩོལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས། ཉན་པ་ལ་ཞེས་པའི་བར་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་མཉན་པ་ཞེས་པའི་བར་ཏེ། སྡོང་པོ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སྡོང་པོ་དང་རི་དགས་ཀྱི་མཚན་མ་ནི་རྩེ་མོ་ལ་སོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་ན་གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མཐར་ཐུག་པ་ནི་ངེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །


DTG090_Page_0262
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྙིང་པ་རྣམས་ལྷགས་པ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལས་ཉེ་བར་སྦྱོར་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྙོམ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ངལ་བར་འགྱུར་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ན་བའོ། །སྨྲ་བ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བའམ་སྨྲ་བར་བྱ་བའོ། །ཉམས་ནི་སྟོབས་སོ། །གྲོགས་ནི་སྐྱེས་བུ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྔོན་གྱི་ཞེས་པ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་ཀུན་རྟོག་པས་ཀུན་བརྟན་པས་དེ་སྐྱེད་པས་སོ། །ངེས་པར་སྐྱེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་བས་སོ། །བསྒོམས་པས་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་སོ། །མང་དུ་བྱས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་ལྟར་བྱས་པས་སོ། །དགའ་ཞིང་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་མྱུར་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་དུ་གཞན་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ནི་ངོ་མཚར་བའོ། །ཅི་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་པ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་ཡང་དག་པར་ཁས་ལེན་པའོ། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་གཏད་ནས་ཐོས་པ་ལ་སྦྱོར་ལ་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་དེ་ལ་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བསླབ་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་སྦྱོར་བའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །ཆོས་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐོང་བའི་སྦྱོར་བའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་མི་མཐོང་བའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །རིན་པོ་ཆེའི་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་རིན་པོ་ཆེས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དག་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་


DTG090_Page_0263
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འབྲས་བུ་རྣམས་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་མཐོང་བས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །ངོ་མཚར་ཏོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡི་གེར་བྲི་བ་ནི་བྲི་བར་ནུས་པའོ། །རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི། རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ལ་ཡི་དམ་མ་ཉམས་པ་ནི་དུམ་བུར་མ་གྱུར་བའོ། །མཚམས་ལས་མི་འདའ་བ་ནི་མཚམས་དང་བཅས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །ཡོན་ཏན་ནི་སྦྱོར་བའི་བསྔགས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། བདུད་ཀྱི་མཐུ་བཅོམ་ལ་སོགས་པ། །ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཅུ་བཞིའོ། །ཞེས་པ་སྟེ་དེ་ལ་དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དགོངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དྲན་པར་འགྱུར་བའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་གནས་པ་ལ་སོགས་པས་ཞེས་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་མཐུ་རྣམ་པར་བཅོམ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་བར་ཆད་བྱེད་པར་མི་ནུས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགོངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཐུ་ནི་ནུས་པ་ལ་བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་ནུས་པ་ལྷག་པར་སྐྱེད་བའོ། །ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །མཁྱེན་པ་ནི་དེ་ལ་དགོངས་པ་དང་བཅས་པའོ། །བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་ནི་རང་གིས་བྱས་པའོ། །གཟིགས་པ་ནི་ཤའི་མིག་གིས་སོ། །རྣམ་པར་གཟིགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་གཟིགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཉེ་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དོན་དུ་གཉེར་བ་ཆེན་པོ་ནི་དེ་ནས་བརྩམས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའིའོ། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ནི་སྲིད་པ་དགའ་བར་སྤྱོད་ཅེས་པ་སྟེ། རུས་དང་རིགས་དང་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆེ་བ་ནི་རྗེས་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་པའོ། །འབད་པ་ནི་དུབ་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་དུབ་པ་ནི་བྱ་བས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་ཆེན་པོ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །འདི་དག་


DTG090_Page_0264
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མདོ་སྡེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །འདས་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་སོ། །བར་ཏ་ནི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་ལོ། །མངོན་པར་གསར་ལ་གསར་བས་སྙིང་པོར་བྱུང་བས་སྙིང་པོའོ། །དེ་ཐོབ་ནས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་འདི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་རོ། །ཆོས་ནི་ཆོས་འདི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལ། འདུལ་བ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་འདུལ་བ་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་ལྔར་འཇིག་རྟེན་དུ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནས་ནུབ་པའི་ཚེ་དེའི་དུས་དང་ཉེ་བ་ན་བྱང་ཞེས་པ་ནི་ཆ་གཞན་རྣམ་པར་གཅད་པ་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའོ། །བསྟན་པ་དེར་རྒྱས་པ་ནས་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཐེག་པ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དྲི་བར་བྱས་པས་ན་ཡོངས་སུ་དྲིས་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཞུས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱས་པས་ཡོངས་སུ་དྲིས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཚེ་རབས་འཕོས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་དེའི་བྱང་གི་ཚེ་རབས་དེ་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལས་ཡང་ངོ༌། །ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་རྣམས་སོ། །མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་བུའི་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདུན་པའམ་སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་བསམ་པས་སམ་བརྗོད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་མི་ཕྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་དག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞག་པར་བྱའོ་ནི་འཇུག་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པ་རབ་ཀྱི་ས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་དགོད་པར་བྱ་བ་ནི་བརྟན་པར་བྱེད་པར་བྱ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་དམ་བཅས་པའི་དངོས་པོའི་དོན་བསྒྲུབས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །མོས་


DTG090_Page_0265
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཅན་ཞེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པ་ཉིད་དང་གཞན་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལྷག་པར་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང་ཡང་དག་པར་འཕོ་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དོན་དང་ཕན་པ་ལའོ། །ཚོལ་བར་འགྱུར་བ་ལ་ཁ་ཅིག་དག་གིས་རྙེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། བཙལ་ཞིང་ནི་འདི་ནས་དེར་སོང་ནས་སོ། །རྗེས་སུ་བཙལ་བ་ནི་འདིར་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐོས་ནས་སོ། །ཡོངས་སུ་བཙལ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རོ། །ཉེ་བར་འོངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཉེ་བར་ནའོ། །ཉེ་བར་གཞོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་འབད་པར་གྱུར་པས་རྙེད་པའོ། །ཉེ་བར་ཕྱོགས་པ་ནི་འབད་པ་མེད་པས་ཐོས་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ངེས་པར་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་སྦྱོར་བ་རྣམས་སེམས་ལ་བཞག་ཅིང་འཛིན་པས་དེའི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་པའོ།། །།སྦྱོར་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་སྐྱོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། སྐྱོན་ནི་བཅུ་ཚན་བཞི་བཅས་པ། །དྲུག་ཏུ་ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་འདིར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་བརྗོད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་སྦྱོང་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །ཡུན་རིང་མོ་ཞེས་པ་ནི་ཡུན་རིང་པོས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་རྫོགས་ནས་དེས་ཡུན་རིང་མོ་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྤོབས་པ་ཡུན་རིང་མོའི་སྐྱོན་ནོ། །དེ་སྐྱེས་ན་ཡང་ཞེས་ཏེ། རྣམ་པར་གཡེངས་པར་འགྱུར་པ་ནི་རྒོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཐབས་ལ་མི་མཁས་པས་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་དེ་ལས་སྐྱེས་པས་ང་རྒྱལ་སྐྱེ་ལ་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་ལ་བརྙས་པར་བྱེད་ནས་ང་རྒྱལ་གྱིས་དམན་པའི་རིགས་སུ་


DTG090_Page_0266
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྐྱེས་ནས་ཡུན་རིང་པོས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྤོབས་པ་མྱུར་བའི་སྐྱོན་ནོ། །གླལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དྲེགས་པ་དང་བཅས་པས་ལུས་བརྐྱང་བ་དང་རྒོད་པ་སྟེ། གད་རྒྱངས་བྱེད་པ་དང་བཏེག་པ་སྟེ་དྲེགས་པས་ལྡང་བར་བྱེད་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་བྲལ་བས་སོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕན་ཚུན་དང་ལྡན་པས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པར་བྱས་པའོ། །རང་གི་ནི་དྲན་པ་མི་འཐོབ་ཅེས་པ་སྟེ་སྤྱོད་ལམ་ཇི་ལྟར་བདེ་བར་གནས་པས་བརྗོད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་བྲལ་བའི་སྐྱོན་ནོ། །ཕན་ཚུན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཞད་གད་བྱེད་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཚོགས་པ་དང་མི་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་ཚོགས་པ་ཉིད་ལ་གླེགས་བམ་ཀུན་འཕྲོག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྲིད་དུ་ཚོགས་པ་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མི་ཕན་པའི་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ངེས་པར་འགྱུར་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གནས་པར་མི་འགྱུར་བའོ་ཞེས་པ་ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་མཚན་མ་འཛིན་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤངས་པ་ནི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །བོར་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གིས་སོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་བསླབ་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟན་ནི་ཟས་སོ། །བོར་བ་ནི་བཏང་བའོ། །ཁམ་ནི་ཁ་ཟས་སོ། །ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་སྦྱོར་བར་རོ། །ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་ནི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ལའོ། །དུལ་བ་ནི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །ཞི་བ་ནི་སེམས་པ་དུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་ངེས་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །བསླབ་པར་མི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མི་དམིགས་པས་ཞེས་པ་ནི་གྱ་ནོམ་པའི་རོ་མྱང་བས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྣང་བ་ནི་གསལ་བ་དང་བཅས་པར་རོ། །དེར་རྟོགས་པ་ནི་མཐོང་ནས་སོ། །ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ནི་ཁ་དོག་གི་དབྱིབས་སོ་ཞེས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་པ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་


DTG090_Page_0267
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ནང་དུ་ཡང་དག་པར་བཞག་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་ཞེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཐོབ་པའོ། །ལེན་པ་མེད་པ་ནི་ཅུང་ཞིག་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པ་སྟེ། དུས་རྟག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་པར་མ་གྱུར་པའི་རྟག་པར་དེའི་སོ་སོར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུན་དུ་ནི་སོ་སོར་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་ཚན་དང་པོའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཤིང་མཁན་ནི་ཤིང་བཟོ་བའོ། །རི་རབ་ཀྱི་སྟེང་དུ་བལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་གསེར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ལ་དེའི་དབུས་སུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཞེས་པའི་ཁང་བཟངས་ཏེ། ལོ་གས་རེ་རེར་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པས་དཔག་ཚད་སྟོང་ལ་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ཕྱེད་ཀྱི་ཐད་ཀའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་ཤེལ་གྱི་ཁང་པ་ཟླུམ་པོ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་དང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་པའི་སྟེང༌། དེའི་དབུས་ཀྱི་ཐད་ཀའི་ཚད་ཀྱིས་དེ་དག་ལ་སྟེ། ཁང་བཟངས་ཀྱི་ཚད་ཆེ་ཆུང་དེས་འདིར་དེ་དག་གི་ཁང་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་ཚད་ཆུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བས་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་སྟེ། ཡང་ཤེས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་མེད་པར་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་རྩིབས་སྟོང་པ་མུ་ཁྱུད་དང་ལྟེ་བར་བཅས་པ་སྟེ། ལྕགས་དང་ཟངས་དང་དངུལ་དང་གསེར་གྱི་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་པའོ། །ཁ་དོག་ནི་འཛམ་བུའི་ཆུ་བོའི་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ལ་དབྱིབས་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་མི་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའོ། །མཐུ་ནི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན་ལ། རྫུ་འཕྲུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། འཁོར་ལོ་དང༌། གླང་པོ་དང༌། རྟ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། བློན་པོ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དང༌། ནོར་བུ་རྣམས་སོ། །རིབ་རིབ་པོར་བྱེད་པ་ནི་རྨོངས་པར་བྱེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆུང་བའི་ཕྱིར་རི་བོ་དེ་གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་འབྱུང་བར་


DTG090_Page_0268
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འགྱུར་ཞེས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ཐོབ་པ་ནི་རྙེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཏེ། མདོར་བསྡུས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ལྡོག་ཅིང་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རོ་ནི་དྲུག་སྟེ་རྫས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཕན་ཚུན་སྦྱར་བ་ལས་ནི་བརྒྱར་འགྱུར་རོ། །དེའི་རོ་བརྒྱ་པའི་ཁ་ཟས་སྤངས་པ་ནི་སེམས་ཀྱིས་ལ་བོར་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཟས་རོ་བརྒྱ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟབ་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་རྩེ་མོའི་ཕྱིར་དང་འོད་གསལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་རྣམས་ཀྱི་སྤོབས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་དང་དེ་ལ་སྤོབས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བྲིར་མེད་དེ། གཟུགས་དང་དྲི་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་རོ་གཅིག་པས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡི་གེ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡི་གེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡི་གེ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡི་གེ་འདི་རྣམས་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་རྣམས་གསལ་བར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གཞན་པའི་དོན་དེས་མཚོན་དུ་མེད་པ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བྲིས་ནས་ཡི་གེ་དང་ཡི་གེ་མེད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་སྐྱོན་བཞིའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡུལ་ནི་མ་ག་དྷཱ་ལ་སོགས་པའོ། །གྲོང་ནི་ཕྱུག་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གནས་པའོ། །ཕྱུག་པོ་རྣམས་གནས་པ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་རོ། །གྲོང་ཁྱེར་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་པ་མང་པོ་གནས་པ་ནི་གྲོང་རྡལ་ལོ། །ལྗོངས་ནི་ཡུལ་གྱི་མིང་ཀཱ་ཤ་ལ་སོགས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་རོ། །དེའི་ཚོགས་ནི་ཡུལ་འཁོར་རོ། །རྒྱལ་


DTG090_Page_0269
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོའི་ཕོ་བྲང་ཡོད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་འཁོར་རོ། །ཀུན་སྟོན་པ་ནི་ཚིག་རྐྱང་པའི་སྙན་དང་གས་སོ། །ལ་གཅན་ནི་ཤོ་གམ་གྱི་གཅོད་པའོ། །བི་ཤི་ཀ་ནི་སྲང་བར་རོ། །ཤི་བི་ཀ་ནི་ཤིང་གི་ཁྱོགས་ཁྲིའོ། །འཚོ་བའི་དོན་གྱི་ཡོ་བྱད་ནི་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་དོ། །དེ་ལྟར་བཞད་གད་དང་སྔོན་གྱི་བྱུང་ཚུལ་ལོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་ཚན་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བལྟ་བར་བྱ་བ་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་ནོ། །ལ་གཅན་གྱི་ཆོ་ལོ་ལྟ་བ་ནི་ཤོ་གམ་གྱི་གནས་སུ་ཤོ་འགྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བའོ། །ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མེ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཐོབ་བར་བྱ་བ་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བར་ཆད་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །རྙེད་པ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་གུས་པའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི་གྲགས་པའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་དགའ་བའོ། །སེམས་ལ་གདུང་བ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གདུང་བ་དང་རོ་མྱང་བའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐབས་མཁས་པ་ནི་གང་གིས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མི་ལྟུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་མཁས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་དག་གིས་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་དག་ལས་དེའི་ལམ་གྱི་སྐྱོན་ནོ། །འདིར་གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་གཞན་ཚིག་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཉན་པ་ནི་སློབ་མ་ལ། ཆོས་སྟོན་པ་ནི་བླ་མའོ། །སྙོམ་ལས་ནི་ལེ་ལོ་ལ། བྱ་བ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་ལེ་ལོ་འོ་ཞེས་འདུན་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱིས་བཅོམ་པའོ། །གཞན་ཡང་གི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། ཐ་ན་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་པ་མེད་པའོ། །སྙོག་པ་དང་ལྡན་པའི་སྒྲ་ཞེས་པའོ། །བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་དོན་ཤེས་པས་སོ། །དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཉིས་ཀའི་འཛིན་པའོ། །སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ལས་བྱེད་པ་པོས་ཏེ། འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། འདིར་འདུན་པ་དང་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བས་ཉམས་པ་དང༌།


DTG090_Page_0270
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མགོ་སྨོས་པས་གོ་བ་དང༌། ཅིག་ཤོས་ཉིད་ཀྱིས་ཉམས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྤྲོས་ཏེ་གོ་བ་དང༌། ཅིག་ཤོས་ཉིད་ཀྱིས་ཉམས་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ཉམས་པའོ་ཞེས་པའི་གཞི་སྟེ། དེ་ལྟར་བཅུ་ཚན་གསུམ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟང་ཟིང་ནི་རྫས་ལ་དེ་ལྷུར་ལེན་པ་ནི་རིན་ཆེ་བར་བྱེད་པས་ན་ཞེས་པ་འདི་ནི་ཟང་ཟིང་ལྷུར་ལེན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷུར་ལེན་པའོ། །འདོད་པ་ཆུང་བ་ནི་ཇི་ཙམ་གྱིས་རང་ཉིད་འཚོ་བ་དེ་ཙམ་འདོད་ཅེས་པ་ནི་འདོད་པ་ཆུང་བའོ། །ཆོག་ཤེས་པ་ནི་ལྷག་པ་མི་འདོད་པའོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པ་ནི་ཁྱིམ་པ་དང་མི་འབྲེལ་བའོ། །དེ་ལྟར་ནོར་སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པ་ནི་ཟང་ཟིང་འདོད་པ་ལ་སོགས་མི་སྦྱིན་པས་ཉམས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཉན་པར་འདོད་པ་ནི་སྒྲའོ། །ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་འདོད་པ་ནི་ལྟོས་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཉམས་པ་གསུམ་སྟེ། དད་པ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ཉམས་པ་དང༌། སྦྱིན་པར་འདོད་པ་དང༌། ལེན་པར་མི་འདོད་པས་ཉམས་པ་དང༌། ཉན་པར་འདོད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་སེར་སྣས་ཉམས་པའོ་གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ཞེས་པ་ནི་གང་ཞིག་ཉན་པར་འདོད་པ་ལ་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ཡོད་པས་དེའི་དེས་ཆོས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བའོ། །འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གཞན་དུ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །སོ་སོའི་ཚིག་དང་སོ་སོའི་ཀུན་ཏུ་སྤོང་བ་ཞེས་པ་ནི་མདོ་སྡེ་གཞན་མེད་པ་དེས་འདོད་པ་ཉམས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་འདོད་པ་ནི་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་སྟེ། ལས་ཀ་གཞན་གྱི་བྲེལ་བས་སོ། །འདིར་འདོད་པ་དང་སྙོབ་ལས་ཀྱིས་ཉམས་པ་དང༌། གཞན་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་ཀྱི་གཞན་གྱི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གཉིད་ལྷུར་ལེན་པ་དང་འདོད་པ་གཉིད་ཀྱིས་ཉམས་པའོ། །གཞན་ཡང་གི་ཚིག་གཅིག་གིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ནས་སྲིད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཚིག་གཅིག་གིས་ནི་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་རྣམས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་སྲིད་པ་ལ་རྒྱབ་


DTG090_Page_0271
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཅིག་གིས་ནི་གཅིག་ཏུ་དང་འཁོར་ལྷུར་ལེན་པས་ཉམས་པ་ཉིད་དོ། །རྗེས་སུ་ཆགས་པས་འདོད་པ་དང༌། གོ་སྐབས་མི་ཕྱེད་པས་ཉམས་པ་དང༌། མུ་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། མི་འགྲོ་བས་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་གཅིག་པུ་དང་འཁོར་ལྷུར་ལེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ནི་བཅུ་ཚན་བཞི་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་མི་འགྲོ་བས་ཉམས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཁྱིམ་ལ་ལྟ་བ་དང་བྱ་བ་མང་པོའི་ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་སོ་སོར་སྤོང་བའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །དགེ་སྦྱོང་གི་ཆ་བྱད་ཅན་དུ་འོངས་པ་ནི་བདུད་ཀྱིས་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེད་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྲུལ་པའི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་དང༌། རང་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆ་བྱད་ཀྱི་བདུད་ཀྱིས་ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པའི་སྐྱོན་ནོ། །དེ་ལྟར་རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གཞིའི་དོན་གསུངས་པ་ནི། བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་ནི་མང་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི་བློ་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་བདུད་ཀྱིས་དེ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་སྦྱོར་བ་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །བདུད་ཀྱི་ལས་བསལ་བར་བྱེད་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ།། །།མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། མཚོན་བྱ་གང་གིས་ཤེས་བྱ་བ། །དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །ཤེས་དང་ཁྱད་པར་དང་བྱེད་པ། །ངོ་བོ་ཉིད་གང་མཚོན་པར་བྱེད། །ཅེས་ཏེ། མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འཇིག་མེད་བདག་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། །དེ་བསྡུས་པ་དང་ཕྱི་རོལ་སོན། །མི་ཟད་པ་ཡི་རྣམ་པ་དག །ཆགས་བཅས་སོགས་དང་རྒྱ་ཆེན་དང༌། །ཆེན་པོར་གྱུར་དང་ཚད་མེད་དང༌། །རྣམ་ཤེས་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། །སེམས་བལྟར་མེད་དང་ཤེས་པ་དེ། །ཕྱེ་བ་ལ་སོགས་ཞེས་བྱ་དང༌། །དེ་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ནི། །དེ་


DTG090_Page_0272
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས། །ཐུབ་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་དང༌། །གཞན་ལ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་ནི། །ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་སྐབས་ཀྱི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཡིན། །ཤེས་པ་འདི་རྣམས་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཞེས་ཏེ། དེའི་སེམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་ཏུལ་ཕྱི་རོལ་དུ་སོན་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཡངས་པ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་པ་དང་ཚངས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། འདོད་པ་བས་གཟུགས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཚད་མེད་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དམིགས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་ལའོ། །འདིར་ཕྱེ་བ་དང་བཙུམས་པ་དེ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །རྟོག་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམས་ཏེ་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བསྟན་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་ཞེས་པ་ནི་ཡུམ་མོ། །རེག་པར་མི་གནས་པ་ནི་བདེ་བར་མི་གནས་པའོ། །ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པར་བཟུང་བ་ནི་ལེགས་པར་རྒྱས་པས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྦ་བ་ནི་བསྲུང་བའོ། །བཅོས་པ་ནི་སྦྱོང་བ་སྟེ། ནད་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་ཤེས་པ་འདུས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རེག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མི་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡེ་འདྲོག་ལ། ཀུན་ཏུ་བབ་པ་ནི་ཐོག་ལ་སོགས་པའོ། །བདག་གིར་བྱེད་པ་ནི་རང་གིར་འགྱུར་བར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤཱ་ཀྱ་ཐུབ་པའོ། །བཞུགས་གྱུར་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུས་སོ། །འཚོ་བ་ཉིད་བཞུགས་པ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སྐུ་ཚེ་བཞུགས་པའི་བར་ཏེ། སྤྲུལ་པའི་སྐུས་སོ། །སྟོན་པ་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོས་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མས་གོ་སྐབས་ཕྱེ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པ་སྟེ། འཇིག་


DTG090_Page_0273
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་འགྱུར་ཞིང་རབ་ཏུ་འཇིག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐད་ཅིག་མའི་ཕྱིར་དང་རྒྱུད་འགག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་འཇིག་རྟེན་ཏེ་བྱེད་པ་པོ་ཡང་ངོ༌། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་ཡི་གེ་རྣམ་པ་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེས་འདིར་ཅི་ཞིག་ཤིན་ཏུ་ངེས་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་མེད་པ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་ན་ཚད་མེད་པ་དང་གྲངས་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ་བསྡུས་པ་ཞེས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཐམས་ཅད་འདིར་ཟད་པར་བྱེད་པས་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་བསྡུས་པ་སྟེ། གནས་དེ་ནི་འདིར་ཟད་པ་ལ། དེ་ཡང་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་ནི་མི་ཟད་པས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་ནི་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་མེད་ཅེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འདིར་མི་ཟད་པ་ནི་ཆ་ཤས་ཀྱང་མེད་པས་ན་མི་ཟད་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་དང་མ་གཡེངས་པའི་ཞེས་པ་ནི་སེམས་བསྡུས་པ་དང་གཡེངས་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་དེའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་དག་གིས་སོ། །གནས་པ་མེད་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ན་འདིར་དོན་དུ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་སོ་ཞེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་འདུས་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་འགག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྟེན་མེད་པ་ནི་དབང་པོ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེའི་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་ན་འཇིག་པ་མི་འཐད་པས་ཟད་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་དེ་ལྟར་མི་གནས་པ་ལ་སོགས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་མི་ཟད་པའི་རྣམ་པའི་ཤེས་པའོ། །མི་ཟད་པའི་རྣམ་པ་དང་ཞེས་པའི་དང་ནི་རྗེས་སུ་བཤད་པ་བསྡུ་བའི་དོན་ཏེ། དེས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་


DTG090_Page_0274
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཞུམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བཟུང་བའི་ཤེས་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དང་པོ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དྲི་མ་ཅན་དུ་བྱས་པ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དེ་རྣམས་མེད་དེ་དེས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་གནག་དུ་ཀུན་ཏུ་མི་གནས་པ་སྟེ། ཀེ་ཏའི་སྒྲ་ནི་གནས་མ་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་གནས་པ་མེད་དེ་དེ་རྣམས་ནི་གློ་བུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དྲི་མ་མེད་པའི་རྟག་པར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་གནས་མེད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། གནས་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པ་སྟེ། སེམས་གནས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་གནས་པ་དང་རབ་ཏུ་གཟུང་བའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། ཟག་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ལ། དེ་དང་སྦྱོར་བས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། གང་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པས་ཡོད་པ་མིན་པའི་འདོད་པ་དང༌། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ངོ་བོ་རྣམས་སུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་གཞོལ་བ་ལ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་གཞོལ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟེ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ངོ་བོ་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་ན་འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་གཉིས་སེམས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་པས་དེ་ལྟར་


DTG090_Page_0275
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གཏི་མུག་དང་བཅས་པ་དང་གཏི་མུག་དང་བྲལ་པའི་སེམས་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞན་གྱི་སེམས་མྱོང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། གང་དུ་རང་གི་བག་ཆགས་ཀྱི་མཐུ་ལས་འོངས་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཅན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། གཞན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་འོངས་པས་ནི་མ་ཡིན་པས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་པོར་ཉེ་བར་གཞག་པར་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཚད་མེད་པ་དང་ཞེས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་རྗེས་སུ་དང་བཤད་པ་ནི། དེ་ལྟར་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་དང་སྟེ། ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་གཞན་ཡང་ཚིག་གཉིས་ནི་ཀུན་ནས་སློང་བ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་དེ་དང་སྦྱོར་བ་སོ་སོར་བཀག་པས་ཀུན་སློང་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། ཤིན་ཏུ་འཕྲོ་ཞིང་སྐྱེ་བ་སོ་སོར་བཀག་པ་ཀུན་ནས་སློང་བ་མེད་པ་དང་མི་སྦྱོར་བ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །མི་འབྲི་བ་ནི་བསལ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པའོ། །མི་འཕེལ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མེད་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་བྲལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་རྣམས་ཞེས་པ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལའོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། །རྒྱང་རིང་པོ་ནས་དྲུང་དུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་པ་དང་དྲུང་ནས་རྒྱང་རིང་པོར་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་ཡོངས་སུ་མི་འགྲོ་བས་ན་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་མེད་པས་ན་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའོ། །སེམས་དེ་དག་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་མཉམ་པས་མཉམ་པ་སྟེ། མཉམ་པ་ནི་དེ་རྣམས་དང་རང་


DTG090_Page_0276
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་གྱིས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་མཉམ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པ་དང་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ནི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། །མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་བཟུང་སྟེ། འདིར་གསུངས་པ་ནི་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། དེ་ཡང་རྟེན་མེད་པའོ་ཞེས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའི་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཚད་མེད་པ་ཤེས་པའོ། །བསྟན་བཅོས་སུ་རྣམ་ཤེས་དང་ཞེས་པའི་རང་གིས་ནི་སེམས་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང་བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། བླ་ན་ཡོད་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་ཤེས་པ་དང༌། མཉམ་པར་བཞག་པ་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་རྣམས་བཟུང་སྟེ། འདིར་གསུངས་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པ་ནི་བལྟར་མེད་པ་ལ་བལྟ་བར་བྱ་བ་དེ་རྣམས་དེ་ལྟར་བསྟན་དུ་མེད་པ་སྟེ། གང་དུ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་འདི་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་པའི་དབུས་ཀྱི་ཚིག་ཕྱིས་པས་སོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་གང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ལ་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་དེས་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱན་གསུམ་ནི་ཤ་དང་ལྷ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིའོ། །ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་མེད་ཅིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རྒྱུད་ལས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པར་བརྟགས་པ་སྟེ། གང་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དེའི་ཕྱིར་ན་དམིགས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་བ་སྟེ་སྟོང་པའོ། །ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཚད་མས་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་གཉིས་དང་ཡང་དག་པ་དང་བདེན་པ་ཉིད་དུ་


DTG090_Page_0277
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྒྲོ་བཏགས་པ་དེ་མེད་པས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དོན་དམ་པར་ནི་མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་ཤིང་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་གཞན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱིས་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། གང་ཞེས་པ་ནི་བླ་ན་ཡོད་པ་ཡང་བླ་ན་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་དེ་ལ་རློམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བདེན་པ་མྱོང་བ་ཡོད་ཅེས་པ་གང་བརྟགས་པ་དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་ཉེ་བར་དམིགས་སུ་མེད་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་གསུངས་པ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་ཅེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་ནི་བླ་མའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པ་སྟེ། དབུས་ཀྱི་ཚིག་ཕྱིས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་བླ་ན་ཡོད་པ་དང་བླ་ན་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ་མཉམ་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དེས་མཉམ་ཞིང་དེ་ཉིད་དུ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལྟར་མིན་པ་ཞེས་པ་སྟེ། མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའི་མི་མཉམ་པ་ནི་མི་མཉམ་པར་འགྲོ་ཞིང་རོ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའོ་ཞེས་པ་ནི། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང་བཞག་པའི་སེམས་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གློ་བུར་གྱི་སྒྲིབ་པའི་འཆིང་བ་ཡོད་པས་ལ། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྟེ། གང་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་དག་དེ་ནི་དེ་ལྟར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་གྲོལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བལྟར་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཞན་གྱིས་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །གཟུང་དུ་མེད་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གཉི་གས་སོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ནའོ་ཞེས་པ་ནི་བལྟར་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་ཤེས་


DTG090_Page_0278
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་ཏེ། ཕྱེ་བ་ནི་ཡོད་པ་ལ་མི་མཐོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་གནས་པའོ་ཞེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གྲངས་ཅན་གྱིའོ། །བཙུམས་པ་ནི་དགག་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཞེས་པ་ནི་རྒྱང་འཕེན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི་དེ་དག་འདུས་པ་སྟེ། འབྱུང་བ་དང་མི་འབྱུང་བ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་ཐ་དད་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་གཅེར་བུ་པའིའོ། །རབ་ཏུ་བཤད་པ་ནི་དེ་དག་དགག་པ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་གང་ཟག་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཏགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱེ་བ་དང་བཙུམས་པའི་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པའི་ཕྱེ་བ་དང༌། བཙུམས་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་པ་ཅན་དུ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། འདི་རྣམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་གསུངས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་དུ་མ་དང་གཅིག་ཉིད་དང་དུ་མ་ཉིད་དེ་དག་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དེ་དེ་དག་ནི་དངོས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་དད་པ་དགག་པ་ཙམ་ནི་དེའི་གཅིག་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་ཏེ། གང་དུ་དུ་མའི་ཕྱིར་དང་སྣ་ཚོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གཅིག་ཉིད་དང༌། དུ་མ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཟད་པ་ནི་ཕྲི་བའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་དང་གླང་པོ་དང་རྟ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཐ་དད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ནི་གནས་སྐབས་ཐ་དད་པས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ནི་དེ་ལ་དངོས་པོའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་དེ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབྱིག་པ་གཅིག་བཅད་ཀྱང་དུ་མར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་ཐ་དད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་


DTG090_Page_0279
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ན། གསུངས་པ་ནི་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དེས་གཅོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དེ་གཞན་ལ་བསྟན་པ་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་གཞན་ལ་བསྟན་པའི་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་མོ། །སྟོང་ཉིད་མཚན་མ་མེད་བཅས་དང༌། །སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། །སྐྱེ་མེད་འགག་པ་མེད་སོགས་དང༌། །ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འཁྲུག་མེད་དང༌། །འདུ་མི་བྱེད་དང་རྣམ་མི་རྟོག །རབ་དབྱེ་མཚན་མ་མེད་ཉིད་ལ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱིས་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཡིན། །ཞེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ལ། ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ནི་འདུན་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་པའོ། །འདིར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་དམིགས་བྱ་གཞན་བརྗོད་དེ། དེ་བཤད་པས་ཀྱང་དེ་རྟོགས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གཅིག་པའི་ཚིག་ནི་དམིགས་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་མང་བའི་ཚིག་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བས་སོ། །གཞག་ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྡ་ལས་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒྲོའི་ཤེས་པའོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ནི་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། འགག་པར་འགྱུར་བའམ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའམ། རྣམ་པར་བྱང་བར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་སྲིད་པ་མེད་པ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྟག་པར་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཅན་ཇི་ལྟར་མིན་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0280
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འབྲི་བ་ལ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་མི་གནས་ཤིང་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བས་བསྡུས་ཀྱང་མ་བཞག་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཞིང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པས་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱིས་པས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའོ་ཞེས་པས་གཟུང་དུ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །འདི་དག་མ་བཞག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བསྐྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཀྲུགས་པའམ་གནོད་པར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པའོ། །འདི་དག་ནི་གང་གིས་ཀྱང་ལག་གིས་མ་བཞག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མ་བྱས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཟབ་མོའོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཞེས་པའི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། གང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་བྱས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཤེས་པའོ། །ཆགས་པ་མ་མཆིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མ་མཆིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། དེ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །དེ་ནི་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་བརྟེན་ནས། །གནས་དང་གུས་པར་བྱ་བ་དང༌། །བླ་མ་ཉིད་དང་མཉེས་པ་དང༌། །དེ་ལ་མཆོད་དང་བྱེད་མེད་དང༌། །ཀུན་འཇུག་མཁྱེན་པ་གང་ཡིན་དང༌། །མ་མཐོང་སྟོན་པར་མཛད་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་དང༌། །བརྗོད་དང་ཤེས་མཛད་མངོན་སུམ་མཛད། །བསམ་མི་ཁྱབ་དང་ཞི་ཉིད་སྟོན། །འཇིག་རྟེན་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ལ། །རྣམ་མྤ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་


DTG090_Page_0281
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱིས་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཞེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་འབྲེལ་ལོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཞེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་སྟེ། མི་གནས་པས་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ཆོས་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་པའི་ཤེས་པའོ། །ཆོས་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་གུས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་པའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ནི་བླ་མའི་ཤེས་པའོ། །རྗེད་པར་ཞེས་པ་ནི་མཉེས་པའི་ཤེས་པའོ། །མཆོད་པར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རབ་ཏུ་བསྒོམ་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཀུན་ཏུ་འཇུག་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་གཉིས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་སྔོན་དུའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དེའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་པོ་མེད་ཅིང་མཐོང་བ་པོ་མེད་པའོ། །མི་གནས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ན། འདིར་ཤེས་པ་དང་གནས་མེད་པས་ཤེས་པ་པོ་མེད་ཅིང་མཐོང་བ་པོ་མེད་པའོ། །འདིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་རྟོགས་ནས་འཇིག་རྟེན་མ་མཐོང་བ་ཉིད་ནི་མཐོང་བའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོའོ་ཞེས་པ་ནི་མ་མཐོང་བ་སྟོན་པའི་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་མཚན་ཉིད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་ད་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་གསལ་བར་བྱེད། དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལྟར་མཐོང་བར་བྱེད་པ་ནི་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཤེས་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་ཤེས་པའོ། །དབང་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་པའམ་ཁ་ཅིག་སྟེ། དབང་རྟེན་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་མཐོང་བ་པོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་


DTG090_Page_0282
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྟོན་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཞི་བ་ཉིད་སྟོན་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་དབེན་པ་ནི་སྟོང་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་ནི་འདིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་ཤེས་དེའི་རྣམ་པར་དག་ཅིང་འགགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ལ་གང་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབྱེ་བ་འདི་རྣམས་གཟུང་བ་འདི་རྣམས་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་བསྟན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་བསྟན་པ་ལ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ལེའུ་ལ་ཡང་དེ་སྐད་བྱས་ཞེས་ཏེ། བཅུ་གཉིས་པའོ།། །།ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་བརྗོད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། བསམ་མི་ཁྱབ་སོགས་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཁྱད་ཞུགས་བདེན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་བཅུ་དྲུག་གིས། །ཁྱད་པར་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ་ལམ་རྣམས་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། དེ་ཡང༌། བསམ་མི་ཁྱབ་དང་མི་མཉམ་དང༌། །གཞལ་དང་གྲངས་ལས་ཡང་དག་འདས། །འཕགས་པ་ཀུན་སྡུད་མཁས་པ་ཡིས། །རིག་བྱ་ཐུན་མོང་མིན་ཤེས་ཉིད། །ཤེས་མྱུར་བྲི་མེད་གང་མེད་དང༌། །བསྒྲུབ་དང་ཡང་དག་འགྲུབ་པ་དང༌། །དམིགས་པ་རྟེན་དང་བཅས་པ་དང༌། །མཐའ་དག་པ་དང་ཡོངས་འཛིན་དང༌། །རོ་མྱང་མེད་དང་ཁྱད་པར་ནི། །བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད་ཤེས་བྱ་སྟེ། །གང་གིས་ལམ་འདི་གཞན་དག་ལས། །ཁྱད་དུ་འཕགས་པས་ཁྱད་པར་ལམ། །ཞེས་ཏེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་དང༌། མི་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། གྲངས་མེད་པ་ཉིད་དེ། །དེ་རྣམས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱ་བ་ཆེན་པོས་ཞེས་པ་གང་དུ་བྱེད་པ་ཆེན་པོས་ཉེ་བར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ཟབ་མོ་ཞེས་པ་སྟེ།


DTG090_Page_0283
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གང་དུ་དེ་ལྟར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའི་བྱ་བ་སྟེ། འདིར་ལྔ་ཀའི་ཁྱད་པར་གྱི་བྱ་བ་བསྟན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བའི་ཆོས་དེ་བཞིན་དུ་གཤེགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་རང་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །རང་འབྱུང་བ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་ཉིད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དག་ཅིང་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་འདི་བྱ་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅེ་ན་གསུངས་པ་ནི། མི་ནུས་པ་ཞེས་ཏེ། སེམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་ཡང་སེམས་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་བསམ་བས་ཡུལ་གཞན་བསམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ། དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མངོན་སུམ་དང་ཅིག་ཤོས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་འཇིག་རྟེན་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་མེད་ལ། ཅིག་ཤོས་སུ་འགྱུར་ན་ནི། དེ་ཡང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་གཟུང་བ་མིན་ཏེ། གང་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་མེད་པ་ལ་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། སེམས་རྣམས་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ལྡན་པ་རྣམས་མེད་ལ། གང་བསམ་པར་ཡང་མི་ནུས་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་གཞལ་བར་མི་ནུས་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། བསམ་པའམ་སྙན་པར་ཞེས་ཏེ། དེའི་དེ་ཉིད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་ན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་སུ་གསུངས་ལ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །གནས་བརྟན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་གོ་སྐབས་སོ། །རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཞན་དུ་ན་བསྒྲུབ་བྱ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་དག་དབྱེ་བ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ནའོ། །དེ་མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་


DTG090_Page_0284
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་སོ། །འདིས་ཀྱང་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ངོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །མི་མཉམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་པ་དང་འདི་དང་འདི་མཉམ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་མཉམ་པར་ཉེ་བར་གྱུར་པ་འགྱུར་བ་ལས་ཏེ། མཉམ་པར་གྱུར་པ་མེད་ཀྱང་མི་མཉམ་པའོ། །ནམ་མཁའ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པར་གྱུར་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ནམ་མཁའ་ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་མ་བཞག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་དང་ངག་དང་བློ་ལ་ཡོན་ཏན་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་མེད་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ནི་བདེན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ལ་སྟེ། ཆོས་འདི་ནི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མིག་ནི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མིག་སྟེ་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །དེའི་བཟོད་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཀྱིས་རྡུལ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དྲི་མ་མེད་ཅིང་རྟག་པར་དག་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལའོ། །བཟོད་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་ཐོབ་པ་ནི་གང་ཞིག་ས་བརྒྱད་པ་ལའོ། །ཡང་བྱ་བ་ཆེན་པོའི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པར་འདོད་ནས་གོ་སྐབས་ཕྱེ་བ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་འདི་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་ནི་སོ་སོར་འབྲེལ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པའོ། །གཟུགས་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་རྣམ་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་དག་གིས། ཡང་དག་པར་འཛིན་པའི་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་


DTG090_Page_0285
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལ་སྐལ་བ་མེད་པ་གསུངས་ལ། འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་ནི་རིགས་ལ་བགྱི་བ་བགྱིས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་རོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཉན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གིས་ནི་ཟབ་པས་སོ། །བལྟ་བར་དཀའ་བ་ནི་བྱང་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ནི་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བགྲོད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་ནི་མཁས་པས་རིག་པར་བྱ་བ་སྟེ། ཆོས་ཤེས་པའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་ས་པ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །དེའི་ས་ལ་བསྐལ་པ་དང་དེ་བས་ལྷག་པ་ནི་བསྐལ་པ་བས་ལྷག་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་ཆོས་ལ་ངེས་པར་གཞོལ་བའི་བཟོད་པའོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་བོ། སྲིད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཚོལ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ན་དེ་ཞེས་པས་སོ། །སེམས་པ་ནི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །འཇལ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་བཅད་ནས་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ལའོ། །ཉེ་བར་རྟོགས་པ་ནི་སོ་སོར་རྟོགས་པས་སོ། །ཉེ་བར་སེམས་པ་ནི་མང་དུ་བྱེད་པས་སོ། །འདི་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཁྱད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་པར་བྱེད་ཅེས་པས་ནི་ཤེས་པ་ལ། མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་དེའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཏེ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལ་སྤྱོད་པ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། རང་གི་བྱང་ཆུབ་པོ་ཞེས་པ་ནི་མྱུར་དུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པས་སོ། །དང་པོ་ནི་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །འདིས་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་མི་སྣང་ནས་རང་གི་གནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་ལ་ནི་འབྲི་བའམ་གང་བ་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་མི་སྣང་བའི་དམན་པ་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ནི་འབྲི་བ་དང་གང་བ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲི་བ་དང་གང་བ་མེད་པའི་ཁྱད་


