༄༅། །དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ། །

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་

དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།...................................................... 1

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་

ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།................................................... 97

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།......................................... 208

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག.............. 216

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་

སྐོར་ཚངས་སྲས་རྒྱུད་མངས།......................................... 246

བླ་བྲང་ལ་བསྐུར་བའི་ཀ་རྩོམ།......................................... 246

ཨ་མཆོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀ་རྩོམ།......................................... 248

ཕལ་སྐད་གསོང་པོར་བརྗོད་པའི་ཀ་རྩོམ།............................ 250

བཙོན་ནས་བླངས་པའི་མགུར།........................................ 252

མི་རྟག་པ་དྲན་པའི་གསུང་མགུར།.................................... 254

འདུ་འབྲལ་སྙིང་པོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ།......................... 259

རྒྱལ་ཁམས་བསྐོར་བའི་སྣང་ཚུལ།................................... 261

སྒྲོལ་མའི་བསྟོད་པ།..................................................... 263

᩶ᨙ᫙་ᩚᨵ

སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་གདམས་པ།............................. 264

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར།................................................ 268

དང་པོ།.................................................................... 268

གཉིས་པ།................................................................. 270

གསུམ་པ།................................................................ 272

བཞི་བ།.................................................................... 273

ལྔ་བ།...................................................................... 275

དྲུག་པ།.................................................................... 276

བདུན་པ།.................................................................. 277

བརྒྱད་པ།................................................................. 278

དགུ་བ།.................................................................... 279

བཅུ་བ།.................................................................... 279

བཅུ་གཅིག་པ།........................................................... 280

བཅུ་གཉིས་པ།........................................................... 281

བཅུ་གསུམ་པ།........................................................... 282

III

གོང་ས་ ཕྲན་གྱིས་བློ་གསར་དོན་གཉེར་ཅན་

ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་ལག་ཐོག་ཁ་པར་དང་

་གཟིགས་བདེ་་ཆེད་དུ་

་ཡིན། སླད་ནས་ཀྱང་རིམ་པས་དཔེ་དེབ་་བཤུས་ལག་ཏུ་འབྱོར་

ཚེ་དེབ་གྲངས་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་འོང་སྲིད་ན་དེར་སྨན་པའི་ལམ་

སྟོན་བཀའ་སློབ་དགོངས་འཆར་ལྷུག་སྩོལ་ཡོང་བ᫙་རེ་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་

ཞུ་དག་བསྐྱར་མ་སོགས་ལ་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་འབད་རྩོལ་གྱིས་ཁུལ་

བྱས་ཀྱང་ཆུད་ཚད་ཞན་སྟབས་ནོར་འཁྲུལ་གང་ཤོར་རྣམས་བཟོད་གསོལ་ཞུ་

རྒྱུᩖ᫥།

སེར་སྨད་དམར་་ཀྱིས།

དེབ་བཟོས་ཟིན་པ་རྣམས་སུ་ལ་དགོས་ན་དྲ་རྒྱ་རྒྱུད་ནས་རིན་མེད་དུ་ཕུལ་ཆོག

དྲ

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ། བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་

དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

༄༅།།ན་མ་སྟྲེེ་ལོ་ཀྱ་ནཱ་ཐཱ་ཡ།

འདྲེན་པ་འགྲོ་བའི་ལེགས་བྱས་འོ་མའི་མཚོར།།

དགྱེས་པའི་རྦ་རླབས་འཁྱིལ་བའི་ཞལ་སྒོ་ནས།།

ཟླ་བའི་མདངས་ལྡན་ཐགས་བཟང་བཞི་བཅུའི་ཚེམས།།

འཛུམ་པའི་འོད་ཀྱིས་ཁྱེད་ལ་སྲུང་གྱུར་ཅིག།

རིགས་ཀྱི་མུ་ཏིག་ཆེ་བའི་འོད་ལྡན་འོད་གསལ་ལྷ་ཡི་གདུང་རྒྱུད་འཛིན།།

སྡེ་བཞིའི་ལྷུན་ཆགས་སྲིད་ཀྱི་གངས་རི་གངས་ཅན་དབུས་ན་མཐོ་བར་བྱས།།

བཀའ་ཡིས་བསྐྱངས་པའི་འབངས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་བདེ་ལྡན་ཞིང་གི་རྗེས་འགྲོར་མཛད།།

ཀུན་རིག་འཕྲུལ་མངའ་སྲིད་པའི་མེས་པོ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག།

ལྷ་གཅིག་ཕྱག་ན་པདྨོ་མི་རྗེའི་ཚུལ།།

ལུགས་གཉིས་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་དབང་ཕྱུག་ཆེ།།

སྲིད་གསུམ་ཟིལ་གནོན་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཡིས།།

མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁམས་དབང་དུ་བསྡུས་པའི་ཚུལ།།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ངེས་པའི་སྒྲོས་དང་གསལ་བའི་ལོ་ཚིགས་སུ།།

བཀོད་པའི་ཡིག་རྙིང་ཇི་སྙེད་བསྒྲིགས་པ་ལས།།

བོད་ཁམས་དང་པོའ་ིསྲིད་དང་དབང་གི་ཚད།།

ཅུང་ཟད་འཇལ་བའི་སྤོབས་པ་བདག་ལ་སྐྱེས།།

སྙིང་སྟོབས་དགུ་འགྱུར་སྲོག་གི་དབྱུག་པ་ལ།།

རྟ་མཆོག་ཁྲོས་པའི་བཀའ་ཡི་རྒྱས་བཏབ་པའི།།

སྲིན་པོ་གདོང་དམར་བོད་ཀྱི་དམག་དཔུང་གིས།།

སུམ་ཉིས་ས་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཟུང་ཞེས་གྲགས།།

མཐོ་རིས་འོད་གསལ་ལྷ་ཡི་རྒྱུད་དུ་འཁྲུངས་ཤིང་། ལུགས་ཟུང་ཐབས་

ཤེས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོས་ཡངས་པའི་ས་ཆེན་གྱི་ཁྱོན་ལ་དབང་བསྒྱུར་

བའི་༧གོང་མ་འཕྲུལ་གྱི་ལྷ་བཙན་པོ་དེ་དག་ནི། ངེས་པའི་དོན་དུ་འཕགས་

མཆོག་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་མིའི་རྣམ་པར་བྱོན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི།

ཐུན་མོང་སྐྱེ་བོའ་ིསྣང་ངོར་ཡང་། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཤྲཱིཧཪྵ། རྒྱ་ནག་ཐང་

གུར་གྱི་གོང་མ་ཐེ་ཙུང་། ཏ་ཟིག་གི་རྒྱལ་པོ་ཨེེཥྚགེརྡ་སོགས་ལས། ཆབ་

སྲིད་མངའ་ཐང་དཔུང་སྟོབས་ལ་སོགས་པའི་ཆ་གང་ཐད་ནས་ཀྱང་དམན་པ་

མ་ཡིན་པས། རང་རེ་རྣམས་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་དུས་སུ། རྒྱལ་བློན་དེ་དག་གིས་

ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་བཞིན་ཅི་མཛད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱལ་རབས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཡོད་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

པར་གོར་མ་ཆག་ལ། འོན་ཀྱང་ལྷ་སྲས་དར་མའི་རྗེས་སུ་འབངས་གྱེན་ལོག་

བྱུང་བ་ནས་བཟུང་བོད་ཁམས་སིལ་བུར་འཐོར་ཏེ། རྒྱལ་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱི་

བཞུགས་ས་ཡུལ་དུ་མར་སྤོས་པ་དང་། སྟོད་སྨད་ཀྱི་ཧོར་དམག་གི་འཇིགས་

པ་ལན་གཉིས་སམ་གསུམ་དུ་བྱུང་བ་སོགས། ཁམས་ཀྱི་དར་རྒུད་སྣ་ཚོགས་

བྱུང་བའི་བར་ལ་རྒྱལ་རབས་རྣམས་ཀྱང་རྩ་མེད་དུ་ཡལ་ཏེ། དུས་ཕྱིས་ཙ་

ན་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་མཛད་འཕྲིན་ཅི་གནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཙམ་ལས་ལྷག་

མར་མ་ལུས་པ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིང་། དེའི་ཕྱིར་ཆེས་མངོན་ཅན་གྱི་བྱུང་བ་

དཔེར་ན། བོད་དམག་རྒྱ་གར་དུ་སླེབས་ཏེ། རྒྱ་གར་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་

ཀཱནྱཀུབྫ་བཟུང་ཞིང་། རྒྱལ་པོ་སྲིད་སྒྲུབ་བཙོན་དུ་བཅུག་སྟེ། གྲོང་ཆེ་ཆུང་

བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་བོད་ཀྱི་འབངས་སུ་ཆུད་པ་དང་། བལ་ཡུལ་ནི་དེའི་

གོང་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་འོག་ཏུ་ཆུག་སྟེ་མི་རབས་གཅིག་ལྷག་ཙམ་

དེ་མུས་སུ་བསྡད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ལྔ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་ནས་བོད་

ཀྱི་དཔུང་ཆེན་སླེབས་ཏེ། གོང་མ་རང་ཡང་ལན་གཅིག་ཁྲི་ལས་ཕབ་པ་དང།

དེ་མཚུངས་གྲུ་གུ་དང་ལི་ཡུལ་དང་ཡུན་ནན་སོགས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་འོག་ཏུ་ལོ་

བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་པར་གནས་པ་སོགས། བདེན་པ་ར་སྤྲོད་གཏོང་ནུས་པའི་

རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཆ་ཤས་བརྗེད་དུ་འཕང་བ་འདི་འདྲ་དག་ཀྱང་། ཐ་ན་ཕྱི་རྒྱའི་

མཁས་པ་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དག་གི་ཁྲོད་ན་ཡང་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་གྲགས་མོད་ཀྱི།

རང་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ལ་ནི་ཕལ་ཆེར་རྒྱུས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་

སླེབས་ལ། རྒྱ་གར་དུ་དམག་དྲངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་རྦ་བཞེད་དུ་ཡང་རྒྱས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཙམ་བྱུང་ཞིང་། གོང་མ་རྒྱལ་ས་ནས་བྲོས་ཚུལ་སོགས་རྩེ་ཞོལ་གྱི་རྡོ་རིང་ལྷོ་

ངོས་སུ་ཡང་གསལ་བར་ཡོད་དེ་འོག་ཏུ་འགོད་པར་བྱའོ།།

དེས་ན་འདིར་གང་ཞིག་ཆེད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི། བཙན་པོ་ཡབ་

སྲས་དེ་དག་གིས། འཇིག་རྟེན་སྲིད་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་མཛད་སྒོ་ཅི་དང་

ཅི་གནང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་། དྲག་པོ་གཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་རྒྱལ་

ཁམས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ཇི་ཙམ་དུ་བསྐྱེད་པའི་མཛད་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་གཙོ་བོར་

བཏོན་ཏེ་འཆད་པ་ལགས་པས། རྒྱལ་པོ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་

པའི་ངེས་དོན་གྱི་རྣམ་ཐར་དག་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཕྱག་རྗེས་

ཇི་ལྟར་བཞག་པའི་ཚུལ་རྣམས་ནི། ཆེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ལགས་པས་

འདིར་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་ཟློས་པའི་ངང་བ་མ་བྱས་སོ།།

མངའ་བདག་ལྷ་ཡི་མཛད་པའི་དབང་ཐང་དང་།།

རྒྱལ་རབས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལོ་ཁམས་གུང་བསྒྲིགས་ཏེ།།

ཚུལ་གསུམ་རྩིས་ལ་བབས་པའི་བུ་མོ་འདི།།

གཟུར་གནས་མཁས་པའི་བུ་ལ་བག་མར་བྱིན།།

ཅེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།།

འདིར་འོག་གི་རྒྱལ་རབས་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་གཞི་

འགའ་ཞིག་ཐོག་མར་དཔྱད་པ་ལ། རེ་ཞིག་ཡུལ་གྱི་མིང་དང་རྒྱལ་བློན་གྱི་ཐ་

སྙད་བཏགས་ཚུལ་སོགས་ལ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རང་རེའི་ཡུལ་འདི་

ལ་ཆེས་སྔ་མོ་ཞིག་ནས། རང་སྐད་དུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས། རྒྱ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

གར་པ་རྣམས་རང་རེ་ལ་བྷོ་ཊ་བྱ་བར་འབོད། དེ་ནི་གནའ་དུས་ཀྱི་ཀློགས་

ལ་བོད་ཅེས་བརྗོད་ཚེ་བོ་དང་ད་སྒྲ་གཉིས་ཀ་གསལ་བར་འཐོན་པའི་དབང་

གིས། བོད། བྷོད། བྷོ་ཊ། ཞེས་རིམ་གྱིས་འགྱུར་ནས། དོན་ལ་བོད་བྱ་བའི་

ཚིག་འདི་ག་རང་རྒྱ་སྐད་དུ་ཕར་ལ་ཟུར་ཆག་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱ་གར་བས་ཚུར་

བཏགས་པ་ཞིག་ནི་མིན་པར་སེམས། དེ་མིན་ཁ་བའི་ལྗོངས་དང་གངས་ཅན་

སོགས་ནི་ཧི་མཱ་ལ་ཡ་དང་ཧི་མ་བནྟ་སོགས་ཀྱི་དོན་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པས༑

འཕགས་ཡུལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་གྲགས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་ཡིན་ཞིང་། བརྡ་

དེ་ཡང་སྔ་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པའི་གངས་རིའི་རྒྱུད་གཅིག་

པུའི་མིང་ཡིན་ལ། རིམ་གྱིས་བོད་ཡུལ་སྤྱིའི་མིང་དུ་ཆགས་པ་སྟེ། འདི་འདྲ་

བ་གཞན་ཡང་དཔེར་ན། དིང་སང་རྒྱ་གར་ལ་ཧིན་དུ་སྠན་དུ་གྲགས་པ་འདི་

ཡང་པར་སིག་གི་ཐ་སྙད་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་གི་སྐད་ལ་སིནངྷུ་ལ་ཧིན་དུ་

དང། སབྷལཧཔྷ་(བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་མིང་)སོགས་སུ་འབོད་པས། ཧིན་

དུ་བྱ་བ་ཡང་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སིནྔྷའུ ི་ཡུལ་གཅིག་པུའི་མིང་

ཡིན་ལ། རིམ་གྱིས་རྒྱ་གར་སྤྱིའི་མིང་དུ་འཇགས་པ་བཞིན་ནོ། །ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་

མ་གཏོགས་པའི་ཡུལ་ཆེན་ཀུན་ཏུ་བོད་ཀྱི་མིང་ལ་ཏི་བྷད་བྱ་བར་གྲགས།

འདི་ནི་རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་སྔོན་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་མིང་ལ་ཏུའུ་ཕན་དུ་འབོད་པ་

དང་། དེ་མཚུངས་སོག་པོའ་ིསྐད་དུ་ཐུ་བྷད་ཅེས་འབོད་པ་འདི་རང་ཟུར་ཆག་

པར་མངོན་ལ། འོན་ཀྱང་འགའ་ཞིག་ན་རེ། བརྡ་དེ་ཐོག་མར་ཁ་ཆེའི་ཡུལ་

དུ་གྲགས་ཤིང་། དེ་ཡང་ཁོང་རྣམས་བླ་དྭགས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ཆེ་བས།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡུལ་དེ་བ་རྣམས་ལ་ནི་སྟོད་བོད་དམ་སྟོད་པ་ཞེས་འབོད་པ་ལས་བརྡ་དེ་ཉིད་

ཟུར་ཆག་གོ་ཞེས་ཟེར། འོ་ན་བོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་དེའི་དོན་གང་ཡིན་ཟེར་

ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་དོན་ཅི་ཡང་བཤད་དུ་མེད་པའི་འདོད་རྒྱལ་ཙམ་ཡིན་

པའང་སྲིད། ཡང་ན་ནི་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་སོགས་ལ་བོད་དེ་དང་སྤུར་རྒྱལ་ཞེས་

འབོད་པ་དེ་ཡང་༑ ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བསམ་འཁྱེར་ལྟར་ན། ཡུལ་གྱི་མིང་རྗེ་

ལ་ཐོགས་པ་ལྟར་སྣང་མོད་ཀྱི། དོན་ལ་རྒྱལ་པོའ་ིམཚན་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ་

སོགས་ཀྱང་སྲིད་དོ། །དཔེར་ན། ཅིན་གྱི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱིས་བཟུང་བའི་རྒྱ་ནག་

གི་ཡུལ་ཀུན་ལ་ཅི་ན་བྱ་བ་དང་། རྒྱལ་པོ་བྷ་ར་ཏས་བཟུང་བའི་རྒྱ་གར་ཡུལ་

ཀུན་ལ་བྷཱ་ར་ཏ་ཞེས་གྲགས་པ་བཞིན་ནོ།།

གཡུང་དྲུང་བོན་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན། ཐོག་མར་བོན་གྱི་ཡུལ་ཞེས་

གྲགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཞེས་ཟུར་ཆག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་

རོ། །བོད་དང་བོན་གཉིས་དོན་གཅིག་གོ་བྱ་བ་འདི་ངེས་པར་བཞད་གད་

སློང་བའི་གཏམ་དུ་སྣང་མོད་ཀྱི། ཅུང་ཟད་ཅིག་བསམ་དགོས་པ་ཡང་ཡིན་

ཏེ། དེ་ཡང་རྗེ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་ཡན་ཆོད་ལ། འདི་ཡུལ་གང་པོ་ན་གཡུང་

དྲུང་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་འབའ་ཞིག་དར་བས། མིང་དེ་སྐད་གྲགས་ཀྱང་ཡ་

མཚན་རྒྱུ་ཆེར་མེད་ལ། རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་སྔོན་དུས་སུ་བོད་ཡུལ་ལ་ཕོན་གྱི་

ཡུལ་ཞེས་འབོད་པ་ཡང་བོན་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དང་ཉེ་བས་སོ། །དེར་མ་ཟད་

གནའི་ཐ་སྙད་ལ་རྗེས་འཇུག་གི་ད་ན་གཉིས་ཕན་ཚུན་བརྗེས་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་

མང་སྟེ། དཔེར་ན། བཙན་པོ་དང་བཙད་པོ། ཆུན་པོ་དང་ཆུད་པོ་སོགས་རེས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

མོས་སུ་བྲིས་པ་བཞིན་བོན་དང་བོད་གཉིས་ཀ་ཡང་ཕན་ཚུན་བརྗེ་སྲིད་པས་

སོ། །སོག་ཡུལ་འགར་ཡང་བོན་ལུགས་བྱེད་པ་དག་ལ་བོད་དམ་བོ་ཞེས་ཐ་

སྙད་ཆགས་པར་འདུག འོན་ཀྱང་ཁ་ཆེའི་ཡུལ་དུ་དར་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཨི་ས་ལེམ་

གྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ཞེས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ན་

གཤེན་རབས་ཀྱི་ཆོས་དར་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡུལ་གྱི་མིང་ཆོས་ལ་ཕར་

ཐོགས་པ་ཡིན་ནམ། ཆོས་ཀྱི་མིང་ཡུལ་ལ་ཚུར་བཏགས་པ་ཡིན་སོགས་ནི་

ལོ་ཉིས་སྟོང་ལོན་པའི་རྒན་པོ་འདྲ་ཡོད་ན་དྲི་བར་ཟད་མོད་གཞན་སུ་ཞིག་

གིས་ཤེས་པར་ནུས། ནང་གསེས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་ལས། དབུས་དང་གཙང་

ཞེས་བྱ་བའི་དབུས་ནི་ཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་དང་། ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་ལ་གཙང་པོར་

འབོད་པ་ལས། དེའི་རྒྱུད་ན་ཆགས་པའི་ཡུལ་སྡེ་རྣམས་ལ་གཙང་པ་ཞེས་ཐ་

སྙད་ཐོགས་ཤིང་། སྤྱིར་གཙང་ནི་ཡུལ་གྱི་ཕུ་དང་གཙོ་བོ་སོགས་ལ་བྱ་སྟེ།

ལུང་པའི་ཕུ་མདོ་བྱ་བ་ལ། གཙང་མདའ་བྱ་བ་དང་། ལྷ་ཁང་སྦུག་མ་ལ་གཙང་

ཁང་དུ་འབོད་པ་དང་། མགྲོན་གྱི་གཙོ་བོར་འབུལ་བའི་བླ་སྡེར་ལ་གཙང་སྡེར་

དུ་གྲགས་པ་ལྟ་བུའོ། །མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་བྱ་བའི་མངའ་རིས་ནི་རྒྱལ་

པོའ་ིཆབ་འབངས་ཀྱི་མིང་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ལ་མངའ་བདག་དང་འབངས་ལ་མངའ་

རིས་སུ་གྲགས་ཤིང་། དེ་ཡང་དུས་ཕྱིས་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་མགོན་

གསུམ་སོགས་ཀྱིས་ཡུལ་དེ་ཙམ་ཞིག་ལ་དབང་མཛད་པ་ན། ཆབ་འབངས་

ཀྱི་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ལ་མངའ་རིས་ཞེས་ཟུར་དུ་མིང་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་

ཕྱིར་བོད་དང་བོད་ཆེན་པོ་བྱ་བ་ཡང་། རྒྱལ་པོའ་ིའབངས་སུ་ཡོད་པའི་མངའ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིས་ཙམ་ལ་བོད་དང་ན༑ དེའི་ལྷག་མའི་ཡུལ་རྣམས་བོད་ཆེན་པོར་འབོད་པ་

སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བོད་བྱ་བ་དབུས་གཙང་དང་༑ བོད་ཆེན་པོ་བྱ་བ་མདོ་

ཁམས་ལ་བྱེད་ཟེར་བ་ཡང་མི་བདེན་ཏེ། འབྲོམ་གྱིས་ཇོ་བོ་ལ་བོད་ཆེན་པོ་ན་

བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་དགེ་འདུན་གྲངས་མེད་པ་བཞུགས་པས་

དེར་གཤེགས་པར་ཞུས་ཚུལ་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ་བ་བཞིན་ནོ།།

ཁམས་དང་ཨ་མདོ་བསྡོམས་པའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་བྱིངས་ལ་

ཁམས་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། ཁམས་ནི་ས་མཐའ་ལ་བྱས་པ་སྟེ། མཐའི་རྒྱལ་

ཕྲན་ལ་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་འབོད་པ་ལྟ་བུའོ༑།ཨ་མདོ་བྱ་བ་ནི་མདོ་བྱ་བའི་

ཚིག་འདིའི་སྔོན་འཇུག་དག་པར་ཀློགས་པའི་དབང་གིས་ཨ་སྒྲ་ཞིག་སྔོན་ལ་

རང་བཞིན་གྱིས་བྱུང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། ཨ་མདོའ་ིཡུལ་སྤྱི་ལ་སྔ་མོའ་ིདུས་ན་

བཙོང་ཁ་བདེ་ཁམས་སུ་གྲགས་ཤིང་། དེ་ལ་ཡང་ད་ལྟའི་ཟི་ལིང་ཕྱོགས་ཀྱི་

ཡུལ་ཆ་འདི་ལ་བཙོང་ཁ་དང་། དེའི་ལྷག་མའི་ཡུལ་ལ་བཙོང་ཁ་ཆེན་པོར་

འབོད་དེ། རྩེ་ཞོལ་གྱི་རྡོ་རིང་ལ་ཡང་མིང་བྱུང་། ལི་ཡུལ་ནས་རྙེད་པའི་རྒྱལ་

རབས་དེར་ཡང་། ཁྱིའུ་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་བྱང་རོལ་དུ་གཤེགས།

དགུན་བློན་ཆེན་པོ་ཁྲི་འབྲིངས་ཀྱིས་བཙོང་ཀ་ཆེ་ཆུང་དུ་དམག་དྲངས༑ རྒྱའི་

དམག་དཔོན་ཐུག་པུ་ཤི་བཟུང་སོགས་བྱུང་། དེ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་གཅིག་གིས་

མངའ་མཛད་པའི་མཐའ་དབུས་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་སྤྱིའི་མིང་ལ་རྒྱལ་ཁམས་དང།

ནང་གསེས་ཀྱི་ཆོལ་ཁ་སོ་སོའམ། བློན་ཆེན་གཅིག་གིས་དབང་བའི་ས་

རྣམས་ལ་བློན་ཁམས་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རྒྱལ་རབས་རྙིང་པ་འགར་སྣང།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

རྒྱ་དང་དམག་འཐབ་པའི་གཡུལ་གྱི་ཞིང་ཕལ་མོ་ཆེ་ནི་ཨ་མདོའ་ིཡུལ་ཆ་

འདི་དག་ཡིན་ལ། རྨ་ཀླུང་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་ན་རྒྱ་ཁྲག་ཐང་དང་རྒྱ་

དུར་ཐང་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཆགས་པའི་ས་མིང་མང་པོ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་

ཏུ་རྒྱ་དང་འཐབ་མོ་བཀྱེ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱང་གནས་སོ། །

དེར་མ་ཟད་ཨ་མདོའི་རིགས་དེ་ཕལ་ཆེར་ནི་སྔོན་གྱི་དམག་མི་

ཕྱོགས་དེར་སླེབས་པ་དག་ལས་མཆེད་པར་མངོན་ཅིང་། གནའ་དུས་ཀྱི་

དབུས་གཙང་གི་རུས་རྙིང་སྐྱི་དང་ཉང་དང་ཁྱུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་

གྱི་མི་སྡེ་ཡང་མང་། ཅོ་ནེ་པ་རྣམས་སྲོང་བཙན་གྱི་དམག་ཡིན་སོགས་ངག་

སྒྲོས་ཀྱང་སྣང་། ལྷག་པར་ཡང་སྔོན་གྱི་སྲོལ་ལུགས་མ་འགྱུར་བར་གནས་པ་

ནི་འབྲོག་སྡེ་ཁག་རྣམས་ཡིན་ཅིང། ཁོང་རྣམས་འབྲོག་དུད་སྐོར་རེ་མཉམ་དུ་

སྡོད་པ་ལ་ཡང་རུ་བ་དང་། སྒར་ས་ཕན་ཚུན་སྤོ་བ་ན་ཡང་རུ་འགྲོ་བ་སོགས་

ཀྱིས་ཐ་སྙད་བྱེད་དེ། རུ་ནི་བརྡ་རྙིང་ལ་དམག་གི་མིང་ཡིན་ཞིང་། དམག་

དཔོན་ལ་རུ་དཔོན་དང་། མདུང་ལ་རུ་མཚོན་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ནི་ད་ལྟའི་

བར་ཡོད། སྔོན་བོད་ཀྱི་དམག་རྣམས་སྦྲ་ནག་ཕུབ་ནས་འགྲོ་བ་ཡང་། ཐང་

ཡིག་ཏུ། གྲུ་གུ་ཡུལ་གྱི་ཨོང་དུ་མན་ཆད་དུ། །བོད་ཀྱི་དམག་དཔུང་སྦྲ་ནག་

ཕབ་ནས་ནི། །སོགས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། འདིས་མཚོན་ནས་བོད་ཡུལ་

སྟོད་སྨད་ཀུན་ཏུ་ཡང་གཡས་རུ་དང་གཡོན་རུ། གུང་རུ་དང་དབུ་རུ་སོགས་

ཀྱི་ཐ་སྙད་ཡོད་པ་དག་ཀྱང་། སྔོན་གྱི་ཚེ་བཙན་པོའ་ིགཡས་གཡོན་མདུན་

རྒྱབ་ཏུ་འགྲོ་བའི་དམག་གི་སྐོར་ཚོ་བཞི་དང་། དེ་དག་གི་ཐོག་མ་འདྲེན་པའི་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རུ་འདྲེན་སྡེ་བཞི་སོགས་ཡོད་པ་དེའི་ཐ་སྙད་ཡིན་ནོ།།མདོ་སྨད་དང་འབྲེལ་

བའི་ཤར་ངོས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་། ཀ་ཆུ། ཐོ་ཆུ། སི་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་

མིང་ཡོད་པ་དག་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་ཀ་ཇི་སོའུ་ཅུ་སོགས་རྒྱ་སྐད་ཡིན་

ཚུལ་དུ་བྲིས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་གཞུང་ཆུ་ལས་ཡུལ་གྱི་མིང་བཏགས་པ།

དཔེར་ན་ཀླུ་ཆུ་དང་༑ རྫ་ཆུ་ལྟ་བུའི་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཆུ་ཆེན་

ཕལ་ཆེར་གྱི་ཆུ་མགོ་བོད་ན་ཡོད་པས། ཆུ་མགོ་ནས་ཆུ་མཇུག་བར་བོད་ཀྱི་

དཔུང་གིས་བཟུང་བ་ན་ཆུ་དེ་གའི་མིང་ཡུལ་ལ་བཏགས་པར་མངོན། ཆེས་

ཡ་མཚན་པ་ཐང་ཡིག་ཏུ། རྒྱ་ནག་གོང་མ་ལ་ཡང་བེ་ཆུའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྲིས་

ཏེ། དེ་ཡང་བེ་ཧེ་བྱ་བའི་ཆུ་ཆེན་སན་ཤིའི་ཡུལ་དུ་འབབ་ཅིང་། སྔོན་གྱི་གོང་

མའི་རྒྱལ་ས་ཡང་ཕྱོགས་དེར་ཡོད་འདུག དེར་མ་ཟད་རྒྱ་ཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་

དག་ན་ཡང་། མཛོ་མོའ་ིམཁར་དང་། མཁར་སྔོན་ལ་སོགས་པ་བོད་ཀྱི་ཐ་

སྙད་ཡོད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་མང་པོ་ཞིག་སྣང་བ་འདི་ཀུན་ཀྱང་། སྔར་ཐང་དུས་སུ་

བོད་ཀྱི་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དེ་དག་གི་གྲས་ཡིན་པར་སེམས།

ད་ནི་རྗེ་བློན་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། དེ་ཡང་བཙན་

པོ་དང་། རྗེ་དང་། རྒྱལ་པོ་དང་། མངའ་བདག་དང་། བླ་སོགས་ནི་སྔོན་གྱི་

བརྡ་ཡིན་ཅིང་། ས་སྐྱོང་དང་མི་དབང་སོགས་ནི་ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱི་བྷཱུ་བཱ་

ལ་དང་ན་རེནྡྲ་སོགས་བསྒྱུར་བར་འདུག་པས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཙམ་

ཡིན་ནོ། །དེ་མཚུངས་སྡེ་པ་བྱ་བ་ཡང་ཕྱིས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རྒྱ་

གར་པ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་ལ་དེ་བ་སྟེ་ལྷ་ཞེས་འབོད་པ་དེ་ཟུར་ཆག་ནས། ཁ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ལ་བདེ་ཝང་དུ་འབོད་པའི་ཐ་སྙད་དེ་ག་ཐོག་མར་མངའ་

རིས་ཆོས་རྒྱལ་རྣམས་ལ་ཆོ་ལོར་སྦྱར་ཞིང་། ཕྱིས་རིན་སྤུངས་སྣེའུ་གདོང་

གཙང་པ་སོགས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཡིག་རྙིང་དུ་བཙན་པོ་དང་བཙུན་མོ་བྱ་བ་

ལ། བཙན་ཕོ་དང་བཙན་མོ་ཞེས་བྲིས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཕོ་བྲང་བྱ་བ་ཡང་བཙན་

ཕོ་བཞུགས་པའི་བྲང་ས་དང་། དེ་བཞིན་བླ་བྲང་བྱ་བ་བླ་མ་བཞུགས་པའི་བྲང་

སའམ་དབུ་གུར་སོགས་ལ་བྱེད་དེ། དམག་སྒར་བཏབ་པ་ལ་དམག་གི་བྲང་

བཏབ་པ་སོགས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །བཙན་མོ་བྱ་བ་དེ་ཡང་

རྒྱལ་པོའ་ིལྕམ་གཅིག་པུ་ལ་མིན་པར་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་བུད་མེད་སྤྱི་ལ་སྦྱར་

བ་འོག་གི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཞར་ལ་ཡང་གསལ། ཨ་མདོ་རེབ་ཀོང་ཡུལ་དུ་

རྒྱལ་པོ་བློན་ཆེ་བཙན་མོ་བྱ་བའི་སྡེ་གསུམ་ཁད་ཉེ་བར་ཡོད་པ་ཡང་། སྔོན་

གྱི་བརྡ་ལ་སྦྱར་ན་རྒྱལ་པོ་བློན་ཆེན་བཙུན་མོ་གསུམ་གྱི་མིང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་

འདུག་པས། དེ་ཡང་དེ་གསུམ་གྱི་མཚན་ལས་དྲས་པར་གོར་མ་ཆག

བློན་ཆེན་དང་ཕྱི་བློན་ནང་བློན་བྱ་བ་དག་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་

ཞིང་། མདུན་ན་འདོན་ནི་པུ་རོཧིཏ་བྱ་བའི་རྒྱ་སྐད་བསྒྱུར་བ་སྟེ། རྒྱ་གར་གྱི་

རྒྱལ་པོའ་ིལས་ཚན་ཙམ་ཡིན་ཞིང་༑ དེ་ཡང་རྒྱལ་པོའ་ིམདུན་དུ་སྐར་བཅོས་

དང་རིག་བྱེད་སོགས་འདོན་པའི་བྲམ་ཟེ་བླ་མཆོད་རེ་ཡོད་པ་དེའི་མིང་ཡིན་

མོད་ཀྱི། ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་དེ་བཀའ་བློན་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་མིང་དུ་འཁྲུལ་

ནས་སྣང་། དེས་ན་སྔོན་དུས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྐུ་བོན་བྱ་བ་ཞིག་འདུག་པ་

དེ་མདུན་ན་འདོན་གྱི་ཚོད་ཙམ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ཞང་བློན་སྣ་བོ་ཆེ། བཙན་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཁ་བོ་ཆེ། ཨ་ཞ་མགོ་བོ་ཆེ་བྱ་བ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་། དིང་སང་གི་ལས་སྣེ་ཆེན་

མོ། ཞལ་ངོ་ཆེན་མོ། དབུ་མཛད་ཆེན་མོ་སོགས་དང་དོན་འདྲ་བ་བ། འགའ་

ཞིག་གིས་དེ་མ་གོ་བར་ཆེན་པོའ་ིརིགས་སུ་འཁྲུངས་པའི་སྔོན་དུས་ཀྱི་བླ་མ་

འགའ་རེའི་མཚན་ལ་ཁ་ཆེ་དང་སྣ་བོ་ཆེ་སོགས་སུ་གྲགས་པར་བརྟེན་དོན་

མེད་པའི་མཚར་གཏམ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨྲས་ནས་སྣང་། གཞན་ཡང་སྔོན་གྱི་

དུས་སུ་མཚམས་ལ་མེལ་ཚེ་དང་སོ་བྱེད་པའི་བློན་པོ་དག་འཇོག་ཅིང་། དེ་

ཡང་ཕྱིའི་དགྲ་ལ་སོ་བྱེད་པའི་ཕྱི་སོ་བྱ་བ་ཞིག་དང་། བོད་སྡེ་རང་གི་ནང་དུ་

སོ་བྱེད་པའི་ནང་སོ་བྱ་བ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་ད་དུང་ཡང་གོ་གནས་ཀྱི་

མིང་དུ་ཡོད་ལ། དེ་དག་ལས་སོ་བློན་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རྡོ་རིང་སོགས་ལ་

གསལ་ལོ།།

འོ་ན་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་འབངས་དེ་དག་གི་ཆས་དང་བཞུགས་

གནས་ལ་སོགས་པ་ཅི་འདྲར་ཡོད་སྙམ་ན། དེ་ཡང་རྒྱལ་པོའ་ིཆ་བྱད་ཀྱི་རྣམ་

པ་རགས་ཙམ་ཞིག་ནི། རྒྱ་ནག་གི་ཕོ་ཉས་མངའ་བདག་རལ་པ་ཅན་མཇལ་

ཚུལ་འོག་ཏུ་འགོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལས་ཀྱང་ཤེས་པར་ནུས་ལ། དེ་མིན་

སྔོན་དུས་ཀྱི་ཡིན་ངེས་པའི་སྐུ་བརྙན་བྲིས་འབུར་ཅི་རིགས་ཞིག་མཇལ་རྒྱུ་

བྱུང་ན་ཡང་རྣམ་པ་གསལ་བར་འཆར་ནུས་མོད་ཀྱི་དེ་འདྲ་ཡང་རྩད་ཆོད་

པར་དཀའ། དེ་དུས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲོད་ན་བོད་དང་མཛའ་འབྲེལ་ཆེ་བ་ནི་

ཏ་ཟིག་པ་རྣམས་ཡིན་ལ། ཏ་ཟིག་ཡུལ་དུ་ནི་སྐབས་དེར་ནང་པའི་བསྟན་པ་

དར་བར་མ་ཟད། ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ལ་ཡང་ཁོང་རྣམས་འགྲན་ཟླ་དང་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

བྲལ་གཤིས། བོད་ཀྱི་རྗེ་བློན་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ཏ་ཟིག་པའི་སྲོལ་ལུགས་

གནང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། སྲོང་བཙན་གྱིས་དར་དམར་པོའ་ིཐོད་བཞེས་པ་

སོགས་ཀྱང་བཤད་ལ། ཟ་འོག་གི་བེར་དང་། ཕྱགས་ལྷམ་སྣེ་འཁྱིལ་གྱོན་པ་

སོགས་ཀྱང་ཏ་ཟིག་གི་སྲོལ་དང་འདྲ། ལར་ཟ་འོག་ནི་སྔོན་དུས་སུ་རྒྱ་དཀར་

ནག་གཉིས་ཀར་ཡང་གྱོན་སྲོལ་མེད་པར་འདུག རྗེས་སུ་དཔོག་པའི་ཐབས་

གཞན་ཞིག་ནི་འདི་ལྟར། རྒྱལ་ཁམས་སོ་སོའ་ིཡུལ་ལྷ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དེ་

དང་དེའི་སྔོན་གྱི་མི་གཙོ་བོ་དག་གི་ཆ་ལུགས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། དེས་ན་

རང་རེ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བཙན་དང་རྒྱལ་པོ་ཞང་བློན་སོགས་སུ་འབོད་པའི་

ཡུལ་ལྷ་འདི་དག་ལ་བལྟས་ནས། སྔོན་གྱི་བཙན་པོ་དང་རྒྱལ་པོ་རྣམས་དྲག་

པོ་གཡུལ་གྱི་ཆ་ལུགས་ཇི་ལྟར་མཛད་པའི་རྣམ་པ་རགས་ཙམ་ཞིག་དཔྱད་

ན་མི་འཚམ་པ་ཆེར་མེད་པར་སེམས་ཏེ། མངའ་རིས་བླ་དྭགས་སུ་ཆོས་

རྒྱལ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་དུ་གྲགས་པ་ད་ལྟའི་བར་ཡོད་པ་རྣམས་ནས༑ ལོ་གསར་

སོགས་ཀྱི་ཚེ་སྔོན་གྱི་ཆས་ཡིན་ཟེར་ནས་ཞྭ་དམར་བཙན་ཞྭའི་དབྱིབས་

ཅན་རྩེ་མོ་མཐོ་ཞིང་ཕྲ་བའི་ཡས་ཟུར་དུ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཞིག་

དར་དམར་གྱིས་བཅིངས་པའི་ལྷག་མ་མདུན་ནས་བསྣོལ་བསྒྲིགས་ཏེ་གྱོན་

པ་སོགས་ཡིན་འདུག དེར་མ་ཟད་བཙན་དང་རྒྱལ་པོའ་ིའཁོར་གྱི་རུ་འདྲེན་

སྡེ་བཞི་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཕལ་ཆེར་སྔོན་གྱི་སྲོལ་ལ་འདྲ་སྟེ༑ རྒྱལ་པོའ་ིཐང་ཡིག་

ཏུ། མུ་ཏིག་བཙན་པོས་བྱང་དུ་དམག་དྲངས་ཚུལ་བཤད་པ་ན། མདུན་གྱི་

བཤུལ་སེལ་གྱད་མི་རྟ་ཞོན་བརྒྱ། །གཡས་ཀྱི་རུ་འདྲེན་དཔའ་བོ་སྟག་ཆས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བརྒྱ། །གཡོན་གྱི་རུ་འདྲེན་སྔགས་མཁན་ཕུར་ཐོགས་བརྒྱ། །སླད་ཀྱི་རྗེས་

ཉུལ་ཞུབ་ཆེན་མདུང་ཐོགས་བརྒྱ། །སོགས་བཤད་པས་སོ། །དེ་བཞིན་རྡོ་

རྗེ་ལེགས་པ་དང་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཐང་ཞུ་གྱོན་པའི་གཟུགས་སུ་ཡང་བྱས་ལ།

ཐང་ཞུ་འདི་ཡང་བོད་རང་གི་སྲོལ་ལས་ཡུལ་གཞན་གང་ལ་ཡང་མི་འདུག་

ཅིང་། རྒྱ་གར་ཤར་ངོས་ཀྱི་བྷར་མ་པ་རྣམས་ནི་བོད་རིགས་ལས་མཆེད་པར་

ཁོང་ཅག་གི་རྒྱལ་རབས་སུ་ཡང་གསལ་བ་བཞིན་ལ། དེ་དག་གི་སྔ་མའི་

རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཐང་ཞུ་གྱོན་པ་ཡིན་འདུག་པས། འོ་ན་རང་རེའི་བཙན་

པོས་ཀྱང་སྐབས་འགར་ཐང་ཞུ་ཡང་གསོལ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ། དེ་མཚུངས་

དམར་པོ་རི་ལ་ཁྲི་བཙུན་གྱིས་བཞེངས་པའི་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་རྩེ་མོ་མདའ་

མདུང་གིས་བརྒྱན་པ་དེ་ལ་དཔེ་བྱས་ནས། འབངས་རྣམས་ཀྱང་བཙན་གྱི་

བཞུགས་ས་ལ། མདའ་དང་མདུང་གིས་སྤྲས་པའི་སྐུ་མཁར་དམར་པོ་དང་ལ་

རྩེ་ལ་སོགས་པ་བརྩིགས་པར་སེམས། མདོར་ན་བཙན་དང་བཙན་པོ་གཉིས་

ཀའི་ཆས་དང་། སྐུ་མཁར༑ ལ་ཐོད། རུ་དར་ལ་སོགས་པ་དམར་ཟིང་ངེ་བ་

ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ།

དམར་པོ་རིའི་ཕོ་བྲང་གི་དབྱིབས་བཀོད་ཞིབ་ཙམ་ཞིག་རྒྱལ་པོའ་ི

བཀའ་འབུམ་དུ་ཡང་གསལ་ལ། ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ཕོ་བྲང་དེའི་དཔེ་རིས་ཁུངས་

དག་ཅིག་རྙེད་པ་ནི། རྩེ་ཕོ་བྲང་ཤར་ཁྱམས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་འདི་ཡིན་ཏེ་གོང་

ས་ལྔ་པའི་ལྷ་ལྡན་དཀར་ཆག་ཏུ་གཙུག་ལག་ཁང་ན་དཔེ་རིས་རྙིང་པ་དེ་ཡོད་

པར་གསུངས་པ་དིང་སང་དུད་དྲེག་ཆགས་པས་མི་གསལ་མོད། དེ་དུས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཕྱི་མོ་བྱས་པར་ངེས་པས་སོ། །ཕོ་བྲང་དེ་རྒྱ་དམག་གིས་

མེ་ལ་བསྲེགས་ཞེས་ལོ་རྒྱུས་འགར་བྲིས་ཀྱང་། རྒྱ་དམག་དབུས་སུ་སླེབས་

པའི་གཏམ་ནི་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་གང་ན་ཡང་མེད་པ་ཡིན་འདུག་ལ། རྭ་ལོ་

སོགས་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཁྱུང་པོའ་ིམཁས་པ་གྲགས་སེ་བྱ་བ་དེ་པོ་ཏ་

ལར་བཞུགས་ནས་ཚད་མའི་འཆད་ཉན་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་འདུག་པས།

དུས་ཕྱིས་ཙ་ན་དགོན་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ། ཆོས་

རྒྱལ་དུས་ཀྱི་གཟིམ་ཁང་དཀར་པོ་ཐོག་སོ་བཅུ་གཅིག་ཅན་ཞེས་སྔོན་གྱི་

གནས་ཡིག་འགར་ཡང་འདུག ད་ལྟའི་ཕོ་བྲང་མ་བཞེངས་པའི་ལོ་ཉི་ཤུ་ཙམ་

གྱི་གོང་རོལ་དུ་དབུས་སུ་སླེབས་པའི་མཐར་མི་འཇོན་གུར་བེར་བྱ་བ་ཞིག་

གིས། རང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བའི་པོ་ཏ་ལའི་དཔེ་རིས་ཤིག་འདུག་པར་

ཡང་། ཁང་བརྩེགས་མང་པོ་དང་ལྕགས་རི་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྣང་། གཞན་

ཡང་ཕོ་བྲང་རླུང་འཚུབ་མ་རུ་ཏ་དང་། འཕང་ཐང་གི་ཁང་མོ་ཆེ་དང་། བྲག་

དམར་མགྲིན་བཟང་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་བཀོད་པ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་

པ་དཔྱད་པའི་གཞི་མེད། འོན་ཀྱང་བཙན་པོ་རྗེ་བློན་རྣམས་ཤས་ཆེར་གུར་གྱི་

ནང་དུ་བཞུགས་པར་མངོན།

བློན་ཆེན་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་རྒྱལ་པོའ་ིཆས་འདྲ་བ་དང་། དམག་

དཔོན་རྣམས་སྟག་ལྤགས་གྱོན་པ་སོགས་འོག་གི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཞར་ལ་

གསལ། གཟིམ་འགག་ཚོས་འཁྱེར་བའི་འབོག་ལྕག་གམ། སྟག་གི་ཐོག་བུ་བྱ་

བ་འདི་ཡང་ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་སུ་དཔའ་བོ་རྣམས་ལ་སྩལ་བའི་ཆས་སུ་གྲགས།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འབངས་བྱིངས་ནི་འབྲོག་སྡེའི་རྣམ་པར་ཡོད་ལ། ཁྱིམ་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་སྒོ་

སྟེང་དུ་དར་མདུང་རེ་སློང་བ་འདི་ཡང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྲོལ་ལྟ་

བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་དམག་གི་རྟགས་སུ་མངོན་ལ། རྗེས་སོར་ཆོས་

ཀྱི་ལས་སུ་སོང་བས། སྟོད་ན་རྒྱ་གར་དང་འདྲེས་པའི་བོད་རིགས་རྣམས་

ནས། སྨད་ན་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་དཀྱིལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་མི་ཁྱིམ་གཅིག་

ཡིན་ཡང་རུང་། སྒོ་སྟེང་དུ་དར་ལྕོག་སློང་བའི་སྲོལ་དེ་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཡོད༑

ཡུལ་མིའི་ཆས་དང་སྲོལ་ལུགས་གཞན་ནི་བྱང་མཐའ་དང་ལྷོ་མཐའི་ལུང་

ཁུག་འགོལ་བོ་དག་ན། ད་ལྟ་ཡང་སྔོན་གྱི་མིའི་སྐུ་བརྙན་གསོན་པོ་མང་དུ་

བཞུགས་འདུག་པ་དེ་དག་ལ་ དངོས་སུ་མཇལ་བས་ཤེས། ཡུལ་གྱི་ལྷ་དང་

སྔོན་གྱི་མི་གཉིས་དཔེ་སྦྱར་ནས་དཔྱད་པ་བྱས་པ་འདི་འདྲ་ལ། མང་པོ་དག་

བྱིས་པའི་རིགས་པ་ལྟ་བུར་སེམས་ངེས་མོད་ཀྱི། རྒྱ་གར་གྱི་གངྒཱའི་ལྷ་མོས་

རྐང་གདུབ་གྱོན་པ་ནས། ཨ་མདོའ་ིརྨ་རྒྱལ་སྤོམ་རྭས་ཕྱིང་ཞྭ། རྒྱ་ནག་གི་

ཀོན་ཡིན་ཕུ་སཱས་བེར་སྔོན་གྱོན་པའི་བར་ཞིབ་ཏུ་ལྟོས་དང་། ཡུལ་མིའི་ཆ་

ལུགས་སུ་བྱས་མ་བྱས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །

དུས་གསུམ་རྗེན་པར་གཟིགས་པའི་མངོན་ཤེས་དང་། །

རློམ་པའི་འོལ་ཚོད་སྨྲ་བའི་སྤོབས་པ་གཉིས། །

གང་ལ་མེད་པའི་ཉམ་ཆུང་ང་འདྲ་དག །

ལྐོག་གྱུར་ཡུལ་ལ་དཔྱད་ཚུལ་འདི་ཙམ་ཉིད། །ཅེས་སྨྲས་སོ། །

ལི་ཡུལ་བོད་ཀྱི་འབངས་སུ་ཚུད་དོ་བྱ་བའི་ལི་ཡུལ་དེ་ཕྱོགས་གར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཡོད་སོགས་ཀྱང་བར་སྐབས་སུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྗེད་པ་ལྟར་གྱུར་ཏེ། ལོ་

ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་སོང་ཞིང་། དེའི་བར་ལ་འགའ་ཞིག་གིས་འོལ་ཚོད་བྱས་ཏེ།

བལ་ཡུལ་དང་ལི་ཡུལ་དོན་གཅིག་པར་བྱས་ནས། གླང་རུ་ལུང་བསྟན་གྱི་

གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་ཕྱོགས་སུ་ངོས་འཛིན་པ་སོགས་བྱས་སོ། །དེས་

ན་ལོ་ཙཱ་བ་ཤམྦྷ་ལ་པའི་ཞལ་ནས། དེང་སང་བོད་ན་ལི་ཡུལ་ངོས་ཟིན་མཁན་

རེད་མདའ་བ་དང་ངེད་གཉིས་ལས་མེད་ཅེས་གསུངས་པར་གྲགས་པ་ཡང་

ཕལ་ཆེར་དོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་ལ། བལ་ཡུལ་དང་ལི་ཡུལ་མི་གཅིག་པ་ནི་

གྲོ་ལུང་པས། རྒྱ་གར་ཤར་ནུབ་ལི་དང་བལ་པོའ་ིཡུལ༑ །ཞེས་དེ་གཉིས་ཡུལ་

སོ་སོར་གསུངས་པས་ཀྱང་ཤེས་ལ། བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱིས་ཀྱང་༑ ས་

ནུས་བཟུང་བའི་ལི་ཡུལ་དེ། །རྒྱ་བོད་མཚམས་ཀྱི་བལ་པོ་མིན། །ཞེས་ཤིན་

ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །དེས་ན་ལི་ཡུལ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་བྱང་རྒྱབ་དང།

ཨུ་རུ་སུའི་ལྷོ་མཐར་ཆགས་པའི་ཡུལ། རྒྱ་གར་སྐད་དུ་ཀཾ་ས་དེ་ཤ་ཡུལ་

གཞན་དུ་ཏུར་ཀི་བྠནཱ ་དང་། རྒྱ་ནག་པས་སིན་ཇང་དུ་འབོད་པ་འདི་ཡིན་ཏེ།

འདིའི་ཤར་མཐའ་མཚོ་སྔོན་པོའ་ིབྱང་རྒྱབ་དང་འབྲེལ་ཞིང་། ནུབ་ཀྱི་མཐའ་

ནི་མངའ་རིས་བླ་དྭགས་ཕྱོགས་དང་ཚོང་འགྲུལ་ཡོད་པའི་ཡར་ཀན་བྱ་བ་དེ་

ཡིན་ལ། སྔར་ཕྱོགས་འདིར་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་དར་བ་ལས། སྲོང་བཙན་གྱི་

སྐུ་དུས་ཙམ་ན་ཆོས་བསྣུབས་ཏེ། དགེ་སློང་རྣམས་བོད་དང་རྒྱ་གར་དུ་བྲོས།

དེ་ནས་བཟུང་ཀླ་ཀློའ་ིརྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ་ཡོད་ཅིང་། ད་དུང་

ཡང་གོ་ཤྲངྒོ་གླང་རུའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཤུལ་དང་། གཞན་ཡང་མཆོད་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྟེན་ཞིག་པོ་དང་སྔོན་གྱི་དགོན་རོ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཡོད་འདུག ཡུལ་འདིའི་

མི་རིགས་རྣམས་སོག་རྒྱུད་ཡིན་པས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པས། ལྕང་རྭ་

སྨུག་པོ་ལ་སོགས་པའི་སོག་ཡུལ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན། ཡུལ་འདི་ལ་མདོ་