DTG090_Page_0286
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་གྱིས་ཏེ། འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པའི་ལེའུ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་ཐོས་པ་ཉིད་ལ་མོས་པ་ནི་མ་ཡིན་པའོ། །མི་འགོང་པ་ནི་སྤྲོ་བ་དམན་པ་མ་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་ནི་མི་སྤྲོ་བ་མིན་པའོ། །རྣམ་པར་མི་གནས་པ་ནི་མི་ལྡོག་པའོ། །སོ་མ་ཉི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིའོ། །རྨོངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མེད་པས་ན་རྨོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །མི་སྤོང་བ་ནི་བཏང་སྙོམས་སུ་མི་བྱེད་པའོ། །ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ནི་རྒྱབ་ཏུ་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པའོ། །རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདུན་པས་རྗེས་སུ་གནས་པ་སྟེ་རྒྱུན་དུའོ། །ཕྱི་བཞིན་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ལ་མི་གཏོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་སྟེ། ལུས་ལ་ཐོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་མདུན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་གསུམ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་ལ་གནས་པས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །གང་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བློ་རྒོད་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །རས་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་ནི་འཕྲོག་པར་འགྱུར་བའོ། །འཛིན་པ་ནི་ཤེས་པའོ། །ཞུགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་གནས་པའོ། །ཡོངས་སུ་བསྐོར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་སྟེ། གསུམ་པོ་ལ། རྗེས་སུའི་སྒྲ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་ས་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་འབྲས་བུའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དུས་ནི་འཆི་བའིའོ། །བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་མི་འཇིགས་པར་རོ། །བར་ཆད་ནི་གེགས་བྱེད་པའི་དངོས་པོའོ། །མ་སྨས་པ་ནི་མ་སྣད་པའོ། །ཉེ་བར་འཚེ་བ་མེད་པ་སྟེ་ཉེ་བར་འཚེ་བའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་ཞེས་པ་ནི་དབུས་སུའོ། །ཡ་ང་བའི་ལས་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མོ། །འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡ་ང་བར་ལྟུང་བའོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དད་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་


DTG090_Page_0287
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནུས་པ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་ཡིད་ཆེས་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་དང་སྦྱོར་བ་དང་བཅས་པ་རྩོམ་པ་ཉིད་ལའོ། །སྲེད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་རྩོམ་པར་འདོད་པ་ཉིད་ལའོ། །འདུན་པ་ནི་གོང་ནས་གོང་གི་གནས་སྐབས་རྣམས་ལའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་སྦྱོར་བ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དག་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟེན་པ་དང་མི་བརྟེན་པའོ། །མོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པ་ལའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་བསྟན་པས་སོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་ལྷག་པར་གཞོལ་བའོ། །སྟོང་པ་ནི་སྒྲུབ་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམས་སོ། །གུས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ལས་མི་འདའ་བར་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྟོང་པའོ། །དགའ་བ་ནི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལའོ། །མགུ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་བསྒྲུབས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པས་གུས་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །དགའ་བ་ནི་བསྒྲུབ་པར་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །བརྩོན་པ་མི་གཏོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པའི་སྨོན་ལམ་ལ་སྦྱོར་བའི་དམ་བཅའ་བའི་ཁུར་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཁུར་མི་འདོར་བའོ། །གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཏེ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཏེ། ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཉམ་པ་ནི་མ་ལུས་པར་སྦྱོར་བ་ཉིད་ཀྱིས་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལའོ། །ལྡན་ནས་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་སོ། །ཐེག་པ་ནི་ཐེག་པའི་སྣོད་དུའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དག་གིས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་དག་མ་ལུས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བཤམས་པ་ནི་མཐའ་དག་ལ་སྦྱར་བ་ནི་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །མཐུན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་སོ། །ཐེག་པ་ནི་བཞོན་པ་སྟེ་སྣོད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་


DTG090_Page_0288
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དག་གིས་སྟོང་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དག་དང་མ་བྲལ་བས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །ཁྲི་ནི་མལ་ཁྲིའོ། །འཇིག་པ་ནི་ཟད་པར་རོ། །གང་གིས་ནི་ཕྱོགས་གང་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་རིང་པོར་རོ། །གནས་པ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གཟུང་བས་ཏེ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ཉེ་བར་མཚོན་པ་ནི་དཔེ་སྟེ། རྒྱ་མཚོའི་གྲུ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་བརྗོད་པའི་ལེའུ་སྟེ་དེའི་དཔེའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ།། །།དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གནས་པར་བྱ་བ་ནི་སྒྲུབ་པས་སོ། །བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལའོ། །བསྟེན་པར་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་གཏོང་བས་སོ། །བསྙེན་པར་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་པས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བའམ་མངོན་པར་སྦྱོར་བའོ། །མ་བསྙེམས་ཞེས་པ་ནི་དེ་དངོས་པོར་མི་འཛིན་པའོ། །མི་བསྙེམས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱོར་བ་ནི་གོམས་པའོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་རློམ་པ་མེད་པ་དང་རོ་མྱང་བ་མེད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །བྱེད་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ་དེ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ཕན་དང་བདེ་བ་སྐྱོབ་པ་དང༌། །མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྐྱབས་དག་དང༌། །གནས་དང་དཔུང་གཉེན་གླིང་དང་ནི། །ཡོངས་འདྲེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དང་ཐེག་གསུམ་གྱི། །འབྲས་བུ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་བདག །ཐ་མ་རྟེན་གྱི་མཛད་པ་སྟེ། །འདི་ནི་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་ཏེ་དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དཀའ་བ་བགྱིད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གོ་སྐབས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ཕན་པ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་འགྲོ་བ་ལྔའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དགྲོལ་བར་བྱས་ནས་དེ་རྣམས་མི་འཇིགས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བཀོད་ཅིང་ཞེས་པའི་ཕན་པ་ནི་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལ་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ལ་བཀོད་ནས་ཞེས་པ་ནི་བདེ་བ་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱོབ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ལ། ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0289
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྒྲ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་པ་ནི་གོ་ཆ་བགོ་བའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་སྦྱོར་བ་ལའོ། །སྐྱབས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་སྐྱབས་བྱེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱི་བྱེད་པའོ། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དེ་ལ་སྦྱོར་བས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་ལ་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའི་བྱེད་པའོ། །གང་ལ་འབྲེལ་པ་མེད་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པའོ། །གང་ལ་སྦྱོར་བ་མེད་པ་དེ་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པའི་གཉི་ག་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་གསུངས་པ་སྟེ། འབྲེལ་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་མ་སྐྱེས་པའོ། །འགག་པ་མེད་པ་ནི་སྐྱེས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དག་གིས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ལ། འབྲེལ་པ་མེད་པ་ཡང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འདིར་ནི་གནས་པར་བྱས་པས་གནས་ཏེ། དེ་བསྟན་པས་གནས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གནས་ཀྱི་བྱེད་པའོ། །དཔུང་གཉེན་ནི་ཕ་རོལ་ཐོབ་པ་པོ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དེ་ལ་ནི་གཟུགས་མེད་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པ་ལ་ནི་ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་ཕ་རོལ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ལྟར་གཟུགས་སོ་ཞེས་པས་སོ། །དེ་ཉིད་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དག་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་ངོ༌། །འོ་ན་དེ་ཉིད་མཁྱེན་པ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་མཁྱེན་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་གསུངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་བདག་ཅག་གི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཆོག་ནི་ཕ་རོལ་ལ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པའི་ཆོས་དེ་ཡིས་བསྟན་པས་དཔུང་གཉེན་དུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དཔུང་གཉེན་གྱི་བྱེད་པས་སོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱི་མའི་མཐའ་ནི་འགག་པའོ། །འདི་དག་གིས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་


DTG090_Page_0290
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡང་དེ་དག་གིས་དེ་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཅད་པས་འདི་རྣམས་ཞི་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་མི་གཙང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ཉན་ལས་འདས་པ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་དོན་དམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཉིད་གླིང་དང་ཆོས་མཐུན་པས་གླིང་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེས་སྟོན་པས་ན་གླིང་དུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གླིང་གི་བྱེད་པའོ། །སྒོ་ངའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆ་ནི་སྦུབས་ཏེ། གཡོགས་པར་བྱེད་ཅིང་སྦྱོར་བ་མེད་པས་སྒོ་ང་ལས་འདིར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལིང་ཏོག་ནི་མཐོང་བ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནས་མ་རིག་པའི་སྒོ་ངའི་སྦུབས་དང་ལིང་ཏོག་གིས་ཀུན་ཏུ་ཁེབས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གཏི་མུག་གི་མུན་པར་བྱས་པའོ། །སྣང་བར་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པས་མུན་པ་བཅོམ་ཞིང་སེལ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལྟར་འདི་རྣམས་ལ་སྣང་བར་བྱེད་པས་ན་སྣང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་གླིང་དང་སྣང་བ་ནི་ཆོས་མཐུན་ཏེ། ལུང་ལའོ། །འོན་ཀྱང་གླིང་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པས་གླིང་ལ་དེད་དཔོན་དང་དེའི་ལས་ཀྱི་གླིང་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་གི་ཚུལ་གྱིས་ཏེ། འདིར་ཡུམ་བར་མ་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གླིང་གི་བྱེད་པས་གསུངས་སོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་དེ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་སྟེ། འདི་ཡོངས་སུ་སྒྲོལ་བ་པོ་དང་དོན་དམ་པར་རྟོགས་པ་པོའི་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པའི་བྱེད་པའོ། །ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བྱེད་པའོ། །ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པའི་བྱ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བགྲོད་བྱ་དང་བགྲོད་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་བཀག་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པའི་བྱེད་པའོ། །ནམ་མཁའི་རྟེན་


DTG090_Page_0291
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅན་ནི་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པའོ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཞེས་པ་ནམ་མཁའ་ནི་རྫས་མེད་པ་ཙམ་ལ། མ་བྱས་པ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གནས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མི་འཇིག་པའོ། །ཡང་དག་པར་གནས་པ་ནི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་གནས་པའོ། །རྣམ་པར་གནས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་མི་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་སྟེ། ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའི་རྟེན་དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་རྟེན་ནོ་ཞེས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་བསྟན་པས་རྟེན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་གྱི་བྱེད་པ་སྟེ། རྟེན་དེ་ཉིད་ཐོབ་པའི་བྱེད་པའོ། །མ་སྐྱེས་པའི་རྟེན་ངོ་བོ་གང་དག་དེ་བཞིན་ཏེ། འདིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རྟེན་ཅན་ཞེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྨི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །བྱེ་བྲག་གཞན་གསུངས་པ་ནི། བདག་ཅེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མེད་ལ། བདག་གིས་རྟེན་བྱས་པ་བཞིན་དུ་རྟེན་དེ་རྣམས་སོ་ཞེས་པའོ། །འདི་རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བས་ན་མུ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་མུ་ལ་ངེས་པར་འཇིག་པ་མེད་པས་ཆད་པ་མེད་དེ། མུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །དོན་དམ་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཞི་བས་ཞི་བ་ལ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་དེའི་རྟེན་ཅན་ནོ། །སྒྲིབ་པ་གཉི་ག་ཡང་ཀུན་རྫོབ་པ་གློ་བུར་བའི་ཕྱིར་ལ་དེ་ཁོ་ནར་ནི་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དབྱུང་དུ་མེད་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དབྱུང་དུ་མེད་དེ། བར་མཚམས་མེད་པས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཆད་པ་མེད་པས་སོ་སོར་དབྱུང་དུ་མེད་པའི་རྟེན་ཅན་ཏེ་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་མྱ་


DTG090_Page_0292
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ངན་ལས་འདས་པའི་ངོ་བོ་ཅན་གང་རྣམས་ལ་གང་དུ་དབྱུང་དུ་མེད་ཅེས་པ་ནི་དབྱུང་དུ་མེད་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྲིབ་པ་ལས་འབྱིན་པར་བརྗོད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ན། འཕགས་པས་མྱ་ངན་འདས་དང་སྲིད་པ་ཉིད། །གཉིས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །སྲིད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ། །མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་པས་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་བྲལ་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མི་འདའ་ཞེས་པ་ནི། གཞན་དུ་རྟེན་པ་བཀག་ཅིང་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་གྱི་བྱེད་པའོ། །རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་པའི་ཉེ་བར་བསྡུས་པའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་བསྟན་བཅོས་ལས། ཉོན་མོངས་རྟགས་དང་མཚན་མ་དང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དང༌། །དབེན་དང་དཀའ་དང་ངེས་པ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་དང་མི་དམིགས་དང༌། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བཀག་པ་དང༌། །དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་གང་ཡིན་དང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་མེད་དང་དེ། །གཞི་མེད་འགྲོ་མེད་སྐྱེ་མེད་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བཅུ་དྲུག་བདག །མཚན་ཉིད་ཅན་ལྟར་མཚོན་པ་ཡི། །མཚན་ཉིད་བཞི་པར་བཞེད་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ་མཚོན་བྱ་དང་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་འདི་ལ་ཡོད་ཅེས་མཚན་ཉིད་ཅེས་པའོ། །མཚོན་ཞེས་པ་སྟེ། གང་ཡང་མཚོན་བྱ་ལ་ཞེས་པ་ནི་འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །འདིའི་གོ་སྐབས་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྱད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལའོ། །བསྲུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་པོའོ། །འདུལ་བ་ནི་བསལ་བར་རིགས་ཞེས་པའོ། །གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་དབེན་པ་ནི་འདི་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ་ཞེས་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བཤད་དོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་བཤད་དེ། དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་རྟགས་ནི་ཉོན་མོངས་པས་བྱས་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་གནས་ངན་ལེན་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་མ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་འདོད་ཆགས་མེད་པ་


DTG090_Page_0293
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང༌། ཞེ་སྡང་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་དང་གཏི་མུག་མེད་པའོ། །འདི་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་རྟོགས་ནས་གང་ཞིག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་བསྟན་པར་འགྱུར་བས་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་དང་འབྲེལ་བ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་རྣམས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང་ས་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རང་གིས་རྟོགས་པ་ལ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བྱང་ཆུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གསུམ་མེད་ཅིང་གཅིག་ཉིད་དུ་གནས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དཀའ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་ནི་དོན་གྱི་དབང་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནི་མཐའ་གཅིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལའོ། །གཞན་གྱིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟབ་མོ་ནི་སྒོམ་པ་དང་སྒོམ་པ་པོ་དང་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དངོས་པོར་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའོ། །འདིར་ནམ་མཁའ་སྒོམ་པ་ནི་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་མི་སྒོམ་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པ་མེད་པར་སྒོམ་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་མཐའ་ཡས་པ་སྒོམ་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་ལ་གེགས་མེད་པ་དེ་ཆོས་རྣམས་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་སྒོམ་པ་མ་ཡིན་ལ། ཡོད་པ་སྒོམ་པའང་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལའང་མ་ཡིན། གཉི་ག་མ་ཡིན་པའང་སྒོམ་པ་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་སྒོམ་པའོ། །ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དུའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ནི་དམིགས་པ་མེད་དོ། །གཞོལ་བ་དང་བབ་པ་དང་འབབ་


DTG090_Page_0294
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་སྒྲའི་རྟེན་གྱི་དོན་ལ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་དངོས་གཞི་དང་རྗེས་ཀྱི་དབྱེ་བས་སོ། །རྒྱུད་ཅེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དོ། །ནམ་མཁའ་ལ་གཞོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལའོ་ཞེས་པ་ནི་ལྷག་མའོ། །དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཉིད་ལ་གང་དུ་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་གཞལ་དུ་མེད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཚད་དང་བྲལ་བས་ཚད་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་ནས་ནི་སྲིད་དུ་མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་བར་རོ། །ཐོབ་པ་ནི་ཚིགས་ཀྱི་ལམ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །ལམ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོའི་ཆུང་ངུའི་ལམ་མོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འབྲིང་གི་ལམ་མོ། །སྐྱེ་བ་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའི་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཆེན་པོའི་ལམ་མོ། །འཇིག་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །འབྱུང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ། །འགྲིབ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མོ། །འགགས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་མོ། །སྒོམ་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་འཇོམས་པར་བྱ་བའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇོམས་པ་པོའོ། །རྣམ་པར་སྒོམ་པ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་མི་སྐྱེ་བ་དང་ཟད་པ་ཤེས་པའོ། །ཡུལ་ནི་ཡུལ་ཐུན་མོང་ལའོ། །ཕྱོགས་ནི་བྱེ་བྲག་གོ །འདི་རྣམས་ལ་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚད་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལ། གཞལ་དུ་མེད་པ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་དང་མི་སྦྱོར་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གཞན་དུ་ན་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་


DTG090_Page_0295
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་བའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པར་རྟོགས་པས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ། གཞན་དུ་ནི་འདི་དང་གཟུགས་ཞེས་པའི་སྒྲས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འགལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟབ་མོ་ཞེས་པ་ནི་མོས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཏིང་དཔག་པར་དཀའ་བ་ནི་བསམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་པའོ། །བལྟ་བར་དཀའ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་པའོ། །རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་སོ། །དོན་གྱི་དབང་དུ་ནི་དེའི་རྒྱུས་བརྩོན་པ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་གཞོལ་བར་མཛད་པ་ནི་དམན་པས་ཀུན་ཏུ་སྤངས་པའོ། །གང་དུ་སུས་ཀྱང་མིན་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བ་དགག་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཞེས་པས་ནི་ལས་སོ། །བདག་ཅེས་པས་ནི་བྱེད་པ་པོའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་འོང་བ་མེད་པས་སོ། །འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སྤང་བྱ་རྣམས་ལའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་སྟེ། གང་དུ་གཟུང་དུ་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ཡིད་ཆེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །ལྷ་རྣམས་ནི་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། དེའི་ལེའུ་ནི་ལྷའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐོགས་པ་མ་མཆིས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་མཚན་ཉིད་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོའོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པའི་འདྲ་བའི་སོ་སོར་འགྲན་པ་པོའི་མཚན་ཉིད་འདིའོ་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་ལ་དེ་མེད་པས་འགལ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །གནས་ནི་རབ་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ལ་མེད་པས་ན་གནས་མེད་པའོ། །མངོན་པར་འགྲུབ་པ་མ་མཆིས་པ་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་ཡང་མི་གནས་པ་སྟེ། གང་ཡང་མངོན་པར་གྲུབ་པ་མེད་ཅིང་གང་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །ལམ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0296
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་ལམ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞི་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་སྐྱེས་ཞེས་པ་ནི་ཕ་དང་བུ་དག་མ་སྐྱེས་པས་དོན་དམ་དུ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ལ། གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་པ་ན་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཕ་དང་བུ་དག་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མ་འོངས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ལ་འོང་བ་ནི་རྣམ་པར་གཞིག་པའོ། །རྗེས་སུ་སྐྱེས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །འགྲོ་བར་འགྱུར་བས་འགྲོ་བ་སྟེ། དེ་བཀག་པ་ནི་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་གནས་པ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཕྱིར་ན། དེ་ཉིད་གནས་པ་ཉིད་དོ། །སྔོན་དུ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བསྐྱེད་དུ་མེད་པས་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་འཇུག་པས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །རྟོག་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །གང་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་གང་དུ་ན་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཉིད་ཡོད་ན་དེ་ལས་གཞན་དུ་ཐོགས་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། ལན་ནི་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་བ་ལས་གང་དུ་ཉིད་མེད་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དེ་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་ལ་ཡང་འབྲེལ་པ་ཅན་གྱི་དབྱེ་བས་ཐ་དད་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དང་ཕྱི་མའི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཚོར་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ་ཞེས་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། གཉིས་སུ་བྱར་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་ཡང་རྟག་ཏུ་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་དབྱེར་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཞན་གྱིས་ཀྱང་དབྱེར་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་གཏན་ཚིགས་གསུངས་པ་ནི་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། གང་གང་ལ་རྟེན་པའམ། རྒྱུར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེ་ཡིས་ངེས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ཁྲོན་པའི་ཆུ་ནས་ཀྱི་ལྗང་བུ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞིང་གང་གི་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་


DTG090_Page_0297
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་ན་གང་དུ་ཡང་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གང་གི་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་པ་གྲུབ་པ་ལ། གཏན་ཚིགས་གཞན་གསུངས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་སྟེ། མ་བྱས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་པ་ཡང་མ་བྱས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་འདིར་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོའི་ཕྱིར་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་དུས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཀྱང་ཐ་དད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལའོ། །མི་རྟོག་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་སོ། །བསྐལ་པ་མ་ཡིན་པས་ནི་མ་བཅད་པའོ། །ཐ་མི་དད་པས་ནི་གཞན་དུ་འབྱེད་པ་པོ་མ་དམིགས་པས་སོ། །གཉིས་པ་མེད་པས་འདི་ནི་གཞན་མ་ཡིན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ། དེའི་རྗེས་སུ་བགྲོད་ཅིང་ཉེ་བར་སོན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལ་དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ཞིང་ཞེས་པ་སྟེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་སོང་བ་ལ་སོང་བ་མེད་པའི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པས་མཐོང་བས་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམས་མེད་ཀྱི་ཐ་དད་པ་མེད་པར་བསྟན་པས་དབྱེ་བ་དགག་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་པ་ནི་བཅུ་དྲུག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་འདི་རྣམས་ཀྱི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་གསུངས་པ་ནི། འདི་བསྟན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གཤེགས་ཤིང་མཁྱེན་པ་འདིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ། སྡུག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཏེ། འདིར་ཁམས་གསུམ་གཡོ་བའི་དོན་དུ་གསུངས་དང་སྒྲའི་དོན་ལ་སྟེ། སྡུག་ལ་ཆུང་ངུ་དང་


DTG090_Page_0298
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་བྱ་བའི་དབྱེ་བས་ཏེ་ལྟས་ཆེན་པོ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འགུལ་བ་ནི་མཐའ་དག་གོ །གཡོ་བ་ནི་ཆ་ཤས་སོ། །མ་ལུས་པ་ཤིན་ཏུ་འགུལ་བ་ནི་འཁྲུགས་པའོ། །ཆེམ་ཆེམ་ནི་སྒྲའོ། །འུར་འུར་ནི་དབྱིག་པས་བརྡུངས་པའི་ཁར་རྔ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་ཏུ་འུར་འུར་ནི་འབྲུག་སྒྲ་ཆེན་པོ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་གཡོས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ས་གཞིའི་ཤར་ཕྱོགས་མཐོ་ན་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་དམའ་ལ། ཤར་ཕྱོགས་དམའ་ན་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་མཐོ་བའོ། །ལྷོ་ཕྱོགས་མཐོ་ན་ནི་བྱང་ཕྱོགས་དམའ་ལ་བྱང་ཕྱོགས་མཐོ་ན་ནི་ལྷོ་ཕྱོགས་དམའ་བའོ། །དབུས་མཐོ་ན་ནི་མཐའ་དམའ་ལ། །མཐའ་མཐོ་ན་ནི་དབུས་དམའོ་ཞེས་པའོ། །འདི་རྣམས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ལྷ་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཉན་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དགའ་ཞིང་རང་ས་ནས་སྤྲོ་བ་འདི་ནས་དེ་རུ་ཡོངས་སུ་བསྐྱོད་པ་དང༌། བསྟན་པ་སྤང་བ་བསྐྱོད་པ་ནི། ཆོས་རིན་པོ་ཆེའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོར་ཞེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཐས་སོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའོ། །གང་གིས་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། བྱེད་པ་པོ་དང་གང་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་སྤྱད་དེ། དེ་ཙམ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར། རིགས་ཡིན་པས་འདབ་ཆགས་ལ་ལུས་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་ན་བྱ་ཆེན་ནོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སའི་དབུས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཏེ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བརྗོད་པར་བྱས་པས་ན་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པར་འདོད་ནས། ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ཤེས་ནས་སྤྱོད་པ་བྱེད་པ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཚན་མ་མེད་པར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་ཐབས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་རྟག་པར་མི་གཏང་ཞིང༌། བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །དེའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། མཚན་མེད་རབ་ཏུ་སྦྱིན་ལ་སོགས། །ཡང་དག་སྒྲུབ་ལ་མཁས་པ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་འདི་ལ། །ཐར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་


DTG090_Page_0299
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདོད། །ཅེས་པ་སྟེ་མཚན་མ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། མཚན་མར་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མཚན་མར་མ་དམིགས་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་པས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་གི་རྒྱུད་ལས་འབྱུང་བར་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་མཁས་པ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཐར་པའི་ཆ་ནི་སྣོད་དེ། དེ་ཐོབ་པ་ལ་ཕན་པའོ། །དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་ལྔ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། སངས་རྒྱས་སོགས་དམིགས་དད་པ་དང༌། །སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་ཡུལ་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། །བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་དྲན་དང༌། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཏིང་འཛིན་དང༌། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་ལྔ། །ཞེས་ཏེ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྣོན་པོ་ཡིས། །རྟོགས་བླ་རྟུལ་པོས་རྟོགས་དཀར་བཞེད། །ཅེས་ཏེ་འདི་རྣམས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་ཚོགས་ཆེན་པོས་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ཞེས་པས་ན་འབྱུང་བར་དཀའ་བའོ། །ཤེས་རབ་འཆལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྟུལ་པོའི་ཁྱད་པར་གསལ་བར་བྱས་པའོ། །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རང་ཉིད་མངོན་པར་བྱུང་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བ་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་འདིས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་སོ། །བདག་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གདོད་མ་ཉིད་ནས་དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་ལ། རབ་འབྱོར་ལ་དེ་མ་བསྒྲུབས་པར་ཐོབ་པའི་གང་དག་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཆུང་ངུ་ལ་དེ་ནི་དེ་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་འདིར་ཐོབ་པར་མི་སྲིད་པས་འབྱུང་བར་དཀའ་བའོ། །དེ་ཡང་བྱིས་པས་ནི་ཀུན་ནས་སྒྲོ་བཏགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོས་བྱང་ཆུབ་པར་རློམ་ལ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བྱང་ཆུབ་ནི་རྣམ་པར་


DTG090_Page_0300
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོག་པས་སམ། གཞན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྤྲུལ་པའི་དངོས་པོའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཆར་གྱིས་ཀྱང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པས་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཉིད་མིན་ཏེ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི་གང་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་ཆོས་དེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་མེད་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བའི་རིགས་པས། དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་ཤིང༌། ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་ནི་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེ་ཡང་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་དག་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྐྱེ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་སྐྱེས་པས་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཞེས་པ་ནི། བརྟག་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལའོ། །དེ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མི་དམིགས་པས་སོ། །བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་སོ། །ཐ་དད་དུ་བྱར་མེད་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་བཟློག་ནས་ཐ་དད་དུ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འདིས་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་རྒྱ་ཆེན་པོས་ནི་རྣོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་བདག་ཉིད་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བཤད་པའོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ནི་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་དྲོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། དྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བསྔགས། །དེ་དག་ལ་ནི་སེམས་མཉམ་སོགས། །རྣམ་པ་དག་ནི་བཅུར་བཤད་དོ། །ཞེས་ཏེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གནས་པར་བྱ་བ་ནི་སྤྲོ་བས་སོ། །བསླབ་པར་བགྱི་བ་ནི་གོམས་པས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་གཞན་བཅུ་གསུངས་ཏེ། དགེ་བ་ནི་གཡོ་མེད་པའི་སེམས་སོ། །རྣམ་པར་འཚེ་བ་མེད་པ་ནི་སྙིང་རྗེའོ། །མ་དང་པའི་སེམས་དང་བུ་དང་བུ་མོའི་སེམས་དང་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་ཉིད་སྡིག་པ་ལས་


DTG090_Page_0301
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལྡོག་ཅིང༌། །སྦྱིན་ལ་སོགས་ལ་གནས་པས་གཞན། །དེ་དག་ལ་ནི་འགོད་པ་དང༌། །བསྔགས་པ་བརྗོད་དང་མཐུན་པ་ཉིད། །རྩེར་འགྱུར་ཞེས་པར་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ་དེ་དག་དང་མ་བྲལ་བར་གནས་པའོ། །དེ་གསུངས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡིག་པ་ནི་མི་དགེ་བ་བཅུ་ཡོངས་སུ་རྒྱལ་བ་ནི་གོམས་པའོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུགས་དང་མཐུན་པའོ། །དེ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་མ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཤེས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ནི་མ་རིག་པའོ། །དེས་མི་དགེ་བ་འདོད་པ་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ལས་འདུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། འཆི་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང་འཆི་བ་དང་སྐྱེ་བའི་ངང་དུ་གྱུར་པའི་སྲིད་པ་བར་མ་དོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྲིད་པ་མ་སོན་པའི་ཐོགས་པ་མེད་པས་བར་དུ་ཡུལ་དེར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་ཏེ། མའི་ལྟོ་བར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་ལ་མ་ཞིག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུས་བྱས་པས་སྐྱེ་བ་འཛིན་པའི་ནུར་ནུར་པོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ནང་དུ་གཏོགས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་ཏེ། ཡན་ལག་གསུམ་པའོ། །དེ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཏེ། དེ་ལ་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཁྱེར་ཞེས་པས་ནི་ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ནི་ནུར་ནུར་པོའི་གནས་སྐབས་སོ། །དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ །དེ་ལས་དབང་པོ་དང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ནས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གནས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་རིག་ནས་ཚོར་བ་དང་བསྐྱེད་པ་ལ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིག་པའོ། །དེ་ལས་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བའོ། །དེ་ལས་མངོན་པར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡང་སྲིད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ངོ་བོ་ནི་སྲིད་པའོ། །དེ་ལས་འདོད་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལེན་པའི་དབྱེ་བ་དགའ་བའི་ངོ་བོའི་ངོ་བོ་དེ་དང་བྲལ་བར་མ་གྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་བཞིས་ཁྱད་པར་གྱི་སྲིད་པ་ལ་མངོན་


DTG090_Page_0302
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་འདོད་པའི་ངོ་བོ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །དེ་ལས་འདུ་བྱེད་པའི་ས་བོན་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པས་མི་སླུ་བས་སྐྱེ་བ་སྐྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་པས་སྲིད་པའོ། །དེ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱིས་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བའོ། །དེས་རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱུན་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ། དེ་ནི་གང་ཞིག་འཆི་བའི་བར་མ་དོར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་དང་པོ་གཉིས་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའིའོ། །བར་གྱི་བརྒྱད་པོ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བའིའོ། །སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་ནི་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བའི་འོ་ཞེས་པ་ནི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་དང་བར་མ་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མེད་པ་ནི་མི་འཇུག་གོ །དང་པོ་དང་གཞན་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིས་པ་དང་བཅུ་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྐྱེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ལས་དང་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་འཕེན་ལ། བདེན་པ་མཐོང་བ་ནི་བདེན་པས་ལས་དང་ཡང་སྲིད་པ་མི་འཕན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་དང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་གྱི་ངོ་བོའི་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་མེད་དེ། ཐོག་མ་ཡོད་ན་ཐོག་མ་ལ་རྒྱུ་མེད་བ་ཅན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་མ་ནི་རྒྱུ་ཟད་པས་རིགས་ཏེ། ས་བོན་ཟད་པས་མྱུ་གུ་བཞིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སོ་སོར་བསྐྱེད་པའི་སྟོང་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་རོ་གཅིག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་མ་རིག་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམས་པས་མ་རིག་པ་རིམ་གྱིས་ཟད་ནས་འཁོར་བ་པའི་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཞེས་ལུང་ལས་གསུངས་ཏེ། འདིར་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཞེས་ཏེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་རྒས་པའོ། །


DTG090_Page_0303
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕུང་པོ་རྙིང་པ་ཞིག་པ་ཤི་བའོ། །ཤི་བར་གྱུར་པ་ལས་རྨོངས་པས་མངོན་པར་ཆགས་པས་སྙིང་མི་བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ནོ། །མྱ་ངན་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་ནས་ངག་ཏུ་འདོན་པ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་སོ། །དབང་པོ་རྣམས་མི་གསལ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འཁྲུག་པ་སྟེ། གང་དུ་འཕགས་པས། མ་རིག་འགག་པར་འགྱུར་བ་ནི། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་འབྱུང་མི་འགྱུར། །མ་རིག་འགག་པར་འགྱུར་བ་ནི། །ཤེས་པ་དེ་ནི་བསྒོམ་པས་སོ། །མོད་ཕལ་ཆེར་ཡང་ལུགས་ལས་བཟློག་པ་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པ་འགག་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུགས་ལས་བཟློག་པའོ། །ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་ལའོ། །བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །མཐུན་པར་དཀའ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་རྩེ་མོར་གྱུར་པའོ། །རང་བཞིན་རྟེན་ཅན་བདེན་ཤེས་པའི། །ཆོས་མཆོག་དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་རྣམས། །སྨིན་བྱེད་སོགས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། འདིར་གསུངས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་བྱ་བ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པར་འཇུག་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བཟོད་པར་གྱུར་པ་དང་ཆོས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་འདོད་ཅིང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་གཙོ་བོར་བསྟན་པའི་ལེའུ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པའོ།། །།ཚོགས་ཀྱི་


DTG090_Page_0304
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་ནས་བཟུང་སྟེ། །མཐོང་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་གནས། །དེ་འདིར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །ཞེས་ཏེ་ཕྱིར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ལ། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་སྟེ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་དགེ་འདུན་ནོ། །འདིར་དབང་པོ་རབ་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་ས་ནས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ངེས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སྦྱར་ནས་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ལ། རྟག་པར་མངོན་པར་སྦྱོར་བར་དགའ་བས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཅན་ནོ། །དབང་པོ་འབྲིང་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལས་སྔོན་དུ་དེའི་ངེས་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོས་ནི་ཡང་ས་བརྒྱད་པ་ལ་སྔོན་དུ་བླ་ན་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ལ་ངེས་པར་བརྟན་པོ་མེད་པའི་ལྡོག་པའི་དོགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་ནས་བཟུང་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་ཟད་པའི་ངེས་པ་ཅན་ལ་ལྟོས་ནས་གསུངས་པས་མངོན་པར་འདོད་པ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་ས་ལ་ཡང་སྟེ། སོགས་ཞེས་པ་མཐར་མེད་ཀྱང་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས་ནས་མཐར་གནས་པ་ཉིད་པས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རིགས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཅན་དེ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བ་ཤིན་ཏུ་དེ་ལ་སྲིད་པས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ། གཟུགས་ལ་སོགས་ལས་ལྡོག་སོགས་རྟགས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བསྐྱེད་པ་ཡིས། །ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་ལ་གནས་པའི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། །ཞེས་ཏེ་འདིར་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་རྟགས་རྣམས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་ལས་ལྡོག་པ་དང༌། །ཐེ་ཚོམ་མི་དལ་ཟད་པ་དང༌། །བདག་ཉིད་དགེ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། །གཞན་དག་དེ་ལ་འཛུད་པ་དང༌། །གཞན་གྱི་རྟེན་ཅན་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སོམ་ཉི་མེད། །བྱམས་ལུས་སོགས་དང་སྒྲིབ་པ་ནི། །རྣམ་པ་ལྔ་དང་མི་འགྲོགས་དང༌། །བག་ལ་ཉལ་ཀུན་འཇོམས་པ་དང༌། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དང༌། །གོས་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་དང༌། །ལུས་ལ་སྲིན་བུ་རྣམས་མི་འབྱུང༌། །གྱ་གྱུ་མེད་སེམས་སྦྱངས་པ་ནི། །


DTG090_Page_0305
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལེན་དང་སེར་སྣ་མེད་པ་དང༌། །ཆོས་ཉིད་ལྡན་བར་འགྲོ་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་དུ་དམྱལ་ཚོལ་དང༌། །གཞན་གྱིས་བཀྲི་བར་མི་འདོད་དང༌། །ལམ་གཞན་ཉེ་བར་སྟོན་འདུད་ལ། །འདུད་ཅེས་བྱ་བར་རྟོགས་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་དགྱེས་པའི་སྤྱོད་པ་སྟེ། །རྟགས་ནི་ཉི་ཤུ་དེ་རྣམས་ཀྱིས། །དྲོད་དང་རྩེ་མོ་བཟོད་པ་དང༌། །ཆོས་མཆོག་རྣམས་ལ་གནས་པ་ནི། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་མི་ལྡོག །ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། རྟགས་ཀྱིས་མཚོན་པ་སྟེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་བྱེད་ཅིང་གསལ་པར་བྱེད་པས་ན་རྣམ་པ་ལ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་མཚོན་པར་བྱེད་པས་ན་རྟགས་སོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་ཅིང་བརྟག་པར་བྱེད་ཅེ་ན་མཚན་མ་སྟེ། དོན་གཅིག་ཀྱང་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ནི་དོན་དག་གཞན་གྱི་དོགས་པ་གཅོད་པའི་དོན་དུའམ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་དང་གཉིས་དང་མང་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པས་དབྱེར་མེད་པ་དང་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པས་མ་བཅད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བས་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་ཉིད་མཚན་ཉིད་དུ་གནས་ཤིང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟོག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུའོ། །ཐོས་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཐོས་པའི་རྗེས་ལའོ། །སོང་ནས་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཕྱིས་ཀྱང་སྟེ། ནེམ་ནུར་མི་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཡིད་གཉིས་མི་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ནི། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བློ་ནི་ཡིད་གཉིས་ཏེ། དེ་ཉིད་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །འདི་རྣམས་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། ཐེ་ཚོམ་མི་བྱེད་ཅེས་པ་དང༌། རྨོངས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པས་ནི་མི་བསྒྲུབ་པ་དགག་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་ལྷག་པར་མོས་ཤིང་སྟེ་དད་པས་སོ། །


DTG090_Page_0306
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ། །འདི་རྣམས་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ནི་གཙོ་ཆེ་བའི་རྟགས་ཏེ། འདིའི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གསུངས་པ་ནི། མི་ལྟ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ་དེ་དག་ཅེས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྡོག་པའི་རྟགས་ཤེས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞན་དག་སྟེ་ཆོས་འདི་ལ་ཕྱི་རོལ་པའི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ངོར་བལྟ་བ་ནི་གུས་པར་བལྟ་བའོ། །ཤེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པས་སོ། །སྦྱིན་པ་ནི་གུས་པར་སྦྱིན་པའོ། །མི་རྟེན་པ་ནི་རྟེན་ནམ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །དེའི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་ཟད་པར་གྱུར་པས་འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་བྱེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟད་པའི་རྟགས་སོ། །རབ་འབྱོར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ངན་སོང་སྟེ་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དགས་དང༌། དུད་འགྲོ་ནི་ངན་སོང་གིས་གཟུང་ལ། ཀླ་ཀློ་དང༌། ལྷ་ཚེ་རིང་པོར་སྐྱེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་མི་ཐོས་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། དབང་པོ་མ་ཚང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་ཁོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ནི་དུད་མེད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ་བུད་མེད་ཉིད་ཕལ་ཆེར་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་བའི་ལས་ལ་མཐུ་མེད་པས་མི་ཁོམ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་ཁོམ་པ་ཟད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་ནི་སྲོག་ཆགས་གཞན་དང་སྲོག་ཆགས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལ་གསོད་པར་འདོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ཞུགས་པ་དང༌། དེ་བསད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔས་སོ། །རྫས་གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་ལ། བལྟས་ནས་ཡིད་ཀྱིས་བཟུང་ན་མཐུས་རྐུ་བས། དེའི་རྒྱུ་སེམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོག་པ་ནི་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ནོར་དང༌། དེར་འདུ་ཤེས་པ་དང་དེ་འཕྲོག་པར་འདོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་དང་དེ་བླངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔས་སོ། །བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡན་ལག་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡུལ་དང་དུས་དང་བགྲོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་བུད་མེད་དང༌། གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་བགྲོད་པར་འདོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་རྩོམ་པ་


DTG090_Page_0307
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་བགྲོད་པའོ་ཞེས་པའི་ཡན་ལག་ལྔས་སོ། །གཞན་ལ་ངག་གམ་ལུས་ཀྱིས་ཕན་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་བསྒྲུབས་པས་ན་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་འདུ་ཤེས་དང་བསླུ་བར་སྨྲ་བར་འདོད་པ་དང་སྨྲ་བ་ལ་ཉེ་བར་ཞུགས་པ་དང་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་པ་སྨྲས་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔའོ། །ལུས་ཀྱི་སོ་སོར་སྒྲུབ་པ་ནི་ངག་གི་ལས་དང་ཆོས་མཐུན་པས་ངག་གི་ལས་ཏེ། འདུལ་བ་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོའི་མདོར་བསྟན་དུ། ཅང་མི་སྨྲ་བར་གྱུར་པའི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་འགྱུར་ཞེས་བཤད་དོ། །གཞན་དག་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འབྱེད་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་ནི་ཕྲ་མའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་སྐྱོན་སྒྲོགས་པ་ནི་ཚིག་རྩུབ་མོའོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ལས་གཞན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ངག་འཁྱལ་བའོ། །གང་གཞན་དག་གི་ལ་དེ་བདག་གིར་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་སྤྲོ་བས་ངེས་པར་འཛིན་པ་ནི་བརྣབ་སེམས་སོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ལ་གནོད་པའི་དོན་དུ་ཞེ་སྡང་བ་ནི་གནོད་སེམས་སོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །འདིར་བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་པར་འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་གཞན་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བགྱིས་པ་དང༌། བགྱིད་དུ་སྩལ་བར་འགྱུར་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་པས་ནི་བཅུ་གར་ཡང་འགྱུར་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྟེ། དེ་ལས་ལྡང་བའི་རྣམ་པ་བདུན་ནི་ལུས་དང་ངག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་མི་དགེ་བ་བཅུ་གང་ཡང་ལས་པས་ལས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་པ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་མོ། །དེ་དང་བྲལ་བས་ནི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་སྟེ་དགེ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར། གང་ཞིག་བརྩེ་བ་ཅན་གྱིས་ནི། །གཞན་ལ་ཕན་ན་ཐམས་ཅད་བྱ། །ལས་དེ་དགེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་གསུངས། །ཆང་འཐུང་བ་ནི་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ། བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཆང་འཐུང་བ་གཅིག་པུ་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་བྱ་ཞེ་ན་བཅས་པ་ཡིན་ཡང་ཆང་འཐུངས་པས་སྔོན་དུ་གོམས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ལས་ཇི་ལྟར་རིགས་


DTG090_Page_0308
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་རབ་ཏུ་ཟད་པས་བཅུ་གའི་ཉེས་པ་སྤྱོད་པ་ཉིད་གཞན་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། གང་ཟག་ཁ་ཅིག་གིས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ལྡོག་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཆང་འཐུངས་པ་ལས་ལྡོག་པ་ཡང་གསུངས་པའོ། །གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་རང་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་པོ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆང་འཐུང་བས་ལྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་བཏུང་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ལེགས་འོངས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ཀྱང་ཆང་འཐུངས་ཤིང་དེ་ནས་བརྩམས་ནས་ལོག་པར་བཅས་པར་འདུལ་བ་ལས་བཤད་དོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཡང་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་ན་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་མ་བསྟན་ཏོ། །འདིར་མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་ལེགས་པར་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་རྣམ་པར་སུན་བྱུང་བས་སྟོབས་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དགེ་བ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་དོན་དུ་མངོན་པར་སྦྱོར་བའི་གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་སྟོབས་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་མི་བྱེད་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པས་སོར་ཆུད་པའི་སྟོབས་དེས་སྟོབས་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་དངོས་པོར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་འགྱུར་ཏེ་ལས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དེ། དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ལས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མཆོག་ཏུ་སྦྱོང་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་བསྐལ་བའི་མེ་དང་འདྲ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །གང་དུ་བསྐལ་བ་བྱེ་བ་བརྒྱ་རུ་ཡང༌། །ལས་རྣམས་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཚོགས་པའི་ཐོབ་པའི་དུས་སུ་ནི། །ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་འབྲས་འབྱིན་