སྨད་པ་རྣམས་ཡུལ་ལི་ཞེས་འབོད་པ་ཡང་། དོན་ལ་ལི་ཡུལ་བྱ་བའི་ཚིག་

མགོ་མཇུག་ལྡོག་པའམ། ཡང་ན་རྒྱ་གར་ཡུལ་བྱ་བ་ལ་སྐབས་འགར་ཡུལ་

རྒྱ་གར་ཞེས་བརྗོད་པ་དང་འདྲ། ཡུལ་འདི་ནི་བོད་ལས་ཤིན་ཏུ་ཁད་རིང་བའི་

རྒྱུ་མཚན་གྱིས། སྔར་བོད་འབངས་སུ་འདུས་སོ་བྱ་བ་ཡང་ཡིད་ཆེས་དཀའ་

བ་ཙམ་ཡིན་མོད། དགྲ་བཅོམ་དགེ་འདུན་འཕེལ་གྱི་ལི་ཡུལ་ལུང་བསྟན་དུ་

ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་མང་པོ་ཞིག་ནི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོས་འཛིན་པར་འགྱུར་

རོ། །ཞེས་དང་། གླང་རུ་ལུང་བསྟན་གྱི་མདོ་ལས་ཀྱང་། མ་འོངས་པ་ན་ལས་

ཀྱི་དབང་གིས་ཡུལ་འདིར་བོད་དང་སུམ་བྷའི་དམག་རྣམས་ཀྱང་འོང་བར་

འགྱུར་ཏེ། སོགས་གསུངས་སོ།།སུམ་བྷ་དེ་སྔར་བོད་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་

ཞིག་གི་ས་ཡིན་པ་ལ། ཁོང་ཚོའི་རིགས་དེ་དེང་སང་ཨ་མདོའ་ིཁྲོད་དུ་འདྲེས་

ནས་ཡོད།

གཞན་ཡང་སྔ་རྟགས་འཁྲུལ་མེད་ལྟ་བུར། ཉེ་དུས་འདིར་ཡུལ་དེའི་

བྱེ་མའི་གསེབ་ནས་བོད་ཀྱི་རྫོང་གོག་མང་པོའ་ིཤུལ་གསར་དུ་རྙེད་པ་ལས།

སྔ་མོའ་ིབོད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་སྣ་ཚོགས་དང་། ཡུལ་མི་ལས་ཁྲལ་བསྡུས་པའི་བྱང་

བུ་ཆེ་ཆུང་དུ་མ། དམག་དཔོན་སོགས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་བཏང་བའི་ཡི་གེ་ལ་

སོགས་པ་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་འཐོན་ནས། རྒྱལ་ཁབ་དུ་མར་འཁྱེར་ཏེ་སྔོན་གྱི་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ལོ་རྒྱུས་དཔྱོད་པའི་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ། །འོག་

ཏུ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུམ་བུ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱང་ཕྱོགས་དེ་ནས་རྙེད་

པའི་ཡིག་རིགས་ཀྱི་གྲས་ཡིན་ལ། སྔ་མོའ་ིལྷ་ཁང་ཞིག་གི་འདག་ཞལ་གྱི་

ལྡེབས་རིས་ཡོངས་རྫོགས་བཀོག་སྟེ། རྒྱ་གར་དུ་འཁྱེར་ནས་ད་ལྟ་རྒྱལ་ས་

ངྷི་ལི་ན་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནས་རྙེད་པའི་དངོས་ཆས་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་དེར་

ཡོད། རུས་དུམ་དང་བྱང་བུ་སོགས་ལ་ཁྲལ་བསྡུས་པའི་ཐོ་བཀོད་པ་དེ་དག་

ཀྱང་ཆེས་གནའ་དུས་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་འབའ་ཞིག་ཏུ་བྲིས་པ་དཔེར་ན། རྩང་ནན་

ཡམ་གསུམ་དང་རན་ཁུར་གཅིག (ཆང་བྲེ་གསུམ་དང་རྩྭ་ཁུར་གཅིག་)བྱ་བ་སོགས་

སྣང་། བློན་ཆེན་དང་དམག་དཔོན་ལ་སྙན་འབུལ་གྱི་བཀའ་ལན་གཉིས་ཙམ་

ཞིག་ཀྱང་འདིར་དཔེར་མཚོན་དུ་བཀོད་ན། ༼ཨང༽ ཕོ་བྲང་ལྷན་ཀར་ནས།

འབྲུག་གྀ་ལོའྀ་དགུན་ཟླ་འབྲིང་པོའ་ིངོ་ལ། བཀྱེའི་ཕྱག་རྒྱ་ཕོག་སྟེ། ཤ་ཅུའི་རྩེ་

རྗེ་ལ་མཆིད་སྩལ་པའ། རྒྱ་ཤ་ཅུ་བའི་འབངས་རྣམས་ཀྱིས་གསོ་པའ༑ ཕོ་བྲང་

དང་ཁྲོམ་ཆེན་པོར། ལོ་ཐང་དུ་ཤ་ཅུ་ནས། སྤྱན་གཟིགས་ཏོང་ལྀ། དགུང་ལོ་

རེ་རེ་ཞིང་། ལན་རེ་ཙམ་ཞིག་རྫོང་བའ། བླའྀ་ལྡུམ་ར་ཁ་དུ་མ་ཞིག་མངའ་བའི་

ཐོག་གིས་ལྷག་པར་ཡང་འཚལ་ཏེ། རྗེ་བློན་འཕྲུལ་གྱྀ་བཀའ་དྲིན་ལ། བདག་

ཅག་ལྷོ་བལ་མགོ་མཐོ་མཐོས་ཀྱང་། སྒོ་སྒོར་ལྡུམ་ར་རེ་རེ་ཙམ་བསྐྲུན་པའི་

ཐོག ལོ་ཐང་བླ་སྐྱེས་ཡེ་མ་བྱུང་བར་རྩེ་རྗེ་དག་གིས་རྟག་ཏུ་ར་མར་གནོན་

ཅིང་ཕྲོགས་པ་སྙམས་ལས་འཆད་ཅིང་མཆིས་ན། སླན་ཆད་འབངས་ཀྱི་ལྡུམ་

ར་འཕྲོག་ཅིང་འཚེར་མྱི་གནང་བར། ནོན་ཐུར་གྱྀ་ཕྱག་རྒྱ་ཅི་གནང་ཞེས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསོལ་བ་ལས། འདི་བཞིན་དུ་ཕྱག་རྒྱ་སྩོལ་ཅིག་ཅེས། ཞང་བློན་ཆེན་པོའ་ི

མཆིད། བློན་ཁྲོམ་བཞེར་དང་། བློན་ལྷ་བཟང་གསལ་མཐོང་གི་སུག་རྒྱ་འོག་

ནས་གཏད་ཀྱིས། ཕྱག་རྒྱ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་འཚོལ་ཅིག་ཅེས་པའོ།།དེ་

ལ་ཕོ་བྲང་ལྷན་ཀར་ནི། སྟོང་ཐང་ལྡན་དཀར་བྱ་བའི་ཕོ་བྲང་བཀའ་འགྱུར་གྱི་

དཀར་ཆག་ཐོག་མར་བྲིས་ས་དེ་ཡིན་པར་སེམས། ཤ་ཅུ་ནི་ལི་ཡུལ་མཐོང་

ཁྱབ་ཀྱི་ནང་ཚན་སྡེ་གཅིག་གི་མིང་དུ་སྣང་། རྩེ་རྗེ་ནི་ཡུལ་དེའི་བློན་ནམ་རྫོང་

དཔོན་དུ་འདུག ཁྲོམ་ཆེན་པོ་ནི་དམག་དཔོན་དང་། ལོ་ཐང་བླ་སྐྱེས་ནི་ལོ་

དུས་ཀྱི་ཁྲལ་དང་གོང་དུ་འབུལ་རྒྱུའི་སྐྱེས་ཏེ་འདུལ་བ་ན་ཐ་སྙད་ཡོད་པ་དེ་

ཡིན། ཏོང་ལི་ནི་ཤིང་འབྲས་ཤིག་གི་མིང་ཡིན་ནམ་སྙམ། རྗེ་བློན་འཕྲུལ་ནི་

འཕྲུལ་གྱི་རྗེ་བློན་ཏེ་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་བློན་བྱ་བ་དང་དོན་གཅིག བདག་ཅག་ལྷོ་

བལ་བྱ་བ་འདི། ལི་ཡུལ་མཐོང་ཁྱབ་ཏུ་བལ་པོའ་ིརིགས་ཀྱི་སྡེ་ཞིག་ཡོད་དམ་

སྙམ་སྟེ། སྔར་བོད་ཀྱིས་བླངས་པའི་ཡུལ་འགའ་ཞིག་གི་མི་རྣམས་ས་གཞན་

དུ་སྤོར་བཅུག་པར་འདུག་ཅིང་། བྱང་གི་གྲུ་གུ་རྣམས་ཕམ་ཚེ། གྲུ་གུའི་མི་

རྣམས་ལྷོ་མོན་གྱི་ཡུལ་དུ་སྤོར་བཅུག་པ་ཐང་ཡིག་ཏུ་ཡང་གསལ་བ་བཞིན།

བལ་པོ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ལི་ཡུལ་དུ་སྤོར་བཅུག་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ།

དེས་ན་གོང་གི་བཀའ་གཙིགས་དེའི་དོན་ཅུང་ཟད་གསལ་བར་བསྒྱུར་

ན་འདི་ལྟར། ཕོ་བྲང་ལྡན་དཀར་ནས། འབྲུག་ལོའ་ིདགུན་ཟླ་འབྲིང་པོར་གནང་

བའི་བཀའ་རྒྱ་ཕབ་སྟེ། ཤ་ཅུའི་རྩེ་རྗེ་ལ་བཀའ་སྩལ་བ་ནི། ཤ་ཅུའི་འབངས་

རྣམས་ཀྱིས་ཞུས་པར། ཕོ་བྲང་དང་དམག་དཔོན་ཆེན་པོ་ལ། ལོ་རེ་རེ་བཞིན།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

སྤྱན་གཟིགས་ཀྱི་ཏོང་ལི་ལན་རེ་འབུལ་སྲོལ་ཡོད་པར། རྒྱལ་པོའ་ིལྡུམ་ར་

ཁ་མང་པོ་ཡོད་པའི་འབབ་ཀྱི་སྟེང་ནས་འབུལ་རྒྱུ་འདང་བར་མ་ཟད་ལྷག་

པར་ཡང་གྱུར་ལ། སྤྲུལ་བའི་རྒྱལ་བློན་གྱི་སྐུ་དྲིན་ལས། བདག་ཅག་ལྷོ་བལ་

ཉམ་དྲག་པ་ཚོས་ཀྱང་ཁྱིམ་རེ་བཞིན་ལྡུམ་རྭ་རེ་རེ་བསྐྱིལ་བར། ལོ་དུས་ཀྱི་

ཁྲལ་མ་བྱུང་བར་བརྟེན། ཤ་ཅུའི་རྩེ་རྗེ་དག་ནས་རྟག་ཏུ་དབང་གནོན་བྱེད་

ཅིང་འཕྲོག་སྙམ་ནས་བརྗོད་ཀྱིན་འདུག་པས། ཕྱིན་ཆད་འབངས་ཀྱི་ལྡུམ་ར་

འཕྲོག་ཅིང་གནོད་འཚེ་མི་བྱས་པར། ནན་ཏན་ཅན་གྱི་བཀའ་རྒྱ་ཞིག་གནང་

བར་ཞུས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཀའ་རྒྱ་སྩོལ་ཅིག་ཅེས། ཞང་བློན་ཆེན་པོའ་ི

བཀའ། བློན་ཁྲོམ་བཞེར་དང་ལྷ་བཟང་གསལ་མཐོང་གི་སུག་རྒྱས་མནན་ཏེ་

བཏང་བས། བཀའ་རྒྱ་ལས་ཅི་ལྟར་འབྱུང་བ་བཞིན་གྱིས་ཤིག། བྱ་བའོ།།

༼ཨཱང༽ བློན་ཆེན་པོས། འདུན་ས་ལོང་ཅུ་ནས། ཕག་གོ་ལོའ་ིདཔྱིད་

བཀྱེའི་ཕྱག་རྒྱ་ཕོག་སྟེ། རྒྱ་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་དཔོན་སྣས་གསོལད་པ། རྒྱ་ཤ་ཆུ་

བའི་བུ་སྲིང་ལས། སྔོན་ཆད། བོད་སུམ་དང་། ཞང་བློན་ཡ་ཡ་ནས། མཆིས་

དྲང་དུ་འཚལ་བ་སྐད་དུ། བསྙད་བཏགས་ནས་འཚལད་ཏེ། བྲན་དུ་བགྱིས་

པ་ཡང་མང་། རྒྱལ་འབངས་ལས་བླ་ཐབས་ཀྱིས་གསོལད་ཏེ། འདི་འདྲ་བར་

འཕྲོག་པ་ཙམ་ཞིག མཐོང་ཁྱབ་ཀྱི་བུ་སྲིང་ལྟ་བུ། གཞན་དུ་གཉེན་མཚལ་དུ་

མྱི་གནང་བ་དང་སྦྱར་ཞིང་། ཁྲི་སྡེའི་ནང་དུ་དགའ་གཉེན་འཚལ་བར། གཏད་

དུ་ཅི་གནང་ཞེས་གསོལ་ལོ། །བུ་བཟངས་ལྟ་བུར་ཕྱག་རྒྱ་དང་གཏད་ཐོགས་

ཏེ། སྤུས་འཛིན་དུ་ནི་མྱི་གནང་། དགའ་གཉེན་འཚལ་བར་གནང་སྟེ། ཕྱག་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྒྱ་འཆང་དུ་སྩལད་བའ། །ཞེས་པའོ། །དེ་ལ་བུ་སྲིང་ནི་བུ་མོ་སྲིང་མོ་བྱ་བ་སྟེ།

མཚོ་སྔོན་པོའ་ིཕལ་སྐད་དུ་བུད་མེད་སྤྱིའི་མིང་ལ་བུ་སྲིང་མར་འབོད༑ བུ་

བཟངས་བྱ་བ་ནི། ཡ་མེད་དམ་ཁྲེལ་མེད་ལ་ཟེར། གཏད་ནི་བཀའ་གཏད་བྱ་

བ་སྟེ་བཀའ་ཤོག་གནང་བའི་དོན་ནོ། །

དེས་ན་དོན་འདི་ལྟར། ༈ མདུན་ས་ལོང་ཅུ་ནས། བློན་ཆེན་པོས་ཕག་

ལོའ་ིདཔྱིད་ལ་གནང་བའི་བཀའ་རྒྱ་ཕབ་པ། རྒྱ་སྡེ་གཉིས་ཀྱིས་དཔོན་སྣ་དག་

གིས་ཞུ་འབུལ་དུ། སྔར་བོད་སུམ་དང་། ཞང་བློན་ཡ་ཡ་གཉིས་ནས། རྒྱ་ཤ་

ཅུ་པའི་བུ་མོ་རྣམས། ཆུང་མར་ལེན་སྐད་དུ་བྱས་ནས་སྙད་བཏགས་ཏེ་འཁྱེར་

ཞིང་། དོན་ལ་གཡོག་མིར་བྱས་པ་ཡང་མང་དུ་བྱུང་། རྒྱལ་པོའ་ིའབངས་ལས་

བཙན་ཐབས་ཀྱིས་འཁྱེར་ཏེ། འདི་ལྟར་འཕྲོག་པ་ནི་སྲོལ་མེད་པ་ཙམ་ལགས་

ན། ད་ཕན་ཆད་མཐོང་ཁྱབ་ཀྱི་བུ་སྲིང་མ་འདྲ་ཡིན་ཕྱིན། གཞན་ལ་བག་མར་

མི་གཏོང་བའི་ཁྲིམས་སྦྱར་ཞིང་། མཐོང་ཁྱབ་ཁྲི་སྡེའི་ནང་དུ་རང་མོས་བཞིན་

དགའ་གཉེན་བྱས་ཆོག་པའི་བཀའ་གཏད་གནང་བར་ཞུས་པ་བཞིན། གོང་

གི་བཀའ་རྒྱ་དང་བཀའ་ཤོག་བཟུང་སྟེ། ཁྲེལ་མེད་ལྟར་བྱས་ནས། བུད་མེད་

འདམ་དེ་འཛིན་མི་ཆོག་པ་དང་། དགའ་གཉེན་བྱས་ཆོག་པའི་བཀའ་རྒྱ་

འཛིན་དུ་གནང་ངོ་། །ཞེས་པའོ། །རྒྱལ་པོའ་ིབཀའ་རྒྱ་ཐོགས་ནས་ཁྲེལ་མེད་

དུ་བྱས་བྱ་བ། ཞང་བློན་ཡ་ཡ་སོགས་ཀྱིས་བྱེད་ཚུལ་ལྟར་མི་ཆོག་པའི་དོན་

ནོ། །དེ་ལྟར་ལི་ཡུལ་དེ་ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་སུ་འབངས་རྣལ་མར་བཀུག་ཅིང་།

མཐོང་ཁྱབ་ཁྲི་སྡེ་ལྔ་བྱ་བ་བཙུགས་ཏེ། བློན་ཁམས་གཅིག་གི་ས་གསར་དུ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

བསྐྱེད་དོ་ཞེས་འོག་གི་རྒྱལ་རབས་ལ་ཡང་གསལ་ལོ།།

བལ་ཡུལ་ནི་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་ལ་དབང་དུ་ཆུག་ཅིང་། དེ་

ནས་བཟུང་ཡུན་ཇི་སྲིད་གཅིག་གི་བར་དུ་བོད་འབངས་སུ་གནས་པའི་ལོ་

གྲངས་སོགས་ལ་ཕྱི་རྒྱའི་མཁས་པ་རྣམས་ཁ་མི་མཐུན་ཏེ། འགའ་ཞིག་གིས་

འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེ་སྨད་ལ་བལ་པོ་ངོ་ལོག་ཅེས་ཟེར། འགའ་ཞིག་

གིས་དེའི་ཡང་གོང་ནས་ཡིན་ཟེར། འོན་ཀྱང་ལི་ཡུལ་ནས་འཐོན་པའི་རྒྱལ་

རབས་དེར། ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བཙན་གྱི་ཁྲི་ལོ་འདྲེན་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་། རྟའི་

ལོ་ལ་བཙན་ཕོ་བལ་བོ་ན་བཞུགས་སོགས་ལན་དུ་མར་བྱུང་བས། ཕལ་ཆེར་

ཁྲི་སྲོང་གི་གོང་རོལ་བར་བོད་འབངས་སུ་ཡོད་དམ་སྙམ། ཡུལ་འདི་བོད་ཀྱི་

ཆབ་འོག་ཏུ་ཆུད་པའི་སྔ་རྟགས་ལྟ་བུར་ཡང་། ཁོང་ཚོའི་ཁྲོད་ན་ཙང་(གཙང་

ཡིན་ནམ་སྙམ་)དང་། བླ་མ་དང་། རཱ་ཡེ། རྟ་མང་(རྟ་དམག་བྱ་བ་ཟུར་ཆག་སྙམ་པ་)

ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་དཔའ་རྩལ་ལྡན་པའི་མི་སྡེ་མང་དུ་ཡོད་པ་འདི་

ཀུན། ཆོས་ལུགས་ཀྱང་བོན་དང་འདྲེས་པའི་ནང་པ་བྱེད། སྐད་ཀྱང་བོད་སྐད་

བརྡ་རྙིང་འབའ་ཞིག་སྨྲ། རིགས་རྒྱུད་ཀྱང་བོད་ནས་མཆེད་པར་ཁོང་ཅག་

རང་ལ་གྲགས། དེར་མ་ཟད་བལ་ཡུལ་མཐིལ་དུ་ཡང་། ཕམ་ཐང་དང་བོད་ཐང་

ལ་སོགས་པ་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཆགས་པའི་ས་མིག་མང་པོ་ཡོད། ཆེས་གསལ་

བའི་རྟགས་གཞན་ཡང་བོད་རྗེ་འདུས་སྲོང་སོགས་དང་དུས་མཉམ་པའི་བལ་

རྒྱལ་ནརེནྡྲདེབམི་དབང་ལྷའི་སྲས། ཤཱིལདེབ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷའི་རྡོ་རིང་ལ་

ཡང་། བྷོཊབིཥྚིཧེཏོཿཔྲཏིབཪྵརིཀཛནཱཿཔཉྩབྱབསཱཡིབྷིརྒྲཧཱིཏབྱཿ། (བོད་ལ་ཁྲལ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འཇལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ལོ་ལྟར་ཁུར་ཙ་པ་རྣམས་ལས་བྱེད་ལྔ་པོས་བཟུང་བར་བྱ་སྟེ།)སོགས་

བྲིས་པ་ཡོད། གཞན་ཡང་བལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་སྐད་དུ་ཡང་། མིག་ལ་

མི་ག སྣ་ལ་སྣེ་པོ། ལག་པ་ལག་སོགས་བོད་སྐད་ཟུར་ཆག་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་

འདྲེས་པ་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་པས་ཤེས་སོ། །

༈ རྒྱ་གར་ཏིརཧིཏ་བོད་ཀྱིས་བཟུང་བ་ཡང་ཐོག་མར་སྲོང་བཙན་གྱི་

དུས་ལ་ཡིན་པ་འོག་ཏུ་གསལ་ཞིང་། ཏིརཧིཏ་ནི་གངྒཱའི་བྱང་ནས་རི་ནག་

པོ་རྒྱུད་ལ་ཐུག་གི་བར་ཡུལ་སྤྱི་ལ་ཟེར་ཞིང་ད་ལྟ་ཡང་མིང་དེ་ཀར་གནས།

ཡུལ་དེའི་ཁོངས་སུ། གྱད་དང་། ཤཱཀྱ་དང་། ལི་ཙ་བི། བྲི་ཛི། ཀནྱཀུབྫ་ལ་

སོགས་པའི་ཡུལ་མིང་ཆེན་དུ་མ་ཡང་འདུས། འོན་ཀྱང་ཕྱོགས་དེ་ཚ་བའི་

ཡུལ་དུ་སོང་གཤིས་བོད་དམག་རྒྱུན་སྡོད་བྱེད་པ་སོགས་ཡུན་རིང་དུ་མ་

བྱུང་བར་མངོན་ལ། སླར་ཡང་ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་སུ་བསམ་ཡས་མཆོད་རྟེན་

དཀར་པོའ་ི ནང་རྫོངས་སུ་རིང་བསྲེལ་སྤྱན་འདྲེན་པ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་

མགངྷ་ལ་བོད་དམག་དྲངས་ཚུལ་རྦ་བཞེད་དུ་གསུངས་ཏེ། རྒྱལ་པོས་བོད་

ཀྱི་རྟ་རྔོག་ཆགས་སྒས་མནན་པ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པར་ཆད་ལ་བསྔོས་ཏེ།

འགོས་ཀྱིས་ཕག་རིར་དུས་བཏབ། རྟ་པའི་དམག་རྣམས་དཔལ་མོ་དཔལ་

ཐང་དུ་གྲངས་ལ་བཏབ། རྒྱ་གར་ཐང་དུ་བརྟོལ་བ་དང་། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་

བྲེད་ནས། མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དེའི་རྟ་པ་འདི་འདྲ་ན། དཔུང་བུ་ཆུང་

དང། ཤིང་རྟ་དང་། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཇི་འདྲ་ན་ཞེས། ཕོ་བྲང་གི་ཡ་ལད་

ལ་བཙན་པོའ་ིལྷམ་བཏགས་ཏེ། དེའི་འོག་ན་ཕར་འཁོར་དང་བཅས་པ་འཛུལ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ནས། ངའི་རྒྱལ་ཁམས་འདི་བཙན་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་འོག་ཏུ་འཛུལ་བས།

ཁྱོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བྱེད་དེ། བཅའ་དང་སྐྱེས་ལོ་ཐང་དུ་འཇལ་ལོ་ཞེས་ཁས་

བླངས་ནས་མངའ་འོག་ཏུ་འདུས། དེ་ནས་གངྒཱ་བརྒལ་ནས་མགངྷར་དམག་

དྲངས་པ་དང་། མགངྷ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐམས་ཅད་ཨོཏནཏཔུ་རིར་(མ་ཀ་ངྷའི་

ཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་ན་ཨོ་ཏན་ཏ་པུ་ཞིང་ཤུལ་ཡོད།)བསྐྱལ་ནས། མི་ཐམས་ཅད་རྒྱ་གར་ཤར་

ཕྱོགས་སུ་བྲོས་པས་གཡུལ་སྤྲོད་མ་དགོས་པར་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་མཆོད་པ་

ཕུལ། ཞེས་སོགས་ནས། གངྒཱའི་འགྲམ་དུ་བོད་ཀྱི་མི་བསྐོས་ནས། འདི་ཚུན་

ཆད་བོད་ཀྱི་ས་བཅད་ཡིན་པས་རྡོ་རིང་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་

བྱེ་ཁུང་དུ་ལྕགས་ཀྱི་ཀ་བ་བཙུགས་ཏེ། ཕྱིས་བྲུ་ཤའི་དམག་གིས་དེ་བཤིག་

པས། མ་ཞིག་པར་མེ་ལ་བཞུས་པའི་འཕྲོ་ཡོད་དོ། །དེའི་ལུང་ཁུག་ན་ཀ་བ་

བསྲུང་བའི་མིའི་རིགས་ལས་མཆེད་པ་འབོ་ཊ་ཐང་གུ་རའི་རིགས་ཞེས་བྱ་

བའི་གྲོང་ཁྱེར་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །སོགས་གསུངས་སོ། །འདིར་རྒྱ་གར་

གྱི་རྒྱལ་པོ་སུ་ཡིན་གསལ་བར་མ་སྨོས་ཀྱང་། དུས་བསྒྲིགས་ན་ཟ་ཧོར་གྱི་

རྒྱལ་པོ་གོ་པཱ་ལ་ཡིན་ནམ་སྙམ། ཐ་གུ་ར་བྱ་བ་སྤྱིར་ལྷ་དང་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་

མིང་ཡིན་ཞིང་། དེ་འདྲའི་གྲོང་ཁྱེར་ཡོད་པ་ནི་མ་ཐོས་མོད། ཐ་གུ་ར་བྱ་བའི་

རིགས་ནི་རྒྱ་གར་བའི་ཁྲོད་ན་མང་དུ་ཡོད་ལ། དེ་དག་གི་ཐོག་མའི་རུས་

ཁུངས་ཀྱང་ཀླ་ཀློ་དང་བྲམ་ཟེ་གཉིས་འདུས་པ་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲགས་པས་

ངེས་པར་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་འདུག དུས་འདི་ཙམ་ན་བཙུགས་པའི་ལྕགས་

ཀྱི་ཀ་བ་ཞིག་ཀྱང་ད་ལྟ་ངྷི་ལིའི་ཕྱོགས་ན་ཡོད་ཅིང་། སྟེང་གི་ཡི་གེ་རྣམས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནི་རྒྱལ་པོ་ཙནྡྲ་ཟླ་བ་བྱ་བ་ཞིག་གིས་བཀོད་པ་ཡིན་འདུག་ལ། འོན་ཀྱང་རྒྱ་

གར་ན་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་འགའ་ཞིག་གི་སྟེང་ན། ཕྱིས་ཀྱི་ཀླ་ཀློའ་ིརྒྱལ་

པོས་ཡི་གེ་བཀོད་པ་སོགས་ཀྱང་འདུག་པས། འདི་འདྲ་བསམ་ཚེ་ལྕགས་ཀྱི་

ཀ་བ་དེ་ཡང་ངོ་བོ་སྔར་བོད་ཀྱིས་བཙུགས་པ་དེ་ཡིན་སྲིད་དམ་སྙམ་སྟེ། འོན་

ཀྱང་གཏམ་འདི་འདྲ་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་སྒྲོག་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ཏུ་

སླར་ཡང་མུ་ཏིག་བཙན་པོས་སྲིད་འཕྲོ་འཛིན་པའི་སྐབས། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་

པོ་ངྷརྨཔཱལ་བོད་དུ་འཁྲིད་དེ། བཟང་བཙོན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཞག་ལ། དེས་ཕོ་

ཡོང་བཟའ་བྱ་བའི་ཇོ་མོ་ཞིག་བཞེས་པ་ལས་འཕྱོངས་རྒྱས་ཟ་ཧོར་མའི་རིཊ་

དེ་མཆེད་དོ་ཞེས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་གསུངས། དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་ཏིརཧིཏདེ་བོད་

ཀྱི་འབངས་སུ་རེས་ཡོད་རེས་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གནས་ཏེ་རྒྱལ་ཐོག་འགའ་

ཞིག་སོང་བར་མངོན་ལ། ཕྱོགས་དེ་བོད་ཀྱི་ས་ཁོངས་སུ་བརྩི་བ་གོམས་པའི་

དབང་གིས། དུས་ཕྱིས་ཙ་ན་ཡང་། ཆག་ལོ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་གྱི་ལམ་ཡིག་ཏུ།

དེ་ནས་གངྒཱ་བརྒལ་ཏེ་ཕྱི་ཉིན་རྒྱ་གར་དུ་སླེབས༑ ཞེས་གངྒཱའི་ཚུར་ཕྱོགས་

རྣམས་རྒྱ་གར་མིན་པ་འདྲ་བ་ཞིག་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་

པོའ་ིདམག་ཀཽཤམྦྷི་བར་དུ་སླེབས་པར་འགྱུར་བ་སོགས་ལི་ཡུལ་ལུང་བསྟན་

དུ་ཡང་གསལ་བར་ཡོད་དོ།།

ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྒྱའི་ཡུལ་ཁམས་ཇི་ཙམ་བཟུང་བ་སོགས་ནི། འོག་

གི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཞར་ལ་གསལ་ཞིང་། མདོར་ན་དེ་དུས་གླིང་ཆེན་ཡོངས་

རྫོགས་འདི་ན་བོད་དང་མཉམ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ཆེ་བ་སུ་ཡང་མེད་པར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཡོངས་སུ་གྲགས་ལ། ལྷག་པར་ཡང་རྗེ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་ཙ་ན།

མངའ་ཐང་དར་བའི་རྩེ་མོར་སོན་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ཡང་ཕལ་ཆེར་

གླིང་ཧྲིལ་པོའ་ིསྟེང་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་ཅིང་། བོད་འབངས་མིན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་

ན་ཡང་། བླ་སྐྱེས་འབུལ་ཞིང་བཙན་པོའ་ིབཀའ་ལུང་ལེན་པོའ་ིརྒྱལ་ཕྲན་མང་

དུ་ཡོད་པ་ཡིན་འདུག་པས། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས། འཛམ་

གླིང་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན། ཞེས་བསྔགས་པ་ཡང་དོན་ལ་གནས་པའི་

གསུང་ཡིན་ནོ། །ཚལ་པའི་དེབ་དམར་དུ་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་དྲངས་པ་ལས་

ཀྱང་། དེ་དུས་བོད་ཀྱི་མཐའ་བཞི་ནི། ཤར་དུ་ལྕེའུ། མུ་ཅིའུ། སུ་ཅིའུ་གསུམ་

ཡིན། ལྷོར་བྲམ་ཟེའི་ཡུལ་དང་། བྱང་དུ་ཧོར་གྱི་ཡུལ་ཏེ། དེ་རྣམས་བསྐོར་བ་

ལ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཡོད་པས། བོད་ལས་དཔའ་བ་དང་། བརྟུལ་

ཕོད་པ། རྒྱའི་གོང་མ་ཧཱན་དང་། གཡུ་དང་༑ ལྕིའུ་ལ་སོགས་པའི་དུས་སུ་ཡང་

མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་རོ།།

ལྷན་གཅིག་སྐྱེས་པའི་གངས་ཀྱི་མུ་ཁྱུད་ལ།།

ལུགས་གཉིས་ཐབས་ཤེས་དུང་གི་མཁར་བསྐྱིལ་པའི།།

རིགས་གསུམ་མགོན་པོས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་ཁམས་འདིའི།།

ཕྱོགས་བཞིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སུ་ཡིས་འཇལ་བར་ནུས།།

ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།།

ཡིད་བརྟན་འཕེར་བའི་རྒྱལ་རབས་སྨྲ་བ་ལ། སྔ་ཕྱིའི་དུས་ཚིགས་

ཤེས་པ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཡིན་པས། འདིར་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་རིམ་པ་གང་ལ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྦྱོར་བའི་གཞི་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་འོག་ཏུ་བཀོད་པའི་བྱུང་བ་འདི་

རྣམས་རབ་བྱུང་དང་པོ་སོགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མི་འདུ་བ་ཡིན་ལ༑ དེའི་ཡན་གྱི་

ལོ་རྣམས་བསྣན་པའི་ལུགས་སུ་བརྩི་བ་ཡང་སྟབས་མི་བདེ་ཞིང་། རྒྱ་གར་

པ་ལ་གྲགས་པའི་བིཀྲམའི་ལོ་ཚིགས་སོགས་ཀྱང་ཕྱོགས་འདིར་རྒྱུས་མེད་

པས་མགོ་འཁྲུག་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ལ། གཞན་ཕྱི་ལོར་གྲགས་པ་དེ་ཡང་ཡེ་

ཤུ་གྲོངས་པའི་ལོ་ནས་བརྩི་བར་འདུག་པས་རང་ཅག་ལ་འོས་འགབ་མི་ཆེ་

བར་མཐོང་ནས། འདིར་རྒྱལ་རབས་རྣམས་སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་

ནས་དུ་སོང་ལ་སྦྱོར་བར་བྱས་སོ། །སྟོན་པ་འདས་པའི་ལོ་གང་ཡིན་ལ་ཡང་

མཁས་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་མི་མཐུན་མོད་ཀྱི། འདིར་བཀོད་པ་ནི་ལྷོ་ཕྱོགས་

སིངྒྷལཔའི་གནས་བརྟན་པ་དག་གི་ལུགས་དེ་ཡིན་ཅིང་། བརྩི་ཚུལ་ཀུན་

གྱི་ནང་ན་འདི་ཉིད་ཁོ་ན་རྒྱུ་མཚན་ཆེ་བར་མཐོང་སྟེ། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་

འདས་ནས་ཉིས་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལས་མི་ཉུང་བ་ནི། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་

ཀྱི་ཡབ་མཽརྱའི་རྒྱལ་པོ་ཙནྡྲ་གུཔྟ་(ཟླ་བ་སྦས་པ་པའི་)སྐབས་སུ། ཡཱབནའི་བློན་པོ་

མེགྷསྠཱན་རྒྱ་གར་དབུས་སུ་སླེབས་ཤིང་། སྐྱ་ནར་བུའི་གྲོང་དུ་ཡུན་རིང་བསྡད་

པ་དེའི་ལམ་ཡིག་ཏུ། ཡུལ་དབུས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་རབ་བྱུང་བཞུགས་པ་

མཐོང་ཚུལ་སོགས་བྲིས་པ་འདིས་ཤེས་ལ། བློན་པོ་དེ་དང་ཟླ་བ་སྦས་པའི་

དུས་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་ནོར་བར་བརྩི་ནུས། སྟོན་པ་འདས་ནས་ཉིས་སྟོང་

ལྔ་བརྒྱ་ལས་མི་མང་བ་ནི། སྙིང་རྗེ་པད་དཀར་དང་། ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་གི་

འགྲེལ་པར་སྟོན་པ་འདས་ནས་ལོ་བརྒྱ་ན་མྱ་ངན་མེད་འབྱུང་བར་གསུངས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཤིང་། རྟོག་གེ་འབར་བ་དང་། བྷབྱའི་སྡེ་པ་ཐ་དད་དུ་འབྱེད་པ་ལས། བརྒྱ་དང་

དྲུག་ཅུ་ན་ཡིན་ཞེས་བཤད། ཀུན་མཁྱེན་བུས་བརྒྱ་དང་བཅུ་པ་ལ་མྱ་ངན་

མེད་ཀྱིས་སྦྱིན་བདག་བྱས་ནས། བཀའ་བསྡུ་གཉིས་པ་བྱས་པར་གསུངས།

སིངྒྷ་ལའི་གནས་བརྟན་མིང་ཆེན་གྱིས་མཛད་པའི་མ་ཧཱ་བངྴར་ཉིས་བརྒྱ་རེ་

གཅིག་པར་མྱ་ངན་མེད་ཁྲི་ལ་འཁོད་དེ། ལོ་བཞི་བཅུར་སྲིད་བསྐྱངས་ནས་

གྲོངས་ཞེས་བྲིས་པ་དང་། འགོས་ལོས་གཏད་རབས་ཤོག་འཁྱར་ཞིག་བསྒྱུར་

བ་ལས། བར་སྐབས་དེར་སངས་རྒྱས་འདས་ནས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ལོན་ཏེ། མྱ་

ངན་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཤི་ནས། ཞེས་གསུངས་པ་གཉིས་ལོ་གཅིག་

གིས་ཀྱང་ཆད་ལྷག་མེད་པར་སྙན་གྱིས་མཐུན་ནོ། །

དེས་ན་ཇི་ཙམ་ཕྱིས་ཀྱང་སྟོན་པ་འདས་ནས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའི་

ནང་རོལ་དུ། མྱ་ངན་མེད་འཁྲུངས་ནས་ཡོད་ངེས་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཉན་

ཐོས་སྡེ་པའི་བསྟན་རྩིས་འདི་ཁོ་ན་རྒྱུ་མཚན་ཅི་བས་ཀྱང་ཆེ་བ་ཡིན་ཞིང།

གལ་ཏེ་ནོར་ན་ཡང་ལོ་བཅུ་སྐོར་འགའ་ཞིག་གིས་ཆད་ལྷག་འབྱུང་སྲིད་པ་

ཙམ་ཡིན་གྱི། སྟོང་གྲངས་ཕར་ཟད་བརྒྱ་གྲངས་ལ་ཡང་ནོར་བའི་གནས་མེད་

དོ། །སྔར་རྒྱ་བལ་ཁ་ཆེ་ཀུན་ཏུ་ཡང་མཁས་པ་རྣམས་བརྩི་ཚུལ་འདི་ཉིད་ལ་

ཆ་འཇོག་པར་འདུག་ལ། སྤྱིར་སྔ་མོའ་ིདུས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགོན་པ་རྣམས་

ན། སངས་རྒྱས་འདས་ནས་ལོ་ཟླ་ཞག་གྲངས་ཇི་སོང་གི་ཐོ་ཉི་མ་རེ་བཞིན་

འདེབས་སྲོལ་ཡོད་འདུག་པས་འདི་འདྲ་ཁུངས་སུ་མི་ཆེ་ན་གཞན་ཅི་ཞིག་ལ་

རྟོན། བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས། ཉན་ཐོས་བེེན་ངྷ་པ་(འདི་ལ་སེན་ངྷ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པ་ཞེས་ཡིག་ནོར་རྒྱུན་འབྱམས་སུ་སོང་ཡང་། བེེཎྚ་པ་སྟེ་བསོད་སྙོམས་པ་བྱའོ།།)རྣམས་ཀྱིས་

སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་པ་དང་། རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་པ་གཉིས་

ནོར་ནས་བརྩིས་པས་ཡིད་བརྟན་མེད་ཅེས་བརྙས་པར་མཛད་ཅིང། རང་

ལུགས་ལ་དེའི་སྟེང་དུ་ལོ་སྟོང་ཙམ་བསྣན་མོད། རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་སྐུ་བརྙན་

བཞེངས་པའི་ཚེ། སངས་རྒྱས་མཇལ་མྱོང་བའི་རྒན་མོ་ལོ་བརྒྱ་ལྷག་ལོན་

པ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བཤད། སྐུ་དེ་ལ་ཀུན་དགའ་བོའ་ིསློབ་མ་ཤ་ནའི་

གོས་ཅན་གྱིས་སྤྱན་འབྲས་ཕུལ་ཚུལ་སོགས་ཀྱང་འབྱུང་། དེས་ན་སྐུ་བརྙན་

བཞེངས་པ་དང་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་པ་གཉིས་ནོར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་

ཡང་། ལོ་བརྒྱ་སྐོར་ཅིག་ནོར་སྲིད་མོད། སྟོང་ཕྲག་ཙམ་ནོར་བའི་དོན་ཅི་ལ་

ཡོད། དེར་མ་ཟད་མ་བྱོན་སངས་རྒྱས་གསུམ་པ་ཁ་ཆེ་བསོད་སྙོམས་པ་

ཆེན་པོ་བོད་དུ་བྱོན་པའི་ཕྱི་ལོའ་ིཤིང་བྱི་དེ། གནས་བསྟན་པའི་ལུགས་ཀྱིས་

སྟོན་པ་འདས་ནས་ཆིག་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་ཞེ་བརྒྱད་པ་ཡིན་ལ། དེ་དུས་ཁོང་

གིས་སོལ་ནག་ཐང་པོ་ཆེར་བརྩིས་པ་ན། སངས་རྒྱས་འདས་ནས་ཆིག་སྟོང་

བདུན་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་སོང་གསུངས་པ་ཡང་། རྩིས་ཀྱི་དབང་གིས་ལོ་གཉིས་

མི་མཐུན་པ་ཙམ་ལས། དོན་ལ་པཎ་ཆེན་རང་ཉིད་ཀྱང་གནས་བརྟན་པའི་

ལུགས་དེ་ལ་རྩ་བ་བརྟེན་པར་སྣང་ངོ་། །

དེས་ན་སྒོ་དུ་མ་ནས་བསམ་ཚེ་གནས་བརྟན་པའི་བསྟན་རྩིས་དེ་ཁོ་

ན་ཁུངས་བཙན་པར་མཐོང་ནས། ཁོ་བོས་ཀྱང་འདིར་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གཞི་

རྣམས་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་བརྩིས་སོ། །དེ་ཡང་བརྩི་ཚུལ་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ད་ལྟའི་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་མེ་ཁྱི་འདི་སངས་རྒྱས་འདས་ནས་ཉིས་སྟོང་

དང་བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ་ཡིན་ལ། མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ་བསྲེས་པའི་འདས་

ལོའ་ིཐོག་མ་མེ་ཡོས་དེ་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་དོན་གཅིག་པ་ཡིན། ཀོང་ཇོ་བོད་

དུ་བྱོན་པའི་ལོ་དེ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱ་དང་གྱ་བརྒྱད་པ་ཡིན་པ་སོགས་ཤེས་པར་

བྱའོ།།

ཤིན་ཏུ་ཡིད་འཕྲོག་བདེན་པའི་བཞིན་རས་ལ།།

མི་གསལ་རྩིས་ཀྱི་སེང་རས་གཡོགས་པ་འདི།།

དཔྱད་གསུམ་སོར་མོས་དུམ་བུར་རལ་བ་ཡི།།

མི་བསྲུན་མཁས་པའི་ཐོ་ཅོ་ཁོ་བོས་བྱས།།

ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟེ་ཐོག་མའི་ཡན་

ལག་རྣམས་རྫོགས་སོ།།

ད་ནི་རྒྱལ་རབས་དངོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་འོག་ཏུ་བཀོད་

པའི་ཤོག་དྲིལ་ཚན་པ་གསུམ་ལས་╚ཀ╗དང་╚ཁ╗འི་རྟགས་བཏབ་

པ་གཉིས་ནི། གོང་སྨོས་བཞིན་ད་ལྟའི་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་གི་སྔ་རོལ་དུ། ལི་

ཡུལ་གྱི་བར་མཐའ་ཏོང་ཧང་བྱ་བའི་གནས་སུ། སྔོན་གྱི་ལྷ་ཁང་ཞིག་རལ་དུ་

གྱུར་པ་གཅིག་གི་རྩིག་པའི་གསེབ་ནས། བོད་དང་ཡུ་གུར་གྱི་ཡིག་རྙིང་ཤོག་

དྲིལ་འཕོན་ཆེན་ཞིག་འཐོན་པའི་གྲས་ཡིན་ལ། ཡིག་རིགས་དེ་རྣམས་རྒྱལ་

ཁབ་དུ་མས་བགོ་བཤའ་བྱས་ཤིང་། རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱའི་མཁས་པ་རྟོག་ཞིབ་

བྱེད་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་བཏང་བ་ལས། ཕྱི་མོ་དངོས་ཀྱི་ཆ་ཤས་དང།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དཔར་བཏབ་པ་དང་། ངོ་བཤུས་བྱས་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཕྲན་གྱིས་

མཐོང་བ་རྣམས་ཕན་ཚུན་ཞིབ་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ཡིད་བརྟན་རུང་བར་བཀོད་

ལ། ད་ལྟ་འདིའི་ཕྱི་མོའ་ིབྱིངས་རྣམས་ཕ་རན་སི་དང་དབྱིན་གཞུང་གཉིས་

ནས་བདག་སྤྲོད་བྱས་ཏེ་ཡོད་འདུག་ཅིང་། ཆ་ཤས་མང་ཙམ་ཞིག་པེ་ཅིང་དུ་

ཡང་འཁྱེར་ཞེས་ཟེར།╚ག╗རྟགས་ཅན་རྣམས་ནི་ཤོག་དྲིལ་དེའི་གྲས་

གཞན་རྣམས་ལས་མཁོ་བའི་ཆ་འགའ་ཞིག་དྲངས་པ་ཡིན། ╚ང╗རྟགས་

ཅན་དེ་ནི། ལོ་ཙཱ་ཝན་མང་མུ་དང་ཐང་ཞིས་བྱ་བའི་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་ནས་

ཕུད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྦུ་རེ་ཚལ་དུས་སུ་རྒྱའི་ལོ་ཙཱ་བ་གྱང་དྲུ་དང་། གུ་ཤྲཱི་རིན་

ཆེན་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བསྒྱུར་ཏེ། ལྡེབ་ལྔ་དྲུག་ཙམ་

ཞིག་ཚལ་པའི་དེབ་དམར་དུ་བཀོད་ཅིང་། དེ་བས་ཀྱང་ཆེར་བསྡུས་པ་ཞིག་

དེབ་སྔོན་དུ་ཡང་བཀོད་འདུག་པ་དེ་གཉིས་འབྱུང་ཁུངས་གཅིག་པར་སྣང་ལ།

ཚལ་པ་དང་འགོས་གཉིས་ཀས་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྩ་བ་དེ་ཁོ་ན་

ལ་བརྟེན་ཏེ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཐང་གུར་གྱི་རྒྱལ་རབས་དེ་དག་སྔར་གོང་མའི་དུས་སུ་ཀློགས་སྤེལ་

བྱེད་པ་སོགས་ལ་བཀག་སྡོམ་ཙམ་ཡོད་ཅིང་། ཉེ་དུས་འདི་རྣམས་རྒྱལ་ཁབ་

དུ་མའི་སྐད་རིགས་སུ་བསྒྱུར་བས། འཛམ་བུ་གླིང་གི་ངག་སྒྲོས་སུ་གྱུར་ཅིང།

སྐད་གཉིས་བྱང་བའི་མཁས་པ་དུ་མའི་གྲོགས་ཏན་དང་བཅས། བསྒྱུར་བ་

ནང་ཕན་ཚུན་དང་ལྟེ་བའི་ཕྱི་མོ་ལ་སོགས་པ་གང་རྙེད་བསྡུར་ཏེ་ཁུངས་དག་

པར་བྱས་ལ། ད་དུང་ཡང་རྒྱའི་མཁས་པ་གཟུར་གནས་འདྲ་བྱུང་ན། འདིར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

གསལ་བའི་ཡུལ་དང་དམག་དཔོན་གྱི་མིང་སོགས་ལ་དག་ཐེར་གང་ཞིབ་

གནང་བར་འཚལ།

ལྷག་པར་ཡང་རང་ཅག་གིས་གཅེས་སྤྲས་སུ་བྱ་འོས་པ་ནི། རྒྱལ་

རབས་ཀ་པའི་དུམ་བུ་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་སྲོང་བཙན་གྱི་ཁྲི་ལོ་དྲུག་མང་

སློན་མང་བཙན་གྱི་ཁྲི་ལོ་ཉེར་གསུམ། འདུས་སྲོང་གི་ཁྲི་ལོ་ཉེར་དགུ། ཁྲི་

ལྡེ་གཙུག་བཙན་གྱི་ཁྲི་ལོ་ཞེ་བཞིའི་བར་གྱི་བྱུང་རབས་རགས་པ་ཞིག་ཡོད་

ཅིང་། ཚིག་སྣ་བསྡུས་དྲགས་པས། གཏམ་རྒྱུད་མཚར་ལ་རིང་བ་དགོས་

མཁན་ཚོ་ལ། ཚིམ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་བསྐྱེད་མོད་ཀྱི། རྒྱལ་རབས་དངོས་ལ་

དཔྱོད་ན། གནད་དོན་ཆེ་ལ་གཞི་རྩ་བརྟན་པ་གསེར་གྱི་ས་གཞི་དང་མཚུངས་

པ་ཞིག་ཡིན་ཅིང་། རྒྱལ་པོའ་ིདུས་ཀྱི་བོད་མི་རང་གིས་བྲིས་ཏེ། བཅོས་

བསྒྱུར་མཁན་གྱི་སྨྱུ་གུའི་རྩེ་མོས་མ་རེག་པར། ལོ་ཆིག་སྟོང་ཉེ་བའི་ཡུན་ལ་

རྡོ་དང་བྱེ་མའི་འོག་ཏུ་གཟིམས་པའི་ཡིག་རྙིང་རྒན་པོ་ཀུན་ལ་ངོམ་དུ་རི་བ་

དེ་འདྲར་མ་ཟད། རང་ཅག་གི་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་རབས་རྣམས་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་རྣམ་

པ་ཡང་འདི་འདྲར་ཡོད་སྙམ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་སུ། རྟའི་ལོ་

ལ་བཙན་པོ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་ཕོ་བྲང་འོན་ཅང་རྡོ་ན་བཞུགས། སྟོད་སྨད་ཀྱི་

རྐུན་ཆེན་བཏུལ། གར་ལོག་གི་ཕོ་ཉས་ཕྱག་འཚལ། རྔ་རྟ་ཕལ་པོ་ཆེ་ཕྱག་ཏུ་

ཕུལ། སོགས་བྲིས་པ་དང་། འདིར། སྤྲེའུའི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་དུངས་ཀྱི་སྟག་

ཚལ་ན་བཞུགས། འབུག་ཅོང་གི་ཕོ་ཉས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། དབྱར་འདུན་དུངས་

ཀྱི་ཁ་བུར། ཞང་བཙན་ཏོ་རེ་དང་། བློན་ཁྲི་གསུམ་རྗེས་བསྡུས། སོགས་བྱུང་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བ་རྣམས་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་འཇུག་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་བ་བཞིན་ནོ། །འགའ་ཞིག་

གིས་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུམ་བུ་རེ་ཡིན་

པས། ཁུངས་སུ་མི་འོས་སྙམ་ན་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། ལར་སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྙིང་

མ་ཡོད་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འདི་འདྲའི་དུམ་བུ་རེ་ཡིན་པ་རྦ་བཞེད་དང།

ཐང་ཡིག་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། འགོས་ལོས་ཀྱང་གཏད་རབས་ཤོག་འཁྱར་ཞིག་རྙེད་

པ་ལ་རྩིས་སུ་མཛད་དེ། དེབ་སྔོན་དུ་བཅུག་པ་དེ་འདྲ་ལགས་ཤིང། དེར་མ་

ཟད་ད་ལྟ་རང་རེའི་བཀའ་འགྱུར་ན་བཞུགས་པའི་མྱ་ངན་འདས་ཆེན་དང།

ཕལ་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་དང་། ཀྱེེ་རྡོར་དང་གསང་འདུས་ལ་སོགས་

པའི་རྒྱུད་སྡེ་འདི་དག་ཀྱང་། མདོ་རྒྱུད་དེ་དང་དེའི་དུམ་བུ་ཙམ་རེ་ཡིན་པར་

མཁས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། །དཀྱུས་རྟགས་བཏབ་པ་རྣམས་

ནི། རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུམ་བུ་དེ་རྣམས་གུང་བསྒྲིགས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་དཔྱད་

པའི་ལུགས་སུ་བྱས་ཤིང་། ཐ་ན་བོན་གྱི་ངག་སྒྲོས་ཚུན་ཆད་ནས་ཀྱང་བླངས་

ཏེ། ཐོས་པ་ཆུང་བས་འོལ་ཚོད་དང་། ཕྱོགས་ལྷུང་གི་གཅམ་བུ་ལ་སོགས་

པའི་དྲི་མས་མ་གོས་པར་བྲིས་པའི་འཁུལ་དུ་ལགས་པས། གཟུར་གནས་

དཔྱོད་ལྡན་འདྲ་ཡོད་ན་དགྱེས་པའི་མཆོད་ཡོན་དུ་ཡང་ཆེའོ་སྙམ་སྟེ། གང་གི་

ཕྱིར་ཞེ་ན།

ཟོལ་གྱིས་བཅོས་པའི་སྨིན་མ་མི་གཡོ་ཞིང་།།

ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བའི་ཟུར་མིག་མི་བལྟ་བ།།

རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱིས་འཛུམ་པའི་མེ་ཏོག་འདིས།།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

དཔྱོད་ལྡན་སྐྱེ་བོའ་ིཡིད་དབང་ཅིས་མི་འཕྲོག། །སྙམ་དུ་བསམས་སོ།།

བོད་ཀྱི་གནའ་སྲོལ་དང་རུས་ཁུངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར། ཤོག་དྲིལ་

╚ང╗་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དེ་རྒྱའི་རྒྱལ་ས་ཅང་ངན་ནས་ལེ་བར་སྟོང་བརྒྱད་

ཀྱི་ས་ན་ཡོད། ཡུལ་དེ་ལ་སྔོན་ཧཱན་གྱི་གོང་མ་དག་གི་དུས་སུ་ནུབ་ཀྱི་འཇང་

ཞེས་འབོད། བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་རུས་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ལེགས་པར་མ་

ཤེས། འོན་ཀྱང་འགའ་ཞིག་ན་རེ། བོད་རྣམས་རྒྱལ་པོ་འཕན་མྱིའི་རྒྱུད་པ་

ཡིན་ཟེར། སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་དགུ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་པ་ལ།

རང་གི་ཁུ་བོ་དགྲས་བསད་པས། འཕན་མྱི་གཉེན་དང་བཅས་པ་ནུབ་ཕྱོགས་

སུ་བྲོས། རྨ་ཆུ་བརྒལ་ནས་རི་བོ་ཙུ་ཞིའི་རྒྱབ་ཏུ་སླེབས་ཏེ། འཇང་རྣམས་

ཀྱི་ཁྲོད་དུ་ས་བཟུང་སྟེ་བསྡད། འཕན་མྱི་དེ་རང་བཞིན་བཟང་ཞིང་། སྦྱིན་པ་

ལ་དགའ་བར་གྲགས་ཆེ་བས། འཇང་ཐམས་ཅད་ཁོའ་ིདྲུང་དུ་འདུས་ཏེ་རྒྱལ་

པོར་བཀུར། དེའི་རྒྱུད་རྣམས་ཤིན་ཏུ་འཕེལ་ཏེ་གྲགས་ཆེ་བར་གྱུར། མི་རྒྱུད་

དེ་རྣམས་དཔའ་རྩལ་ཆེ་ཞིང་། རྒྱུན་མི་ཆད་གཡུལ་གྱི་ལས་ཁོ་ན་ལ་བརྩོན་

པས། རིམ་གྱིས་ཡུལ་མང་པོ་བཟུང་སྟེ། རང་གི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱ་བསྐྱེད། འོན་

ཀྱང་ལོ་ཉིས་བརྒྱའི་བར་དུ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་ཅི་ཡང་མེད། བོད་རྣམས་མི་

སྟོབས་ཤུགས་ཅན་ལ་རྒྱལ་དུ་འབོད་ཅིང་། སྐྱེས་པའི་མིང་ལ་ཕོ་ཟེར་བས།

རྗེ་ལ་རྒྱལ་ཕོར་འབོད། བཙུན་མོ་ལ་མོ་སྨན་དུ་འབོད། ནང་བློན་སོགས་ལ་

བློན་ཆེ་ཆུང་དུ་འབོད། བོད་རྣམས་ཁང་པ་དང་སྦྲ་ནག་ཏུ་སྡོད། བཙན་པོ་

དང་མི་དྲག་རིགས་གུར་གྱི་ནང་དུ་བཞུགས། གུར་ཆེན་པོའ་ིནང་དུ་མི་བརྒྱ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཕྲག་འགའ་ཙམ་ཤོངས། བཙན་པོའ་ིདབུ་གུར་གྱི་མཐར་དར་མདུང་མང་པོ་

བཙུགས་ཤིང་། དམག་མི་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་ར་བྱེད། བོད་མི་རྣམས་ཚེ་རིང་ཞིང་

འགའ་རེས་ལོ་བརྒྱ་ལོན་པ་ཡང་ཡོད། བོད་མི་རྣམས་པགས་པའི་གོས་གྱོན་

ཞིང་། བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་གདོང་ལ་ཚོན་དམར་བྱུགས། ཤིང་གི་སྣོད་མཐིལ་

ཀོ་བས་གཡོགས་པ་ཞིག་ཏུ་ཟས་ཟ། སྡེར་མའི་དོད་དུ་ཕྱིང་པ་ས་ལ་བཏིང་

ནས་བྱེད། (ད་ལྟ་ཡང་གཞུང་གི་མཛད་ཆེན་ཁག་ལ་གདན་ཤ་ཞེས་གོས་གདན་གྱི་སྟེང་ལ་གསོལ་

ཚིགས་འབུལ་སྲོལ་ཡོད་འདུག)དཀར་ཡོལ་གྱི་དོད་དུ་བག་ཕྱེ་ལས་སྐྱོ་ར་ཞིག་ནས་

སྒམ་སྟེ། ནང་དུ་འོ་མ་སོགས་བཏུང་ཞིང་། མཐར་དཀར་ཡོལ་དེ་ཡང་ཟ། (དེ་

ཡང་གོ་ར་ཞེས་པ་བག་ལེབ་ཕོར་བའི་དབྱིབས་ཅན་ཆབ་ཞུགས་སོགས་ཀྱི་མཛད་སྒོའ་ིརིགས་ལ་གོང་

ས་མཆོག་གི་གསོལ་ཐབ་ནས་སྩོལ་མུས་)ཆང་འཁྱོར་བའི་ནང་དུ་བླུགས་ནས་བཏུང།

གསེར་དངུལ་གྱི་རྒྱན་ལ་གཅེས་སྤྲས་ཆེ། རིགས་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་

མི་སོ་སོའ་ིདཔུང་སྟེང་ན་མཚན་མ་བཏབ་ནས་སྣང་། ཁང་པ་ཐོག་ཚད་མང་

པོ་ཅན་སྟེང་ལེབ་མོར་ཡོད་པ་བྱེད། སྟོན་ཐོག་གྲོ་ནས་སྲན་གསུམ་འདེབས།

སྒོ་ཕྱུགས་སུ་གཡག་ལུག་ཕག་དང་། རྟ་བཟང་པོ་དང་། མ་མོ་རྒྱུགས་འགྲོས་

ཅན་སོགས་ཡོད། ས་གཞི་ནས་གསེར་དངུལ་ཟངས་དང་ཞ་ཉེ་རྣམས་

འཐོན། མི་ཤི་བའི་རོ་ས་ལ་སྦ། ཡི་གེ་ནི་མེད། རྩིས་བྱེད་ཚེ་ཤིང་བུ་ལ་

རྟགས་འདེབས་པ་དང་། སྐུད་པ་ལ་མདུད་པ་བོར་ཏེ་བྱེད། ལེ་བར་བརྒྱ་རེའི་

མཚམས་ན་ཁྲིམས་ཁང་རེ་ཡོད། ཁྲིམས་ཡིག་མེད་ཀྱང་། ཁྲིམས་ཐག་རྣམས་

དཔོན་རང་གིས་གཅོད། ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་གདུག་ཅིང་རྩུབ་པའི་ཁྲིམས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

གཏོང་། ཉེས་ཆེན་རྣམས་ལ་མིག་འདོན་པ་དང་། སྣ་དང་རྐང་ལག་གཅོད་པ་

སོགས་བྱེད། (ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་སུ། ཕོ་མིག་མི་འདོན་པ་དང་། མོ་སྣ་མི་གཅོད་པའི་དམ་བཅའ་བྱས་

ཏེ་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་ཆེན་མིན་པ་གཞན་ཀུན་གྱིས་མནའ་བོར་ཚུལ་རྦ་བཞེད་དུ་གསལ།)མགྲོན་

སླེབས་ཚེ་གཡག་གཅིག་འཁྲིད་ནས་འོངས་པར། མགྲོན་པོ་རང་གིས་མདའ་

བརྒྱབ་ནས་བསད་དེ་ཤ་འགྱེད་གཏོང་། དཔའ་བོ་རྣམས་ལ་གུས་པ་བྱེད་

ཅིང། བུས་ཕ་ལ་གུས་པ་བྱེད། མས་བུ་ལ་གུས་པ་བྱེད། ཕོ་རྣམས་གར་འགྲོ་

ལ་གྲི་དང་མདའ་གཞུ་མ་བྲལ་བ་བྱེད། ལམ་དུ་འགྲོ་ཚེ་མི་གཞོན་པ་རྣམས་

སྔོན་དང་། རྒན་པོ་རྣམས་རྗེས་སུ་འགྲོ། སྤྱིར་རྒན་པ་ལས་གཞོན་པ་ལ་གུས་

པ་ཆེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཤི་བ་ལ་ངན་པར་བྱེད་ཅིང་། གཡུལ་དུ་བསད་པ་ལ་

བཟང་པོར་བརྩི། ཁྱིམ་གཅིག་ཏུ་མི་མང་པོ་གཡུལ་དུ་ཤི་ན། ཁྱིམ་གྱི་སྒོར་

ཁྲབ་ཅིག་འཕྱང་སྟེ་ངོ་སོ་ཆེ་བར་བྱེད། དམག་བསྡུ་ཚེ་གསེར་གྱི་མདའ་ཞིག་

སྔོན་དུ་རྫོངས།(དེང་སང་ཡང་དཔོན་ཁག་གཞུང་དོན་དུ་ཕྱོགས་ཐོན་སྐབས་མདའ་ཡིག་གཏོང་

མུས།)དམག་ཁྲིམས་བཙན་ཞིང་གོ་མཚོན་ཤིན་ཏུ་བཟང་། དམག་མདུན་མ་

ཕམ་ཚེ་རྗེས་མ་རྣམས་དགྲ་ལ་རྒྱུགས་པས་གཡུལ་ངོ་བཟློག་དཀའ་བ་ཡིན།

སྡར་མ་རྣམས་ཀྱི་མགོ་ལ་ཝ་མོའ་ིམཇུག་མ་བཏགས་ཏེ་དམའ་འབེབས་བྱེད།

དགྲ་སླེབས་ཚེ་མེ་སྦར་ནས་ཕན་ཚུན་བརྡ་གཏོང་། དམག་ཕོགས་མེད་ཀྱང་

ཡུལ་བཅོམ་ནས་དམག་རྒྱགས་སྒྲུབ་པ་ཡིན། བཙན་པོ་རྗེ་བློན་རྣམས་ལོ་

ལྟར་མནའ་སྐྱེལ་ཞིང་། དེ་དུས་ལུག་ཁྱི་སྤྲེའུ་གསུམ་དམར་མཆོད་དུ་འབུལ།

ལོ་གསུམ་རེ་ན་མནའ་ཆེ་སྐྱེལ་ཞིང་། མཚན་གྱི་དགུང་ལ་རྟ་ཕྱུགས་བོང་བུ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྣམས་དམར་མཆོད་བྱེད། སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་རྐང་ལག་བཅད་ཅིང་དོན་

སྣོད་མདུན་དུ་སྤུངས་ཏེ། བན་ངྷེ་ཞིག་གིས་ཆོ་ག་གཏོང་། གནམ་ས་རི་དང་

ཉི་ཟླ་སྐར་མ་རྣམས་དཔང་དུ་བཙུགས་ཏེ། ཁྱེད་ཅག་སུས་ཀྱང་རང་ཡུལ་མི་

སྲུང་ཞིང་། བསམ་ངན་དང་སེམས་མ་དྲང་བ་བྱེད་ན། གནམ་སའི་ལྷ་རྣམས་

ཀྱིས་ཁྱེད་ཅག་གི་བསམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས། ད་ལྟ་བསད་པའི་དུད་

འགྲོ་འདི་རྣམས་བཞིན་དུ་དུམ་བུར་བྱས་ལ་སོད་ཅིག་ཅེས་མནའ་འདོར།(ལྷ་

སའི་རྡོ་རིང་ལ་ཡང་དཔང་པོ་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་ལ་སོགས་པའི་དེ་རྣམས་སྨོས་ཤིང་། སྲོག་ཆགས་བསད་

དེ་མནའ་ཡང་བོར་སོགས་འབྱུང་།) སྐབས་འགར་རྒྱལ་པོ་དང་མི་ཆེན་རྣམས། མཉམ་

འཆི་མཉམ་གསོན་བྱེད་པའི་མནའ་འདོར། དེ་འདྲ་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་གྲོངས་

ཚེ་རང་ཉིད་ཀྱང་ལྕེབས་ཤིང་། དུར་ཁུང་གཅིག་ཏུ་སྦ་བ་ཡིན༑ བཙན་པོའ་ིརྟ་

དང་། གོ་ཁྲབ་གཅེས་ནོར་རྣམས་ཀྱང་དུར་དུ་འཇུག དུར་སྟེང་དུ་རི་དེའུ་འདྲ་

བ་ཞིག་བརྩིགས། དེར་ཤིང་སྡོང་འཛུགས་ཤིང་། ལོ་རེ་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་

ཡིན་ནོ།།

╚དཀྱུས་╗བང་སོའ་ིསྐོར་ཡ་མཚན་ཅན་ཞིག་རྒྱལ་པོ་བཀའ་ཐང་

དུ་གྲགས་པར་འདུག་པ་བསྡུས་ན་འདི་ལྟར། བང་སོའ་ིནང་གི་རེའུ་མིག་

དགུའི་དབུས་སུ་བཙན་པོའ་ིསྐུ་སྤུར་གསེར་གྱིས་བྱུགས་ནས་འཇོག་ཅིང།

དཀོར་ནོར་གྱིས་བཀང་། ནང་བློན་གང་ཡིན་དེ་དུར་སྲུང་དུ་འཇོགཁོང་རང་

འཁོར་བཅས་གཤིན་པོའ་ིརྟགས་བཏབ་སྟེ། རྒྱལ་རྒྱུད་གསོན་པ་རྣམས་

དང་འཕྲད་མི་ཆོག་པ་ཡིན། བ་ཕྱུགས་སོགས་བང་སོའ་ིཉེ་འཁོར་དུ་འཁྱར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ན། ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་སྟེ་གཤིན་པོའ་ིརྟགས་བཏབ་ནས་སླར་བདག་

པོ་ལ་མི་སྤྲོད། ལོ་དུས་ཀྱི་མཆོད་པའི་སྐབས་སུ་དུང་བཏང་བ་དང་མཉམ་དུ།

ཁོང་རྣམས་ལུང་བ་ཞིག་ཏུ་བྲོས་ནས་ཡིབ་སྟེ་སྡོད། དེ་ནས་བཙན་པོ་འཁོར་

བཅས་ཀྱིས་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་རྗེས་སུ་སླར་འཁོར་ནས་མཆོད་པ་རྣམས་

བསྡུས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་བཤད།

༈ ཡང་རྒྱ་ནག་གི་སྒྲོས་ལས་མཆེད་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐད་རིགས་

གཞན་དུ་བྲིས་པ་ཞིག་སྣང་བར། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་མོ་མཚན་མི་གསལ་བ་ཞིག་

གི་སྐོར་བྲིས་ཏེ། རྒྱལ་མོ་དེས་སྟོད་ཐུང་སྔོ་ནག་ཕུ་ཐུང་གི་ཁ་ས་ལ་རེག་པ་

ཙམ་དུ་རིང་བ་ཞིག་གྱོན། སྨད་ལ་དར་ནག་པོའ་ིཤམ་ཐབས་གྱོན། སྐྲ་ལ་

ལྷས་མ་ཆུང་ངུ་མང་དུ་བྱས་ཤིང་། རྣ་བ་ལ་ཨ་ལོང་བཏགས། ལྷམ་ཟོ་ཡི་བྱ་

བ་གྱོན། དགུན་དུས་སུ་པགས་པའི་གྱོན་པ་ཕྱི་ལ་ཚེམ་དྲབ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་

པ་ཞིག་གྱོན། སོགས་བྲིས་ཏེ། གྲོངས་པའི་ཚེ་ཤ་རུས་རྣམས་གསེར་ཕྱེ་དང་

མཉམ་དུ་བསྲེས་ནས། ལྕགས་སྣོད་དུ་བཅུག་སྟེ་ས་ལ་སྦ། སོགས་སྣང་། རྦ་

བཞེད་དུ་ཡང་། གསལ་སྣང་གི་བུ་མོ་ཤི་བའི་རོ་རྫའི་ནང་དུ་བཅུག་ནས། མའི་

མལ་འོག་ཏུ་སྦས་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་སྒྲོས་བྱུང་བས། དེ་འདྲའི་སྲོལ་ཞིག་ཀྱང་

ཡོད་པར་མངོན།

གཞན་ཡང་ཏ་ཟིག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཧུ་དུལ་ཨལ་ལཾ་བྱ་བར་ཡང་། བོད་ཀྱི་

ཡུལ་གྲུ་སོ་སོའ་ིབཤད་པ་རྒྱས་ཙམ་བྱུང་མོད། སའི་མིང་རྣམས་བརྡ་འཕྲོད་

དཀའ་བར་སྣང་ཞིང་། བོད་ཡུལ་ན་གསེར་མང་བས། གསེར་ལུག་མགོ་ཙམ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རེ་ཡང་ས་ནས་འཐོན་ཚུལ་སོགས་དང་། ཡུལ་གྱི་ངོ་མཚར་གཅིག་ནི། མི་

སུ་ཡང་ཡུལ་དེར་སླེབས་ན། རྒྱུ་མཚན་མེད་པར་སེམས་དགའ་ཡལ་ལེ་བ་

དང། གདོང་འཛུམ་མོལ་ལེ་བ་ཞིག་འོངས་སོགས་བྲིས། ལར་སྔོན་དུས་ཀྱི་

སྲོལ་ལུགས་སོགས་ཇི་འདྲ་ཡིན་བསམ་པའི་ཚེ། རྒྱལ་ཁམས་གཞན་གྱི་ཡི་

གེ་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་བལྟ་བ་ཙམ་ལས། རང་གི་མིས་རང་ཡུལ་

གྱི་སྲོལ་ལུགས་འདི་འདྲའོ་ཞེས་ཞིབ་ཏུ་བྲིས་པ་ཞིག་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་བ་

འདི་ཡུལ་ཀུན་ལ་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་མིས་བྲིས་པའི་ལོ་

རྒྱུས་ཀུན་ལ་བལྟས་ཀྱང་། ལྷ་སའི་གྲོང་ན། བུད་མེད་རྣམས་པང་གདན་ཁྲ་བོ་

དང་། སྤ་དྲུག་ཟུར་གསུམ་ཞིག་གྱོན། སྐྱེས་པ་རྣམས་པགས་ཞྭ་རྣ་ལེབ་བཞི་

ཡོད་པ་ཞིག་གྱོན་སོགས་བྲིས་པ་སྲིད་མཐའ་ཙམ་ཡིན་ལ། ད་ནས་ལོ་ལྔ་

བརྒྱ་ལྷག་སོང་ཚེ། ད་ལྟའི་སྲོལ་ལུགས་འདི་ཀུན་ཀྱང་མི་རྒྱུད་རྣམས་ལ་ཤིན་

ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཏུ་སོང་སྟེ། ཡུལ་ཁམས་གཞན་གྱི་མིའི་ངག་སྒྲོས་རྙེད་པ་རྣམས་

བསགས་ནས་རགས་ཙམ་ཞིག་ལས་དཔྱོད་མི་ཐུབ་པ་སོགས་ཡིན་ནོ། །

དུས་གསུམ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འཁོར་བ་ན། །

བྱུང་ནས་ཡལ་བའི་སྔོན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་རྣམས། །

སྟོང་བའི་མཁའ་ལ་སེམས་ཀྱིས་བྲིས་པ་འདི། །

ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་སྒྱུ་མའི་རྒྱལ་རབས་ཉིད། །ཅེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ། །

དེ་ལ་རྗེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཡན་ཆོད་དུ་བོད་ན་ཡི་གེ་མེད་པར་

གྲགས་པས། དེ་ཡན་གྱི་རྒྱལ་རབས་རྣམས་ཀྱང་ངག་རྒྱུན་ཙམ་ཞིག་ཏུ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

གནས་པ་ལས། ལོ་ཚིགས་སོགས་བསྒྲིགས་ཏེ་དཀྱུས་མའི་ལུགས་སུ་གཏན་

ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་མེད་ལ། འོན་ཀྱང་རྗེ་གནམ་རིའི་ལོ་རྒྱུས་ནི། སྲས་

ཀྱི་དུས་སུ་བྲིས་པར་མངོན་པ་ཞིག་འོག་ཏུ་བཀོད་པ་འདི་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་

གནའ་ལུགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཉོག་ལ་འཛིངས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་འདུག་པས། དོན་

དྲིལ་ན་འདི་ལྟར་སྣང་སྟེ། དེ་དུས་ཙ་ན་ད་ལྟའི་འཕན་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་འདིར།

བོད་རྗེའི་གཉེན་ཚན་དུ་གཏོགས་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཟིང་བོ་རྗེ་བྱ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་

དེ། སྤྱོད་པ་ངན་པས་ཡུལ་མི་རྣམས་ཞེ་ལོག་ཅིང་། ཁོའ་ིཡུལ་གྱི་མི་དྲག་དབྱི་

ཚབ་སོགས་ངོ་ལོག་སྟེ། བོད་རྗེ་སྟག་སྙ་གཟིགས་ཀྱི་དྲུང་དུ་བྲོས། བཙན་པོ་

དང་ལྷན་དུ་མནའ་བཅད། འོན་ཀྱང་ཟིང་བོ་རྗེ་ལ་དགྲ་ལན་མ་ལོན་པའི་བར་

དེར་བཙན་པོ་གྲོངས། དེ་ནས་དེའི་སྲས་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱིས་དམག་

དྲངས་ཏེ། འཕན་ཡུལ་དབང་དུ་བཅུག དེའི་རྗེས་སུ་གཙང་ཕྱོགས་ཀྱང་

འབངས་སུ་འདུས། དྭགས་པོ་ངོ་ལོག་པ་ལ་ཡང་སེང་གོ་མི་ཆེན་གྱིས་ཕབ།

དེ་ནས་ཡུན་རིང་སོང་སྟེ། དབྱི་ཚབ་རྒས་པའི་དུས་ཤིག་ན། སྲོང་བཙན་སྒམ་

པོ་དང་མཇལ་ནས། ཡབ་ཀྱི་དུས་བཞིན་སླར་ཡང་རྗེ་བློན་རྣམས་ཀྱིས་བྲོ་

བོར་བ་སོགས་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རྗེ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་ནི། ཐོག་མར་ཡར་

ཀླུངས་དང་དྭགས་པོ་སོགས་ལྷོ་ཁ་ཕྱོགས་འདི་ཙམ་ཞིག་ལ་དབང་མཛད་

པར་མངོན་ཞིང་། དེའི་ཡན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་རྣམས་ནི་ཕལ་ཆེར་ཡར་ཀླུངས་

ཕྱོགས་ཆ་ཙམ་ཞིག་གི་བདག་པོ་ཡིན་པར་སེམས། འོན་ཀྱང་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་

བཙན་པོ་བོད་ཁམས་སྤྱིའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཙམ་ལ་རྨོངས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པར་མི་བྱ་སྟེ། ཡུལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་མཚམས་བྱ་བ་དེ།

དངོས་པོའ་ིགནས་ཚོད་ལ་རི་མོར་བྲིས་པ་ཞིག་མེད་ཀྱི། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྒྱལ་

པོའ་ིདབང་ཤུགས་ཀྱིས་ཇི་ཙམ་དུ་ཁྱབ་པའི་ཕྱོགས་དེ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཡུལ་

དེའི་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་ཡིན་པས། དེ་དུས་ཀྱི་བོད་ཁམས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡུལ་

ཉི་ཚེ་ཞིག་གི་མིང་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།།

གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐོར་ཤོག་དྲིལ་ཁ་པའི་ཚིག་སྣ་ཅུང་ཟད་

བསྡུས་ཏེ་བཀོད་པ། ཁར་ཕྱིང་བ་སྟག་རྩེ་ན་ནི་རྒྱལ་སྟག་བུ་སྙ་གཟིགས་(སྟག་

བུ་གཉན་གཟིགས་ཏེ་གནམ་རིའི་ཡབ།) བཞུགས། སྤུར་བའི་ཡུ་སྣ་ན། ཟིང་པོ་རྗེའི་(མི་

འབངས།)ཁྲི་པངས་གསུམ་མཆིས། ཉེན་ཀར་རྟིང་བ་ན་ཟིང་པོ་རྗེ་སྟག་སྐྱ་བོ་

མཆིས། ཟིང་པོ་རྗེ་ནི་བྱ་བ་ཅི་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཤ་སྟག་བྱེད། ལེགས་

པ་ཉེས་པར་བཅུག ཉེས་པ་ལེགས་པར་བཅུག་མཛངས་ཤིང་སྙིང་ཉེ་བ་ལ་ནི་

བློ་གྲོས་བསྟན་ཀྱང་མི་ཉན། མྱི་གཅམ་བུ་ངོ་སྲུང་གི་ཚིག་སྨྲ་བ་དག་ལ་ཆེད་

དུ་མཉན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཟིང་བོ་རྗེ་ཆོས་ལོག་ཅིང་། སྲིད་སྒྱུར་བས། རྗེ་བོ་ཉེས་

དགུ་བྱེད་པ་ལ། མི་གཅིག་གིས་མཐོང་ཡང་གལ་ཏེ་སྨྲས་ན་མི་འོས་པའི་ཆད་

པ་ནན་ཆེ་བས། ཇི་ག་སུས་ཀྱང་ཁོ་ལ་གྲོས་སྟོན་མ་ཕོད་དོ༑ །དེ་ལྟར་རྗེ་བོ་

ནི་བླ་ནས་སྨྱོས། འཁོལ་པོ་ནི་འོག་ན་བཀྲམ་མོ་(ཁ་འཐོར་བའི་དོན་ནོ།)གཅིག་ལ་

གཅིག་སྙིང་མི་བརྟན་ཏེ། ཡུལ་གྱི་སྲིད་ཀྱང་དམས་སོ། །མི་ཡོངས་ཀྱང་ཟིང་

བོ་རྗེ་ལ་འཁང་ངོ་(ཁྲོས་སོ།)དེ་ནས་ཟིང་བོ་རྗེའི་བློན་པོ། གཉན་འཛི་ཟུང་ནག་

པོས། རྗེ་བོ་ལ་གསོལ་བ། རྗེ་བོ་ནི་ཅི་ལ་ཡང་ལོག་པ་ཤ་སྟག་མཛད་པས།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

འོ་སྐོལ་གྱི་སྲིད་ནི་སྲིད་དུ་མ་རུང་། ཆོས་ནི་ཆོས་སུ་མ་རུང་སྟེ། ཡུལ་གྱི་མི་

དབུལ། སྲིད་ཀྱི་ཉམ་དམའ་སྟེ། ན་མོ་བརླག་ཟིན་ན་ཇི་ནོངས་ཤེས་གསོལ་

བས་(ན་མོ་ནི་ཕལ་ཆེར་བྱ་བའི་དོན་ནོ།)ཟིང་བོ་རྗེས་མཉན་དུ་མ་གཏུབ་སྟེ། འདི་སྐད་

ཟེར་བ་ཉེས་སོ་ཞེས་འཛི་ཟུང་ལ་ཆད་པ་ཕབ་བོ། །དེར་འཛི་ཟུང་མ་རངས་

ཏེ། ཁོ་རང་ཡང་རྗེ་བོའ་ིཟླ་ལ་ངན་སྤྱོད་བྱེད་པར་ཞུགས་ཏེ། ནག་པོ་བསྐུས་

ཏེ་དཀར་པོ་བསད། དྲེའུ་རྒལ་ཏེ་(ཞོན་ཏེ་)བསེ་སྒ་བཅག་གོ །དེ་ལ་ཟིང་བོ་

རྗེ་མགུ་ནས།༡ སྟག་སྐྱ་བོའ་ིཡུལ། ༢ ཡུལ་ཡེལ་རབ་སྡེ་བཞི། ༣ ཀླུམ་

ཡ་གསུམ་རྣམས། ཟིང་བོ་རྗེའི་ཁྲི་པངས་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་པ་ལས།

མཁར་སྤུར་བས་བཅད་དེ། ཀླུམ་ཡ་གསུམ་གྱི་སྨད། གཉན་འཛི་ཟུང་གི་བྲན་

དུ་བྱིན་ཏོ། །བྲན་རིས་ཀྱི་ནང་དུ༑ མྱང་ཙེང་སྐུ་ཡང་འཛི་ཟུང་གི་བྲན་དུ་བྱིན་

ཏོ། །འཛི་ཟུང་གི་ཆུང་མ་པ་ཚབ་གཟས། མྱང་ཙེང་སྐུ་བྲན་བྱེད་པ་ལ་དྲེག་ཆེ་

སྟེ། བརྙས་བཅོས་མང་པོ་བྱས་པས། ཙེང་སྐུ་མ་རངས་ཏེ། ཟིང་བོ་རྗེ་ལ་འཛི་

ཟུང་གི་བྲན་བྱེད་མི་ཕོད་ཅེས་འཁང་སྟེ་གསོལ་ཏོ། །ཟིང་བོ་རྗེ་ན་རེ། གཉན་

འཛི་ཟུང་ལས་ང་ལ་སྙིང་ཉེ་བ་མེད་པས། དེའི་བྲན་དུ་ཁྱོད་བཀོལ་མ་རུང་བ་

མེད། རྗེ་མོས་བརྙས་བཅོས་བྱས་ཀྱང་རྗེ་མོ་ལ་དབང་ཡོད་པས་ཉེས་པ་མེད་

དོ། །སྨྲས་པས། ཙེང་སྐུ་མ་རངས་ཏེ་ཡི་ཆད་དོ། །དེ་ཙ་ན། དབའ་ཏོ་རེ་ཁྲུ་གུ་

དང་། གཤེན་ཁྲི་གཞེར་འདོན་ཀོང་གཉིས། འཕྲེན་པའི་རྫིང་ཁར་འཐབ་ནས།

གཤེན་གྱིས་དབའ་བསད་པ་ལ། དབའ་ཡི་ཕུ་བོ་ཕངས་ཏོ་རེ་དབྱི་ཚབ་ཀྱིས།

ནུ་བོ་གཤེན་གྱིས་བསད་པ་ལ་སྟོང་གནང་བར་འཚལ་ཞེས་རྗེ་བོ་ལ་གསོལ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བར༑ ཟིང་བོ་རྗེས། གཤེན་ཁྲི་གཞེར་ནང་བློན་བྱེད་པའི་ངོ་མ་ཆོད་དོ། །དགེ་

བས་མི་དགེ་བ་བསད་ན་བསད་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དབྱི་ཚབ་ཀྱང་མ་

རངས་ཏེ་ཡི་ཆད་དོ།།

དེ་ནས་མྱང་ཙེང་སྐུ་དང་། དབའ་གཉིས་ཀ་ཡི་ཆད་དེ། འགྲོགས་ནས་

ཁྱིམ་དུ་དོང་བ་ལས༑ དབྱི་ཚབ་སྔོན་དུ་དང་། ཙེང་སྐུ་ཕྱི་ན་འགྲོ་བ་ལས། ཙེང་

སྐུས་ཆིག་ལབ་སྨྲས་ཏེ། ཆབ་ཆབ་ནི་ཕ་རོལ་ན། ཡར་ཆབ་ནི་ཕ་རོལ་ན།

མྱིའི་བུ་ནི་མྱིའི་བུ་སྟེ། ལྷ་ཡི་ནི་སྲས་པོ་བཞུགས། རྗེ་བདེན་གྱིས་ནི་བཀོལ་

དུ་དགའ། སྒ་བདེན་གྱིས་ནི་བསྟད་དུ་དགའ།(དོན་ནི། ཆུ་བོ་ཆུ་བོའ་ིཕར་འགྲམ་ན།།

ཡར་ཆབ་གཙང་པོའ་ིཕར་འགྲམ་ན། །མི་ནི་མི་ཡི་བུ་ཡིན་ཡང་། །དོན་ལ་ལྷ་ཡི་སྲས་པོ་བཞུགས།།

བདེན་པའི་རྒྱལ་པོས་གཡོག་ཏུ་བཀོལ་ན་དགའ།།བདེན་པའི་སྒ་ནི་རྒྱབ་ཏུ་བསྟད་ན་དགའ།།ཞེས་

པའོ།)ཞེས་སྙིང་ལ་ཤར་བ་ཁ་ནས་ཤོར་བ་ལ། དབྱི་ཚབ་མདུན་ན་འགྲོ་བའི་

རྣ་བར་ལྷང་ངེར་ཐོས་ཏེ། ཚིག་དེ་ཏོག་གེ་བླངས་ནས། ཙེང་སྐུ་ཁྱོད་ལས་

བདེན་པ་མེད། ཁོ་བོ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་དང་མི་འདྲ་རི་ཞེས་མནའ་བོར་

རོ། །དེར་མྱང་དང་དབའ་གཉིས་ཀ་ཟིང་རྗེ་ལ་སེམས་ལོག་སྟེ། མཁར་ཕྱིང་

བ་སྟག་རྩེར་བཙན་པོ་སྤུ་རྒྱལ་སྟག་བུ་སྙ་གཟིགས་ལ་གློ་བ་ཉེ་བར་བྱས་ཏེ།

མནའ་ཐོ་ཡང་ཆེར་བཅད་དོ།།(གློ་བ་ཉེ་བ་ནི་སྙིང་ཉེ་བ་སྟེ་ཤ་ཚ་ཆེ་བའི་དོན་ནོ།)དེའི་འོག་

ཏུ་དབའ་དབྱི་ཚབ་ཀྱིས་ཞང་བོ་མནོན་བཟང་ཏོ་རེ་སྲོན་བློ་ལ་བཏགས་ཏེ།

(སྙིང་གྲོགས་སུ་བྱས་པའི་དོན།)མནའ་ཐོ་བཅད་པ་ལས། བཟང་ཏོ་རེ་ཤི་ནས། དེའི་

བུ་པང་སུམ་མགྲོན་པོ་ཟིང་བོ་རྗེའི་ནང་འཁོར་བྱེད་པ་ལས་བློ་ལ་བཏགས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཏེ་མནའ་བོར་རོ། །མྱང་སྨོན་ཏོ་རེས་ནི་(འདི་དང་ཙེང་སྐུ་གཉིས་མི་གཅིག་གི་མིང་དུ་

སྣང་།) ཆེས་པོ་ནགས་སེང་བློ་ལ་བཏགས་ཏེ་མནའ་བཅད་དོ། །དེ་ནས་ཁོང་

རྣམས་ཀྱིས། ཆེས་པོ་ནགས་སེང་ལ་འཕྲིན་བགྱིས་ཏེ། སྤུ་རྒྱལ་སྟག་བུའི་

སྙན་དུ་དོན་དེ་གསོལ་བར། བཙན་པོའ་ིཞལ་སྔ་ནས། ངའི་སྲིང་མོ་ཞིག་ཀྱང་

ཟིང་བོ་རྗེའི་གདན་དུ་འདུག་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཁྱེད་ཟེར་བ་བཞིན་བྱའོ་ཞེས་

བཀའ་སྩལ་ནས། པང་གསུམ་འགྲོན་པོ་དང་། མྱང་དང་། དབའ་གསུམ་པོ་

བྲོ་ལེན་དུ། མཁར་ཕྱིང་བར་མཆིས་ནས། ཉིན་མོ་ཕག་ཚལ་གྱི་ཤིང་ཁུང་ན་

སྦས་ཏེ་སྒུགས་ནས་སྡོད་ཅིང་། མཚན་རེ་ཞིང་ཕྱིང་བར་མཆིས་ཏེ། བཙན་

པོ་དང་དབུ་སྙུང་བྲོ་མནའ་གཅོད་པའི་ཚེ། འབངས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྲོ་

བ་མཐོང་ནས་གླུ་བླངས་པ། མི་བཟང་ནི་རྟ་བཟང་ཞིག ཉིན་ཞིང་ནི་ཕག་ཚལ་

ན། མཚན་ཞིང་ནི་ཕྱིང་བར་མཆིས།དགྲ་འམ་ནི་ཟིན་ཅི་ཨང་། (དོན་ནི། མི་མཛེས་

ལ་རྟ་ཡང་བཟང་བ་ཞིག །ཉིན་རེ་བཞིན་ཕག་ཚལ་ནགས་ན་སྡོད། །མཚན་རེ་བཞིན་ཕྱིང་བའི་མཁར་དུ་

འགྲོ།།དགྲ་དང་གྲོགས་གང་ཡིན་ཆ་མ་འཚལ།།)ཞེས་བླངས་སོ།།

འོན་ཀྱང་མི་རིང་བར། ཟིང་བོ་རྗེ་ལ་ངག་ལན་མ་བླན་པར་རྒྱལ་སྟག་

བུ་དགུང་དུ་གཤེགས་སོ། །སྔར་རྒྱལ་སྟག་བུའི་སྙན་དུ་འཕྲིན་ཆེས་པོ་ནགས་

སེང་གིས་བགྱིས་པ་ལས། དེ་ཚུན་ཆད་ནགས་སེང་གི་བྲན། སྦུག་གྱིམ་བཏང་

རྨང་བུས་བགྱིས་སོ། །གྱིམ་བཏང་རྨང་བུས། གཉིད་ལོག་པ་ན་ཁོང་ཅག་གི་

གྲོས་གཏམ་གཉིད་གཏམ་དུ་བརྡོལ་གྱིས་དོགས་ནས། ཁྱོ་མོ་དང་མི་ཉལ་བར་

རི་ལ་ཉལ་ཞིང་། ནུབ་རེ་ལ་ཉལ་ས་འཕོའ།ོ །ཁྱོ་མོ་ལ། ང་ལ་མཚར་གྱི་ཡི་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དྭགས་ཞིག་ཞུགས་འདུག་པས། སུ་ལ་ཡང་མ་སྨྲ་ཞིག་སྨྲས་སོ། །ཇི་ཞིག་ན་

ཆུང་མ་དང་ཁོ་གཉིས་འཐབ་པར། ཆུང་མས། ཁྱོད་ལྟོ་བོ་ཆེ་ལ། ཡི་དྭགས་མ་

བབས་ཀྱི། ལྟོ་སྦྱོར་དུ་ངེས་སོ།།(ལྟོ་ནི་སྒྱུ་དང་ཁྲམ་གྱི་མིང་ངོ་།།)སྨྲས་པས། ཁོ་ཁྲོས་

ཏེ། དེའི་ནུབ་མོ་ནས་མོ་ལ་མཛའ་བར་བྱས་ཏེ། ཞག་གཉིས་གསུམ་ལྷན་ཅིག་

ཉལ་བ་ལྟར་བྱས་ནས། ཁྱོ་མོའ་ིལྕེ་ལ་སོ་བཏབ་སྟེ། དམུར་དམུར་ཏེ་བཅད་

ནས་ཁྱོ་མོ་ཡང་ཤིའོ། །འོན་ཀྱང་ཁོང་རྣམས་ད་དུང་ཟིང་བོ་རྗེ་ལ་དགྲ་བྱེད་མ་

ནུས་པར་ཡོད་སྐབས། གྱིམ་བཏང་རྨང་བུ་ནད་ཀྱིས་བཏབ་སྟེ་རབས་ཆད་

ནས་ཤིའོ། །དེར་རྒྱལ་སྟག་བུ་སྙ་གཟིཀས་ཀྱི་སྲས། བཙན་པོ་སློན་བཙན་

དང་། (འདི་གནམ་རི་ཡིན།)སློན་ཀོལ་མཆེད་གཉིས་ཀྱིས། མྱང་ཙེང་སྐུ་དང་།

དབའ་དབྱི་ཚབ། དབའ་མྱེས་སྣང་། དབའ་བུ་ཚབ། མནོན་འགྲོན་པོ། ཆེས་པོ་

ནགས་སེང་དྲུག་ལ་བྲོ་སྩལ་བའི་ཚིག་ནི། དེང་ཕན་ཆད་ཟིང་བོ་རྗེ་རྒྱབ་དུ་མི་

འདོར་རི། སྤུ་རྒྱལ་པང་དུ་མི་ལེན་རི། སོམ་ཉི་མི་བགྱིད་རི། བརྟུལ་ཕོད་པར་

མི་འཚལ་རི། སྲོག་སྤོངས་མི་འཚལ་རི། བཙན་པོ་སློན་བཙན་གྱིས་བཀའ་ཇི་

སྩལ་བ་བཞིན་མི་མཉན་རི། གཞན་སུས་བསླུས་ཀྱང་མཉན་རི། ཞེས་བྲོ་སྩལ་

ཏེ། མྱང་ཙེང་སྐུ་སོགས་མི་དྲུག་པོ་དེ་བྲོ་ལ་བཏགས་སོ།།

དེ་ནས་དུས་ཆད་བྱས་ནས་སླར་མཆིས་ཏེ། གཅུང་སློན་ཀོལ་དང་།

ཡུམ་སྟོང་བཙུན་གཉིས་ལ་ཡུལ་གྱི་གཉེར་ཁ་བཅོལ་ནས། བཙན་པོ་ཁྲི་སློན་

བཙན་རང་ཉིད་ཞབས་ཀྱིས་བཙུགས་ཏེ། དམག་ཁྲི་དང་བཅས་ཏེ་གཤེགས་

སོ། །མྱང་ཙེང་སྐུ་དང་། མནོན་མགྲོན་པོ་གཉིས་ནི། སྟག་པ་ཤ་རུ་ལ་ཚུན་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཆད་ལ། བྱ་གཅོད་ཅིང་ཉན་རྣར་བཀྱེས་སོ། །(བྱ་གཅོད་པ་བྱ་ར་བྱེད་པའི་དོན་ནོ། །)

དབྱི་ཚབ་དང་ནགས་སེང་གཉིས་ཀྱིས། བཙན་པོ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། ཆུ་བོ་ནི་

རབ་ཏུ་བཏོད་དོ། །དྲ་ལ་ནི་དབྱི་རུ་བཏང་ངོ་། །མཁར་ཡུ་སྣ་ནི་ཕབ། དགུ་གྲི་

ཟིང་པོ་རྗེ་ནི་བཀུམ་མོ། །མང་པོ་རྗེ་སུམ་བུ་ནི་གྲུ་གུའི་ཡུལ་དུ་བྲོས་སོ། །ཕག་

གི་ཡུང་བ་མན་ཆད། རྒོད་བྲོ་སྣ་ཡན་ཆད་བཙན་པོའ་ིཕྱག་ཏུ་སོན་ཏོ། །བཙན་

པོ་ཁྲི་སློན་བཙན་གྱིས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། ཡུལ་ངས་པོ་བྱ་བ་ལས། འཕན་ཡུལ་

དུ་མིང་སྤོས་སོ། །དེ་ནས་ངས་པོའ་ིའབངས། དབའ་དབྱི་ཚབ་ལ་སོགས་

པས། བཙན་པོའ་ིམཚན་གསོལ་བ། ཆབ་སྲིད་ནི་གནམ་ལས་མཐོ། དབུ་

རྨོག་ནི་རི་བས་བཙན་ཏེ། གནམ་རི་སློན་བཙན་དུ་བཏགས་སོ། །དེ་ལྟར་མྱང་

དབའ་མནོན་དང་གསུམ་གྱིས་ཟིང་བོ་རྗེའི་སྲིད། བཙན་པོ་སྤུ་རྒྱལ་གྱི་ཕྱག་

ཏུ་དངར་ཏོ། །(དངར་དང་བསྟར་བྱ་བ་དོན་གཅིག་གོ །)དེ་ནས་གནམ་རི་སློན་བཙན་

གྱིས་ཕྱག་ལྕག་གིས་དྲས་ཏེ། དབའ་དབྱི་ཚབ་ཀྱི་བྱ་དགར། ཟ་གང་གཤེན་

གྱི་ཡུལ་ས་དང་། མལ་དྲོ་ཕྱོགས་ནས། བྲན་ཁྱིམ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་སྩལ་ཏོ། །མྱང་

ཙེང་སྐུའི་བྱ་དགར། གཉན་འཛི་ཟུང་གི་མཁར་སྦུབ་དང་། བྲན་ཁྱིམ་སྟོང་ལྔ་

བརྒྱ་སྩལ་ཏོ། །ཆེས་པོ་ནགས་སེང་གི་བྱ་དགར། འོན་གྱི་སྨོན་མཁར་གྱི་

བྲན་ཁྱིམ་སུམ་བརྒྱ། མནོན་འགྲོན་པོའ་ིབྱ་དགར། ཁོ་ནའི་ཕུ་ནུ་པོ་གནོན་ལ་

སོགས་བྲན་ཁྱིམ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་སྩལ་ཏོ། །མྱང་དབའ་མནོན་དང་གསུམ། ཆེས་

པོ་དང་བཞི། བཙན་པོའ་ིབློན་པོར་བཅུག་སྟེ། བྲན་ཁྱིམ་མང་པོ་དང་༑ ཡུལ་

ཆེན་པོ་སྩལ་ཏོ།།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྒྱལ་པོ་འདིའི་རིང་ལ། ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཟུ་ཙེས་གཙང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་

པོ་མར་མུན་མགོ་བཅད་དེ། གཙང་བོད་ཁྱིམ་ཉི་ཁྲི་བཙན་པོའ་ིཕྱག་ཏུ་ཕུལ་

བར། བཙན་པོ་དགྱེས་ནས་གཙང་ཁྱིམ་ཉི་ཁྲི་ཟུ་ཙེ་ལ་བྱ་དགར་སྩལ་ཏོ། །(ཟུ་

ཙེ་འདི་སྲོང་བཙན་གྱི་བློན་ཡང་བྱས་པ་འོག་ཏུ་གསལ།)དེའི་འོག་ཏུ། བཙན་པོ་མཆེད་

གཉིས་ལ། མོང་སྔོན་པོ་གློ་བ་རིངས་པར། ཟུ་ཙེས་ཁོས་(བཙན་པོ་བཀྲོང་བའི་)

གྲབ་ཤོམས་བྱེད་པ་ཚོར་སྟེ། བཙན་པོ་མཆེད་གཉིས་ལ་སྐུ་ལ་བསྡོ་མ་ནུས་

པར་མོང་སྔོན་པོ་བཀུམ་མོ།།

དེའི་རྗེས་སུ་དྭགས་པོ་འབངས་སུ་མངའ་བ་ལས་ངོ་ལོག་པ་ལ། རྗེ་

བློན་རྣམས་འདུས་ཏེ། དྭགས་པོ་ཕབ་པར་སུས་རྔོ་ཐོགས་པ་དམག་དཔོན་

བགྱིད་དགོས་ཞེས་བཀའ་བགྲོས་པ་ན། སེང་གོ་མྱི་ཆེན་གྱིས། ཁོ་བོས་རྔོ་

ཐོག་ཅེས་ཁས་བླངས་སོ། །དེ་ལ་ཁྱུང་པོ་ཟུ་ཙེ་ན་རེ། ཁྱོད་ལྟ་བུས་དམག་

དཔོན་འོང་ངམ། མི་མཛངས་པ་བྱ་བ་དེ། སྒྱེའུ་ནང་དུ་སྨྱུངས་བུ་བཅུག་པ་

དང་མཚུངས་པར་རྩེ་མོ་ཕྱིར་འཐོན་པ་ཞིག་དགོས་ཞེས་སྨྲས། ཁྱོད་བཙན་

པོའ་ིསྣམ་ཕྱི་(བ་སྟེ་ཞབས་འབྲིང་།)བར་བཀའ་སྩལ་ནས་ལོ་དུ་མ་ཞིག་ལོན་ན།

སེང་གོ་མྱི་ཆེན་མཛངས་ལ་རྔོ་ཐོག་གོ་ཞེས་མི་གཅིག་གིས་ཀྱང་བསྟོད་པ་ཁོ་

བོས་མ་ཐོས་པས། མི་འོངས་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་ནམ་སྨྲས་པས། མྱི་ཆེན་ན་

རེ། མི་ཡོངས་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ལ་སྙན་པར་མི་བརྗོད་པ་ཡང་བདེན་ནོ། །ཁོ་བོ་སྔོན་

སྒྱེའུའི་ནང་དུ་ཞུགས་ཀྱང་མ་ཞུགས། རྩེ་མོ་ཕྱིར་མ་ཕྱུངས་པ་ཡང་བདེན།

གལ་ཏེ་ཁོ་བོ་སྔོན་ཆད་སྒྱེའུའི་ནང་དུ་ཞུགས་ཟིན་ན། རྩེ་མོ་བས་ཡུ་བ་ཡན་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཆད་ཕྱུང་སྟེ་སོང་ཟིན། དེའི་ཕྱིར་དེང་ཁོ་བོས་གསོལ་བ་ཡང་། སྔོན་ཆད་

ཅིའི་ནང་དུ་ཡང་མ་ཞུགས་པས། གདོད་འཇུག་པར་གསོལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་

སྨྲས་པས། བཙན་པོས་ཀྱང་མྱི་ཆེན་ལ་གསོལ་བ་བཞིན་གནང་སྟེ། དྭགས་པོ་

འབངས་སུ་དགུག་པའི་དམག་དཔོན་དུ་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དེ་ནས་སེང་གོ་མྱི་

ཆེན་གྱིས་དྭཊ་པོ་ལྷ་དེ་ལ་བརྒལ་ཏེ། ཐམས་ཅད་འབངས་སུ་བཀུག་གོ། །མྱི་

ཆེན་གྱི་བྱ་དགར། གསེར་ཁུང་རེའུ་རྒལ་གྱི་མི་དང་འབྲོག་དུ་བཅས་ཏེ་སྩལ་

ཏོ། །མི་ཀུན་གྱི་ཁ་ན། སེང་གོ་མྱི་ཆེན་གྱིས། མདུང་མོ་ཐེབས་གཅིག་གིས།

འབྲོག་མོ་ཐང་གང་འཐོབ། ཟེར་བ་བྱུང་། ཉིན་གཅིག་ལ་ཁོང་གིས་དྭགས་པོ་

མི་བརྒྱ་བསད་སྐད་(སེང་གོ་མི་ཆེན་གྱི་མིང་དང་ལོ་རྒྱུས་ཙམ་ད་དུང་ཡང་དྭགས་པོ་རྣམས་ལ་

གླེང་རྒྱུ་ཡོད་འདུག)

དེའི་རྗེས་སུ་མང་སྨོན་ཏོ་རེ་ཙེང་སྐུའི་བུ། ཞང་སྣང་བྱ་བ་བཙན་པོའ་ི

ཞབས་འབྲིང་ནང་མ་འཚལ་ཞིང་གནས་སོ། །(འདི་མང་པོ་རྗེ་ཞང་སྣང་བྱ་བ་སྲོང་བཙན་

གྱི་དུས་སུ་ཡང་བློན་པོ་ཡིན།)དེའི་ཚེ་ན་བཙན་པོ་རྗེ་འབངས་དགྱེས་སྐྱེམས་སྟོན་

མོ་གསོལ་བའི་ཚེ། ཁྱུང་པོ་ཟུ་ཙེས་གླུ་བླངས་ཏེ། གཙང་བཙན་པོའ་ིའབངས་

སུ་ཕུལ་ཚུལ་སོགས་ངོམས་སོ་བྱས་པར། ཞང་སྣང་གིས་ཤགས་ལན་བཏབ་

པས་བཙན་པོ་ཐུགས་མཉེས་ཏེ། ཞང་སྣང་བློན་པོར་བཅུག་ནས། བློན་པོའ་ི

མཚན་མར་དངུལ་གྱི་སུག་བུ་ཆུང་སྩལ་ཏོ།།

༈ དེའི་རྗེས་སུ་དབའ་དབྱི་ཚབ་རྒས་ཏེ། ཉི་མ་འདེ་ཞིང་མཆིས་སྐབས།

བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་(སྒམ་པོ་སྟེ་འདི་དུས་སྲོང་བཙན་དགུང་ལོ་གཞོན་པའི་སྐབས་སུ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ངེས།)ཉེན་ཀར་ནས། སྐྱི་ལུང་དུ་གཤེགས་ཁར། སྙ་ཏོ་རེ་གཙུག་བློན་ལས་