DTG090_Page_0309
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འགྱུར། །ཅེས་ཏེ་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་ནི་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཏེ། སཱ་ལུ་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་བཞིན་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་གཞན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཀུན་ཏུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེས་ནས་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལས་ལན་གྲངས་གཞན་ལ་ཀུན་ཏུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ལས་ཞེས་བཤད་དེ། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་མཐེ་བོའི་རྩེ་མོ་ལ་བདུད་ཀྱིས་རྡོ་སྦྱར་བས་རྨ་བྱུང་བར་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པའི་དོན་དུ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་སྐུ་ཡིན་ཡང་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་དེའི་རིགས་མཐུན་པ་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ཙམ་གྱིས་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་ནི་རྣམ་པར་དག་གོ་ཞེས་པ་རབ་ཏུ་བསྟན་པའི་དོན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ལ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གི་འཁོར་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཚོན་ཆས་བ་སྤུ་གཅིག་ཀྱང་མི་ལྡང་ཞིང་རྨ་མ་བཏོད་པ་ལ་དེ་ཉིད་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་མི་ཙམ་གྱི་ལྷ་སྦྱིན་གྱིས་རྨ་བཏོད་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། མང་དུ་བརྗོད་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ། །ཡང་དག་པར་འཛུད་པ་དང་བརྟན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་གང་དང་གང་དུ་ཆོས་མདོ་སྡེ་དང་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་མདོའི་སྡེ་ནི་གང་ཚིགས་བཅད་རྐྱང་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་སྨོས་པའོ། །དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་ནི་མདོ་གང་དག་གི་དབུས་དང་མཐའ་དག་ཚིགས་བཅད་ཀྱིས་དབྱངས་སུ་བསྙད་པ་སྟེ་གང་ཡང་དྲང་བའི་དོན་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུང་དུ་བསྟན་པ་ནི་གང་དུ་ཉན་ཐོས་རྣམས་འདས་ཤིང་དུས་ལ་བབ་པ་ན་རིགས་པ་དག་ལ་ལུང་བསྟན་པར་བྱེད་པ་ནི། གང་ཡང་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་སྟེ། དེས་ན་དོན་དམ་པ་ལ་དགོངས་ནས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གང་


DTG090_Page_0310
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་གང་གསུངས་ཏེ། ཚིག་གཉིས་པ་དང༌། ཚིག་གསུམ་པ་དང༌། ཚིག་བཞི་པ་དང༌། ཚིག་ལྔ་པ་དང༌། ཚིག་དྲུག་པས་སོ། །གླེང་གཞི་ནི་གང་ཡིན་ལ་བྱས་ནས་བརྗོད་པའི་གླེང་གཞིས་གང་བསྟན་ཅིང་གསུངས་ཏེ། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་བསླབ་པའམ་བཅས་པར་གསུངས་པའོ། །རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་དཔེ་དང་ལྡན་པས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་འདས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པའོ། །སྐྱེས་པའི་རབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ནི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ལ་བཀོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་གང་དུ་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་བསྟང་པའོ། །གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནི་གང་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཉེ་བར་བསྟན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གསུང་བར་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་སོ། །སྦྱིན་པ་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟར་གཞན་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སོམ་ཉི་མེད་པའི་རྟགས་སོ། །ཕན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱམས་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་སོ། །ཆུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་གནོད་སེམས་དང་རྨུགས་པ་དང་གཉིད་དང་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་དང་མི་འགྲོགས་པའི་རྟགས་སོ། །དེ་ལ་རྨུགས་པ་ནི་ཐིབས་པ་སྟེ་ལུས་དང་སེམས་བླུན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་དམིགས་པར་སྦྱོར་བ་ལས་ཉམས་པའོ། །གཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་ངོ་བོའི་ཡིད་ཀྱང་རྨོངས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་པས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བགྲང་བར་བྱ་སྟེ། ཟས་མ་སྙོམས་པའི་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། གཡེལ་བ་དང་མི་དགའ་བ་དང་གླལ་བ་དང་སེམས་བྱིང་བ་ཉིད་ཅེས་པས་དེ་གཉིས་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །རྒོད་པ་ནི་ཆགས་པའི་ཡུལ་དྲན་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཆ་ཅན་གྱི་སེམས་ཉེ་བར་མ་ཞི་བའོ། །འགྱོད་པ་ནི་མི་རིགས་པ་བྱེད་པས་སེམས་ཉེ་བར་མ་ཞི་བའོ། །དེའི་


DTG090_Page_0311
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་ན་ཉེ་བར་མ་ཞི་བར་ཆོས་མཐུན་པས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའམ་བདེན་ནམ་མི་བདེན་ནམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དེ་གཉི་གའི་ཆ་ལ་འཇུག་པའི་སོམ་ཉིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བློ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མོ། །མི་འཛིན་ཅེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་དེ་ལྟར་གྱི་བག་ལ་ཉལ་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་བཅོམ་པ་ནི་བག་ལ་ཉལ་བ་ཀུན་འཇོམས་པའི་རྟགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཟོད་པ་འབྲིང་གི་འགྲེལ་པར་འཕགས་པས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ལུས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་རྟོགས་ཞེས་བཤད་དོ། །དེས་ཞེས་པ་སྟེ་འགྲོ་བ་ནི་འགྲོང་པའོ། །ལོག་པ་ནི་འོང་བའོ། །འཁྲུག་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །བུལ་བ་མི་བྱེད་པའི་བུལ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པས་སོ། །མཐོང་བ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བལྟས་ན་ལའོ། །འདི་རྣམས་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། འཆག་པ་དང་གནས་པ་དང་འདུག་པ་དང་ཉལ་བ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་མི་གཡེང་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་བཞིན་གྱི་རྟགས་སོ། །རབ་འབྱོར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤིག་དང་མི་སྦྱོར་བས་ཤིག་མེད་པ་ལ་གཟོབ་པ་དང་ནི་གཙང་སྦྲའོ། །གནོད་པ་མེད་པ་ནི་ནད་ཀྱིའོ། །སྐྱོན་ཉེ་བར་འཚེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་གཙང་བའི་རྟགས་སོ། །གང་དག་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་འཕགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྲིན་བུ་མི་འབྱུང་བའི་རྟགས་སོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ལ་བྱ་བ་ཉུང་བ་ནི་འདོད་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་གང་ཞིག་གྱ་གྱུ་ནས་རང་གི་སྐྱོན་འཆབ་བའི་ཐབས་བྱེད་པ་ནི་གཡོའོ། །གང་དུ་གཞན་སླུ་བའི་དོན་དུ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ནི་སྒྱུའོ། །འཁྱོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་གྱ་གྱུ་སྟེ། དེ་ནི་གཞན་སླུ་བའི་ཕྱིར་ཡོན་པོ་སྟེ། དེ་མེད་པ་ནི་གྱ་གྱུ་མེད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ཉིད་བཀག་པ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཉེ་བར་


DTG090_Page_0312
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཚོན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་རྟགས་སོ། །ཕྲག་དོག་ཅེས་པ་སྟེ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དེ་སྲིད་དུ་ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣ་མི་འཛིན་པས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སེར་སྣ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་སོ། །ཆོས་ཟབ་མོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པར་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ལའོ། །ཆོས་ཉིད་དང་སྦྱོར་བ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་དང་ལྡན་པ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སླར་ཡང་གཤེགས་པར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོ་སོར་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པ་ཉིད་དང་ཤིན་ཏུ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྤོངས་ཤིག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་བར་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་འདི་འདྲ་བ་ཟེར་བ་ནའོ། །འདིར་འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུའོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དོན་དུ་དམྱལ་བ་ཁས་ལེན་པ་སྟེ་དམྱལ་བ་ཚོལ་བའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་གང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཐོས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་བཤད་པའོ། །གང་ཁྱོད་ཀྱིས་གཟུང་བ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་སྤོངས་ཤིག་པའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པར་སྨྲ་བ་ནི་སྙན་དངགས་མཁན་ལ་དེའི་ལས་ནི་སྙན་དངགས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་དབྱིངས་ཏེ་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བཀྲི་བར་མི་འདོད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ཉིད་དུ་ཁྱོད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ལམ་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་སྟེ་མངོན་པར་མི་འགྲུབ་ཅིང་ཟད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལམ་གཞན་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ལ་བདུད་ཅེས་བྱ་བ་རྟོགས་པའི་རྟགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞན་ལས་ནི་བདུད་ལ་སོགས་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དེ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་གཏོང་བའི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་བྲལ་བའི་ཚིག་ལ། ཡོངས་སུ་མཉམ་པ་ནི་མི་གཡོ་བའོ། །ཆོས་འདི་ཉིད་ཆོས་ཉིད་དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྤྱོད་པའོ། །དེའི་ཡིད་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ནས་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་རིན་ཆེ་བར་


DTG090_Page_0313
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་ཅེས་པ་ནི་བྲལ་བའི་ཚིག་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བསྔགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྤྱད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་རྟགས་སོ། །དེ་ལྟར་རྟགས་ཉི་ཤུའོ། །བསྟན་བཅོས་ལས། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་ལྡོག་པའི། །མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །གཟུགས་སོགས་འདུ་ཤེས་ལྡོག་པ་དང༌། །སེམས་བརྟན་ཐེག་པ་དམན་དག་ལས། །རྣམ་ལོག་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི། །ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། །ལུས་སེམས་ཡང་བ་ཉིད་དང་ནི། །འདོད་པ་སྤྱོད་ལ་ཐབས་མཁས་དང༌། །རྟག་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། །འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་ཉིད་དང༌། །ཕུང་སོགས་བར་ཆད་མེད་ཉིད་དང༌། །ཚོགས་དང་དབང་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །གཡུལ་འགྱེད་སེར་སྣ་ལ་སོགས་ལ། །སྦྱོར་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ཡི། །གནས་པ་སོ་སོར་བཀག་པ་དང༌། །ཆོས་ནི་རྡུལ་ཙམ་མི་དམིགས་ཉིད། །རང་གི་ས་ལ་ངེས་པ་ཉིད། །ས་གསུམ་ལ་ནི་གནས་པ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྲོག་གཏོང་བ། །དེ་འདྲའི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ནི། །བློ་ལྡན་མཐོང་བའི་ལམ་གནས་ཀྱི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་དག་ཡིན། །ཅེས་པ་སྟེ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ལ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདུན་པ་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ནི་འདུན་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཆོས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་འདིས་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ལས་ལྡོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདུན་པ་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ནི་འདུན་པ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །དོན་མེད་པར་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངེས་པ་བརྟན་པས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་རྟགས་


DTG090_Page_0314
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནི་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་རྣམ་པར་ལོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །དེ་དག་འདོད་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་སྟེ། འདོད་པ་སྐྱེ་པའི་རྣམ་པར་འཆིང་བའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པས་སྟོབས་ཆུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་མིང་ལ་ཆེད་ཆེར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཡང་བ་ཉིད་པས་སོ། །དེ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནི་ལུས་ཡང་བ་ཉིད་དོ། །དེ་གཉི་གས་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལ་ཐབས་ཀྱིས་དེས་ལྡོག་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །དོན་དུ་མི་གཉེར་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་ཡིད་བདེ་བ་བསྐྱེད་པས་དགའ་བ་རྣམས་ལའོ། །ཤིན་ཏུ་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དགའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་ནི་རིགས་པ་དང་མི་རིགས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་འཇོམས་པ་ནི་གནོད་པའོ། །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་རྣམས་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བདུན་པོ་རྣམས་ལ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཅུ་དྲུག་པོ་རྣམས་དེར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གང་དུ་སེང་གེ་བཟང་པོས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཐོབ་པ་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཅུ་དྲུག་གོ་ཞེས་བཤད་དེ། དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་མ་བདུན་པའི་བར་དུ་རྟོགས་པའི་སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་ཉིད་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྔགས་ཀྱི་རིགས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱི་ཁྱད་པ་ཏེ། ལྷ་ཕའི་རྣམས་སོ། རྩི་ནི་འབྲས་བུ་སྦྱིན་པའི་ནང་རྣམས་སོ། །ལྷ་མོའི་སྔགས་ནི་རིགས་པའོ། །སྨན་ནི་རྩིའོ། །སྩོགས་པས་ནི་འཁྲུལ་འཁོར་དང་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཅན་བཟུང་ངོ༌། །འཐབ་པ་


DTG090_Page_0315
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །རྩོད་པ་ནི་ངག་གིའོ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྟེ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བས་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེས་ལྷན་ཅིག་སྦྱོར་བ་སྟེ། འདིའི་འཐད་པ་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་དེ་ལྟར་ཡང་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་པས་ཆོས་གང་ལ་ཡང་དམན་པའམ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདི་རྣམས་འདིར་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ལས་འབྱུང་བ་ཉིད་ནི་འདུ་འཛིའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་འདུ་འཛི་ལ་དགའ་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་གཏམ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་གཏམ་མོ། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པའི་དེ་ཉིད་གཏམ་སྟེ། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གཏམ་གྱི་དོན་ནི་འདིར་ཇི་ལྟར་རིགས་པས་སོ་ཞེས་པས་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །རྐུན་པོ་ཞེས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །དམག་མི་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །འཐབ་མོ་ནི་དེའི་སྡེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་སྟེ་འཐབས་ན་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །དེའི་ཡང་གནས་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པ་ནི་དེའི་ཕྱིར་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་གྲོང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གྲོང་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་སྟེ། ལུས་ལ་དབང་པོ་བསགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གྲོང་ཁྱེར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །གྲོང་རྡལ་ནི་དབང་པོས་ངེས་པར་བགྲོད་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ལྔ་རྣམས་སོ། །ལྗོངས་ལ་སོགས་པ་ནི་སྣོད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གོ །བདག་དང་བདག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཐར་པའོ་ཞེས་པ་གསུངས་པ་ནི། བདག་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དབང་


DTG090_Page_0316
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོ་ལ་སོགས་པའི་འཐབ་མོའི་གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །ཡུམ་ཆེན་མོར་ནི་དེ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པས་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་མི་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། མ་བྲལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་ནི་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱིར་འཐབ་མོ་སྟེ། སེར་སྣ་ལ་སོགས་པའོ། །གཉེན་པོའི་ཕྱིར་མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་དག་གཉི་ག་སེམས་ལ་རྒྱུ་བའི་སྟོབས་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་རྩོད་པའོ། །གང་དུ་གཉེན་པོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྟོབས་ཆུང་བར་བྱས་པ་ནི་རྒོལ་བའོ། །མི་འབྱེད་པ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །འབྱེད་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་སྔ་ནས་ཏེ། འདིར་དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ལ་གང་ཕྱིར་ལྡོག་པའམ་མིན་པའི་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་ཐེ་ཚོམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཞུམ་པ་ནི་སྤྲོ་བ་དམན་པ་ཉིད་དོ། །ནེམ་ནུར་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་པའོ། །རྣམ་པར་སེལ་བ་ནི་དམན་པར་བྱེད་པའོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སེམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའོ། །གཞན་གྱིས་བཀྲི་བའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་རང་ཉིད་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་བརྟན་ཞིང་ངེས་པ་སྟེ་ཆོས་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལའོ། །གཞན་དུ་མ་གསུངས་པ་ནི་མཁས་པ་ནི་རིག་པ་སྟེ། དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིའི་ཆ་རྣམས་དང་རྒྱུ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྐར་མའི་ཤེས་པ་རྣམས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་རྟོགས་པ་སྟེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་ནི་སྤྲུལ་བའོ། །གཉིས་སུ་མེད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུའོ། །དེ་ལྟར་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཞེས་ཏེ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་


DTG090_Page_0317
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་གསུངས་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས། གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། གནས་གསུམ་ནི་ས་གསུམ་ལ། དེར་མི་གནས་པའི་ཤིན་ཏུ་བ་ལ་བདུད་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ཕྱེད་པར་ངེས་པར་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་རྟགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་འཚོང་བ་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྲོག་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་འཆི་བའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཆོས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་པ་སྟེ། དེ་ལ་རང་དང་གཞན་གྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་སྲོག་ཀྱང་གཏོང་བ་དང༌། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དགའ་བ་དང་གུས་པ་ཆོས་ལ་བྱེད་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ་ཞེས་ཤེས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་འདོད་ན་སངས་རྒྱས་ཉིས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡང་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཡང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྲོག་གཏོང་བ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་རྟགས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་རྣམ་པ་དང་རྟགས་དང་མཚན་མ་བཅུ་དྲུག་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ལེའུ་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱེ་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་བཅུ་བདུན་པའི་འགྲེལ་པའོ།། །།ངེས་པར་འབྱེད་པ་དང་མཐོང་བའི་ལམ་དག་གི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་གྲངས་དང་ཁྱད་པར་གྱིས་བཤད་ནས་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཟབ་པ་སྟེ་དེ་ལ་གཉི་གས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པ་འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཟབ་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་དེ་ལ་གསུངས་པ་སྟེ། གསོལ་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ཏེ། མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་སྟེ་གང་ཡང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གཉིས་སུ་བར་མ་ཆད་པར་འབད་པས་ཐོབ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཤེས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ན་ཚད་མེད་པའོ། །ཀུན་ཏུ་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ན་དཔག་ཏུ་མེད་པའོ། །གྲངས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པས་མཐའ་ཡས་པའོ། །མཆོག་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ན་མུ་མེད་པའོ། །མི་འཕགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་གཟུང་དུ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པར་ཤེས་པར་མི་ནུས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་


DTG090_Page_0318
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་ལམ་གྱི་ཟབ་པ་ཉིད་པས་སོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྱོད་དེ་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པར་ནུས་ཀྱང་ཅུང་ཞིག་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཟབ་ཅེས་པ་ནི་ཁྱབ་པའི་དོན་ཏོ། །གནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དམིགས་པ་ལའོ། །བསྟན་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་ནི་གསལ་བར་བརྗོད་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །བརྩམས་པ་ནི་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལའོ། །ཤེས་པར་འདོད་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས། །ཟབ་པ་དེ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་དང༌། །སྐུར་བའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ། ལམ་གྱི་ཟབ་པ་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པས་ཟབ་མོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། ཟབ་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དེ་ཉིད་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རིག་པས་མཚན་མའི་སྒྲོ་བཏགས་པ་འགག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་སྨོན་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་རིག་པས་ཁམས་གསུམ་པ་ལ་སྨོན་པ་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་མ་བྱུང་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་ལས་ཀྱིས་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། རྫས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་རིགས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་ཀུན་ཏུ་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་འགོག་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་ཡང་སྲིད་པ་འགོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བྲལ་བ་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་དང་མཆོག་ཏུ་བྲལ་བའོ་ཞེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའིའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་འདེབས་ཤིང་འདྲི་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བྱིས་པ་ལ་གཟུང་བྱ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་ཟབ་པ་འདི་རང་ཉིད་ཀྱིས་འདྲི་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་སྟེ། གང་ལ་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0319
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བ་ལས་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཟབ་པ་ཉིད་ནི་ཞིབ་མོ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བཞིན་དུ། བདེན་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་བསྟན་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་རྣམས་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པས། རབ་ཏུ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་པས་སོ་ཞེས་པས་ནི། སྐུར་བའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཟབ་པའོ། །དེའི་ལམ་གསུངས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་དང་མཐོང་བའི། །ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཉིད་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་སེམས་པ་དང༌། །འཇལ་དང་ངེས་རྟོག་བསྒོམ་པའི་ལམ། །ཞེས་ཏེ་མྱུར་བ་ནི་རྒྱུན་ལའོ། །རྒྱུན་དང་ལྡན་པས་སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་དམིགས་པས། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པ་ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་ན་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཡུལ་ཡིན་ན། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ནི་རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བཞེད་དོ་ཞེས་ཏེ། རྒྱུན་དང་ལྡན་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ་དེ་ལ་སྔ་ནས་རེག་པས་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཕྱིས་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ཞེས་པས་འགལ་བ་མེད་པའོ། །འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཅེས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དེ། མཐོང་བའི་ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡང་དེའི་དོན་དུ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་འབྲེལ་བ་རྣམས་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་འཛིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་པས་གཅིག་ཏུ་ངེས་


DTG090_Page_0320
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་སོ། །བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་འཇལ་བས་ཞི་གནས་སྐྱེད་པའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་རྟོགས་པས་ལྷག་མཐོང་སྐྱེད་པས་སོ། །གཞག་པ་ནི་གཞུང་མཉན་ནས་སོ། །བཤད་པ་ནི་དོན་ཤེས་པས་སོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་སྙིང་པོ་བསྒྲགས་པས་སོ། །རིགས་པ་ནི་བཞི་སྟེ། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི་རྒྱུ་ལ་སྟོས་ནས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རིགས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པས་སོ། །འཐད་པ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ནི། ཚད་མ་གང་གིས་དོན་གང་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་བའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། མེས་སྲེག་པར་བྱེད་ལ་དེ་བཞིན་ཆུས་གཤེར་བའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པས་ལྷག་པར་དམིགས་པ་ནི་དབེན་པར་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ལ་གུས་པས་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་པ་ནི་སེམས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཞིག་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པ་དགུས་སེམས་མཉམ་པར་བྱེད་པ་ནི་འཇལ་བའོ། །ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད། ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་རྣམ་པ་བཞིས་ནི་ལྷག་མཐོང་སྟེ་ངེས་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་ཙམ་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པས་ནི་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་འདི་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་མཚན་མར་བྱེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །འདི་འདིར་རོ་ཞེས་པས་དཔྱོད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། ཆུང་ངུ་སོགས་སུ་ཡང་ཕྱེ་བས། །ཞེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། ཡང་གི་སྒྲ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ལུགས་ལས་བཟློག་པས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དགུ་ཟད་པར་བྱེད་དེ། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ནས་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་བར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་


DTG090_Page_0321
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་གོས་ཀྱི་དྲི་མ་རགས་པ་སྔོན་དུ་བཀྲུས་ནས་རྗེས་ལ་ཕྲ་བ་འཁྲུ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱིས་ཏེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ན་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་རིམ་གྱིས་ཏེ། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །ཉེ་བར་སེམས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །ཉེ་བར་རྟོགས་པ་ནི་གཉི་གས་སོ། །རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །རྩོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་གཉི་གའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སོ། །རབ་ཏུ་དང་བ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དང་བ་ཅན་དུ་བྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སོ། །དབང་མེད་པ་ནི་མི་ནུས་པས་སོ། །འཁོར་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །བོར་བ་ནི་བཏང་བའོ། །རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ནི་མི་བགྲོད་པའོ། །འདོར་བ་ནི་གཏོང་བའོ། །མཐར་ཕྱིན་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་མཐའ་དང་སྔོན་གྱི་མཐའ་སེལ་བས་སོ། །བསྟན་པ་དང་བཤད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པ་དག་གིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་བསམ་པས་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པའོ། །སློབ་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །བསྒྲུབ་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །ཉེ་བར་སེམས་པ་ནི་གཉི་ག་དག་གིས་སོ། །དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་ནི་སྒོམ་པས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ལན་གཅིག་བཤད་ནས་གཉིས་པ་གསུངས་པ་ནི། དེ་དག་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤོང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་བསོད་ནམས་མང་བ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །རབ་ཏུ་འཕགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་དྲེགས་པ་མེད་པས་སོ། །རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གནས་ཞེས་པ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆེན་


DTG090_Page_0322
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོའི་ཆུང་ངུའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །གང་ཞིག་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བསོད་ནམས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སོ། །འདིར་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དུས་སུ་དོན་དམ་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཤེས་པ་ཅན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མ་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་དོན་གཅིག་གོ །བདག་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གསོག་གོ །གཟུང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་གསོབ་བོ། །འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་འཕེལ་བ་ལ་རྒོལ་བའི་ལན་ནོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱེ་བྲག་ནི་ཐ་དད་པའོ། །གཅོད་པ་ནི་ཐ་དད་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་རྣམ་པར་སྤྱད་པ་དང་དོན་དེ་གཉི་གའི་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། ཚད་ནི་རགས་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའོ། །གྲངས་ནི་བགྲང་བས་ཟད་པར་མི་ནུས་པས་མི་ཟད་པའོ། །བླ་ལྷག་པར་བརྗོད་པ་ནི་བླ་དགས་ཏེ། གཙོ་བོ་བརྗོད་པའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། ཀྱང་མི་ཟད་ཅེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །ཡང་གཞལ་དུ་མེད་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཉིད་བཞིན་ནོ། །ཆོས་འདི་རྣམས་ནི་མི་ཟད་པ་དང་ཚད་མེད་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་སྒྲས་བསྟན་པས་སོ། །འདི་དག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཐུགས་རྗེས་བསྟན་པས་ཏེ་དེའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ། །དེ་ཡང་འདིར་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། གྲངས་མེད་ལ་སོགས་བསྟན་པ་རྣམས། །དམ་པའི་དོན་དུ་བཟོད་མ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་བདེ་དག་ཐུགས་བརྩེ་བའི། །རྒྱུ་མཐུན་གྱུར་པ་ཐུབ་པ་བཞེད། །ཅེས་ཏེ། བཟོད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་མི་རིགས་ཞེས་པ་སྟེ། བརྒལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ངག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་གྱི་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ། །ཉམས་པ་དང་ནི་འཕེལ་མི་


DTG090_Page_0323
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རིགས། །བསྒོམ་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །ཅི་ཞིག་ཐོབ་ཅིང་ཅི་ཞིག་ཉམས། །ཞེས་ཏེ། རྟོགས་ཞེས་པའི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་ནི་ཉམས་པ་དང་འཕེལ་བ་མེད་པས་ནི་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ནི་འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་འདི་སྙམ་དུ་ཞེས་པ་ནི་གང་གིས་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པས་སོ། །དེ་དག་ཅེས་པ་ནི་གང་གི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་རྣམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཉུང་དུ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ལ། མང་དུ་ནི་རྒྱུན་དུ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། བྱང་ཆུབ་ཇི་ལྟ་དེ་བཞིན་དུ། །དེ་ཡང་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་བྱེད། །བྱང་ཆུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་མཚན་ཉིད། །དེ་ཡང་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་བཞེད། །ཅེས་ཏེ་འདི་དག་དང་ཞེས་པ་དང༌། དེ་དང་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །ཇི་ལྟར་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་དབང་གིས་བླ་ན་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་གྱི་སྒྲུབ་པ་པོའོ། །དེ་ལྟར་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ལྟ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དག་འགྲིབ་པ་དང་འཕེལ་བའི་རིམ་གྱིས་བྱ་བ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དེ་ལྟར་དེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉུང་བ་དང་མང་པས་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་དག་ལའོ། །དངོས་པོ་བཞིའི་སྐབས་སུ་ནི་དེའི་རང་བཞིན་ཉིད་པས་གནས་པ་མི་འཐད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བའི་ལེའུ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་པའོ།། །།དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒོལ་བ་ལ། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་ནི་སྔ་མས་བྱང་ཆུབ་བར། རིགས་མིན་ཕྱི་མས་ཀྱང་མ་ཡིན། །མར་མེའི་དཔེ་ཡི་ཚུལ་གྱིས་ནི། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཅེས་པ་རྗེས་སུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་འབའ་ཞིག་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་འཁོར་དང་བཅས་


DTG090_Page_0324
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཟབ་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སྐྱེ་བ་དང་ནི་འགག་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཤེས་བྱ་དང༌། །ཤེས་དང་སྤྱོད་དང་གཉིས་མེད་པ། །ཐབས་མཁས་པ་ལ་ཟབ་པ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཟབ་པའི་གོ་སྐབས་ཏེ། གཞན་པས་ཞེས་པས་ནི་མེད་པར་རོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཟབ་མོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གསུངས་པ་ནི། སེམས་གང་ཞེས་པ་ནི་འཁྲུལ་པ་ལ། འགག་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་པོ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་གནས་རྒྱུད་ལ་ཟད་པས་ཟད་པའོ། །མ་ལག་ཞེས་པ་ནི་མིན་པ་ཉིད་དེ། འཁྲུལ་པའི་རྒྱུའི་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྤངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་དག་གིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་དེ་ལ་མ་བརྟེན་པའི་དོན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡང་སྐྱེད་དུ་མེད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཟབ་པའོ། །སེམས་གང་ཞེས་པ་ནི་མ་འཁྲུལ་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྟེ་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་ནོ། །འགག་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་པ་ནི་འདྲི་བ་སྟེ་སོ་སོར་སྐད་ཅིག་རེ་རེའི་མཐར་གཡོ་བའི་ཆུའི་ཟླ་བ་བཞིན་དུ་གཡོ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི། མ་ལགས་ཞེས་པ་སྟེ། ལན་ལ་འགག་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་པ་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐད་ཅིག་མས་ཟད་ཅེས་པའི་དོན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་སྐད་ཅིག་རེ་རེས་འགག་པའི་ཆོས་ཅན་ཏེ། འགག་པར་འགྱུར་ཏེ་རྒྱུད་འགགས་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངང་གིས་སྐྱེ་བའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁྱད་པར་དུ་མི་ཟད་པ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མ་སྐྱེས་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ལ། མ་འགགས་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་མི་འཇུག་པའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །གང་འགགས་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་པས་རྒྱུན་ཆད་པ་ནི་དེས་ཇི་ལྟར་བསྐལ་པ་གྲངས་ལས་འདས་པ་རྣམས་སུ་གང་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་མ་ལུས་པ་


DTG090_Page_0325
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམས་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ལ། སེམས་ཅན་གཅིག་ཅིག་ཀྱང་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་སྙིང་རྗེས་ཆེན་པོ་དང་སྨོན་ལམ་དག་ཡུལ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད་པ་དེས་ན་འགག་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །མིན་ཞེས་པ་ནི་གདུལ་བྱ་ལ་བསོད་ནམས་མེད་པས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་བཞིན་དུ། མཛད་པ་མེད་ཀྱང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མ་འདྲེས་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངང་གིས་འཇུག་པའི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་རྟོགས་པའི་རྒྱུན་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་དུ་འགག་འགྱུར་ནི་བཤད་ཟིན་ཀྱང་འདིར་རིགས་པ་གཞན་གྱིས་བཤད་དོ། །གང་དུ་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་པའི་ཚིག་དེའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་དང༌། སེང་གེ་བཟང་པོའི་བཤད་པའི་ཁྱད་པར་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་དམ་ཞེས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །སེམས་གང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའོ། །ཆོས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་མི་འཇུག་པ་ཙམ་ནི་མེད་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་འགག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འགག་པ་ཟབ་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་བར་རོ། །གནས་ན་ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པ་ནི་དུས་གསུམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་བཞིན་ནོ། །མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྒྱུན་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་པོ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་ལས་ཐ་མི་དད་པས་ཀྱང་གཏིང་དཔག་པར་དཀའོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སེམས་ཞེས་པ་ནི་དེས་རིག་པའི་ཕྱིར་དེའི་རྟེན་པ་མ་ལགས་པ་ནི་ཤེས་པས་ཐ་དད་པའི་རིག་བྱ་ལ་མི་སྦྱོར་བས་སོ། །སེམས་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་དབྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0326
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སེམས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དག་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དག་ཏུ་ཐ་དད་པ་མེད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བ་ལས་འབྱུང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པས་སོ། །མ་ལགས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ནི་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཐ་མི་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པར་སེམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱའི་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ཟབ་པའོ། །ཡང་དག་པར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་སྟེ། འདི་མཐོང་བ་མེད་པ་ཉིད་མཐོང་བ་ནི་ཤེས་པ་ཐབ་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ལའོ། །ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་ནི་དམིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལའོ། །མི་འཇུག་པ་ནི་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་པ་ནི་སྣང་བར་མི་འགྱུར་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་དེས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྱོད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ཟབ་པའོ། །མཚན་མ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་འམ་གཉིས་མེད་པའི་མཚན་མ་ལའོ། །མཚན་མ་ནི་གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པའི་མཚན་མའི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་མ་ཞིག་པའོ། །མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཉིད་སྤངས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཟབ་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཅུང་ཞིག་གོ །མཚན་མ་སྤངས་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །འདི་ཉིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལའོ། །མཚན་ཉིད་གང་ཞེས་པ་ནི་གང་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། གང་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལའོ། །ཡོངས་སུ་འདྲིས་པ་ནི་གོམས་པ་ཙམ་བྱེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཟབ་པའོ། །དེ་ལ་ཟབ་པ་བརྒྱད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་རིང་ལ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཉེ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་ཕྱིར། །སྲིད་དང་ཞི་བར་མི་རྟོག་ལ། །ཞེས་ཏེ་མི་སློབ་པའི་དགེ་འདུན་གྱིས་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་


DTG090_Page_0327
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་སྡེས་བཤད་དེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ལངས་པའི་ཚེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ན་རྨི་ལམ་སྟེ། འདི་ཉིད་ཉིན་མོའི་ཤིན་ཏུ་གོམས་པས་ནི་རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་འཕེལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་བྱེ་བྲག་སྟེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མ་གོས་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་རྨི་ལམ་དང་སད་པ་ནི་གྲགས་པ་ཁོ་ན་གསུངས་པར་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཉིད་ནི་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་སྦྱིན་པ་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་མི་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་སད་པ་ན་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རྒལ་བ་ལ་གལ་ཏེ་གཉིད་ལོག་པའི་ལས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བྱས་ན་ནི་སད་པ་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ལ་ངས་ལེགས་པར་སད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ཡང་བྲས་བུ་དང་བཅས་པའོ་ཞེས་པའི་ལན་ནོ། །སད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་དངོས་པོ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ལ་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དོན་དུ་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ་ཅུང་ཞིག་གཉིད་ལོག་པ་ནི་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་མི་གསལ་ཞེས་འཁྲུལ་པས་འབྲས་བུ་ཆུང་བར་བསྒྲུབས་ལ། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ལས་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་བདེན་པ་ནི་དགེ་སློང་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བསླབ་པ་བྱིན་པ་ཅན་བཞིན་དུ་སྡོམ་པ་དང་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཅས་པའི་དབང་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟད་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཟད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། དེའི་འདུ་ཤེས་པ་ནི་འཛིན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་


DTG090_Page_0328
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དོན་དུ་བརྟགས་པ་ནི་བརྟགས་པའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྟགས་པས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་སྟེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུའམ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞིན་དུའོ། །སེམས་དང་སེམས་པ་དང་བློ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་པ་རྣམས་ནི་དོན་གཅིག་གོ །དབེན་པ་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བློས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་མཚན་མར་བྱས་ཤིང་དམིགས་པར་བྱས་ནས་སོ། །ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་གནས་དེས་གཞན་དུ་མི་འཇུག་ནས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཅན་ནི་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་མོ། །དོན་འདི་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་འདི་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལན་འདོན་པ་ནི་ལན་བཏབ་པའོ། །ཆོས་གང་ཞེས་པ་ནི་བྱམས་པའི་འདྲི་བར་བྱ་བ་ལ་ལན་ལྡོན་པར་བྱ་བའོ། །ཆོས་གང་གིས་ནི་ཚིག་གིས་སོ། །ཆོས་གང་ནི་ཤཱ་རིའི་བུའིའོ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྡང་བའོ། །ཀུན་ཏུ་བྱུང་ནས་སྐྲག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པའོ། །དེའི་རྒྱུན་ནི་ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པའོ། །སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ལ་ཞེས་པས་བག་ཆགས་རྒྱས་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། ལས་མེད་ལ་སོགས་ཀླན་ཀ་ཡི། །ལན་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པར་ཟད། །ཅེས་པ་ནི་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་བརྒལ་བ་དང་ལན་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་ཇི་བཞིན་དུ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མ་དག་པ། །དེ་ལ་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ནི་དག་པ་ཉིད། །ཅེས་ཏེ་བསྟན་པ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་གཅིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དག་པའོ། །དེའི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་གང་ཞེས་ན། མ་དག་པ་ནི་གཅན་གཟན་གྱི་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དང༌། མཐོ་དམན་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ལ། དེ་རྣམས་ལ་རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་རྣམ་པར་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ཅེས་པ་ནི། བགྲོད་དཀའ་བའི་སའི་དགོན་པ་དང༌། གཅན་གཟན་རྣམས་ཀྱི་དགོན་པ་དང༌། ཆུས་སྤངས་པས་ཆུའི་དགོན་པ་དང༌། གལ་ཏེ་འདོད་པའི་སྒྲ་ནི་གང་གི་དོན་དུའོ། །འཇིག་རྟེན་ཞེས་པ་


DTG090_Page_0329
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །དྲི་ཞིམ་པ་དང་རོ་ཞིམ་དང༌། །བསིལ་དང་ཡང་དང་དངས་པ་དང༌། །གཙང་དང་མགྲིན་པ་བདེ་བ་དང༌། །ལྟོ་བར་ནད་མི་བྱེད་ཅེས་པའི། །ཆུ་ནི་ཡན་ལག་བརྒྱད་སྲིད་པའོ། །བདེ་བ་དང་ཕྲད་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྦྱོར་བས་སོ། །བདེ་བ་དང་ལྡན་པས་ནི་ཀུན་ཏུ་ཕན་པས་འདི་རྣམས་ལ་ཞེས་པ་ནི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་ཀུན་ལའོ། །ནད་ཀྱི་དགོན་པ་ལ་ནི་ནད་ཀྱིས་ཉེ་བར་འཚེ་བའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཞལ་ན་སྔོན་ནི་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས་མཐའ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཆ་ཤས་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་མཐའ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །མང་ཞེས་པ་ནི་གང་དག་གིས་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་སོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་མེད་པས་གང་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པར་ཞེན་པ་ནི་མ་རིག་པར་རོ། །བར་སྣང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཉིད་ནམ་མཁའ་འབའ་ཙྷིག་ལའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །ངེས་པ་ནི་ཚད་ཆད་པས་སོ། །མ་ལེགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྲིང་མོ་གང་གཱའི་ལྷ་མོའི་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དགུ་པའོ།། །།ཐབས་ལ་མཁས་པ་བརྒྱད་པར་བཤད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ཡི་ཡུལ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། །དགྲ་རྣམས་ལས་ནི་འདས་པ་དང༌། །མི་གནས་ཇི་བཞིན་ཤུགས་དང་ནི། །ཐུན་མོངས་མ་ཡིན་མཚན་ཉིད་དང༌། །མ་ཆགས་པ་དང་མི་དམིགས་དང༌། །མཚན་མ་སྨོན་དང་ཟད་པ་དང༌། །དེ་ཡི་རྟགས་དང་ཚད་མེད་པ། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་བཅུ། །ཞེས་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་འདིའི་ཡུལ་དང༌། དེའི་སྦྱོར་བ་ལ་དང་པོ་གོམས་པ་ལ་དགྲ་རྣམས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་བཅུ་སྟེ། གང་དག་གི་མཚན་མ་དང་སྨོན་ལམ་ཟད་པར་བྱས་པ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དེ། མཚན་མ་ཟད་པ་དང་སྨོན་ལམ་ཟད་པ་དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལའོ། །རྒྱུད་ལ་ནི་རྒྱུན་དུའོ། །དེ་ལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལའོ། །ཆོས་ཉིད་


DTG090_Page_0330
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོས་སོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་པས་དྲི་མ་མེད་པས་ཡང་དག་པའི་མཐའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཡུལ་ལོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བར་དེས་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་དབང་བ་ཉིད་དོ། །དམིགས་པ་ལས་ནི་དེ་ཉིད་ལའོ། །བར་སྐབས་དེར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འདིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའི་བར་དུའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དཔའ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་འགྲུས་ནི་སྤྲོ་བའོ། །བརྟན་པ་ནི་རབ་ཏུ་གནས་པའོ། །སྤོབས་པ་ནི་མངོན་པར་སེམས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་རྗེས་སུ་གནས་པའོ། །གང་གི་དུས་ལ་སོགས་པ་གང་དང་ལྡན་པ་དེ་ཤེས་པས་དུས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པའོ། །རྟོགས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་སྦྱངས་པ་ཉིད་ཅན་ནོ། །དེས་སོང་བ་ནི་ཐོབ་པའོ། །མཚོན་ཆ་ནི་སྒྲིབ་ཡོལ་དང་གོ་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །དྲན་པ་ནི་མི་བརྗེད་པའོ། །བློ་གྲོས་ནི་མངོན་པར་འཇལ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་ཤེས་པའོ། །མོས་པ་ནི་འཛིན་པ་ལ། ཆོས་ལུགས་ནི་ཆོས་ལུགས་ཤེས་པའོ། །འཇིགས་པ་མེད་པ་ནི་མཁས་པའོ། །དེ་ལྟར་དགྲ་བོ་ཉིད་ནི་ཕྱིར་རྒོལ་བ་བར་ཆད་བྱེད་པ་དེ་རྣམས་ལས་འདས་པ་ནི་ཚད་མེད་བཞི་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་པོའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱུ་བ་ནི་འགྲོ་བའོ། །གནས་པ་ནི་འདུག་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་མི་རྟེན་མི་གནས་པ་ནི་དེར་ཡང་མི་གནས་པའོ། །དེར་ཡང་མི་གནས་པ་ནི་གནས་དེར་མི་གནས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་མི་ལྟུང་ཞིང་མི་གནས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་མི་གནས་པའི་ཐབས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མདའ་སྟེང་དུ་འཕངས་པ་ཉིད་ལ་མདའ་གཞན་དག་གིས་ཕུལ་བས་ཡུན་རིང་དུ་མི་ལྟུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་བར་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ལ། སེམས་ལ་སེམས་གཞན་གྱི་ཤུགས་དེ་ལས་མི་འདའ་བས་འཕེལ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤུགས་ཀྱི་ཐབས་སོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་


DTG090_Page_0331
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སོགས་པ་སྟེ། སྤྱོད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །གནས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞོག་པ་ནི་གཉི་གས་སོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ང་ཡིས་སོ། །མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་ངེས་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ཉིད་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟེ། གྲོལ་བའི་སྒོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་སེམས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དེས་འདི་ལྟར་ནི་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་པོའོ། །འདི་ཉིད་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐབས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡོད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་དུའོ། །དེའི་འདུ་ཤེས་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པས་ཏེ། ཡོད་པ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ཞེས་པའོ། །དེ་སྤོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའོ། །ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་ཀུན་ཏུ་སེམས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ཞེན་པ་མེད་པའིའོ། །དེ་དང་སྦྱོར་བ་ནི་མ་ཆགས་པའི་ཐབས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་དམིགས་པ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་དང་སྦྱོར་བ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཐབས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་དང་གཟུགས་དང་སྒྲ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་མཚན་མའི་འདུ་ཤེས་ལ་མཚན་མ་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ། དེ་དང་སྦྱོར་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཐབས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལྷ་དང་བརྒྱ་བྱིན་དང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་དགའ་བ་ནི་སྨོན་པ་ལ། དེའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་ལ་སྨོན་པ་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་སྨོན་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་དང་སྦྱོར་བ་ནི་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཐབས་སོ། །གང་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཐར་བའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཡུལ་བརྗོད་ནས་རིགས་པས་འདི་རྣམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཡུལ་དུ་བྱེད་ན་དོན་