(བརྒྱུད་ནས་)འཕྲིན་གསོལ་ཏེ། གནའ་དུས་སུ། ཟིང་བོ་རྗེ་རྒྱབ་ཏུ་བོར། སྤུ་

རྒྱལ་པང་དུ་བླངས་ཏེ། ཆབ་སྲིད་ཆུར་ནི་བསྲིངས། ཞེང་དུ་བསྐྱེད་བསྐྱེད་ན༑

མྱང་གིས་སྲིད་མ་ཐུབ་སྟེ་བཀྱོན་ཕབ་ནས། (མྱང་ནི་ཙེང་སྐུའི་བུ་ཞང་སྣང་སྟེ་བཀྱོན་

ཕབ་པ་ནི་ཁྲིམས་ཕོག་པའོ།)བདག་ཅག་ཕ་ཚན། བླར་གློ་བ་མ་རིངས་པར་མཆིས་

ན། བདག་རྒན་པོ་ཙམ་ཞིག་མ་གུམ་བར་དུ། དབུ་སྙུང་(མནའ་)ཁུད་པ་ཞིག་

བདག་གི་བུ་ཚ་རྣམས་ལ་སྩོལ་བར་ཅི་གནང་། བཙན་པོ་ཡབ་ནི་བདག་གི་

མཆིས་བྲང་དུ་གདན་གཏིང་བ་ཡང་གནང་ན། (ཡབ་ནི་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་ཡིན་ཞིང་

མཆིས་བྲང་ནི་ཁྱིམ་གྱི་མིང་སྟེ། ཆུང་མ་ལ་ཡང་བརྡ་ཚིག་གི་ཚུལ་དུ་སྦྱར་རོ།།དེས་ན་འདི་ནི་ཡབ་རྒྱལ་

པོ་བདག་གི་ཁྱིམ་དུ་ཕེབས་མྱོང་བའི་དོན་ནོ། །)ད་ནི་ཤུལ་དུ། ལ་མོ་ཆག་པ་ཕྲུམ་(འཕན་

ཡུལ་གྱི་ཆག་ལ་ཡིན་ནམ་སྙམ།)དུ་ཕྱག་ཐབ་ཙམ་ཞིག་གསོལ་དུ་ཅི་གནང་། ཞེས་

གསོལ་བར། བཙན་པོའ་ིཞལ་སྔ་ནས། དྲིན་ཅན་མི་ཡི་ཡིད་མ་བཅད། །ལྷ་ཡི་

རྟ་ལ་རྒལ་མི་དབྱུང་། །སྔོན་ཆད་ངའི་ཡབ་ཀྱི་རིང་ལ། དབའ་ཏོ་རེ་དབྱི་ཚབ་

དང་ཁྱེད་གཉིས། ཆབ་ཕ་རོལ་ཚུ་རོལ་གྱི་དགུང་བློན་དུ་བགྱིད་པར་བསམ་

བསམ་པ་ལས། ཏོ་རེ་ནི་ཤི། ཁྱོད་ནི་རྒས་ཏེ་ཉི་མ་འདེར་གནང་སྟེ་བཞག(ཙེང་

སྐུའི་བུ)མྱང་ཞང་སྣང་ནི་བློན་ཆེན་པོར་བསྐོས་ཏེ་བཞག་ན། ཡབ་ནོངས་ནས།

ཁོ་ཡང་གློ་བ་རིངས་ཏེ་བཀྱོན་ཕབ་པ་ཡིན་ནོ། །(དེ་ཡང་ཞང་སྣང་དང་རྗེ་སྲོང་བཙན་

གྱི་བར་དུ་ཟུ་ཙེས་ཕྲ་མ་བཅུག་སྟེ་ཞང་ལ་ཁྲིམས་ཕོག་ཚུལ་འོག་ཏུ་གསལ།)ད་ཁྱེད་དབའ་ཕ་

ཚན་ནི། གློ་བ་མ་རིངས་པར་བསྡད་པས། ལ་མོ་ཆག་པ་ཕྲུམ་དུ་ཕྱག་ཐབ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཀྱང་གསོལ་ཅིག དབུ་སྙུང་ཡང་གནང་བར་བྱའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དེར་

ལ་མོ་ཆག་པ་ཕྲུམ་དུ་ཕྱག་ཐབ་གསོལ་ཏེ། སྐུ་རྟེན་དུ། ཁྲབ་བསེ་སྣ་བཅུ་དང།

ལྡོང་སྲོམ་གྱི་རལ་གྲི་མདོར་གཅོད་བཅས་ཕུལ་ཏེ། བཙན་པོས་དབུ་སྙུང་

ཡང་གནང་ངོ་། །དབའ་དབྱི་ཚབ་ཕ་ཚན་བདུན་ཀྱང་བྲོ་བོར་རོ། །བཙན་པོས་

བཀའ་སྩལ་བ་ནི། དབྱི་ཚབ་གློ་བ་ཉེ་བས། གུམ་ན་དུར་ཁུང་བཙན་པོ་རང་

གིས་ཕྱག་བདར་ཏེ་རྩིགས་པར་གནང་། བུ་ཚ་གང་རུང་གཅིག་ལ་གསེར་

ཡིག་མི་ཆད་པར་སྩོལ་བར་གནང་སྟེ། ད་ནས་ནི་ཕན་ཆད་དུ། ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་

ང་མ་བཏང་། ང་ཡིས་ནི་ཁྱོད་མི་བཏང་། སོགས་མགུར་ཡང་བཞེངས་སོ། །

དབའ་དབྱི་ཚབ་ཀྱིས་ཀྱང་གླུ་ལན་ཕུལ་ཏེ། དེར་ཕ་ཚན་བདུན་གྱིས་གཏང་

རག་ཆེན་པོ་བཏང་ངོ་། །དབུ་སྙུང་གནང་བའི་གོར་མ་དེ། རྒྱལ་འབྲིང་ལན་

ཏོན་གྱིས་བླངས་ནས་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ་ཅིང་། རྗེས་སོར་གོར་མ་དཀར་པོ་དེ་དབྱི་

ཚབ་ཀྱི་མཆད་པའི་རྨིང་དུ་བརྩིགས་སོ། །(འཆད་པ་ནི་དུར་ཁུང་དང་། གོར་མ་ནི་རྡོ་སྟེ་

མནའ་བསྐྱེལ་ཚེ་རྡོ་བ་རེ་ལག་ཏུ་ལེན་སྲོལ་དེ་ཁམས་དང་འབྲས་ལྗོངས་སོགས་ན་ཉེ་དུས་བར་དུ་ཡོད་

པར་སྣང་)དེ་དུས་དབུ་སྙུང་གནང་བའི་ཚིག་ནི། ད་ཕྱིན་ཆད་ཁྱེད་ཕ་ཚན་གྱིས།

བཙན་པོ་སྤུ་རྒྱལ་གྱི་ཞལ་སྔར་གློ་བ་མ་རིངས་ན། ནམ་ནམ་ནམ་ནམ་ཞ་ཞ་

ཞ་ཞར་ཡང་། དབྱི་ཚབ་ཀྱི་བུ་ལ་མཉེས་པར་བཀྱོན་ཕབ་རི། (ནམ་ནམ་ཞ་ཞར་བྱ་

བ་ནམ་ཡང་བྱ་བ་དང་དོན་གཅིག་སྟེ། ཤེས་རབ་བརྒྱ་པར། དེ་ངག་ནམ་ནམ་ཞ་ཞར་འཕུང་། ཞེས་པ་ལྟ་

བུ་ཡིན། འབྲུག་པའི་ཕལ་སྐད་ལ་ཡང་འདུག)ཕྲ་མ་ཞིག་གསན་ན་ཡང་། ཤགས་བྱས་ཏེ་

ཡུས་བཀྲོལ་ནས། བཀས་མི་བཅད་རི། དབྱི་ཚབ་ཀྱི་བུ་གཅིག་ལ་གསེར་གྱི་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡི་གེ་ལས་སྨད་རི། སྙིང་མ་རིངས་པར་རབས་ཆད་ན། འཁོར་ཡུལ་བཞེས་

རི། (སོགས་མནའ་ཚིག་བཅུ་གཉིས་སྣང་ཞིང་། ཁྲི་སྲོང་གི་ཀླུ་གོང་ལ་བཞེས་པའི་དབུ་སྙུང་རྣམས་རྩེ་

ཞོལ་རྡོ་རིང་བྱང་ངོས་སུ་བཀོད་འདུག་པ་དེ་དག་དང་ཚིག་འགྲོས་ཤིན་ཏུ་མཐུན་པ་ཞིག་འདུག)དབྱི་

ཚབ་ཕ་སྦད་ཀྱི་བྲོ་བོར་བའི་ཚིག་ནི། བཙན་པོ་སྤུ་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་ཡབ་

སྲས་དང་གདུང་རྒྱུད་ལ། གློ་བ་རིངས་རི་(སོགས་ནས།)བཙན་པོས་བཀའ་ཇི་

སྩལ་བ་གཟུགས་སུ་མི་འཛིན་རི།(ཞེས་པའི་བར་བྲོ་ཚིག་བཅུ་གཉིས་སོ།།)

╚དཀྱུས╗་དེ་ལྟར་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་དུས་ཀྱི་བྱུང་བ་རགས་པ་

ཙམ་ཞིག་འདི་དག་གིས་ཤེས་པར་ནུས་ལ། སྤྱིར་གནམ་རིའི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱས་

པ་ཞིག་རང་ཅག་གི་རྒྱལ་རབས་གང་དུ་ཡང་མེད་སྟབས། འདིར་ཤོག་དྲིལ་

ལ་གང་ཡོད་ཕལ་ཆེར་ཆ་ཚང་བར་དྲངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྒྱལ་པོ་འདིའི་

རིང་ལ་དམག་ཆེན་གཡོ་བའི་མགོ་བརྩམས་པ་ཡིན་ཅེས་ཐང་ཡིག་དུ་གསལ་

ལ། འདིས་ཁྲི་བཟུང་བའི་ལོ་དང་སྐུ་ཚེའི་ཚད་སོགས་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་དཀའ་

མོད། འཕན་ཡུལ་དུ་དམག་དྲངས་ཚེ་ཡུམ་ད་དུང་བཞུགས་ཚུལ་དང་། དབྱི་

ཚབ་རྒས་པའི་ཚེ་སྲོང་བཙན་རྒྱལ་པོར་བཞུགས་ཚུལ་སོགས་ལ་དཔྱད་ན་

སྐུ་ཚེ་ཆེས་རིང་དུ་ནི་མ་ཐུབ་པར་མངོན། མཐར་མོན་དུག་གིས་བཀྲོངས་

ཚུལ་འོག་ཏུ་གསལ། དེས་ན་དཀྱུས་མའི་རྒྱལ་རབས་ཤིག་འཆད་ཚེ། འཇིག་

རྟེན་མི་ལུགས་ཀྱི་བྱུང་བ་རྣམས་གཙོ་བོར་བཏོན་དགོས་པ་ཡིན་པས། འདི་

འདྲ་དག་གི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་པོའ་ིཆེ་བ་འདོན་པའི་འཁུལ་དུ་བྱས་ནས། ངོ་

མཚར་བའི་སྣོན་མ་སྣ་ཚོགས་འདེབས་དགོས་པའི་དོན་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

འདི་ནི་རང་བྱུང་བདེན་པའི་ཟླ་བ་སྟེ། །

སྐྱོན་མེད་དུང་གི་ཁ་དོག་གསལ་བ་ལ། །

ཕྱོགས་ལྷུང་ལར་རྒྱའི་རྣ་བ་རིང་བ་ཡི། །

མི་སྡུག་རི་བོང་གཟུགས་ཏེ་ཅི་ལ་བྲི། །

ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐབས་སོ། །

དེའི་སྲས་ནི་སྤུར་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ལྗོངས་འདིར། ལེགས་པའི་སྒོ་རྒྱ་

འབྱེད་པའི་ལུགས་གཉིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྩ་བ་ཐོག་མར་འཛུགས་པའི་མེས་པོ་

ལྟ་བུར་གྱུར་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་པོ་འདི་

ནི། ངེས་པའི་དོན་དུ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་མི་ཡི་ཟོལ་དུ་བྱོན་

པའི་རྩོད་མེད་སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོར་གྲུབ་པས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་

ངེས་དོན་གྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དག་ཀྱང་གཞན་དུ་གྲགས་པ་ལྟར་ལ། འདིར་

ནི་བཙན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་སྲིད་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་མཛད་ཕྲིན་

ཅི་ཞིག་གནང་བའི་ཚུལ་རྣམས། དུས་མཉམ་པའི་སྐྱེ་རྒུ་ཐ་མལ་པ་རྣམས་

ཀྱིས་མཐོང་ཚུལ་ལྟར་བཀོད་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུམ་བུ་གསུམ་ན་ཅུང་ཟད་

གསལ་བ་རྣམས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པར་བྱའོ། །(རྒྱ་མའི་ཡུལ་ཕོ་བྲང་

མི་འགྱུར་བྱམས་གླིང་དུ་བཙན་པོ་སྐུ་བལྟམས་ཚུལ་སོགས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གཞན་ནས་

བསྐང་བར་བྱ་ཞིང་།)(འདིར་ཤོག་དྲིལ་ཀ་པའི་དབུ་ཆ་རལ་སྐྱོན་དུ་གྱུར་པའི་གཤམ་ནས་མར་ལ།)

བཙན་མོ་མུན་ཆང་ཀོང་ཀེ་ཅོ། མགར་སྟོང་རྩན་ཡུལ་བཟུང་གིས་སྤྱན་དྲངས་

ཏེ་བོད་ཡུལ་དུ་གཤེགས་སོ། །བལ་པོ་ཡུ་སྣ་ཀུག་ཏྀ་བཀུམ། ན་རྀ་ད་བ་རྒྱལ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཕོར་བཅུག གནག་ནད་ཆེན་པོ་བྱུང་༑ དེ་ནས་ལོ་གསུམ་ན། བཙན་པོ་ཁྲི་

སྲོང་རྩན་གྱི་རིང་ལའ། ལྀག་སྙ་ཤུབ་བརླག་སྟེ་ཞང་ཞུང་ཐམས་ཅད་འབངས་

སུ་བཀུག་སྟེ་མངའོ། དེ་ནས་ལོ་དྲུག་ནའ། བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་རྩན་དགུང་དུ་

གཤེགས་སོ། །བཙན་མོ་མུན་ཅང་ཀོང་ཅོ་དང་དགུང་ལོ་གསུམ་བཤོས་སོ།།

(སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་གཅིག་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་བཞི་པ་ལྕགས་ཕོ་)ཁྱིའི་ལོ་ལ་

བབས་ཏེ། བཙན་པོ་མྱེས་ཁྲི་སྲོང་རྩན་གྱི་སྤུར་(ཕོ་བྲང་)ཕྱིང་བའི་རིང་ཁང་ན་

མཁྱུད་ཅིང་བཞུགས་ཏེ། བཙན་པོ་དབོན་ཁྲི་མང་སློན་མང་རྩན་མེར་ཀེ་ན་

བཞུགས་པར་ལོ་གཅིག (འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་གཅིག་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་ལྔ་ལྕགས་

མོ)ཕག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་(མང་སྲོང་མང་བཙན་)ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་

ཤིང་། (ཕོ་བྲང་)ཕྱིང་བར་བཙན་ཕོ་མྱེས་ཁྲི་སྲོང་རྩན་གྱི་མདང་བཏང་བར་ལོ་

གཅིག(ཅེས་བྱུང་།)╚དཀྱུས╗འདིར་ཀོང་ཅོ་བོད་ཡུལ་དུགཤེགས། བྱ་

བ་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་སྣང་གི་བོད་དུ་སླེབས་པ་ལ་མི་

བརྩི་བར་འདུག ཀོང་ཇོ་བོད་དུ་ཕེབས་པའི་ལོ་དེ་རྒྱལ་རབས་╚ང╗པ་

ལ་གསལ་བར་འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་གཅིག་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔ་པ་

ལྕགས་གླང་ཡིན། གླང་དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ལོ་དགུ་པ་ལ་སྲོང་བཙན་འདས།

ལོ་གསུམ་ཀོང་ཇོ་དང་ལྷན་དུ་བཤོས་སོ། །ཞེས་བྲིས་པས་ཀོང་ཇོ་ལམ་དུ་

ཞུགས་ནས་རྒྱལ་པོ་དང་མ་མཇལ་བར་ལོ་དྲུག་སོང་བར་སྣང་། དེས་ན་

ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ། མགར་གྱིས་གཡོ་བྱས་ནས། ཀོང་ཇོ་རྗེ་ལ་

མཇལ་དུ་མ་བཅུག་པར་ཡུན་རིང་འགོར་ཚུལ་བྲིས་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཅན་དུ་འདུག་སྙམ། ཕྱིང་བ་བྱ་བ་ནི་གནམ་རིའི་སྐབས་སུ་སྨོས་པའི་མཁར་

ཕྱིང་བ་སྟག་རྩེ་དེ་ཡིན་པར་འདུགམཁྱུད་པ་ནི་སྦས་པའི་དོན་ཏེ། ཁྱི་ལོ་ལ་

མེས་པོའ་ིསྐུ་སྤུར་གསང་རྒྱ་བྱས་ནས་བཞག་ཅིང་། ལོ་དེའི་རྗེས་མར་མདང་

བཏང་བའོ། །ཀོང་ཇོ་བརྫངས་ནས་ལོ་དགུ་ན་བཙན་པོ་འདས་ཚུལ་དང་འདི་

གཉིས་སྦྱར་ཚེ། དོན་ལ་བྱ་ལོར་འདས་ཤིང་ཁྱི་ལོའ་ིམཇུག་ཏུ་གསང་བརྟོལ་

བར་བརྟེན། རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་ལ་ལྕགས་ཁྱི་ལོར་གྲོངས་ཞེས་བྲིས་སོ་སྙམ་

སྟེ་དཔྱད་པར་འཚལ། མདང་བྱ་བ་ནི་འདས་མཆོད་དེ་གནའ་ལུགས་ཤིག་

ཡིན་ཞིང། འབྲོམ་ཁམས་ནས་བྱོན་ཚེ་འཕྲང་ཁ་བེར་ཆུང་ཕའི་མདང་གཏོང་

སར་སླེབས་སོགས་སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འགའ་རེ་ན་ཡང་སྣང་། རྩིས་ཐང་ཆེ་བ་

ལ་མདང་ཆེ་བ་ཞེས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་གི་ཕལ་སྐད་ལ་ཡང་ཟེར༑ མདང་གི་

མཆོད་པ་དེ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཚུལ་མི་ཤེས་ཀྱང་། རྙིང་མའི་ཆོ་ག་འགའ་རེ་

ན་མདང་སྐང་བྱ་བ་ཞིག་འདུག་པ་དེ་ལ། མར་མེ་དང་། ཁྲག་དང་གཏོར་མ་

རྣམས་རིམ་གྱིས་འབུལ་བར་འདུག་པས། ཕལ་ཆེར་དེ་འདྲ་ཞིག་མིན་ནམ་

སྙམ། བལ་པོ་ཡུ་སྣ་ཀུག་ཏི་བཀུམ། ན་རི་ད་བ་རྒྱལ་ཕོར་བཅུག བྱ་བའི་ཚིག་

འདི་གཉིས་ཡ་མཚན་ཆེ་སྟེ། ཛིཥྞུ་ཀཱིརྟི་བཀུམ། ན་ར་དེ་བ་རྒྱལ་པོར་བཅུག་

བྱ་བ་ཟུར་ཆག་གམ་སྙམ་སྟེ། ཛ་དང་ཡ་གཉིས་ནི་རྒྱ་སྐད་ལ་སྒྲ་ཤིན་འདྲ་

བས། ཡ་མཱ་རི་ལ་ཛ་མཱུ་རི་དང་། ཡོ་གི་ལ་ཛོ་གི་སོགས་སུ་འབོད་པ་ལྟ་བུ་

ཡིན། དེ་ཡང་འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱ་དཔེར། བལ་པོའ་ིརྒྱལ་པོ་རྣམས་

ཀྱི་མིང་མཐར་ཆགས་སུ་དྲངས་པའི་མཇུག་ཏུ། ཛིཥྞུཧྱནྟ།ཤསྟསམྦཱཏབིངྷྭསྟྭ

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནེཔལཱངྷིཔཏིསྟ་དཱ་ཞེས། ཛིཥྞུ་ཉིད་ནི་མཐའ་མ་སྟེ། །དེ་དུས་བལ་ཡུལ་བདག་

པོ་ནི། །མཚོན་ཆ་འབབ་པས་རྣམ་པར་འཇོམ། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་མཐའ་མ་ཛིཥྞུ་

ཡིན་ཚུལ་དང་། དེ་མཚོན་གྱིས་གསོད་པར་གསུངས་པས་སོ། །དེས་ན་ཀོང་

ཇོ་བོད་བརྫངས་པའི་ལོ་དེ་རང་ལ་བལ་ཡུལ་འབངས་སུ་བཅུག་གམ་སྙམ་སྟེ།

དེ་ནས་བགྲང་བའི་ལོ་བརྒྱད་ཀྱི་རྗེས་སུ། གོང་མའི་ཕོ་ཉ་ཝང་ཞོན་ཙེ་རྒྱ་གར་

དུ་སླེབས་དུས། བལ་ཡུལ་བོད་ཀྱིའོག་ཏུ་ཡོད་ཚུལ་རྒྱལ་རབས་╚ང╗པ་

ལ་གསལ་བ་བཞིན་ནོ། །འདིར་ལོ་གཅིག་ཅེས་བྲིས་རྣམས་ནི། བྱུང་བ་དེ་

དག་གི་ཡུན་ལ་ལོ་གཅིག་སོང་བྱ་བའི་དོན་ནོ།།

ཤོག་དྲིལ་╚ཁ╗བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའ་ིརིང་ལ། ཡབ་

འབངས་ཀྱིས་ནི་འཁུས་ཡུམ་འབངས་ནི་ངོ་ལོག གཉེན་ཞང་ཞུང་། མཛོ་

སུམ་པ། ཉ་གཉི་དྭགས་པོ། ཀོང་པོ། མྱང་པོ་ཀུན་ཀྱང་ངོ་ལོག ཡབ་གནམ་རི་

སློན་བཙན་ལ་དུག་བོར་ཏེ་བཀྲོངས་སོ། །སྲས་སྲོང་བཙན་སྐུ་གཞོན་ནུ་ལས་

གཟོད་སྐྱེས་ཏེ། ཐོག་མར་དུག་ལས་བྱེད་མཁན་གྱི་དུག་པ་རྣམས་རབས་

བཅད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་(རྩེང་སྐུའི་བུ)མྱང་མང་པོ་རྗེ་ཞང་སྣང་གིས། སུམ་པ་

མཐའ་དག་དམག་བྱེད་མ་དགོས་པར་སྒྱུའི་སྒོ་ནས། ཁྱིམ་གྲངས་མ་ཤོར་བར་

འབངས་རྣལ་མར་བཀུག་གོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བཙན་པོ་ཞབས་ཀྱིས་བཙུགས་ཏེ།

དམག་མ་བྱུང་མ་དྲངས་པར། རྒྱ་དང་འ་ཞ་དཔྱའ་བཅད་དོ། །(འ་ཞ་དེསོག་རིགས་

དིང་སང་ཨུ་རུ་སིའི་ཁོངས་སུ་ཡོད།)ཐོག་མ་དེ་ནས་བཟུང་འ་ཞ་འབངས་སུ་མངའ་

འོ། །དེའི་འོག་ཏུ། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་དང་། མང་པོ་རྗེ་ཞང་སྣང་གི་བར་དུ།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཟུ་ཙེས་ཕྲ་མ་བཅུག་སྟེ། བཙན་པོའ་ིཞལ་སྔར། ཞང་སྣང་གློ་

བ་མི་རིངས་པ་ལ། རིངས་ཞེས་གསོལ་ཏོ། །ཞང་སྣང་ལ་ཡང་། བཙན་པོ་མི་

བཀྱོན་པ་ལ། བཀྱོན་ཞེས་སྨྲས་སོ། །ཞང་སྣང་གི་སེམས་ལ། ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་

བདག་གི་སྙིང་གྲོགས་ཡིན་པས། ཟེར་བ་བདེན་སྙམ་ནས། བཙན་པོའ་ིབཀའ་

བྱུང་ཡང་། མིན་ཞེས་མདུན་དུ་མ་ཕྱིན་པར། མཁར་སྤུར་བ་ལ་བསྡད་པས།

བཙན་པོའ་ིཐུགས་ལ། ཞང་སྣང་གློ་བ་རིངས་པ་བདེན་ཡང་དག་གོ་དགོངས་

ནས། ཞང་སྣང་གི་བྲན་ལ་བཅོལ་ཏེ། ཞང་སྣང་བསླུས་ནས་བརླག་གོ། མཁར་

སྤུར་བ་ཡང་བཤིག་གོ །དེ་ནས་ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཟུ་ཙེས་བཙན་པོ་ལ་གློ་བ་

ཉེ་བར་བྱས་ཏེ། ལར་བཙན་པོའ་ིབློན་པོའ་ིནང་ན་ཟུ་ཙེ་ལས་གློ་བ་ཉེ་བ་སྔོན་

ཆད་མ་བྱུང་ངོ་། །ཟུ་ཙེ་མཛངས་ཞེ་ན་མཛངས། དཔའ་ཞེ་ན་དཔའ་འོ། །མྱི་

གཅིག་ཚོགས། དགུ་ཚོགས་ན། སྤུང་སད་ཟུ་ཙེ་ཞེས་སྨྲའོ༑ །(འདིར་ཤོག་དྲིལ་

ག་ལས་དྲངས་ན་)སྤུང་སད་ཟུ་ཙེའི་མཛངས་ཀྱི་ཚད་ནི། རྩིས་གྲྭ་གསུམ། ཞལ་

ལྕེ་གྲྭ་བཞི་ཡང་རྣ་བས་མཉན་ཞིང་གཅོད། མིག་མང་གྲྭ་གཅིག་ཀྱང་དེའི་ཞར་

ལ་རྩེ་ན་རྒྱལ༑ བྱ་ཕུག་རོན་ཁྱུ་གཅིག་འཕུར་བ་མཐོང་ནས། གཅིག་གཉིས་

གསུམ་བཞི་ལྔ་དྲུག་ཅེས་བགྲང་། བྱ་ཁྱུ་དེ་སླར་འཕུར་ཚེ་ཡང་བགྲང་བར། བྱ་

གཅིག་མ་ཚང་འདུག་པས། ཁྲས་བསད་པ་འདྲ་ལྟོས་ཤིག་སྨྲས་པར། བལྟས་

པ་ན་བྱ་གཅིག་ཁྲས་བཀུམ་འདུག་སྐད། སྤུང་སད་ཟུ་ཙེ། ཚོར་ཆེ་ལ་དཀུ་ཆེ།

(གཡོ་ཆེབའི་དོན།)སྙིང་མཛངས། མྱི་གཅིག་ཚོགས་དགུ་ཚོགས་ན། ཟུ་ཙེ་ལྟ་བུ་

ག་ལ་ཡང་མེད་དོ།།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

╚ཁ╗(གོང་གི་འཕྲོས)དེའི་འོག་ཏུ་ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཟུ་ཙེ་རྒས་ཏེ། ཉི་

མ་འདེར་གནང་བའི་སྐབས་ཤིག ཟུ་ཙེས་བཙན་པོའ་ིསྤྱན་སྔར་གསོལ་བ།

སྔོན་བཙན་པོ་ཡབ་གནམ་རིའི་རིང་ལ། བདག་གིས་གཙང་བོད་འབངས་

སུ་བཀུག་ལ། འོན་ཀྱང་གཙང་ཡུལ་འདི། ཡབ་ཀྱིས་སྤྱན་གྱིས་མ་གཟིགས།

ཞབས་ཀྱིས་མ་བཅགས་ན། བཙན་པོ་སྲས་ཀྱིས་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས། ཞབས་

ཀྱིས་བཅགས་ཏེ། བདག་གི་སྡུམ་པ་ཁྲི་བོམས་སུ་དགྱེས་སྐྱེམས་སྟོན་མོ་

གསོལ་བར་ཅི་གནང་། ཞེས་གསོལ་བར། བཙན་པོས་ཀྱང་ཟུ་ཙེས་གསོལ་

བ་བཞིན་གནང་སྟེ། བློན་པོ་མགར་ཡུལ་བཟུང་ཕོ་བྲང་ཁྲི་བོམས་སུ་སྔོན་དུ་

བཏང་བར། མགར་གྱིས་བརྟགས་པས། (བཙན་པོ་བཀྲོངས་པའི་)སྒྱུ་བཤམས་

པར་ཤེས་ནས། ཡུལ་བཟུང་སླར་བྲོས་ཏེ་བཙན་པོའ་ིསྙན་དུ་གསོལ་ཏོ། །

ཡུལ་བཟུང་གིས་ཚོར་ཏེ་སླར་བྲོས་པ། ཟུ་ཙེས་ཚོར་ནས། བུ་ངག་རེ་ཁྱུང་

ལ། བདག་གི་མགོ་བཙན་པོ་ལ་ཕུལ་ཞིག་ཅེས་སྨྲས་ནས། རང་ཉིད་ལྕེབས་

ཏེ་བཀུམ་མོ། །དེ་ནས་ངག་རེ་ཁྱུང་གིས། ཕའི་མགོ་བཅད་ནས་འཁྱེར་ཏེ།

བཙན་པོའ་ིཕྱག་ཏུ་ཕུལ་ནས། བདག་གི་ཕ་རྒན་པོས་རྗེ་ལ་གློ་བ་རིངས་ཏེ་སྒྱུ་

བཤམས་པ། ཡུལ་བཟུང་གིས་ཀྱང་ཚོར་ནས་བཙན་པོའ་ིཞལ་སྔར་གསོལ་

དུ་བྲོས། བདག་རང་གིས་ཕ་བཀུམ་ནས་མགོ་བཅད་དེ་འདིར་མཆིས་ན། སྲིད་

བརླག་པར་མི་མཛད་པར་ཇི་གནང་ཞེས་གསོལ་བས། བཙན་པོས་ཀྱང་ངག་

རེ་ཁྱུང་གིས་གསོལ་བ་བཞིན་གནང་སྟེ། ཁོའ་ིབྲན་གྱི་ཡུལ་དག་སྔོན་བཞིན་

དུ་བཞག་གོ། །རྒྱལ་པོ་འདིའི་རིང་ལ། ཞང་ཞུང་ལྟ་བུ་གཉེན་མཛད་ནས་ཀྱང་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

བཏུལ་ལོ། །ཐབས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱལ་ཏེ། ཞང་ཞུང་བདག་མཛད་དུ།(རྒྱལ་པོའ་ི

སྲིང་མོ་)བཙན་མོ་སད་མ་ཀར་ལྀག་མི་རྒྱ་ལ་ཆབ་སྲིད་ལ་གཤེགས་སོ། །(འདི་

བག་མར་བཏང་བ་ཡིན་འདུག་ཅིང་ལྀག་མི་རྒྱ་ནི་ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་པོར་མངོན།)བཙན་མོ་ནི་

ལྀག་མི་རྒྱའི་སོ་ནམ་དང་བུ་སྲིད་མི་མཛད་ཅིང་ལོགས་ཤིག་ན་བཞུགས་

པར། བཙན་པོ་དྲལ་གྱི་སྙན་དུ་གསན་ཏེ། (དྲལ་ནི་མིང་པོ་ལ་ཟེར།)བཙན་མོ་དེ་

ལྟར་ལོག་པར་མཛད་ན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཀྲུགས་མར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་མ་

མཛད་པར། ལྀག་མི་རྒྱའི་སོ་ནམ་དང་བུ་སྲིད་བཟུང་ཞིག་ཅེས། སྤུག་གྱིམ་

བཙན་རྨང་ཆུང་ལ་བཀའ་སྩལ་ཏེ། (ཕོ་ཉར་བཏང་སྟེ། རྨང་ཆུང་།)མཁར་ཁྱུང་ལུང་དུ་

མཆིས་ན། བཙན་མོ་མི་བཞུགས་ཏེ། ཆབ་ཉ་ལ་རོལ་ཞིང་། (རོལ་བ་ནི་རྩེད་མོ་རྩེ་

བའི་དོན་ནོ།)མཚོ་མ་པང་དུ་གཤེགས་འདུག་ནས། རྨང་ཆུང་མ་པང་དུ་སོང་སྟེ།

བཙན་མོའ་ིཞལ་སྔར་ཕྱག་བགྱིས་ཚེ། བཙན་མོའ་ིཞལ་ནས། བཙན་པོ་དྲལ་

གྱི་ཐུགས་བདེའམ་མི་བདེ། ཞེས་དྲི་བ་མཛད་པར། ཐུགས་བདེ་ཞེས་གསོལ་

ཏོ།།(ཐུགས་བདེ་བྱ་བ་འདི་ཡི་གེ་རྙིང་བ་མང་པོ་ན་འདུག་སྟེ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྣང།)

རྨང་ཆུང་གློ་བ་བདེའམ་མི་བདེ་ཞེས་སྨྲས་ན། གློ་བ་བདེ་ཞེས་གསོལ་ཏོ། །

དེར་བཙན་མོས། རྨང་ཆུང་(ཁྱོད་ནི)བཙན་པོ་དྲལ་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་དང་འདྲ་

བས། མགྲོན་གྱི་ཕྱག་ལན་ལོངས་ཤིག་ཅེས། ཕྱག་ལན་སྩལ་ནས། བཙན་

མོས་མགུར་བླངས་པ། ཡུལ་གྱི་ནི་སྐལ་ཕོག་པ། ཁྱུང་ལུང་ནི་རྡུལ་མཁར་

ཞིག་(སོགས་སོ། །)མགུར་བླངས་པའི་རྗེས་སུ། རྨང་ཆུང་མཆི་ཕྱག་བགྱིས་པ་

ལས། བཙན་མོའ་ིཞལ་ནས། བཙན་པོ་དྲལ་ལ། བཀའ་ལན་ཡི་གེར་གསོལ་བ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཅང་མ་མཆིས་སོ། །བཙན་པོ་ཞལ་སྔ་ནས་ཐུགས་བདེ་ཞིང་བཞུགས་པ་ལ་

གློ་བ་དགའ་འོ། །བཙན་པོས་བཀའ་སྩལ་བ་ནི། རྔོ་ཅི་ཐོག་གིས་འཚལ་ཞིང་

མཆིས་སོ།།(ཅི་ནུས་སུ་བགྱིད་ལགས་སོ་བྱ་བའི་དོན་ནོ།།)བཙན་པོའ་ིཕྱག་ཏུ་འདི་ཕུལ་

ཅིག་ཅེས་ཞུ་གཡག་(ཞུ་རྟེན་)གཅིག་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་ནས་བསྐུར་རོ། །རྨང་

ཆུང་སླར་བཙན་པོའ་ིསྤྱན་སྔར་མཆིས་ནས། བཙན་མོས་བཀའ་ལན་ཡི་

གེར་གསོལ་བ་ནི་ཅང་མ་མཆིས། མགུར་བླངས་པའི་ཚིག་ནི་འདི་ཞེས་མཆི།

ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་སྟེ་བསྐུར་བ་ནི་འདི་ལགས་ཞེས་གསོལ་བ་ལས། བཙན་

པོས་རྒྱ་ཕྱེས་ནས་གཟིགས་ན། གཡུ་རྙིང་བཟང་པོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་ཞིག་བྱུང་

སྟེ། བཙན་པོས་དགོངས་དགོངས་ནས། ཡུ་བུས་ལྀག་མི་རྒྱ་ལ་རྒོལ་ཕོད་ན་

ནི་གཡུ་ཐོགས་ཤིག་རྒོལ་མ་ཕོད་ན་ནི་བུད་མེད་དང་འདྲ་བས་ཞུ་གྱོན་ཟེར་བ་

ལྟ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ནས། རྗེ་བློན་ཀུན་བློང་བློང་དེ།(བྲེལ་བ་བྱེད་པའི་དོན།)ལྀག་

མི་རྒྱའི་སྲིད་བརླག་གོ །རྒྱལ་པོ་འདིའི་རིང་ལ། ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་པོ་ལྀག་མི་

རྒྱའི་སྲིད་བརླག་སྟེ། ཞང་ཞུང་ཐམས་ཅད་འབངས་སུ་བཀུག་གོ།།

དེའི་རྗེ་འབངས་རྣམས་ཀྱིས་དགྱེས་སྐྱེམས་སྟོན་མོ་གསོལ་བའི་ཚེ།

བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་གྱིས་མགུར་བླངས་པ། ཀྱེ། རྗེ་ཡི་ནི་མཚན་ལ་འདྲི།།

ཁྲི་ཡི་ནི་སྲོང་བཙན་ཞིག། བློན་གྱི་ནི་མྱིང་པ་འདི།།སྟོང་བཙན་ནི་ཡུལ་བཟུང་

ཞིག(ཅེས་པ་ནས་)།ཡུ་བུ་ནི་རྗེ་དང་བློན། །ཡར་མོ་ནི་ཆུ་ཐུང་གི། །མདོ་ནས་ནི་

རྩང་དུ་སྲིང་། །ཡར་མོ་ནི་ཞེང་ཆུང་གི །ལྷོ་ནས་ནི་བྱང་དུ་བསྐྱེད། །ཡུ་བུ་ནི་

རྗེ་དང་བློན། །རྗེ་ཡིས་ནི་འབངས་མ་བཏང་། །འབངས་ཀྱིས་ནི་རྗེ་མ་བཏང་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

(སོགས་སོ།། མཚན་ལ་འདྲི་བྱ་བ་ནི། །མཚན་གང་ཞེ་ན་བྱ་བའོ། །ཚིག་ཕྱི་མའི་དོན་ནི། སྔོན་ཡུལ་

ཡར་མོ་ཙམ་ལས་མེད་པ་ལ། ད་ནི་རྒྱལ་ཁམས་འདི་ཙམ་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱ་བའི་དོན་ནོ།།)དེའི་ལན་

དུ་མགར་གྱིས། དོན་དེ་དང་མཚུངས་པའི་གླུ་བླངས་སོ། །བླ་ན་རྗེ་སྒམ་པ་

ཁྲི་སྲོང་བཙན། འོག་ན་བློན་མཛངས་པ་སྟོང་བཙན་ཡུལ་བཟུང་སྟེ། མངའ་

ཐང་ཆེན་པོའ་ིརྐྱེན་དུ། ཇི་དང་ཇིར་ལྡན་ཏེ། ཕྱིའི་ཆབ་སྲིད་ནི་ཕྱོགས་བཞིར་

བསྐྱེད། ནང་གི་ཁ་བསོ་ནི་མི་ཉམས་པར་ལྷུན་སྡུག་འབངས་མགོ་ནག་པོ་ཡང་

མཐོ་དམན་ནི་སྙམས། དཔྱའ་སྒྱུ་ནི་བསྐྱུངས། དལ་དུ་ནི་མཆིས། སྟོན་དཔྱིད་

ནི་བསྐྱལ། མཛངས་པ་ནི་བསྟོད། དཔའ་བོ་ནི་བཀུར། ཆོས་བཟང་སྲིད་མཐོ་

སྟེ། མི་ཡོངས་ཀྱིས་སྐྱིད་དོ། །བོད་ལ་སྔ་ན་ཡི་གེ་མེད་པ་ལ། བཙན་པོ་འདིའི་

ཚེ་བྱུང་ནས། བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་བཀའ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་དང་། བློན་པོའ་ིརིམ་

པ་དང་། ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀྱི་དབང་ཐང་དང་། ལེགས་པའི་བྱ་དགའ། ཉེས་པའི་

ཆད་པ། ཞིང་འབྲོག་གི་ཐུལ་ཀ་དང་དོར་ཀ བྲེ་ཕུལ་དང་སྲང་ལ་སོགས་པ།

བོད་ཀྱི་ཆོས་གཞུང་བཟང་པོ་ཀུན། བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་གྱི་རིང་ལ་བྱུང་

ངོ་། །མི་ཡོངས་ཀྱིས་བཀའ་དྲིན་ཚོར་བས། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཞེས་མཚན་

གསོལ་ཏོ། །(ཞེསཔའོ། །) ╚དཀྱུས╗ དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཆེན་པོའ་ིམཛད་སྒོ་

རེའི་སྐབས་སུ་རྗེ་བློན་རྣམས་མགུར་རེ་བཞེངས་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་

འདི་ལ་བསམ་ན། རྗེའི་མགུར་ལྷ་བྱ་བ་སོགས་ཀྱང་༑ བཙན་པོའ་ིམགུར་

བཞེས་པ་ལ་མཐུན་འགྱུར་མཛད་པའི་ལྷ་དག་ལ་ཟེར་རམ་སྙམ། དེས་ན་གོང་

གི་འདི་ནི་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དུམ་བུ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ལ། ལར་རྒྱལ་པོ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འདིའི་ཕྱག་རྗེས་གཙོ་བོ་གསུམ་ནི། བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའ་ིས་

ཁྱོན་དུ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྔོན་ཆད་མེད་པའི་ཡི་གེའི་སྲོལ་ཕྱེས་པ་དང། ཐུབ་

པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཐོག་མར་སྤེལ་བ་འདི་རྣམས་ཡིན་ནོ།།

འདིར་བོད་ཡིག་བྱུང་ཚུལ་གྱི་རྒྱལ་རབས་དང་འགྲེལ་བར་ཅུང་ཟད་

དཔྱད་ན། དེ་ཡང་རྗེ་བུ་སྟོན་སོགས་ཀྱིས། ནཱ་ག་རའི་ཡི་གེ་ལ་དཔེ་བྱས་ནས་

ཐུ་མིས་མཛད་པར་བཞེད། (རཉྫ་མདོག་ལྡན་བྱ་བ་ཟུར་ཆག་པའི་)ལཉྫ་དང་ཝརྟུ་

(འཁྱིལ་བ་)གཉིས་ལ་དཔེ་མཛད་ནས་དབུ་ཅན་དང་དབུ་མེད་མཛད་དོ་ཞེས་

མཁས་པ་གཞན་དག་གིས་གསུངས། བོན་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན། སྲོང་བཙན་

གྱི་གོང་དུ་བོན་ཆོས་དེ་ཙམ་དར་བས་ཡི་གེ་མེད་ཟེར་བ་མི་བདེན་ཞིང་། དེ་

ཡང་སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་བྱ་བ་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་བསྒྱུར། དེ་

སྨན་བྲག་ཏུ་འགྱུར། དེ་རིམ་གྱིས་དབུ་ཅན་དང་འབྲུ་མར་འགྱུར་སོགས་ཟེར།

གང་ལྟར་ཡང་ཐུ་མི་དེ་རྒྱ་གར་ན་གུཔྟའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་དག་གིས་སྲིད་སྐྱོང་

པའི་སྐབས་སུ་བྱོན་པ་ཡིན་ཞིང་། ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བ་ནི། ཐུ་མི་དང་དུས་

མཉམ་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཧཪྵ་དང་། ཀུ་མཱ་ར་གུཔྷ་(གཞོན་ནུ་སྦས་པ་དང་།)

སུརྱ་ཝརྨན་(ཉི་མའི་གོ་ཆ།)སོགས་ཀྱི་དུས་སུ་བྱུང་བའི་ཟངས་ཀྱི་གླེགས་བུ་ལ་

སོགས་པ་ད་ལྟའི་བར་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་སོ་སོར་ཡོད་པ་དག་ལ། ཡི་གེ་བཀོད་

པ་རྣམས་བོད་ཡིག་དང་ཧ་ཅང་འདྲ་ཆེ་ཞིང་། ཅུང་ཟད་རྒྱང་ནས་བལྟས་ཚེ་

ལག་མི་མཁས་པ་ཞིག་གིས་བོད་ཡིག་བྲིས་སམ་སྙམ་པ་འཆར༑ ཡིག་འབྲུ་

ཕལ་ཆེར་མ་བསླབ་ཀྱང་ཐོར་རེ་བ་ཞིག་ཀློག་ཐུབ་པར་འདུག དཔེ་མཚོན་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཙམ་བཀོད་ན། གཞོན་ནུ་སྦས་པའི་ཟངས་ཀྱི་གླེགས་བུ་ལ་འདི་ལྟར་སྣང་། ལྷ་

ཆེན་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དཔལ་ཟླ་བ་སྦས་པའི་རྣམ་པར་རྒྱལ་པའི་རྒྱལ་

སྲིད་ཀྱི་ལོ་བཅུ་པའི་སྨིན་དྲུག་གི་ཟླ་བ་ལ།

དེས་ན་བོད་ཡིག་གང་ལ་དཔེར་བཅད་པའི་ཕྱི་མོ་དེ་ཡང་གུཔྟའི་ཡི་གེ་

འདི་ཡིན་ནམ་སྙམ། དེར་མ་ཟད་རྙིང་མའི་གཏེར་ཡིག་གི་གྲས་ཀྱི་བརྡ་ཡིག་

དེ་དག་ཀྱང་གུཔྟའི་ཡི་གེ་ལ་ཤིན་ཏུ་འདྲ་བ་མང་། གཞན་ཡང་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་

ཚེ། དབུ་ཅན་དབུ་མེད་གཉིས་ཀྱང་ཐོག་མ་ཞིག་ནས་མཉམ་དུ་མཛད་པ་མིན་

པར། དབུ་ཅན་འདི་ཀ་རང་མགྱོགས་པར་བྲིས་པ་ལས་དབུ་མེད་རང་་བཞིན་

གྱིས་བྱུང་བ་ལྟར་མངོན་ཏེ། སྔོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་མང་པོ་དང་། ད་ལྟ་ཡང་འབྲུག་

ཡུལ་ན་དར་སྲོལ་ཆེ་བའི་ལྷོ་ཡིག་ཏུ་གྲགས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བལྟས་

ན། དབུ་ཅན་དབུ་མེད་དུ་འགྱུར་ཚུལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལྟར་འདུག་སྟེ།

དཔེར་ན།

འདི་འདྲར་འདུག་ཅིང་། ཡི་གེ་གཞན་རྣམས་ནི་འགྱུར་ཚུལ་གོ་སླ། དེ་

ཡང་སྔ་མོའ་ིཡི་གེ་ཕལ་ཆེར་ལ། བརྩེགས་མ་རྣམས་སྟེང་འོག་ཐད་ཀར་མེད་

ཅིང་། ཅུང་ཟད་སྔ་ཕྱིའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གརེ་བཞིན་དུ་སྣང་

ཞིང། དབུ་མེད་ལ་ནི་ད་དུང་ཡང་ས་དང་ར་གཉིས་མདུན་དུ་བྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་

དེ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་ས་དང་པ་གཉིས་མཉམ་དུ་སྦྲེལ་བ་ལས། དབུ་མེད་ཀྱི་

སྤ་ཡིག་ཡ་ཡིག་འདྲ་བ་ཞིག་བྱུང་དོན་ཡང་དེར་འདུག་ཅིང་། དོན་ལ་ཡིག་

འདིའི་ཕྱེད་སྔ་མ་ཡིག་དང་ཕྱེད་ཕྱི་མ་ཡིག་ཏུ་སྣང་།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཞན་ཡང་ཡིག་མགོའ་ི དང་ཀྱོག་འདི་ཡང་ཨོཾ་ཡིག་གི་གཟུགས་

རིམ་གྱིས་འགྱུར་བར་ཤེས་ཏེ། རྒྱ་དཔེརྣམས་ཀྱི་ལྡེབ་དང་པོ་ལ་ཨོཾ་ཡིག་

རེ་བྲི་སྲོལ་འདུག་ཅིང་། རྒྱ་ཡིག་གི་ཨོཾ་གྱི་གཟུགས་ནི་ད་ལྟའི་བར་འདི་

འདྲར་སྣང་ལ། རང་རེའི་དཔེ་རྙིང་འགའ་རེའི་དབུ་ལ་ཡང་དང་ཀྱོག་འདི་འདྲ་

འདུག རྙིང་མའི་གཏེར་ཆོས་དག་གི་དབུ་ལ་འདི་བྱུང་བ་དེ་ཡང་ཨོཾ་དུ་འདུག་

སྙམ། གཏེར་ཚེག་བྱ་བ་དེ་ལ་ཡང་། འབྲི་གུང་དཔལ་འཛིན་གྱིས། སྒྲ་མདོ་

དང་འགལ་ཞེས་དགག་པ་མཛད་མོད། དེ་སྒྲ་མདོའ་ིརྣམ་བཅད་དུ་མི་འདུག་

གི་བོད་ཡིག་རྙིང་པ་རིགས་ལ་རྐང་པའི་མཐར་ཚེག་དྲག་གཉིས་རེ་དང་།

འགའ་རེ་ལ་ཚིག་རེ་རེ་བཞིན་ཚེག་དྲག་གཉིས་རེའི་བར་དུ་བཙུད་པ་སོགས་

ལྷ་སའི་རྡོ་རིང་ལ་ཡང་འདུག་པས། དོན་ལ་བོད་ཡིག་རྙིང་པའི་སྲོལ་དུ་སྣང་

ལ། ཚེག་སྟེང་འོག་གཉིས་མཉམ་དུ་སྦྲེལ་བ་ལས་དབུ་མེད་ཀྱི་བར་ཚེག་ནར་

མོ་དེ་བྱུང་བར་འདུག དེས་ན་བོད་ཡིག་གི་སྲོལ་གསར་དུ་ཕྱེས་ནས་བཟུང།

ད་བར་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་སོང་ཟིན་མོད། དེའི་བར་ལ་བོད་ཀྱི་བརྡ་

དང་ཡིག་གཟུགས་གཉིས་ཀ་ཆེས་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ནི་མ་འགྱུར་བས། ད་ལྟ་

ཡང་རྒྱལ་པོའ་ིདུས་ཀྱི་རྡོ་རིང་སོགས་ལ་བལྟས་ཚེ་ཚིག་དོན་རགས་རིམ་

ཙམ་རེ་གོ་ཐུབ་པ་ནི། བོད་མི་ཡི་གེ་བྱང་བ་ཀུན་ལ་ཡོད། རྒྱ་གར་ན་ལོ་

ཆིག་སྟོང་གི་སྔོན་གྱི་གུཔྟའི་ཡི་གེ་དང་། དིང་སང་གི་ཡི་གེ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་མི་

འདྲ་བར་འགྱུར་ནས་སྣང་། ལྷག་པར་ཡང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་དུས་ཙམ་ནས་

བཟུང་དཔེ་རྣམས་དཔར་འདེབས་བྱེད་པའི་སྲོལ་དེ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བར་་གྱུར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཅིང་། དིང་སང་ཤིང་དཔར་འབོར་ཆེན་བོད་ཡུལ་ན་ཡོད་པ་འདི་ཙམ་ས་སྟེང་

གཞན་གང་དུ་ཡང་མེད་པར་གྲགས། དཔར་ལས་བྱེད་པའི་མགོ་ཚུགས་པ་དེ་

ནས་བཟུང་ཡིག་གཟུགས་དང་དག་ཆ་སོགས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་སྲོལ་ལུགས་

གཅིག་ལས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་འགྱུར་བར་གནས་པ་ཙམ་བྱུང་། དེས་ན་ད་

དུང་ཡང་རང་རེ་རྣམས་ཇི་སྲིད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དང་ཆོས་སྐད་ལ་ཆ་

འཇོག་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་རིགས་ཀྱང་གཅིག་

ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ཞིང་། དཔེར་ན་ཆོས་སྐད་དུ་བྲིས་པའི་གླེགས་བམ་ཞིག་

མངའ་རིས་ནས་ཨ་མདོའ་ིབར་དུ་འཁྱེར་ཡང་། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལྷོགས་ཤིང་

གོ་ཐུབ་པ་ཡིན།

དེ་མིན་དིང་སང་མཐའ་མི་འགའ་ཞིག་གིས། དབུས་ཀྱི་ཕལ་སྐད། བླ་

དྭགས་ཀྱི་ཕལ་སྐད་སོགས་སྣང་བར་གང་དྲན་གྱི་སྐད་མཛོད་དང་གླེགས་

བམ་སྡེབ་པ་འདི་རིགས། བརྒྱ་ལ་དར་སྲོལ་ཆེ་རུ་སོང་ན། ཡུལ་སོ་སོའ་ི

ཕལ་སྐད་མི་འདྲ་བའི་རྐྱེན་གྱིས། བོད་ཀྱི་སྐད་སྤྱི་ཡང་དུམ་བུར་ཆད་དེ། ནམ་

ཞིག་ན་ཡུལ་སོ་སོའ་ིསྐད་དང་ཡི་གེ་ཕན་ཚུན་བརྡ་མི་འཕྲོད་པ་ཞིག་འོང་ངེས་

ལ། སྐད་ཡིག་སོ་སོར་གྱེས་པས། བསམ་འཁྱེར་དང་སྤྱོད་ལམ་སོགས་ཀྱང་

ཐ་དད་དུ་སོང་སྟེ༑ མཐར་བོད་ཀྱི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁམས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་

སིལ་བུར་འཐོར་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྲོ་བ་ལགས། གལ་ཏེ་ཕལ་སྐད་གསར་པ་

དེ་འདྲ་ཞིག་བོད་ཡུལ་ཀུན་ཏུ་དར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡང་། རང་ཅག་གི་

ཆོས་སྐད་དུ་བྲིས་པའི་མདོ་རྒྱུད་རིག་གནས་ཀྱི་གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འདི་ཀུན་རིམ་གྱིས་སུས་ཀྱང་མི་གོ་བའི་གླེགས་བམ་གྱི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་འགྲོ་

ངེས་པས། སྲོལ་ངན་འདི་འདྲའི་ཕྱོགས་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བག་ཟོན་དགོས་

པ་ལགས།

དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ནི་གུཔྟའི་ཡི་གེ་ལ་དཔེ་བཅད་ནས། ཐུ་མིས་

གསར་བཟོ་མཛད་པར་སྣང་ལ། ལར་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་

ལུགས་གང་ཡིན་དག་ལ། རྒྱ་གར་ན་དེ་དང་དེའི་ཐོག་མའི་ཕྱི་མོ་འདི་ཡིན་ནོ་

སྙམ་པ་རེ་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་ཚེ་

ཡང་། ཟུར་བཞི་གཡུང་དྲུང་གི་རིས་དང་། ཀ་བ་རྣམས་ཕུར་བུའི་དབྱིབས་

སུ་མཛད་ཅེས་གྲགས་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། རྒྱ་གར་ན་སྔོན་གྱི་དགོན་གནས་

ཞིག་རལ་དུ་སོང་བ་དག་མཇལ་བའི་ཚེ་ཡང་། ཟུར་བཞི་གཡུང་དྲུང་གི་རིས་

དང་ཀ་བ་ཕུར་བུའི་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་སོགས་རྒྱན་དང་བཀོད་པ་ཐམས་

ཅད་འདྲ་བར་མ་ཟད། ཐ་ན་ཀ་བ་དེ་དག་གི་ཆེ་ཆུང་གི་ཚད་ཀྱང་། རང་རེའི་

ཇོ་ཁང་གི་ཀ་བ་འདི་རྣམས་དང་ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་ཤུལ་དུ་གཅིག་འཛུགས་

ནུས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བར་སྣང་། དེས་ན་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཡང་

བིཀྲམཤིལའི་ལྷ་ཁང་ལ་དཔེ་བྱས་ནས་བཞེངས་སོ་ཞེས། དཔའ་བོ་གཙུག་

ཕྲེང་སོགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་བདེན་པར་སེམས། མདོར་ན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་

པོ་ཆེན་པོ་འདིས་ནི།

ཚེ་གཅིག་ཡུན་ལ་ཕན་པའི་མི་ཆོས་དང་། །

དོན་གཤིས་འབྲས་བུ་སྩོལ་བའི་ལྷ་ཆོས་ཏེ། །

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

དུས་གསུམ་ཀུན་ཏུ་བདེ་དགའི་དཔལ་སྦྱིན་པའི། །

སྡེ་བཞིའི་ནོར་གྱིས་བོད་ཁམས་ཕྱུག་པར་མཛད། །ཅེས་ཀྱང་སྨྲའོ།།

(ཤོག་དྲིལ་) ╚ང╗བོད་ཀྱི་བཙན་པོའ་ིམཚན་ལ་(ཡོན་བཙན་)སྲོང་

བཙན་ཞེས་ཟེར། ལྷ་བྱ་བར་ཡང་འབོད། བཙན་པོ་དེ་མཁྱེན་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་། སྐུ་

རྩལ་ཆེ། སྐབས་འགར་རྟ་ལ་བཅིབ་སྟེ། གཡག་རྒོད་དང་རྐྱང་སོགས་ལ་རྔོན་

བྱེད་དུ་ཡང་གཤེགས། རྒྱལ་ཁམས་མང་པོ་ཆབ་འོག་ཏུ་བཅུག གོང་མ་ཐེ་

ཙུང་གི་དུས། ཅེང་ཀྭན་གྱི་ལོ་བརྒྱད་པ་(སངས་རྒྱས་འདས་ནས་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱ་དང་

བདུན་ཅུ་དོན་བརྒྱད་)ལ་བོད་ཀྱི་ཕོ་ཉའི་ཐོག་མ་གོང་མའི་ཕོ་བྲང་དུ་སླེབས། གོང་

ནས་ཀྱང་བཙན་པོའ་ིམདུན་དུ་གསེར་ཡིག་པ་ཞིག་བཏང་། དེ་ནས་གོང་མའི་

སྲས་མོ་ཞིག་གྲུ་གུའི་རྒྱལ་པོ་ལ་བག་མར་གནང་བ་སྲོང་བཙན་གྱིས་གསན་

ཏེ། ཕོ་ཉ་ཞིག་སྐྱེས་དང་བཅས་བཏང་ནས། སྲས་མོ་བག་མར་བསླང་བ་གོང་

མས་མ་གནང་། དེ་ལ་སྲོང་བཙན་ཐུགས་ཁྲོས་ནས་བོད་དམག་དྲངས་ཏེ། གྲུ་

གུའི་ཡུལ་བཅོམ་པར། གྲུ་གུ་རྣམས་བྲོས་ནས་མཚོ་སྔོན་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ས་

སྤོས། གྲུ་གུའི་ནོར་ཕྱུགས་དང་། ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་བོད་ཀྱི་ལག་ཏུ་ཤོར།

དེའི་རྗེས་སུ་དང་སྱང་དང་། བ་ཡི་ལང་དང། འཇང་རིགས་རྣམས་ཀྱང་བོད་

ཀྱི་ཆབ་འོག་ཏུ་ཤོར། དེ་ནས་བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་དམག་འབུམ་ཕྲག་གཉིས་

འཁྲིད་དེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་སླེབས། རྒྱའི་ཞིང་ཆེན་ཟོང་ཅོ་བཅོམ༑ དེའི་འོག་ཏུ་གོང་

མ་ལ་ཕོ་ཉ་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་ཡི་གེ་བསྲིང་ཞིང་། གསེར་གྱི་ཁྲབ་ཅིག་ཀྱང་སྐྱེས་

སུ་ཕུལ་བས། གལ་ཏེ་སྲས་མོ་མི་སྟེར་ན་དམག་བྱེད་པ་ཡིན་ཟེར། གོང་མས་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མ་གསན་པར། རྒྱའི་དམག་དཔོན་ཧན་བེ་བྱ་བ་དམག་ཉུང་ཙམ་འཁྲིད་ནས་

བོད་ལ་འཐབ་ཏུ་བཏང་བས། བོད་རྣམས་ཀྱིས་ཁོ་ཕམ་པར་བྱས། དེ་ཙ་ན་རྒྱའི་

འབངས་སུ་ཡོད་པའི་འཇང་རིགས་རྣམས་རྒྱ་ལ་ངོ་ལོག་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཁོངས་

སུ་འདྲེས། གོང་མས་དམག་དཔོན་ནིའུ་ཅི་ད་བྱ་བ་ལ་བཀའ་ཕབ་སྟེ། དམག་

ལྔ་ཁྲི་དང་བཅས་བོད་ཀྱི་སྟེང་དུ་བཏང་། རྒྱ་དམག་རྣམས་མཚན་གཅིག་ལ།

ཟོང་ཅོ་ན་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་དམག་སྒར་སྟེང་དུ་རྒྱུགས་ཏེ། བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་

གཅིག་ཙམ་བསད་པས། བོད་རྣམས་འཇིགས་ནས་ཕྱིར་བྲོས། སླར་ཡང་རྒྱ་

ནག་ཏུ་ཕོ་ཉ་བཏང་སྟེ་བཟོད་གསོལ་བྱས་ཤིང་སྲས་མོ་སློང་བར་གོང་མས་

ཀྱང་གནང་། དེ་དུས་སྲོང་བཙན་གྱིས། བློན་ཆེན་རུ་སྟོང་བཙན་ལ་གསེར་

ཕྱེ་བྲེ་ལྔ་སྟོང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་སུ་བསྐུར་བས་གོང་མ་

ཡང་མཉེས་ཏེ། སྟོང་བཙན་རང་ལ་ཡང་། རྒྱའི་སྲས་མོ་ཞིག་ཆུང་མར་སྩལ་

བར། ཁོ་ན་རེ། ང་ལ་རང་ཡུལ་ན་ཆུང་མ་ཡོད་པས་དེ་དང་ཁ་འབྲལ་དུ་ཡང་

མི་རུང་༑ ལར་ངེད་ཀྱི་བཙན་པོས་བཙུན་མོ་མ་བསུས་པའི་སྔོན་དུ་ངས་ཆུང་

མ་ལེན་པ་ཡང་མི་རུང་ཞེས་བུ་མོ་ལེན་དུ་མ་འདོད་པས། གོང་མ་ཡང་ལྷག་

པར་ཐུགས་མཉེས། ཅེང་ཀྭན་གྱི་ལོ་(འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔ་

ལ་)གོང་མས་འུན་ཅང་ཀོང་ཇོ་བོད་དུ་བརྫངས། རྒྱ་དཔོན་ལི་ཏ་ཙོང་བྱ་བས་

བསྐྱལ། ས་མཚམས་སུ་སླེབས་ཚེ། སྲོང་བཙན་རང་ཉིད་དམག་དང་བཅས་

པས་བསུ་བ་བྱས། པོ་ཧེ་བྱ་བའི་སར་དམག་སྒར་བཏབ། རྒྱ་དཔོན་རྣམས་

དར་ཟབ་ཀྱི་གོས་བཀྲག་མདངས་ཅན་གྱོན་པ་མཐོང་ནས། བོད་རྣམས་ཆས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ངན་པས་ངོ་ཚ་བ་བྱུང་། སྲོང་བཙན་བར་དུ་བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་སུས་ཀྱང་གོང་

མའི་སྲས་མོ་ཆུང་མར་བླངས་པ་མེད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བཙན་པོ་རང་

ཡུལ་དུ་སླེབས་ནས། སྲས་མོའ་ིཆེད་དུ་ཕོ་བྲང་དང་གྲོང་ལ་སོགས་པ་ཡང་

རྩིགས། གོང་མའི་སྲས་མོ་བོད་ཀྱི་མི་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་གདོང་ལ་ཚོན་དམར་

པོ་བྱུགས་པའི་སྲོལ་དེ་ལ་མ་དགའ་ནས། སྲོང་བཙན་གྱིས་ཀྱང་སྲོལ་དེ་ཕྱིན་

ཆད་བྱེད་མི་ཆོག་པར་མཛད༑ བཙན་པོ་རང་ཉིད་ཀྱང་དར་ཟབ་ཀྱི་གོས་གྱོན།

མི་ཆེན་གྱི་བུ་རྣམས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོན་ཏན་སློབ་ཏུ་བཏང། གོང་མ་ལ་ཞུས་ངོར་

རྒྱ་མི་ཡི་གེ་མཁས་པ་འགའ་ཙམ་བོད་དུ་མངགས། གོང་མ་ཀོའུ་ལིའི་ཡུལ་

(ཉེ་དུས་བར་རི་པིན་གྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་དེ་)ནས་སླར་བྱོན་ཚེ། བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་བློན་

ཆེན་སྟོང་བཙན་རྒྱ་ཡུལ་དུ་བརྫངས་ཏེ་ཡི་གེ་ཕུལ་བར། གོང་མ་ཁྱེད་ཕྱོགས་

ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ། ཉི་ཟླའི་འོག་ན་གང་ཡོད་རང་དབང་དུ་འདུས་ཀྱང་།

ཀོ་ལི་རྣམས་ཡུལ་ཐག་རིང་སྟབས་བཀའ་ལ་མ་བརྩིས། དེར་གནམ་གྱི་སྲས་

རང་ཉིད་དཔུང་དང་བཅས་པར་བསྐྱོད་དེ་ཆུ་ཆེན་ལེ་བོ་བར་དུ་ཕེབས་ཤིང་།

གྲོང་ཁྱེར་དང་དམག་རྣམས་ཆམས་ལ་ཕབ་སྟེ། རྒྱལ་ཁ་དང་བཅས་ཕྱིར་བྱོན་

པར་ཐོས། ཁྱིམ་གྱི་ངང་པ་ནི། རིའི་ངང་པ་ལྟ་བུའི་གཤོག་རྩལ་མི་ལྡན་ཡང།

ངང་པའི་རིགས་སུ་མཐུན་པས་ན། འདིར་གསེར་གྱི་ངང་བ་ཞིག་སྐྱེས་སུ་

ཕུལ་བ་ལགས། བྱ་བའོ། (ཚལ་པའི་དེབ་དམར་དུ་དྲངས་པར། གསེར་བྱ་ཆག་ཤིང་བདུན་གྱི་

ཚད། ནང་དུ་ཆང་གིས་གང་བ་ཞེས་བྲིས།)

རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཧཪྵ་གསོན་པའི་སྐབས་བྲམ་ཟེ་ཞིག་རྒྱའི་གོང་མ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལ་སྐྱེས་འབུལ་དུ་བརྫངས། (ཧཪྵ་འདི་བསྟན་འགྱུར་ན་བཞུགས་པའི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་

ཟློས་གར་རྩོམ་པ་པོ་དེ་ཡིན་ཅིང་། རྒྱལ་པོ་འདིའི་རྟོགས་བརྗོད་ཚིགས་བཅད་མ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་

བྲིས་པ། སློབ་དཔོན་པཱནབྷཊྚ་ནགས་ཀྱི་དཔའ་བོས་མཛད་ཟེར་བ་ཞིག་ཀྱང་རྒྱ་གར་ན་སྣང་།)ཅེང་

ཀྭན་གྱི་ལོ་ཉེར་གཉིས་པ་༡༡༩༢ལ། གོང་ནས་གསེར་ཡིག་པ་ཝང་ཧེན་ཙེ་བྱ་

བ་རྟ་པ་སུམ་ཅུ་དང་བཅས་རྒྱ་གར་དུ་བཏང་། དེ་དུས་ཧཪྵ་གྲོངས་ཟིན་ཅིང།

རྒྱལ་ཁམས་མི་བདེ་བའི་སྐབས་དང་འཕྲད། ཧཪྵ་ལ་སྲས་མེད་པའི་རྐྱེན་

གྱིས། བློན་པོ་ཨརྫུ་ན་(སྲིད་སྒྲུབ་)བྱ་བ་ཞིག་ཁྲི་ལ་བསྡད་ཅིང་། ནང་པ་རྣམས་

ལ་ཤིན་ཏུ་འཚེ་བར་བྱས། རྒྱའི་གསེར་ཡིག་པ་བཅོམ་སྟེ། དངོས་ཆས་

རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་འཁོར་ཕལ་ཆེར་བསད། ཝང་ཧེན་ཙེ་རང་ཉིད་ཟླ་བོ་འགའ་

དང་བཅས་མཚན་ལ་བྲོས་ཏེ། བོད་ཀྱི་ཆབ་འབངས་སུ་ཡོད་པའི་བལ་ཡུལ་

དུ་སླེབས་ནས། སྲོང་བཙན་ལ་སྐྱབས་བཙལ་བས། བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་བོད་

དམག་གོ་ཧྲག་ཆིག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་དང་། བལ་དམག་རྟ་པ་བདུན་སྟོང་དང་

བཅས་པ་རྒྱ་གར་དུ་བཏང་། གསེར་ཡིག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཧི་ར་ཧི་ཏ་ལ་

སླེབས། དེ་དུས་ཉིན་གསུམ་ཙམ་ལས་འཐབ་མ་དགོས་པར་རྒྱལ་ས་གཙོ་བོ་

བཟུང་། རྒྱ་གར་པ་སུམ་སྟོང་ཙམ་སྐེ་བྲེགས་ཤིང་། སྟོང་གཅིག་ཙམ་ཉེ་འཁོར་

ན་ཆུ་ཀླུང་ཡོད་པའི་ནང་དུ་བསྐྱུར། རྒྱལ་པོ་ཨརྫུ་ན་བྲོས་ཏེ་ཤོར་བ་སླར་ཡང་

དམག་གསར་པ་དག་ཁྲིད་ནས་འཛིང་དུ་བྱུང་ཡང་། མཐར་བོད་རྣམས་ཀྱིས་

ཁོ་ཕམ་སྟེ། གཉེན་ཚན་དང་བཅས་པ་གསོན་པོར་བཟུང་ནས་རྒྱའི་གོང་མའི་

དྲུང་དུ་བརྫངས། གོང་མ་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས། ཐང་ཐེ་ཙུང་གྲོངས་པའི་སྐབས་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

སུ་ཡང་། བང་སོའ་ིམདུན་ན་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའ་ིའདྲ་བརྙན་ཞིག་ཀྱང་བྱས་

པ་དྲན་ཆེད་དུ་བཞེངས། བོད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་བ་བསད་པ་དང་བཟུང་

པའི་གྲངས་བསྡོམས་ཆིག་ཁྲི་སུམ་སྟོང་ཙམ་ལོངས་པ་བྱུང་། བ་ཕྱུགས་སུམ་

ཁྲི་ལས་མང་བ་ཙམ་འཁྱེར། ལྕགས་རི་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་

ཅུ་ཙམ་བོད་འབངས་སུ་བཅུག དེ་ཐོས་ནས་རྒྱལ་པོ་ཨརྫུ་ནའི་དགྲ་ཟླ་ཀཱ་

མ་རཱུ་པའི་རྒྱལ་པོ་ཀུ་མཱ་ར་ཞེས་བྱ་བ་མགུ་ནས། རྟ་ཕྱུགས་དང་དངོས་ཆས་

ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བོད་ལ་བརྫངས། ཡོའུ་ཧེའི་ལོ་དང་པོ་༡༡༩༣ལ། གོང་ནས་

སྲོང་བཙན་ལ་མག་པའི་ཆོ་ལོ་དང་། དེ་ནས་མཚོ་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོའ་ིགོ་ས་

ཕུལ།(ཡུལ་གཞན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ལ་རྒྱའི་ཆོ་ལོ་ཕུལ་ནས། རིམ་གྱིས་དབང་དུ་འཇུག་པ་འདི་

གནའ་དུས་རྒྱའི་སྲིད་ཐབས་ཡིན་པར་གྲགས།)

དེ་དུས་སྲོང་བཙན་གྱིས། རྒྱ་དཔོན་ཆན་སུན་བརྒྱུད་ནས་གོང་དུ་ཡི་

གེ་བཏང་བར། གནམ་གྱི་སྲས་ཁྲི་ལ་གསར་དུ་བཞུགས་པ་ལགས། གལ་ཏེ་

གོང་མའི་ཆབ་འབངས་ངོ་ལོག་པ་བྱུང་ན། ཁོ་བོས་དམག་དྲངས་ཏེ་གྲོགས་

ཏན་བྱས་པས་ཆོག འདིར་གསེར་གྱི་ཡོ་བྱད་རྣམ་གྲངས་བཅོ་ལྔ་གོང་མའི་

མདུན་དུ་ཕུལ། བྱ་བའོ། །དེའི་རྗེས་སུ་གོང་མ་གསར་པས་བཙན་པོ་ལ་རྒྱལ་

པོའ་ིཆོ་ལོ་ཕུལ་ཞིང་། རྒྱ་ལུགས་ཀྱི་སྟོན་ཆེན་བཏེགས། བོད་ཀྱི་ཞུས་ངོར།

དར་གྱི་འབུ་དང་། ཤེལ་དང་། ཆང་དང་། རང་འཐག་བཟོ་མི་རྣམས་བོད་ལ་

བཏང་། ཆི་ཀོའུའི་ལོ་དང་པོ་༡༡༩༤ལ། སྲོང་བཙན་སྐུ་འདས། གོང་མའི་ཕོ་

ཉ་བོད་དུ་སེམས་གསོ་ལ་བཏང་ཞིང་། གདུང་ལ་མཆོད་འབུལ་བྱས། སྲོང་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཙན་ལ་སྲས་མེད་པས། ཚ་བོ་ཞིག་ཁྲི་ལ་འཁོད། དེ་ན་ཆུང་སྟབས་རྒྱལ་

སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་མགར་སྟོང་བཙན་གྱིས་བསྐྱངས་སོ།།(ཞེས་པའོ།)

╚དཀྱུས╗ དེ་ལ་ཚ་བོ་འདི་སྲས་མང་སྲོང་མང་བཙན་སྔར་ནས་

གྲོངས་པ་དེའི་སྲས་ཡིན་ཅེས་རྒྱལ་རབས་ཡོངས་གྲགས་རྣམས་སུ་བྱུང།

སྤྱིར་སྲོང་བཙན་ལ་སྐུའི་གཉེན་ཚན་དུ་གྱུར་པ་ནི། སྐུ་སྲིང་སརྦ་མ་ཀར་བྱ་

བ་དང་། ཡང་ཤོག་དྲིལ་ཀ་པའི་དབུ་ཤོག་རལ་བ་དེའི་ཐད་ན། སྲོང་བཙན་གྱི་

གཅུང་བཙན་སྲོང་དང་སྐུ་མཆེད་གཉིས་མ་འཆམ་པའི་མཐར། བཙན་སྲོང་

གཉལ་གྱི་ཡུལ་དུ་བཞུགས་སུ་བཅུག་ཅེས་བྲིས་འདུག་པས། གཅུང་བཙན་

སྲོང་བྱ་བ་ཞིག་ཀྱང་འདུག་པ། དེ་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་རྩད་བཅད་པར་བྱའོ།།

དེ་ལྟར་ཀོང་ཇོ་བྱོན་པའི་ལོ་དང་། སྲོང་བཙན་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་

བཞིན། ལྕགས་གླང་དང་ལྕགས་ཁྱི་ཡིན་པར་ལོ་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་

ཞིང་། གོང་འོག་གི་རྒྱལ་རབས་འདི་གཉིས་ཀྱང་མཐུན་པས། དོགས་དཔྱོད་

ཅི་ཡང་མ་དགོས། འོན་ཀྱང་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ནི་གླང་ཡིན་པར་ལོ་རྒྱུས་མང་

པོར་བཤད་ཀྱང་། གླང་དེའི་དབང་ཐང་དང་། དེ་ལོ་སྐོར་གང་གི་ཡིན་པ་ལ་

མཁས་པ་རྣམས་མི་མཐུན། ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་འགོས་ནི་ས་གླང་དུ་བཞེད། བུ་

སྟོན་སོགས་ཀྱིས་མེ་གླང་དུ་གསུངས། ལྷག་པར་འགོས་ཀྱིས་གླང་དེ་དྲུག་ཅུ་

སྐོར་སྔ་མའི་ས་གླང་དུ་བྱས་ནས། སྲོང་བཙན་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཉིས་

བཞུགས་པར་གསུངས། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྙིང་པའི་རིགས་ལ། གླང་

སྟག་སོགས་ཀྱི་ལོ་ཙམ་ལས། ལོ་ཁམས་བཤད་པ་ཡེ་མེད་པས། རབ་བྱུང་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

དང་པོ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་རྣམས་གཏན་ལ་འབེབས་ཚེ། ལོ་རྒྱུས་ཤིན་ཏུ་

མང་པོ་བསྡུར་ནས་དཔྱད་དགོས་པས། ཡང་དག་པར་ནི་འགོས་ལོ་ལྟ་བུའི་

མཁས་པ་མ་གཏོགས་སུས་ཀྱང་མི་ནུས། འོན་ཀྱང་འགོས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལ་

ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ལོང་བས་གླང་མཇུག་གི་ཚུལ་དུ་བྱས་ན་མི་རུང་བ་ཡང་

རེ་གཉིས་ཡོད་དམ་སྙམ། དེས་ན་འགོས་ཀྱི་བཞེད་པ་གསལ་བར་བཤད་ན་

འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཀོའུ་ཙུང་གིས་ས་སྟག་ལ་ཁྲི་བཟུང་དུས་སྲོང་བཙན་

དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ་ཕེབས། ཀོའུ་ཙུང་ལོ་དགུ་བསྡད། དེ་ནས་ཐེ་ཙུང་ཁྲི་ལ་

འཁོད་དུས་སྲོང་བཙན་ང་དགུ་ལ་ཕེབས། ཐེ་ཙུང་གི་ལོ་དགུ་པ་ནས་རྒྱ་བོད་

ཀྱི་འབྲེལ་བྱུང་། དེ་ནས་ལྕགས་གླང་ལ་ཀོང་ཇོ་བག་མར་བརྫངས། དེ་དུས་

སྲོང་བཙན་དོན་གཉིས་ལ་ཕེབས། དེ་ནས་ད་དུང་ལོ་དྲུག་འགོར་བ་བདེན་ན།

སྲོང་བཙན་དོན་དགུ་ལ་ཕེབས་ཚེ་ཀོང་ཇོ་དང་བཤོས། བཙན་པོ་གྲོངས་ནས་

ཀོང་ཇོ་བོད་དུ་ལོ་སོ་གཅིག་བཞུགས་པ་བསྡོམས་པས་ཀོང་ཇོ་བོད་དུ་ལོ་ཞེ་

གཉིས་བཞུགས་པ་སོགས་ཡིན་ཏེ། དེབ་སྔོན་རང་ལ་ཞིབ་ཏུ་གཟིགས་པར་

འཚལ། དེ་ལ་སྲོང་བཙན་འདས་པའི་ལོ་ནི་འགོས་རང་ཉིད་ཀྱང་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་

ལ་བརྟེན་པར་གསལ་མོད། འཁྲུངས་ལོ་དེ་རྒྱུ་མཚན་ཅི་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་པ་

ནམ་ཡང་གསལ་བར་མ་གསུངས། ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ན།

སྲོང་བཙན་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་པར་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ནས་རྒྱ་བཟའ་བསུ་

བའི་གྲོས་མཛད་ཅེས་བཤད་པ་འདི་བདེན་ན། འགོས་ཀྱི་བཞེད་པའི་ལྕགས་

གླང་དེའི་སྐབས། ཀོང་ཇོ་བགྲེས་མོ་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་བཞེས་པ་ཞིག་བག་མར་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འབྱོན་དགོས། དེས་ན་འགོས་ཀྱིས་གདོན་མི་ཟ་བར་ལོ་དྲུག་ཅུ་སྐོར་སྔ་མའི་

ས་གླང་དང་། ཕྱི་མའི་ས་གླང་ནོར་བར་ཟད་དེ། རྩ་བ་འདི་ནས་ནོར་བའི་དབང་

གིས། དར་མས་ཆོས་སྣུབས་པའི་ལྕགས་བྱ་ནས་ལོ་དུ་སོང་བརྩིས་པ་ན་

ཡང་། རེས་དྲུག་ཅུ་སྐོར་གཅིག་ལྷག རེས་དྲུག་ཅུ་སྐོར་གཅིག་ཆད་པ་གཉིས་

དེབ་སྔོན་གྱི་མགོ་མཇུག་ཀུན་ཏུ་ཡོད་པ། ཞིབ་ཏུ་རྩིས་དང་ཤེས། སྤྱིར་སྲོང་

བཙན་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་བཞུགས་ཟེར་མཁན་རྣམས་ཀྱིས། རྒྱལ་པོ་དགུང་ལོ་

དོན་དགུའི་སྐབས་རྒྱ་བཟའ་བག་མར་བཞེས་སོ་བྱ་བ་འདི་འཛུམ་བག་ཅུང་

ཟད་དང་བཅས་ཁས་ལེན་དགོས་པ་བཟློག་ཏུ་མེད་ལ། ཁོང་རྣམས་བརྒྱད་ཅུ་

བཞུགས་ཟེར་བ་དེ་ཡང་། དོན་ལ་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་བསྟན་ཞིག་ལ་བརྟེན་པ་ཙམ་

ཡིན་ལ། རྒྱུད་ཚིག་དེའི་དོན་ཡང་ཆེས་གཞན་ཞིག་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྐབས་སུ་

མ་བབས་པས་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ།།

དེས་ན་ཀུན་མཁྱེན་བུའི་བཞེད་པ་བཞིན་བྱས་ཏེ། སྲོང་བཙན་མེ་གླང་

ལ་འཁྲུངས་། ས་གླང་དེ་ཁྲི་ལ་ཕེབས་པའི་ལོར་བྱས། ལྷག་མའི་ལོ་ཚིགས་

རྣམས་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་སོར་བཞག་བྱས་ནས༑ དེ་ཐམས་ཅད་དྲུག་ཅུ་སྐོར་

གཅིག་གི་ནང་དུ་རྐྱང་རྩིས་སུ་བྱས་ན་རྒྱུ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་ཞིང་། དེ་

ལྟར་བྱས་ཚེ། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱ་དང་རེ་

གཅིག་པའི་མེ་གླང་ལ་སྲོང་བཙན་འཁྲུངས། རང་ལོ་བཅུ་གསུམ་བཞེས་ཚེ་ཁྲི་

ཕེབས། བརྒྱད་བཞེས་ཚེ་རྒྱ་བོད་ཀྱི་འབྲེལ་ཐོག་མར་བྱུང་། ཉེར་ལྔ་བཞེས་

ཚེ་ཀོང་ཇོ་བག་མར་བྱིན། དེས་ན་དེབ་སྔོན་དུ་བོད་རྣམས་ལོ་ངོ་བརྒྱད་ཙམ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

དུ་རྒྱ་ལ་འཐབ་མོ་བྱས་གསུངས་པ་ཡང་། སྲོང་བཙན་གྱི་བཅོ་བརྒྱད་ནས།

ཉེར་ལྔའི་བར་གྱི་ལོ་འདི་རྣམས་ཡིན་པར་སེམས། དེ་ནས་རང་ལོ་སོ་བཞི་

པ་ལྕགས་ཁྱི་ལ་གྲོངས། དེའི་ཤུལ་དུ་ཀོང་ཇོ་ལོ་སོ་གཅིག་བཞུགས་ནས།

འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེའི་ཁྲི་ལོ་བཞི་པ་ལྕགས་འབྲུག་ལ་འདས། དེས་ན་འོག་

ཏུ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་རབས་╚ཀ╗པ་ལས། མང་སྲོང་གི་ཁྲི་ལོ་ཉེར་དྲུག་

ཚར་ནས། རྒྱལ་པོ་འདུས་སྲོང་གི་ཁྲི་ལོ་བདུན་གྱི་བར་དུ་བརྩིས་པའི་ལུག་

གི་ལོ་ལ། བཙན་མོ་མུན་ཅང་ཀོང་ཇོའ་ིམདངས་བཏང་། ཞེས་བྲིས་པ་ཡང་

ཀོང་ཇོ་གྲོངས་ནས་ལོ་གསུམ་ན་མདང་མཆོད་བཏང་བར་འདུག འདི་ལྟར་

བྱས་ཚེ་བོན་གྱི་བྱམས་མ་བྱ་བའི་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཡང་། སྲོང་བཙན་བོན་ལ་སྡང་

བས་དགུང་ལོ་ཡང་སོ་དྲུག་ལས་མ་ཐུབ་ཅེས་བྲིས་པ་དེ་ཡང་། གྲོངས་ནས་

ལོ་གཉིས་ཙམ་གསང་རྒྱ་བྱས་ཚུལ་རྒྱལ་རབས་ཀ་པར་གསལ་བ་དེ་དང་

འགྲིག་འདུག་པས། སྐྱེས་བུ་མང་དུ་སྨྲ་བ་ལ། །བདེན་པའི་དོན་གཅིག་མེད་

པ་མིན། །གསུངས་པ་ལྟར་སྣང་ངོ་། །ལར་བརྒྱད་ཅུར་བཞུགས་དང་། སོ་

བཞི་ལས་ལྷག་མ་བཞུགས་པ་དང་། ཡབ་ཡུམ་གསུམ་མཉམ་དུ་གྲོངས་པ་

དང་ཡང་ཚད་པའི་བསྙུན་གྱིས་རིམ་ཅན་དུ་འདས་པ་དང་། ཀོང་ཇོ་ཤུལ་དུ་

ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་སོགས་མི་འདྲ་བ་འདི་ཀུན། སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་པོའ་ིརྣམ་

པར་ཐར་པ་གཅིག་ཉིད། བློ་གྲོས་རྩིང་ཞིབ་ཀྱི་གདུལ་བྱ་སོ་སོའ་ིདོན་མི་

འདྲ་བར་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། རྒྱལ་པོ་ཡུབ་ཡུམ་སྤྲུལ་

པའི་སེམས་དཔར་སྙིང་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་དག་ལ་ནི། སངས་རྒྱས་ཕར་ཟད།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ས་ཐོབ་འཕགས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་། དུས་གཅིག་ལ་མཛད་པ་མི་འདྲ་བ་

གསུམ་དུ་མ་ཟད། མི་འདྲ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་སྟོན་པ་ལ་ཡང་། འགལ་བ་ཅུང་ཟད་

ཀྱང་འོངས་པའི་དོན་མེད་ལ། དེ་མིན་སེམས་ཀྱི་གཏིང་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

མཛད་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཚད་ཐིག་འདེབས་པའི་བག་ཆགས་ཤིན་ཏུ་འཐུག་

པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། གཅིག་འདོད་ན་གཞན་འདོད་དགོས་པ་འོས་མེད་ལགས་

པས། རང་རང་གིས་ཇི་ལྟར་མོས་པ་བཞིན་བྱ་བར་ཟད་དོ།།

དེ་ལྟར་ཞིབ་མོའ་ིལོ་ཚིགས་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པ་དེ་ཡིན་ལ། རགས་པའི་

དུས་བསྒྲིགས་ན། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་

པོ་ཤཱིཧཪྵ་དང་། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་དང་། ནག་མོའ་ིའཁོལ་

དང་། དབྱུག་པ་ཅན་དང་། ཐང་གུར་གྱི་གོང་མ་ཐེ་ཙུང་དང་། ཏ་ཟིག་གི་གོང་

མ་ཡིཥྚིགེརྡ་རྣམས་དུས་མཉམ་ཞིང་། ཁ་ཆེ་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་སྦྲང་རྩིའི་བློ་

གྲོས་ཀྱང་འདི་དག་དང་དུས་མཚུངས་སོ།།(སྟོན་པ་འདི་ལ་ཁ་ཆེའི་རང་སྐད་དུ་མོ་ཧ་མ་

ཏ་ཞེས་འབོད་པ་རྒྱ་སྐད་དུ་ཟུར་ཆག་ནས་མ་ངྷུ་མ་ཏི་ཞེས་བྲིས་པ་དེ་སྦྲང་རྩིའི་བློ་གྲོས་ཞེས་བསྒྱུར་

བར་འདུག)དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་པར་ཁྲི་ལ་ཕེབས་ཚེ། དབུས་གཙང་གཉིས་

ཙམ་གྱི་བདག་པོ་ཡིན་པ་ལ། ལོ་ཉུང་ངུ་དེ་ཙམ་ཞིག་གི་ཡུན་ལ། ཞང་ཞུང་།

བལ་ཡུལ། རྒྱ་གར་བྱང་ནས་བཟུང་སྟེ། ཤར་དུ་རྒྱའི་ཟོང་ཅོ་ལ་ཐུག་གི་བར་

དབང་དུ་བསྡུས་པ་ཅང་སྲིད་དམ་སྙམ་དུ་ཡང་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། གནའ་

དུས་ཀྱི་གྷི་རིག་གི་དཔའ་བོར་གྲགས་པ། དམག་དཔོན་ཨེ་ལེག་ཟན་ཊར་

གྱིས་ཀྱང། ཏ་ཟིག ཨར་བྷི། རྒྱ་གར་སོགས་ཀྱི་ས་དེ་སྙེད་བཟུང་སྟེ། སླར་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

རང་ཡུལ་དུ་འཁོར་ནས་ཤི་བ་ན། ད་དུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ལས་མ་ལོན་

ཟེར་ན། དྲག་པོ་རྟ་མཆོག་རོལ་པ་མི་གཟུགས་ཀྱི་གོ་ཁྲབ་གྱོན་པའི་རྒྱལ་པོ་

འདི་ལྟ་བུ་ནི་ལྟ་ཅི་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

དེས་ན་རྒྱལ་པོ་འདིའི་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་དཔལ་ནི། བསམ་ན་ངེས་

པར་ངོ་མཚར་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་ཁྲི་སྲོང་ལྟ་བུ་མངའ་ཐང་འདི་དུས་

ལས་རྒྱ་ཆེ་ཡང་གདུང་རྒྱུད་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བའི་ཆབ་སྲིད་ཆེན་

པོ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་སྟེང་དུ། དཔུང་སྟོབས་ལྷག་པར་དར་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་

པོ་འདི་ནི་ཐོག་མར་ཡུལ་ཕྲན་འགའ་ཞིག་གི་བདག་པོ་ཙམ་དུ་བཞུགས་པ་

ལས། ཡུན་ཐུང་ངུ་དེ་ཙམ་ཞིག་གི་རིང་ལ། ལེ་བར་ཁྲི་ཕྲག་དུ་མས་འཁྱུད་

པའི་སའི་ཁྱོན་ལ་མངའ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེ་ཙུང་ནི་ཐང་གུར་གྱི་གོང་

མའི་ཁྲོད་ན་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་གྲགས་སྙན་ཅན་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་ཡང་དོན་ལ་

བོད་ཀྱི་དཔུང་གི་རྔམས་ཟིལ་མ་བཟོད་པའི་ཁར། སྔར་སྲས་མོ་མི་སྟེར་བའི་

ཁ་ཆད་བྱས་པ་ལ་བརྩིས་ཏེ། རེ་ཞིག་འཐབ་པའི་ཁུལ་དུ་བྱས་ཤིང་། བོད་

དམག་ལ་ཉམ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་བའི་མཇུག་ཏུ། ཀོང་ཇོ་ཡང་དེ་མ་ཐག་

གནང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་ཟེར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་བདེན་པར་

འཁུམས་ཤིང་། ཐེ་ཙུང་ནས་བཟུང་རྒྱའི་མཁར་མིག་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་བོད་ཀྱི་

ལག་ཏུ་ཤོར་ཞེས་ཟེར་རོ།།

གཡོ་མེད་སྙིང་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་སྤྱན་རས་གཟིགས། །

ཡུད་ཙམ་ཁྲོས་པའི་སྤྱན་གྱི་སྡང་མིག་གིས། །

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསེར་འབྲུག་སྡེར་ལྔའི་ཁྲི་ལ་འགྱིངས་པ་ཡི། །

མཐུ་ལྡན་གནམ་གྱི་བུ་ཡང་འདར་བར་བྱས། །

ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའ་ིསྐབས་སོ།།

སྲོང་བཙན་གྱི་རྗེས་སུ། བཙན་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་བོད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་

བཞུགས་པ་ཡིན་ཅིང་། མང་སྲོང་འདི་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུའི་

ཚ་བོ་ཡིན། འདི་ཁྲི་ལ་འཁོད་དུས་སྐུ་ན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བས། དོན་ལ་བློན་ཆེན་པོ་

མགར་སྟོང་བཙན་གྱིས་སྲིད་ཀྱི་གཉེར་ཁ་ཐམས་ཅད་བཟུང་སྟེ་ཁྲི་ལོ་བཅོ་

ལྔའི་བར་ཆབ་སྲིད་བསྐྱངས། འདིའི་ཁྲི་ལོ་ལྔ་པའི་ཤིང་སྟག་ལོ་ནས་བཟུང་

འདུན་མ་བསྡུས་བྱ་བའི་སྒྲོས་བྱུང་ཞིང་། དེ་ཡང་རྗེ་བློན་ཐམས་ཅད་འཛོམས་

ཏེ་ལོ་རེ་བཞིན་གྱི་ཆབ་སྲིད་སྐོར་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་བའི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་

པོ་རེ་ཡོད་པར་སྣང་ལ། ཁྲི་ལོ་ཉེར་གསུམ་པའི་དུས་ནས་དབྱར་འདུན་དང་

དགུན་འདུན་གྱི་ཚོགས་འདུ་གཉིས་དང་། ཡང་མདོ་སྨད་ཀྱི་འདུན་མ་བྱ་བའི་

ཚོགས་འདུ་ཞིག་མདོ་སྨད་རང་དུ་ཚོགས་རྒྱུ་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱང་འོག་གི་

སྒྲོས་ལ་གསལ་ལོ།།

╚ཀ╗གོང་དུ་དྲངས་པའི་འཕྲོས། (སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༡༩༤ལྕགས་

ཕོ།)ཁྱིའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་མྱེས་ཁྲི་སྲོང་བཙན་གྱི་སྤུར་ཕྱིང་བའི་རིང་

ཁང་ན་མཁྱུད་ཅིང་བཞུགས་ཏེ། བཙན་པོ་དབོན་ཁྲི་མང་བཙན་མེར་ཀེ་ན་

བཞུགས་པར་ལོ་གཅིག (སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༡༩༥ལྕགས་མོ།)ཕག་གི་ལོ་ལ་

བབས་ཏེ། བཙན་པེ་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་ཤིང་། ཕྱིང་བར་བཙན་ཕོ་མྱེས་ཁྲི་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

སྲོང་བཙན་གྱི་མདང་བཏང་བར་ལོ་གཅིག (སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༡༩༦ཆུ་ཕོ་)

བྱི་བའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་(མང་སྲོང་མང་བཙན་ཕོ་བྲང་།)ཉེན་ཀར་

ན་བཞུགས་ཤིང་༑ བློན་ཆེན་(མགར་)སྟོང་བཙན་གྱིས། གློ་བོ་དང་རྩང་རྒྱའ་

(འབངས་སུ་)བཀུག་པར་ལོ་གཅིག(འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༡༩༧པ་ཆུ་མོ་གླང་གི་ལོ་

ལ་བབས་ཏེ)བཙན་པོ་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་ཤིང་བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་གྱིས།

གཡུག་ཏུ་གནག་ལིངས་(ཏེ་ཤ་ཁྲལ་ཆེན་པོ་)བཏབ། ང་རྒྱལ་མང་པོ་རྗེས་ཞིང་

གི་ཕྱིང་རིལ་(ཏེ་ཡུལ་མིའི་སོ་ནམ་གྱི་གཉེར་ཁ་)བགྱིས། ར་སང་རྗེ་བློན་རིས་སྟག་

རྒྱ་དང་ཞིང་གི་ཚོང་ཆེན་སྦྱར། (འདི་ནི་སྟག་རྒྱ་བྱ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་བོད་གཉིས་ཚོང་

འབྲེལ་བྱས་སམ་སྙམ།)ཞང་ཞུང་ཡུལ་གྱི་མངན་(སྟེ་རྫོང་དཔོན) དུ་སྦུག་གྱིམ་བཙན་

རྨང་ཆུང་བཅུག(པ་སྟེ་བསྐོས། རྨང་ཆུང་འདི་སྔར་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐབས་བང་ཆེན་དུ་བྱས་ཏེ་

ཞང་ཞུང་ཡུལ་དུ་བཏང་བ་དེ་ཡིན་ནམ་སྙམ།)མདོ་སྨད་དུ། ཀ་མ་ཁྲི་བཟང་བྱེ་མདའ།

ཐོང་མྱིས་བཀུམ་སྟེ་ཤ་གཉེརད་བ་(སྟེ་དགྲ་ཤ་གླན་)པར་ལོ་གཅིག(འདས་རྗེས་ཀྱི་

༡༡༩༨ཤིང་ཕོ)སྟག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་ཕོ་མེར་ཀེ་ནའ་བཞུགས་ཤིང།

བློན་སྟོང་བཙན་གྱིས་(ཡུལ་)མོང་ཕུ་སྲས་འཛོད་དུའ་(འདུན་མ་)བསྡུས་ཏེ།

རྒོད་གཡུང་(སྟེ་ཕོ་རྒོད་དང་ཕལ་བའི་ཁྱད་པར་)དབྱེ་ཞིང་། མཁོ་ཤམ་(སྟེ་གྲབས་ཤོམ་)

ཆེན་པོ་བགྱི་བའི་རྩིས་མགོ་བགྱིས་པར་ལོ་གཅིག (འདས་རྗེས་ཀྱི༡༡༩༩ཤིང་མོ)

ཡོས་བུའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་མེར་ཁེ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་

སྟོང་བཙན་གྱིས་(ཡུལ)འགོར་ཏིང་བཀའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡི་གེ་བྲིས་པར་ལོ་

གཅིག (འདས་རྗེས་ཀྱི༡༢༠༠མེ་ཕོ)འབྲུག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་མེར་ཀེ་ན་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་གྱིས་གཙང་གི་ཡུལ་མར་དུ་ཤ་ལིངས་

(ཏེ་ཤ་ཁྲལ)ཆེན་པ་བཏབ་པར་ལོ་གཅིག (འདས་རྗེས་ཀྱི༡༢༠༡མེ་མོ)སྦྲུལ་གྱི་ལོ་ལ།

བཙན་པོ་མེར་ཀེ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན། དབྱར་སྙིང་དྲུང་

གི་གཡོ་ཐལ་བ་གོང་ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག (འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༢༠༢ས་ཕོ)རྟའི་ལོ་

ལ་བཙན་པོ་མེར་ཀེ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་དབྱར་སྙིང་དྲུང་

གི་སྣ་རིངས་ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག (ལོ་འདི་མགར་སྟོང་བཙན་རྒྱ་ནག་ཏུ་སླེབས་པའི་

ལོ་ཡིན་པ་རྒྱལ་རབས╚ང╗པར་གསལ་བས། སྙིང་དྲུང་བྱ་བའི་ཡུལ་དེ་ཡང་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཡུལ་

ཞིག་ཡིན་ནམ་སྙམ་ལ། མཚོ་སྔོན་ལྷོ་ངོས་སུ་བློན་པོ་གསེར་ཆེན་བྱ་བའི་རི་ཡོད་པ་དེར་མགར་ཡུན་

རིང་བཞུགས་ཚུལ་ཨ་མདོ་རྣམས་ལ་ངག་སྒྲོས་ཀྱང་སྣང་། དེས་ན་ལོ་རྗེས་མར་རྒྱ་ནག་ནས་སླར་

འཁོར་ཏེ་འ་ཞ་ཡུལ་དུ་ཕེབས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ)(འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༢༠༣ས་མོ)ལུག་གི་ལོ་ལ་

བབས་ཏེ། བཙན་པོ་སྦྲགས་ཀྱི་ཤར་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་

འ་ཞ་ཡུལ་ན་མཆིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་མང་པོ་རྗེས། མཆེ་ནག་སྟོང་རུར། རྒྱ་སེའུ་

དེན་སང་དང་། ནོལ་ཐབས(ཏེགཡུལ་ཐབས)བགྱིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་ཀྱང་གུམ་ཞིང་

བརྒྱད་ཁྲི་སྟོང་ལ་རྡུགས་པར་ལོ་གཅིག (ཨ་མདོ་རྡོ་བིས་བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་སྟོང་རུའི་མཚོ་

ནག་ཏུ་གྲགས་པ་ཡོད་པས་ཡུལ་དེ་ཕྱོགས་སུ་དམག་འཐབ་པར་མངོན། རྒྱ་དམག་ཁྲི་ཕྲག་བརྒྱད་

ཀྱིས་བོད་དམག་ཆིག་སྟོང་མ་ཐུབ་པར་ཐབས་རྡུག་པ་བྱ་བའི་དོན་ནོ)(འདས་རྗེས་ཀྱི༡༢༠༤ལྕགས་

ཕོ)སྤྲེའུའི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་མལ་དྲོའ་ིསྐེ་བྱེ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་

སྟོང་བཙན་འ་ཞ་ཡུལ་ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༠༥ལྕགས་མོ)བྱ་གག་གི་

ལོ་ལ། བཙན་པོ་མེར་ཀེ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་འ་ཞ་ཡུལ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག(༡༢༠༦ཆུ་ཕོ)ཁྱིའི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་རྐོང་གཡུག་ཏུ་

འགོརད་མཛད་ཅིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་གྱིས། དུ་གུལ་དུ་ཞང་ཞུང་གི་

འཁོས་(ཏེ་གཉེར་ཁ)གྱིས་པར་ལོ་གཅིག་(ལོ་འདི་མགར་གྱིས་གྲུ་གུ་ལ་དམག་རྒྱབ་པའི་ལོ་

ཡིན་པས་དུ་གུལ་བྱ་བ་ཡང་གྲུ་གུ་ལ་ཟེར་རམ་སྙམ) (༡༢༠༧ཆུ་མོ)ཕག་གི་ལོ་ལ། བཙན་

པོ་སྣམ་སྟོང་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་འ་ཞ་ཡུལ་ན་མཆིས་

པར་ལོ་གཅིག(༡༢༠༨ཤིང་ཕོ)བྱི་བའི་ལོ་ལ་བཙན་པོ་བྱང་རོལ་དུ་བཤེགས་

ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་འ་ཞ་ཡུལ་ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༠༩ཤིང་

མོ)གླང་གི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་ཟྲིང་གི་ལྡུ་ནག་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་

བཙན་འ་ཞ་ཡུལ་ན་མཆིས་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༡༠མེ་ཕོ)སྟག་གི་ལོ་ལ་བབས་

ཏེ། བཙན་པོ་ཟྲིང་གི་ལྡུ་ནག་སླད་མ་ན་བཞུགས་ཤིང་། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་

འ་ཞ་ཡུལ་ནས་སླར་འཁོརད་ཏེ་(ཡུལ)ཟྲིང་མདར། ཐོང་མྱིག (འབྲས་ཀྱི་ནད་

ཚ)བྱུང་བར་ལོ་གཅིག (༡༢༡༡མེ་མོ)ཡོས་བུའི་ལོ་ལ་བཙན་པོ་འོར་མང་དུ་

གཤེགས་ཏེ། བློན་ཆེན་སྟོང་བཙན་རིས་པུར་གུམ་པར་ལོ་གཅིག་(ལོ་འདིར་

མགར་གྲོངས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་དེབ་ཐེར་དམར་པོ་དང་སྔོན་པོར་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་དྲངས་པ་ལས།

མགར་གྱིས་གྲོགས་བྱས་ནས་ལོ་བཅོ་ལྔ་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས་ཞེས་བྱུང་ལ། འདིར་ཡང་བྱི་བ་ནས་

སྟག་གི་བར་གྱི་ལོ་བཅོ་ལྔ་ལ་མགར་གྱི་བྱ་བ་རྣམས་བྲིས་ནས། ལོ་དེའི་རྗེས་མར་མགར་གྲོངས་ཞེས་

བྲིས་པ་རྣམས་གུང་འགྲིགས་པར་སྣང)(༡༢༡༢ས་ཕོ)འབྲུག་གི་ལོ་ལ་བཙན་པོ་སྒྲགས་ཀྱི་

ཤར་ན་བཞུགས་ཤིང་། དྲི་མ་ཁོལ་དུ་དགྲ་བཞི་(སྟེ་དམག་སྒར)བརྩིགས་པར་ལོ་

གཅིག (༡༢༡༣ས་མོ)སྦྲུལ་གྱི་ལོ་ལ་བཙན་པོ་ཟྲོང་གི་ལྡུ་ནག་ན་བཞུགས་ཤིང་།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འ་ཞ་མང་པོ་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་གཏེའུ་བསྡུས་པར་(ཏེ་འབངས་སུ་སྡོད་པའི་གན་རྒྱ་ཕུལ་

བར)ལོ་གཅིག་(༡༢༡༤ལྕགས་ཕོ)རྟའི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་འོ་དང་ན་བཞུགས་ཤིང་།

ཇི་མ་ཁོལ་དུ་རྒྱ་མང་པོ་བཏུངས་པར་(སྟེ་བསད་པར)ལོ་གཅིག་(འདིའི་འོ་དང་བྱ་བ་

ལྷ་ས་ལ་ཟེར་བར་མངོན། དེབ་སྔོན་དུ་མང་སྲོང་གི་ཁྲི་ལོ་ཉེར་གཅིག་པ་རྟའི་ལོ་ལ་བོད་དམག་གིས་ཐང་

གི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱབ། ཡུ་གུར་གྱི་ཡུལ་ཐུད་བླངས་བྱ་བའི་ལོ་འདི་ཡིན་པར་འདུག)(༡༢༡༥ལྕགས་

མོ)ལུག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་དབྱརད་ལྟམ་གྱི་ར་སྔོན་ན་བཞུགས་

ཏེ། དགུན་ཉི་མངས་ཚལ་དུ་གཤེགས་ཤིང་། བཙན་མོ་སྙ་མོ་སྟེང་(ཡུལ)སྙ་

ཤུར། སྤུངས་རྒྱ་རྒྱུག་ལ་བག་མར་གཤེགས་པར་ལོ་གཅིག (འདི་རྒྱལ་པོའ་ིསྐུ་

མཆེད་ཅིག་ཡིན་པར་སྣང)(༡༢༡༦ཆུ་ཕོ)སྤྲེའུའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་དབྱརད་