DTG090_Page_0332
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡོད་པར་བྱེད་པས་དེ་བརྗོད་པར་རིགས་ཞེས་པའོ། །མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ལྷུང་ཞེས་པ་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དག་ཏུའོ། །ཁམས་གསུམ་པའི་འཁོར་བར་རོ། །འདི་སྐད་ཅེས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདྲི་བར་བྱས་ཞེས་པ་ནི་མཁས་པ་ལའོ། །གལ་ཏེ་དྲིས་པ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཅན་ཁོ་ན་བསྒོམ་པའོ། །དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དྲིས་བ་ལས་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཐབས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་སེམས་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་རྣམས་དེའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་སུ་བཤད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེའི་རྟགས་འདིས་ཞེས་པ་ནི་དེའི་རྟགས་ཀྱི་ཐབས་སོ། །རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་དེ་ལྟར་ལན་ལྡོན་པ་ཉུང་བ་ནི་འདིར་ཆེས་ཉུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཚད་མེད་པའི་ཐབས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱེད་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཉི་ཤུ་པའི་ཕྱེད་ཀྱི་བར་གྱི་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པོ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའོ།། །།

ལྔ་པ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས།


DTG090_Page_0332
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདི་ལས་གོང་དུ་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ས་བཅུ་པོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་བཅོ་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དྲུག་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱིས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོའི་ལྔ་ལ་རེ་རེ་བཞིན་ལ་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་གཞི་དང་རྗེས་སོ། །དེའི་དངོས་གཞི་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་དབྱེ་བ་སྟེ། ཡང་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་གནས་བདུན་དུ་སོ་སོར་དགུ་དགུ་ལ་བརྒྱད་པར་བདུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་ཅུར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དག་དང་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་གཉིས་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་གྱུར་པའི་ལམ་ཉིད་ཡིན་ན་ཡང་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པར་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་དང༌། ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བ་དགག་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པས། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་མེད་པ་མེད་ཅེས་པ་དེ་ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ལ་གསུམ་དང༌། རྟགས་དང་རྣམ་པར་


DTG090_Page_0333
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཕེལ་བ་དང་བསྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཤད་པའི་རིགས་པས་ངེས་པར་བྱས་ལ། རེ་རེ་བཞིན་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་དེ་ལྟར་བཅུ་གཉིས་སོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གཉིས་དང༌། དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་སུ་གཉིས་སོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡང་སྦྱོར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གཉིས་དང་དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་སུ་དགུ་ཞེས་པས་བྱེ་བྲག་སུམ་ཅུའོ། །འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བའི་བྱེ་བྲག་དག་ལས་གཟུང་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་སྤོང་བར་བྱེད་ལ། དངོས་གཞིའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དག་ལ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་གོ །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡང་སྦྱོར་བའི་བྱེ་བྲག་དག་ལ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལ་གཉིས་སྤོང་བར་བྱེད་ལ་དངོས་གཞིའི་བྱེ་བྲག་དག་ལ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པོ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སོ་སོར་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་རེ་རེས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བྱེ་བྲག་གཉིས་སྤོང་སྟེ། དེ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པ་དགུ་ནི་དགུ་རེ་རེ་ལ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཉིས་གཉིས་ཏེ་བཅོ་བརྒྱད་གཞོམ་ལ་ཆ་ཤས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལ་དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དངོས་གཞིའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་རྣམས་ཏེ་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་ཞེས་བཤད་པས་སོ། །འདི་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པ་ཉིད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བརྗོད་དོ། །རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་བཏགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་མ་ཕྲ་མོ་དྲུངས་བྱུང་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་སློབ་པ་རྣམས་ལ་དགོངས་པས། མངོན་དུ་རྒྱུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་རིག་པར་བྱའོ། །འོ་ན་འདི་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་སྤོང་བ་ནི་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་བཤད་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་སྡེས་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་སྤོང་ཞེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མི་འགལ་ཞེ་ན་ཁམས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཅན་གྱི་གང་ཞིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་གཟུགས་ཀྱི་


DTG090_Page_0334
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཁམས་སུ་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དོན་གྱིས་འགལ་བ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོའི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ལ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པའི་ནང་འདུས་པ་རྣམས་ནི་མ་རིག་པ་སྤངས་པས་སྤོང་བ་ཉིད་ལས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་ནས་མ་རིག་པ་སྤོང་བར་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དགུ་པོ་རྣམས་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱིས་སྤོང་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བཅོ་ལྔ་གདུལ་བྱའི་ངོར་བྱས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་བཅོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱིས་སྤོང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་པའི་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བྱེ་བྲག་མ་བཤད་པའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ནི་གཞན་པའི་གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱིས་སྤོང་བས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཞེས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འཕགས་པའི་དགོངས་པ་དང་འགལ་བ་མེད་དེ། དེ་ཡང་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས་མདོར་བསྟན་ལ། དེ་ཡི་རྟགས་དང་རྣམ་འཕེལ་དང༌། །བསྟན་དང་སེམས་ཀུན་གནས་པ་དང༌། །མཐོང་ཞེས་བྱ་དང་སྒོམ་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ལམ་ནི་སོ་སོ་ལ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་བཞི་ཡི། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་དང་ནི། །བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ལོག་པར་སྒྲུབ་དང་བཅས་པ་ནི། །རྩེ་མོའི་མངོན་རྟོགས་ཞེས་ཏེ། དེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། རྨི་ལམ་ན་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་མཐོང་ལ་སོགས། །རྩེ་མོར་ཕྱིན་པའི་སྦྱོར་བའི་རྟགས། །རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་བཞེད། །ཅེས་ཏེ་རྩེ་མོ་ཐོབ་པ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་སྦྱོར་བ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རྟགས་དང་པོའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གསུམ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བཞི་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་


DTG090_Page_0335
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལྔ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དྲུག་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཐོང་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་ཞི་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བདུན་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཟིན་པ་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའོ། །བབས་པ་ནི་ཞུགས་པའོ། །བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་བདེན་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་སོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་སོང་བར་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེའི་དོན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་པའོ།། །།ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བདུད་ཉེ་བར་འོང་བར་འགྱུར་བ་འདིར་བདུད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ནི། ཡང་དེ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་བདེན་པ་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའོ། །སྤྲོ་བ་ནི་རང་གི་ལས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཐོབ་པ་སྟེ་བྱེད་པའི་དོན་དུ་སྤྲོ་བའོ། །སྟོབས་ནི་སྤྲོ་བའི་ནུས་པའོ། །གཟི་བརྗིད་ནི་མཐུའི་ནུས་པའོ། །མདངས་ནི་གསལ་པར་གྱུར་པས་གཟི་བརྗིད་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྩོན་པ་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཉིད་ལ་ང་རྒྱལ་བའོ། །བརྙས་པ་ནི་མ་གུས་པའོ། །རྔན་ཆེན་བྱེད་པ་ནི་ནང་དུ་བཞད་གད་བྱེད་པའོ། །སྟིང་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །འཕྱ་བ་ནི་སྐྱོན་སྒྲོགས་པའོ། །སྨོད་པ་ནི་སྐྱོན་སྟོན་པར་བྱེད་པའོ། །སྐྱེད་པ་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །འཕེལ་བ་ནི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའོ། །རྟོན་པ་ནི་བརྟན་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱས་པར་ནི་ཡོངས་སུ་གང་བར་བྱེད་པའོ། །འབྱུང་བ་ནི་དམིགས་མཐོན་པོར་བལྟ་བའོ། །གཞན་རྣམས་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་ཁེངས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཐུན་མོང་སྟེ། སྔོན་དུ་བཤད་ཟིན་ལ་འདིར་ནི་དམན་པ་ལས་མཐོ་བ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ནི་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ལོ། །མ་ཐོབ་པར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཉིད་བདག་གིས་ཐོབ་པོ་སྙམ་པ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་སྙམ་པ་ནི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། །བདུད་ཀྱི་འཆིང་བ་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །མིང་སྟོན་པ་ནི་མིང་བརྗོད་པའོ། །རྟུལ་བ་ནི་དབང་པོ་


DTG090_Page_0336
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟུལ་བའོ། །དགོན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །གྲོང་ལས་ཕྱི་རོལ་དུ་རྒྱང་གྲགས་ནི་མཆོག་ཏུ་དགོན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་དུ་གནས་པ་ནི་དགོན་པ་ལའོ། །བསོད་སྙོམས་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པས་བསོད་སྙོམས་པའོ། །ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་ཉིད་ལ་དགོན་པས་ཕྱག་དར་ཁྲོད་པའོ། །གཅིག་པར་དུ་མ་དུ་མ་ལུས་པར་ཟན་ལ་སོགས་པ་བླངས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་པས་ན་ཕྱིས་མི་ལེན་པའོ། །སྟན་གཅིག་ལ་ཟ་བ་ནི་སྟན་གཅིག་པའོ། །ལན་གཅིག་བཏིང་བ་ལ་རྟག་ཏུ་ཉལ་བ་ནི་གཞི་ཇི་བཞིན་པའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཐམས་ཅད་གཏོང་བས་ཆོས་གོས་གསུམ་པའོ། །དུར་ཁྲོད་ལ་ཉེ་བར་གནས་པས་དུར་ཁྲོད་པའོ། །ཤིང་རྩ་ཉིད་དུ་གནས་པས་ཤིང་དྲུང་པའོ། །ཅོག་པུས་མཚན་མོ་འདས་པར་བྱེད་པས་ཅོག་པུའོ། །སྟེང་དུ་མ་བཀབ་པས་ནི་བླ་གབ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་དུ་གནས་པས་བླ་གབ་མེད་པའོ། །བལ་གྱི་དང་གསོ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་གོན་པས་ཕྱིང་པ་པའོ། །ཉུང་དུ་ཚོལ་བས་འདོད་པ་ཉུང་བའོ། །དེ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་ཤེས་པའོ། །གཅིག་པུ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དབེན་པའོ། །མཐོང་བའི་ཆོས་ནི་སྐྱེ་བ་ཉིད་ལ་མྱོང་བ་ནི་མཐོང་པའི་ཆོས་ལའོ། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་མི་འགྱུར་བའོ། །སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྡོམ་པའི་བསྔགས་པ་སྟེ། ཡིད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ང་རྒྱལ་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །མིང་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་སྒྲ་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྒྲའོ། །ཁེངས་པ་ནི་བླ་མ་རྣམས་ལ་མི་གུས་པའོ། །རྗེས་སུ་འབྲང་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ཕྱི་མའི་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། རྗེས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་བདག་གི་མིང་ཇི་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཞེས་པས་སོ། །རྗེས་སུ་དཔྱད་པ་ནི་བདག་གི་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར་ཞེས་པས་སོ། །ལུང་སྟོན་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་བདུད་ཀྱིས་སོ། །རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་འདོད་པའིའོ། །བསྟན་པ་ནི་སྨྲས་པའོ། །གང་ཅི་མྱོང་བ་ནི་མིང་ལ། ལུང་བསྟན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རིང་བར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་རྣམས་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བའོ། །ཕྲ་མོ་ཕྲ་བ་ནི་མཚོན་པར་དཀའ་བའོ། །དབེན་པའི་གནས་ནི་དབེན་པར་གནས་པའོ། །དབེན་པ་ནི་སྟོང་པའོ། །དབེན་པ་


DTG090_Page_0337
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་བྲལ་བ་ནི་གྲོང་གི་ནང་ངམ་དེ་དང་ཉེ་བའི་ས་ཕྱོགས་སོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དབེན་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པའོ། །ཆུང་ངུས་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པས་གནས་པའོ། །འབྲིང་ནི་གནས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཆེན་པོ་སྟེ་དམིགས་པའོ། །དེས་དེ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་བདག་བསྟོད་པའི་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །འདྲེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་ཁྱིམ་པའོ། །མ་འདྲེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཁོ་ནའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གདོལ་པ་ནི་དེ་དང་འགྲོགས་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སུན་འབྱིན་པ་ནི་རང་གི་སྐྱོན་གྱི་སྡེ་རྣམས་སུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཟུགས་བརྙན་ནི་ལུས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཅོས་བུ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀ་ན་ད་བ་ནི་ངང་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་ལས་དེ་རྣམས་ནག་པོའི་ཕྱིར་རོ། །རྐུན་པོ་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་མ་ཡིན་པ་སྦེད་པའི་ཕྱིར་རྐུན་པོ་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོམ་རྐུན་ནི་ལོག་པའི་སྦྱིན་གནས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མཐུ་ནི་སྟོབས་སོ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཇིགས་པས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དེ་འདྲ་བ་ལ་ཡང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལའོ། །འདི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་སོ་སོར་རྟོགས་ནས་ཕ་རོལ་གནོན་པ་ནི་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པའོ། །བདུད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་པོའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཞེས་པ་ནི་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ཏེ་ཇི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དེ་ལྟར་ལྷན་ཅིག་པ་དྲུག་པོ་སྟེ། འདིར་གསུངས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གང་དུ་དྲུག་པོ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ནི་སྟོན་པ་སྟེ། གང་ཞིག་གི་འབྲས་བུ་ལ་དེའི་སྔོན་གྱི་མཐར་ཉིད་ནི་ལམ་མོ། །སྣང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལའོ། །སྒྲོན་མ་ནི་རབ་ཏུ་འབད་པའི་བགྲོད་པའི་ལམ་གྱི་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ས་དྲུག་པ་རྣམས་ལའོ། །འོད་ནི་ཉིན་མོའི་སྣང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་འབད་པ་མེད་པས་བགྲོད་པའི་ལམ་སྟེ། མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ། །


DTG090_Page_0338
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་ནི་གཟུང་ཞིང་གསོས་པས་སོ། །ཕ་ནི་ས་བོན་བཞག་པས་སོ། །ཤེས་པ་ནི་གང་ཞིག་མཐོང་བའི་ལའོ། །རྟོགས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ལའོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་རྫོགས་པའོ། །ནང་དུ་འདུས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་བསྟན་པ་དང་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པའི་སྟེ་རྟགས་དགུ་པའོ། །འདི་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་རབ་ཏུ་འདྲེན་པས་དེའི་ཕྱིར་ན་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་སྟེ་བཅུ་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དབེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྟོང་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཛིན་པ་ནི་མཚན་མར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ་ཞེས་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱི་འཛིན་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་ཆོས་དེ་ཉིད་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ། དེ་ལྟར་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་བཅུ་གཅིག་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་བརྫི་བ་ནི་འཕྲོགས་པར་མི་ནུས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་བརྫི་བ་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། །དེའི་རྗེས་སུ་བསྟན་བཅོས་ལས། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སྐྱེ་བོ་རྙེད། །སངས་རྒྱས་མཆོད་པའི་དགེ་ལ་སོགས། །དཔེར་མཛད་ནས་ནི་རྣམ་མང་དུ། །རྣམ་འཕེལ་བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་གང་ཡང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པའི་དགེ་བ་གང་ཞིག་ཐོག་མ་གང་དུ་དཔེར་བྱེད་པ་ཡང་ཞེས་པ་ཡང་ཞོག་པའོ། །མང་ཞེས་པ་ནི་དཔེ་མེད་པར་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྲིད་ཚོལ་བ་ནི་ཇི་སྙེད་དུ་གནས་པའིའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བས་བསྡུས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཞོག་པ་ནི་སྤོངས་ཞེས་པའོ། །གནོད་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་ནི་གནོད་པ་མེད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་བ་སྐྱེད། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཐོབ་པ་བཞིན་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །སྦྱིན་པ་པོ་ནི་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པའོ། །སྦྱིན་དག་ནི་སྦྱིན་པ་པོའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཉིན་མཚན་གྱི་ཚུལ་


DTG090_Page_0339
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱིས་ཏེ་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང་པོའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་གནས་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པས་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུང་བསྟན་པ་དང་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་རློམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཞི་པའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་སོགས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པའོ།། །།ཡང་དེའི་ཚེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་ལ་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་རྣམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཅིང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སློབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་ཉེ་བར་འོང་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་པའོ། །བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཤད་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཞུམ་པ་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའོ། །ཡིད་ནམ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ཀྱི་ནི་དྲུག་པའོ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་གཞན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་རིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་འདི་ལ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཏིང་དཔོག་པར་རབ་ཏུ་གནས་པའིའོ། །རོ་མྱང་བ་ནི་འདོད་པའིའོ། །མིང་དང་རུས་ནི་འཛིན་པར་རོ། །སྤྲོ་བ་ཉེ་བར་བསགས་པ་སྟེ། ལུས་དང་སེམས་ཞེས་པ་ནི་བདུན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གང་འདིས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་མངོན་པར་རློམ་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མང་པོ་དོན་མེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ལེའུ་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་བའོ།། །།དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སློབ་པར་བྱེད་པ་ནི་གོང་མ་ལའོ། །གང་འདི་སྐད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཐད་པའོ། །ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སློབ་ཅེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལའོ། །སངས་


DTG090_Page_0340
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སློབ་པ་ནི་འབྲས་བུ་ལའོ། །བདུད་རྩིའི་ཁམས་ནི་ཐར་པའོ། །མགོན་དུ་གྱུར་པ་འདོད་པ་ནི་མགོན་ཉིད་འདོད་པའོ། །མངོན་པར་འཕགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའོ། །བྱ་བ་ནི་བྱ་གསོད་པས་སོ། །གདོལ་པ་ནི་འཛིམ་པ་མེད་པར་གསོད་པས་སོ། །ཉ་པ་ནི་ཉ་གསོད་པའོ། །ཤན་པ་ནི་མ་ཧེ་གསོད་པར་བྱེད་པས་ཤན་པའོ། །ལོང་བ་ནི་མིག་མེད་པའོ། །འོན་པ་ནི་རྣ་བ་མེད་པའོ། །ཞར་བ་ནི་མིག་གཅིག་པའོ། །རྡུམ་པོ་ནི་དཔུང་པ་འཁྱོག་པའོ། །སྒུར་པོ་ནི་རྒྱབ་སྒུར་བའོ། །ལག་རྡུམ་ནི་ལག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཞ་བོ་ནི་རྗེ་ངར་ཆག་པའོ། །གྲུམ་པོ་ནི་འགྲོ་མི་ཤེས་པའོ། །ལྐུགས་པ་ནི་བརྗོད་པ་མེད་པའོ། །དིག་པ་ནི་ཚིག་མི་བརྟན་པའོ། །སྨྲ་བ་མི་གསལ་བ་ནི་ལྕེ་མི་བདེ་བའོ། །ཀུ་ཅོ་ཅན་ནི་སྒྲ་ཆེན་པོ་འབྱིན་པའོ། །ཡན་ལག་ཉམས་པ་ནི་ཡན་ལག་དམན་པའོ། །ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་ནི་ཡན་ལག་མ་ཆོག་པའོ། །ཡན་ལག་མི་སྡུག་པ་ནི་མི་དང་མི་མཐུན་པའི་ཡན་ལག་གོ །ངེས་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ནི་ངེས་པར་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་ཅེས་པ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཤེས་པར་བྱ་བའོ། །མཐོང་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དགུ་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ས་ལེ་སྦྲམ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་གསེར་རོ། །བ་ཚ་བ་ཅན་ནི་བ་ཚ་ཅན་དང་བཅས་པའི་སའོ། །གྲམ་པ་ནི་ཆུ་མེད་པའོ། །རྩྭ་ནི་ནེའུ་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡོང་དུམ་ནི་ཤིང་སྐམས་པའི་ཕུར་པའོ། །ཚེར་མ་འཛིན་པ་ནི་ཚེར་མ་ཅན་དེ་མྱོས་བྱེད་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་པ་ནི་གང་དག་དེ་རྣམས་སོ་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ཐོབ་པར་གྱུར་ནས་གནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པས་ནི་བཅུ་གཅིག་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བཅུ་གཉིས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་གསུམ་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དགེ་བ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་འགལ་བས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ནི་ཐ་བའོ། །ཐེ་ཚོམ་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་ཡིད་གཉིས་སོ། །ཕྲ་དོག་ནི་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཁོང་ནས་


DTG090_Page_0341
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཁྲུགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་བཞི་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལའོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་མཆོག་གོ །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་ལུས་པའོ། །ཁྱུ་མཆོག་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའོ། །རྣམ་པར་རོལ་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སོ། །སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་གཉི་གའི་དབང་ཕྱུག་གོ །རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སོ། །གནས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་དེ་རྣམས་ལ་མི་གནས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བཅོ་ལྔ་པའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་པའོ། །བསླབ་པའི་བརྗོད་པ་པོའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའོ།། །།བསྟན་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་འདི་བསྟན་བཅོས་ལས། ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་གསུམ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བླ་མེད་པས། །སེམས་ཅན་དོན་ཡོངས་མི་གཏོང་བ། །ངེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བླ་ན་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་ཁྱད་པར་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་གྱིས། སྒྲོལ་བ་དང་སྨིན་པ་དང་དབུགས་འབྱུང་བ་དང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཏེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་སེམས་འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་དང་བའོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་ཀྱེ་མ་བདག་གིས་འདི་རྣམས་རྟོགས་པར་བགྱི་ཞེས་པའོ། །བསམ་པར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་སྐྱོན་མེད་པ་ལའོ། །ཕ་རོལ་གྱི་འགྲམ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རོ། །འདོད་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་སྦྱོར་བས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་འདིའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་པ་སྟེ། རྐུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་


DTG090_Page_0342
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་མཁྱེན་པ་ནི་འདིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཆོས་འདི་རང་ཉིད་ལས་བྱུང་བས་ཞེས་པ་ནི་རང་བྱུང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཆོས་རྣམས་རང་བྱུང་ཉིད་ཀྱིས་གང་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པས་འདི་ལ་འཕྲོག་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ལྟར་མི་འཕྲོགས་པ་སྟེ། བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་བའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མི་འཕྲོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བཤད་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བ་གསུངས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལུང་གི་ཚིག་ཡིན་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་ཞེས་པ་ལ་དེ་ནི་བསྟན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱིས་གནས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་སུ་ཡང༌། གླིང་བཞི་པ་ནི་སྟོང་དག་དང༌། །སྟོང་གཉིས་གསུམ་དག་དཔེར་མཛད་ནས། །བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །ཏིང་འཛིན་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ་གླིང་བཞི་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། སྟོང་དང་སྟོང་གཉིས་པ་དང༌། སྟོང་གསུམ་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དཔེས་བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་དུ་གསུངས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། གང་དེ་རྣམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེའི་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་སམ། ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །སྲང་གྲངས་ནི་སྲང་གི་ཚད་ཀྱིས་སོ། །ཚད་ནི་སྲང་འདི་ཙམ་ཞེས་པའོ། །འདིར་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་སོགས་པའི་ཚད་ནི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་དཔེ་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ་ནི་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས་བྱས་པ་སྟེ། འོ་ན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཙམ་ལ་འདི་ཙམ་ཡིན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱང་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཞེས་པ་ནི་བདུད་ཀྱིས་སྤྲོ་བ་མེད་པར་བྱས་པའོ། །མི་ཉན་པ་ནི་སྒྲ་ལའོ། །མི་ཤེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །མ་མཐོང་བ་ནི་གུས་པས་སོ། །མི་སེམས་པ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པ་མི་


DTG090_Page_0343
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱེད་པའོ། །བདུད་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ན་བདུད་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བསྔགས་པའོ། །གང་དག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གང་དག་གིས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟེ། ཡུམ་ཆེན་མོར་བཤད་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་འབའ་ཞིག་གིས་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པ་དང་གཞན་གྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ལ་ཡང་གཞན་དུ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱས་ནས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་རྣམ་པར་སེམས་གནས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །སུ་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀུན་ཏུ་གནས་པའོ། །མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། འཇུག་པ་དང་ནི་ལྡོག་པ་ཡི། །དེ་དག་སོ་སོར་དགུ་དག་ཉིད། །གཟུང་བའི་རྣམ་རྟོག་དག་ཤེས་བྱ། །ཇི་བཞིན་ཡུལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན། །སེམས་ཅན་རྫས་དང་བཏགས་ཡོད་པའི། །རྣམ་རྟོག་དེ་ནི་འཛིན་པར་འདོད། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འཕགས་དབྱེ་བས། །སོ་སོ་དེ་དག་དགུ་བདག་ཉིད། །གལ་ཏེ་གཟུང་དོན་དེ་བཞིན་མེད། །དེ་དག་གང་གིས་འཛིན་པར་འདོད། །དེ་ལྟར་དེ་དག་འཛིན་པ་ཡི། །ངོ་བོས་སྟོང་པ་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་དང་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ལ་དབྱེ་བ་དགུ་སྟེ། གཟུང་བ་ནི་གཟུང་བྱར་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་དག་བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་ཡུལ། །ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བཏགས་པར་ཡོད་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་འཛིན་པ་སྟེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་


DTG090_Page_0344
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཉིད་ལས་འཛིན་ཅིང་རྣམ་པར་བཏགས་པས་སོ། །འཛིན་པའི་ངོ་བོས་ཞེས་པ་ནི་འཛིན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ངོ་བོས་སོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་དང་རྣམ་པ་བཞི་ལ་འདི་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡུལ་གྱིས་དབྱེ་བས་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དགུ་དགུའོ། །དེ་ལ་དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རིགས་དང་ནི། །ལམ་ནི་ཡང་དག་འགྲུབ་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་དམིགས་པ་མ་འཁྲུལ་དང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དང༌། །རང་གི་རྟོགས་དང་བྱེད་པ་དང༌། །བྱེད་པོ་དེས་བྱེད་འབྲས་བུ་ལ། །འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི། །རྣམ་རྟོག་དེ་ནི་རྣམ་དགུར་འདོད། །ཅེས་ཏེ་བྱེད་པ་པོ་དེའི་བྱེད་པ་དང་བྱ་བའི་འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་དགུ་པོ་ནི་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླང་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྒྱུ་མ་མཁྱེན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྒྱུ་མ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོར་རབ་ཏུ་བསྒྲགས་པ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་དེ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་གང་དུ་ཡང་འཛིན་པ་པོ་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་གཟུང་བྱའི་དངོས་པོ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་ཐ་སྙད་བྱེད་དེ། དོན་དམ་པར་ནི་གཉི་ག་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །དེ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདྲི་བ་ལ། མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དེའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །མ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་མཆིས་པ་དང་མ་མཆིས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མེད་པ་ལ་ཡོད་པ་དང་ནི་འགག་པ་དག་ནི་འབྲེལ་བ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ་འཛིན་པ་པོའི་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་


DTG090_Page_0345
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་འཛིན་པ་པོ་མེད་པའོ། །དེ་བས་ན་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཅན་ཡང་འཛིན་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གཟུང་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་འདི་ཉིད་ནི་དམིགས་པས་གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམ་པར་བགྱི་བ་མ་ལགས་པ་ནི་བོང་བུའི་རྭ་བཞིན་པས་ཡང་དང་ཡང་དུ་བློ་མི་གཞུག་པའོ། །ཆོས་ནི་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་བགྲོད་པ་པོ་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །དབེན་པ་ནི་ཅུང་ཟད་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དབེན་པ་ལ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ནི་མིན་པ་ཉིད་དེ། ཤིན་ཏུ་དབེན་པ་ལ་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ནི་རྒྱུ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་ཤེས་པ་ནི་དེའི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་བས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་ནི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོར་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འདི་ལ་མེད་ལ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་ཅེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །འདི་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པའོ། །ཟབ་མོ་ལ་ཞེས་པ་ནི་གང་འདིའི་དོན་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །དཀའ་བ་བྱེད་པ་ནི་གང་ཞིག་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་ཞུགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་ལྟོས་ནས་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པས་སོ། །གསུངས་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ནོ། །དཀའ་བ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་ཡིན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བླ་བ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཡང་ཐབས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དེ་འདི་དེ་ཉིད་གསུངས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། གང་ནི་ཟབ་མོའི་དོན་ཏོ། །གང་འདིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒྲགས་པས་སོ། །མི་ཞུམ་པ་ནི་གཞོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །འདིའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དྲུག་སྟེ། མི་འགོང་


DTG090_Page_0346
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་ནི་འདི་ལ་མོས་པ་འབྲིང་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །ཀུན་ཏུ་མི་ཞུམ་པ་ནི་འདི་ལ་མོས་པ་ཆུང་ངུར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡིད་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མོས་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །མི་དངང་བ་ནི་འདི་རྣམས་གཏོང་བར་འདོད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་མི་སྐྲག་པ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱེད་པའོ། །ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་གཏོང་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་གང་འདིར་མངོན་དུ་གྱུར་བ་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བས། དེས་འདི་ལ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་རྟོགས་ཏེ། འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་དོན་དགུ་རྣམས་ནི་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཚོགས་དེ་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་ནི་རང་གིས་བསམ་པ་སྟེ། བདག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་པ་ནི་དེའི་ལམ་གྱིས་ཞེས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བདག་གིས་དང་བྱང་ཆུབ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པས་གང་ཞིག་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་དེའི་ཤེས་པའོ། །མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཤེས་པས་ནི་གསུམ་དུ་རློམ་པ་སྟེ། བདག་གིས་སྤྱོད་པས་བདག་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་ཉེ་བའམ། བདག་གིས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དག་ནི་བསྲིངས་སོ་ཞེས་པ་དག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་འདིའི་གཉེན་པོ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུས་ཞེས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་སྔོན་གྱི་རྣམས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཉེ་ཞེས་པ་དང་རིང་ཞེས་པ་དང་གང་དུ་བདག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་སྟེ། འདིའི་གཉེན་པོ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་དེའི་རིགས་ཀྱང་དོན་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་ལ་ལམ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལ་འདིའི་གཉེན་པོ་ནི་འདུས་པ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་


DTG090_Page_0347
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྣང་བརྙན་ནི་གཟུགས་བརྙན་གྱིས་ཏེ། རྩོམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་སྣང་བརྙན་ཤེས་པ་དེའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་རྩོམ་པ་ནི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་བདག་ཉིད་མ་ཤེས་པ་གང་ཞིག་ལ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་པས་དེ་འདིར་ཤེས་པས་དམིགས་པ་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དེ་ནི་ཉེ་བ་དང་རིང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་ཉེ་བ་དང་རིང་བས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་ཡོད་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་སྟེ་དེའི་གཉེན་པོ་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཉེན་པོ་ནི་འཇོམས་པ་པོ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་འཇོམས་པར་བྱ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྨོངས་པ་སྟེ། འདིའི་གཉེན་པོ་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་དག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཀྱང་ངོ་བོ་ཞེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བརྟགས་པས་རྟོགས་པ་ལ། དེའི་རྣམ་པར་རིག་གནས་བརྟགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་དག་རབ་ཏུ་སྤངས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རིག་ཅིང་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་རང་གིས་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་གིས་རྟོགས་པ་ལ་རྨོངས་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་རྟོགས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རབ་ཏུ་སྤངས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ཉེ་བ་དང་རིང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བྱེད་པ་པོ་ལ་རྨོངས་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ལྟར་བྱེད་པ་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྤྲུལ་པས་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང་བྱ་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ལ་རྣམ་པར་


DTG090_Page_0348
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོག་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དེའི་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤིང་གི་སྐྱེས་བུས་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་བསྒོམས་ནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བྱ་བའི་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པའོ།། །།གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སྲིད་དང་ཞི་བར་ལྟུང་བའི་ཕྱིར། །རྟོག་པ་མིན་པ་ཉིད་དང་ནི། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང༌། །ལམ་གྱི་རྣམ་པ་མ་ཚང་དང༌། །གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་འགྲོ་བ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལོག་པ་དང༌། །ཉི་ཚེ་བ་དང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །གནས་དང་འཇུག་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། །རྗེས་ལ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡི། །རྣམ་རྟོག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་ནི། །ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་ཡིད་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་ཏེ་རྟོགས་པ་དམན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རབ་ཏུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བས་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་དེ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ལས་བྱུང་བས་དེ་རྣམས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་རྣམས་བརྗོད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་སྙིང་པོའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པས་གཟེངས་བསྟོད་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་འདི་གཉི་ག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པས་དེ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པས་འཁོར་བ་ལ་ཡིད་བྱུང་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་དོན་དུ་གཉི་ག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔས་ནི་འཁོར་བར་ལྟུང་བའམ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཤེས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་བསྒྲགས་པ་ནི་མི་འཐོབ་བོ་ཞེས་པ་ནི་རྟོགས་པ་


DTG090_Page_0349
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དམན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྐྱབས་ནི་སྙིང་པོ་སྟེ་ལས་དང་ཆོས་དང་བགྲོད་བྱ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ་བས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །བཟློག་པས་ནི་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་པ་མི་དགའ་བ་ཉིད་དོ། །འདིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིན་ཏུ་སྤྱང་པོས་ལམ་དུ་ལག་པར་མཚོན་ཆ་དང་བཅས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ། གཞན་དུ་ན་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕྱག་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་ནི་སྒྲུབ་པ་མཐའ་དག་སྟེ་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལ་མི་ལྡོག་པས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ཉིད་ནི་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་ཆར་གྱིས་བདག་མེད་པར་རིག་པ་ལའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཟབ་མོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་དེ་ལ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ལམ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ན། དེའི་དེ་ལ་བདུད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་འགྱེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གོ་ཆ་མ་བྱས་པའི་འཐབ་མོ་པ་ལ་ཕ་རོལ་འཐབ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་མ་ཚང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་སྟེ། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་དེས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ཏུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་བར་མི་ལྟུང་ལ། དེ་ལྟར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པའི་དབང་གིས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ནས། གལ་ཏེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ན་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདིས་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་འཆད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །ཇི་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ན། ཆེད་དུ་བྱ་བས་མི་འཇུག་པ་སྟེ། ཆེད་དུ་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ལྔས་མི་ལྡོག་ན་གང་དེ་སྲིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་དེ་ལས་ལྡོག་པ་མེད་དེ། དེའི་དོན་ཉིད་དུ་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིག་


DTG090_Page_0350
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤོས་དེ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པས་དེ་རྣམས་ཀྱང་མི་ལྡོག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆུ་བྲན་ཐམས་ཅད་ནི་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོར་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་འགྲོ་ཞིང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གོ་ཆ་བགོས་པ་ཞེས་པ་འདིས་ནི་བྱ་བར་དཀའ་བ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་སྟེ། མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་འདི་ཉིད་ཁོ་ན་གོ་ཆར་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལས་གཞན་པས་རང་དང་གཞན་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གང་གིས་ཀྱང་མི་བྱེད་པས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གོ་ཆ་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་ཉི་ཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། དེ་རྣམས་འདོད་པའི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གདུལ་བར་བྱ་བ་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འདུལ་བར་རིགས་ལ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་གང་གིས་དཀའ་བ་བྱེད་པ་བརྗོད་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཆོས་མཐུན་པས་སོ། །ནམ་མཁས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཇི་ལྟར་རྩོད་ན། གསུངས་པ་ནི། འདི་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་གང་གིས་གདུལ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡང་སེམས་ཅན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བྲལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །འཐབ་པ་སྟེ་རྩོད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་དེ་ལྟར་གདུལ་བ་ཡང་དེའི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་སྒྱིད་ལུག་པར་མི་འགྱུར་ལ། ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་ནས་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་ནི་གང་གིས་གང་དུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ལན་ནི། སེམས་ཅན་ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དབེན་པ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་གཉེན་པོའོ། །སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་དང་ཚོས་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་ལ་


DTG090_Page_0351
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པའི་རོ་གཅིག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་ལྷའི་བུ་དག་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གནས་པ་དང་འཇུག་པ་དག་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་བ་ལ། གང་གིས་བགྲོད་པར་བྱ་བ་དང་གང་དུ་གནས་པར་བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ལ་དེས་ཀུན་ཏུ་མི་རྨོངས་པས་གང་གི་བྱང་ཆུབ་པས་དེས་བགྲོད་པ་བྱེད་ན་བྱང་ཆུབ་ལ་གནས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དེའི་འགྲོ་བ་དང་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ནི་རང་ལ་དབང་ཡོད་པ་ཉིད་ལ། དེས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞིང་དེ་ཉིད་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་པས་ནི་གཉེན་པོའོ། །མི་མཁས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་རྣམས་དང་དྲུག་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལ་དེའི་གནས་པ་དང་འཇུག་པ་དག་ཏུ་མ་ངེས་པ་ནི་གནས་པ་དང་འཇུག་པ་ལ་མྲོངས་པའི་རྟོག་པ་ལ། གང་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྔོན་དུ་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །ཡུལ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་རྣམས་ལ་སྔོན་དུ་འཇུག་པ་ལ་ཡུལ་ཞིབ་མོའི་ཕྱིར་རྗེས་ལ་དྲུག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་ལ་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེའི་རྗེས་ལ་བསྟན་བཅོས་ལས། འཛིན་དང་སོ་སོར་སྡུད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་དང་ཁམས་རྣམས་ནི། །གསུམ་ཆར་ཉེ་བར་འབྲེལ་བ་དང༌། །གནས་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོར་བརྟགས་པ་དང༌། །ཆགས་པ་དང་ནི་གཉེན་པོ་དང༌། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་འགྲོ་ཉམས་པ། །འཛིན་པ་པོ་དང་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་པོ་གཞན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་འཛིན་པར་བྱེད་ཅིང་ཅུང་ཟད་མོས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་འཛིན་པ་དང་སོ་སོར་ཐར་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། དེ་ཡང་འཛིན་པར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཐར་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །འཛིན་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཆོས་དེ་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ཆོས་དེ་རྣམས་དང་བཅས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཁམས་


DTG090_Page_0352
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསུམ་དང་འབྲེལ་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་དང་འབྲེལ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། འདིར་ཁམས་གསུམ་དང་འབྲེལ་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །ཁམས་གསུམ་ལ་གནས་པ་ཇི་ལྟར་འབྲེལ་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་འདིར་གང་དུ་ཡང་གནས་པ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་འདི་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་བྱེད་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པའི་དངོས་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དེ་ཡང་འདིར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །ཆགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་དེས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཕྱིར་ཕྱོགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་ནི་ཅུང་ཟད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དམིགས་སུ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་འགྲོ་བ་དེ་ལས་ཉམས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་འགྲོ་བ་ལས་རྣམ་པར་ཉམས་པའི་རྟོགས་པ་ལ་དེ་ཡང་དེ་ལ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དབྱེ་བ་དགུ་པོ་འདི་རྣམས་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་ལ་འདིར་ནི་ཐུན་མོང་དུ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་འཛིན་པ་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་གསུངས་པ་ནི། དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཁྱེན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མི་མཁྱེན་པའི་ཆོས་ཅུང་ཟད་མེད་པས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་གང་ཟག་གི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་


DTG090_Page_0353
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ལ་དེའི་གཉེན་པོ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་གསུངས་པ་ནི་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ནི་རང་ཡང་མེད་ན་གང་དུ་ཞུམ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆེད་བཞིན་ངེས་པར་མི་འབྱུང་དང༌། །ལམ་དང་ལམ་མིན་ངེས་འཛིན་དང༌། །འགོག་དང་བཅས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། །དངོས་པོ་ལྡན་དང་མི་ལྡན་དང༌། །གནས་དང་རིགས་ནི་འཇིག་པ་དང༌། །དོན་དུ་གཉེར་དང་རྒྱུ་མེད་དག །ཕྱིར་རྒོལ་བ་ནི་དམིགས་པ་དང༌། །འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཏེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་པོ་པ་རྣམས་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་དགུ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཉེན་པོ་དྲུག་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་ལྟ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ལམ་དུ་ཁྱེར་ནས་ཇི་ལྟར་ནས་ཇི་ལྟར་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཁྱེར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དྲུག་པས་ལྔ་རྣམས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་དྲུག་པ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཁྱེར་བ་པོ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ལ། དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་མིན་པར་ངེས་པར་འཛིན་པ་ནི་དྲུག་པོ་ཞེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་གཉེན་པོ་ལ། དེ་མེད་པ་ལ་ལམ་དང་ལམ་མ་ཡིན་པར་ངེས་པར་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ཚད་མར་བྱས་ན་འདི་རྣམས་གང་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་སྐྱེ་བ་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་འགག་པ་པོ་ནི་དེའི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་བྲལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་པའི་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་གནས་པར་མི་བྱ་ཞེས་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པས་ཆོས་རྣམས་གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ་ལ། གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་གནས་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་


DTG090_Page_0354
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འདོད་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ། དེ་ལ་བསླབས་པས་ཀྱང་དེར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་གཉེར་བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དྲུག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་སྟེ་རྒྱ་མཚོ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་བཞིན་ལ། དེ་ཡོངས་སུ་བསྒོམས་པས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མེད་ལ། འོན་ཀྱང་གང་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་དགོངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་དགོངས་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ནི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དབྱེ་བ་འདི་རྣམས་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་པ་འདིར་ནི་སྤྱིའི་བརྟགས་པར་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། ཡང་མི་བགྱིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་གང་ལ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་བརྟགས་པའི་ཡང་ལ་ཡུལ་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །ཞུམ་པར་འགྱུར་བ་མ་མཆིས་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་ནི་སེམས་ཀྱིས་ལ། གང་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །འདི་ཉིད་ནི་གཉེན་པོ་གསུངས་པའོ། །མ་མཆིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ངར་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པར་ཡོད་པའི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིའོ། །འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་གསུངས་པ་ནི། འོན་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བརྗོད་པ་ནི་གཞུང་ངོ༌། །བཤད་པ་ནི་དོན་ཏོ། །བསྟན་པ་ནི་ཁྱད་པར་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པ་ནི་སྙིང་པོར་གསུངས་པའོ། །ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་དམན་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །བག་མི་ཆེ་བ་ནི་དུབ་པས་སོ། །བག་ཚ་བ་དང་མི་ལྡན་པས་ནི་རྒྱུད་ལ་དུབ་པས་སོ། །ཀུན་ཏུ་མི་


DTG090_Page_0355
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཞུམ་པ་ནི་སེམས་སྨད་ནས་སོ། །ཡང་དག་པར་མི་ཞུམ་པ་ནི་རྒྱུད་དེ་དམན་པས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པར་རོ། །བཅོམ་ཞིང་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡང་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །མི་དངང་བ་ནི་སྐྲག་པ་ལ་ཉེ་བར་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ཏུ་མི་སྐྲག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མི་སྐྲག་པས་སོ། །ཀུན་ཏུ་སྐྲག་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་དེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་འཛིན་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པའོ། །དགོངས་པ་ནི་དྲན་པས་སོ། །མིང་ནི་འདུ་ཤེས་པའོ། །རུས་ནི་དྲང་སྲོང་ལ་སོགས་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་དང་རྫུ་འཁྲུལ་གྱི་སྟོབས་སོ། །བསྔགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །གཟུགས་ནི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བ་འབྱུང་བས་སོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ནི་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའོ། །ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བར་དམིགས་པ་རྣམས་སོ། །རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པའི་གནས་སྐབས་འདོད་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ནི་གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གང་དང་ཡང་བྲལ་བ་དེ་ཉེ་བར་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། འོན་གྱི་རིགས་པ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ལ། ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་གང་གིས་འདི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རེ་ཞིག་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཅུང་ཟད་གཟུང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇོམས་པའོ། །བརྩམས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཆོས་གསུངས་པ་ནི་རིགས་པར་སྨྲ་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའིའོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལམ་མོ། །ཆོས་ཐམས་