ཤངས་ཀྱི་སུམ་ཆུ་བོ་ན་བཞུགས་ཤིང་། དགུན་ན་བ་གླིང་དུ་གཤེགས་ཏེ༑

ནད་འབྲུམ་བུས་བསྙེངས་པར་(ཏེ་སྙུངས་པར)ལོ་གཅིག (ཡོས་ལོ་ལ་མགར་གྲོངས་

ནས། སྤྲེལ་ལོའ་ིབར་གྱི་ལོ་དྲུག་པོ་འདི་ལ། མགར་གྱི་ཚ་བོ་ཞང་བློན་པྲ་མོ་དང། འབངས་ཀྱི་དཔྱའ་

གཅོད་མཁན། དབའ་སུམ་སྣང་གིས་བྱས། དེ་ནས་མགར་སྙན་བློ་ཆེན་དུ་བསྐོས་པ་ཤོག་དྲིལ་ག་པར་

གསལ)(༡༢༡༧ཆུ་མོ)བྱ་གག་གི་ལོ་ལ་བཙན་པོ་དབྱར་སྟོད། ཕོ་དམ་མདོ་ན་

བཞུགས་ཤིང་། དབྱར་སྨད་སུམ་ཅུ་པོར་སྤོས་ཏེ། འདུན་མ་(སྟེ་དབྱར་གྱི་ཚོགས་

འདུ)འདོང་ཀའི་ནེ་ཙོ་ལུང་དུ་(མགར་གྱི་བུ་ཆེ་བ)མགར་བཙན་སྙ་ལྡོམ་བུ་དང་།

(བུ་འབྲིང་པོ)ཁྲི་འབྲིང་བཙན་བྲོད་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ། འབྲོག་མཁོས་ཆེན་

པོ་བགྱིས། དགུན་(བཙན་པོ)ཕོ་བྲང་ཤངས་ཀྱི་རབ་ཀ་ཚལ་དུ་གཤེགས་ཤིང་

། (དགུན་གྱི)འདུན་མ་དུངས་དུངས་ཀྱི་སྟག་ཚལ་དུ་བསྡུས་ཏེ། མུན་མིག་རྐང་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཏོན་བགྱིས། ཕ་ལོས་(འབངས་སུ)བཀུག་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༡༨ཤིང་ཕོ)ཁྱིའི་ལོ་

ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་དབྱར་ཟྲིང་ན་བཞུགས་ཤིང་། ལྕོག་ལ་(ངོ)ལོག་པ་

དང་། དགུན་ཚང་བང་སྣར་གཤེགས་ཏེ། འདུན་མ་གླག་གི་པུ་ཆུང་དུ་འདུས་

ཏེ། ཞུགས་ལོང་དམར་པོ་རྩིས་པར་ལོ་གཅིག (ཞུགས་ལོངས་དམར་པོ་བྱ་བ་དམག་

རུ་ཞིག་གི་མིང་ཡིན་ནམ་སྙམ) (༡༢༡༩ཤིང་མོ)ཕག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། དཔྱིད་ཞེ་

ཤིང་དུ་གཤེགས་ཏེ། བཙན་མོ་ཁྲི་མ་ལོད་ཀྱིས། སྟོན་མོ་ཆེན་མོ་གསོལད།

(འདི་ལ་ཕྱི་ཁྲི་མ་ལོད་ཅེས་འབྱུང་བས། སྲོང་བཙན་གྱི་བཙུན་མོ། ཁྲི་བཙུན་ཡིན་སྲིད་དམ་དཔྱད་

ལ། རྒྱལ་མོ་འདི་དབང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ཚོད་འདུག)འབོན་ང་རྒྱལ་ཁྲི་ཟུང་གིས།

གསེར་ཟངས་ཆེན་པོ་གསོལ་པ་དང་། དབྱརད་བལ་པོ་ན་བཞུགས་ཤིང།

བློན་བཙན་སྙས། ཤིམས་ཀྱི་གུ་རན་དུ་ཞང་ཞུང་གི་མཁོས་བགྱིས་ཏེ། གྲུ་

གུ་ཡུལ་དུ་ལྟང་ཡོར་མཆིས། དགུན་བཙན་པོ་འོན་གྱི་སྣ་བོ་ནར་བཞུགས་

པར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༠མེ་ཕོ)བྱི་བའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། དབྱརད་བཙན་པོ་སྤྲགས་

ཀྱི་ཤར་ན་བཞུགས་ཤིང་། དགུན་ཚང་བང་སྣ་ནས་ཁྲི་མང་སློན་(ཏེ་མང་སྲོང་

མང་བཙན)དགུང་དུ་གཤེགས། བཙན་ཕོ་སྲས་ཁྲི་འདུས་སྲོང་། སྒེགས་ཀྱི་ལྷ་

ལུང་དུ་བལྟམ་(པ་སྟེ་སྐུ་འཁྲུངས) བློན་བཙན་སྙས་གྲུ་གུ་ཡུལ་དུ(དམག)དྲངས་

ཏེ། ལྡུམ་བུ་ཁྲི་བཤོས་ཁྲོམ་འཚལ་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༡མེ་མོ)གླང་གི་ལོ་ལ།

བཙན་པོ་ཡབ་ཀྱི་སྤུར(ཏེ་སྐུ་གདུང)བ་ལམ་ན་མཁྱུད་ཅིང(སྟེ་སྦས་ཤིང)བཞུགས་

ཏེ། རྒྱེ་ཤིན་ཁུ་བུལ་བུ་དང་། ལྕོག་ལ་རིང་ཙུག་སྐོར་གཉིས། གློ་བ་རིངས་ཏེ།

ཞང་ཞུང་ངོ་ལོག་ཅིང་། བཙན་པོ་ཁྲི་འདུས་སྲོང་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་པར་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལོ་གཅིག (༡༢༢༢ས་ཕོ)སྟག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་ཡབ་ཀྱི་རིང(སྟེ་སྐུ་

གདུང)བ་ལམ་མཁྱུད་ཅིང(སྟེ་སྦས་ཤིང)བཞུགས་ཏེ་དགུན་སྟོད་འདུན་མ་གླིག་

རྒྱུ་བྱེར་འདུས། དགུན་སྨད་མངན་དུ་འདུས་ཏེ། ར་སང་རྗེ་སྤུངས་རྒྱེ་རྒྱུག་

དང་། ཁུ་ཁྲི་སྙ་དགྲུ་ཟུང་ལ་བཀྱོན་ཕབས་ཏེ། བཙན་པོ་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་

ཤིང་ཡབ(གྲོངས་པའི་གསང)བཏོལ་བར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༣ས་མོ)ཡོས་ཀྱི་ལོ་

ལ། བཙན་པོ་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་ཤིང་། (ཕོ་བྲང)ཕྱིང་བར་བཙན་པོ་ཡབ་ཀྱི་

མདང(སྡེ་གདུང་མཆོད)བཏང་བར་ལོ་གཅིག

╚དཀྱུས╗འདིར་རྒྱལ་རབས་ཕན་ཚུན་ར་འཕྲོད་ལུགས་ངོ་མཚར་

བ་འདི་ལྟར་སྣང་སྟེ༑ དེ་ཡང་མང་སྲོང་འདི་དོན་ལ་མེ་བྱིའི་ལོ་ལ་སྐུ་འདས་པ་

ཡིན་མོད། དེབ་སྔོན་དུ་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་དྲངས་པར་ས་མོ་ཡོས་ལ་འདས་

ཞེས་བཤད། རྒྱལ་རབས་╚ཀ╗པ་འདིར་གླང་དང་སྟག་གི་ལོ་ལ་ཡབ་ཀྱི་

སྐུ་གདུང་སྦས་ནས་བཞག་ཅེས་བཤད། དེས་ན་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་བཙན་

པོ་གྲོངས་པ་གསང་རྒྱ་བྱས་ནས་བཞག་སྟེ། ས་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོར་གདུང་

མཆོད་བཏང་ནས་བཙན་པོ་འདས་སོ་ཞེས་ཀུན་ལ་གོ་བར་བྱས་པས། རྒྱ་

ནག་ཏུ་ལོ་དེ་རང་ལ་བཙན་པོ་གྲོངས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས། རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་

སུ་ཡང་། མང་སྲོང་ས་མོ་ཡོས་ལ་འདས་ཞེས་ཐོ་བཀོད་པར་གསལ་ལོ།

།གསང་རྒྱ་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་། མང་སྲོང་གྲོངས་པའི་ལོ་ནར་

བཞུགས་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༠མེ་ཕོ)བྱི་བའི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། དབྱརད་བཙན་

པོ་སྤྲགས་ཀྱི་ཤར་ན་བཞུགས་ཤིང་། དགུན་ཚང་བང་སྣ་ནས་ཁྲི་མང་སློན་(ཏེ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

མང་སྲོང་མང་བཙན)དགུང་དུ་གཤེགས། བཙན་ཕོ་སྲས་ཁྲི་འདུས་སྲོང་། སྒེགས་ཀྱི་ལྷ་ལུང་དུ་བལྟམ་

(པ་སྟེ་སྐུ་འཁྲུངས) བློན་བཙན་སྙས་གྲུ་གུ་ཡུལ་དུ(དམག)དྲངས་ཏེ། ལྡུམ་བུ་ཁྲི་

བཤོས་ཁྲོམ་འཚལ་པར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༡མེ་མོ)གླང་གི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་ཡབ་

ཀྱི་སྤུར(ཏེ་སྐུ་གདུང)བ་ལམ་ན་མཁྱུད་ཅིང(སྟེ་སྦས་ཤིང)བཞུགས་ཏེ། རྒྱེ་ཤིན་

ཁུ་བུལ་བུ་དང་། ལྕོག་ལ་རིང་ཙུག་སྐོར་གཉིས། གློ་བ་རིངས་ཏེ། ཞང་ཞུང་

ངོ་ལོག་ཅིང་། བཙན་པོ་ཁྲི་འདུས་སྲོང་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་པར་ལོ་གཅིག

(༡༢༢༢ས་ཕོ)སྟག་གི་ལོ་ལ་བབས་ཏེ། བཙན་པོ་ཡབ་ཀྱི་རིང(སྟེ་སྐུ་གདུང)བ་ལམ་

མཁྱུད་ཅིང(སྟེ་སྦས་ཤིང)བཞུགས་ཏེ་དགུན་སྟོད་འདུན་མ་གླིག་རྒྱུ་བྱེར་འདུས།

དགུན་སྨད་མངན་དུ་འདུས་ཏེ། ར་སང་རྗེ་སྤུངས་རྒྱེ་རྒྱུག་དང་། ཁུ་ཁྲི་སྙ་དགྲུ་

ཟུང་ལ་བཀྱོན་ཕབས་ཏེ། བཙན་པོ་ཉེན་ཀར་ན་བཞུགས་ཤིང་ཡབ(གྲོངས་པའི་

གསང)བཏོལ་བར་ལོ་གཅིག (༡༢༢༣ས་མོ)ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལ། བཙན་པོ་ཉེན་ཀར་

ན་བཞུགས་ཤིང་། (ཕོ་བྲང)ཕྱིང་བར་བཙན་པོ་ཡབ་ཀྱི་མདང(སྡེ་གདུང་མཆོད)

བཏང་བར་ལོ་གཅིག

╚དཀྱུས╗འདིར་རྒྱལ་རབས་ཕན་ཚུན་ར་འཕྲོད་ལུགས་ངོ་མཚར་

བ་འདི་ལྟར་སྣང་སྟེ༑ དེ་ཡང་མང་སྲོང་འདི་དོན་ལ་མེ་བྱིའི་ལོ་ལ་སྐུ་འདས་པ་

ཡིན་མོད། དེབ་སྔོན་དུ་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་དྲངས་པར་ས་མོ་ཡོས་ལ་འདས་

ཞེས་བཤད། རྒྱལ་རབས་╚ཀ╗པ་འདིར་གླང་དང་སྟག་གི་ལོ་ལ་ཡབ་

ཀྱི་སྐུ་གདུང་སྦས་ནས་བཞག་ཅེས་བཤད། དེས་ན་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་

བཙན་པོ་གྲོངས་པ་གསང་རྒྱ་བྱས་ནས་བཞག་སྟེ། ས་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོར་

གདུང་མཆོད་བཏང་ནས་བཙན་པོ་འདས་སོ་ཞེས་ཀུན་ལ་གོ་བར་བྱས་པས།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོ་དེ་རང་ལ་བཙན་པོ་གྲོངས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས། རྒྱའི་རྒྱལ་

རབས་སུ་ཡང་། མང་སྲོང་ས་མོ་ཡོས་ལ་འདས་ཞེས་ཐོ་བཀོད་པར་གསལ་

ལོ། །གསང་རྒྱ་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་། མང་སྲོང་གྲོངས་པའི་ལོ་

དེ་རང་ལ། འདུས་སྲོང་སྐུ་འཁྲུངས་པས། ལོ་གསུམ་ཙམ་མ་ལོན་པར་རྒྱལ་

སར་འགོད་མི་ནུས་སྙམ་པས་ཡིན་ངེས། ལོ་ཚིགས་གཞན་རྣམས་ཀྱང་རྒྱལ་

རབས་╚ང╗པ་དང་བསྡུར་ནས་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་པར་འཚལ། དེ་ལྟར་རྒྱའི་

རྒྱལ་རབས་སུ་བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་རྣམས་ཁྲི་ལ་འཁོད་པ་དང་། འདས་པའི་

ལོ་བྲིས་པ་ཕལ་ཆེར་ཞིག་རྒྱ་ནག་ཏུ་གནས་ཚུལ་དེ་འབྱོར་བ་ན། བྲིས་པར་

གསལ་བས་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བཙན་པོ་མང་སྲོང་རང་ལོ་བཅུ་གསུམ་

པར་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཅེས་དེབ་སྔོན་དུ་བྲིས་པ་དེ་ཡང་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་ལ་བརྟེན་

པར་གསལ་མོད། གལ་ཏེ་མང་སྲོང་འདི་སྲོང་བཙན་གྱི་སྲས་ཀྱི་སྲས་ཡིན་

པ་བདེན་ན་ཁྲི་ལ་བཞུགས་དུས་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལོན་སྟངས་མེད་པས།

འདི་ཡང་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༢༠༢པ་ས་ཕོ་རྟའི་ལོ་ལ་མགར་

རྒྱ་ཡུལ་དུ་སླེབས་ཚེ། བཙན་པོ་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལོན་ཚུལ་དང་། ཁྲི་ལ་

བཞུགས་ཡོད་ཚུལ་སོགས་རྒྱ་ནག་པས་གསར་དུ་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན། ལོ་བཅུ་

གསུམ་ལོན་ཚེ་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ཞེས་རྒྱའི་རྒྱལ་རབས་སུ་བྲིས་པར་གདོན་

མི་ཟ་ལ། འགོས་ཀྱིས་དེ་ཀུན་དབྱེ་བསལ་མ་མཛད་པར་རང་ལོ་བཞི་བཅུ་རྩ་

གཉིས་པ་ས་མོ་ཡོས་ལ་གྲོངས་སོགས་གསུངས་པར་སྣང་༑ དེས་ན་མང་སྲོང་

རང་ལོ་བཞི་བའི་སྐབས་ཁྲི་ལ་འཁོད་ནས་དགུང་ལོ་ཉེར་བདུན་པ་མེ་བྱིའི་ལོ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ལ་འདས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། གཟུར་གནས་དག་གིས་དཔྱད་པར་འཚལ།

ཤོག་དྲིལ། ╚ཁ╗པར་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་སྐོར་མ་བྱུང་

བས། འདིར་╚ང╗པ་ལས་དྲངས་ན། ╚ང╗སྲོང་བཙན་གྱི་རྗེས་སུ།

མཚན་མི་གསལ་བའི་བཙན་པོ་ཞིག་བོད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་བཞུགས༑ ཞན་ཙིང་གི་

ལོ་གསུམ་པ། (སངས་རྒྱས་འདས་རྗེས་༡༢༠༢)ལ་མགར་སྟོང་བཙན་སླར་ཡང་

རྒྱ་ནག་ཏུ་སླེབས། གོང་མ་ལ་གསེར་གཞོང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕུལ། བཙན་པོ་

གསར་པའི་བཙུན་མོར། ཀོང་ཇོ་ཞིག་ཀྱང་གནང་བར་ཞུས། དེ་ནས་ལོ་ལྔ་

སོང་བ་ན། གྲུ་གུ་རྣམས་རྒྱ་ལ་ཤོར་བ་མགར་གྱིས་ཐོས་ཏེ། དམག་བཟང་པོ་

རྣམས་འཁྲིད་ནས་གྲུ་གུའི་ཐོག་ཏུ་སོང་། དེའི་ཚེ་གྲུ་གུའི་དཔོན་བྱ་བ་བོད་ཀྱི་

ཕྱོགས་སུ་བྲོས་ཏེ། རང་ཡུལ་གྱི་ནང་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྦྲན། དེར་བོད་དང་

གྲུ་གུ་གཉིས་ཀ་གཡུལ་བཀྱེས། ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ནས་གོང་དུ་ཡི་གེ་ཕུལ་

ཏེ། གྲོགས་དན་བྱེད་པར་ཞུས་ཀྱང་། གོང་ནས་སུའི་ཕྱོགས་ཀྱང་མ་གནང་།

མཐར་བོད་དམག་གིས་གྲུ་གུ་ཕམ་སྟེ། གྲུ་གུའི་རྒྱལ་པོ་མུ་ཡུན་ནོ་ཧེ་པོ་དང་།

རྒྱལ་མོ་ཝཾ་ཕཱ་གཉིས་འཁོར་དང་བཅས་པ། རང་ཡུལ་བོར་ཏེ་ལན་ཇོ་ཕྱོགས་

སུ་བྲོས། བོད་དམག་གིས་གྲུ་གུའི་རྒྱལ་པོའ་ིརྗེས་སྙེགས་པ་འགོག་པའི་ཆེད་

དུ། གོང་ནས་དམག་དཔོན་འཛེན་ཞེན་ཐེ་དང་། ཐུའུ་གུ་ཙེང་ཡུན་གཉིས།

ལན་ཇོ་དང། ཧྲན་ཇོར་བཏང་། པུ་དྀན་ཁན་ལ་དམག་དཔོན་ཆེན་པོའ་ིལས་

ཀ་བསྩལ། དེའི་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་བློན་ཆེན་འཇིན་འཇིན་བྱ་བ་གྲུ་གུའི་མགོ་ལ་

ནག་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དུ་སླེབས་ཀྱང་། གོང་ནས་མཇལ་འཕྲད་ཀྱང་མ་གནང་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བར། བློན་པོ་ལ་བཀའ་བཀྱོན་པས༑ ཁོང་རང་སླར་ལོག་དགོས་པ་བྱུང་། དེའི་

འོག་ཏུ་སླར་ཡང་བོད་ཀྱི་ཕོ་ཉ་ཞིག་བཏང་སྟེ། གྲུ་གུ་དང་བོད་གཉིས་འདུམ་

བྱེད་དགོས་ན། རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་ཆེ་ཤུའི་བྱ་བ་དེ་བོད་ལ་སྤྲོད་དགོས་

ཚུལ་གོང་མ་ལ་ཞུས་ཀྱང་། གོང་ནས་གསན་དུ་མ་བཞེད། དེ་དུས་ཙ་ན་བོད་

ཀྱི་བློན་ཆེན་མགར་སྟོང་བཙན་དེ་གྲོངས། མགར་འདི་ཡི་གེ་མི་ཤེས་ཀྱང་།

རང་བཞིན་གྱིས་བློ་རྣོ་ཞིང་། ངང་ཚུལ་བརྟན་ལ། དམག་ཐབས་མཁས། བོད་

དུ་ཁོང་ལ་མཐོང་ཆེ་ཞིང་། ཁོང་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་སྟོབས་

ཤུགས་ཆེར་སོང་བ་ཡིན། ཁོང་པ་རྒྱའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཡང་སླེབས་ཏེ། ཐེ་ཙུང་གི་

སྐབས། གོང་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐུ་སྲུང་དམག་དཔོན་བྱ་བའི་གོ་གནས་

ཀྱང་སྩལ། (ཚལ་བའི་དེབ་དམར་དུ་དྲངས་པར། ཡཱང་ཡིའུ་ཡུའི་ཐ་མི་ཚུན་ཀུན་བྱ་བའི་གོ་གནས་

མགར་ལ་གནང་ཞེས་བྲིས་)གོང་མ་ཡང་ཁོས་སྨྲས་པའི་གཏམ་རྣམས་ལ་ཐུགས་

ཤིན་ཏུ་མཉེས་པ་ཡིན། གོང་མའི་ཚ་མོ་ཞིག་ཀྱང་ཆུང་མར་གནང་།

མགར་ལ་བུ་བཞི་སྟེ། མགར་བཙན་སྙ་ལྡོམ་བུ། (ལོན་ཙིན་ལིན།)མགར་

ཁྲི་འབྲིང་བཙན་བྲོད། (ལོན་ཙན་སུ།)བློན་ཟི་མདོ་ཡེ། བློན་འབལ་ལོན་རྣམས་

ལས། བཙན་སྙ་ལྡོམ་བུས་ཕའི་གོ་ས་བཟུང་། བུ་གཞན་གསུམ་དམག་

དཔོན་དུ་བྱས་ཏེ། ལོ་དེ་རང་ལ་རྒྱའི་ས་མཚམས་སུ་དམག་དྲངས། འཇང་

གི་རིགས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་བཅུ་གཉིས་བཅོམ། གོང་མའི་མདུན་གྲོས་པ་རྣམས་

ནས། གྲུ་གུ་རྣམས་ལན་ཇོའ་ིལྷོ་སྒོ་ཕྱོགས་སུ་འཇོག་རྩིས་བྱས། གོང་མ་རང་

ཉིད་ནས་ཐོག་མར་བོད་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པར་དགོངས་ཏེ། བློན་ཛན་ཅོ་དང་།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ཡན་མོ་ འབེན ། དམག་དཔོན་ཅི་བྷི་ཧེ་ལི་རྣམས་མདུན་དུ་བོས་ཏེ་བཀའ་གྲོས་

མཛད་པར། ཡན་མོ་ འབེན ་གྱིས་གོང་མ་ལ། ད་ལྟ་རང་ཡུལ་དུ་མུ་གེ་ཆེ་བས།

དམག་བྱེད་པ་མི་འོང་བྱ་བ་ཞུས། ཅི་བྷི་ཧེ་ལི་ན་རེ། བོད་རྣམས་ནུབ་ཕྱོགས་

ཀྱི་ས་ཐག་རིང་པོ་ན་སྡོད་ཅིང་། རང་རེའི་དམག་གིས་དེར་སླེབས་ཚེ་ཁོང་

རྣམས་རི་ལ་འབྲོས་པར་ངེས། རི་ལ་རྗེས་དེད་པས་རྗེས་མི་ཟིན། སླར་དཔྱིད་

ཀ་ཤར་བ་དང་མཉམ་དུ། ཁོང་རྣམས་ཕྱིར་འོངས་ཏེ་སླར་ཡང་གྲུ་གུ་བཅོམ་

པར་ངེས། དེས་ན་རེ་ཞིག་གྲུ་གུ་རྣམས་ལ་གྲོགས་ཏན་བྱེད་རྒྱུ་བཞག་ན་

ལེགས། དེ་ནས་བོད་རྣམས་ཀྱིས་རང་རེ་ལ་དམག་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་

མི་འདུག་སྙམ་ནས། དྲེགས་པ་སྐྱེས་ཤིང་སོས་དལ་དུ་སྡོད་པའི་སྐབས། གློ་

བུར་དུ་དམག་དྲངས་ན་རྒྱལ་ཁ་ལོན་པར་ངེས་ཟེར། བློན་ཛན་ཅོ་ན་རེ། ད་

ལྟ་གྲུ་གུ་རྣམས་ཉམ་ཐག་པའི་སྐབས་སུ་གྲོགས་མ་བྱས་ན། ཡུལ་དེ་རྩ་བ་

ཉིད་འཇིག་པར་ངེས། དེ་བས་ད་ལྟ་རང་དམག་དྲངས་དེ་གྲུ་གུ་བོད་ཀྱི་ལག་

ཏུ་མ་ཤོར་ཙམ་བྱུང་ན། རྗེས་སོར་ཐབས་ཅི་ཡང་བྱེད་དུ་བཏུབ་ཟེར། དེ་ལྟར་

གྲོས་ལ་མ་མཐུན་པས་དོན་ཐག་མ་ཆོད་པར་ལུས་ཤིང་། གྲུ་གུ་རྣམས་ཡུལ་

སྤོ་བའི་ཐབས་ཀྱང་མ་འགྲིག (འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༢༠༦པའི་ལོ་ལ་)བོད་དམག་སླེབས་

ཏེ། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུ་གུ་ཚོ་ཆེན་བཅུ་ཆབ་འོག་ཏུ་བསྡུས། ཞེང་ཕེན་གྱི་ལོ་

དང་པོ་(༡༢༡༤པའི་ལོ་)ལ་སླར་ཡང་བོད་དམག་སླེབས་ཏེ། རྒྱའི་ཞིང་ཆེན་བཅོ་

བརྒྱད་ཙམ་བཅོམ། བོད་དང་ལི་ཡུལ་པ་གཉིས་གྲོགས་སུ་བསྡེབས་ནས་གུ་

ཅིའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལྕགས་རི་ཡང་བཤིག དེ་ནས་རྒྱའི་ཞིང་ཆེན་བཞི་བོད་ཀྱི་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལག་ཏུ་ཤོར། གོང་ནས་དམག་དཔོན། ཟེ་ཞིང་ཀེ་དང་གོ་ཞི་ཕཱན་གཉིས་ལ་

བཀའ་ཕབ་སྟེ། དམག་འབུམ་ཕྲག་གཅིག་ཙམ་འཁྲིད་ནས། ཏཱ་ཚོན་ཡུལ་དུ་

སླེབས། དེར་བུའུ་ཧེའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་གྲབས་བྱས་པ་ན། དམག་དཔོན་ཟེ་

ཞིན་ཀེ་ན་རེ༑ ཡུལ་དེ་ཐག་རིང་བས། དམག་གི་ཁལ་རྟ་དང་བཅས་བགྲོད་

པར་དཀའ། དེ་བས་ཁལ་རྟ་རྣམས་རྟ་ཕཱི་ལིན་དུ་ཤིང་གི་ར་བས་བསྐོར་ཏེ་

བཞག་ནས། དམག་རྐྱང་པ་གང་མགྱོགས་སུ་སོང་སྟེ། བོད་ཀྱི་སྟེང་དུ་གློ་

བུར་དུ་འཛིང་ན་རྒྱལ་ཁ་ལོན་པར་ངེས་ཟེར། འོན་ཀྱང་གོ་ཞི་ཕཱིན་ཡང་ཁོ་

རང་དང་གོ་གནས་མཉམ་པའི་དམག་དཔོན་དུ་སོང་གཤིས། ཁོས་ངག་ལ་མ་

བརྩིས་པར༑ དམག་མི་ཁལ་རྟ་དང་བཅས་པ་བོད་ཀྱི་དཔུང་དང་ཉེ་བར་འཁྲིད་

དེ་འཐབ་པས། རྒྱ་དམག་རྣམས་ཤིན་ཏུ་འཚབས་ཆེ་བར་ཕམ་སྟེ། ཁལ་རྟ་

རྣམས་ཀྱང་བསྐྱུར་ནས་སླར་བྲོས། ཟེ་ཞིན་ཀེ་དམག་དང་བཅས་པ་ཏཱ་ཚོན་

བར་དུ་སླེབས། འོན་ཀྱང་དེར་ཡང་བོད་དམག་གིས་རྗེས་དེད་ནས་སླེབས་ཏེ།

རྒྱ་རྣམས་འཚབས་ཆེ་བར་ཕམ། དམག་ཕལ་ཆེར་བསད་ཅིང་རྨས། མཐར་

བོད་ཀྱི་བློན་ཆེན་མགར་བཙན་སྙ་དང་། ཟེ་ཞིན་ཀེ་གཉིས་ཀྱིས་བར་དུ་འདུམ་

བྱས་ཏེ་དམག་དཔོན་སླར་རྒྱ་ཡུལ་དུ་ལོག དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་དམག་གིས་གྲུ་

གུ་ཕམ་སྟེ། གྲུ་གུའི་ས་ཐམས་ཅད་ཆབ་འོག་ཏུ་བྱས། གོང་ནས་སླར་ཡང་

དམག་དཔོན་ཛན་ཅོ་དམག་གསར་པ་དང་བཅས། བོད་ལ་འཐབ་ཏུ་བཏང་

ཡང་། དམག་དཔོན་ལམ་དུ་ཤི་སྟེ་དམག་རྣམས་ཕྱིར་ལོག་(འདས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་

༡༢༡༦)ལོ་ལ་བོད་ཀྱི་བློན་པོ་འཇིན་འཇིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་བཏང་། བློན་པོ་དེ་གཞོན་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

དུས་སུ་རྒྱ་ནག་གྱི་ཡིག་གྲྭར་ཡོན་ཏན་སྦྱངས་པའི་མཁས་པ་ཡིན། གོང་ནས་

ཁོ་མདུན་དུ་བོས་ཏེ། བོད་ཡུལ་དང་བཙན་པོའ་ིསྐོར་རྣམས་འདྲི་རྟོག་མཛད་

པར། བོད་བློན་ན་རེ། ངེད་ཅག་གི་བཙན་པོ་ནི་སྟོབས་ཤུགས་དང་མཁྱེན་

རྒྱ་རྗེ་སྔ་མ་ལས་ཀྱང་ལྷག་པ་ཙམ་བཞུགས༑ རྒྱལ་སྲིད་ལ་དོ་དམ་ཆེ་ཞིང་།

བློན་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་བསྐོར་དུ་མི་བཏུབ་པ་ཞིག་ཡིན༑ བོད་འབངས་རྣམས་

གྲང་བའི་ཡུལ་དུ་སྡོད་པས། སྟོན་ཐོག་ཉུང་ཞིང་ནོར་ཕྱུགས་སྐྱོང་། བུའུ་ཧེ་

ཙེའི་བྱང་དུ་དབྱར་ཁ་ཡང་གངས་མི་བཞུ། མི་རྣམས་དབྱར་དུས་སུ་་བལ་

གྱི་ཕྱིང་པ་དང་། དགུན་ནི་སློག་པ་གྱོན་ཏེ་ལུང་ཁུག་ཏུ་བབས་ནས་སྦྲ་ནག་

དང་སྤྱིལ་བོ་ཕུབ་སྟེ་སྡོད། གཞན་རྩྭ་ཆུ་གར་བཟང་ལ་བལྟས་ནས། གནས་

འཕོ་སྐྱེལ་བྱེད། ཚོང་ཟོང་ནི་རྒྱའི་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་དཀོན། འོན་ཀྱང་དབུལ་

ཕྱུག་ཐམས་ཅད་སེམས་གཅིག་ཏུ་མཐུན་ཞིང་། གཅིག་གྲོགས་གཅིག་གིས་

བྱེད་པས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དེ་ཡིན་

ཞེས་ཞུས། དེར་གོང་མས། འོ་ན་ཁྱོད་བོད་དང་གྲུ་གུའི་རྒྱལ་རིགས་གཉིས་

གཉེན་ཚན་དུ་གཏོགས་པས་མཐུན་འགྲིག་བཟང་པོ་དགོས་རྒྱུ་ལ། གྲུ་གུའི་

དཔོན་པོ་ཟོ་ཧོ་ཀེ་རང་ཡུལ་ལ་ངོ་ལོག་སྟེ་བོད་དུ་བྲོས་པར། བོད་ཀྱི་བཙན་

པོས་ཁོ་ལ་གོ་གནས་སྤྲད། དེ་ནས་བོད་དམག་དྲངས་ཏེ་གྲུ་གུ་བཅོམ། ངེད་

ཀྱིས་དམག་དཔོན་ཟེ་ཞིན་ཀེ་འདུམ་བྱེད་དུ་བཏང་བར་བོད་དམག་གིས་ད་

དུང་། མུ་ཡོན་བཅོམ་ཞིང་། ངེད་ཅག་གི་ལན་ཇོ་ཡང་བཅོམ་པ་དེ་ཅི་ཡིན་

གསུངས་པར། བོད་ཀྱི་བློན་པོ་ཡར་ལངས་ཏེ་གོང་མ་ལ་ཕྱག་ཕུལ་ནས། ཁོ་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བོ་ནི་རྗེ་བཙན་པོས་གོང་མ་ལ་སྐྱེས་འབུལ་དུ་བཏང་བ་ལས། གཞན་ལས་སུ་

བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་ལན་མ་ཞུས་པས་གོང་མ་ཡང་མཉེས། (འདིར་ཟེ་ཞིན་

ཀེ་དམག་བྱེད་དུ་བཏང་བ་ལ། འདུམ་བྱེད་དུ་བཏང་ཞེས་མཛེས་མོས་ཀྱིས་གསུང་བྱོན་པར་སྣང་།)

ཞང་ཡོན་གྱི་ལོ་གསུམ་པ། ༡༢༡༩བའི་ལོ་ལ། བོད་ཀྱི་བློན་པོ་ཏོ་རེ་

འཕན་བུ་བྱ་བ་རྒྱ་ལ་སླེབས་ཏེ། བོད་དང་འདུམ་བྱེད་པར་ཞུས་ཀྱང་གོང་

ནས་མ་གསན། ལོ་དེའི་རྗེས་མར། བོད་དམག་གིས། ཤ་ཇོ། ཀོ་ཇོ། ཧེ་

ཇོ། ཕཱིན་ཇོ་རྣམས་བཅོམ། དཔོན་པོ་དང་འབངས་རྣམས་བསད་ཅིང་༑ ནོར་

ཕྱུགས་རྣམས་འཕྲོག་སྟེ་འཁྱེར། དེར་གོང་ནས་བཀའ་ཕབ་སྟེ། དམག་སྒར་

གཉིས་ལས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པའི་དཔུང་ཞིག དཔོན་གུང་ལི་ཞན་

ལ་འཁྲིད་དུ་བཅུག་ནས། ཏ་ཇོའ་ིཕྱོགས་སུ་བཏང་། དཔུང་ཡན་ལག་གཉིས་

ཡོད་པ་ཞིག་དམག་དཔོན་ལི་ལོན་གྱིས་འཁྲིད་དེ་ལན་ཇོ་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་བྱས་

ཀྱང་དམག་དཔོན་གཉིས་རྒྱལ་ས་ནས་མ་སོང་བར་བསྡད་ཡོད་པའི་བར་ལ།

སླར་ཡང་བོད་དམག་སླེབས་ཏེ། ཐེ་ཇོ་བཅོམ་ཞིང་། གྲོང་ཁྱེར་མི་གོང་དང།

ཏིན་ལང་གཉིས་ཀ་བཟུང་། ཕྲུ་ཇོ་ཡང་བཅོམ་སྟེ། དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་དམག་

རྣམས་ཕམ་པར་བྱས། དེའི་དོན་དུ་དམག་དཔོན་ལི་ཞིན་ཀེ་ལ་གོང་ནས་

བཀའ་ཕེབས་ཏེ། ཏོ་ཧེའི་ཡུལ་དུ་བཏང་ཡང་། ཁོས་བོད་དང་དམག་མ་འཐབ་

པར་རང་དགར་བསྡད། དེ་དུས་བོད་རྣམས་གྲུ་གུ་དང་བསྡེབས་ནས། ཀན་

ཟིའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཨན་ཤི་བཅོམ། གོང་ནས་ལི་ཞིན་ཀེའི་ཚབ་

ཏུ། རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཡིག་མཁན། ལི་ཟིང་ཞོན་དམག་དཔོན་དུ་བསྐོས་ཏེ་ཏོ་ཧེ་

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

ལ་བཏང་། དེ་ཡང་ཁོ་དམག་དཔོན་ཆེན་པོ་ཟ་ཞིན་ཀེ་དང་སེམས་མི་མཐུན་

པས། དམག་དཔོན་གྱི་བཀའ་ལ་མ་བརྩིས་སྟབས། དཔོན་ཆེན་ཀྱང་མ་དགའ་

སྟེ། ཁོ་ལ་དམག་དཔོན་གྱི་ཤེས་རྒྱ་མེད་པར་རིག་ནས། བསམ་ངན་བྱས་

ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་དཔོན་དུ་བཙན་ཐབས་ཀྱིས་བསྐོས་པ་ཡིན། དེའི་

ཕྱིར་ལི་ཟིང་ཞོན་གྱིས་གོང་དུ་དགོངས་པ་ཞུས་ཀྱང་མ་གནང་། དེར་ཁོ་རང་

དབང་མེད་པར་བོད་ལ་དམག་འཐབ་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པ་བྱུང་། ལི་ཟིང་ཞོན་

བོད་ཀྱི་སྟེང་དུ་དམག་ལ་ཆས་པ་ན། གོང་མ་རང་གིས་ཀྱང་སྐྱེལ་ཐུང་མཛད།

ད་དུང་གྱན་ནན་དང་། ཁྲན་ནན་ཡུལ་གཉིས་ནས་ཀྱང་དམག་གཏོང་དགོས་

པའི་བཀའ་ཕབ། དམག་དེ་རྣམས་ལོང་ཇི་ལ་སླེབས་ནས་བོད་དང་འཐབ་

པས་བོད་རྣམས་ཕམ། དེར་ལི་ཟིང་ཞོན་གྱིས་དམག་ཆིག་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་འཁྲིད་

དེ། བོད་ཀྱི་དམག་དཔོན་ཆེན་པོ་མགར་བཙན་སྙ་དང་ཐུག་ནས། མཚོ་སྔོན་

པོའ་ིའགྲམ་དུ་དམག་ཆེན་འཐབ་པས། ལི་ཟིང་ཞོན་གྱི་གྲོགས་ལི་ཞོན་ལི་བྱ་

བ་དམོག་ནང་དུ་འགྲོ་ཐལ་ཆེ་ནས་གཡུལ་དུ་བསད། ལི་ཟིང་ཞོན་གྱིས་དེ་ལ་

རྒྱབ་གནོན་ཅི་ཡང་བྱེད་མ་ནུས་པར། དམག་རྣམས་གོ་རིམ་མེད་པར་འཁྲིད་

ནས་ཅིན་ཕྱུན་ལང་དུ་བྲོས། འོན་ཀྱང་ཡུལ་དེ་ས་རོང་དོག་པས། བོད་དམག་

རྣམས་དེར་སྔོན་ལ་སླེབས་ཏེ་དམག་སྒར་བཏབ་ནས་རྒྱ་དམག་གི་ལམ་

བཀག་པར། དམག་དཔོན་ཧེ་ཅི་ཆན་ཟེར་བ་ཞིག་གིས། དམག་སྟོབས་རྩལ་

ཅན་ལྔ་སྟོང་འཁྲིད་ནས། མཚན་མོ་ཞིག་ལ་བོད་ཀྱི་སྒར་ཐོག་ཏུ་རྒྱུགས་པས།

བོད་རྣམས་འཇིགས་དྲགས་ཏེ། གཅིག་སྟེང་དུ་གཅིག་འགྱེལ་བཞིན་ཕྱིར་

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བྲོས་ནས་ལམ་ཕྱེས། དེར་ལི་ཟིང་ཞོན་གྱིས་རྒྱ་དམག་ལྷག་མ་འཁྲིད་ནས་

ཤ་ཇོ་ལ་ལོག དེ་ལྟར་རྒྱའི་དཔུང་ཤིན་ཏུ་འཚབས་ཆེ་བར་ཕམ་པ་ལ༑ གོང་

མ་ཡང་ཐུགས་འཁྲུགས་ཏེ། བློན་པོ་རྣམས་བསྡུས་ནས་བོད་དམག་འགོག་

ཐབས་ཀྱི་གྲོས་མཛད། དེར་གོང་མའི་ཞལ་ནས། ཁོ་བོ་ནི་ཁྲབ་གྱོན་མ་མྱོང་

ཞིང་དམག་ལ་འགྲོ་མ་མྱོང་སྟེ། འོན་ཀྱང་སྔར་རང་རེས་ཀོ་ལི་རྣམས་ཕབ། དེ་

ནས་ལོ་ཤས་བར་ལ་དམག་འཐབ་བྱས། སླར་རྒྱ་ཡུལ་དུ་ནང་འཁྲུག་བྱུང་། ད་

ལྟ་བོད་ཀྱི་དམག་སླེབས་པས་སེམས་ཁྲལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ། ངེད་ཀྱི་དམག་དཔོན་

ལི་ཙི་གྲོངས་ནས་བཟུང་། དམག་དཔོན་བཟང་པོ་གཅིག་ཀྱང་མ་བྱུང་། ད་

ལན་ཀྱང་ཧེ་ཏེ་ཕྱོགས་སུ་སྡོད་པའི་དམག་རྣམས་ཀྱིས་དགྲ་ཁེགས་པར་ངེས་

ཀྱང་། དམག་དཔོན་རྣམས་ངེད་ཀྱི་བཀའ་ལ་མ་བརྩིས་པས་ཕམ། ད་ཅི་བྱེད་

ཀྱི་གྲོས་སྟོན་ཅིག་གསུངས་པར། བློན་ཁ་ཅིག་གིས། བོད་དང་འདུམ་བྱེད་པ་

འཐད་ཟེར། ཁ་ཅིག་གིས། རེ་ཞིག་བསྒུགས་ནས་དམག་རྗེས་སོར་བྱེད་པ་

འགབ་སོགས་ཞུས།

ཅའོ་ལུན་ཀྱི་ལོ་དང་པོ་(འདས་རྗེས་ཀྱི་༡༢༢༣)ལ། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་སྐུ་

འདས་ཤིང་། སྲས་ཁྲི་འདུས་སྲོང་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ལ་ལོན་པ་ཞིག་ཁྲི་ལ་

འཁོད་དོ།།

བོད་ཆེན་པོའ་ིསྲིད་ལུགས་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ།

མི་བཟད་དགུན་གྱི་རླུང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ།།

མི་སྡུག་ཁ་བའི་ཡུལ་ནས་ཕྱིར་འཐོན་པའི།།

མི་ཐུབ་སེང་གེ་དཀར་མོའ་ིདམག་དཔུང་ལ།།

མི་ཡི་དབང་པོ་འཇིགས་པ་ཅིས་མི་བདེན།།

ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཙན་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་སྐབས་སོ།།

རང་སྡེའི་རིགས་ལ་ཞེན་པ་དཀར་པོའ་ིམདངས།།

རང་བྱུང་སྙིང་གི་དབུས་ན་གནས་པ་འདིས།།

རང་ཡུལ་ཁ་བ་ཅན་གི་རྗེ་འབངས་ལ།།

རང་གི་ནུས་པས་སྲི་ཞུ་ཅུང་ཟད་སྒྲུབ།།

མདོ་སྨད་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་མཛད་པའོ། །ཞེས་རྒྱལ་

རབས་རྩོམ་འཕྲོ་ཅན་ཏེ་རེ་ཞིག་རྫོགས་སོ།། །།

གང་དེས་མཇུག་རྩོམ་འདི་ཉིད་ཀྱང་མཛད་ཅིང་། ལྷག་པར་ཆོས་ཀྱི་

རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་ནས། ད་ལྟའི་བར་གྱི་དེབ་ཐེར་ཞིག་སྒྲིག་དགོངས་ཡོད་

ཀྱང་། རྐྱེན་མང་གིས་བར་གཅོད་དུ་གྱུར་ཏེ་འཕྲོ་ཅན་དུ་ལུས་པ་འདི་ཉིད་

པར་དུ་བསྐྲུན་ཆེད་ཞལ་འདེབས་གནང་བ་རྣམས་དམ་པ་གང་གིས་སྤྱན་གྱི་

འབྲས་བུ་ལྟར་བསྐྱངས་པ་ཕྲན་ཧོར་ཁང་སྲས་བསོད་ནམས་དཔལ་འབར་

ནས་དོ་དམ་གྱིས་བསྐྲུན་ཏེ།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྨྲས་པ།

འཇིག་རྟེན་མེས་པོའ་ིདཔལ་ལ་འགྲན་བཟོད་པའི།།

མཁྱེན་ལྡན་གཟུར་གནས་འགའ་ཡིས་མཐུན་རྐྱེན་གྱིས།།

སྦྱར་བའི་ཕྱག་རྫས་མེས་པོའ་ིརལ་པའི་ཀླུང་།།

སྔོན་མེད་དེབ་དཀར་ལྗོན་པའི་རྩ་བར་སིམ།།

འདི་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་འབྲས།།

རོ་མངར་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་བཅུད།།

བོད་རིགས་སྤྱི་ཡི་དཔལ་ཐོབ་ནས།།

མངའ་བདག་རྒྱལ་པོས་རྗེས་བཟུང་ཤོག།

དགེ་ལེགས་འཕེལ།།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་

ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་

ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

བདུད་ཀྱི་མཚོན་ཆ་རྩུབ་མོ་དག་ལ་འཇམ་མཉེན་མེ་ཏོག་ལན་དུ་སྦྱིན། །

ལྷས་བྱིན་ཁྲོས་པའི་སྒྱོགས་རྡོ་འཕངས་ཚེ་མི་སྨྲའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང་དུ་བླངས། །

རང་གི་དགྲ་ལ་སྡང་མིག་ཙམ་ཡང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ཤཱཀྱའི་སྲས། །

འཇིགས་རུང་འཁོར་བའི་དགྲ་ཆེན་སྐྱོབས་པའི་གྲོགས་སུ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཡིས་བཀུར། །

དགེ་ལེགས་ཞི་བསིལ་བདུད་རྩིའི་འབྱུང་གནས་ཐར་པའི་ལམ། །

འདུན་པས་ཕྲ་ཞིབ་མ་ནོར་མཚོན་པ་སྲིད་པའི་མིག །

ཆོས་རྗེ་སྨྲ་བའི་སེང་གེ་མཆོག་ནི་འདིའོ་ཞིས། །

འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པར་རིགས་སྨྲ་ཚོགས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་གུས། །

གང་གི་མཁྱེན་པའི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིམཁའ་དབྱིངས་ནས། །

སྐྱེས་སྦྱངས་ཤེས་རབ་དམན་པ་ཁོ་བོའ་ིསྙིང་གི་པདྨོའ་ིདགའ་ཚལ་དུ། །

རིགས་པའི་འོད་ཟེར་ལན་སྟོང་འཁྱིལ་བའི་ལེགས་བཤད་གེ་སར་འཛུམ་པའི་དཔལ། །

སྲིད་གསུམ་མཁས་པའི་བུང་བས་དོན་རྒྱུད་སྦྲང་རྩི་མངར་མོར་ལོངས་སྤྱོད་ཅིག །

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རང་ཅག་གིས་ཡིན་མིན་ཐག་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། རང་གི་

སེམས་ལ་ཇི་ལྟར་ཤར་བ་བཞིན་ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ལས། རྩ་བ་གཞན་ཅི་

ཡང་མེད། འདིའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། འདི་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་དྲིས་པ་ན། ཕ་རོལ་

པོས་ཡོད་ཅེས་ལན་བཏབ་པ་ཡང་དོན་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ལ་འདི་ཡོད་མེད་

གང་དུ་ཤར་ཞེས་དྲིས་པ་ཡིན་ལ། ལན་བཏབ་པ་ཡང་། ངའི་སེམས་ལ་ཡོད་

པ་ཡིན་པ་ཤར་ཞེས་སྨོས་པ་ཙམ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ལེགས་ཉེས་བཟང་ངན་

མཛེས་མི་མཛེས་སོགས་ཅི་དང་ཅི་དྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། དེན་ལ་ཕ་རོལ་

པོའ་ིབསམ་ཚུལ་གོ་བའི་ཆེད་དུ་དྲིས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་པོས་དེ་

ལ་ཐག་བཅད་ནས་ལན་བཏབ་པ་ཡང་། དོན་ལ་ཁོ་རང་གི་སེམས་ལ་འཆར་

ཚུལ་ལྟར་ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཅི་ཡང་མེད། དེའི་

ཕྱིར་གང་ཟག་གཉིས་ཀྱི་བསམ་ཚོད་ཕན་ཚུན་མ་མཐུན་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཁོ་རང་

གཉིས་རྩོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། གཉིས་ཀ་ཁ་མཐུན་པའི་ཚེ་ཁ་མཐུན་པའི་

དོན་དེ་ག་ཡིན་པ་དང་། ཡོད་པ་དང་། ཤེས་བྱ་དང་། ཚད་མ་ལ་སོགས་པའི་

གྲས་སུ་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཁ་མཐུན་མཁན་ཅི་ཙམ་མང་བ་དེ་ཙམ་དུ་

ཁ་མཐུན་པའི་དོན་དེ་འགངས་དང་གནད་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཞིང་། དེ་ལ་ཁ་མི་མཐུན་

པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་ལོག་ལྟ་དང་། འཁྲུལ་ཤེས་སོགས་སུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཁ་མཐུན་ལུགས་དེ་ཡང་། རེས་འགའ་ནི་ལུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཐུག་ནས་

མཐུན་པ་ཡོད། དཔེར་ན་ཁ་ཆེ་གཉིས་ཀྱིས་རྔ་མོང་གི་ཤ་ཟ་ཆོག་མི་ཆོག་ལ་

རྩོད་པ་བྱས་པའི་མཐར། གོ་ར་ནང་དུ་རྔ་ཤ་ཟ་བའི་གནང་བ་ཐོག་པ་མཐོང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

བའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡང་། དེ་ཟ་ཆོག་པའི་སྟེང་དུ་ཁ་མཐུན་པ་བཞིན་ནོ། །རེས་

འགའ་ནི། རྩོད་མཁན་གཉིས་ཀྱི་རིགས་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་ནས་གཉས་ཀ་ཁ་

མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ལ་ཕར་རྒྱབ་ན་མེ་ཡོད་མེད་རྩོད་པ་ན། ལའི་

ཁར་དུ་བ་མཐོང་ནས་གཉིས་ཀ་ཁ་མཐུན་པ་ལྟ་བུ། གང་ལྟར་ཡང་གཉིས་ཀའི་

དབང་པོ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ན། རྩོད་པ་མེད་པར་ཁ་མཐུན་པ་ནི་སོ་

སོའ་ིསྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ། །

འོ་ན་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་པ་ཞིག་ལ་རྩ་བ་བཅོལ་ནས་ཤེས་བྱའི་རྣམ་

གཞག་ཁས་བླངས་པ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མིན་ཏེ། དཔེར་

ན་ཡུལ་གཅིག་གི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ལ་མཁྲིས་ནད་ཀྱིས་སྐྱོན་ཡོད་པའི་

ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སླེབས་ན། ཡུལ་དེའི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། དུང་དཀར་སེར་

པོ་ཡིན་པ་ལས་དཀར་པོ་མེད་པ་མེད་པ་ཁ་མཐུན་མོད་ཀྱི། དེ་ཙམ་གྱིས་

དུང་དཀར་སེར་པོ་ཡིན་པར་འཇོག་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མི་བརྒྱ་ཕྲག་

འགའ་ཞིག་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། དོན་དེ་ཡོད་པ་ཐག་མི་ཆོད་ལ། ཁྲི་

དང་སྟོང་ཁ་མཐུན་པས་ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད། མིའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་

པས་ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད། ཁམས་གསུམ་གྱི་སོ་སྐྱེ་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་པས་

ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད་པ་ཡིན། དེས་ན་རང་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་

གང་ཐག་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་རང་གི་བློ་ལ་ཤར་ལུགས་བཞིན་དུ་

ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་བའི་བློ་ལ་འཆར་ཚུལ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་

པའི་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པ་ན། གང་ཐག་

100

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཅད་པའི་དོན་ནི། རྩ་བ་བརྟན་ཅིང་འགྱུར་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས། དེ་

དང་མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་སྐུར་འདེབས་དང་། ཆད་ལྟ་སོགས་སུ་

དྲིལ་སྒྲོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་རང་ཅག་གིས་ཡོད་མེས་སྨྲས་པ་རྣམས་ནི་དོན་ལ་རང་རེའི་བློ་

ངོ་ལ་འཆར་རྒྱུ་ཡོད་པའི་གྲས་རྣམས་ཡིན། མེད་པ་དང་མི་སྲིད་ཅེས་སྨྲས་

པ་རྣམས་ནི་རང་ཅག་གི་བློ་ངོ་ལ་འཆར་མ་ཐུབ་པའི་གྲས་རྣམས་ཡིན། ཡོད་

མེད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་སྔ་མའི་གྲས་མ་ཡིན་གྱི། ཕྱི་མའི་