DTG090_Page_0356
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅད་དབེན་པ་ནི་དབེན་པ་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དེ་གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་དེ་ལ་གནས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པའོ།། །།མཐོང་བའི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ་ནི་ངེས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་ཐོབ་པ་པོར་རིགས་པས་དེས་དེ་ལ་དེ་ལྟར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། བྱང་ཆུབ་གཞན་ལ་ཀུན་སྟོན་དང༌། །དེ་ཡི་རྒྱུ་ནི་ཡོངས་གཏོད་དང༌། །དེ་ཐོབ་བར་ཆད་མེད་པའི་རྒྱུ། །བསོད་ནམས་མང་པོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཏེ་དེས་བྱང་ཆུབ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ན་གནས་པས་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་རྗེས་ལ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་གཏན་ཚིགས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་དང༌། འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་ཡོངས་སུ་གཏད་པས་བསོད་ནམས་མང་པོའི་ཞེས་པ་སྟེ། འདིར་མོད་ལས་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་བཀྲམ་པ་ཞེས་བྱ་བར་ལུང་བསྟན་པས་གཞན་དུ་འདིར་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་པ་མཚོན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྒྱས་པར་བཤད་ནས། ཚེ་དང་དམ་པའི་ཆོས་དག་ནི་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་དེས་གནས་པས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ནི་རྒྱུ་དང་པོའོ། །གང་ལ་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོའོ། །གང་ཡང་འདི་རྣམས་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི། གང་འདི་ཐོས་པ་ཉིད་ན་སོ་སོར་སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་ནི། སྨོད་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སྨོད་པར་རོ། །འགལ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་གཏོང་བར་རོ། །འཁྲུག་པར་ནི་དེ་ཉིད་ལ་འཁྲུགས་པར་རོ། །འཇིགས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ལྦས་ནས་གཞག་པའོ། །སྤོང་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲགས་པས་སོ། །འགོག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་གནོད་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སོ། དེ་ལ་དམིགས་པ་ནི་བདུན་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཏད་པ་ནི་གཉེར་གཏད་པའོ། །རྗེས་སུ་གཏད་པ་ནི་དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཅན་གྱིས་ཏེ། རྗེས་སུ་ཡོངས་སུ་བཏང་པའོ། །ཡི་གེ་ཀུན་ཏུ་འདུས་པ་ནི་ཡི་གེའི་ཚོགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གླིང་བསླང་བའོ། །དེ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གཏད་


DTG090_Page_0357
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་གཉིས་པའོ། །ཆུད་གཟན་པར་བྱས་པ་ནི་སྟོར་བར་བྱས་པའོ། །མྱུར་དུ་དྲན་པ་མེད་པ་ནི་བཏང་བའོ། །དྲན་པར་མ་ནུས་པ་ནི་ཕྱིར་བརྗེད་པའོ། །ཉེས་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པར་རོ། །བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་དང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བར་བྱས་པ་ནི་མགུ་བའོ། །ཡུན་ནི་ས་བོན་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་ས་བོན་རྒྱས་པར་བྱེད་པས་སོ། །འབྱིན་པ་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུང་བར་བྱ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གླེང་བསླང་བ་ལ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཏད་པ་གསུམ་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རིགས་པ་ནི་ལེགས་པར་བཏོན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་འདི་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦྱིན་པར་བྱ་བ་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །དགེ་བར་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་འདོད་པས་སོ། །རེག་པར་གནས་པ་ནི་དེ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་སོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །བསྐལ་པའམ། དེ་བས་ལྷག་པ་ནི་གལ་ཏེ་མང་པར་འདོད་པར་གྱུར་པའོ། །གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གླེང་བསླང་བ་ལ། དེ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གཏད་པ་བཞི་པ་སྟེ། ལན་བཞིར་ཞེས་པས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་གཉིས་པ་ཅན་དུ་བརྗོད་ལ་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་གསུངས་པ་ཐུན་མོང་དུ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཏད་པར་བྱ་བ་དང་ཀུན་ཏུ་གཏད་པ་དག་ནི་དོན་གཅིག་གོ །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་བཞིར་ཡོངས་སུ་གཏད་པར་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པ་ལ། ཀུན་དགའ་པོ་འདི་དག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གླེང་བསླང་བ་ལ། དུས་ཀྱི་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་དེའི་སྐད་ཅིག་གོ །སྐད་ཅིག་མ་དེ་དྲུག་ཅུ་ལ་ཐང་ཅིག་གོ །ཐང་ཅིག་སུམ་ཅུ་ལ་ཡུད་ཙམ་དང་ཆུ་ཚོད་དང་དབྱུ་གུས་དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་མང་པོ་སྐྱེད་པ་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟབ་མོ་ཉིད་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །མི་བསྐྱོད་པ་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དམ། ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དོ། །ཚད་མེད་པ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོའོ། །ཉེས་པ་ཟད་པ་ནི་དུས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཟད་པའོ། །མཐའ་ནི་གྲངས་ངེས་པའོ། །ཚད་ཆད་པ་ནི་ཚད་ཀྱིས་ཡོངས་


DTG090_Page_0358
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སུ་བཅད་པའོ། །གཞལ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པས་སོ། །ཟད་པ་ནི་ཕྲི་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ནི་དངོས་པོའོ། །ནམ་མཁའ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེས་ན་དེ་རྣམས་དམིགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་བས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཟད་པ་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཟད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའོ། །བར་དུ་སྐྱེས་ནས་གནས་པའོ། །མ་འདྲེས་པ་ནི་གཞན་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །ཆོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སོ། །རྟག་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་གནས་པ་སྟེ། མ་སྐྱེས་ཤིང་རྟག་ཏུ་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པ་ནི་ཐ་མ་མེད་ཅིང་སྐྱེས་ནས་ཡོད་པའོ། །ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཅན་སྣང་པ་དང་མི་སྣང་བའི་ངོ་བོས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་པོ་དང་ཚོར་བ་པོ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་འཛིན་པ་པོའི་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་བརྗོད་དོ། །འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། །དྲི་མ་ཟད་དང་མི་སྐྱེ་བའི། །ཡེ་ཤེས་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། །ཟད་མེད་སྐྱེ་མེད་ཕྱིར་ད་དག །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ་དྲི་མ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། ཟད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མེད་པ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ནི་ཟད་པ་ཤེས་པའོ། །མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གཏན་དུ་བ་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གཞན་མི་སྲིད་པས་འདི་ཉིད་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་ལ། མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་ཟད་ཀྱིས་ཟད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ལ་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་མཐོང་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། འགག་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལ། །མཐོང་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །རྣམ་པར་རྟོག་རིགས་ཅི་ཞིག་ཟད། །སྐྱེ་མེད་རྣམ་པ་ཅི་ཞིག་ཐོབ། །ཅེས་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གང་ལ་ཡང་ཟད་པའམ་སྐྱེ་


DTG090_Page_0359
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བར་འགྱུར་བ་མེད་ལ། རིགས་ཉིད་ནི་རིགས་ཏེ་བྱེ་བྲག་གོ །དེ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ་བ་ཅུང་ཟད་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་འདིར་མེད་པས་ཅི་ཞིག་ཟད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའི་རྒྱུ་ཟད་ཅིང་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྟན་པའོ། །གང་ཞིག་གིས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་མེད་པའི་གཉིས་སུ་མེད་པའོ། །རང་རིག་དོན་དམ་པ་པ་ལ་ཡོད་ཅེས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་དོན་དམ་པར་ཡོད་ཅེས་པ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། ཆོས་རྣམས་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། །ཤེས་བྱ་ལ་ཡང་སྟོན་པ་ཡི། །སྒྲིབ་པ་ཟད་པར་འདོད་པ་ཡི། །སྟོན་པས་གཞན་དུ་བརྗོད་པ་གང༌། །འདི་ལ་ཁོ་བོས་མཚར་དུ་བརྩིས། །འདི་ལ་བསལ་བ་གང་ཡང་མེད། །གཞག་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མེད། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་ལྟ། །ཡང་དག་མཐོང་བ་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྒྲ་ཡིས་རྣམ་པར་སྤྱོད་པའོ། །དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་སྤངས་པས་ཀྱང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་ཞེས་པ་ནི་ངོ་མཚར་བ་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དག་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་གཞག་པ་ཅུང་ཟད་མེད་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསལ་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མེད་པ་ནི་དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བའི་ཡང་དག་པ་ལ། ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གང་དུ་ཡང་དག་པ་མཐོང་ན་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་མཐོང་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྒྱུ་མའི་གླང་པོས་གཞན་སྒྱུ་མའི་གླང་པོ་ལས་རྒྱལ་བ་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཟློག་ནས་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བ་ཅན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་དང་དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཞར་ལ་བཤད་ལ། རང་བཞིན་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སྤོང་ལ། དེའི་ཕྱིར་ནི་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0360
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ལ་སྤྱོད་པར་བྱ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་རེ་རེ་ལ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཏེ། བདེན་པ་རེ་རེས་ཀྱང་དྲུག་པོ་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །འདིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་ཉིད་ནི་དྲུག་ཅར་མཐོང་བའི་ལམ་སྟེ། འདིའི་མཚན་ཉིད་ཙམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིར་བཤད་ལ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། འདིར་བསྟན་བཅོས་ལས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རེ་རེས་ཀྱང༌། །གང་ཞིག་དེ་རྣམས་གཅིག་བསྡུས་པ། །སྐད་ཅིག་གཅིག་པའི་བཟོད་པ་ཡིས། །བསྡུས་པ་དེ་འདིར་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་ཏེ། གཅིག་ཉིད་ནི་གཅིག་སྟེ། དོན་དེའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོའི་དངོས་པོ་གཅིག་ཅིག་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། རང་ཉིད་ལས་གཞན་པ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཅིག་གིས་བསྡུས་ནས་ཉེ་བར་གནས་པ་ནི་འདིར་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་བསྡུས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྟེ། བཅུ་དྲུག་རྣམས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ཞིག་ཡུམ་བར་མ་ལས། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བར་ལ་གནས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་བསྡུས་པ་པོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་སེང་གེ་བཟང་པོ་ལ་གནོད་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། འདིར་ནི་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་གང་ཞིག་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་བག་ཆགས་རྣམས་ཀྱང་སྔ་ནས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་འདིར་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ། བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་དེ་དག་བརྗོད་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཐབས་ཏེ་སེང་


DTG090_Page_0361
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གེའི་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པ་དང་ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །མཁས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ་དང་ལུགས་ལས་བཟློག་པ་ལས་རྣམ་པར་བལྟ་བ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ་ལ། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་ཅེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་འགག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ལུགས་ལས་བཟློག་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བར་གྱི་དགུ་ལ་ལུགས་ལས་འབྱུང་བས་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་དགུ་ལ་ལུགས་ལས་བཟློག་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་པ་ནི་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ། ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་དང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ། དེ་ལས་ལངས་ནས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་དང༌། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་འགོག་པ་ལ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འགོག་པ་ལ་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འགོག་པ་ལ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འགོག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལའོ། །དེ་ལས་འགོག་པ་ལས་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །དེ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་སོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ནས་ཅུང་ཟད་མེད་


DTG090_Page_0362
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་ལངས་ནས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་བསམ་གཏན་གསུམ་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལའོ། །དེ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནས་འགྲོ་བ་ནས་གནས་རྒྱུ་ལ་གཉིས་པ་ལ་བཅུ་བདུན་འོང་བ་ལ་བཅོ་བརྒྱད་དེ། འཕགས་པའི་དགོངས་པ་འདི་ལས་གཞན་དུ་སེང་གེ་བཟང་པོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བསྟན་བཅོས་ལས། དེ་ནས་སེང་གེ་རྣམ་བསྒྱིངས་པའི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ལུགས་མཐུན་དང༌། །ལུགས་མི་མཐུན་ལ་རྟོག་པར་བྱེད། །འགོག་དང་བཅས་པའི་སྙོམས་འཇུག་དགུར། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སོང་འོངས་ནས། །འདོད་པར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས། །མཉམ་གཞག་མིན་པའི་མཚམས་བཟུང་ནས། །ཐོད་རྒལ་དུ་ནི་སྙོམས་འཇུག་པས། །གཅིག་དང་གཉིས་གསུམ་བཞི་དང་ལྔ། །དྲུག་དང་བདུན་དང་བརྒྱད་བརྒལ་ནས། །འགོག་པའི་བར་དུ་མི་མཉམ་འགྲོ་།ཞེས་ཏེ། དང་པོ་ནས་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ལ་རིམ་གྱིས་སོང་ནས། ཡང་གཅིག་ལ་སོགས་པར་རིམ་པ་ལས་བཟློག་ནས་འགོག་པ་དང་བཅས་པར་བྱས་ཤིང༌། ཅིག་ཤོས་བརྒྱད་པོ་ལ་བགྲོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །དེ་རྗེས་ལ་འདོད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་མཚམས་སུ་བགྲོད་བྱར་བྱས་ནས་འོང་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་འདྲ་བར་འགྲོ་ཞེས་པ་སྟེ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ལས་མཉམ་པར་བཞག་ལ། མཉམ་པར་བཞག་པ་ལས་ཡང་མཉམ་པར་མ་བཞག་པས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཐོད་རྒལ་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཇི་ལྟར་ན་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་འཕོས་པས་ཉེ་བར་བརྟག་པའི་ཞེས་


DTG090_Page_0363
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པས་འགལ་བ་མེད་དོ། །གང་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་གནས་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཅུང་ཞིག་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བས་ང་རྒྱལ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱེད་ལ། གཟུགས་མེད་པར་ནི་ཐར་པར་མངོན་པར་རློམ་པ་ཅན་གྱིའོ་ཞེས་པ་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་གལ་ཏེ་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་ཚན་བཞི་ཟད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་གསུངས་པ་ནི། འདིར་ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ལ། དེར་གསུངས་པ་མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཐོག་མའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། མདོར་བསྡུས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །བསྟང་བས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ། །དུས་གསུམ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་དང༌། །ལེགས་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གསུམ་ལ། །གཟུང་བའི་རྣམ་རྟོག་འདི་གཅིག་སྟེ། །སྦྱོར་བའི་རྣམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཞེས་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །རྒྱས་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཐོག་མའི་ཤེས་བྱ་ལ་འཇུག་པའི་ངོར་ཡིན་པས་གཞན་དུ་གསུངས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་རྒྱ་ཆེ་ལ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལའོ་ཞེས་པའོ། །མདོར་བསྡུས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ནི་མདོར་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་ལ་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། མང་པོ་རྣམས་ཀྱང་དེ་རྣམ་རྟོག །སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི་གང་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་ལ་དེ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སློབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེས་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱོགས་


DTG090_Page_0364
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟང་བས་བདག་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་སྟེ། རང་གི་ཡུམ་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་དྲིན་གཟོ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི་བསྔགས་པ་ལ། དེ་མེད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་དུས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དུས་གསུམ་པ་ཅན་གྱི་དེའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་རྗེས་སུ་བསྔགས་པ་མེད་པ་རྗེས་སུ་གསུངས་པའོ་ཞེས་པའོ། །དེའི་རྗེས་སུ་བསྔགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ལ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། སྒོམ་པར་བྱེད་ཅེས་པས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལེགས་པའི་ལམ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བ་དང༌། དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་སྟོང་ཞིང་སྙིང་པོ་མེད་པས་དེ་རྣམས་ལ་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པས་བསྒོམ་པར་བྱའོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། གཉིས་པ་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །འཇུག་པའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་བཞེད་དེ། །སེམས་མི་སྐྱེད་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི། །སྙིང་པོ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་དང༌། །ཐེག་པ་དམན་པ་ཡིད་བྱེད་དང༌། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིད་མི་བྱེད། །བསྒོམ་དང་བསྒོམ་པ་མེད་པ་དང༌། །དེ་དག་ལས་ནི་བཟློག་ཉིད་དང༌། །ཇི་བཞིན་དོན་མིན་རྣམ་རྟོག་པ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལས་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ་ཇི་ཙམ་དུ་སྤྱོད་པས་འདིར་ཡུན་རིང་དུ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེས་པའི་འདྲི་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་སྐྱེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། ལམ་ནི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་བ་ཉིད་ཅེས་པའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདིར་སྤྱོད་པར་བྱ། མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཐེག་པ་དམན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་སྐབས་མི་འབྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་དག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིད་


DTG090_Page_0365
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་བྱེད་པ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་མི་འཇོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འདིར་སྤྱོད་པ་དེ་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་མི་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་རྣམ་པར་མི་འཇུག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་བསྒོམས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིན་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་དེ་ཅི་དམིགས་པ་མེད་པས་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་དམིགས་པ་མེད་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དག་གིས་བསྒོམས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་མ་བསྒོམས་པས་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམས་པས་མ་ཡིན་པ་ལ་སྒོམ་པ་མེད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། དེ་དག་གིས་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ན་དེས་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་སོ་ཞེས་པ་ནི། གཉེན་པོ་ལ་གང་གིས་གཞན་དུ་ཐོབ་པར་རློམ་ཞིང་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཇི་བཞིན་དོན་མིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་ཚན་གསུམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་ཅན་བཏགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། །ཆོས་བཏགས་པ་དང་སྟོང་མིན་ཉིད། །ཆགས་དང་རབ་འབྱེད་བདག་ཉིད་དང༌། །དངོས་པོར་བྱེད་དང་ཐེག་པར་ནི། །གསུམ་དུ་དེ་ལྟར་བསྒྲགས་པ་དང༌། །ཡོན་ནི་དག་པ་མ་ཡིན་དང༌། །སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པ་ལ། །འཛིན་པ་དང་པོར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པས་གདགས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་རྗེས་སུ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་སུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་བཀག་ནས་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པས་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་


DTG090_Page_0366
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཇིག་པའོ་ཞེས་པ་ནི། འདི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་རྣམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་དག་ལ་འདིར་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་མེད་པའོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ། འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཉེ་བར་དམིགས་པས་ཆོས་རྣམས་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི། ཆགས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་ཏེ། འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཉེ་བར་དམིགས་པས་འདིའི་གཟུགས་སོ་ཞེས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་འདི་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་བྱས་ལ་དེ་ལ་འདིར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། གང་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མ་བྱས་པ་རྣམ་པར་མ་བྱས་པ་མངོན་པར་འདུ་མ་བྱས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ལ། འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་བྱས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་བྱས་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང༌། ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་ཐེག་པ་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ནི་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ལམ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་ནི་དོན་དམ་པར་རྣམ་པར་གཞག་པའོ་ཞེས་པ་ནི། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཉིད་ལ་ཡོན་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་མི་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡང་སྟེ། གང་ཞིག་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་ཉིད་སྤྲུལ་པའི་ཡང་སྟེ། འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་ཡོན་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཡོངས་སུ་དག་པ་


DTG090_Page_0367
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ལ། དེའི་རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ལས་འབྱེད་པ་སྟེ། འདིའི་གཉེན་པོ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་རྣམ་པར་འཁྲུག་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་འཁྲུག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་ཚན་བཞི་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སེམས་ཅན་བཏགས་དང་དེ་རྒྱུ་བའི། །ཡུལ་ཅན་བསྒོམ་པའི་ལམ་འབྲེལ་པ། །དེ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡི། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཞན་རྣམ་པ་དགུ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་གསུམ་དག་གིས། །བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་སྒྲིབ་རྣམ་གསུམ། །ཞི་ལམ་དེ་བཞིན་ཉིད་སོགས་དང༌། །མཚུངས་པར་ལྡན་དང་མི་ལྡན་དང༌། །མི་མཉམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་དང༌། །གཉིས་སུ་མེད་ལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐ་མར་བཞེད། །ཅེས་ཏེ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དག་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་གསུམ་དུ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་འདིས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྫོགས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་གྱི་བྱ་བ་ཡང་བྱ་ལ། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་དེས་ན་ལམ་ཤེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ཤེས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གང་ཞིག་ཕྱི་དང་ནང་གི་ཆོས་འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་དེས་ཀྱང་ཤེས་ལ་ལམ་ཐམས་ཅད་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གང་ལ་གནས་ནས་ཞི་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཞི་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞི་བ་ལ་ཀུན་དུ་


DTG090_Page_0368
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྨོངས་པ་ལ། གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཞི་བ་ལ་གང་དུ་ཡང་མི་གནས་པ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཞེས་པ་འདིའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ལམ་གཞན་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་འདིའི་གཉེན་པོ་ལ། བདུད་དང་མུ་སྟེགས་དང་ཐེག་པ་གཞན་གང་གིས་ཀྱང་སྒྲིབ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་མི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྟོག་པའོ། །སྤྱོད་པ་འདིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཏེ་སྤྱད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་གང་དུ་ཡང་ཕན་པའམ་གནོད་པ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉེ་བར་དམིགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་འདིའི་གཉེན་པོ་ལ་གཉིས་དང་གཉིས་མ་ཡིན་པ་གཉིས། དེ་མེད་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འོ་ན་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སྔ་ནས་སྤངས་པས་ཇི་ལྟར་ན་འདིར་རྟོགས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་སྐབས་སུ་སྤོང་བར་བསྟན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ཕྲ་བ་གཏིང་རིང་པོར་ཞུགས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོའི་གེགས་བྱེད་པ་པོའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་ས་བོན་ནི་བཅུ་པ་ལ་རབ་ཏུ་


DTG090_Page_0369
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པས་སོ། །ཡང་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་དྲུག་པ་དང་བདུན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་རྒྱུ་སྟོབས་ཆུང་ནས་བག་ལ་ཉལ་ལ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་མངོན་དུ་རྒྱུ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ཙམ་ཉིད་ནས་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ་ཞེས་པ་དང༌། གཞུང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་ས་བརྒྱད་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་མངོན་དུ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ངོ་བོའི་མ་རིག་པ་ནི་དེ་དང་འགལ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་པའི་ཤེས་པས་སྤོང་ཞིང་དེའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བའི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མ་རིག་པ་དང་དངོས་སུ་འགལ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ཡང་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་གཞན་དུ་སོ་སོར་སྒྲུབ་པར་བྱེད། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་འདུན་པ་ནས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་དགུ་པོ་རྣམས་ལ། སེམས་བསྐྱེད་པ་རེ་རེ་ཞིང་སྦྱོར་བ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་སྐབས་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལས། སྦྱོར་བའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་ཉིད་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །ཉི་ཤུ་པ་ནི་སྦྱོར་བ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་གོ་རིམས་རྣམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་གནས་སྐབས་ཏེ། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ལམ་གྱི་རྟགས་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། སེམས་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དྲོད་དང༌། རྩེ་མོ་དང༌། བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་ངོ་བོ་རྣམས་དང༌། རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སའི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིའི་མངོན་པར་རྒྱུ་རབ་ཏུ་སྤོང་བའི་ངོ་བོར་ལྡོག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་


DTG090_Page_0370
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་ལ། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ནི་ཅི་རིགས་པར་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ་ཞེས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་གཞན་དུ་བཤད་དེ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོར་ཡང་བཤད་ལ། ཅིའི་ཕྱི་ཡང་འདིར་བཤད་ཅེ་ན་དང་པོ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་ཡང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་མེད་ཅིང་ཤིན་ཏུ་བསྡུ་བ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་ན་འདིའི་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་སྤང་བྱར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་མ་བསྟན་ཞེ་ན། དེ་དང་དེར་འདུལ་བར་བྱ་བ་རྟོགས་པར་འདོད་པ་མེད་པས་ཞེས་པ་སྟེ་རྒྱ་ཆེར་སྤོང་བའི་དགོས་པ་མེད་དེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་ནི་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། དེ་ལ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་དྲུག་གིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིའི་མངོན་དུ་གྱུར་པས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱང་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཞི་ལ།མི་གྱོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བརྒྱད་རྣམས་དང་གཞན་ཡང་བག་ཆགས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ལྷག་མ་རྣམས་སྤོངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། བྱེ་བྲག་བརྒྱད་ཅུ་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་དང་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ། །བྱེ་བྲག་གི་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ་ནི་བསྒོམས་པས་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ལམ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ལམ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །མངོན་པར་རྟོགས་པ་གཞན་གྱི་བཤད་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་འདིར་ཇི་ལྟར་རིག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིར་བཤད་པའི་དང་པོའི་གནས་སྐབས་སུ་གནས་པ་རྣམས་ནི་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེའི་དགོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ཡང་ཚུ་རོལ་པ་ཡིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་དེས་བཤད་དེ། བཞི་པའི་རྩེ་མོ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་དང་རྟོགས་པས་ན་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ལྟུང་བ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་མངོན་དུ་


DTG090_Page_0371
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱེད་པ་ལ་དགོངས་པས་སོ་ཞེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྲིད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང༌། གཉེན་པོ་དག་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་གི་རྣམ་པ་བཞི་རྟོགས་པ་པོར་རྣམ་པར་བཤད་པས་ཀྱང་དེ་རྣམ་པ་བཞིར་བཤད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཅིག་ཅིག་གི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ན་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་བཟོད་པ་སྐྱེས་པས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པས་བསྡུས་པར་སྐྱེས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པའི་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པོ་གང་འཇིག་རྟེན་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཅན་དེའི་འདིར་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་བཤད་པ་འདིའི་རྒྱས་པར་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། གཞན་གྱིས་རྣམ་པར་བཤད་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་ནི་འདོད་པར་གཏོགས་པའི་སྤོང་བ་ལ། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་ནི་ཁམས་གོང་མའི་འོ་ཞེས་པས་ཇི་ལྟར་ན་གཅིག་གིས་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་སྤོང་སྟེ་ཞོག་ཅིག །སྐབས་སུ་བབ་པ་བརྗོད་པ་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་ཞེས་པ་འདིའི་རྣམ་པར་འཕེལ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་རྒྱུན་གྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ་ཞེས་མངོན་པར་འདོད་པ་སྟེ་གཞན་དུ་ནི་ཅི་ཞིག་འདིས་ས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་གྱུར་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྟོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བཟོད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལྟུང་བ་ནི་དོགས་པ་ཡང་མེད་ལ། ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་རྟོགས་པ་པོ་རྣམ་པ་བཞི་རྣམས་གང་གིས་དེའི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པས་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཡང་མེད་ལ། དེ་ཡོངས་སུ་སྒྲུབ་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་གཞན་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་དུ་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ནི་འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་སྟེ། ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཀྱིས་


DTG090_Page_0372
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་ལྟོས་པར་ཁམས་གསུམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་བའི་ཚིག་ནི་རིགས་སོ་ཞེས་གསུངས་ལ། དེའི་སུན་འབྱིན་པ་ནི་སྔ་ནས་ཀྱང་བརྗོད་ཟིན་ཏོ། །འདིར་ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པས་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་ཉིད་དེ་དེ་ལ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་བྱེ་བྲག་རྟོགས་པར་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ས་དགུ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་ཆེན་པོ་དགུ་ལན་ཅིག་གིས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་རྟོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོས་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་དགུ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ས་དགུའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཁམས་གསུམ་དུ་གྱུར་པའི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བྱེ་བྲག་མ་ལུས་པས་སྤངས་པའི་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་པོ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུར་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྟོགས་པའི་བྱེ་བྲག་དགུ་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱིར་མི་འོང་བར་བསྒྲུབས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་གང་ཟག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པས་ན། སྔོན་བཤད་པས་རྣམ་པར་གཞག་པས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་བརྗོད་པ་ལ་དགའ་བ་ལ་དོགས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ས་ལ། ཡམས་ནད་འདི་དག་ཟད་ནས་ནི། །ཡུན་རིངས་ལོན་ནས་དབུགས་ཕྱིན་ལྟར། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡི། །བདེ་བསྒྲུབ་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀུན། །རྒྱ་མཚོ་ཆེ་ལ་ཆུ་བོ་བཞིན། །འབྲས་བུ་མཆོག་གིས་སྦ་བ་ཡི། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ནི། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེན་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་ལས། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་འབའ་ཞིག་བགྲོད་པའི་སྐྱོན་མེད་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་སྐྱོན་ཟད་པར་རབ་ཏུ་རྟེན་པ་བཞིན་དུ་བསྟེན་ནས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ནི་


DTG090_Page_0373
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སྤང་པའོ། །ཆུ་བོ་ནི་ཚོགས་སོ། །དེའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕན་ཡོན་ནོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་གི་ཐ་མ་སྟེ། བྱེ་བྲག་དེ་གོང་མ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྟོགས་པའི་བར་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། སྟོང་གསུམ་སྐྱེ་བོ་ཉན་ཐོས་དང༌། །བསེ་རུ་རྟོགས་པ་ཕུན་ཚོགས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱོན་མེད་ལ། །བཀོད་པའི་དགེ་རྣམས་དཔེར་མཛད་ནས། །བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང༌། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་མེད་དེ། །བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །དེ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད། །ཅེས་ཏེ་བར་ཆད་མེད་པ་ནི་གང་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་དེ། བར་མ་ཆོད་པའི་དགུའོ། །བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་ལ་འདིར་ནི་དམིགས་པ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞིག་བསོད་ནམས་བྱིན་པ་བས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སེ་གོལ་དང་ཡུད་ཙམ་དུ་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཚིག་ལེའུར་བྱས་པར་ནི་ཀྱང་གིས་བརྗོད་དོ། །དོན་ཀུན་ཏུ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་གསུངས་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ཡི་དམིགས་པ་དངོས་མེད་དེ། །བདག་པོ་དྲན་པ་ཡིན་པར་བཞེད། །རྣམ་པ་ཞི་ཉིད་འདི་ལ་ནི། །རབ་ཏུ་སྨྲ་རྣམས་བརྒྱུད་མར་རྒོལ། །ཞེས་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། འདི་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྣམས་སོ། །དམིགས་པ་དངོས་མེད་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དྲན་པ་ནི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ལ། རྣམ་པ་ཞི་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ནུབ་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལའོ། །རབ་ཏུ་སྨྲ་རྣམས་བརྒྱུད་མར་རྒོལ་བ་ནི་རབ་ཏུ་འཕྲོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆོད་པ་སྟེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བཟུང་བར་འདོད་པས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཐབས་ལས་འབྱུང་བས་ཐབས་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ། དེའི་མཁས་པ་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པ་རྣམས་སེལ་བས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་


DTG090_Page_0374
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཛིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ལའོ། །སྤྱོད་པར་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་དང་མངོན་པར་སྒྲུབ་པས་སོ། །མངོན་པར་བསྒྲུབས་ནས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །བསྒོམས་པ་རྣམས་ལ་དེའི་རྗེས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པས་ལོག་པར་བསྒྲུབས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའོ། །མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཀློང་དུ་འགྱུར་བར་བྱ་བའོ། །གང་གིས་ཞེས་པ་སྟེ་གང་གིས་ནི་མཚམས་སོ། །སྐལ་པ་མེད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དགོངས་པའི་ཕན་ཡོན་གསུངས་ཀྱི། བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་ངན་འགྲོ་འམ་བདེ་འགྲོ་མེད་དེ་བར་ཆད་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་སྟེ་ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །ལོག་པར་བསྒྲུབས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། དམིགས་པ་འཐད་དང་དེ་ཡི་ནི། །ངོ་བོ་ཉིད་ངེས་གཟུང་བ་དང༌། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་དང་ནི། །དམ་པའི་དོན་དང་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །སྦྱོར་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དང༌། །ཐབས་བཅས་ཐུབ་པའི་རྟོགས་པ་དང༌། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་ལམ་བཅས་དང༌། །གཉེན་པོ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དག་དང༌། །མཚན་ཉིད་དང་ནི་བསྒོམ་པ་ལ། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལོག་རྟོག་པ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་རྟེན་ཅན། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྨྲ་རྣམས་ཀྱིས། །ཞེས་ཏེ་ཇི་ལྟར་བཅུ་དྲུག་ན་གང་དུ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་རང་གི་དོན་དུ་སྟེ། དམིགས་པ་འཐད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་རྟེན་ཞེ་ན། དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་ཏེ། །ཡུལ་གྱི་འབྲེལ་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་བརྟགས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་སྟེ། ཕལ་ཆེ་བ་ནི་གཉེན་པོ་གསུངས་པས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་དེ་ལ་དང་པོའི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ཞེས་པས་ཅུང་ཟད་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་གང་གིས་བརྗོད་པར་འགྱུར་ཏེ། རབ་འབྱོར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའོ་ཞེས་པས་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དམིགས་ཞེས་པ་ནི་ལན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་འཐད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་


DTG090_Page_0375
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ལས་དང་པོ་པས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ལན་ནི་སྦྱིན་པ་དང་སྦྱིན་བདག་དང་སྦྱིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གཟུང་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །བདེན་པ་མཐོང་བས་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་དམིགས་སུ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་ཀུན་དུ་ཤེས་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ། ལན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་མེད་པའོ་ཞེས་ཤེས་ན་དོན་དམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དེ་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་གཞན་ལ་དོན་དམ་པ་ཡང་གཞན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་འདྲི་བ་ལ། ལན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཅིག་ཉིད་དོ། །གང་དུ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། །ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བཤད། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །མེད་ན་མི་འབྱུང་ངེས་པའི་ཕྱིར། །བྱས་དང་མི་རྟག་དག་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཕུང་པོ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པའི་དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བསྟན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོའི་ཞེས་པའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ལའོ། །སྦྱོར་བ་དང་སྤྱོད་པས་འདིའི་ཚུལ་ལ་ཉེ་བར་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། གཞན་དུ་ན་གང་གིས་གང་ལ་སྦྱིན་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པ་ལ་ལན་ནི། སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་གསུམ་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་ལའོ། །གལ་ཏེ་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེས་པས་སངས་རྒྱས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དེ་ལ་མི་འགྲུབ་སྟེ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དག་གིས་སོ། །དེ་ནས་རྟོགས་བྱ་མེད་ན་དེ་ལྟན་ནི་ཅི་ཞིག་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་སངས་རྒྱས་ཞེས་ཏེ། འདིའི་ལན་ནི་རྟོགས་


DTG090_Page_0376
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱ་དང་རྟོགས་བྱེད་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྟོགས་པ་ལའོ། །ཡང་གསུངས་པ་ནི། ཡང་དག་པའི་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་གྱི་ཡུལ་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་གང་གིས་མངོན་སུམ་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ། གཞན་ཡང་དེ་བརྗོད་པ་ནི། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པས་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ལུས་པ་ཡང་དག་པར་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པས་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡོད་པས་སངས་རྒྱས་སོ། །རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེས་པས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཏེ། བྱེད་པ་པོ་དང་དེ་ལྟ་བ་ལའོ། །འདིར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པས་གཟུང་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་མ་བརྟགས་པ་ན་ཉམས་དགའ་བའི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལའོ། །ཆོས་ནི་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡང་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཀོན་མཆོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་སྟེ། གཙོ་བོ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པས་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། གང་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ། གཙོ་བོའི་ཆོས་འདིའི་ཡུལ་ཉིད་པས་ཀྱང་ཉེ་བར་བརྟགས་པས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྩེ་མོའི་


DTG090_Page_0377
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་གཞན་མ་ཡིན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་གཞན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་བོ་ཞེས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་རྟོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་དངོས་པོ་ལ་ནི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་མ་ཡིན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཞན་དུ་མ་རིག་པས་དབེན་པའི་ངོ་བོ་སྒྲོ་བཏགས་པས་དེ་ལྟར་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དོན་དམ་པ་སྟེ། བདེན་པ་ཉིད་དང་མི་བདེན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་དང་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལ་བདེན་པའི་དངོས་པོ་དང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་དང་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་ལ། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཟད་པས་དེ་དང་བྲལ་བ་ནི་གཞན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་བྱང་ཆུབ་བོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡང་གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཅེས་པ་སྟེ། ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བས་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལས་ལ་སྟེ། རབ་ཀྱི་མཐར་སོན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གཟུང་བར་བྱ་ལ། དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །འོ་ན་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་གཟུང་དུ་མེད་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་དེའི་དེ་རྣམས་དང་རང་རང་གིས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གང་ཡང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དབྱེ་བ་མེད་ཅིང་དབྱེ་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་


DTG090_Page_0378
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་དག་ནི་དངོས་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་བོ་ཞེས་པ་ནི་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པ་ལ། བདེན་པས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤོང་གི །དོན་དམ་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ཐ་དད་དང་ཐ་དད་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་པའི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་གདུལ་བྱ་ཁ་ཅིག་ལ་ཡང་ལྡོག་པས་ཕྱེ་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །མ་རིག་པ་དང་བཅས་ནས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་ལྡོག་པས་རང་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྡོག་པར་ཚད་མས་ངེས་པས་མ་བརྟགས་ཉམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་རང་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །མ་རྟོགས་པ་ལ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཅུང་ཞིག་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་དང་ལྡན་པ་ལ་ནི་གཞན་དུ་འདིར་ཅུང་ཞིག་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་ལ་ཅུང་ཞིག་ནི་དངོས་པོའོ་ཞེས་ཏེ། རྒྱ་ཆེར་སྤྲོས་པས་དགོས་པ་མེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡུལ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་བློས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་གོ །འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལས་ཐམས་ཅད་དེའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་འབྲལ་བ་དང་མི་བྱེད་པ་དང་མི་འཕྲོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་གང་གིས་རྟོགས་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ། ལན་ནི་ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་ལྷ་དང་བཅས་པ་བདུད་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཞོམ་དུ་མེད་ཅིང་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཡན་ལག་ནས་བཟུང་སྟེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལའོ། །ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་


DTG090_Page_0379
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཐབས་སུ་བཤད་པ་ནི། ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་ཅན་བསྟན་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཡང་བདེན་པ་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་དག་གི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བཤད་ནས། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེ་སྲིད་དུ་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དག་ལས་ལྡོག་པ་མེད་དེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་པ་མེད་པས་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་ལན་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པར་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་ཤིང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལའོ། །རྟོགས་པ་ལ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ། ཐུབ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཐུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟོགས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཡང་དག་པར་རྟོགས་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། གཉི་གའི་ངོ་བོར་རྟོགས་པ་བཀག་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ལ། ལན་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་དེ། གང་དུ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཞིང་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་ལན་ནི། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྤྲོ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་དེ། གཉི་ག་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའོ། །འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་ལམ་དེའི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ནས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པའི་ལན་ནི། སེམས་ཅན་གང་ཞིག་གང་གིས་འབྲས་བུ་ལ་


DTG090_Page_0380
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྣམ་པར་དགོད་པར་བྱ་བ་དེ་དེའི་ལ་རྣམ་པར་དགོད་དེ་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་སྟེ། རང་བཞིན་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་དམན་པའི་ས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་ནས་མི་གནས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ལའོ། །གལ་ཏེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་རྣམས་འདུལ་བའི་ཆོས་འདུལ་བ་དེ་གལ་ཏེ་ཡོད་ན། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་དེ། དེས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལྡན་པ་འམ་མི་ལྡན་པར་ཁས་བླང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་པའི་ལན་ནི། དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་མིན་ལ་བྲལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མཚན་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ལ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་འདུལ་བ་སྟེ། གང་ཆིག་ལྡན་པ་དང་བྲལ་བའི་རྟོག་པ་འདུལ་བས་སོ་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དག་ལ་སྟེ། ཆོས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ། ལན་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་བསྟན་པར་བསྟན་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་གཞུག་པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ལ་བསླབ་པར་མི་བྱ་ཞིང་མཚན་ཉིད་མེད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། གང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་སྐྱེས་ཀྱང་རུང་མ་སྐྱེས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གནས་སོ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ལའོ། །གལ་ཏེ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་མེད་པས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་དེ་རྣམས་སྒོམ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ན་རབ་འབྱོར་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ལ་དངོས་པོར་འདུ་ཤེས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པ་མེད་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཕྱིར་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ལན་ནི་ཆོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བསྒོམ་པ་དང་བྲལ་བས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པ་སྟེ། བདེན་པ་མཐོང་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་འགྱུར་བས། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཞིང༌། དངོས་


DTG090_Page_0381
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པོ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བཀག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདུ་ཤེས་ནི་སྤྲོས་པ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ལ་སྟེ། ལེའུ་ཉི་ཤུ་པའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་ནས་བརྩམས་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ལེའུ་ཕྱེད་དང་དགུ་རྣམས་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་ལྔ་པའོ། །མེ་ཏོག་བཀྲམ་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་སྐབས་སུ་ལེའུ་འདིར་ལུང་བསྟན་པ་སྟེ། འདིར་དེས་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་པའོ།། །།

དྲུག་པ། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ།


DTG090_Page_0381
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བསྟན་བཅོས་སུ། རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཅུ་མཐར་གྱིས་པ། །ཞེས་བསྟན་པ་ནི། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། རྩེ་མོར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་བཀག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་བསྟན་པ་རྣམས་ལ། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་གསུམ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་བྱེ་བྲག་བཅུ་གཉིས། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བྱེ་བྲག་བཅུ་དྲུག །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་བྱེ་བྲག་དགུའོ་ཞེས་པས་ན་བྱེ་བྲག་བཞི་བཅུ་སྟེ། དེ་ལ་བྱེ་བྲག་རེ་རེ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་བཅུ་གསུམ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་བཤད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མཐར་གྱིས་བྱ་བ་དང་མཐར་གྱིས་བསླབ་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་བསྒྲུབ་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་པའི་འགྲེལ་བ་བྱ་བ་སྨོས་པས་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པར་ཤེས་ལ། བསླབ་པར་སྨོས་པས་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ། །སྒྲུབ་པ་སྨོས་པས་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་གིས་ཏེ་གསུམ་སྨོས་པས་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བཤད་དོ། །དེའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། །སྦྱིན་པ་ཤེས་རབ་བར་དག་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དྲན་དང་ཆོས། །དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། །མཐར་གྱིས་པ་ཡི་བྱ་བར་བཞེད། །བྱ་བ་དང་བསླབ་པ་དང་སྒྲུབ་


DTG090_Page_0382
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །འདིར་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གོ །ཆོས་ནི་འདི་ལྟར་ལམ་ལ་བྱང་ཆུབ་ནི་དེ་ཉིད་དོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་གེགས་མེད་པ་ཉིད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མཐར་གྱིས་བྱ་བའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བརྩམས་ནས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང༌། གཞན་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་གཞུག་སྟེ། སྦྱིན་པ་དེས་ཀྱང་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་རབ་ཏུ་བཀོད་ནས་འཁོར་བ་ལས་ཡོངས་སུ་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ན་དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱང་དྲུག་ཅར་མཐར་གྱིས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཕྱེད་ཅེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་རྣམས་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པས་ཉིད་དེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ལྷག་པར་མོས་པའི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལ་རབ་ཏུ་འགོད་པར་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སེམས་ཅན་ཐར་པར་བྱེད་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ལ་དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་


DTG090_Page_0383
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཇི་སྲིད་དུ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་དེ། དེ་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །གང་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་གང་ཟག་བརྒྱད་རྣམས་ཏེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ན། མ་ཉམས་ཤིང་སྐྱོན་མེད་ལ་མ་འདྲེས་ཤིང་ལྷད་མ་ཞུགས་པ། གཞན་དུ་རྙོག་པར་མ་གྱུར་ཅིང་འདྲ་འདྲེར་མ་སོང་བ་ལ་སྨད་པའི་མཁས་པས་བསྔགས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ལ་མ་ཉམས་པ་ནི་མི་འཕྲ་བ་སྟེ། བསླབ་པ་མང་པོ་ལས་མ་འདས་པའོ། །སྐྱོན་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བླངས་པ་ལ་གཅིག་ལ་ཡང་མི་འདའ་བའོ། །མ་འདྲེས་པ་ནི་སྲིད་པའི་སྤྱོད་པ་ཕྱིར་མ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷད་མ་ཞུགས་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ཉིད་དང་འདྲེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་གང་དེ་རྙོག་པར་མ་གྱུར་པ་སྟེ། སྲེད་པ་ལེན་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཐར་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བསྔགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པས་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་ཟང་ཟིང་དང་ཆོས་ཏེ་བདག་གི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཀྱང་གཏོང་ཞིང༌། དེ་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་རྟོག་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །གང་དེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིགས་རྣམས་ཇི་སྲིད་དུ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བར་གྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེས་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་པས་དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་ལྷ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བ་དྲུག་གོ །ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་


DTG090_Page_0384
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཆོས་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ནི་དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ། དེ་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་པ་མ་སྐྱེས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མང་དུ་བྱུང་བར་ཤེས་པས་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ལྷག་པར་སྨོས་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་མེད་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྐོར་བར་བྱེད་ཅིང་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་པ་སྟེ་མཐར་གྱིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཅུ་གསུམ་མོ། །འདིའི་གང་གི་ཀླན་ཀ་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་བསམས་ཤིང༌། ལན་ནི། རྒྱུས་ཀྱིས་བཏབ་པར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་ན། དེ་ན་ནི་དེ་བསྒོམ་པ་དོན་མེད་དོ། །རི་བོང་གི་རྭ་བསྒོམ་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་གསུམ་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྱུར་བ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་པ་སྟེ། འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དེ་མཉམ་པ་སྟེ་རོ་གཅིག་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང༌། དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་སོ་སོར་རང་རིག་པའི་བདག་ཉིད་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ལས་གཟུང་བ་ཡང་ཡོད་ཅེས་པས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ་བདག་ཉིད་རྟག་པ་གཅིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་མེད་པ་སྟེ། གང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཚད་མས་ངེས་


DTG090_Page_0385
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ། འདིར་འཛིན་པ་པོ་མེད་པས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མེད་པས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཅིག་པ་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྒྲ་རྣམས་ཀྱིས་གང་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཡོད་པས་གང་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི། མིང་ཙམ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་མིང་ནི་མིང་ཙམ་ལ། དེས་ཆོས་དེ་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་དེ་རྣམས་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མིན་ཏེ། དེ་ནི་གང་དུ་ཡང་མེད་དེ། དོན་མེད་པས་གང་དུ་ཡང་རྗོད་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་གང་དུ་ཡང་མེད་དེ། ལུས་ཀྱི་འམ། སེམས་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་རྗོད་བྱེད་དག་མེད་པས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་བསྡུ་བའོ། །ཐ་སྙད་མེད་པར་ནི་བརྗོད་པ་མེད་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ལ་དེ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །འོ་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཚད་མ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་ཚད་མ་དང་ལྡན་པ་ལ་དེ་ལྟར་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཚད་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་འདོད་པ་ཞེས་པ་ལ། ལན་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཚད་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་ཚད་མེད་དེ། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཉིད་དེ། དེས་ན་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མེད་ལ། དེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་དམིགས་པས་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་མེད་ན་གང་གིས་འདི་བརྗོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ། མཚན་མས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རང་གི་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ། མཚན་མ་ནུབ་ཅིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་འདི་ལ། དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་སྤྲོས་པ་མེད་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་འདིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་


DTG090_Page_0386
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འབྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་དེའི་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོས་པ་དང་བསྒོམ་པས་ཉེ་བར་བླངས་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེའི་རྟོགས་པའོ། །འོ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་སུ་ཞིག་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བདག་མེད་པས་དེའི་འདོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་མེད་སོ་སོར་སྐད་ཅིག་གིས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་ཡང་མི་དག་པའམ། དག་ཀྱང་རང་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཏེ། ཕྱོགས་དང་པོ་ལྟར་ན་ནི་དེ་ལ་དག་པར་མེད་དེ། སོལ་བ་བདར་བར་བྱེད་པ་ཉིད་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན་ནི་དོན་མེད་དོ། །དེའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དག་པ་ན་ནི་དེ་འགྱུར་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ། དེའི་དེ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་དགོས་པ་དེས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པར་བྱ་བའོ། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་མ་ངེས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་ལ། གློ་བུར་གྱི་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་རྣམས་ཀྱིས་དྲི་མ་ཅན་དུ་བྱས་པ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལ་སྤྲིན་དང་ཁུག་རྣ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་ནི་ཕྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་རྣམས་བཟློག་ནས་ཡང་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། རླུང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲིན་ལ་སོགས་པ་བསལ་བའི་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ན། མཚན་མ་ཅན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས། དེའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་མཚན་མ་མེད་པར་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་ལ། ལན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་


DTG090_Page_0387
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་ཚིག་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་བོར་བསྟན་དུ་མེད་པ་ལ་སྨོས་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་ཏེ། དོན་དམ་པར་མཐོང་བས་ནི་དེའི་རྗེས་སུ་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །འོ་ན་སུ་ཞིག་འདི་དག་སྟེ། གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པས་དེ་ལྟར་ཡང་སྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་རྒྱུ་ཟད་པས་སྐྱེ་བ་ཟད་པར་འགྱུར་ན། དེའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ལྷག་མ་མ་ལུས་པ་རྣམས་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་ཚེའི་བར་དུ་གནས་ལ། རང་ཉིད་ཀྱིས་འགག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ། ལན་ནི། ཚིག་གསུམ་གྱིས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་འགག་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྤྲོས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་གནས་པས། སྤངས་པས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ལས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མཉམ་པ་ཉིད་དེས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་ཉིད་མཉམ་པ་ཉིད་ན་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ། མི་འགྲོ་མི་འོང་བས་དུས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྣམས་ལས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མཉམ་པ་ཉིད་དེས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་ཉིད་མཉམ་པ་ཉིད་ན་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ། མི་འགྲོ་མི་འོང་བས་དུས་མེད་པ་སྟེ། མི་འགྲོ་བ་ནི་འདས་པའི་དུས་མེད་པ་སྟེ། གང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང༌། གང་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དེ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དུ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དུས་མེད་པ་རྣམས་ལ་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དག་ལ་ནི་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་མི་སྐྱེ་ཞེས་པའོ། །གང་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་པ་ཉིད་ན་ནི་འདིར་འདི་རྣམས་རང་གི་དོན་ལ་དགའ་བའི་ཕྱིར་དགའ་བ་ཡང་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དོན་དམ་པར་ན་དཀའ་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་མཆོག་ཏུ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ལོག་


DTG090_Page_0388
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་སྒྲུབ་པ་མང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཀླན་ཀ་ལ། ལན་ནི། བདག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་བདག་ཉིད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདིའི་གོང་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱས་པས་དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲས་སོ། །དེ་ལ་ཚུ་རོལ་གྱིས་མཐོང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པ་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འཕགས་པས་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། གང་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ན་བསྒོམ་པར་རིགས་པའོ། །ཁུར་རྣམས་སུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ཁུར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་འགྲོ་བའི་དཀའ་བའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མེད་པས། དེའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཕྱོགས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཆ་མེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བའི་བདེན་པ་ལ་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་འཁོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགོག་པ་རབ་ཏུ་ཚིམ་པ་ཉིད་དང་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ལ་དེ། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག །སྐྱེ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ལ། །སྐྱེས་ནས་འགག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །དེ་རྣམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་བདེ། །ཞེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འདུལ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདུལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། དགའ་བ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། དགའ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དེ་མེད་པ་ནི་དགའ་བ་མེད་པའོ། །དགའ་བ་དང་བྲལ་བ་ནི་འཁོར་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་བྱུང་བ་སྟེ། དེ་མེད་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་དང་བྲལ་བ་མེད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་ལ་


DTG090_Page_0389
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རབ་ཏུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་དང་མ་ཆགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་དམིགས་སུ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྤོང་བའི་ཕྱིར་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ལམ་ཐམས་ཅད་དེ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བདུན་གྱི་ས་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་སྔ་ནས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་ཅེས་པ་སྟེ། ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཐོབ་པས་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བསླང་བའི་ཕྱིར་རྟོག་པའི་དོན་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ནུབ་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་ལ་སྨོས་པ་མེད་པས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་མདོར་བསྡུས་པའོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལས་གཞན་པ་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ནི། དེ་ལྟར་ན་དེ་བསྒོམས་ན་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་བས་སོ། །ཐམས་ཅད་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་གྱི་སྨན་ཏེ། ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་མོས་པའི་ནད་ཆེན་པོ་སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་དུ་བྱམས་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ལ། འོན་ཀྱང་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚད་མེད་པ་བཞི་ལ་གནས་པ་ནི་ཚངས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཚངས་པ་དང་འདྲ་བ་ལ་དེའི་སྐྱོན་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དེ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གནོད་སེམས་དང་རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང་དགའ་བ་མེད་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་བག་ལ་ཉལ་ལོ། །སྨོན་པ་མེད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ལ་སྤྲོ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ནི་འཁོར་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་བྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བཅུ་གསུམ་པ་ཞར་ལ་བྱུང་བ་དང་བཅས་པའོ། །བསྟན་བཅོས་སུ། སྐད་ཅིག་


DTG090_Page_0390
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །ཅེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་དྲུག་པོའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ་ནི་བག་ལ་ཉལ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ཡང་དག་པའི་དོན་བསྒོམ་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་སྐབས་ཏེ། ཅིག་ཅར་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་པས་རྨི་ལམ་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རོ་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ངོ་བོ་སྟེ། དེས་མ་འོངས་པའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་མི་སློབ་ཅིང་སྒྲིབ་པ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་སྒྲིབ་པ་སྐྱེས་པ་ནི་འགག་པར་བྱེད་ལ་དེས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བའོ་ཞེས་པའི་རྣམ་པ་འདི་ནི་སྔ་ནས་བཤད་པའོ། །འདིར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་རེ་རེ་ཡིས། །ཟག་མེད་ཆོས་ཀུན་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། །ཐུབ་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་པ་ཡི། །རྟོགས་པ་འདི་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ཟོ་ཆུན་རྒྱུད། །རྡོག་ཐབས་གཅིག་གིས་བསྐྱོད་པ་ནི། །ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་འགུལ་བ་ལྟར། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཤེས་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཐུབ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སྨེས་དཔའི་སྙིང་པ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པས་འཕགས་ནས་སྐད་ཅིག་ལ་རྟོགས་པའི་སེམས་གཅིག་གིས་སྐད་ཅིག་མ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཟག་པ་མེད་པ་གཅིག་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ཀྱང་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་ཅིག་ཅར་སྔོན་དུ་བྱེད་དེ་སྔོན་གྱི་འཕེན་པའི་མཐུས་དྲངས་ནས་ཟོ་ཆུན་ལ་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། རྒྱ་མཚོ་མུ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། གང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེའི་མུ་མེད་པ་ནི་མུ་མེད་པའི་


DTG090_Page_0391
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་དྲངས་པ་ཉིད་ལ། དེ་ལ་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་དུ་འབྲེལ་པ་ཡུན་རིང་པོར་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ན། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཅིག་ཅར་གཞོལ་བར་འགྲོ་བའི་ཆུ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་དེ་རྣམས་ཀྱང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་རྒྱ་མཚོ་མུ་མེད་པའི་དཔེས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་དང་པོའོ། །བསྟན་བཅོས་སུ། གང་ཚེ་ཆོས་དཀར་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །རྣམ་སྨིན་ཆོས་ཉིད་གནས་སྐབས་སྐྱེས། །དེ་ཚེ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཡེ་ཤེས། །ཞེས་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་འདིའི་འོ་ཞེས་ཏེ་དེ་ལྟར་བཤད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ཡང་མི་གཡོ་བའི་གནས་སྐབས་ནས་བརྩམས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་རྣམས་གང་འདིས་སྔོན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམས་ནས་གང་ཡང་ཕྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ནས། རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་ལུས་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པར་སྨིན་ནས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཅན་གྱི་དཀར་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཐམས་ཅད་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟེ། འདིར་གསུངས་པ་ནི། ནམ་མཁའ་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་གནས་སྐབས་དང་ཐམས་ཅད་དཀར་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་མུ་མེད་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་རོ་གཅིག་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ལ། དེའི་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ནམ་མཁའ་མུ་མེད་པའི་དཔེ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་མུ་མེད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཅིག་གི་ས་ལ་


DTG090_Page_0392
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། གཉིས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་སུ། ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་ལྟར་གནས་པའི། །སྦྱིན་ལ་སོགས་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིས། །མཚན་ཉིད་མེད་ཉིད་ཆོས་རྣམས་ནི། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་གཅིག་གིས་རྟོགས། །ཞེས་ཏེ། རྟོགས་པ་ནི་བློས་ཏེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དང་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་བུ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་རྣམས་ལའོ་ཞེས་པ་ནི་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ་ཚིག་གཅིག་ཉིད་དེ། འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཡང་དོན་རང་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་སྣང་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ། འདི་དག་ནི་ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་མེད་ཅིང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཆོས་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་གནས་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅིང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ངོ་བོ་རྣམས་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། རི་རབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རི་རབ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ནི་ཁ་དོག་བཞིའི་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི། །སྟོང་པ་ཉིད་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་པས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་ཏེ། གསུམ་པའོ། །བསྟན་བཅོས་སུ། རྨི་ལམ་ན་ནི་དེ་མཐོང་ཉིད། །གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མི་མཐོང་ལྟར། །ཆོས་རྣམས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཉིད། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་གཅིག་གིས་མཐོང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དུ་མཐོང་བའི་མི་དང་གླང་པོ་དང་རྟ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ནི་རྨི་ལམ་སྟེ། དེས་དེ་མཐོང་བ་དང༌། སད་པ་ལ་ཐ་དད་དུ་མི་མཐོང་སྟེ། དོན་དམ་པར་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཡང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང༌། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་


DTG090_Page_0393
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཉིད་དུ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལ་གསུངས་པ་ནི། གཟུགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མུ་མེད་པ་ནི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་བཤད་པ། ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་དང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་ལ། དག་ཅེས་བྱ་བ་དང་མ་དག་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་མཐའ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་གཉི་གའི་མཐར་ནི་རྣམ་པར་སྤང་བ་ཉིད་བྱས་ཤིང༌། མཁས་པས་དབུས་ལ་ཡང་ནི། གནས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཏེ། དེ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མུ་མེད་པ་ཉིད་དེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཕུང་པོས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་རྣམས་ལའོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་བཞི་པའོ་གདུལ་བར་བྱ་བའི་ངོར་ལྡོག་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཞིར་ཕྱེ་ཡང་སྐད་ཅིག་གིས་མངོན་དུ་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་སྣོད་ཐ་དད་ཀྱང་དེར་སོན་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་ཐ་དད་མེད་དེ། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཐ་དད་ཀྱང་དེར་སོན་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ནི་ཐ་དད་པ་མེད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བདུན་པའོ། །

བརྒྱད་པ། ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ།


DTG090_Page_0393
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལ། གཉེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་དངོས་གཞི་དང་རྗེས་ཀྱི་ངོ་བོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་དང༌། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པའི་ངོ་བོའི་ཀུན་དུ་འོད་ཅེས་བསྒྲགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དེར་གནས་པའི་དངོས་པོའི་སྐུ་གསུམ་དང་མཛད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སྔོན་དུ་མདོར་བསྟན་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་རྫོགས་བཅས་དང༌། །སྤྲུལ་པ་ཞེས་དང་རྣམ་གསུམ་དང༌། །ཆོས་སྐུ་མཛད་དང་བཅས་པ་སྟེ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད། །ཅེས་པ། ཆོས་ཀྱི་ལམ་སྟེ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བདུན་གྱི་ངོ་བོའི་ཆོས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ། སྐུ་ནི་ལུས་ཏེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གང་ཞིག་རང་


DTG090_Page_0394
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཞིན་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུས་བརྒྱན་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་གི་ཆོས་བླ་ན་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་མགུ་བ་དང་སེམས་པ་དང་བདེ་བ་ལ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟོན་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནས་ཕྱོགས་བཅུ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་སྐུ་མདོར་བསྡུས་ནས། །རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །རྟེན་དང་རང་གཞན་དོན་དུ་འདིར། །སྐུ་གསུམ་རྣམས་ནི་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་སྐུ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏེ། གང་ཞིག་གཅིག་མིན་དུ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམས་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའོ་ཞེས་བཤད་དོ། །གང་ཞིག་སྒྲིབ་པའི་བག་ཆགས་མ་ལུས་པ་དང་བཅས་པའི་རྟེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དེ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་སྟེ། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་དག་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་རྣམས་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ལ། གཞན་དག་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་འདི་རྣམས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའོ་ཞེས་བཤད་པ་ནི་དེའི་ལུང་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ཉིད་པས་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་ཉེ་བར་བཏགས་ཀྱི་གང་དུ་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུར་འདོད་པ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྐུ་བཞི་པ་ཉིད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་དུ་སེང་གེ་བཟང་པོས་རང་བཟོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་བྱས་


DTG090_Page_0395
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། གདུལ་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཁྱབ་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དམ་སྲིད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་གཞན་དུ་རབ་ཀྱི་མཐར་སོན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ནི་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་རྣམ་པར་ལོག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ། འདིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་ཟད་ཅིང་སྒྲིབ་པའི་འཆིང་བ་རབ་ཏུ་སྤངས་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐུ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་ཡང་བརྗོད་དེ། མཐའ་ཡས་པའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ནི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་དེ། བཅོས་མ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་བསྟན་བཅོས་སུ། ཐུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི། །ཟག་མེད་ཆོས་རྣམས་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་པར་དག་འགྱུར་གང་དག་ཡིན། །དེ་དག་རང་བཞིན་མཚན་ཉིད་ཅན། །ཞེས་ཏེ། རང་བཞིན་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ། དེ་ཉིད་ནི་འདིར་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་ཅེས་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པ་དག་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད་པར་འདིར་གསུངས་པ་ནི་ཉི་མའི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཉི་མ་ལྟ་བུ་ལ་དེའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོས་ཕྱོགས་བཅུར་ཁྱབ་པའི་ནི་འོད་ཀྱི་ཚོགས་བཞིན་ཏེ། དེས་གང་ཞིག་གི་མུ་མེད་པའི་ཤེས་བྱ་སྣང་བར་བྱེད་ལ། དེའི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་མུ་མེད་པའི་ཤེས་བྱ་ཀུན་དུ་སྣང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །ཀུན་དུ་ལོངས་སྤྱད་པས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །ལོངས་སྤྱོད་པ་ལས་རབ་དུ་བྱུང་བས་སོ་ཞེས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་དང་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བས་ཀྱང་སྐུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྐུ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ན། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱའོ། ཞེས་པས་ཀྱང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། སྒྲ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྟོན་པས་བསྟན་པ་ལ་ཉན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཞིག་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཆོས་རྟོགས་པ་དེ་ལ། འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བརྗོད་དོ། །གང་


DTG090_Page_0396
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཡང་དེ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ལ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་ཡིད་བདེ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་དང་མགུ་བ་དང་རབ་ཏུ་སེམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེའི་མུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་མུ་མེད་པ་ཉིད་པས་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པས་སོ། །གང་དུ་དེ་དག་ལ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟོགས་པ་དག་ལ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཁྱེན་པ་དང་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་སྒྲ་དང་བསྐྱེད་བྱ་དང་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱང་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་ཐམས་ཅད་ཅེས་ནི་བྱ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་མེད་པ་ནི་ཐ་མ་མེད་པའི་སྐུས་སྟོན་པར་བྱེད་པས་མུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་ཡང་མུ་མེད་པ་ཉིད་དེ། གང་དུ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་སྟོན་པ་ཉིད་ནི་འདིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེའི་མུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་མུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡུམ་ཆེན་མོར་གསུངས་ལ། འདིར་བསྟན་བཅོས་སུ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་ཚད་མེད་དང༌། །རྣམ་པར་ཐར་དང་མཐར་གྱིས་ནི། །སྙོམས་འཇུག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟད་པར་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་བརྒྱད་དང༌། །ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་མེད་མཁྱེན། །མངོན་ཤེས་སོ་སོར་ཡང་དག་རིག །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དག་བཞི་དང༌། །དབང་བཅུ་དང་ནི་སྟབས་བཅུ་དང༌། །མི་འཇིགས་པ་ནི་བཞི་དག་དང༌། །སྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་རྣམ་གསུམ་དང༌། །བསྙེལ་བ་མི་མངའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། །བག་ཆགས་ཡང་དག་བཅོམ་པ་དང༌། །སྐྱེ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། །ཐུབ་པ་ཁོ་ནའི་མ་འདྲེས་ཆོས། །བཅོ་བརྒྱད་བཤད་པ་གང༌། ཡིན་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ནི། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་སྟེ། མཐར་གྱིས་ནི་མཐར་གྱིས་ཏེ་གཞན་དང་འབྲེལ་བའོ། །སྲུང་བ་མེད་པ་ནི་སྲུང་བར་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་པ་ནི་འདིར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ། བཞི་ཞེས་པ་ནི་གནས་ཡོངས་སུ་


DTG090_Page_0397
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དག་པ་དང༌། དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་རྣམས་ལ་མི་གནས་པ་མཐར་ཐུག་པས། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་ལེན་ཅིང་གནས་པ་དང་འཆི་འཕོ་བ་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པར་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །དམིགས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲུལ་པས་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་རྣམས་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དམིགས་པས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་སེམས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་པ་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །བཅུ་ཞེས་པའི་ཚེ་ལ་དབང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་ཚེ་གནས་པ་དང་གཏོང་བས་སོ། །སེམས་ལ་དབང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡན་པས་སོ། །ཡོ་བྱད་ལ་དབང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་རྗེས་སུ་གནས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་དུ་མའི་བཀོད་པའི་རྒྱན་གྱིས་སོ་སོར་བརྒྱན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་དུ་སྟོན་པས་སོ། །ལས་ལ་དབང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་ལུས་དང་ངག་གིས་ལས་འགྲུབ་པའོ། །སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་སྐྱེ་བའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་མངོན་པར་ཤེས་པའོ། །སྨོན་ལམ་ལ་དབང་བ་ནི་སྨོན་ལམ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་འཕེལ་བའོ། །མོས་པ་ལ་དབང་བ་ནི་གང་དུ་ཇི་ལྟར་མོས་པར་འགྱུར་བ་དེ་དེ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གང་བར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བ་ནི་གང་ཞིག་ཤེས་པར་འདོད་པ་དེ་ཤེས་པའོ། །ཆོས་ལ་དབང་བ་ནི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྣམས་ལ་མཁས་པའོ། །བཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱང་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲུང་བ་མེད་པ་


DTG090_Page_0398
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གསུམ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུའི་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། དེ་ལ་མ་དག་པའི་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་རྩ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་གྱིས་གཤེ་བར་འགྱུར་དུ་འོང་སྙམ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གསུང་གི་ལས་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ནི་གསུམ་པའོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་གུས་པ་ཉན་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་མི་ཉན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ། གཉི་ག་དག་ལ་ཡང་མེད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་སྟེ། དྲན་པ་དང་ལྡན་ལ་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་པའོ། །བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་དུས་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཀྱང་གང་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དང་བཅས་པ་ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པ་བཞིན་དུ་འདོད་དེ། ཇི་ལྟར་སྤྲེའུར་སྔོན་གྱུར་པའི་དགྲ་བཅོམ་པས་མཆོངས་པས་ཡུར་བ་ལ་རྒལ་བ་དང་སྔོན་དུ་བྲམ་ཟེར་གྱུར་པའི་འཕགས་པ་པུ་ལིན་ད་བད་པས་གང་གཱའི་ལྷ་མོ་ལ་དམངས་རིགས་མོར་བརྗོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བྲལ་བ་ཉིད་ལ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བསམ་པ་གང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དུས་ཐམས་ཅད་དུས་དྲུག་ཏུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་གཟིགས་ཏེ་སུ་ཞིག་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་སུ་ཞིག་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་ཁྱད་པར་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་འཐབ་པ་དང་རྩོད་པ་ལ་སོགས་པ་འདིར་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་དེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ། བདག་ཏུ་དམིགས་པ་ལས་འདི་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་དེ་ལས་ལངས་ནས་གྲོང་ལ་སོགས་པར་ཞུགས་པ་ན་དེ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ལ། དེ་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་བྱམས་པ་གཙོ་བོའོ། །བསྟན་བཅོས་ལས། ཉན་ཐོས་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ལྷ། །མི་ཡི་ཉོན་མོངས་ཡོངས་སྤོང་ཉིད། །རྒྱལ་བས་གྲོང་སོགས་དེ་རྣམས་ཀྱི། །ཉོན་མོངས་རྒྱུན་གཅོད་ཉོན་མོངས་མེད། །ཅེས་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་


DTG090_Page_0399
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་རྒྱུན་མཐོང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཀྱི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། བདེ་བར་གཤེགས་པས་ནི་རང་གི་ཡང་མཐོང་ལ་གཞན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་རྒྱུན་གཅོད་དེ་མ་མཐོང་བའི་ཡང་ངོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདི་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨོན་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྔོན་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ནས་མཁྱེན་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བསྟན་བཅོས་ལས། སངས་རྒྱས་སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་ནི། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དང་ཆགས་སྤངས་དང༌། །ཐོགས་པ་མེད་དང་རྟག་གནས་དང༌། །འདྲི་བ་ཀུན་ལན་འདེབས་པར་བཞེད། །ཅེས་ཏེ། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་སྤངས་པ་ནི་ལྟོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་ཏུ་གནས་པ་ནི་རྟག་པར་ཐུགས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདྲི་བ་ཀུན་ལེན་འདེབས་པ་ནི་འདྲི་བ་ཀུན་གྱི་ལེན་འདེབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་རྣམས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་བདག་པོར་གྱུར་ནས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་གིས་ཁྱབ་པ་ཉིད་རྟག་པ་ཉིད་དེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། རྒྱུ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་གྱུར་ནས། །གང་དང་གང་དོན་གང་ཚེ་ལ། །གང་ཚེ་བྱ་བ་ཕན་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་ལ་དེ་སྣང་ངོ༌། །ལྷ་ཡི་རྒྱལ་པོས་ཆར་ཕབ་ཀྱང༌། །ས་བོན་མི་རུང་མི་འཁྲུངས་ལྟར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱུང་གྱུར་ཀྱང༌། སྐལ་བ་མེད་པས་བཟང་མི་མྱོང༌། །དེ་ལྟར་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེར་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཁྱབ་པར་ངེས་པར་བརྗོད། །དེ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །རྟག་པ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །དེ་སྣང་བ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་དུས་རྟག་ཏུ་ཕན་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་གསུངས་པ་ནི། ཆར་ཕབ་ཅེས་པ་སྟེ། ས་བོན་དུ་མི་རུང་བར་གྱུར་པའི་སཱ་ལུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ལ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་


DTG090_Page_0400
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་མེད་དེ་རང་གི་ལས་ཀྱི་གནོད་པ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཟང་པོ་དེ་ནི་ཕན་པ་ལ། མཛད་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་ནི། སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་མཛད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་འོག་མིན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་མཐའ་ཡས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་གནས་པར་ཀུན་ཏུ་གནས་ཏེ། དེའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཇི་སྲིད་ལྟ་བུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གང་དེ་ལ་གཙོ་བོ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་འཐད་ན། འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྣོད་དུ་སེམས་ཅན་གང་ཅུང་ཞིག་སྐྱེ་བར་གྱུར་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ། དེའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་དེའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དག་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ནི་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། སའི་ཁམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནི་ས་གཞི་ལག་མཐིལ་ལྟར་མཉམ་བ་ལ། ཁང་བཟངས་དང༌། ལྡུམ་ར་དང༌། ལྡིང་ཁང་དང༌། དཔག་བསམ་གྱི་ལྗོན་པ་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་མཆོག་ཏུ་འབར་བའི་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་དུ་མས་གསལ་བར་བྱེད་པའི་འོད་ཟེར་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་སྟེང་དུ་ནམ་མཁའི་མཐིལ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཕགས་པའི་དགེ་སློང་དག་ཁམས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དྲུག་ཅར་ལ་ནི་འདིར་སྐྱེས་བུའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་ལུས་མདངས་དང་ལྡན་ཞིང་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན་དེས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཏེ། དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་འབད་པ་མེད་པར་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་


DTG090_Page_0401
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཤིང༌། གང་དག་འདི་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པས་ངེས་པར་དགེ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ངེས་པར་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང་ངེས་པར་དབང་སྒྱུར་བ་སྟེ། འདི་འདྲ་བར་ཁམས་དྲུག་ཡོངས་སུ་དག་པ་མུ་མེད་ཅིང་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཤིན་ཏུ་རོལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་དེ་མུ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྗེས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་སྐྱེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མཐའ་ཡས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་སོང་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མི་དགེ་བ་བསགས་པ་གཞོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་བསགས་པར་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་ལ་ཚད་མེད་པས་དེའི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་པོའི་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལས་ཚད་མེད་པ་གསུངས་པ་ནི། དགེ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་དེས་དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་ཀུན་དུ་བསགས་པ་དེ་རྣམས་ཚད་མེད་པས་སོ། །དེའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་ཚད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་འཛིན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སེམས་གནས་པ་ཉིད་དེ་མུ་མེད་པ་ཉིད་སོ་སོར་ཐོབ་པ་སྟེ། ཐོབ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དེ་སྐྱེས་པ་པོའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་དེའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་ཏེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མུ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་པར་མཉམ་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཞན་ལ་དེ་འདྲ་བ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དེ་དང་འདྲ་བ་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་གང་གང་གིས་དེའི་རྒྱུ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པས་སོ། །འདི་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ལས། མཚན་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། །དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུའི་བདག་ཉིད་ནི། །ཐེག་ཆེན་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པས། །ཐུབ་པའི་ཡོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུར་བཞེད། །ཕྱག་ཞབས་འཁོར་ལོས་མཚན་དང་རུས་སྦལ་ཞབས། །ཕྱག་དང་ཞབས་སོར་དྲ་བས་འབྲེལ་བ་དང༌། །ཕག་ནི་ཞབས་བཅས་


DTG090_Page_0402
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཇམ་ཞིང་གཞོན་ཤ་ཆགས། །འདི་ཡི་སྐུ་ཡི་བདུན་དག་མཐོ་བ་དང༌། །སོར་མོ་རིང་དང་རྟིང་ཡངས་སྐུ་ཆེ་དྲང༌། །ཞབས་ལོང་མི་མངོན་སྤུ་ནི་གྱེན་དུ་ཕྱོགས། །བྱིན་པ་ཨེ་ནྱ་ཡ་འདྲ་ཕྱག་རིང་མཛེས། །མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་མཆོག །ཕྱགས་པ་གསེར་མདོག་པགས་པ་སྲབ་པ་དང༌། །སྤུ་ནི་རེ་རེ་ནས་གཡས་ལེགས་འཁྲུངས་དང༌། །ཞལ་མཛོད་སྤུས་བརྒྱན་རོ་སྟོད་སེང་གེ་འདྲ། །འདི་ཡི་དཔུང་པའི་མགོ་ཟླུམ་ཐལ་གོང་རྒྱས། །འདི་ལ་རོ་མི་ཞིམ་པར་རོ་མཆོག་སྣང༌། །སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ། །གཙུག་ཏོར་ཡར་འཕགས་ལྗགས་རིངས་མཛེས་པ་དང༌། །ཚངས་དབྱངས་འགྲམ་པ་སེང་གེ་འདྲ་དང་ཚེམས། །ཤིན་ཏུ་དཀར་དང་ཐགས་བཟང་ཚད་མཉམ་དང༌། །གྲངས་ནི་བཞི་བཅུ་ཐམ་པ་ཚང་བ་དང༌། །སྤྱན་ནི་མཐོན་མཐིང་སྤྱན་རྫི་བ་མཆོག་གི །འདྲ་བ་འདི་དག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན། །ཞེས་ཏེ། འདི་གོམ་པ་སྙོམས་པ་དང༌། ཕྱག་དང་ཞབས་དག་མཉམ་ཞིང་འཁོར་ལོས་མཚན་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རུས་སྦལ་ལྟ་བུའི་ཞབས་སོ། །ངང་པའི་རྒྱལ་པོ་ལྟར་ཕྱག་དང་ཞབས་དག་ལ་དྲ་བས་སྦྲེལ་བའོ། །ཕྱག་དང་ཞབས་དག་གི་རྒྱབ་དང་ཕྲག་པ་དག་དང་མགུལ་པ་ལ་སྐུ་ཤ་ཉེ་བར་བསགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྐུའི་བདུན་མཐོ་པའོ། །ཆེ་བ་ནི་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་དང༌། དེ་ཡང་སྤུ་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦས་པའི་ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོ་ལའོ། །འདིར་བརླའི་རྩ་བ་མན་ཆོད་ནི་ཐམས་ཅད་ཞབས་སུ་དེ་ལྟར་གཏང་བར་བྱའོ། །ཕྱག་རིང་བ་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་བརྐྱང་བ་ནི་བརླབས་རིང་བ་ཉིད་པུས་མོའི་ལྷ་ང་ཁེབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་ནི་མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་སྟེ། སྦུབས་ཀྱིས་གཡོགས་ཤིང་རབ་ཏུ་བཀབ་པས་འདིའི་མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་མཆོག་གོ །མཛོད་སྤུ་ནི་ཐིག་ལེའི་གནས་སུ་དཀར་པོའི་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བ་རྩེ་མོ་གྱེན་དུ་བསྟན་པའོ། །འདིའི་རོ་སྟོད་ནི་སེང་གེ་ལྟ་པུའོ། །ཟླུམ་པ་ནི་མགྲིན་པ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་ཟླུམ་པ་སྟེ། ལེགས་པར་འབྱོར་བའི་མགྲིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཐལ་གོང་དག་ནི་ནང་གི་བར་གང་བ་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེར་ཉེ་བར་བསགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐལ་གོང་རྒྱས་པའོ། །ནྱ་གྲོ་དྷ་ནི་འདོམ་གང་བ་སྟེ། ལྟེ་བའི་གོང་དང་འོག་གི་རྐང་པའི་མཐིལ་


DTG090_Page_0403
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནས་ཇི་སྲིད་དུ་མགོ་བོའི་བར་དང་ལག་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་འདོམ་གང་མཉམ་པའི་སྐུའོ། །གཙུག་ཏོར་ནི་དབུ་ལ་དཀྲིས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །འགྲམ་པ་སེང་གེ་ནི་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཚེས་བཅུ་གཉིས་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་བཅུའི་ཚད་རྣམས་ཀུན་དུ་བསྒྱུར་བས་སོ་ཞེས་པ་ནི་བཞི་བཅུ་པ་རྣམས་སོ། །བ་མཆོག་ནི་ཁྱུ་མཆོག་སྟེ་བ་ལང་གི་མཆོག་གོ །འདི་ལ་མཚན་ནི་གང་གང་གིས། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན། །དེ་དང་དེ་ནི་རབ་རྫོགས་པར། །མཚན་ནི་འདི་རྣམས་ཡང་དག་འགྲུབ། །ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་ལས་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྟེ། ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། བླ་མ་སྐྱེལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། །ཡང་དག་བླང་བ་བསྟེན་པ་དང༌། །བསྡུ་བ་བསྟེན་དང་གྱ་ནོམ་པས། །དངོས་པོ་སྦྱིན་དང་གསད་བྱ་བ། །ཐར་པར་བྱེད་དང་དགེ་བ་ནི། །ཡང་དག་བླངས་པ་སྤེལ་ལ་སོགས། །སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡི་མཚན་ཉིད་དེ། །མདོ་ལས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་བཞིན། །ཅེས་ཏེ། བླ་མ་རྣམས་ལ་བསུ་བ་དང་བསྐྱལ་བ་དང་ཆོས་མཉན་ནས་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་ནི་དང་པོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །བླངས་པ་ཡང་དག་བསྟེན་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བསྟེན་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཅིངས་པ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྲོག་རྗེས་སུ་གཟུང་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལྡོག་པ་བསྟེན་པ་སྟེ་གསུམ་པའོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དག་སྤེལ་བ་སྟེ། དགུ་ནི་བཅུའིའོ། །བསྙེན་བཀུར་དང་རིག་པ་བཟོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་དང་ཡོད་ཅིང་བདོག་པ་ལ་སློང་བའི་སྐྱེ་བོ་མི་སྤོང་བ་དང༌། སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལན་དུ་བཅུག་པ་དང༌། གསང་བར་བྱ་བའི་ཚིག་བསྲུང་པ་དང༌། གྱ་ནོམ་པའི་སྟན་གྱི་གདིང་གཡོགས་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཁང་བཟངས་དང༌། གོས་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། འདུ་འཛི་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ཇི་ལྟ་བའི་གནས་ལ་འཇོག་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ངག་རྩུབ་པོའི་ཚིག་གིས་མི་སྨོད་པ་དང༌། སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཉིད་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། སྨན་སྦྱིན་པ་དང་ནད་པའི་ཉེ་གནས་དང༌། ཀུན་དགའ་ར་བའི་གནས་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང༌། གནས་གཞི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་


DTG090_Page_0404
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལ་ལྷག་པར་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་དང༌། འཇམ་པོ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་དམ་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ངག་འཁྱལ་པ་སྤངས་པས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དང་བདེན་པར་སྨྲ་བ་ཉིད་དང༌། ཕྲ་མའི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བུ་གཅིག་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པས་དབེན་པར་སྟོན་པ་དང༌། བྱིན་པ་ཨེ་ནྱ་ཡ་འདྲ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །མཚན་རྣམས་ལས་གཞན་པའི་མཇེས་པར་བྱེད་པའི་དཔེ་བྱད་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་ལས། ཐུབ་པའི་སེན་མོ་ཟངས་མདོག་དང༌། །མདོག་སྣུམ་མཐོ་དང་སེན་མོ་རྣམས། །ཟླུམ་རྒྱས་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་དང༌། །རྩ་མི་མངོན་དང་མདུད་པ་མེད། །ལོང་བུ་མི་མངོན་ཞབས་མཉམ་དང༌། སེང་གེ་གླང་ཆེན་བྱ་དང་ནི། །ཁྱུ་མཆོག་སྟབས་གཤེགས་གཡས་ཕྱོགས་དང༌། །མཛེས་གཤེགས་དྲང་དང་འཁྲིལ་བག་ཆགས། །བྱི་དོར་བྱས་འདྲ་རིམ་པ་འཚམ། །གཙང་དང་འཇམ་དང་དག་པའི་སྐུ། །དཔེ་བྱད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཉིད། །སྐུ་ཡི་ཁོ་ལག་ཡངས་ཤིང་བཟང༌། །གོམ་སྙོམས་སྤྱན་ནི་དག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་གཞོན་མདོག་ཅན་ཉིད་དང༌། །སྐུ་ཞུམ་མེད་དང་རྒྱས་པ་དང༌། །ཡན་ལག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དབྱེས་དང༌། །གཟིགས་པ་མུ་མེད་དག་པ་དང༌། །དཀུ་ཟླུམ་སྐབས་ཕྱིན་མ་རྙོངས་དང༌། །ཕྱམ་མེ་བ་དང་ལྟེ་བ་ནི། །ཟབ་དང་གཡས་སུ་འཁྱིལ་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་དང༌། །ཀུན་སྤྱོད་གཙང་དང་སྐུ་ལ་ནི། །སྨེ་བ་གནག་བག་མེད་པ་དང༌། །ཕྱག་ནི་ཤིང་བལ་ལྟར་འཇམ་དང༌། །ཕྱག་རིས་མདངས་ཡོད་ཟབ་རིངས་དང༌། །ཞལ་ནི་ཧ་ཅང་མི་རིང་དང༌། །མཆུ་ནི་བིམ་པ་ལྟར་དམར་དང༌། །ལྗགས་མཉེན་པ་དང་སྲབ་པ་དང༌། །དམར་དང་འབྲུག་གི་སྒྲ་ཉིད་དང༌། །གསུང་མཉེན་མཉམ་དང་མཆེ་བ་ནི། །ཟླུམ་དང་དཀར་དང་རྣོ་བ་དང༌། །བྱིན་གྱིས་ཕྲ་དང་ཤངས་མཐོ་དང༌། །མཆོག་ཏུ་དག་པ་ཉིད་དང་ནི། །སྤྱན་ཡངས་པ་དང་རྫི་མ་སྟུག །པདྨའི་འདབ་མ་འདྲ་བ་དང༌། །སྨིག་ཚུགས་རིང་དང་འཇམ་པ་དང༌། །སྣུམ་དང་སྤུ་ནི་གཡས་ཕྱོགས་དང༌། །ཕྱག་རིང་རྒྱས་དང་སྙན་མཉམ་དང༌། །ཉམས་པ་རྣམ་


DTG090_Page_0405
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་སྤངས་པ་དང༌། །དཔྲལ་བ་ལེགས་པར་དབྱེས་པ་དང༌། །དབྱེས་ཆེ་བ་དང་དབུ་རྒྱས་དང༌། །དབུ་སྐྲ་བུང་བ་ལྟར་གནག་དང༌། །སྟུག་འཇམ་མ་འཛིངས་ངོ་བོ་དང༌། །མི་བཤོར་སྐྱེས་བུའི་ཡིད་འཕྲོག་དང༌། །དཔལ་གྱི་བེའུ་དང་བཀྲ་ཤིས་ནི། །གཡུང་དྲུང་འཁྱིལ་བས་བརྒྱན་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོར་བཞེད། །ཅེས་ཏེ། གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་འདི་འཆར་བ་དེ་ལྟར་འདིའི་སྐུ་ལ་འདིར་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བའོ། །སྤུ་མཉམ་པ་དང་དེ་ལ་སེན་མོ་ཟངས་ཀྱི་མདོག་ཉིད་དང༌། སྣུམ་པ་ཉིད་དང༌། སེན་མོ་མཐོ་བ་ཉིད་དང༌། སེན་མོ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། སོར་མོ་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། རྩ་མི་མངོན་པ་ཉིད་དང༌། རྩའི་མདུད་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ལོང་བུ་མི་མཐོང་བ་ཉིད་དང༌། ཞབས་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སེང་གེའི་འགྲོས་ཀྱིས་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། གླང་པོ་ཆེའི་འགྲོས་ཀྱིས་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། ངང་པའི་སྟབས་ཀྱིས་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་གི་སྟབས་ཀྱིས་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། གཡས་ཕྱོགས་སུ་བསྐོར་ཞིང་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། མཛེས་པར་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། ཡོན་པོ་མ་ཡིན་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། འཁྲིལ་བག་ཆགས་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། རིམ་པར་འཚམ་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། གཙང་བའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། འཇམ་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། དག་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། དཔེ་བྱད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཉིད་དང༌། ཡངས་ཤིང་མཛེས་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། གོམ་པ་སྙོམས་པ་ཉིད་དང༌། སྤྱན་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དང༌། ཤིན་ཏུ་གཞོན་མདོག་ཅན་གྱི་སྐུ་ཉིད་དང༌། མ་ཞུམ་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། །རྒྱས་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མཛེས་པ་ཉིད་དང༌། གཟིགས་པ་རབ་རིབ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དཀུ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། དཀུ་སྐབས་ཕྱིན་པ་ཉིད་དང༌། དཀུ་མ་རྙོངས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ལྟེ་བ་ཟབ་པ་ཉིད་དང༌། ལྟེ་བ་གཡས་ཕྱོགས་སུ་འཁྱིལ་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་གཙང་བ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ལ་སྨེ་བའི་གནག་བག་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་ཤིང་བ་ལ་ལྟར་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་གི་རི་མོ་སྣུམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་གི་རི་མོ་རིང་བ་ཉིད་དང༌། ཞལ་ཧ་ཅང་མི་རིང་བ་ཉིད་དང༌། མཆུ་བིམ་པ་