གྲས་ཡིན།

དེ་ལྟར་ཁ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མང་བ་དེས། ཕྱོགས་ཉུང་ངུ་དར་རྫུན་

དུ་གཏོང་བའི་དཔེ་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་ཀྱང་

གསུངས་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པར། དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འཇིག་རྟེན་ཀུན། །སྨྱོན་པ་ཡིན་

ཞེས་ཅིས་མི་འཐད། །ཅེས་པའི་ཐད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ལས། སྔོན་ཡུལ་ཞིག་ན་

རྩིས་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ། རྒྱལ་པོའ་ིདྲུང་དུ་སོང་ནས་ད་ལྟའི་ཉིན་བདུན་པ་ལ་

ཆར་པ་ཞིག་འབབ་པ་དེའི་ཆུ་ཁ་ལ་སོང་ཚད་ཀུན་སྨྱོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་

སྨྲས་སོ། རྒྱལ་པོས་དེ་ཐོས་ནས་རང་གི་ཆུ་བཏུང་བའི་ཁྲོན་པའི་ཁ་ལེགས་

པར་གཡོགས་ནས་ཆར་པའི་ཆུ་ནང་དུ་མི་འཆོར་བ་བྱས། འབངས་རྣམས་

ཀྱིས་ནི་དེ་འདྲ་མ་ནུས་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁ་ལ་ཆུ་དེ་སོང་བས་ཀུན་ཀྱང་

སྨྱོན་པར་སོང་། རྒྱལ་པོ་གཅིག་པུ་སེམས་རྣལ་དུ་གནས་ནས་བསྡད། དེར་

ཡུལ་མི་ཀུན་གྱི་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་ཚུལ་དང་། རྒྱལ་པོའ་ིབསམ་ཚུལ་བརྗོད་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

101

ཚུལ་མི་མཐུན་པར་སོང་བས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྨྱོན་པ་ཞེས་སྨོད་

པས། མཐར་རྒྱལ་པོ་ཡང་འུ་ཐུག་ནས་ཆུ་དེ་བཏུང་བས་ཀུན་དང་མཐུན་པར་

གྱུར་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

དེས་ན་རང་ཅག་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་མ་རིག་པའི་སྨྱོ་ཆུ་བཏུང་བཏུང་

བའི་སྨྱོན་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས། ཡོད་མེད། ཡིན་མིན་ཐག་བཅད་པ་ལ་ཡིད་

བརྟན་ཅི་ཡང་མེད་ཅིང་། སྨྱོན་པ་དེ་འདྲ་བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་ཁ་མཐུན་ཀྱང་

ཁུངས་བཙན་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད།

གལ་ཏེ་རང་རེས་ཐག་བཅད་པ་ལ་ཡིད་རྟོན་མེད་དུ་ཆུག་ཀྱང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཐག་བཅད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་མི་བསླུ་བ་ཡིན་སྙམ་ན། འོ་

ན་སངས་རྒྱས་མི་བསླུ་བར་ཐག་བཅད་མཁན་སུ་ཡིན། དེ་མི་བསླུ་བར་ནི་

ཀླུ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཐག་བཅད་དོ་ཟེར་

ན། འོ་ན་ཀླུ་སྒྲུབ་མི་བསླུ་བར་སུས་ཐག་བཅད། དེ་ནི་རྗེ་བླ་མས་ཐག་བཅད་

དོ་ཟེར་ན། འོ་ན་རྗེ་བླ་མ་མི་བསླུ་བར་སུས་ཤེས། དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་བཀའ་

དྲིན་མཚུངས་མེད་བླ་མ་དམ་པ་ཆེ་གེ་མོས་ཐག་བཅད་དོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་

ཀྱི་བླ་མ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་བསླུ་བ་ནི་ཁྱོད་རང་གི་བློས་ཐག་བཅད་པར་

འདུག་པས། དོན་ལ་སེང་གེའི་དཔང་པོ་ལ་སྟག སྟག་གི་དཔང་པོ་ལ་གཡག

དེའི་དཔང་པོ་ལ་ཁྱི། ཁྱི་ཡི་དཔང་པོ་ལ་བྱི་བ། བྱི་བའི་དཔང་པོ་ལ་འབུ་

བཙུགས་འདུག་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔང་པོ་མཐར་ཐུག་དེ་འབུ་ལ་བྱེད་པར་

འདུག དེས་ན་གང་ཐག་བཅད་ཚད་ཀྱི་རྩ་བ་མཐར་ཐུག་ཞིབ་ཏུ་བཅད་ཚེ་རང་

102

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རང་གི་བློ་ལ་ཐུག་པ་མ་གཏོགས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་སྣང་།

འོ་ན་རང་གི་བློས་ཐག་བཅད་པ་དེ་ག་རང་ལ་ཡིད་བརྟན་རུང་ངམ་

སྙམ་ན། དེ་ཡང་མིན་ཏེ། རང་རེའི་བློ་འདི་ནི་རེས་འགའ་ནོར་བ་འདྲ་བ། རེས་

འགའ་ཐིག་པ་འདྲ་བ་མོ་མ་ངན་པའི་མོ་བཞིན་དུ་རྟག་ཏུ་བསླུ་བཞིན་པ་མྱོང་

བས་གྲུབ་པས་སུ་ཞིག་གིས་ཡིད་བརྟན་ཐུབ། སྔ་དྲོ་ཡིན་པ་ཐག་བཅད་པ་

མང་པོ་ཕྱི་དྲོ་མིན་པར་ཐག་ཆོད། ཚེ་སྟོད་ལ་ཡིན་ཐག་བཅད་པ་རྣམས། ཚེ་

སྨད་ལ་མིན་ཐག་ཆོད་པ་ཡོད། ཁ་ཆེ་འབུམ་ཕྲག་གཅིག་གིས་བདེན་པར་

ཐག་བཅད་པ་རྣམས། ནང་པ་འབུམ་ཕྲག་གཅིག་གིས་རྫུན་པར་ཐག་གཅོད།

དེ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ལུང་དང་རིགས་པ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་བསྒྱུར་དུ་མི་

བཏུབ་པ་རེ་ལ་རྩ་བ་བརྟེན་ས་ཡོད། དེ་རེ་རེས་ཀྱང་རང་རང་གི་སྟོན་པ་དེ་

བསླུ་མེད་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ཁས་ལེན། འོ་ན་གང་བདེན་པ་

སུ་ཞིག་ཐག་གཅོད་དགོས། གལ་ཏེ་མི་མང་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་

གིས། ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཚད་མ་བྱ་བ་ཅི་

འདྲ་ཞིག་ཡོད། མིག་གིས་ཅེ་རེ་མཐོང་བའི་ཀ་བ་འདི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་དང་

དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་བློ་དེ་ཚད་མ་ཨེ་ཡིན། ཡིན་ན་བློ་དེ་མི་བསླུ་བ་ཇི་ལྟར་

ཐག་གཅོད་དགོས། ཀ་བ་ཡོད་མེད་ཐག་མ་ཆོད་བར་དུ་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་

མིན་མི་ཤེས། བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་མིན་ཐག་མ་ཆོད་བར་དུ་ཀ་བ་ཡོད་མེད་

མི་ཤེས་པས། ནམ་ཞིག་ན་ཐག་ཆོད།

ཀ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ལག་པས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

103

རེག་རྒྱུ་ཡོད། གྲོགས་ཀྱིས་བལྟས་ན་ཡང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་

མཚན་འདི་ཡིན་སྙམ་ན། སྔར་སྨོས་པ་ལྟར་མིག་དང་ལག་པ་གཉིས་

ཁ་མཐུན། དེའི་སྟེང་དུ་གྲོགས་པོ་ཡང་ཁ་མཐུན་པས་ཐག་བཅད་པར་

འདུག་མོད། དེ་འདྲ་ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་མིག་འཁྲུལ་

སྲིད་ན། དེའི་སྟེང་དུ་ལག་པ་དང་། གྲོགས་པོ་གཉིས་འཁྲུལ་མི་སྲིད་པའི་

རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ཡོད། མཁྲིས་ནད་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་དུང་སེར་པོ་མིག་

གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ལག་པས་རེག་རྒྱུའང་ཡོད། གཉིས་ཀ་སེར་པོ་

ཡིན་པ་ལ་ཁ་ཡང་མཐུན་མོད། དོན་ལ་ཐམས་ཅད་ནོར་བ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན། ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་གཞག་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་བྱས་ཏེ་འདི་

རྣམས་ཐག་གཅོད་མཁན་ང་མིན་གྱི། སངས་རྒྱས་ཡིན། ཀླུ་སྒྲུབ་ཡིན། ཤིང་

རྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་སོགས་གཏམ་རྫིགས་པོ་སྣ་ཚོགས་སྨྲ་མོད་མཐར་གཏུག་ཚེ།

སངས་རྒྱས། ཀླུ་སྒྲུབ། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་སོགས་རང་གི་བློ་འདི་ཙམ་གྱིས་ཐག་

བཅད་པར་འདུག་ཅིང་། རང་བློ་འཁྲུལ་བ་མེད་པ་མཁས་པ་སུས་ཀྱང་ཁས་

མི་ལེན་པས། ད་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་རུལ་པ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན་འཁོར་བའི་ཡུལ་འདིར་ཇི་སྲིད་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐག་བཅད་

ཚད་ཐམས་ཅད་ཡིད་བརྟན་མེད་པའི་བློ་འདི་ལ་ཡིད་བརྟན་བྱས་ནས་ཐག་

གཅོད་པ་ཙམ་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། འདི་ཙམ་

ཞིག་གིས་ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་ངོ་བོ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་

ཆོས་བསམ་ལས་འདས་པ་མིང་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རེ་རེ་བཞིན་

104

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བསམ་བློ་བཏང་ཚུལ་རེ་བཟོས། མིང་རེ་རེ་བཏགས་ནས་ཐག་གཅོད་པ་ཧ་

ཅང་མ་ཐལ་ལམ།

དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྫུན་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་འདི་དག་ནི་རྫུན་

གྱི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་རང་བློ་འདིས་ཐག་གཅོད་པ་ཙམ་ཞིག་ལས་

འོས་མེད་པ་ཐོག་ཏུ་བབ་མོད། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འཚོལ་བ་ལ་སྙིང་ནས་

བརྩོན་པ་དག་གིས་ནི། རྫུན་མཁན་གྱི་སེམས་འདི་ཐག་རིང་པོ་ལ་མི་སླེབས་

པ་འདི་ཐོག་མར་ཤེས་དགོས་ལགས།

མདོར་ན་རང་ཅག་གི་བློ་འདི་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང་། བསླུ་བ་མེད་པའི་

རྒྱུ་མཚན་མཐར་ཐུག་ཞིག་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་ན་འཁྲུལ་མེད། བསླུ་མེད་གཞན་མང་

པོ་ཞིག་ཀྱང་འཇོག་ནུས་མོད། རང་བློ་འཁྲུལ་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཨུ་

ཚུགས་དང་། ཡུས་ཆེ་ཙམ་ལས་མེད་ཅིང་། ཟླ་བས་འཇུག་འགྲེལ་དུ། གང་

གི་ཕྱིར། བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ཙམ་

ཞིག་གིས་བདེན་པར་མི་འགྱུར་ལ། གསུངས་པ་བཞིན། མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་

པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་གང་ཆེ་བྱས་ཀྱང་མ་

འཁྲུལ་བར་ག་ལ་འགྱུར།

བླུན་པོ་ཕལ་པའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། བཙུན་པ་སངས་

རྒྱས་དབྱངས་ཀྱིས་ཕྱི་དོན་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཐག་བཅད་པ་དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་

ཐོགས་མེད་ཀྱིས་རྫུན་དུ་བཏང་། སླར་ཡང་ཐོགས་མེད་རང་གིས་ཀུན་

བརྟགས་བདེན་མེད་དང་། གཞན་དབང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཐག་བཅད་པ་དེ་ཡང།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

105

དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་དག་གིས་རྫུན་གྱི་ཁོངས་སུ་བཏང་བས་མཁས་པ་དེ་

ཚོའི་བློ་ལ་ཡང་ཡིད་བརྟན་མེད་ན་སུའི་བློ་ལ་ཡིད་བརྟན་ཡོད།

བྱིས་པའི་དུས་ནས་རྒས་ཤིང་འཁོགས་པའི་བར། །

སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅི་ཙམ་བརྗེས་གྱུར་པ། །

རང་གི་མྱོང་བས་དཔྱད་ན་ཤེས་ནུས་པའི། །

ད་ལྟའི་འཆར་སྒོ་འདི་ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི། །ཞེས་ཀྱང་སྨྲའོ། །

འོ་ན་གང་ལའང་ཡིད་བརྟན་མེད་ན་ཅི་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཟེར་ན། སྔར་

སྨོས་པ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཇི་སྲིད་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྫུན་ལ་ཡིད་

ཆེས། རྫུན་ལ་བློ་གཏད། རྫུན་གྱི་སྟེང་དུ་རྣམ་གཞག་སྣ་ཚོགས་བྱེད་ནས་

སྡོད་པ་ལས་གཞན་ཅི་བྱེད།

འོན་ཀྱང་ད་ལྟར་རང་རེས་གང་མཐོང་བའི་ས་རྡོ་རི་བྲག་འདི་དག་

སངས་རྒྱས་ཚེ་ད་དུང་ཡང་ཁྲ་ལམ་མེར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་སྙམ་ན་ཤིན་ཏུ་ནོར།

རྩྭའི་བྲོ་བ་ཞིམ་པོ་དེ་བོང་བུའི་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་ཤེས་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་

ཚོར་ནུས་ཀྱི། དེ་ནས་ཐོན་ཚེ་བྲོ་བ་དེ་ཡང་བརླག་ཚར། བྱ་གག་གིས་ནམ་

ཚོད་ཟིན་པའི་རིག་པ་དེ་ཡང་བྱ་གག་གི་ལུས་ནས་ཐོན་ན་བརླགས་ཚར།

རང་ཅག་ལ་ཡང་། ད་ལྟའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ལས་གཞན་པའི་དབང་པོ་ལྷག་

པོ་འགའ་བྱུང་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མང་དུ་འགྲོ། མིག་

གཉིས་པོ་འདི་ཡང་གཡས་གཡོན་ན་མེད་པར་སྟེང་འོག་ཏུ་བརྩེགས་ཏེ་ཡོད་

ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བར་

106

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འོང་ངེས། རང་རེས་ནི་གང་ཐག་བཅད་པ་ཡང་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ལ་བརྟེན་

ནས་ཐག་བཅད་པ་ལས་གཞན་ཐབས་ཅི་ཡང་མེད། དཔྲལ་བ་ན་ཡོད་པའི་

མིག་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་མ་མཐོང་ན་གཟུགས་མཐོང་བའི་ཐབས་གཞན་

མེད། རྣ་བའི་ཨི་ཁུང་ཆུང་ངུ་འདིའི་ནང་དུ་མི་ཤོང་བའི་སྒྲ་གང་ཡང་ཐོས་མི་

ནུས་པ་སོགས་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་ཞན་པའི་དབང་པོ་འདི་ལྔ་པོའ་ིསྟེང་དུ།

འཁྲུལ་བ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་གྲོགས་སུ་སྦྲན་ནས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཚད་

འདི་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་སོ་ཞེས་ཐག་བཅད་ནས། རང་གི་སེམས་ངོར་མ་

ཤར་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ལ། མེད་པ་དང་མི་སྲིད་པར་སྨྲས་ནས་བློ་

བདེ་སྟེ་སྡོད་པ་ཡང་རྒུད་པ་ཀུན་གྱི་སྒོ་ཡིན།

རང་ཅག་གི་དབང་པོའ་ིཚད་མ་འདི་དག་གིས་ས་རྒྱ་མི་ཆོད་པ་ནི།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཏིང་

འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་

ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་

པའི་ལམ་གྱི་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

དེས་ན་འཕགས་པའི་ལམ་བསྒོམ་བའི་དོན་སྒོ་མཐར་ཐུག་ནི། སྔར་

ཡིད་ལ་མ་ཤར། མིག་གིས་མ་མཐོང་བ་ཞིག་གསར་དུ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་

ཡིན་ལ། རང་ཅག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆེད་དུ་

ཡིན་ལ། རང་ཅག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་

སུ་རློམས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་ཚེ། འཇིག་རྟེན་དང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

107

དེའི་ནང་ནས་མིའི་འགྲོ་བ་ཁོ་ན་ལ་དཔེ་བཀབ་ནས་བཟོས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་

དཔེར་ན། རང་ཅག་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དགའ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འོག་མིན་གྱི་ས་གཞི་

ཁང་ཁྱིམ་སོགས་ཀྱང་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་དུ་བྱས། དེ་བཞིན་ལོངས་

སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་མཚན་བཟང་རྣམས་ཀྱང་དོན་ལ་རང་ཅག་མིའི་མིག་ལ་

ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཆས་རྣམས་ཡིན།

ལོངས་སྐུ་དང་། ལྷའི་ཆ་ལུགས་དེ་ཡང་སྔོན་གྱི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་པོའ་ིཆ་

ལུགས་ཡིན་པར་ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་པས་ཤེས། འདི་རྣམས་རང་ཅག་གིས་བློ་

བཟོ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མདོ་རྣམས་ལས་གསུངས་མོད་ཀྱང་། དེ་ཡང་དོན་ལ་

བློ་ངོར་འཆར་མི་བཏུབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་རང་ཅག་

ལ་དྭངས་བ་དང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་བློ་ངོར་འཆར་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་

ཐབས་མཁས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཙམ་ཡིན། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་རྒྱ་ནག་ཏུ་

བྱོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། འོག་མིན་གྱི་ལོངས་སྐུ་དེ་ཡང་། ཨག་ཚོམ་སྣུམ་

ལ་རིང་བ། འབྲུག་བེར་སེར་པོ་གྱོན་པ་ཞིག་འོང་ངེས། དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་

བོད་དུ་བྱོན་ན། འོག་མིན་ན་གསེར་གྱི་ཇ་མདོང་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་པ་ཞིག་

གི་ནང་དུ་འདོད་འཇོའ་ིབ་ཡི་མར་གསར་པ་དང་། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་གི་

ལོ་མ་སྦྱར་བའི་གསོལ་ཇ་སོགས་ཡོད་པ་ཐེ་ཚོམ་མེད།

དེས་ན་འདི་ཐམས་ཅད་རང་ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིབསམ་བློ་བཏང་

ཚུལ་ཙམ་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དངོས་མ་དེ་ཚོ་ནི། སློབ་

དཔོན་ཟླ་བས། འོན་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་གསང་བ་འདི་ནི་བསྙད་བགྱི་མ་ལགས་སོ།

108

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསུངས་པ་ལྟར་རང་ཅག་གི་མདུན་དུ་སྨྲ་མི་འོས་པའམ། སྨྲས་ཀྱང་གོ་རྒྱུ་

མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ངེས། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་

ཁྱབ་པའི་ཕྱོགས་ལ་དད་པ་ཕྲན་ཙམ་ཡོད་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་

སྐད་ཅིག་དང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འཇིག་རྟེན་དང་མཉམ་པར་མཛད་པ་འདི་ཀུན་ལ་

ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་དགོས།

འོ་ན་རང་ཅག་གི་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་ན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཟུགས་ཀྱི་

ཆུང་བའི་མཐར་ཐུག་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། འཇིག་རྟེན་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བར་

ཡང་ཐག་ཆོད། ཆུང་བའི་ནང་དུ་ཆེན་པོ་མི་ཤོང་བར་ཡང་ཐག་ཆོད་པས།

སངས་རྒྱས་ཅི་ཙམ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ནུས་པ་ཆེ་ཡང་། ཚད་མས་གྲུབ་པའི་

རྣམ་གཞག་གཞིག་པར་ག་ལ་ནུས། གལ་ཏེ་ནུས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནུས་

པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་གྲུབ་ཏུ་བསྒྱུར་ཨེ་ནུས། སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྱུར་ཨེ་ཐུབ། དེ་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་

སངས་རྒྱས་མིན་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་

གྱིས་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་གཞན་ཅི་ཕྱིར་བསྒྱུར་མི་ནུས། གལ་ཏེ་རང་ཅག་

གིས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་ཆུང་མེད་སྨྲས་ན་ཀུན་རྫོབ་ལ་སྐུར་

འདེབས་དང་ཆད་ལྟར་འགྲོ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དངོས་སུ་ཆེ་ཆུང་མེད་

པར་མཛད་ཚེ་ཆད་ལྟ་དེ་ག་ལག་ལེན་དུ་བཏབ་པའི་སྡིག་པ་ཅི་བས་ཀྱང་མི་

ཆེའམ། སྤྱིར་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་ཆུང་ཡོད་པར་ཐག་བཅད་ནས།

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་དམིགས་བསལ་ཡིན་སོགས་དམིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

109

བསལ་མང་པོ་སྤྱོད་དགོས་པ་འདི་ནི་དོན་ལ་རང་ཅག་གི་ཚད་མའི་ཁུག་མ་

ལ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་ཨི་ཁུང་རྡོལ་བའི་རྟགས་ཡང་དག་ཡིན་ནོ། །

ལེགས་པར་གོ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཆེ་ཆུང་

མཉམ་པར་མཛད་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་དྲགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་

གྱིས་མི་མཉམ་པ་ཞིག་མཉམ་པར་མཛད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རང་ཅག་གི་བློ་

ངོར་ཆེ་ཆུང་གཉིས་འགལ་བར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་རྣམ་རྟོག་གིས་

ཐག་བཅད་པ་འདིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་

ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དེ་འཆིང་མ་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ནམ། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཆེ་ཆུང་རོ་མཉམ་དུ་གཟིགས་ཤིང་། ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀྱང་དོན་ལ་

རོ་མཉམ་ཡིན་པས། ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་མཛད་པ་མ་གཏོགས་མིན་པ་ཡིན་

པར་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་པ་ག་ལ་ཡིན།

རང་ཅག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། ཡོད་མེད། ཡིན་མིན། ཆེ་ཆུང།

བཟང་ངན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་ཕྲ་རབ་གྱི་ནང་དུ་འཇིག་རྟེན་ཤོང་བ་མེད་པ་དེ། ཚད་མའི་མིང་བཏགས་

པའི་རང་ཅག་གི་རྣམ་རྟོག་འདི་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་

ཡིན། དེས་ན་རྫུ་འཕྲུལ་ངོ་ཐོག་སྟོན་མཁན་རང་རེ་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་མིན་

པར་གོ་དགོས།

འཇུག་པའི་མཛད་བྱང་དུ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས། རི་མོའ་ི

བ་ལས་འོ་མ་བཞོས་པས་བདེན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པར་མཛད་པ་སོགས་

110

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསུངས་ལ། གལ་ཏེ་སྣང་བ་འདི་ཚད་གྲུབ་ཡིན་ན། རི་མོའ་ིབ་ལ་རྒྱུ་མ་

དང། གློ་བ། ནུ་མ་སོགས་མི་སྲིད་པས། དེ་འདྲ་ལས་འོ་མ་དངོས་ཞིག་བཞོ་

རྒྱུ་ཡོད་ན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་རྟེན་འབྲེལ་ལ་སྐུར་པ་ཆེན་པོ་བཏབ་པ་ཡིན་གྱི།

བདེན་གྲུབ་བཟློག་པ་ག་ལ་ཡིན།

བཀའ་གདམས་གླེགས་བམ་དུ་ཇོ་བོས་སྐུ་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་

སཱཙྪའི་སྐོར་ཕོར་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་དུ་འཇུག་པ་སོགས་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་

ཚོགས་ཞིག་བསྟན་པའི་མཐར། དེ་རིང་འོ་ཅག་གིས་གང་བྱས་པ་འདི་ཀུན།

རིགས་པ་སྨྲ་བའི་རྟོག་གེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགལ་བ་བརྩི། འོ་ན་བརྩི་ན་ཡང་

བརྩིར་ཆུག ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་འདི་འདྲ་ཞིག་མིན་རེ་ཞེས་རྒྱ་བོད་

གཉིས་ཀ་འགྲིམས་ནས་མནའ་བསྐྱལ་ཡང་ཆོག་སོགས་གསུངས། དེས་ན་

རང་ཅག་གིས་མེད་པ་མིན་ན་ཡོད་པ་ཡིན་དགོས། ཡོད་པ་མིན་ན་མེད་པ་

ཡིན་དགོས། དེ་གཉིས་དངོས་འགལ་ཡིན། དེ་གཉིས་མིན་པ་གང་ཡང་མི་

སྲིད་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཆུང་བ་ཡིན་ན་ཆེན་པོ་མིན་དགོས། ཆེན་

པོ་ཡིན་ན་ཆུང་བ་མིན་དགོས། དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ན། རྟེན་འབྲེལ་

གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཇིག་འགྲོ་སོགས་ངར་སྐད་ཆེན་པོ་བསྒྲགས་ཏེ།

ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་པའི་མཐའ་བརྒྱད་དང་བྲལ་བར་ལྟ་བ་ལ་ཆད་ལྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་

ནོ་སོགས་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་། རང་ཅག་གི་སེམས་ལ་ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

གཞན་འཆར་རྒྱུ་མེད་ཅིང་། རང་རེའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

གཞན་ངོ་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ཀྱང་། རང་ཅག་གི་སེམས་ལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

111

འཆར་མི་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མི་སྲིད་པ་དང་མེད་པར་ག་ལ་གྲུབ།

དཔེར་ན། འོ་མ་ལས་གཞན་པའི་མངར་ཆ་གཞན་ཅི་ཡང་རྒྱུས་མེད་

པའི་བྱང་ཐང་གི་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ན། མངར་ཆ་ཡིན་ན་འོ་མ་ཡིན་དགོས།

འོ་མ་མིན་ན་མངར་ཆ་ཡང་མིན་དགོས་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པར་ངེས་ཤིང་།

ཡུལ་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱི་སྣང་ངོར་འོ་མ་མིན་པ་དང་། མངར་མོ་ཡིན་པ་གཉིས་

དངོས་འགལ་མཐར་ཐུག་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་སྨྲ་མཁན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ལ་

སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ཆད་ལྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དཔེར་ན། རྣམ་རྒྱལ་

དང་ཚེ་རིང་གཉིས་ལས་མི་གཞན་གང་ཡང་ངོ་མི་ཤེས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཁྱིམ་

ཞིག་གི་ནང་དུ་མི་ཡོད་པར་ནི་ཐག་ཆོད། རྣམ་རྒྱལ་མེད་པར་ཐག་ཆོད་ཚེ།

མི་དེ་ཚེ་རིང་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་མི་ངོ་མི་ཤེས་

བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། དེ་གཉིས་པོ་གཅིག་མིན་ན་གཅིག་ཡིན་དགོས་ཞེས་

ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་དང་འདྲ། རང་ཅག་གི་སེམས་འདི་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་

སྟེང་དུ་རེས་མོས་ཀྱི་གནས་པ་མ་གཏོགས། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མིན་པ་ཞིག་

གི་སྟེང་དུ་གནས་ཐབས་མེད་པར་བདེན།

འོན་ཀྱང་དབུ་མའི་ལམ་ནི་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་དབུས་དེ་ལ་ཟེར་

བ་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་

འོད་སྲུང་གི་ལེའུ་ལས། འོད་སྲུང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མཐའ་གཅིག་གོ །

མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མཐའ་གཉིས་པའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་གང་ཡིན་

པ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་བརྗོད་དུ་མེད་པ། བསམ་དུ་མེད་པ་སོགས་གསུངས་

112

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཤིང། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས་ཀྱང་། ཡོད་དང་མེད་ཅེས་

བྱ་བ་རྩོད་པ་སྟེ། །གཙང་དང་མི་གཙང་འདི་ཡང་རྩོད་པ་ཡིན། །རྩོད་པར་

གྱུར་པས་སྡུག་བསྔལ་ཞི་མི་འགྱུར། །རྩོད་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་སྡུག་བསྔལ་

མཐའ།། སོགས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། འོན་ཀྱང་དེང་སང་གི་

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། ཡོད་པ་མིན། མེད་པ་མིན་བྱ་པའི་ལུང་ཞིག་རྣ་བས་

ཐོས་ཚེ། ཐོག་མར་ལུང་དེ་གསུང་མཁན་སུ་ཡིན་རྩད་གཅོད་བྱེད། གལ་ཏེ་

ལུང་དེ་བོས་སྔ་མའི་མཁས་པ་ཞིག་གི་གསུང་ཡིན་འདུག་ན། དེ་འདྲ་ཟེར་

མཁན་དེ་ཆད་ལྟ་བ་བླུན་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྙས་བཅོས་བྱེད། གལ་ཏེ་ལུང་དེ་

སངས་རྒྱས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས་ཀྱི་གསུང་ཡིན་པར་ངོས་ཟིན་ན། ཡོད་པ་

མིན་གསུངས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་བྱ་བའི་དོན་ཡིན། མེད་པ་མིན་

བྱ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་པ་མིན་བྱ་པའི་དོན་ཡིན་སོགས་ཚིག་གི་ལྷན་པ་སྣ་

ཚོག་བཏབ་ནས་རང་གི་ཞེ་འདོད་དང་འགྲིགས་པ་ཞིག་བྱེད་དེ། （དོན་ལ་

སངས་རྒྱས་ལ་དགག་པ་བཏབ་ན་མི་ངན་ལྟ་ངན་གྱི་ཐོགས་པ་ལ་འཇིགས། བོད་སྔ་མ་ལ་དགག་པ་

བྱེད་ཐུབ་ན། མཁས་པ་དཔའ་བོའ་ིམིང་ཐོགས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་ཙམ་མ་གཏོགས། ）ཡོད་མིན།

མེད་མིན། བརྗོད་མིན། སྤྲོས་བྲལ་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ནི། མདོ་དང་རིགས་

ཚོགས་དང་། བོད་སྔ་མའི་མཁས་པ་དག་གི་གསུང་རབ་ལ་མང་ཉུང་མི་

འདུག །དེས་ན་བོད་སྔ་མའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། གནས་ལུགས་བརྗོད་

དུ་མེད་པ། བསམ་དུ་མེད་པ་སོགས་གསུང་པ་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་ནི་བླུན་

པོ་དང་། ཆད་ལྟ་བ་ཞེས་དགག་པ་བྱེད། འགའ་ཞིག་གིས་ཅུང་ཟད་གུས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

113

པའི་ཚུལ་དུ་བྱས་ཏེ། བོད་སྔ་མའི་མཁས་གྲུབ་ཁོང་ཚོའི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་

ཚུལ་ལ་ནི་མ་འགྲིགས་པ་ཆེར་མེད་མོད་ཀྱི། ཁ་ནས་བཤད་པའི་ཚེ་རྗེ་བླ་

མ་ལྟ་བུའི་ཞིབ་ཆ་མ་ཐོན་པ་ཙམ་ཡིན་ཟེར། དེ་བདེན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་

ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ་མ་འགྲིག་པ་མེད་མོད་ཀྱི། ཞལ་ལས་

གསུང་པའི་ཚེ་ནི། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ཞེས་དང་།

ཡིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་དོ། ཡོད་པ་ཡམིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་མཚན་

མ་ལ་སྤྱོད་དོ་སོགས་ཀྱི་ལྷན་པ་མཛེས་པོ་དེ་ཚོ་སྣང་མེད་དུ་བཞག་འདུག་

པས། སངས་རྒྱས་ཁོང་ཡང་ཆོས་སྟོན་ཚུལ་ལ་ཞིབ་ཆ་མེད་པ་ཞིག་འདུག

དེས་ན་བོད་སྔ་མ་དང་། སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀ་འགོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་ཁོག་

ཅིག འཇོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་ཞོག་ཅིག མི་ཁ་སྡང་མི་སྡང་ལ་འཇིགས་ནས་

ལྕེ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་མགོ་སྐོར་སྣ་ཚོགས་མི་གཏོང་བར་ཞུ།

དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་དཔྱད་པ་ལྷུར་ལེན་ན་རང་ཅག་གིས་ཐག་

བཅད་ཚད་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་བློ་བཟོ་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་ལ་ཆ་

འཇོག་དགོས། འདི་འདྲ་ལ་བསམ་ཚེ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་

སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་པའི་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན། དེ་མིན་རང་

ཅག་གིས་བསམ་ཚད་ཀྱི་ཡོད་མེད། ཡིན་མིན། གཙང་བཙོག །བཟང་ངན།

སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན། མཐོ་རིས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྟེན་

འབྲེལ་བསླུ་བ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་རང་ཆགས་སུ་བཞག་ནས་དེ་ཚོ་འགོག་མི་

ཆོག བཀག་ན་ཆད་ལྟར་ལྷུང་སོགས་ཐག་བཅད། དེ་མིན་པའི་བདེན་གྲུབ་བྱ་

114

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བ་ཞིག་འགོག་དགོས་ཟེར་བ་འདི་ཚོག་སྐམ་ཁ་ལ་བྱང་བའི་མཁས་པ་འགའ་

ཞིག་གི་ངག་སྒྲོས་ཙམ་ཡིན།

ཁོང་ཚོའི་ལུགས་ལྟར་ན། ནམ་རྒྱུན་གྱི་རང་རེའི་རྒྱུད་ཀྱི་ངའོ་སྙམ་

པའི་བློ་འདི་ཡང་བདག་འཛིན་མིན་པས་འགོག་མི་ཆོག དེས་ན་ངར་འཛིན་

ལྷན་སྐྱེས་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཡང་། དཔེར་ན། མི་གཅིག་གིས། ཁྱོད་རྐུན་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ཚེ་ང་རྐུན་མ་ག་ལ་ཡིན་ཞེས། ང་ཧྲང་ངེ་བ་ཞིག་འཆར་བ་

དེ་ངར་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་ཟེར།

གལ་ཏེ་ནམ་རྒྱུན་གྱི་ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་ན། རྐུན་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཡང་། ཚད་མ་ཤུགས་ཆེ་

རུ་སོང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། བདེན་འཛིན་དུ་འགྲོ་དོན་ག་ལ་ཡོད།

གལ་ཏེ་བདེན་འཛིན་ཡིན་ན། མི་གཅིག་གིས། སངས་རྒྱས་ནི་སྐྱབས་

གནས་མ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། སྐྱབས་གནས་ག་ལ་མིན་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་

བདེན་འཛིན་ཅིའི་ཕྱིར་མིན།

དེ་བཞིན་འདི་བུམ་པ་མིན་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། བུམ་པ་མིན་ན་གཞན་

ཅི་ཡིན། བུམ་པ་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་། བུམ་པའི་བདེན་

འཛིན་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ག་ལ་ཡིན། དེས་ན་ཁོང་ཅག་གི་ལུགས་ལྟར་ན། བློ་

ཤུགས་ཆུང་བ་རྣམས་ཚད་མ་དང་། བློ་དེ་ག་རང་ཤུགས་ཆེ་རུ་སོང་ཚེ་རླུང་

ལོག་པ་བཞིན་བདེན་འཛིན་དུ་འགྲོ་བར་འདུག་པས་ཡ་མཚན།ལྟ་བ་རྟོགས་

པ་ལ་དགག་བྱ་ངོས་ཟིན་པ་གལ་ཆེ་ཞེས་ཀུན་གྱི་ཁ་ལ་རླུང་ལྟར་གྲགས་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

115

འདི་བདེན་ན། （རྗེ་བླ་མ་རང་གི་ཞལ་ནས། སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་བར་དུ། ཡོད་པ་ཙམ་དང་།

བདེན་པར་ཡོད་པའི་ཁྱད་པར་ནམ་ཡང་ཕྱེ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་བཞིན་བདེན་པར་མེད་པ་དང་། མེད་པ་

ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་འབྱེད་མི་ནུས་ཞེས་གསུངས་ཤིང་། ）ཐལ་རང་ལ་ཆོས་ཅན་མཐུན་

སྣང་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མཐར་ཐུག་ཀྱང་དེ་ཡིན་པར་གསུངས་པས། ལྟ་བ་

མ་རྟོགས་གོང་དུ་བདེན་གྲུབ་ཟུར་དུ་ངོས་ཟིན་པ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་དགག་

བྱ་ངོས་འཛིན་ཁུལ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཡིད་རྟོག་ག་ལ་ཡོད།

ཡང་འགའ་ཞིག་གིས་བུམ་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་ཚད་མ་སྐྱེས་

པ་ན། དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་སྙམ་པའི་བདེན་

འཛིན་ཞིག་ཀྱང་སྐྱེས་མོད་ཀྱི། སོ་སོར་ངོས་ཟིན་པ་དཀའ་སོགས་ཟེར།

འོ་ན་ཚད་མ་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་དང་། བདེན་

འཛིན་བྱ་བ་ཉེས་པ་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་དེ་གཉིས། གཅིག་ལ་གཅིག་འདྲ་ཆེ་པའི་རྒྱུ་

མཚན་གྱིས་སོ་སོར་ངོས་མི་ཟིན་པ་ཡ་མཚན་ཆེ། དེ་གཉིས་གཅིག་སླེབས་

པ་ལ་གཅིག་ངེས་པར་སླེབས་ན། འགོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་དགག་དགོས་ཀྱི།

ཟུར་དུ་ཕྱེ་ག་ལ་ནུས།

ནམ་ལངས་སོ་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་ཚད་མ་ཡིན། སྐེ་རགས་བཅིང་ངོ་

སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་ཚད་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་ཇ་འཐུང་། རྩ་མ་པ་ཟ་སོགས་ཀྱི་

བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་རྐྱང་པ་ཡིན་ན། ཉིན་གང་པོའ་ིབློ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་

ན་འགོག་རྒྱུ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་པས། བདེན་འཛིན་ཟེར་བའི་དགག་བྱ་དེ་

གང་དུས་སྐྱེ་བ་ཡིན། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པའི་བདེན་འཛིན་གྱི་བློ་དེ་

116

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཉིན་རེ་ལ་ལན་རེ་གཉིས་ལས་ལྷག་མིས་སྐྱེ་ན་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར།

དོན་གང་ལ་ཡང་གོམས་ཆེ་བའི་བློ་དེ་ག་རང་ཐོག་མར་སྐྱེ་བར་

དཔེར་ན། རང་གི་ཕ་བྲམ་ཟེ་སློབ་དཔོན་འོང་བར་མཐོང་བ་ན། ཐོག་མར་

བདག་གི་ཕ་འོངས་སོ་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་ལས། སློབ་དཔོན་འོངས་སོ། བྲམ་

ཟེ་འོངས་སོ་སོགས་བློ་ལ་མི་འཆར་ཞེས་ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་ནས་

གསུངས་པ་བཞིན་ཡིན་ལ། རང་ཅག་ལ་ནི་བདེན་འཛིན་གྱི་བློ་འདི་ཐོག་

མེད་ནས་གོམས་པ་ཡིན་པས། བུམ་པ་མཐོང་ཚེ་ཐོག་མར་སྐྱེ་བའི་བློ་དེ་

ནི། བུམ་པར་བདེན་འཛིན་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། དེའི་ཕྱིར་རིགས་པི་དགག་

བྱ་ལ་ཁ་ནས་ཁྱད་ཅི་ཙམ་ཕྱེ་ཡང་དོན་ལ་འགོག་རྒྱུ་དེ། བུམ་པ་འགོག་

དགོས། ཀ་བ་འགོག་དགོས། ཡོད་པ་འགོག་དགོས། མེད་པ་འགོག་དགོས་

ཀྱང། བུམ་པ་བཞག་ནས་བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་ཟུར་དུ་འགོག་རྒྱུ་

ག་ལ་ཡོད། ཚུལ་འདི་ནི་སྔ་རབས་པའི་མཁས་པ་རྣམས་སུ་མ་ཟད། དགེ་

ལྡན་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་ཉམས་མྱོང་ཅན་ཚོས་ཀྱང་གསལ་བར་དགོངས་

འདུག་སྟེ། དཔེར་ན་ལྕང་སྐྱ་རིན་པོ་ཆེས། སྣང་བ་ལིང་ལིང་འདི་རང་སོར་

བཞག་ནས། དགག་རྒྱུ་རྭ་ཅན་ཞིག་འཚོལ་བར་འདུག་སྟ། སོགས་མ་

མཉེས་པའི་གསུངས་བྱུང་བ་བཞིན། གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེད་དང།

པཎ་ཆེན་བློ་བཟང་ཆོས་རྒྱན་གྱིས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། །

འགའ་ཞིག་གིས། བུམ་པ། ཀ་བ་སོགས་རིགས་པས་དགག་ན་ཐམས་ཅད་

མེད་པར་ལྟ་པའི་ཆད་ལྟ་སྐྱེ་སྙམ་ནས་འཇིགས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་སེམས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

117

ཁྲལ་ཏེ། མདུན་ན་མཐོང་བཞིན་པའི་བུམ་པ་འདི་གཏན་ནས་མེད་དོ་སྙམ་པའི་

ཆད་ལྟ་ཞིག་སོ་སྐྱེ་རང་ག་བ་ལ་སྐྱེ་བར་ག་ལ་སྲིད།

གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་བློ་ཞིག་སྐྱེས་ན་བུམ་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། རེག་རྒྱུ་ཡོད་

པ་དངོས་སུ་ཤེས་པས། བུམ་པ་འདི་ང་ལ་སྣང་རྒྱུ་འདུག་ཀྱང་། སྣང་བཞིན་

དུ་གཏན་ནས་མེད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པས། བློ་དེ་འདྲ་ནི་

སྣང་ལ་སྣང་བ་ལྟར་དུ་མེད་པར་འཛིན་པའི་སྣང་སྟོང་གཉིས་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་

མའི་ལྟ་བ་དེ་ཡིན་གྱི། ཆད་ལྟ་ག་ལ་ཡིན།

མདོར་ན་བུམ་པ་གཏན་ནས་མེད་སྙམ་པ་དང་། མིག་གིས་མངོན་སུམ་

དུ་མཐོང་བའི་ཚེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བློ་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པས། ཆད་

ལྟར་ལྷུང་བའི་ཉེན་ཅི་ཞིག་ཡོད།

ཡིད་ཀྱིས་མེད་པར་ཐག་ཚོད་ཅིང་། །

མིག་གིས་ཡོད་པར་མཐོང་བའི་ཚེ། །

ཞྭ་སེར་མཁན་པོས་མ་བསླབ་ཀྱང་། །

སྒྱུ་མའི་བློ་ལས་གཞན་ཅི་འབྱུང་། །

ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ། །

དཔེར་ན། གསེར་དང་། ས་རྡོ། རྩི་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་མ་ཕྱེ་བར་

ཅིག་ཅར་དུ་མེ་ལ་བསྲེགས་ན། ཚིག་པ་རྣམས་ནི་ཚིག །མ་ཚིག་པ་རྣམས་ནི་

ཤུལ་དུ་ལུས་པ་ལྟར། རིགས་ཤེས་ཀྱིས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་མ་ཕྱེ་བར་

དགག་ཀྱང་། སྒྱུ་མའི་དངོས་པོ་ཤུལ་དུ་ལུས་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལུས་ནས་

118

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྡོད་ངེས་ཀྱི། དང་པོ་ཉིད་ནས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྟེན་འབྲེལ་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས། དེ་

ལ་རིགས་པས་གནོད་པ་མ་བསྐྱལ་བར་འཇོག་ག་ལ་དགོས།

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ཡིད་རྟོན་མེད་

པར་མི་འགྱུར་བ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། སྤྱིར་ཚད་མས་གྲུབ་པ་བྱ་བ་འདི་ཀུན་རྫོབ་

ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པ་རྣམས་ཕྲ་ཞིང་ཞིབ་ཏུ་བཏང་བའི་དགོས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་

འདིའི་ཆེད་དུ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པས་གྲུབ་པ་བྱ་

བ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང་། དོན་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པའི་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་

པར་འགའ་ཞིག་དགོས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིདོན་དུ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་གེའི་

རིགས་པས་ཆེས་གསལ་དུ་བཏང་བ་ཞིག་ཏུ་འདུག་ལ། སྤྱིར་ཚད་གྲུབ་བྱ་བ་

དང་། ཡིད་ཆེས་པ། བསླུ་མེད། བསྙོན་མེད་སོགས་རྟོག་གེའི་རིགས་པས་

སྣོན་པ་བཏབ་མ་བཏབ་ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལས། རིགས་དྲུག་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་

རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འདི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ལུགས་

ཀྱིས་སྣང་བ་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་མེད་ཅིང་། བུ་ཡི་ལག་པ་མེ་དང་འཕྲད་ན་

ཨ་ཚ་ཚ་ཟེར་བ་དེ། བསླུ་མེད། བསྙོན་མེད་ཁས་ལེན་སོགས་ཡིན་ལ། ཕ་

ཡིས་མེ་ཚ་བ་ཡིན། ལག་པ་ཤ་ཡིན་པས་མེ་ལ་ཐུག་ན་ཅི་ལ་མི་ཚ་སོགས་

རྒྱུ་མཚན་དང་སྦྱར་བའི་བཀའ་བཀྱོན་གནང་བ་དེ་ལུང་རིགས་ཀྱི་ཚད་མས་

གྲུབ་ལུགས་ཡིན། དེས་ན་ཇི་སྲིད་ས་རྡོ་རི་བྲག་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་འདི་

དག་མ་ཡལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་མཆོག་གསུམ་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་ལ་སོགས་

པའི་སྣང་བ་ཡང་ཡལ་བའི་དོན་མེད་ལ། དགོས་པའི་སྣང་བ་སྔོན་དུ་ཡལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

119

ནས། མི་དགོས་པའི་སྣང་བ་རྗེས་སུ་ལུས་ན་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་ཆོས་མེད་ཐ་ཤལ་

པའི་རང་བཞིན་ལས་འོས་ཅི་ཡོད།

ནམ་ཞིག་སྔོན་གྱི་སྔགས་པ་རྒན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྐད་ཆོས་ཟད་བློ་

འདས་ཞེས་བརྗོད་པའི་ས་དེར་སླེབས་ཚེ་ས་རྡོ་རྟེན་འབྲེལ་མཆོག་གསུམ་

སོགས་བཟང་ངན་བར་མའི་ཀུན་རྫོབ་འདི་དག་རྩ་བ་ནས་ཡལ་ཏེ་འདི་དག་

གི་ཚབ་ཏུ། སྐུ་ཐུགས་ཟུང་འཇུག བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག བཟང་ངན་ཟུང་

འཇུག དགེ་སྡིག་ཟུང་འཇུག་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་མེད་དམ་སྙམ། དེའི་

ཚེ་ཇི་སྙེད་པ་གཟིགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཆ་ཤས་བྱེ་བ་འབུམ་ཕྲག་དེ་ཀུན་

ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཅིག་གི་ངོ་བོར་སོང་བར་སེམས།

སྤྱིར་རང་ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པ། མི་

འདོད་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པ། འོས་མེད་པར་ཡིད་ཆེས་པ་སོགས་ཡིད་ཆེས་

དུ་མ་ཞིག་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྩ་བ་རང་གི་སྣང་བ་ལ་རང་ཉིད་ཡིད་ཆེས་པ་ཙམ་

ལས་མེད་ཅིང་། ཡིད་ཆེས་པ་བྱ་བ་དེ་རང་དབང་མེད་པར་མྱོང་བའི་སྟོབས་

ཀྱིས་སེམས་ཡུལ་ཕྱོགས་རེ་བ་ཞིག་ལ་འཇུག་དགོས་པ་དེ་ཡིན།

རྨི་ལམ་དུ་སྣང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཚད་གྲུབ་ཏུ་སུས་ཀྱང་ཁས་

མི་ལེན་མོད། རྨི་ལམ་དུ་ཤར་བའི་བདེ་སྡུག་འཇིགས་སྐྲག་སོགས་ཀྱི་སྣང་བ་

དང་ཚོར་བ་ལ་དབང་མེད་དུ་ཡིད་ཆེས་དགོས་པ། དཔེར་ན། རྨི་ལམ་དུ་བྲག་

རི་ཆེན་པོའ་ིརྩེ་ནས་གཡང་དུ་ལྷུང་བ་ལ་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པས་དཔྱད་

ན་འཆི་བ་ལས་འོས་མེད་ཀྱང་། གཡང་དུ་ལྷུང་། དེ་ནས་ཕྱིར་འོང་། སླར་ནམ་

120

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མཁའ་ལ་འཕུར་བ་སོགས་རིགས་པས་དཔྱད་ན་མི་འགྲུབ་པའི་སྣང་བ་དེ་

ཀུན་ལ་གཡང་དུ་ལྷུང་ཚེ་འཇིགས་སྐྲག་དང་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་དུས་དགའ་

སྤྲོ་སོགས་སེམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་སྣ་ཚོགས་བསྙོན་མེད་དུ་འབྱུང་བ་འདི་

ཡིན་ཞིང་། མདོར་ན་ཉ་ཆུ་ཡི་ནང་དུ་བག་ཡངས་སུ་གནས་པ་དང་། མི་ཆུ་ཡི་

ནང་དུ་ཐིམ་པས་འཇིགས་སྐྲག་གཉིས་ཀ་ཉ་དང་མི་གཉིས་ཀས་དབང་མེད་

བསྙོན་མེད་ཡིད་ཆེས་དགོས་པ་ལྟ་བུའོ། །

དེས་ན་ཐལ་འགྱུར་བའི་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རང་ངོ་

དང་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་རྒྱུ་ཁྱད་པར་ནི་གཉིས་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་མ་ལོག་

པའི་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་འདི་དག་གཞན་

ངོའ་ིཁས་ལེན་ཡིན་ལ། སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིསྣང་ཚུལ་བསམ་ཚུལ་གྱི་ཡུལ་དེ་

ཀུན་ལས་གཅིག་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པར་རང་གིས་རང་

ལུགས་སུ་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི། ཐལ་འགྱུར་བས་རང་ཕྱོགས་མི་བྱེད་པའི་

དོན་ཡིན་ཞིང་། ཁས་ལེན་མེད་པའི་སྔ་རྒོལ་མཉམ་གཞག་སྨྲ་བྲལ་གྱི་ངང་དུ་

བཞུགས་པ་ལ། ཁས་ལེན་ལྡན་གྱི་ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྩོད་

པ་བྱེད་ཚེ་ལན་གང་བཏབ་ཐམས་ཅད་ཁས་ལེན་ཤ་སྟག་དུ་འགྱུར་བས་ཁས་

ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་འདི་ཚིག་དང་སྒྲ་དང་ཁྱད་པར་རྟོག་གེའི་རིགས་པའི་ནང་

དུ་ཤོང་པའི་གནས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

མདོར་བསྡུས་ན། ས་ཡོད་པར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཁས་ལེན་ན་རང་

ལུགས་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཡིན། ས་ཡོད་ཅེས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་ན་གཞན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

121

ངོའ་ིཁ་ལེན་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་སྤྱན་མི་འཛུམ་

པར་བདུན་ཕྲག་གཅིག་བཞུགས་པ་དེ་ཁས་ལེན་མེད་པའི་རང་ལུགས་ཡིན་

ལ། ལྟ་བ་དེ་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་

བ་འདི་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་གྱི་རྣམ་གཞག་ལ་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཞུགས་

པ་ཡིན་ཞིང་། གོ་ལུགས་འདི་ཐལ་འགྱུར་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་བདེན་གཉིས་དྲང་

ངེས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་གཞན་ལའང་ཁྱད་པར་མེད་དེ།

རྣམ་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་། དེ་དེ་ཉིད་དོན་བཏང་སྙོམ་ཅན། །གླང་ཆེན་གཟིགས་

སྟངས་ཉིད་མཛད་ནས། །ཕྱི་རོལ་སྤྱོད་ལ་འཇོག་པར་མཛད། ཅེས་བཅོམ་

ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་འཆད་པ་ན་ཕྱི་དོན་ཡོད་པའི་ཚུལ་ཞལ་གྱིས་བཞེས་

ཚུལ་རྒྱ་འགྲེལ་དག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །

མི་རེ་རེ་ལ་རང་ངོ་གཞན་ངོའ་ིབསམ་ཚུལ་གཉིས། འདོད་ཚུལ་གཉིས།

བཤད་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་ཚུལ་

བཤད་ཚུལ་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ལ་

སུ་ཞིག་ཡིད་ཆེས།

དེང་སང་གི་ཆོས་གྲྭའི་རྟགས་གསལ་དཀྱུས་མའི་གནོད་པ་ཙམ་ལ་

འཇིགས་ན་ནི། ལན་གཞན་གང་ཡང་མི་དགོས་ཀྱི། ཐལ་བ་གང་ཡིན་ལ།

ཁས་ལེན་མེད། ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་པའི་ལན་འདི་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། ཀྱལ་ཀ་