DTG090_Page_0406
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལྟར་དམར་བ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་མཉེན་པ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་སྲབ་པ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་དམར་བ་ཉིད་དང༌། ཤངས་མཐོ་བ་ཉིད་དང༌། ཤངས་གཙང་བ་ཉིད་དང༌། སྤྱན་ཡངས་པ་ཉིད་དང༌། རྫི་མ་སྟུག་པ་ཉིད་དང༌། དཀར་བ་དང་གནག་པའི་པདྨའི་འདབ་མ་ལྟ་བུའི་སྤྱན་ཉིད་དང༌། སྨིན་འཁུགས་རིང་བ་ཉིད་དང༌། སྨིན་མ་སྣུམ་པ་ཉིད་དང༌། སྨིན་མ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་རིང་ཞིང་རྒྱས་པ་ཉིད་དང༌། སྙན་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། དཔྲལ་བ་ལེགས་པར་མཛེས་པ་ཉིད་དང༌། དཔྲལ་བའི་དབྱེས་ཆེ་བ་ཉིད་དང༌། དབུ་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་བུང་བ་ལྟར་གནག་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་སྟུག་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་མ་འཛིངས་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་མི་བཤོར་བ་ཉིད་དང༌། དཔལ་གྱི་བེའུ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། གཡུང་དྲུང་འཁྱིལ་པ་རྣམས་ཕྱག་དང་ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་རྣམས་ལའོ་ཞེས་པའི་དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུ་རྣམས་དང༌། མཚན་རྣམས་ནི་གདུལ་བར་བྱ་བའི་དད་པ་མངོན་པར་འཕེལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉིད་དེ། འདི་དག་ལ་ནི་འདི་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བར་མི་ནུས་པ་ཉིད་དོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དག་ལ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་བླ་ན་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་མང་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་མདོ་སྡེ་ཡང་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བདག་པོ་དང༌། རང་གི་མོས་པའི་དབང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གསེར་གྱི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པས་སོ། །མཚན་དང་པོ་འདི་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཅུང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང༌། གསལ་བ་དང་རྫོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བླ་ན་མེད་པའོ། །སྤྲུལ་པ་ནི་སྤྲུལ་པ་སྟེ་དེས་ན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་བར་དུས་ཇི་ལྟ་བ་དང་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བར་མཐའ་དག་གི་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང་ངེས་པར་ལེགས་པ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་སྤྲུལ་པའི་ལས་རྣམས་ལ་ཤཱ་ཀྱ་ཐུབ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐུར་སྤྲུལ་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སྤྲུལ་པ་ཡང་ཡིན་ལ་སྐུ་ཡང་ཡིན་པས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་


DTG090_Page_0407
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཅོས་ལས། གང་གིས་སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་པ་སྣ་ཚོགས་དག །མཉམ་དུ་མཛད་པའི་སྐུ་དེ་ནི། །ཐུབ་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་རྒྱུན་མི་འཆད། །དེ་བཞིན་ལས་ཀྱང་རྒྱུན་མི་འཆད། །འདི་ནི་འཁོར་བ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་ཏེ། དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་མཉམ་པོ་ལ་མི་མཉམ་པར་སོ་སོར་སྣང་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བདག་པོའི་དབང་གིས་ཏེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཆུ་དང༌། ཐང་དང་བར་སྣང་ལ་རྒྱུ་བའི་བརྟན་པ་དང་གཡོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ངག་གིས་ཀུན་དུ་བསྡུས་པས་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་གདུལ་བའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྤྲུལ་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་རྣམས་མུ་མེད་པ་ཉིད་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མུ་མེད་པ་སྟེ་དེས་སྤྲུལ་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་དོ། །གང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་ན་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བཞིན་རྒྱུད་པའི་བློ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་ཏེ། མུ་མེད་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང་ངག་སྤྲུལ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་པར་མ་གྱུར་ན། དེའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་ན་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་སྤྲུལ་པའི་སྦྱོར་བའི་ཐབས་ཀྱི་ལས་ཅན་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་བདེན་པར་འདོད་དེ། འོན་ཀྱང་བདེན་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཏེ། ལྷའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་རྨི་ལམ་མཐོང་བ་བཞིན་ཏེ། ངག་གི་དོན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་བཞིན་ཏེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། སེམས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྣ་ཚོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་གཟིགས་ནས་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་ཆོས་ལ་ཀུན་དུ་


DTG090_Page_0408
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དམིགས་པར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེ་བར་གྱུར་ནས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་སྤོང་བར་བྱེད་དེ། འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི། དགེ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྲུལ་པ་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པ་ནི་དེའི་སྐུར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །རང་གི་ལུས་ཉིད་དུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤིང་སྤྲུལ་ནས་རང་གི་ལུས་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཐ་སྙད་ལ་སོགས་པ་དང་དཀའ་སྤྱད་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་སྤྲོས་པ་དེའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུའོ་ཞེས་པ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུའོ། །དེ་ལ་སྐུ་གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱང་ནི་རྟག་པ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྟག་པས་རྟག་པ་སྟེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་དེ་རྟེན་པས་རྟག་པས་རྟག་པ་སྟེ། ཐོག་མ་འདོད་ཀྱང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་ངོ༌། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་རྒྱུན་རྟག་པ་སྟེ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་ནུབ་པ་དང༌། ནུབ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཡུལ་ཐ་དད་པར་རྟག་ཏུ་འཇུག་པས་ན་དེ་ལྟར་མཛད་པ་ཡང་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དྷྲྀང་ནི་ཀུན་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། ཞེས་པ་ཉིད་ལ་གང་དུ་ཡང་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་སོ། །ཆོས་ཀྱང་འདི་ལ་སྐུ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ལུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་འདུས་མ་བྱས་པའི་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་གསུམ་ནི་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་འདུས་བྱས་པའི་དོན་དམ་པར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟེ་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། ས་བཅུ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། དེ་ལས་ཅིག་ཤོས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ན་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་གྱུར་ནས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་རྩེ་མོ་ལ་འདི་ལས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡང་དེ་དང་དེར་འབྱུང་སྟེ། ཅུང་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང་སྤྲུལ་པ་དེའི་འོད་ཟེར་དག་ལས་ཀྱང་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་འགྱུར་བའོ། །འདིར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་


DTG090_Page_0409
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དངོས་གཞི་དང་རྗེས་ནི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་མདོར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སོ་སོར་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དང༌། བྱ་བ་ནན་ཏན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ལ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་སྙིང་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་སུ་མེད་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་དུ་རྟོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་དུ་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མུ་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ཅིག་ཤོས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་རིང་བ་དང་ཉེ་བའི་ཡུལ་དང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་སོ་སོར་གནས་པ་མེ་ལོང་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་གསལ་བར་སོ་སོར་སྣང་བའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་གིས་དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་འགྲོ་བ་དེ་རྣམས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་མཉམ་པར་ངེས་ཤིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྟོག་པར་བདག་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པའོ། །སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་གིས་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་རང་གི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སོ་སོར་བརྟགས་པའོ། །བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་དེ་ལྟར་སོ་སོར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་མཛད་པས་གནས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་དང༌། །གཞན་ཡང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་རྫོབ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དེ་རྣམས་ནི་གང་ཡང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བའོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་གསུངས་པ་ན་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་དེ། གཟུགས་དང་རོ་གཅིག་བཞིན་དུ་ཚོགས་པ་གཅིག་ལ་བརྟེན་པའི་འབྲེལ་པ་དང་གཞན་པའི་ཆ་མེད་པས་གནས་པ་ཅིག་ཅར་བའི་རྒྱུད་ལ་ཕན་ཚུན་དབྱེ་བས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་གང་དུ་ཡང་དབྱེ་བ་མེད་དེ། ལྡོག་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱེ་བས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ནི་དབྱེ་བ་དང་


DTG090_Page_0410
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དབྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དབུ་མ་པ་གཞན་གྱིས་འདོད་པས་དེ་ཉིད་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ན་ནི། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཆད་པའི་ལྟ་བས་སྨོད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ། སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་གཞན་དུ་མི་འཇུག་པའི་རང་གི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་དབང་གིས་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཞན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འདིར་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ནས་བརྩམས་ནས། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་མུན་པ་འགྲིབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་མུ་མེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་བསགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རིམ་གྱིས་མུན་པ་མེད་ནས་ས་བཅུ་པ་ལ་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་བྱེད་པས་བཅུ་གཅིག་པ་ལ་མེད་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་འདིར་རིགས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མ་ལུས་པའི་མུན་པའི་འཁྲུལ་པ་སྤངས་ནས་དང༌། མ་འདྲེས་པའི་བླ་ན་མེད་པའི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མུ་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་པ་རྣམས་ན་མཚམས་མེད་པ་འཕྲོ་བ་ཉིད་དུ་རིགས་ཀྱི་ཆད་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་རྟོགས་པའི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ན་མུ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རིག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོབས་དང་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་རྣམས་གང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་གང་གིས་ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་དུ་དོན་བྱེད་པ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་རབ་ཏུ་སད་པའི་དབང་གིས་གང་དུ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་སྣང་བར་འགྱུར་བའོ་ཞེ་ན། གང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདིའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ལེ་འུར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་ཞེས་པ་དེས་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་མྱོང་བའི་བདག་ཅན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ། །དེའི་ཕྱིར། འཚེ་བ་མེད་པའི་ཡང་དག་དོན། །རྟོགས་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི། །ཆད་པ་མེད་དེ་བདེ་གཟུང་དང༌། །སྙིང་བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་རིགས་པས་ནི། །ཐམས་ཅད་ཀུན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་ན་དེས་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་


DTG090_Page_0411
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱེད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ནི་མཐའ་མེད་དེ། དཔེར་ན་བདེན་པའི་རྨི་ལམ་གྱི་ཤེས་པས་མི་སླུ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་གོམས་པའི་མཐུས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་ཕྱོགས་བཅུར་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པར་བྱུང་ཟིན་པ་དང་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། གྲངས་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐའ་ཡས་པ་ལ་དེ་ལྟར་དེའི་མངོན་སུམ་ནི་གང་ཡང་སླུ་བ་མེད་པས་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མས་རྣམ་པར་གཞལ་བར་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོར་ནི་དེས་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར། མཐོང་བ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐོང་བ་དམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་སུམ་སྟེ། དེ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་མེད་པར་བརྗོད་ཀྱི། མེད་པ་དགག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། མཐོང་བ་དང་མཐོང་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཏེ་དེ་ལ་མཐོང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལ་མཐོང་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་མདོའི་དོན་ཏོ། །གང་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་མངོན་སུམ་པས་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་ཉིད་ལ་མ་ལུས་པའི་དངོས་པོར་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལག་མཐིལ་དུ་སྐྱུ་རུ་ར་བཞག་པ་བཞིན་དུ་གསལ་བར་རིག་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་གསུངས་ཏེ། མཁྱེན་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ནི། །ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཁྱབ་པའི། །ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཆུ་བོའི་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་འཇུག །ཅེས་པ་ནི་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། མ་ལུས་


DTG090_Page_0412
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་ཀྱང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ན་སྨོན་ལམ་བསྐྱེད་པར་བྱས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལྟར་བདག་གིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་མཐར་ཐུག་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཡང་ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ནས་ཕན་པར་བྱེད་ཅེས་པ་སྟེ། འདིར་དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་གཞན་དབང་གིས་འཇུག་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྒྱུ་མ་སྟེ་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ཉིད་དེ། རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་གིས་སྒྱུ་མ་རྣམས་ཀྱང་སྣ་ཚོགས་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། སྒྱུ་མའི་མཁན་པོ་བཞིན་དུ་དེས་སྒྱུ་མ་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་དེ། གང་ཞིག་དེའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྱུ་མ་རྣམས་ལ་བྱིས་པས་རྟོགས་ལྡན་གྱི་སྐྱེ་བོ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ལ་བདེན་པ་མངོན་པར་ཞེན་པས་དེ་ནི་བྱིས་པ་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ནི་ཇི་ལྟར་རང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ནི་སྙིང་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་བོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་བགྲོད་པའི་ལམ་གསུངས་པའོ། །འོ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་ཅན་གྱི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཁ་ཅིག་ཏུ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་ཁ་ཅིག་ཏུ་ཡོད་ཅེས་པ་དང་ཁ་ཅིག་ཏུ་དགག་པར་བྱེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བྱེད་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་ནི་མི་བརྗོད་པ་ནི་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཅན་གྱི་གདུལ་བར་བྱ་བ་འཇུག་པའི་དོན་དུའོ། །དོན་དམ་པར་དགག་པ་བྱེད་དེ། བདེན་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྗེས་


DTG090_Page_0413
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སུ་བརྗོད་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་དེ་ལྟ་བུ་བློ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་ཏེ། དེས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བརྗོད་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགག་པ་མཛད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་འཁོར་ལོ་འཁོར་བ་བཞིན་དུ་སྔོན་གྱི་འཕེན་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་སྟོན་པ་པོ་ཉིད་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་བུ་ནོར་བུ་རིན་ཆེན་བཞིན། །ཀུན་དུ་དམིགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཏེ། །ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་རྩིག་སོགས་ལས། །སྟོན་པའི་སྒྲ་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལ་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་ནི། །སྔོན་གྱི་འཕེན་པས་འཇུག་པར་འགྱུར། །ཀུན་དུ་སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་དུ་ཐ་དད་དོ། །ཞེས་ཏེ་ཞར་ལ་འོངས་པ་སྤྲོས་པས་དགོས་པ་མེད་དོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་མཛད་པ་མདོར་བསྡུས་ནས་གསུངས་པ་ནི། སེང་གེའི་སྒྲ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རི་དགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ནི་སེང་གེ་ལ་དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པས་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེས་བུའི་མཆོག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། དེས་ན་སེང་གེ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེའི་ཆོས་ནི་བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་རྒོལ་བའི་རི་དགས་རྣམས་འཇིགས་པར་བྱེད་པས་སེང་གེའི་སྒྲ་ཞེས་བརྗོད་དེ། སེང་གེའི་རྒྱལ་མཚན་བཞིན་ལ། དེའི་སྒྲ་ནི་སྟོན་པ་པོ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྟེ། དེས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དགོངས་པར་བྱས་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་སེང་གེའི་སྒྲས་ནི་མཛད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་བསྟན་པ་ལ། དེ་ནི་རྒྱས་པར་ཡུམ་ཆེན་མོར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ལས། འགྲོ་རྣམས་ཞི་བའི་ལས་དང་ནི། །བསྡུ་རྣམས་བཞི་ལ་འགོད་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་བཅས་པ་ཡི། །རྣམ་པར་བྱང་བ་རྟོགས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་ཇི་བཞིན་དུ། །དོན་དང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལམ་དང་རང་བཞིན་གྱི། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་གཉིས་ཟད་དང༌། །བརྡ་དང་དམིགས་པ་


DTG090_Page_0414
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

མེད་པ་དང༌། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་དང་ནི། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་དང་སངས་རྒྱས་ཞིང༌། །ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་དང༌། །ཚད་མེད་པ་དང་སེམས་ཅན་དོན། །སངས་རྒྱས་རྟེན་སོགས་ཡོན་ཏན་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་ལམ་རྣམས་ནི། །ཆུད་མི་ཟ་དང་བདེན་མཐོང་དང༌། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་སྤངས་པ་དང༌། །དེ་གཞི་མེད་པའི་ཚུལ་དང་ཡང༌། །རྣམ་པར་བྱང་དང་ཚོགས་དང་ནི། །འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས་པ་ལ། །ཐ་དད་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་དང༌། །མྱ་ངན་འདས་ལ་དགོད་པ་སྟེ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་ཕྲིན་ལས་ནི། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བདུན་དུ་འདོད། །ཅེས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་རྣམས་གཟུང་བའི་དོན་དུ་སྤྲུལ་པ་སྟེ། གང་དམྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བའི་མེ་ཞི་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་ལ་རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཡི་དགས་ལ་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་སེམས་མངོན་པར་དད་པར་བྱེད་པས་དེ་རྣམས་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་ནས་ལྷ་ནས་ཡང་ཐེག་པ་དམན་པ་ལ་མོས་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་མངོན་པར་དད་པར་བྱེད་པས་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་ལ་འགོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཞི་བའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གང་ཡང་མི་རྣམས་ལ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་རྣམས་དང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྤྱོད་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལ། རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་དེ་དག་འགགས་པའི་རང་བཞིན། དེ་ཡང་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཤེས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་སྤྲུལ་ཏེ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པས་དེ་ཐམས་ཅད་རྫས་མེད་པའོ་ཞེས་མི་ཤེས་ཏེ། གང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དེས་རང་གི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་ལ། དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བཏགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་


DTG090_Page_0415
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང་གཞན་རྣམས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བར་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་སོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་གསུམ་དང་འབྲས་བུ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཅིང༌། དེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་སྲིད་དུ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པར་འགྱུར་གྱི་བར་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་གང་ཡང་དོན་དམ་པར་མ་དམིགས་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཆོས་རྣམས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་བསྟན་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཁམས་ལ་སོགས་པ་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བརྡ་ཅན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་གསུམ་དང་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་མི་དམིགས་དང་དེ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་པར་ནུས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་དམ་པར་དམིགས་སུ་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རེ་རེ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་


DTG090_Page_0416
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སློབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཏེ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་ལ་དེ་རྣམས་དང་དེའི་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་བཟློག་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཉིད་ནི་ལམ་ལ་ལམ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་གང་དུ་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ཉིད་གཤེགས་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་བཟློག་ཅིང་རང་དང་གཞན་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་འགོད་དེ། དེའི་དགེ་བས་རང་དང་གཞན་རྣམས་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་རང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དང་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་ལྟར་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་ལ་ངེས་པ་ཇི་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་ལ་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་དུད་འགྲོའི་སྐྱེས་གནས་སུ་སྐྱེ་ན། དེས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བས་བསམས་བཞིན་དུ་ལེན་གྱི་དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་མྱོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཆོག་ལ་དབང་བ་ཉིད་དུ་ཐོབ་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས། ཅིག་ཅར་དུ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་གི་ལུས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྤྲུལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ངེས་པར་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་


DTG090_Page_0417
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་ཀྱང་གོས་པ་མེད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་ནས་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་གཞན་ན་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །དེས་འདི་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་གའི་ཀླུང་གཱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གང་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་ན་དེ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་ཤིང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་མངོན་པར་བསྒྲུབས་ནས་དེ་ལྟར་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ལྷ་ལ་སོགས་པ་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། དབྱངས་དེས་ཀྱང་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པར་བྱེད་ལ། གཞན་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ལ་བྱེད་དུ་འཇུག་པའམ། ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་ཆོས་སྟོན་པའི་སྒྲ་འབྱུང་བར་བྱེད་པས་ཡུལ་དང་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་དང་བཞོན་པ་དང་གོས་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྤྲུལ་པ་དེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྗེས་སུ་ཉེ་བར་སོང་བ་དེ་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ཅིང་དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་མཉན་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་གཞན་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་མི་བྱེད་དེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ལྷའི་མིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་མཐོང་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པས་དེར་སོང་ནས་ཁྱབ་བདག་ཐོབ་པར་བྱས་ནས་དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ལྷའི་རྣ་བས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཉན་ཅིང་འཛིན་པར་བྱས་ནས་དེ་རྣམས་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་


DTG090_Page_0418
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཤེས་ཤིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཤེས་ནས་ཇི་ལྟར་སེམས་པ་དེ་ལ་དེ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དེས་རྣམ་པ་དུ་མའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་གནས་དང་གཞན་དག་གིས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནས་སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་དེའི་གདུལ་བྱའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཟག་པ་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །གང་ཡང་དེའི་ཚིག་ལ་གནས་པར་མི་འདོད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མགོ་བོ་འགས་པ་ལ་སོགས་པས་བསྡིགས་ནས་བསྐུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསུང་འཛིན་དུ་གཞུག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དུ་འདོད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བདག་གིས་ལུས་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གོས་པ་མེད་དེ། འདིའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་སོ་སོ་ལ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་ལ་སོགས་པའི་འཆི་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་བསྙེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པའི་བར་ཏེ། གལ་ཏེ་དེ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་ན་འཁོར་གསུམ་དུ་དམིགས་པ་མེད་པས་རང་དང་གཞན་ལ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེར་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དེ། གལ་ཏེ་འདི་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཡིན་ན། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་གང་འདི་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བར་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྤངས་པར་གྱུར་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ན། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ལས་ཡོད་ཅིང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་


DTG090_Page_0419
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་མ་གྱུར་ལ། མ་ཤེས་པས་གང་ཟག་དང་ཆོས་རྣམས་སུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། དེའི་ངན་དུ་སྤྱོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་གསུམ་དུ་ལྟུང་བར་བྱེད་ཅིང་ལེགས་པར་སྤྱད་པས་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། ཁ་ཅིག་གིས་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་བདེ་འགྲོ་དང༌། ངན་འགྲོ་སྤངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། གཉི་གའི་བདག་མེད་པ་ཤེས་ཤིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས། རིམ་གྱིས་ས་བཅུ་རྟོགས་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ལས་དང་འབྲས་བུའི་འབྲེལ་པ་ཆུད་མི་ཟ་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདེན་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་བདེན་པ་བཞི་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དེས་ཆོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་བདེན་པའམ་མི་བདེན་པར་མི་དམིགས་ཏེ། དེས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའོ་ཞེས་མཐོང་བས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་སྤངས་པ་དང༌། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་ལམ་སྒོམ་པར་བྱེད་ན་བདེན་པར་དམིགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བྱམས་པས་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕུང་པོ་རྣམས་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་བསླབ་པར་བྱ་ལ། གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཞེས་པ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ཉིད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་བས་ཉེ་བར་དམིགས་པར་གྱུར་ནས། དེ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོའམ། གསོལ་པ་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ་ཞེས་པ་དང༌། བྱམས་པ་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་


DTG090_Page_0420
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཏེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ལ་གང་དུ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་དམ། མེད་པ་ཉིད་དང་གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པ་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་གཞན་དབང་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་ཤིང༌། བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པ་གང་ཞིག་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་ལ་གནས་པ་སྟེ། རྟག་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། རྟག་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་མེད་པ་དང༌། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡོད་པ་ཉིད། །སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་འདེབས་པའི། །མཐའ་ལ་རྟོག་པ་བརླག་པར་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། འདིར་གང་ཞིག་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པས་དངོས་པོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ་དེའི་སྒྲོ་འདོགས་པ་དགག་པའི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པ་ནི། བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །གང་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་པའི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་ཅེས་པའོ། །གང་ཡང་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་འདི་ལྟར་མཐའ་གཉིས་སུ་བརྟགས་པས་ཞེས་པས་དབུ་མ་སྒྲུབ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། གཡང་སའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཕྱིར། །བརླག་པར་འགྱུར་བ་གསུངས་པ་ནི། །སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་འདེབས་པའི། །མཐའ་ལ་རྟོག་པ་བརླག་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ།


DTG090_Page_0421
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འདིར་གང་ཞིག་དེ་དང་དེར་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པར་བསྟན་པ་དང༌། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོར་སྐྱེ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྲག་པའི་གནས་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྟེ། བྱིས་པ་རྣམས་གཞུག་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་རྣམས་ལ་དེ་བཀག་སྟེ་ཇི་སྐད་དུ་འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། བློ་ཡིས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བྱས་ནས། །གཞན་དབང་མེད་ཅིང་ཀུན་བརྟགས་མེད། །གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་མིན་ན། །ཇི་ལྟར་བློ་ནི་རྣམ་བརྟགས་མིན། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་རྣམ་ཤེས་དང༌། །དངོས་པོ་དང་ནི་གནས་མེད་དེ། །རྟོག་གེ་ངན་པའི་དབང་གྱུར་པའི། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་རྣམས་བརྟག །ཅེས་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༌། སྟོང་ཉིད་བདག་ཉིད་གཅིག་དངོས་ལ། །སེམས་ཀྱིས་འདི་རྣམས་བརྟགས་པ་སྟེ། །བརྟགས་པ་དང་ནི་གཞན་དབང་དང༌། །དེ་བཞིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་ཉིད་དེ། །མ་སྐྱེས་པས་ན་ཆོས་རྣམས་ནི། །སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་རབ་ཏུ་བསྒྲགས། །ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་མདོར་བསྡུས་ན། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་དང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང་བྲལ་བའི་དག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའི་བར་དུ་གནས་ཏེ། དེ་ལྟར་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་གནས་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་ཐོབ་པ་གང་ཞིག་ཐབས་ལ་མཁས་པས་འཁོར་བ་ཀུན་ཏུ་མཐོང་ནས། དེ་འཁོར་བ་འདི་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་ལ། གང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་དམིགས་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཉིད་དེ་དེ་ནི་འདིའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའོ། །གསོལ་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ལུས་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་འདོད། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་གང་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་གང་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་དང༌། གང་ཡང་སྤྲོས་པ་མེད་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་མ་ལུས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ།།


DTG090_Page_0422
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་གཞག་ཅེས་པ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མ་ཤེས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལས་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་བཞི་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ། དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤང་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ལ་དེས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ལས་དང་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་བྱེ་བར་གཤེགས་པའི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་གང་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལས་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེ་མ་ཤེས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ལས་བྱས་ནས་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤོང་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་བར་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚོགས་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་དག་ཉིད་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། གང་དུ་གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་ཉིད་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ། དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་དང་


DTG090_Page_0423
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཆོས་དཀོན་མཆོག་དང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་ལ། ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འདུས་བྱས་མ་ཡིན་ལ་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གང་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་དང་འདུས་མ་བྱས་གཉི་གར་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཐ་མི་དད་དོ། །མི་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་འཕྲིན་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་མཛད་པ་སྟེ། གང་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་བརྟགས་ནས་ཟད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །མཛད་པ་ཁྱབ་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་ཉིད་པས་ཞེས་པ་སྟེ། མཛད་པའི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་མཛད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ཏེ་དེ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་གནོད་བྱེད་མེད་པ་ཉིད་དེ་དེས་ཤེས་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་སྣོད་ལ་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པས་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་བར་དུ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་དེ་འདྲ་བ་ཅན་དུ་རྟོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་པས་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མཛད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་མུ་མེད་པ་ཉིད་ཕས་ཀྱི་ངག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་ངག་གི་མཐར་ཐུག་པ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གསུངས་པའོ། །དེ་རྣམས་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མཐར་གྱིས་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་རྒྱ་མཚོ་ནི་མུ་མེད་པ་ཉིད་ལ་དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོའི་ནང་དུ་སོན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྲིད་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནས་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་བྲལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0424
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་སྲིད་དུ་མི་དམིགས་པའི་བར་དུའོ་ཞེས་པའོ། །འཁྲུག་པ་མེད་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་དེ་ལྟར་འདིར་རྗེས་སུ་ཚོར་བར་བྱ་བའོ། །རྗེས་སུ་རིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཀྱིས་མཉན་པར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་གྱི་ཁོག་གིས་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །འཇུག་པ་ནི་དང་བར་བྱེད་པའོ། །རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །སེམས་པ་ནི་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་བརྟགས་པར་བྱེད་པའོ། །འཇལ་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་དེས་གནོད་པ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། གང་དུ་གནས་པ་ལ་བྱིས་པ་ནུས་པ་ཟད་ནས་དུབ་ནས་མྱོས་པ་དང་བརྒྱལ་བ་འམ་འཆི་བར་འགྱུར་བས། དེ་ལ་གནས་ནས་གཞན་དུ་སེམས་པས་དེ་རྣམས་ལ་འཇལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འདི་རྣམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཆོག་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་གིས་གཟིགས་པ་དེ་ལྟར་བསྟན་པ་སྟེ། བདག་ཅག་གིས་འདི་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའོ། །ཉེ་བར་རྟོག་པ་ནི་འདི་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཅོད་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་བུ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ཐེ་ཚོམ་ཆོད་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་སྒོམ་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་སོ། །ཇི་ལྟ་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅེ་ན། གསུངས་པ་ནི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་ཅེས་པ་དང༌། བདག་གི་ཞེས་པ་དང༌། གཟུགས་ཞེས་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་ཞེས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྲོས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རབ་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་དང་བདུད་རྣམས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའིའོ། །དེ་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བསྟན་ནས། དེ་ལྟར་མདོར་བསྟན་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས། མཚན་ཉིད་དེ་ཡི་སྦྱོར་བ་དང༌། །དེ་རབ་དེ་ཡི་གོ་རིམས་དང༌། །དེ་མཐའ་དེ་ཡི་རྣམ་སྨིན་ནི། །དོན་བསྡུས་


DTG090_Page_0425
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞན་དེ་རྣམ་པ་དྲུག །ཅེས་ཏེ། ཡང་ན་མདོའི་དོན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། གསུམ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པ་རྟོགས་པ་ནི་འདི་ལ་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བའོ། །རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་འདིའི་རབ་ཀྱིའོ། །མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་འདིའི་གོ་རིམས་སོ། །སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་འདིའི་མཐར་ཐུག་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་འདིའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཡུལ་གྱི་རྒྱུ། །སྦྱོར་བ་བཞི་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཆོས་སྐུ་ཕྲིན་ལས་འབྲས་བུ་ནི། །གཞན་དུ་དོན་བསྡུས་རྣམ་པ་གསུམ། །ཞེས་ཏེ། ཡང་ན་མདོའི་དོན་ནི་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་འབྲས་བུའོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བའི་རྒྱུའི་ཡུལ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ། དེའི་སྦྱོར་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྦྱོར་བ་སྤྱིའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཕྲིན་ལས་སོ། །འདི་ལས་གཞན་པའི་རྟག་པར་རབ་ཏུ་ངུ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལེའུ་གསུམ་ནི། གོ་སླ་བའི་ཕྱིར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་ལེའུ་བྱས་པས་མ་བཤད་དོ། །རྗེས་སུ་རིག་པའི་བརྗོད་པའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་རྗེས་སུ་རིག་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་པའོ།། །།ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཉིད་བཙལ་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་གསུངས་པ་ནི། གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟག་པར་རབ་ཏུ་དུ་བ་ནི་དེ་ལ་ཚོགས་ཀྱི་ས་ལ་གནས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱིས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་གདམས་ངག་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནི་ས་བཅུ་པའི་དབང་ཕྱུག་གོ །ལུས་ངལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་དགག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་ཆེ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་ལ་ཡང་སྨོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དགག་པ་སྟེ། སྨོན་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཞེན་པར་མི་བྱེད་པའོ། །གཡོན་ཕྱོགས་ནས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་


DTG090_Page_0426
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བྱེད་པ་དགག་པའོ། །བདག་ལས་མ་གཡོས་ཤིང་འཇིག་ཚོགས་ལས་མ་གཡོས་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་པར་འགྱུར་བས་འཇིག་པ་ལ། བསགས་པས་ཚོགས་པ་སྟེ། མི་རྟག་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ཏེ། འཇིག་ཚོགས་ནི་གང་ཟག་ཏུ་བརྟགས་པ་ལ་སྟེ། འདིར་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་མ་གཡོས་པ་དང་བཏགས་པར་ཡོད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གཉི་ག་ཡང་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ལས་ཀྱང་མ་གཡོས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འདི་རྣམས་ཀྱིས་འདི་རྣམས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་གཡོ་བའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །སྣང་བ་ནི་ཐར་པའི་ལམ་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །མོས་པའི་སེམས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་དུ་རྟོག་པའོ། །མཚན་མ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པ་ལ། བཤད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཞེས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ནི་ཆོས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའོ། །གང་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པ་དེ་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟོན་པ་ནི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱས་ནས་ཏེ་རྗེས་སུ་གནས་ནའོ། །བྱས་པ་ཤེས་པ་ནི་ཐོས་པ་ཤེས་པས་སོ། །བྱས་པ་ཚོར་བ་ནི་ཐོས་པའི་འབྲས་བུ་ཤེས་པས་སོ། །ཡོངས་སུ་རྟོགས་ལ་ཞེས་པ་ནི་བསམ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟང་ཟིང་ནི་གོས་སར་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསྟེན་པར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གསུམ་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་ལོངས་སྤྱོད་པར་རོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་སྐྱོན་ཅན་དུ་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་ཏོ། །ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཉེ་བར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་དོན་དུའོ། །ཆགས་པ་ནི་སྲེད་པའོ། །དམིགས་པ་ནི་ཉེ་བར་དམིགས་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ལ་གནས་པའི་ཐབས་ཉེ་བར་བསྟན་ནས་དོན་དམ་པ་ལ་གནས་ནས་གསུངས་པ་ནི། དེའི་སྐད་ཅིག་ཅེས་པ་སྟེ། དགེ་སློང་ནི་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་ཏེ། བུད་མེད་དྲུག་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་དང་


DTG090_Page_0427
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་རོལ་པ་སྟེ། གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང༌། རོ་དང་རེག་བྱ་རྣམས་སོ། །དེ་ཉིད་མ་ཐོབ་ན་འདོད་པར་བྱེད་ཅིང་དགའ་བར་བྱེད་པས་ན་འདོད་པ་ལ། ཐོབ་ནས་ཡོན་ཏན་དུ་བྱེད་ཅིང་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་ན་ཡོན་ཏན་ཏེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ཡང་དག་པའི་ཚུལ་ནི་དོན་དམ་པའི་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གསུངས་པའོ། །ཡིད་མི་སྐྱོ་བ་ནི་ལོ་བདུན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །སྒྲ་དེ་ལས་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་སྒྲོགས་པའི་ཚིག་ལ་སྟེ། སྐྱོ་བ་མེད་པ་ནི་དུབ་པ་མེད་པའོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་གདམས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱིས་པ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དམ་པ་མེད་ཀྱང་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་སོ། །མཐོང་བའི་ནུས་པ་དང་བྲལ་ནས་སྨྲས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་མཐོང་ཞེས་པའོ། །ངུ་བ་ནི་འཆི་མ་འཛག་པའོ། །ཆོ་ངེ་ནི་དབྱངས་ཀྱིས་སོ། །མྱ་ངན་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པས་སོ། །སྨྲེ་སྔགས་ནི་བརྗོད་པས་སོ། །རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི་ཀུན་དུ་ལྡན་པའོ། །རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་པའི་ཚིག་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཉིད་དོ། །བསྐོར་བ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །འོབས་ནི་འོབས་སུ་བསྐོར་བའོ། །འབྱོར་པ་ནི་ནོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱས་པ་ནི་ཁང་པ་ལ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལ་སོགས་པས་མཛེས་པའོ། །བདེ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལོ་ལེགས་པ་ནི་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་རྙེད་པར་སླ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡངས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེ་བའོ། །མང་པོ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྐྱེ་བའོ། །འཁོར་གང་དག་དེ་ལ་དེ་ལྟར་དེ་དང་འདྲ་བའི་མི་རྣམས་ཀྱང་གང་གིས་དེ་བཞིན་ནོ། །བར་ནི་ནང་ལ་ཚོང་ཁང་ནི་ཉོ་ཚོང་བྱེད་པའི་གནས་ཏེ་དེར་ཁྱམས་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་སུ་མ་ལུས་པ་བཀྲམ་པའོ། །ཁྱམས་རྣམས་ཀྱི་ར་བའི་བར་དུ་གཉི་ག་གནས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རི་མོ་སྣ་ཚོགས་སུ་བྲིས་པ་ནི་དེ་ལ་སྣ་ཚོགས་པས་རྨད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བུ་ནི་གྲོང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཛེར་དོགས་མེད་པ་ནི་ཀུན་དུ་གནོད་པ་མེད་པ་སྟེ། སྐྱེ་བོའི་ཁྱོགས་ཁྲིའི་གཞོན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྐང་གིས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འོང་བའི་


DTG090_Page_0428
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གནས་དང༌། ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་རྣམས་ཀྱི་སྲང་བར་ཡངས་པ་དེར་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་པས་ལེགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཁྱོགས་ཁྲི་ནི་བཟུང་ནས་བགྲོད་པའོ། །བཞོན་པ་ནི་ཤིང་རྟའོ། །མཐོན་དམན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་མཚུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཟླུམ་པོའི་མདའ་ཡབ་སྟེ། ར་བ་ལས་ཅུང་ཞིག་མཐོ་བར་སོན་པའོ། །ཟླུམ་པོ་ལས་ཤིང་བཟུང་བ་ལས་ཐམས་ཅད་འདིར་ཡོད་པས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའོ། །དྲིལ་བུ་གཡེར་ཁའི་དྲ་བ་ནི་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྲེང་བས་སྦྲེལ་བས་མངའ་ཡབ་ཀྱི་ཤིང་ལ་སྦྲེལ་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཆུན་འཕྱངས་དུ་མས་འཕྱང་ངོ༌། །སྙན་པ་ནི་སྒྲ་ཐོས་ནས་བདེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་སེམས་བདེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཇམ་པ་ནི་ཡིད་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡན་ལག་ལྔ་ནི་པི་ཝང་དང་གླིང་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །རོལ་མོ་མཁན་ནི་དྲི་ཟའི་གར་གླུ་མཁན་གྱིས་སོ། །རྩེ་དགའ་བ་ནི་ཐོས་པས་སོ། །དགའ་མགུ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་ཡོངས་སུ་དགའ་བས་སོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཞེས་པ་ནི་ཀླུང་ལ་སོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་ཆུ་འབབ་པ་དང་ལྡན་པའོ། །མངོན་པར་སྐྱེས་པ་ནི་མངོན་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་གྱ་ནོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཆུ་ཞིང་ནི་ཟླུམ་པ་ཉིད་ཀྱིའོ། །སྔོན་པོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་སྟེ། །སྔོན་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཁ་དོག་སྔོན་པོའོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་སྔོན་པོ་ལྟ་བུར་སྟོན་པའོ། །གཉི་གའི་འོད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པས་མིག་ལམ་དུ་གསལ་བའི་ཕྱིར་འོད་སྔོན་པོ་འབྱུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེར་པོ་ལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་རི་མོར་བྱེད་པ་ནི་དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་དང་བའོ། །རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་ལེགས་སུ་འགྲོ་བས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་གང་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དབུས་ཀྱི་བཞི་མདོ་ནི་མངོན་པར་མཚོན་པར་བྱ་བའི་གནས་ཀྱིའོ། །ཁོར་ཡུག་ནི་སོ་སོར་ལོགས་ཀྱིའོ། །ཁང་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ནི་ཁང་པའི་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ནི་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི་མ་ལུས་པའི་ནགས་དང་གནས་ལ་སོགས་པའོ། །བར་ནི་མཚམས་སོ། །དེ་བར་ནི་སྐབས་སོ། །དབང་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཡང་དག་


DTG090_Page_0429
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པར་འདུ་བ་སྟེ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་བཟུང་བའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་སྦྱོར་བས་ལྡན་པ་ཅན་ནོ། །རྩེ་བ་ནི་ངག་གིས་སོ། །དགའ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །དགའ་དགུར་སྤྱོད་པ་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དུས་ནས་སོ། །བསྟན་པས་མཚམས་ནི་ཟླ་བའི་བྱེ་བྲག་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པའི་རིགས་སོ། །སྟེང་སྙིང་པོ་ཅན་ནི་རྒྱ་ནག་པོའི་དར་ཏེ་གདན་དེའི་སྟེང་དུ་འདི་བཏིང་བའོ། །ཤིང་བལ་གྱིས་བཀང་བའི་སྔས་ཞེས་པ་ཡང་གཞན་དག་གིའོ། །ཀ་ཤི་ཀའི་གོས་ནི་བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གོས་བཟང་པོ་བཏིང་བའོ། །དགའ་པ་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་གྱུར་བའོ། །མུ་ཏིག་ཅེས་པ་ནི་དྲ་བ་དང་དྲ་བ་ཕྱེད་པ་རྣམས་འཕྱང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་གཏོར་བ་ནི་བཀྲམ་པའོ། །རབ་ཏུ་གཏོར་བ་ནི་ལོགས་གསུམ་དུའོ། །ཀུན་དུ་རབ་ཏུ་གཏོར་བ་ནི་ལོགས་བཞི་ཀར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཆོས་ལ་དད་པ་དང་འདུན་པ་དག་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཆོས་ལ་གུས་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །བསྟེན་པ་ནི་སྐལ་པ་དང་ལྡན་པའོ། །ལོག་པར་མི་ལྟུང་བ་ནི་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བའོ། །རྒྱུན་མ་ཆད་པ་ནི་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་རོ། །དགའ་བ་ནི་ཚིམ་པ་ལ་མགུ་བ་ནི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའོ། དེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡིད་རང་བའོ། །དགའ་བར་མཐར་ཐུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །དགའ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པར་གྱུར་པ་ནི་དང་བའོ། །དགའ་བ་དང་ཡིད་བདེ་པ་ནི་འདི་ལས་དེ་སྐྱེས་པའོ། །དེའི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལས་སོ། །རྒྱུ་ལ་མི་གནས་པ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པས་སོ། །དེའི་མཐུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དེ་ལ་བལྟ་བ་མེད་པའི་སྦྱོར་བས་རྣམ་པར་བལྟ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོན་དམ་པར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲོ་


DTG090_Page_0430
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཏགས་པ་དེའི་ཤེས་པས་མངོན་པར་ཤེས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ལ་ལོག་པའོ། །གཞུང་ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །གང་ཞིག་མཉམ་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པར་མཐོང་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྲི་བ་དང་བསྣན་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་དུ་སྣང་བར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མུན་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཤེས་པ་སེལ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མ་རིག་པ་འགགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཤེས་པ་སེལ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པ་ཅན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེ་ཏོག་བཀྲམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་མེ་ཏོག་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དངོས་པོ་སྒྲུབ་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སྒོས་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྱུ་མ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཐུགས་རྗེས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལ་དགོངས་ནས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྣང་བ་བསྒྲུབ་པ་ནི་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སྣང་བ་བཞིན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲ་སྒྲུབ་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་དང་བྲལ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཡང་དག་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་ནས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམ་


DTG090_Page_0431
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཅད་མངོན་པར་སྒྲོལ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་གོ་སླའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲ་ལ་མཁས་པའི་རྗེས་སུ་སོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་སྟོན་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་རྗེས་སུ་སོང་བའོ། །སྒྲ་དང་ཚིག་འབྲུ་སྣ་ཚོགས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཚིག་དང་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁེངས་པ་མེད་པ་ནི། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་སྒྲུབ་པ་ལ་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་སྟོན་པའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ཐ་སྙད་མེད་དེ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་དང་གང་ཟག་ལ་སོགས་པའི་འདོད་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །རྡུལ་དང་བྲལ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིང་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་ཡིག་འབྲུ་ནི་མིང་ནི་བརྡ་ལ་བསམ་པས་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚིག་རྣམས་སམ་དུས་ལ་སོགས་པའི་ཡིག་འབྲུས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་མཐོང་ནི་འདུས་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡུལ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་ཅི་ལོག་ཏུ་མི་མཐོང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་མཐའ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་རྣམས་སུ་ཡང་མཚན་མར་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབེན་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྡོ་རྗེ་དང་འདྲ་བའོ། །གཟུགས་ཀྱི་རྡུལ་སེལ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྡུལ་བསལ་བའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱེད་ཀྱིས་འབར་བའི་གཟུགས་


DTG090_Page_0432
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཀྱི་སྐུ་སྟེ། གང་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་མཛེས་པར་བྱས་པ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དེ་ལ་མེད་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་མཛེས་པ་སྟེ། གཉི་ག་བདག་མེད་པའི་དྲི་མ་མེད་པས་མཛེས་པའོ། །རྒྱལ་བ་ཐོབ་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྒྱལ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མིག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་མིག་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ངེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ལ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ངེས་པ་བརྟན་པོས་ཀུན་དུ་གནས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བསྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུགས་འབྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཚན་མའི་གཉེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པའི་དབུགས་འབྱིན་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེང་གེ་མངོན་པར་སྒྲོགས་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་བྱ་བའི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་ལུས་ལ་སོགས་པ་རྩེ་གཅིག་པས་སྦྱོར་བས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སུ་སྐྲག་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སེང་གེ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྒྲོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པས་བདུད་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་དང་བྲལ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་མིང་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །པདྨ་བཀོད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་པདྨ་ལ་ཆུས་བཞིན་ནོ། །ནེམ་ནུར་གཅོད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྒྲུབ་པ་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ནེམ་ནུར་བཟློག་པའི་


DTG090_Page_0433
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱིར་རོ། །སྙིང་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་སྙིང་པོའི་རྗེས་སུ་སོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་འཕགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བརྟགས་པ་རྣམས་པར་དག་པའི་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འབིགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ་སོར་འབིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱོར་པའི་རྒྱ་མཚོ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་གཞི་སྟེ་མཐོང་བ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཀུན་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཉིད་ཀྱིས་དེ་རྒྱ་མཚོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འབྱོར་པ་སྟེ། སྲིད་པ་དང་ཞི་བར་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེས་རྒྱས་བཏབ་པས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་འབྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །འབྱོར་བ་ནི་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་མཉམ་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་ཐིབས་པོ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ནི། རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མུན་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་བརྟགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མུན་པ་དང་འདྲེས་པ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་མར་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ལེ་ལོ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཟབ་མོ་འོད་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་འོད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རི་རབ་འདྲ་བ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་


DTG090_Page_0434
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཕྲོགས་པའི་ཀུན་དུ་བཟང་པོའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་མི་ལྡོག་པའོ། །བདུད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ཀུན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་ཞེན་པ་དང་བྲལ་བས་བདུད་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ལ་མངོན་པར་མ་ཞེན་པ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་མངོན་དུ་བྱས་པས་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོད་ཟེར་སྒྲུབ་པ་ནི་མ་ལུས་པའི་བརྟགས་པའི་རྟོག་པས་མ་གོས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་བསལ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་ཟེར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མ་ལུས་པའི་རང་དང་གཞན་དག་ལ་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་བྱེད་པས་ཀུན་དུ་རྨོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་རྣམས་ལ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། གྲངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་རྣམས་ཡང་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ན་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་དང་རང་གི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་སྐྱེས་པས་རྨི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་བཞིན་དུ་དུས་དེ་ཇི་སྲིད་དུ་མཐོང་བའོ། །གང་ཡང་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་གྲངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་རྟོགས་པར་བཤད་པ་དེ་ཡང་དུས་དེ་སྲིད་དུ་ཁོ་ནར་རོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་རྒྱུན་དུ་མཐོང་བ་ནི་ཁ་ཅིག་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་རྣམས་ལ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ལ་ཡང་གྲངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་དུས་དེ་སྲིད་དུ་མཐོང་བའོ། །གང་འདིར་འདི་དག་གིས་བསྟན་པར་རབ་ཏུ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་ཐལ་འགྱུར་དེ་ནི་ཡིད་འཕྲོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ཐམས་ཅད་དུ་མཐོང་བར་གྱུར་ཀྱང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་དྲི་མ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་


DTG090_Page_0435
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་ཤིན་ཏུ་རིང་དུ་འཕྲོ་བའི་རབ་ཀྱི་མཐར་མ་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་རྣམས་ལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པར་བྱེད་པ་ནི་འདི་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བ་རྣམས་ལ་གནས་ཤིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྔོན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བ་ལས་སྐྱེས་ལ། ཕྱོགས་བཅུའི་འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་ནི་ས་བཅུ་པ་ལས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ལ་སངས་རྒྱས་བརྒྱ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་ཞེས་གསུངས་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །འདིར་ནི་གདམས་པ་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་དང་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་མཐུས་མོས་པར་སྤྱོད་པའི་ས་པས་གྲངས་མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བར་གྱུར་ཏོ། །འགྲོ་བ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་བ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ་དེས་ཐོབ་པའོ། །བསླབས་པ་ནི་བསླབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པའོ། །དེའི་བྱས་པ་ནི་གང་ཉིད་སྔོན་དེས་བྱས་པའོ། །གསུང་བར་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཀྱིས་དྲན་པར་བྱའོ། །ན་བཟའ་ནི་གོས་སོ། །དེའི་གདུང་བ་ནི་མགོ་རྡེབས་པའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མི་དགའ་བ་ནི་མྱ་ངན་གྱིས་སོ། །ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི་ཡིད་མི་དགའ་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནས་བརྩམས་ནས་ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྲིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་ལུས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལའོ་ཞེས་པ་ནི་ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་ཆོས་འཕགས་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔར་བཤད་པའོ། །དགའ་བ་ནི་འདོད་པའོ། །མགུ་བ་ནི་དགའ་བའོ། །ཡོན་ཏན་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་སེམས་པའོ། །རྙོག་པ་མེད་པ་ནི་དད་པའོ། །དེའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ངོ་མཚར་བ་ནི་རི་མོར་བྱེད་པའོ། །མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་གུས་པ་ཉིད་དོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་བདག་གི་ལུས་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུར་བཙོངས་པའི་རིན་གྱིས་སོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པར་སྲིད་ཀྱང་དེའི་རིན་གྱིས་ཆོས་ཉན་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དྲན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཚོང་དཔོན་གྱི་བུ་མོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་ཚོལ་བ་ལ་སོ་སོར་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པས་སོ། །དགའ་བའི་སེམས་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བ་དེས་སེམས་སྦྱངས་པའོ། །དེ་ལས་ཉིས་འགྱུར་དུ་དགའ་བར་


DTG090_Page_0436
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སེམས་སོ། །སྦྱིན་པར་བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་མཆོད་པ་དོན་ང་གཉེར་བས་བར་ཆད་དུ་ཡང་མ་བརྩིས་པའོ། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གནོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་རིགས་ནི་མི་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་གི་ཡོན་ཏན་ལ་ཁྱད་པར་ནི་མི་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །བཟོད་པ་ནི་རང་གི་བྱ་བ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་ངོ༌། །ཡུལ་ཅན་ནི་དེ་ལ་མ་ཞེན་བའོ། །སྤྲོས་པ་ནི་སྤོང་བ་ཅན་དུའོ། །སྐད་ཅིག་དང་ཐང་ཅིག་ལ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་ཉིན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་དད་པའི་བྱེ་བྲག་གོ །བླ་མ་ཞེས་པ་ནི་བླ་མའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །རོལ་མོ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་རོལ་མོའི་བྱེ་བྲག་གོ །རབ་ཏུ་མང་བ་ནི་བྱེ་བྲག་མང་པོའི་ཕྱིར་རོ། །རྙེད་པར་དཀའ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དོན་ཏོ། །ཆིངས་མ་བདུན་གྱི་མདུད་པ་བདུན་ལ་རང་གི་མིང་གི་རྒྱ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱས་བཏབ་པའོ། །ཐོགས་པས་ནི་སྙིམ་པས་སོ། །གསལ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ལྷན་ཅིག་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱེད་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མཐའ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །རྟག་པར་རབ་ཏུ་ངུ་བ་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ལེའུ་སུམ་ཅུ་པའོ།། །།དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རྣམས་ནི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་དབྱེ་བ་ཐ་དད་དེ། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ནམ་མཁའ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །འོ་ན་མཚན་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་མཛེས་པའི་སྐུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། གསུངས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་དབྱེར་མེད་པར་གསུངས་ནས། ཤིན་ཏུ་དབྱེར་མེད་པར་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གསུངས་པ་ནི། གང་ཡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་མདོར་བསྟན་པའོ། །ཡང་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །འདིར་ཉི་མ་གུང་གི་དུས་ནི་དེའི་ཚེ་འོང་བའོ། །མངོན་པར་ཆགས་པ་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་སྟོང་པ་སྟེ་ཞེས་པ་


DTG090_Page_0437
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ནི་དོན་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་སྐུ་སྟེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་གཟུགས་སྐུ་ལས་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་ཐ་སྙད་མེད་པའོ། །གླང་པོའི་ཚོགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་ནི་འདུས་པའོ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཏོ། །བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ནི་སླུ་བ་པོ་ཉིད་པས་སོ། །འདི་གསུངས་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་སྟེ། དོན་ཡོད་པ་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་སྲིད་པའི་མཆོག་འཛིན་པ་ཉིད་དོ། །གང་དུ་ཡང་འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་སུ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན། འགོ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སོ། །སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །རྒྱུ་ནི་ཉེ་བ་ལེན་པའི་རྒྱུ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཤུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དོ། །རྐྱེན་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ནི་འདིར་གདུལ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དུ་མ་སྟེ། དེ་གཉི་གའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ཚོགས་ལ་ནི་དགུ་སྟེ། དེའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ཕྲིན་ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཞེས་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་དགེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པ་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་སོན་པས་ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག་དག་ནི་སྒྲ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་སྒྲའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བོ་ཞེས་སོ། །རླུང་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །པི་ཝང་ནི་རྒྱུད་དགུས་དཀྲིས་པ་ཅན་ནོ། །ཉེ་བའི་སྦྲ་ནི་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུད་ལའོ། །རྒྱུ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སྒྲའིའོ། །དཀྲོགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་བསྐྱོད་པའོ། །སྦ་བཀོང་བར་གྱུར་བ་ནི་གྲིབ་མ་ཡང་མེད་པའོ། །སླར་ཡང་ཐེ་ཚོམ་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་སྤངས་པས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་རབ་ཏུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ལམ་རྟོགས་པར་གསལ་བར་བྱའོ། །མངོན་པར་བཀབ་ཅེས་པ་ནི་དེའི་མདུན་དུ་ལུས་ཐམས་ཅད་ས་ལ་ཕབ་པའོ། །ཞུགས་པ་ནི་བསྐྱོད་པའོ། །གང་བདག་ནི་གང་དུ་བདག་རྗེས་སུ་བསླབས་པ་ནི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའོ། །ལྷའི་ནི་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་བའོ། །སེམས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་སའི་ཆག་ཆག་གིས་ཁ་ཕྱིར་


DTG090_Page_0438
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཕྱོགས་པའོ། །འདི་སྙམ་དུ་ནི་སོ་སོར་བརྟག་པའོ། །གླགས་པ་ནི་གོ་སྐབས་སོ། །ལྷག་པར་གནས་པ་ནི་མི་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་རྩོལ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་པ་དེ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་སོ། །གང་དུ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པས་འདིར་དེ་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་དབེན་པས་སོ། །གང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དབེན་པ་ལས་མི་གཡོ་བས་ཏེ་དེའི་ཡང་དབེན་པ་ལས་མི་གཡོ་བའོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅུང་ཟད་རློམ་སེམས་མེད་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་དེའི་ཡང་རློམ་སེམས་མེད་པའོ། །དབེན་པ་དང་ནི་མི་གཡོ་བ་དེ་ལ་གང་གིས་ཀྱང་ཁེངས་པར་བྱེད་པ་མེད་དེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་པ་ནི་བསྟན་པ་སྟེ་དེས་དེ་ཡང་བསྟན་པ་ཉིད་དེ། དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རོ་གཅིག་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་དེ་ཡང་ངོ༌། །མུ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དག་ལ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་མེད་པ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་མུ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་དེ་ཡང་ངོ༌། །དོན་དམ་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་ངོ༌། །འགག་པ་མེད་པ་ནི་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་ངོ༌། །ནམ་མཁའ་མུ་མེད་པ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་རྣམས་སུའོ། །དེ་ལྟར་དེས་ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱོགས་བཅུའི་མཐའ་ཡས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ནི་མུ་མེད་པའི་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཞིང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་གང་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང༌། གང་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཅུང་ཟད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྟེ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པའི་ཕྱུར་རོ། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དེ། གང་ལ་


DTG090_Page_0439
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གཞན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་དེ་ལ་མུ་མེད་པའམ་སྣང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་རྒྱ་མཚོ་མུ་མེད་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། སའི་ཁམས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་མུ་མེད་པ་ཡང་བཤད་པར་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་མུ་མེད་པ་ཉིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་མུ་མེད་པ་དག་གི་ཁྱད་པར་གང་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ཀྱི་སྒྲ་དག་གིས་སྦྱོར་བ་བྱས་པའོ། །སེམས་འཛིན་པས་ཆོས་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། དེ་ལ་ནི་གང་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་ཐ་མི་དད་པ་དབྱེ་བས་ཐ་མི་དད་པ་ནི་འབྱེད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་ཡང་ཐ་དད་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དམིགས་སུ་མེད་དེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བེམས་པོའི་ཕྱིར་དང༌། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་བདག་ཉིད་དང་གཞན་དུ་འཛིན་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དམིགས་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། འཛིན་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དམིགས་པར་མི་གྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཡང་ཉེ་བར་དམིགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་བའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ནི་ཐ་དད་དུའོ། །རྣམས་པར་མི་འཇིགས་པ་ནི་གཞན་ལ་ཚིག་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པས་ཏེ། དེ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱིར་མི་འཇིགས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་མཉམ་པ་ཉིད་པས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་གི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེའོ། །འདོད་པ་ནི་བྱ་བ་སྟེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་ལྟར་གང་ཡང་གང་དུ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདིའི་རྐྱེན་ཉིད་ཙམ་གྱིས་འདི་ལས་འདི་འབྱུང་བའི་མེད་ན་འདི་མི་འབྱུང་བ་ནི་རེ་ཞིག་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལ། དོན་དམ་པ་ལ་ནི་འདི་མི་འདོད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་


DTG090_Page_0440
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པ་ཡང་ངོ༌། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །རིག་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་དང་འབྲེལ་ཏེ། མཐར་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་ཞིག་རིམ་པའི་གང་ཞིག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པ་དེས་དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་སུམ་ཅུ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དེ་ལྟར་བཤད་དོ། །ཇི་ལྟར་འདི་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་བྱེ་བྲག་འདི་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ན་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་གཞི་ཤེས་པའི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་དང་ལྡན་པས་སོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །དངོས་པོ་ལ་གནས་ནས་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བའི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱ་སྟོང་འབུམ་ཕྲག་གིས་ས་དང་པོ་རྟོགས་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་སྟོང་ཐོབ་ཅེས་པའི་ས་བཅུའི་ཚིག་ནི་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། ཅུང་ཞིག་ངེས་པར་བརྒྱ་ཐོབ་པ་ཉིད་ལ་མ་ངེས་པ་ནི་བརྒྱད་ལས་མང་བར་གཞན་ཡང་རྨི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་བཞིན་དུ་དུས་རེ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོ་སོར་ནང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དག་གིའོ། །ཆོས་འཕགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པའོ།། །།དེ་ཐོབ་མ་ཐག་ཏུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཚུལ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་དོ། །མིང་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་འདིས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པར་རབ་ཏུ་ངུ་བའི་བྱུང་ཚུལ་འདིས་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་སྒྲའི་བར་གྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་དང་པོའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་དེས་བར་དུ་གཅོད་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉན་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདི་ལ་གསུངས་པ་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་གཉིས་པའོ། །


DTG090_Page_0441
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གླེང་བསླང་བའོ། །འདི་ལས་ནི་ཀུན་དུ་བསྟོད་པའོ། །སྐུ་འདི་ལས་ནི་གླེང་བསླང་བ་གཅིག་ལ་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་གཉིས་པའོ། །གང་དུ་གསུངས་པའི་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གཏད་དོ་ནི་གཏོད་པ་བྱེད་པའོ། །རྗེས་སུ་གཏད་དོ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་གཏད་པའོ། །སྐྱེས་བུ་ཐ་མ་ཞེས་པ་ནི་མ་གུས་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདི་བདག་གི་དངོས་པོ་བཞིན་དུ་གུས་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ཇི་སྲིད་དུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞུགས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་དག་གི་མུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་འདིར་མཆོག་ཏུ་གུས་པར་བྱ་བར་རིགས་ཞེས་པ་ལ་དགོངས་པ་དེའི་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་དག་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་མདོ་སྡེ་མཐའ་ཡས་ལ་མང་པོ་བསྟན་པ་དེའི་ཞད་ཙམ་བརྗོད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡང་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་ས་ལ་དང་པོ་དང་བདུན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་དུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་ཡང་དག་པར་བསྐྱེད་ཅིང་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད། དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ཡང་སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་མཐོང༌། ལྷ་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཀྱི། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་བྱེད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་མི་གཅད་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་གཉིས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕན་ཡོན་གསུངས་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་བཅས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་གནས་སུ་འགྱུར་ཞིང་བླ་མར་གྱུར་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་ཕ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། བསོད་ནམས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱང་གེགས་མེད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཅིང་གང་གིས་བསྲུངས་ཤིང་དེ་ལ་མ་ཞེན་པས་གཉིད་ལོག་པ་དང་བག་མེད་པ་ན་ཡང་སྡིག་སྦྲུལ་དང་གནོད་སྦྱིན་དང་མི་མ་ཡིན་པ་དེ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོ་


DTG090_Page_0442
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

འཚམས་པར་མི་ནུས་སོ། །ཡོངས་སུ་འཇུག་པའི་སྐྱེ་བོ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནང་ཉུང་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱེ་བར་གནོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འདིའི་དྲན་པ་བརྗེད་ངས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་ལག་ཏུ་འོངས་ཀྱང་མི་འགྲུབ་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡམས་དང་ཉེ་བར་འཚེ་བ་དང་ལོག་འདྲེན་མ་རུངས་པའི་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་དང་རིག་པའི་ཚིག་རྣམས་དེའི་ལག་ཏུ་སོང་བས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན། གྲུབ་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ལ། གང་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་གནས་པ་དེར་འཇིགས་པ་དང་བག་ཚ་བ་དང་མུ་གེའི་སྐྱོན་དང་མི་མ་ཡིན་པས་བྱས་པའི་ཉེ་བར་འཚེ་བ་རྣམས་མི་འབྱུང་ཞིང་བྱུང་ན་ཡང་ཉེ་བར་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལམ་ན་དམྱལ་བ་དང་ངན་འགྲོའི་ས་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་དེར་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་གྱུར་པས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཆུང་བར་གྱུར་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་ཡིད་འབྱུང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡུམ་ཆེན་མོར་ཡང་མོས་པས་སྤྱོད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྙིང་རྗེ་ཕྱོགས་བཅུའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཇི་སྙེད་ཀྱི་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དགས་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་གི་ལུས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་ཀུན་དུ་སྣང་བར་བྱས་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱས་ནས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉན་དུ་བཅུག་ནས་དེ་ཡིད་ལ་བྱས་པས་དེ་རྣམས་ངན་འགྲོ་རྣམས་ལས་བྱུང་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྦྱོར་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནོན་པར་གྱུར་ནས་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ཞིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་མི་གཅོད་ཀྱི་མཐོང་བའི་ལམ་ལའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་


DTG090_Page_0443
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བརྒྱ་ཐོབ་ཅིང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཡང་དག་པར་ཤེས་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་གཡོ་བ་དང་ཀུན་དུ་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བརྒྱར་འགྲོ་ཞིང་སེམས་ཅན་བརྒྱ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྐལ་པ་བརྒྱར་གནས་ཤིང་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅིང་ཆོས་ཞལ་བརྒྱས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་བརྒྱར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ལུས་རེ་རེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྒྱའི་འཁོར་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དག་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡིག་པ་ལས་བཟློག་པའི་བདག་པོར་བྱས་ནས་ལས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ཉེ་བར་སྟོན་པའོ། །རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་དོན་དུ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རྣམས་ཀྱི་དོན་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་བརྒྱ་བཟུང་བ་ནི་ངེས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པས་ནི་གྲངས་མེད་དེ། གྲངས་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་མཐོང་བ་ནི་ཚོགས་ཀྱིས་ནས་ཀྱང་ངོ༌། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ཡང་གྲངས་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་དག་ནི་སྔོན་གྱི་སའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བཞིན་འདིས་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་ཐོག་མའི་དབྱེ་བས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡང་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་བདག་པོ་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་ཡང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེས་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོའི་མ་ཆགས་པ་དང་དགའ་བས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་མང་པོ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཀུན་དུ་འཛིན་ཅིང་དེ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྒོམས་པས་ཡང་སེམས་ཅན་གདུལ་བར་བྱ་བ་ཉེ་བར་བཟུང་བའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཐོབ་ནས། བསམ་པའི་ཁྱད་པར་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལྟ་བུས་འདོད་པ་ལས་རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་མི་འདོད་པས་ནི་འདིར་ཁྱིམ་


DTG090_Page_0444
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡང་སྤངས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཇི་ལྟར་ཡང་འདི་ཉིད་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་དེ་ལྟར་གོང་མའི་ཡང་རང་གིས་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ས་འདིའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང༌། ས་སྔ་མའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སྤྲིན་ལ་སོགས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་འདིར་གསལ་བར་བྱས་ནས་རིང་དུ་ཡང་འགྲོ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཡང་གོང་ནས་གོང་གི་སའི་ཡོན་ཏན་ནི་མུ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞད་ཙམ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་འཕགས་པ་ས་བཅུ་པ་ལས། དྲི་མ་མེད་པའི་ས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དེ་ཉིད་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་གླིང་བཞི་ལ་དབང་བའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ནི་འདིའི་སྔར་བཤད་པའི་བརྒྱའི་གནས་སུ་སྟོང་ཕྲག་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སོ། །འོད་བྱེད་པ་ལ་ལེགས་པར་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཚོལ་བ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པས་གནས་ཤིང་ཉིན་མཚན་དུ་ཆོས་ཉན་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་ཆོས་སྨྲ་བ་པོ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང་དེས་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་དང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ལ། བླ་མའི་སྤྱོད་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་གང་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེས་གང་ཡང་ལུས་ལ་གནོད་པ་ན་ཡང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་མེད་ལ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པའི་རྒྱུས་ཆོས་ལ་གུས་པ་རབ་ཏུ་སོན་པས་དེས་ནོར་དང་རྒྱལ་སྲིད་དང༌། མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བདག་གི་དངོས་པོས་ཀྱང་ཆོས་ལ་བླ་མར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱིས་དགའ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། ཚངས་པ་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འཇོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་གཅིག་ལ་ཡང་དེའི་དོན་དུ་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་རེ་ཞིག་མེས་ཡོངས་སུ་གང་བ་ལ་བདག་ཉིད་མཆོང་བ་ལ་ཡང་སྤྲོ་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཉིད་ཡང་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་དབང་པོར་གྱུར་ནས་དགེ་བས་སེམས་ཅན་འདོད་པའི་འདམ་ལས་འབྱིན་བར་འདོད་པ་སྟེ་འདིའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་


DTG090_Page_0445
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའི་ཡོན་ཏན་ནི་བརྒྱའི་གནས་སུ་སྟོང་ཕྲག་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སོ། །འོད་འཕྲོ་བ་ལ་ཡང་དེ་ཉིད་རབ་མཚེ་མའི་ལྷའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ནས་ཁྱབ་བདག་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འགོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་འདིའི་ཡོན་ཏན་ནི་བརྒྱར་བཤད་དོ། །སྦྱང་དཀའ་བ་ལ་ནི་བརྒྱའི་གནས་སུ་བྱེ་བ་ཕྲག་སྟོང་གིས་བཤད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཏེ་ཡང་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ནས་མངའ་བདག་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མུ་སྟེགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་བཟློག་པ་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་བདེན་པ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་དགོད་པར་འདོད་པས་སོ། །མངོན་པར་གྱུར་པ་ལ་ནི་བརྒྱའི་གནས་སུ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་གིས་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཏེ་ཡང་དེ་ཉིད་ལས་འཕྲུལ་དགའི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ང་རྒྱལ་བ་སོ་སོར་སྦྱང་བ་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་གཞུག་པར་འདོད་པས་སོ། །རིང་དུ་སོང་བ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གིས་ཀྱང་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། ལྷ་ལ་སོགས་པ་དང་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱིས་ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་སུ་སྤྲུལ་པས་གོ་བར་བྱེད་ལ། དེའི་ཡང་དབྱངས་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་པའམ། གཞན་དག་སྤྲུལ་པ་མཛད་པའམ། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་སྟོན་པའི་སྒྲ་འབྱུང་ལ་ཡུལ་རྣམས་དང་སྟོན་མོ་དང་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་དང་གོས་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྤྲུལ་པ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་དག་ཀྱང་སྟོན་པར་མཛད་དེ་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་བརྒྱའི་གནས་སུ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་གི་ཕྲག་གིས་སྟོན་


DTG090_Page_0446
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

པའོ། །ཡང་དེས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷའི་དབང་པོ་མངའ་བདག་ཏུ་མཛད་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་སྡུད་པའོ། །མི་གཡོ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ལ་འཇུག་ཅིང་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བཟོད་པ་ཐོབ་པའོ་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་ཐོབ་ནས་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱི་ངན་འགྲོ་དང་བདེ་འགྲོར་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བཅད་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ཉིད་ནི་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་འདི་ཉིད་དོན་དམ་པའི་བཟོད་པའོ། །འོན་ཀྱང་བདག་ཅག་གི་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཡང་དག་པར་སངས་རྒྱས་པ་དེ་རེ་ཞིག་ཁྱོད་ལ་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་བཙལ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་གྱིས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམས་ཤིག་དང་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བཟོད་པའི་སྒོ་ནས་མ་བཏང་ཞིག་དང༌། གང་ཁྱོད་དེ་ལྟར་ཞི་བ་ལ་གནས་པས་རྗེས་སུ་ཐོབ་ཅིང་ཞི་བ་འདིས་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་རིགས་ཀྱི་བུ་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་གང་འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པ་སྟེ། གང་འདི་དག་གི་ཡང་ཡུད་ཙམ་ཅིག་གིས་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གནོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་སྔོན་གྱི་འབད་པ་དང་བཅས་པའི་ལམ་གྱི་བསྐལ་བ་བརྒྱ་སྟོང་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གཞལ་དུ་མེད་པར་ཐོབ་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ན། ཇི་སྲིད་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆ་དེ་སྲིད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཇི་འདྲ་བའི་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་སུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཁ་དོག་དང་རྟགས་དང་ཆུ་དང་ཞེང་དང་མོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་དེ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་སུ་ཡང་དེ་དང་དེར་དེ་ལྟར་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་རྒྱལ་རིགས་དང་


DTG090_Page_0447
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ཁྱིམ་བདག་དང་འདོད་པ་དྲུག་ན་སྤྱོད་པ་དང༌། ཚངས་པའི་གཟུགས་སུ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་ལ་རང་རང་གི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་ཇི་སྲིད་དུ་འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་ལ་འོག་མིན་གྱི་གཟུགས་ཀུན་དུ་སྟོན་ཅིང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ཀུན་དུ་སྟོན་པ་ནི་གཟུགས་དེ་དང་དེས་གདུལ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་འདིས་གང་ཞིག་གི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་བཅུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་གྲངས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་དེའི་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཐབས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདིའི་བླ་ལྷག་པར་འགྱུར་བའོ། །ས་འདི་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལྔ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུར་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྗེས་སུ་གནས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དོན་མཐུན་པས་སེམས་ཅན་སྡུད་པའི་ཕྱིར་གྲགས་འཛིན་དང་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ལ་སོགས་པའི་བུད་མེད་ཉི་ཁྲི་བཞི་སྟོང་རྣམས་ལ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་གི་ལུས་མངོན་པར་སྤྲུལ་ནས་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ་རོལ་པར་མཛད་དེ། ས་བཅུ་པའི་དབང་ཕྱུག་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་ཀྱང་བུད་མེད་དྲུག་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་རོལ་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ས་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས་སྟོང་དང་པོ་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་མངའ་བདག་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཉེ་བར་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་བརྒྱའི་གནས་སུ་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་ཀྱིས་གསུངས་པས་སོ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདོད་ན་ཡི་གེ་གཅིག་གི་སྐད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་སྐད་འབྱིན་པར་འགྱུར་རོ། །བ་སྤུའི་བུ་ག་རྣམས་ནས་འོད་ཀྱི་འོད་ཟེར་ནམ་མཁའ་ནས་བྱུང་བས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གསལ་བར་བྱེད་དོ། །འདིར་འདི་ནི་མདོར་བསྡུས་པའི་


DTG090_Page_0448
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བསྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །འདི་ཡང་སྟོང་གཉིས་པའི་བདག་པོ་ཁྱབ་བདག་ཚངས་པ་ཆེན་པོར་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་གདམས་ངག་རྣམས་ལ་སྟེ། བརྒྱའི་གནས་སུ་སྟོང་གསུམ་གྲངས་མེད་པའི་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་ཀྱིས་སྟོན་པ་འདིའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་བླ་ལྷག་པར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ལ་བསམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་ཆོས་བརྗོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་རྟག་པ་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་འཕེལ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་མུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤོབས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱབས་སུ་སྦྱོར་བ་རྗེས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་སྟོབས་ནི་མདོ་སྡེར་བཤད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་དུ་གྱུར་ལ་དེའི་རྗེས་ལ་འདི་ལྟར་སྟོང་ཕྲག་


DTG090_Page_0449
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

བཅུའི་བར་གྱི་ཚད་ཙམ་གྱི་རིན་པོ་ཆེའི་པདྨ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྲས་སོ་སོར་སྤྲས་པས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོངས་སུ་གང་སྟེ་སྟོང་གསུམ་པ་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་བཅུའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་མཉམ་པའི་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཞུགས་ཏེ། དེ་དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོ་སོར་ཐོབ་ནས་པདྨ་དེ་ལ་བཞུགས་པ་ཀུན་ཏུ་མཐོང་བར་གྱུར་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནས་འདུས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ཡོངས་སུ་བསྐོར་ནས་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་རྣམས་ཁོར་ཡུག་གི་པདྨ་རྣམས་ལ་འདུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་གཡོ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྦྱངས་ནས་ཐམས་ཅད་སྐལ་པ་དང་བཅས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྷ་དང་མིར་གྱུར་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ཀུན་ཏུ་གསུངས་པས་སེམས་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མཆོད་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ཤེས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ཡང་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡན་ལག་ལས་འོད་ཟེར་རྣམ་པར་སྤྲོས་ནས། བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱོགས་བཅུའི་ནམ་མཁའི་མཐའ་ཀླས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་སྣང་བར་བྱས་ནས་སྟེང་གི་བར་སྣང་ལ་འོད་ཟེར་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བྱས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མཆོད་པ་དང་བསྙེན་བཀུར་བ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱོགས་བཅུ་མ་ལུས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དང༌། གདུགས་དང་ན་བཟའ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པའི་བརྟགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་སྣ་ཚོགས་པའི་བཀོད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཆར་གྱིས། རེ་རེ་བཞིན་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཁོར་


DTG090_Page_0450
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སྤྲིན་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་འབབ་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་རྗེས་ལ་དེ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞབས་ཀྱི་འོག་ཏུ་ནུབ་པར་གྱུར་ནས། དེར་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་མཐས་གཏུགས་པའི་རབ་འབྱམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱེ་གྲངས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་སྙེད་པས་ས་དགུ་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་རྣམས་འོངས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་མཆོད་པར་བྱས་ནས་ལྟ་བར་བྱེད་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྨིན་མཚམས་ཀྱི་མཛོད་སྤུ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་འོད་ཟེར་ལ་གྲངས་མེད་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུ་མུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རབ་འབྱམ་རྣམས་ཀུན་དུ་སྣང་བར་བྱེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་ཅིང་གྲངས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་ཞིང་འོངས་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ལུས་ཀྱི་མཆོག་དེ་ལ་སྣུན་པར་འགྱུར་ལ་དེའི་འཁོར་གྱི་འོད་ཟེར་ནི་འཁོར་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབུ་ལ་ནུབ་པར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོས་མངོན་པར་དབང་བསྐུར་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ། །རང་གི་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་དེའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྐུས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་སྤྲོས་པའི་དགེ་བའི་བདུད་རྩེའི་རྒྱུན་རྣམས་ཀྱི་ཆར་གྱིས་བསམ་པ་ཇི་ལྟར་བར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་གྱི་མི་ཤེས་པ་ལས་ཀུན་དུ་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྡུལ་ཀུན་འབར་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པས་ས་འདི་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེ་སྲིད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་དང་དགའ་ལྡན་དུ་གནས་པ་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་བར་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཛད་པ་ལ་ལྷག་པར་གནས་ཏེ། གྲངས་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་


DTG090_Page_0451
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལུས་དུ་མ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་སྤྲུལ་པའི་ལུས་རེ་རེ་ལ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཕྱག་རྣམས་དང༌། དེ་སྙེད་ཀྱི་དབུ་དང་དབུ་རེ་རེ་ཞིང་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལྗགས་སྟོན་པར་བྱེད་ལ། ཕྱག་རེ་རེས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་མེ་ཏོག་རྣམས་ཐོགས་ཤིང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལ་གཏོར་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདུག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། ཇི་སྙེད་ཀྱི་ན་བཟའ་དང་གདུགས་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཀོད་པས་སོ། །ལྗགས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་ཀྱི་བསྟོད་པ་གསུངས་ཤིང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲོས་ནས་སོང་བས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་བཀོད་པ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་བར་གྱི་བཀོད་པ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་ཇི་སྙེད་ཀྱི་ཞལ་གྱིས་ཕྱོགས་རེ་རེ་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རི་རབ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རི་དུ་མ་སྐྲ་ཉག་མས་བཅིངས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞལ་དུ་མེད་པར་འཕེན་པར་བྱེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ལ་སྐྲག་པར་བྱེད་པ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཕེལ་ཞིང་མངོན་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་རོལ་པར་མངོན་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པའི་གནས་གཙང་མའི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་ཏུ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གདམས་ངག་རྣམས་ལ་བཀོད་པར་འདོད་པ་དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད། གང་གི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་བཅུར་བགྲང་བ་ལས་འདས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོ་སོར་ཐོབ་ཅིང་དེ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་མཐོང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཡོ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཀུན་ཏུ་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཞིང་དུ་འགྲོ་ཞིང་དེ་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་གནས་ཤིང་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་སྙེད་ཀྱི་སྐུ་རྣམས་སྟོན་པར་མཛད་ཅིང་སྐུ་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་སྙེད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་དུ་མ་རྣམས་དང༌། རང་གི་སྐུའི་བ་སྤུའི་བུ་ག་ནས་བགྲང་བ་ལས་འདས་པའི་


DTG090_Page_0452
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ་རེ་རེ་ཞིང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་རྣམས་དང་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་སྟོན་པར་བྱེད་ལ། གདུལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་བརྟགས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་ཐ་དད་པའི་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་རྣམས་ལ་ཐ་དད་པའི་བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་དང་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གདུལ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་བ་ཉིད་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སུ་ཀུན་ཏུ་གནས་ནས་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བུ་འདིའི་ཡོན་ཏན་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་དུ་རེ་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱིས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་བསྟན་པར་བྱས་ཀྱང་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་བསྟན་པར་འགྱུར་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་ཡང་ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དག་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་ཕྱོགས་རེ་རེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་མཉམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྣམས་སུ་དེ་ལྟར་ས་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གང་བར་གྱུར་ཅིང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མུ་མེད་པའི་བསྐལ་པར་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཇི་སྲིད་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་གི་ཆར་ཡང་གྲངས་སུ་བགྲང་བར་ཡང་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་དཔེ་དང་རྒྱུར་ཡང་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ཀུན་དུ་འོད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་གང་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་དང་དེ་ལ་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཐ་མི་དད་པ་གནས་པས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་གནས་པའི་མགོན་མེད་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྣོད་ཇི་ལྟ་བ་ལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་དུ་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅིང་མགོན་དུ་གྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་


DTG090_Page_0453
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བ་སྤུ་རེ་རེའི་བུ་ག་ནས་དཔེ་བྱད་དང་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་མཐུ་རྣམས་མངོན་པར་འཛིན་པ་ནི་རང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་ཚེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་དེ་ལྟར་མྱུར་བ་མྱུར་བར་ཕྲིན་ལས་གཞལ་མེད་པར་འགྱུར་བས། གལ་ཏེ་མངོན་པར་བརྗོད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་ནུས་ན། ས་བཅུ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སྔ་ནས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྟར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུགས་པ་ཤེས་པའམ། མངོན་པར་བརྗོད་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པ་གང་འདི་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བདག་ཅག་མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་ཀྱི་མུན་པར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་འགྱུར་བས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐེ་ཚོམ་བཟློག་པས་བདག་ཅག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཐུའི་ཡོན་ཏན་ཕྱོགས་གཅིག་གི་ཞད་ཙམ་མངོན་པར་བརྗོད་ཀྱང༌། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་གྱིས་དབུལ་ཞིང་མོས་པས་བཅོམ་པས་ཐོས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་ཏུ་འཕེལ་བ་ལ་བློས་མ་མོས་ལ་དེའི་ཆོས་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཡང་རྐང་དང་དཔྱི་ལ་ཞེས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་དེའི་ངོ་བོ་རྣམས་དང་དེའི་རྒྱུའི་ངོ་བོ་དང་དེ་གཉི་གའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་བརྟེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཕན་པ་ནི་དེས་དད་པ་ཙམ་དང་ཡང་མངོན་པར་རབ་ཏུ་ལྡན་ན་མ་ངེས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་ལྷ་རྣམས་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྗེས་སུ་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེའི་རྗེས་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྩ་བ་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མ་ལུས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་དེའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་


DTG090_Page_0454
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

ལེགས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རབ་ཏུ་འཇུག་ཅིང་གནས་པར་བྱེད་པ་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དུ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱི་རིང་དུ་སྤང་བར་བྱས་པ་ནི་མ་ལུས་པའི་ལམ་ངན་པ་ལ་དཀའ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་དགའ་བའོ། །དེ་ལྟར་ལུང་དང་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲོན་མས་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་གང་ཞིག་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མ་ལུས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དཔའ་བོ་རྣམས་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་སྟོན་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བློ་དམ་པ་མཁས་པ་ལས་ངེས་པར་བྱས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ལ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དག་ལ་མཆོག་ཏུ་གུས་པའི་གནས་སུ་བྱས་ནས་གུས་པ་དང་བཅས་པ་ཡུན་རིང་པོར་མ་བྲལ་ཞིང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པས་ཚོགས་ལ་སོགས་པའི་ས་ནོན་ནས་རིམ་གྱིས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་ནས་ཀུན་དུ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་རྫོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་པོས་སྨྲས་པ་ནི། དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་སྐད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་གསུངས་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། སྟོན་པ་པོས་བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་དགའ་བར་གྱུར་ནས་ཉན་པ་པོས་ཀྱང་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ནི་ཚོགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཞེས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཏད་པའི་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་ལེའུའོ། །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པ་ལས་ཡོངས་སུ་གཏད་པའི་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པའོ།། །།རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེན་རིན་ཆེན་རྙེད་པར་འགྱུར་མིན་ཞིང༌། །མ་རྟོགས་བརྒྱུས་ནས་ཇི་ལྟར་ཡང་ནི་རིན་ཆེན་བློ་ཡིས་མཁའ་ལ་སྒྲོགས། །ནང་གནས་ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་རང་བཞིན་འདི་ནི་བདག་གིས་ཀུན་འབྱིན་པའི། །ཕྲག་དོག་མེད་པ་དེ་ཡིས་རྟག་ཏུ་མཁས་རྣམས་བརྒྱན་པར་གྱིས། །སྟོང་ཉིད་ཐུབ་པས་རྒྱས་བཏབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡི། །མཚོན་བྱའི་གནས་ཀྱི་ལམ་ལྡན་མུན་པ་


DTG090_Page_0455
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]

དང་བྲལ་བ། །འཕགས་པའི་གསུང་གི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དང༌། །ལྡན་ཀྱང་མི་འབྲལ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་མ་ཡིན། །ཡུམ་གྱི་རབ་འདོད་ཆེ་མཆོག་གསལ་བར་བསྒྲགས་པ་ལས་ཐོབ་པའི། །བསོད་ནམས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལམ་འབྲས་བུ་འགྲོ་བས་བགྲོད་འགྱུར་ཕྱིར། །བདག་གིས་དཔག་མེད་ཡུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་ཏུ་གསལ་བྱས་པའི། །འཚོ་བའི་རྒྱགས་བྱིན་སྒྲིབ་མེད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །བདེ་གཤེགས་གསུང་དང་བླ་མ་བསྙེན་བཀུར་ནས་ནི་ཡང་དག་པའི། །འགྲེལ་པ་བྱེད་པ་འཇིགས་མེད་ཀྱིས་ནི་སྙིང་རྗེས་བྱས་པ་འདི། །ཕྱོགས་རྣམས་མ་ལུས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ། །འགྲོ་བ་ཐུབ་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱིས་སྤྲོ་བའི་བར་དུ་གསལ་གྱུར་ཅིག །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་སྟོང་པའི་འགྲེལ་བ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པས་མཛད་པའི་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་རྫོགས་སོ། །། །རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་དང་མཁས་པ་བནྡེ་ཤེས་རབ་དཔལ་གྱིས་དཔལ་ན་ལེནྡྲར་བསྒྱུར་བའོ། །


no previousའཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་འགྲེལ་པ་གནད་ཀྱི་ཟླ་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ། པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པ།next