དེ་རྩེད་མོའ་ིཚུལ་དུ་བཟློག་པར་ནུས་སོ། །

སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་རྟོག་ལ་རྩ་བ་གཏད་པའི་ཚུལ་གསུམ་རྟོག་གེའི་

122

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིགས་པ་ནི་རང་གིས་རང་ཉིད་གཞོམ་པའི་ཐབས་ཙམ་དུ་བྱས་ན་བཟང་

མོད། ཁས་ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་ལ་གནོད་པའི་ལག་ཆ་བྱེད་ན་ཆོས་ཀྱི་

དབྱིངས་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་མེད་པ་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་ཚད་

མ་ཀུན་བཏུས་སུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །

ཡོད་མེད་བློ་ཡིས་བཞག་པའི་ཤེས་བྱ་དང་། །

བདེན་རྫུན་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྫུན་ཁུངས་གཅིག་ལ་གཏད་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

མ་བརྟག་མ་དཔྱད་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཞག་དང་། །

བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པའི་གྲུབ་མཐའི་གཞུང་ལུགས་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྩ་བ་གཅིག་ལ་ཐུག་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

བློ་ལ་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་སྒྱུ་མ་དང་། །

དོན་ལ་ཡིན་པར་ངེས་པའི་གཤིས་ལུགས་གཉིས། །

གཅིག་ཤོས་བདེན་ན་གཅིག་ཤོས་རྫུན་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

123

རང་སྐྱོན་རི་བོ་འགེབ་པའི་སྔ་རྒོལ་དང་། །

གཞན་སྐྱོན་ཁབ་ཀྱིས་འཚོལ་པའི་ཕྱི་རྒོལ་གཉིས། །

གཅིག་ལས་གཅིག་རྒྱལ་རེས་སུ་བྱེད་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ།

ཡོད་མཐའ་འགོག་པའི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་དང་། །

མེད་མཐའ་སྤོང་བའི་མི་སྣང་མ་དམིགས་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྣམ་གཞག་གཅིག་གིས་བཤིག་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

གྲོགས་པོར་མཚན་མར་ཞེན་པའི་བདེན་འཛིན་དང་། །

གྲོགས་ཀྱི་ཕན་པར་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

སྲེད་པ་སྐྱེད་ལ་ཁྱད་པར་མི་འདུག་པས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

དགྲ་བོ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་དངོས་འཛིན་དང་། །

དགྲ་ཡིས་གནོད་པ་ངེས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

ཞེ་སྡང་སྐྱེད་ལ་ཁྱད་པར་མ་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ།

124

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྗེས་དཔག་ཚད་མ་མངོན་སུམ་བློ་ལས་སྐྱེས། །

མངོན་སུམ་བདེན་རྫུན་རྗེས་སུ་དཔག་པས་དཔྱད། །

ཕ་ཡི་དཔང་པོ་བུ་ཡིས་བྱས་པ་འདིས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

རིགས་པས་དཔྱད་པ་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ལ་བརྟེན། །

ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རིགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲུབ། །

རང་ཐག་ཆོད་ན་སུ་ཡི་རྗེས་སུ་འབྲང་། །

རང་ཐག་མ་ཆོད་སུ་ལ་ཡིད་རྟོན་བྱེད། །

ཡང་དག་རིགས་པ་ངེས་དོན་ལུང་ལས་རྙེད། །

དྲང་ངེས་ཁྱད་པར་དྲི་མེད་རིགས་པས་འབྱེད། །

རིགས་པས་ཤེས་ན་ངེས་དོན་ཅི་ལ་འཚོལ། །

རིགས་པས་མ་ཤེས་ངེས་དོན་ག་ལ་རྙེད། །

བྱམས་མགོན་ཁྱི་མོར་མཐོང་བའི་ངང་ཚུལ་འདིས། །

མ་བརྟགས་ལྷན་སྐྱེས་བློ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས། །

དབུ་སེམས་མཁན་པོའ་ིལྟ་གྲུབ་འགལ་ལུགས་འདིས། །

དཔྱོད་ལྡན་མཁས་པའི་བློ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

125

ཕལ་པ་དྲང་པོའ་ིརྗེས་སུ་འབྲང་འབྲང་ནས། །

རྒུད་པའི་རྩ་བ་ལྷན་སྐྱེས་བདེན་འཛིན་རྙེད། །

མཁས་པ་དྲང་པོའ་ིརྗེས་སུ་འབྲང་འབྲང་ནས། །

དེ་ལས་སྡུག་པའི་ཀུན་བརྟགས་བདེན་འཛིན་རྙེད། །

ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་བདེན་རྫུན་ལ་སོགས་པའི། །

རྩོད་པའི་འུར་སྒྲ་སྒྲོག་པའི་འཇིག་རྟེན་འདིར། །

རྟག་ཏུ་ཀུན་མཐོང་ཤེས་བྱ་ཡིན་པར་སྣང་། །

རྒྱུན་དུ་གང་གོམས་ཚད་མ་ཡིན་པར་སྣང་། །

མི་མང་གང་ལ་དགའ་དེ་བདེན་པ་དང་། །

ཁ་མང་གང་ལ་མཐུན་དེ་གྲུབ་མཐར་སྣང་། །

མི་རེའི་ཁོང་ན་མི་མཐུན་ཚད་མ་རེ། །

དེ་ཡི་རྒྱབ་སྐྱོར་རྡོ་རྗེའི་བཀའ་ལུང་རེད། །

ལ་རེའི་རྒྱབ་ན་མི་མཐུན་ཆོས་ལུགས་རེ། །

དེ་ཡི་རྗེས་འབྲང་མཁས་བླུན་སྟོང་ཕྲག་རེ། །

འདི་ཉིད་བདེན་ལ་འདི་ཡིས་མི་བསླུ་ཞེས། །

རང་གི་བདེན་ཁ་རང་ལ་སྦྱིན་པ་འདི། །

126

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིགས་མཐུན་སྐྱེ་བོའ་ིཚོགས་རྣམས་ཉམས་རེ་དགའ། །

མི་མཐུན་ཚོགས་ལ་སྨྲས་ན་ཞེ་རེ་ཁྲེལ། །

མི་མཐུན་རིགས་དྲུག་འགྲོ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིར། །

བཅུ་ཡིས་འདོད་པ་བརྒྱ་ཡིས་མི་འདོད་ཅིང་། །

མི་ཡིས་མཐོང་བ་ལྷ་ཡིས་མི་མཐོང་བས། །

བདེན་རྫུན་ཚད་མའི་ཁྲིམས་ཐག་སུ་ཡིས་ཆོད། །

ཤེས་རབ་སྦྱང་པས་མི་ཚེ་ཟད་བྱས་པའི། །

གྲུབ་མཐའ་མཁན་པོའ་ིབློ་ཡང་འཁྲུལ་གྱུར་ན། །

འཇིག་རྟེན་བླུན་པོའ་ིརྫུན་གྱི་སྣང་བ་ལ། །

ཐ་སྙད་ཚད་མར་ཡིད་རྟོན་བྱེད་པ་འཁྲུལ། །

མཁོ་ཚད་བཟང་ཚད་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཀུན། །

གུད་དུ་ཕྱེ་ནས་ཚད་མར་འདོད་པ་དེས། །

སྒྱུ་མའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་པའི་ཐང་སྟོང་དུ། །

མིག་འཕྲུལ་ནོར་བུའི་ཕུང་པོ་སླར་ཡང་རྙེད། །

བཞིན་རས་ཅུང་ཟད་འགྱུར་བས་འགྱུར་བྱེད་ཅིང་། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

127

མེ་ལོང་ཅུང་ཟད་འགྱུར་ཡང་འགྱུར་བྱེད་པའི། །

མི་བརྟན་འགྱུར་བའི་ཤེས་བྱའི་གཟུགས་བརྙན་འདི། །

ནམ་ཞིག་མཐའ་ལ་གཏད་དུ་ཡལ་བར་ངེས། །

དཔྱད་པ་འདི་ལ་ཐུག་པས་མེད་དམ་སྙམ། །

ལག་པ་ཁབ་ལ་འཕྲད་པས་ཡོད་དམ་སྙམ། །

མྱོང་བ་མངོན་སུམ་ལག་པས་ཡིན་ནམ་སྙམ། །

སྣང་བ་འཁྲུལ་པ་སྲིད་པས་མིན་ནམ་སྙམ། །

ཡོད་པ་རྩ་བ་བཙལ་བས་མེད་དམ་སྙམ། །

མེད་པའི་རྩེ་མོ་མཐོང་བས་ཡོད་དམ་སྙམ། །

བདེན་པའི་ས་བོན་བཏབ་ན་རྫུན་པར་ཤེས། །

རྫུན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་ཚེ་བདེན་པར་སྣང་། །ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ། །

དབུ་མ་པ་ཁས་ལེན་མེད་བྱ་བ་འདི་དབུ་མ་པས་མི་ཚེ་གཅིག་ལ་ཁ་མི་

གྲག་བྱ་བའི་དོན་མ་ཡིན་གྱི། ཟླ་བ་གྲགས་པས་ཀྱང་། འདི་ནཱ་ལེནྡཱའི་དགོན་

པ་ཡིན། ང་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ཡིན། འདི་ངའི་ཆོས་ཆོས་གོས་ཡིན། སངས་

རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་འཁྲུངས་སོགས་ཀྱི་ཁས་ལེན་མཛད་ངེས་

མོད། དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་གཉིས་སོ་སོར་ཕྱེ་

128

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དགོས་ཏེ། དོན་དམ་པ་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་སྨྲས་པ་

དེ་ག་རང་ཁས་ལེན་ཡིན་སོགས་བརྗོད་པ་ནི། ང་མནལ་ལམ་དུ་འགྲོ་བས་ཅི་

ཡང་མ་སྨྲས་ཞིག་བརྗོད་པ་ན། ཁ་ལ་མ་ཉན་པར་མནལ་དུ་འགྲོ་བས་ཅི་མ་སྨྲ་

ཞིག་བརྗོད་པ་དེ་ག་རང་མནལ་དུ་མི་འགྲོ་བའི་རྟགས་ཡིན་ཞེས་ཀྱལ་ཀ་བྱེད་

པ་དང་འདྲ་བས་སྙིང་པོ་ཅི་ལ་ཡོད།

སྔོན་ཁྲུང་ཁྲུང་གི་ཁྱུ་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་ན་ཁྲུང་ཁྲུང་གི་དེད་དཔོན་

གྱིས་རང་རེ་ཁ་མི་གྲག །གྲག་ན་གཞན་གྱི་གསོད་པར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པས་

ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་གྲག །མི་གྲག །མི་གྲང་མི་གྲང་ཞེས་སྒྲ་སྔ་མ་ལས་ཆེ་བར་

བསྒྲགས་པ་དེ་དང་འདྲ།

མདོར་ན་བསྙུང་གནས་ངག་བཅད་ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་། ལུང་མ་བསྟན་

གྱི་ལྟ་བ་བཅུ་བཞི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་དུ་ཡང་ལུང་མ་བསྟན་པ་

འདི་དག་ཡོད་སྲིད་ན། ཁས་ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་ཡང་ཡོད་སྲིད་ལ། གཞན་

དུ་ན། སྔོན་མཐའ་སྔོན་རྣམས་ཞུས་པའི་ཚེ། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོས་མི་གསུངས་

བཞུགས། །ཞེས་བཤད་ཅིང་། ལན་མེད་པ་ནི་ཕམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་

ཐུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདུག་བ་ལུང་ལས་བཤད་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་

ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཕམ་པར་གྱུར་པ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་པ་ལག་

ཏུ་ཐོགས་ནས་ང་རྒྱལ་དེ་ཙམ་བྱ་མ་དགོས། འཕགས་པས་ནི། གང་ཕྱིར་

དེ་ལྟར་ཟབ་པའི་ཆོས། །སྣོད་མིན་འགྲོ་ལ་མི་གསུངས་པ། །དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་

མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཤེས། ཞེས་ལན་མ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

129

གསུངས་པ་དེ་ག་རང་ལ་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་དོ། །

རང་ལ་གོ་བ་ཡོད་ན་ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ག་རང་གིས་ཡང་དག་པའི་

ལྟ་བ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནུས་ཤིང་། འཕགས་པས་མི་སྨྲ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཞེས་

ཟབ་མོའ་ིདོན་གྱི་གནད་ཕར་ཞོག མགོན་མེད་ཟས་བྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ལ་གསོལ་པ། སང་བདག་གི་ལྡུམ་རར་གདུགས་ཚོད་གསོལ་བར་ཅི་

གནང་ཞེས་ཞུས་པར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུངས་པས། དེ་དེ་

བཞིན་དུ་གནང་བར་རིག་ནས་སོགས་བཤད་པ་ཙམ་ཡང་མ་མཐོང་བར་ཟད་

དོ། །

དེས་ན་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་བརྗོད་པ་དེ་སྲིད་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་

སྐབས་ཡིན་ལ། ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན་དུ་བྱས་ནས་ཁས་ལེན་

ཡིན་མིན་སོགས་དཔྱོད་པ་ཕན་ཆད་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས།

དེ་ཕན་ཆད་དུ་འཇིག་རྟེན་ན་གང་ཡོད་པ་སྨྲས་པ་དེ་ང་ཡང་ཡོད་པར་སྨྲ། མེད་

པར་སྨྲ་བ་དེ་ང་ཡང་མེད་པར་སྨྲ་སོགས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་

གསུངས་པ་འདི་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི་ཡོད།

ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་མའི་མདུན་དུ་ཁྱོད་རང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་

པོ་ཡིན་ནོ་བྱ་བ་ཁས་ལེན་ཡིན། བུ་ལོང་མས་འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་ལུགས་

ས་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ནམ། ངའི་ངོ་སྲུང་ཙམ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ཚེ་ངོ་སྲུང་གཏན་

ནས་མ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་རང་གི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་ལས་ཐབས་གཞན་

མེད་མོད། ཁས་ལེན་དེ་འདྲ་བུ་ལོང་མ་ལ་འཇིགས་ནས་དབང་མེད་དུ་ཁས་

130

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བླངས་པ་ལས། སེམས་ཀྱི་སྟེང་ན་ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་བཞིན་

དུ། མེ་ཡིས་ཚིག ཆུ་ཡིས་གྲང་། རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་སོགས་བུ་ལོང་མ་དང་

འདྲ་བས། ཕྱི་རོལ་གྱི་ནུས་པ་འདི་དག་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་

བདེན་མོད། རང་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་མི་དགོས་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་དགོས།

འདི་སྐོར་རྗེ་བླ་མས་རེད་མདའ་པའི་དྲིས་ལན་དུ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས་

གཟུ་བོར་གནས་ནས་དེར་བལྟ་བར་འཚལ།

མདོར་ན་ད་ལྟའི་བསམ་ཚུལ་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་པས་བསམ་མནོ་

ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་སྡང་རྨོངས་གསུམ་གྱི་རྩ་བར་མ་གྱུར་པ་གཅིག་ཀྱང་

མི་སྣང་ཞིང་། གལ་སྲིད་རང་ཅག་གི་ནམ་རྒྱུན་གྱི་བློ་འདིའི་ཁྲོད་ན་ཡང་དག་

པའི་རིགས་པ་ཞིག་ཡོད་ཚེ། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བསྐལ་པ་གྲངས་

མེད་ཀྱི་བར་དུ་གོམས་ཀྱང་ད་དུང་ཡར་སྐྱེད་འདི་ཙམ་ལས་མེད་པ་ངོ་མཚར།

བྱི་ལ་དང་ཁྱི་སོགས་རང་རང་གིས་གང་མྱོང་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་སྣང་བ་དེ་ཀུན་

བྱི་ལ་དང་ཁྱི་ཡི་སྐད་དབྱངས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་གསུམ་བཞི་ལས་མེད་པ་དེའི་

ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པ་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་པ་བཞིན་དུ་རང་

ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་དག་དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་

ལྟོས་ན་ཁྱི་དང་བྱི་ལའི་ཚོད་ཙམ་དུ་ཡང་མ་སླེབས་པ་དག་གི་རྣམ་རྟོག་གི་བུ་

ག་ཆུང་ངུ་འདིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་པའི་

མཐའ་དང་བྲལ་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའ་ཆེན་པོ་དེ་མེད་དགག མ་ཡིན་

དགག་སོགས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པར་ག་ལ་ནུས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

131

ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཁས་ལེན་ཡིན་ནོ་བྱ་བ་དང་། གོང་དུ་སྨྲས་

པ་ལྟར་ཀ་ར་ལ་རྒྱུས་མེད་པའི་བྱང་འབྲོག་གི་ཡུལ་དུ་ལོ་དང་འོ་མ་མིན་པའི་

ཀ་ར་བྱ་བའི་མངར་བ་དེ་ཉིད་འོ་མ་ཡིན་ངེས་སོ་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་དང་

འདྲ་སྟེ། མེ་ལོང་གི་ཆེ་ཆུང་ལ་དཔགས་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ཡང་

དེ་ཙམ་ལས་མེད་པ་ལ་དེའི་ནང་དུ་མ་ཚུད་པ་ཐམས་ཅད་རིགས་པའི་དགག་

བྱ་ཤ་སྟག་ཏུ་འདོད་པ་ནི་ཟབ་མོའ་ིཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གོ་བ་རྣལ་མ་སྐྱེ་བའི་

གེགས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

གཞན་ཡང་ཡིད་ལ་ཁས་ལེན་མེད་པར་ཐག་ཆོད་ཅིང་ཁ་ནས་རྣམ་

གཞག་སྣ་ཚོགས་ཁས་ལེན་པའི་སྔ་རྒོལ་གྱི་དམ་བཅའ་དེ་ཁ་ཞེ་མི་མཐུན་

པའི་རྫུན་དུ་འགྱུར་ན། ཡིད་ལ་བདེན་འཛིན་གྲ་ཟུར་མ་ཉམས་པའི་ཕྱི་རྒོལ་

གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་གྲུབ་ཡང་རྫུན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོ་ཚམ་ལ་ཡང་རང་དང་བསམ་ཚོད་

རིགས་མི་མཐུན་པའི་མི་དྲག་ཞན་གང་རུང་དང་འཕྲད་ཚེ། ཕྱི་རོལ་ལུས་ངག་

གི་རྣམ་འགྱུར་དང་། ནང་སེམས་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཐ་དད་དགོས་ན། སོ་སོའ་ི

སྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རིམ་པ་བཅུའི་

རྒྱབ་དུ་བསྐྱུར་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རང་གི་དགོངས་ཚོད་

དང་གདུལ་བྱ་ལ་ཁྲིད་ཚོད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཡོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས།

དེས་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཡང་། སྨྲ་བསམ་བྲཇོད་མེད་ཤེས་རབ་

ཕ་རོལ་ཕྱིན། །ཞེས་དང་། སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་བ། །ཞེས་རྣལ་

132

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འབྱོར་པ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་དང་། ཡོད་པ་མིན་ན་མེད་པ་ཡིན་དགོས།

མེད་པ་མིན་ན་ཡོད་པ་ཡིན་དགོས། ཞེས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོགས་ཅི་འདྲ་

ཞིག་ཡིན་ཀྱང་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་མངའ་འབངས་སུ་འདུ་དགོས་སོགས་

མཁས་པའི་སྙན་གྲགས་བ་དན་དཀར་པོ་སྲིད་མཐའི་བར་དུ་སྒྲོགས་པ་དག་

ཀྱང་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ལགས་མོད། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་། མཁས་པའི་སྙན་

པ། མ་བཅོས་པའི་གཤིས་དང་། རྟོག་པའི་རིགས་པ། མི་གསལ་བའི་སྤྲོད་

བྲལ། གསལ་བའི་མཐའ་བཞི་སོགས་རང་རང་གིས་ཇི་ལྟར་སྨྲས་པ་བཞིན་

འདམ་ག་བྱ་བར་ཟད་དོ། །

སྤྱིར་སྐད་ཅིག་བསྐལ་པ། ཕྲ་པའི་རྡུལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་

བསྒྱུར་བ་སོགས་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་དུ་སླེབས་ཚེ་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་འདྲེས།

བུ་ཡི་འོད་གསལ་སྣང་བ་ཁྲ་ལམ་མེ་བ་དང་ཕན་ཚུན་ལྟོས་དགོས་པའི་

སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་དང་། གཞི་ཡི་འོད་གསལ། གཅིག་དང་ཐ་

དད། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཨ་མ་ཕག་མོ་ཞལ་གཉིས་མའི་

སྐུ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་འདྲ་དེ་མཐར་ཐུག་གི་འོད་གསལ་མ་བུ་གཉིས་ཕྱིར་

མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་དུ་མཇལ་བ་སྟེ་ཐར་པའི་གོ་འཕང་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །

ཆོས་གྲྭའི་རིགས་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ། རི་རབ་དཔག་ཚད་

བརྒྱད་ཁྲིད་ཚད་དང་ལྡན་པར་ཐལ། བྱས་པ་ལ། འདོད། ཕྲ་རབ་ཕྱོགས་

དང་བྲལ་བར་ཐལ། བྱ་བ་ལའང་། འདོད། འོ་ན་རྡུལ་གཅིག་ཡུལ་ལ་མཐས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

133

གཏུགས་འཇིག་རྟེན་གྱི། སོགས་ཕྲ་རབ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་

འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་མཛད་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དཔག་ཚད་

བརྒྱད་ཁྲིའི་ཚད་ལྡན་གྱི་གཟིགས་ཕྱོགས་ཆ་བྲལ་བའི་རྡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་

མི་ཤོང་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཐལ་བ་འཕངས་ཚེ། དེའི་ལན། ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་

མདིགས་བསལ་བྱ་བ་དེ་ཡིན། འདི་འདྲ་དམིགས་བསལ་དུ་བྱས་ཆོག་ན་

ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་ཐལ། དགག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་མ་གོ་བའི་

ཕྱིར་སོགས་ཀྱི་རིགས་པ་ལའང་དམིགས་བསལ་ཀྱི་ལན་བཏབ་ན་མི་འགྲིག་

པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ལ་ཡོད།

མདོར་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་ཐམས་ཅད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་

པའི་གནས་ལའང་མོས་དགོས་པ་ཡིན། གཞན་དུ་ན་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་བསྐལ་པའི་

མེ་དཔུང་གི་དབུས་དང་། ཉི་མའི་གདན་གྱི་འོག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་བསིལ་བའི་ཟླ་བ་

དང་པདྨའི་གདན་དྭངས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་མཚོན་ཆ་གདེངས་ཤིང་།

ཤིན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ་སོགས་འདི་དག་རྟོག་གེའི་རིགས་པས་

དཔྱད་ན་འགལ་འདུ་ཤ་སྟག་ཏུ་མཐོང་བས། དེ་དག་རྣམ་པ་སྟོན་ཚུལ་ཙམ་

ཡིན་ནོ་ཞེས། དོན་ལ་ཐང་ཀའི་སྟེང་གི་རི་མོ་དང་ཁྱད་མེད་པར་བྱེད་དགོས་

པ་ཙམ་བྱུང་འདུག་ཀྱང་། ཡུལ་དང་། ཡུལ་ཅན། འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། ཚ་

བ། གྲང་བ། གཙང་དང་དམེ་བ་སོགས་གཉིས་མེད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཟུང་

འཇུག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིསྐུའམ། ལུས་སེམས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་དེ་

ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

134

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་གཞན་དོན་དུ་བསྟན་ཅིང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་

ཀྱང་གཙོ་བོར་གཞན་ཡིད་ལ་དང་བ་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ཚོགས་

གཉིས་ཀྱི་ལག་རྗེས་མཐར་ཐུག་གྲུབ་པའི་མཚན་དཔེ་ཡོངས་རྗོགས་ཀྱི་སྐུ་

ལ་ཕག་ཞལ་དང་། སེངྒེའི་ཞལ་སོགས་འོང་བ་ཅི་ལ་སྲིད།

དེས་ན། སྤྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ། ཡང་སྒོས་སུ་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་ཐམས་

ཅད་ལ་བླ་མ་སངས་རྒྱས་སུ་བལྟ་བའི་རིགས་པ་འདི་ནས་བཟུང་རང་ཉིད་རྡོ་

རྗེ་འཆང་དུ་བསྒོམ་པ་དང་ལུས་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་གྲུབ་པར་ཡིད་

ཆེས་པའི་བར་འདི་དག ད་ལྟའི་ཚད་མ་འདི་འགོ་མཇུག་ལྡོག་པའི་ཆེད་ཁོ་ན་

ཡིན་ལ། ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔ་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་བ་སོགས་འདི་

ཀུན་ཀྱང་ཐ་མལ་པའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་དུ་

ཐལ་བ་རྡུལ་དུ་བརླག་པའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ན་མཆོད་

ཡུལ་དམ་པ་ལ་མི་གཙང་བ་འབུལ་བ་འདི། སྤྱིར་ཚད་མ། སྒོས་སུ་རྟོག་གེའི་

རིགས་པ། ཡང་སྒོས་སུ་ཡུལ་གྱི་ཁྲིམས་ཚུན་ཆད་དང་ཡང་འགལ་བས། ཕོ་

བྲང་ཞི་བ་འོད་ཀྱིས། མི་གཙང་འདམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་མཆོད། །

རོ་མྱག་འདམ་དུ་འགྲོ་བ་སྙིང་རེ་རྗེ། །གསུངས་པ་ལྟར་མ་ཡིན་ནམ།

མདོར་ན། མི་གཙང་བ་གཙང་བར་བྱེད་པ། མི་རིགས་པ་རིགས་པར་

བྱེད་པ་སོགས་ཐ་མལ་བའི་རྣམ་རྟོག་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པ་ཤེས་དགོས་ཤིང་། ནམ་ཞིག་ན་ས་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ། སངས་རྒྱས་སྤྱན་

མ་ས། གཙོ་བོ་འཁོར། འཁོར་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་སོགས་བླ་ན་མེད་པའི་འགལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

135

འདུ་ཆེན་པོའ་ིགོ་འཕང་ཞིག་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་པར་སྣང་། མདོར་ན་རང་ཅག་སྐྱོན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི། ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་རང་ཅག་གི་ཁ་ན་བཤད་བདེ་བ། སེམས་ལ་ཤར་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་བྱུང་

གི་བར་དུ་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་ཅིང་། ལྷག་པར་ཁ་ནས་བཤད་བདེ་བ་

ཞིག་གཙོར་བྱས་ཏེ་རྣམ་ཤེས་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ཚེ་ལུང་དང་རིགས་པས་རྙེད་

པའི་དོན་མཐར་ཐུག་ཞིག་རྙེད་པར་རློམས་མོད། དོན་ལ་ཤ་ལ་དགའ་བས་ཤ་

རྙེད་པ་དང་། ཆང་ལ་དགའ་བས་ཆང་རྙེད་པ་ལྟར་རང་གི་རྣམ་རྟོག་དང་རྗེས་

སུ་མཐུན་པའི་ཡུལ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་

ཟབ་མོ་དེ་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན།

དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས། སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིབློ་འདི་དགག་

ཕྱོགས་དང་། མིན་ཕྱོགས། མེད་ཕྱོགས་ནས་མཐར་ཐུག་གི་གཤིས་དང་ངོ་

སྤྲོད་པ་ལས། སྒྲུབ་ཕྱོགས། ཡིན་ཕྱོགས། ཡོད་ཕྱོགས་ནས་གནས་ལུགས་

དང་མཇལ་བའི་ཐབས་མེད་པར་གཟིགས་ནས་གཞན་གྱི་ཁས་ཅི་བླངས་པ་

ཐམས་ཅད་ཐལ་འགྱུར་གྱིས་ལྡོག་ཅིང་། རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་ཅི་ཡང་

མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་དམ་པའི་ཆོས་གནས་

མེད་པ། ཡུལ་མེད་པ་འདི་ཉིད་གསལ་བར་མཛད་པ་ཡིན།

དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་གེགས་གཙོ་བོ་ནི་རྣམ་རྟོག་བྱ་བ་འདི་

ཡིན་པས་སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་ཀྱང་། རྟོག་པའི་དྲ་བ་རྣམ་བསལ་

ཞིང་། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་སྐུ་མངའ་བ། །སོགས་གསུངས་ཤིང་། ཕྱོགས་ཀྱི་

136

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གླང་པོས། རྟོག་པའི་ལམ་ནས་ཆོས་ཉིད་ལ་ཁྲིད་ན། །བདེ་གཤེགས་ལམ་ནས་

ཆོས་ཁྲིད་ཉམས་པར་གྱུར། །བྱ་བའི་དོན་འགྲེལ་བའི་སླད་དུ། རྣམ་འགྲེལ་དུ།

ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་རྣམ་གཞག་དང་། །ཐ་དད་ཐ་དད་མིན་ཅི་འདྲ། །དེ་ཉིད་དུ་

ནི་མ་བརྟགས་པར། །འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་གྲགས་དེ་ལ། །དེ་བཞིན་ཁོ་ན་བརྟེན་

ནས་ནི། །བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པ་ཀུན་བཞག་པ། །དམ་པའི་དོན་ལ་འཇུག་བྱའི་

ཕྱིར། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱས་པ་ཡིན། །སོགས་གསུངས་སོ། །

དོན་དམ་པར་མེད་པས་མེད་གོ་མི་ཆོད། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པས་ཡོད་

གོ་ཆོད་བྱ་བ་འདི། དོན་ལ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མི་རྙེད་པས། མི་རྙེད་

པའི་གོ་མ་ཆོད། སོ་སྐྱེའི་རྣམ་རྟོག་གིས་རྙེད་པས་རྙེད་གོ་ཆོད་བྱ་བ་ཡིན་

འདུག་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དོན་དམ་པར་མེད། རི་བོང་རྭ་དོན་དམ་

པར་མེད་སོགས། སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པའི་རིགས་འདི་

འདྲ་མ་གཏོགས་ནམ་ཡང་དོན་དམ་དུ་མེད་པས་མེད་གོ་ཆོད་པ་མི་རྙེད་ན།

མེད་གོ་མི་ཆོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱིས། ཡོད་གོ་ཆོད་པར་འདུག རི་བོང་རྭ་

དོན་དམ་པར་མེད་ཅེས་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་ཚེ། ཀུན་

རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཤུགས་ལ་གོ་ཞིང་། གཞན་དུ་ན་རི་བོང་རྭ་དོན་དམ་པར་མེད་

ཅེས་པ་དང་རི་བོང་རྭ་མེད་ཅེས་པ་གཉིས་ལ་ཚིག་གི་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་ཅི་

ཡོད། འདི་ལ་དགོངས་ནས། བདག་ལས་སྐྱེ་བར་དོན་དམ་པར་མེད་དེ། ཞེས་

གྲངས་ཅན་འགོག་པའི་རིགས་པའི་སྐབས་སུ་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་

ལ་བདེན་པ་གཉིས་ལས་ཉམས་པའི་མུ་སྟེགས་ནི། བདེན་པ་གཉིས་ཆར་དུ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

137

དགག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་དགོས་སོ་ཞེས་

སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེན་པ་གཉིས་ཆར་དུ་མེད་

པའི་རི་བོང་རྭ་དགག་པ་ན་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་གལ་དགོས། རི་བོང་

རྭ་དོན་དམ་དུ་མེད་པ་དང་། དེ་རྟོགས་པའི་བློ་གཉིས་སྟོང་ཉིད་དང་སྟོང་ཉིད་

རྟོགས་པའི་བློ་ཡིན་ནམ་མིན། རི་བོང་རྭ་གཏན་ནས་མེད་པར་རྟོགས་པའི་བློ་

དེས་རི་བོང་རྭ་དཀར་པོ། ནག་པོ་སོགས་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཤུགས་ཀྱིས་

ཆོད་པས་རི་བོང་དྭ་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཀྱང་ཆོད་པ་ཡིན།

ཉོན་མོངས་ལམ་གྱི་དགག་བྱ་བྱས་དུས་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་དེ་གཏན་

ནས་མེད་པར་བྱེད་པས་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་དགོས་སོ། །ཞེས་སྨྲ་

བ་ཡང་རི་བོང་གི་མགོ་ལ་རྣོ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་རྭ་ནག་པོ་ཞིག་མེད་ཅེས་

སྨྲ་བའི་ཚེ། རྣོ་ཞིང་རིང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་ཆོག་ལ། དེའི་མགོ་

ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་རྭ་མེད་དོ་ཞེས་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་ཆོག་པའི་

དོན་ཅི་ཡིན་ཞེས་དྲི་བ་བྱའོ། །

ལམ་གྱི་དགག་བྱ་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་སྔ་མ་སྔ་མའི་

འཛིན་སྟངས་རྣམས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་འཇིག་པར་བྱེད་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་

འོས་མེད་ལ། དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱོར་མི་དགོས་ན། རིགས་པའི་

དགག་བྱ་ལའང་ཅི་ལ་སྦྱོར་དགོས།

མདོར་ན་བདེན་འཛིན་ནང་དུ་ཡོད་པ་དང་། བདེན་འཛིན་མདུན་ན་

མཐོང་བཞིན་པ་འདི་བཞག་ནས་གཞན་ཞིག་དགག་པ་ནི་རྗེ་ལྕང་སྐྱ་རིན་པོ་

138

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཆེས། སྣང་བ་ལིང་ལིང་འདི་རང་སོར་བཞག་ནས། །དགག་རྒྱུ་རྭ་ཅན་ཞིག་

འཚོལ་བར་འདུག་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལས་མ་འདས་པའོ། །

རྒྱུད་ཆེན་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ལ། རྗེ་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པས་

ཐལ་རང་གཉིས་ཀའི་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་དྲིས་ཚེ། གཟིམ་ཁང་གི་ཀ་བ་ཞིག་

ལ་ཕྱག་མཛུབ་བཙུགས་ནས་རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ལ་ཤིང་ཧྲང་ཧྲང་པོ་འདི་

ཀ་བ་ཡིན། ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ལ་འདི་ཀ་བའི་གདགས་གཞི་ཡིན་གྱི་

དེའི་སྟེང་དུ་མིང་རྐྱང་བཏགས་ཡོད་ཙམ་གྱི་ཀ་བ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་གསུངས་པ་

དང། ཨ་རིག་དགེ་བཤེས་ཆེན་མོ་ཝ་མང་པཎྜི་ཏན་མཇལ་བར། ཁྱོད་པོ་

ཏི་ལྔ་ལས་ཅི་ལ་མཁས་ཞེས་གསུངས། དབུ་མ་ལ་སྦྱངས་པ་ཆེ་ཙམ་ཡིན་

ཞེས་ཞུས་པས། འོ་ན། ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུངགས་ལ་འདི་ཅི་ཡིན་གསུང་ནས་

མདུན་ན་ཅོག་ཙེ་ཞིག་འདུག་པ་ལ་ཕྱག་མཛུབ་ཀེར་ཀེར་མཛད། དེ་ཅོག་ཙེ་

ལགས་ཞུས་པས། ཅོག་ཙེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཅོག་ཙེའི་གདགས་གཞི་ཡིན་

པའི་ཕྱིར་གསུངས་པར་ལན་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་པར་ལུས་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་

གཉིས་ངེས་པར་ཐལ་རང་གི་ལྟ་བའི་གནད་ཡིན་པར་འདུག་ཅིང་། དེ་ལྟར་

ན་མདུན་ན་གནས་པའི་ཤིང་གྲུ་བཞི་འདི་ཅོག་ཙེ་ཡིན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཐལ་

འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་དང་། རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་

ཚད་མར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། དེ་བཞིན་མདུན་ན་གནས་པའི་ཤིང་གྲུ་བཞི་འདི་

ཅོག་ཙེ་ཡིན་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་དང།

རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རང་དབང་གི་ཁས་ལེན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་། དེ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

139

བཞིན་མདུན་ན་གནས་པ་འདི་གྲུ་བཞི་ཡིན་མིན་དྲིས་ཚེ་ཡང་། འདི་གྲུ་བཞིའི་

གདགས་གཞི་ཡིན་གྱི་གྲུ་བཞི་མ་ཡིན།

དེས་ན་མདུན་ན་གནས་པ་འདི་ཡང་མདུན་ན་གནས་པའི་གདགས་

གཞི་ཡིན་གྱི་མདུན་ན་གནས་པ་དེ་མ་ཡིན་ཞེས་མཐར་གདགས་གཞི་ཕྱི་

མ་ཕྱི་མས་སྔ་མ་སྔ་མ་བསླུས་ནས་འདི་ཡིན་གྱི་ཁས་ལེན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་

གདགས་གཞི་གདགས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པས་བཟང་པོ་སྤྲོས་བྲལ་

དང་། ངན་པ་མེད་དགག་གཉིས་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་སོང་བས།

གནས་གཅིག་ལ་སླེབས་པ་དེ་འཁོར་བའི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ལམ་གྱི་འགག་མདོ་

དེ་ཡིན་པར་སྣང་ཞིང་། སླར་ཡང་མདུན་ན་གནས་པ་དེ་ཤིང་གྲུ་བཞིར་འདུག་

གྲུ་བཞི་དེ་ཅོག་ཙེ་རུ་འདུག ཅོག་ཙེའི་སྟེང་ན་བུམ་པ་འདུག་སོགས་ཐ་མལ་

པའི་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཁ་མཐུན་ལ། འོན་

ཀྱང་གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་མ་བསྒྱུར་བྱ་བ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་མཚམས་ཤིན་ཏུ་

དབྱེ་དཀའ་སྟེ། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། པ་སངས་བྱ་བ་ཀུན་ལ་བཟང་། །སོགས་

ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ཡི་གེ་ཙམ་ཡང་མི་ཤེས་པའི་ཕལ་པ་དེ་དག་ཀྱང་གྲུབ་

མཐས་བློ་བསྒྱུར་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་བསམས་

ནས་གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་མ་བསྒྱུར་གྱི་ས་མཚམས་དབྱེ་ན་ཡང་། རྗེ་བླ་

མས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟར། རྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དབུ་མ་

པ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པར་འདོད་ཅིང་། གཞན་པ་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་

ཀྱིས་རང་བཞིན་ཡོད་པར་འདོད་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་མིན་

140

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མི་སྣང་ཞིང་། མདོར་ན་རྗེས་དཔག་ལ་བརྟེན་པ་ཐམས་

ཅད་གྲུབ་མཐའ་དང་། མངོན་སུམ་ལ་བརྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཕལ་པ་རང་བཞིན་

པའི་བློ་ཡིན་པ་ཙམ་གྱིས་ཤན་འབྱེད་ན་མ་གཏོགས་འབྱེད་ཆོས་ཅི་ཡང་མ་

མཐོང་།

དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་ངའོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་གྱི་ང་དེ་ལྷན་སྐྱེས་མ་རིག་པས་

བཏགས་པའི་བདག་དང་། བདག་དེ་ཉིད་ཁྱད་པར་གསུམ་ལྡན་ཡིན་པར་

སོགས་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པས་བཏགས་པའི་ཡུལ་དུ་བྱེད་དགོས་མོད་

ཀྱང་། མིང་གི་བཏགས་པ་ལ་མ་ལྟོས་པ་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་

འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རང་བཞིན་ངང་གིས་འབྱུང་བའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་

མ་རིག་པ་ཡིན་ཚུལ་དང་། བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་

འཛིན་པ་དེ་སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་གསར་དུ་བཟོས་པའི་གྲུབ་

མཐས་བློ་བསྒྱུར་བའི་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་འདི་

གཉིས་སུ་ཞིག་གིས་ཕྱེ་བར་ནུས། གཤང་གཅི་གང་དགར་འདོར་ཆོག་པར་

འཛིན་པའི་བྱིས་པའི་བསམ་པ་དེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བློ་དང་། ནམ་ཞིག་བཤང་

གཅི་གདན་གྱི་སྟེང་དུ་བཏང་མི་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དེ་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་

མཐས་བསྒྱུར་བའི་བློ་མིན་ནམ།

མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་

བཞི། ཕྱི་རོལ་བའི་གྲུབ་མཐའ་དྲུག་ཅུ་སོགས་ཀྱིས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་ནི་ཡོད་

སྲིད་མོད་ཀྱི། རང་ཉིད་རང་གི་གྲུབ་མཐས་ཡིད་མ་བསྒྱུར་བ་ནི་གཅིག་ཀྱང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

141

མེད་དེ། ཕ་མ་གཉིས་སོགས་སྐལ་མཉམ་གྱི་འགྲོ་བ་དག་གི་ལུང་དང་། རང་

གི་རིགས་པ་ཟུང་དུ་མ་འབྲེལ་བ་ཤེས་བྱ་རྣམས་འདི་དང་འདི་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་

བ་སུ་ཡང་མི་སྲིད་པས་སོ། །

ཐལ་འགྱུར་བའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་

རྩ་བ་འཇོག་པའི་གཞི་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་མ་གཟིགས་པས། འཇིག་རྟེན་ལ་

གྲགས་པ་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཏུ་བཞེད་དོ། །

དེས་ན་རང་གིས་བསྙོན་དུ་མེད་པའི་སྣང་བ་འདི་དག མི་ལ་མིའི་སྣང་

བ་བསྙོན་དུ་མེད། འདྲེ་ལ་འདྲེའི་སྣང་བ་བསྙོན་དུ་མེད། ཁྱི་ལ་ཁྱིའི་སྣང་བ་

བསྙོན་དུ་མེད་པ་སོགས་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདྲེ་ཡི་སྣང་བར་གྲུབ་པའི་ཁང་པ་

དང་། མི་ཡི་སྣང་བར་གྲུབ་པའི་ཁང་པ་གཉིས་ཀ་ཚད་མས་གྲུབ་ཅིང་། སྣང་དེ་

གཉིས་གང་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་འདྲེ་ཁང་མི་ཁང་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཁང་

པ་འདྲེ་དང་མི་གཉིས་ཀས་མ་མཐོང་བ་ཞིག་ཡོད་པར་འདོད་པ་ནི། གྲངས་

ཅན་པའི་སྤྱི་རྟག་དངོས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་དང་ཁྱད་ ཅི་ཡང་མེད་ལ། སེམས་ཙམ་

པའི་གྲུབ་མཐའ་དང་ཡང་ཅུང་ཟད་ཉེ་མོད། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་

བལྟ་བྱ་ཐུན་མོང་བའི་སྣང་བ་གང་ལས་འབྱུང་བའི་གཞི་དེ་ལ་བརླན་གཤེར་

ཕོར་པ་གང་ཡོད་པར་མི་སྨྲ་ཡི། རྩ་བ་གཅིག་གང་ལས་རིགས་དྲུག་གི་རྣམ་

ཤེས་ཐ་དད་དུ་འབྱུང་བའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངང་དུ་གནས་པའི་

བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པ་སད་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་དུ་བཞེད་དོ། །

142

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྣམ་སྨིན་ལུས་དྲུག་ལྡན་པའི་རིགས་དྲུག་ལ། །

སྣང་བ་རྣམ་དྲུག་འབྱུང་བ་སྨོན་ཅི་དགོས། །

དབང་པོ་དྲུག་ལྡན་མི་ཡི་ལུས་ལ་ཡང་། །

ཅེས་ཀྱང་སྨྲའོ། །

མདོར་ན་རང་ཅག་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་སྣང་ཞིང་། ཤིང་རྟ་རྣམ་བདུན་

གྱི་རིགས་པས་དུམ་བུ་སྟོང་དུ་བཤིགས་ཀྱང་ལྡོག་དུ་མེད་པའི་སྣང་བ་འདི་

ཀུན་ཤེས་སྒྲིབ་ཁོ་རང་ངམ་ཁོ་ཡི་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྣང་།

འདིའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་ཅག་གིས་རྩིག་པའི་ཕ་རོལ་གྱི་གཟུགས་

མི་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྩིག་པའི་ཕ་རོལ་གྱི་གཟུགས་

གཟིགས་པ་ཡིན་པས། སྣང་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་རིགས་ངོར་ཡོངས་

རྫོགས་པར་ཞིག་པ་ན་ཉོན་སྒྲིབ་སྤངས་པ་དང་། སྣང་ངོར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་

པར་ཞིག་པ་ཤེས་སྒྲིབ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ནི་

སྒྲིབ་གཉིས་ཟད་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་དེ་ལྟར་མེད་པར་སྣང་ངོ་། །

ཅོག་ཙེ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་མཐོང་བ་ཉོན་སྒྲིབ་དང་། མིག་གིས་ཡོད་པར་

མཐོང་བ་ཙམ་ཤེས་སྒྲིབ་སྟེ། སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་

ལ་ཆགས་ཚུལ་དེ་ཉོན་སྒྲིབ་གྱི་དཔེ་དང་། སྒྱུ་མ་མཁན་རང་གིས་སྒྱུ་མའི་བུད་

མེད་ལ་ཆགས་ཚུལ་དེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་དཔེ་རུ་ཞི་བ་ལྷས་གསུངས་སོ། །

གཅིག་ཡིན་ན་གཅིག་ཤོས་མེད་དགོས་སོགས་ཀྱི་རྟོག་པའི་དྲ་བ་འདི་

དག་རྣམ་པར་བསལ་ཅིང་བཅད་པའི་ཕ་རོལ་ན། གཅིག་དང་ཐ་དད་གཉིས་ཀ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

143

གཅིག་ཏུ་འདུས་པས། བསམ་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པས་ཟབ་ཅིང་། གཅིག་

དང་ཐ་དད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྐུ་སྟེ་རྣམ་པ་མངའ་བ། མཆོག་དམན་

གདུལ་བྱའི་བློ་ངོར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིགསུང་གི་འོད་ཟེར་དག་ཀུན་ནས་འཕྲོ་

བ་ཞིག་ཡོད་པར་ངེས་པས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

གནད་ཀ་མཐར་ཐུག་ནི་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་ཚེ་ས་རྡོ་རི་བྲག་

རྣམས་རང་ལ་སྣང་ཚུལ་དང་གཞན་ལ་སྣང་ཚུལ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་དུ་

སོང་བས་གཞན་གྱིས་རྡོ་ཞིག་བརྗོད་པ་དེ་དོན་ལ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་རྡོ་བརྗོད་པ་

ཡིན་ཞིང་། རང་གིས་ཡིན་ཞེས་ཁས་བླངས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་

པའི་རྡོ་བརྗོད་པ་ཡིན་པས། རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་ན་རྡོ་མིན་དགོས་པ་

དང་། རྡོ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་བསམ་མནོ་བཏང་ཚུལ་

གཉིས་གཞི་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་ནམ་ཡང་བརྡ་འཕྲོད་པ་མེད་པས། ཐལ་འགྱུར་

བ་དང་དངོས་སྨྲ་བ་གཉིས་ལ་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་།

བརྡ་འཕྲོད་ཚེ་ཡང་རྒྱལ་བོ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག ཅེས་ཕན་ཚུན་གྱི་ཡུལ་རྒྱུས་

མེད་པའི་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀའི་མི་གཉིས་ཀྱིས་ལྷན་གཅིག་དུ་བརྗོད་ཆེ་

རྒྱ་ནག་པོའ་ིཚིག་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་སྐྲ་དང་སྨྲ་ར་རིང་ཞིང་གོས་ནག་གོན་པའི་

རྒྱལ་པོ་དེ་ཡིན་ལ། རྒྱ་དཀར་པོའ་ིཚིག་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་སྐྲ་སྨྲ་ར་མེད་ཅིང་

རས་དཀར་གྱོན་པའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཡིན་གྱི། རྒྱལ་པོ་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱང་

གཅིག་དུ་སོང་ལ། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་རྩོད་ལན་བྱེད་པ་ཡང་མ་དགོས་

པས་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །

144

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དོན་ལ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་འདི་ཡིད་དང་ངག་གིས་ཁས་བླངས་ནའང་འདྲ་

བས་རང་ལ་འཆར་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏུ་ཁས་བླངས་པའམ་ཡིད་ཆེས་ནས་

རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ལ། སྣང་ཚུལ་ང་གནས་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་

ཁས་ལེན་པ་དེ་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ཞིང་། སྣང་བ་དེ་ཀའི་སྟེང་དུ་

སྣང་བའི་བདེན་བཞི་སྣང་བའི་ལམ་ལྔ་ཁས་ལེན་པ་སོགས་དོན་ལ་འཁྲུལ་

སྣང་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འཁྲུལ་སྣང་གི་རིམ་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་པར་

མཐར་ཐུག་གི་གནས་སུ་བགྲོད་པའི་ལམ་མེད་པས། ཞེས་དང་། ཞི་བ་ལྷས།

སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །ཞེས་

གསུངས་ལ། གོ་ཆོད་པའི་འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་དེ་ནི་གོང་གི་གཟིངས་དང་

དོན་གཅིག་པར་སྣང་ལ། འཁོར་བའི་ཆུ་བོའ་ིཕ་རོལ་གྱི་འགྲམ་དུ་སླེབས་ཚེ་

འཁོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྤང་བར་གསུངས་སོ། །

ཐེམ་སྐས་འོག་མ་ལ་བརྟེན་ནས། ཐེམ་སྐས་གཉིས་པ་ལ་འཛེགས། དེ་

ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་སྤངས་ནས། །ཐེམ་སྐས་གསུམ་པ་ལ་འཛེགས་པ་སོགས་

གསུམ་གྱི་བགྲོད་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཡིན་གྱི། བྱིས་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་

མ་བརྗེ་བར། དར་མ་དང་རྒན་པོའ་ིགནས་སྐབས་སུ་འཕོ་ཚུལ་ཡང་མེད་ན།

སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་རྟོག་གི་སྣང་ཚུལ་མ་བརྗེ་བར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་

འཕོ་ཚུལ་དེ་ལས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད།

དངོས་སྨྲ་བས་རང་བཞིན་མེད་ན་རྒྱུ་འབྲས་མི་འཐད་ཅེས་ཐལ་

འགྱུར་བལ་ཐལ་བ་འཕངས་པ་ལ། རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་ཀྱང་མེད་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

145

མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་བས་ལན་འདེབས་སོ་བྱ་བ་

འདི་ཕྱི་རབས་པའི་ལུགས་དང་། རང་ལུགས་ལ་རང་བཞིན་ཡོད་མེད་

དང་ཡིན་མིན་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་ཁས་མི་ལེན་པས་སྐྱོན་མེད་

དོ་ཞེས་ལན་འདབས་དགོས་པ་འདི་སྔ་རབས་པའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

མདོར་ན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དབུ་མའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི།

དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཡོད་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་ཡིན་

པར་སྒྲུབ། མེད་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པར་

སོགས་ཕྱོགས་སྔ་མ་བཀག་ཚེ་རང་ཕྱོགས་ཕྱི་མར་སྒྲུབ་པ་ལས་འོས་མེད་པ་

དགོངས་པ་ཡིན་ལ། ཐལ་འགྱུར་བ་ནི། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་མ་ལུས་པ་འགོག་

པ་མ་ཟད་རང་གི་ཕྱོགས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་

བཀག་པས། རེ་ཞིག་སོང་ལ་འགྲོ་བ་མིན། །ཞེས་སོང་བ་ལ་འགྲོ་བ་བཀག་

པ་ན། འོ་ན་མ་སོང་བ་ལ་འགྲོ་བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ཚེ། མ་སོང་བ་ལའང་འགྲོ་བ་

མེད། །ཅེས་དང་། འོ་ན་དེ་གཉིས་ལས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ཚེ།

སོང་དང་མ་སོང་མ་གཏོགས་པ། །གོམ་པ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དེ་

ཡང་བཀག་པ་སོགས་ཡིན་ནོ། །

མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་ཅི་ཡང་མེད་པ་རེད། རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྣང་བ་

དང་འབྲེལ་ཚེ་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་ཅིར་ཡང་མེད་པ་དང་། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་

ཅིང་ཡང་སྣང་བ་གཉིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ནི་དོན་དམ་པར་

ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་ཅིར་ཡང་གྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་

146

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བྱའོ། །

བོད་སྔ་མས། རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང་། མཐའ་

བཞི་སྤྲོད་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དུ་འདོད། ཕྱི་རབས་པའི་ལུགས་ལྟར་

ན། བདག་མེད་གཉིས་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ཀྱི་སྒོ་ནས་འབྱེད་དགོས་པས།

བུམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་བུམ་པའི་སྟོང་ཉིད། ཀ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཀ་

བའི་སྟོང་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལྟར། ང་དང་ང་ཡི་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཟག་

གི་བདག་མེད་དང་། བུམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཡིན་

པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བོད་སྔ་མའི་ལུགས་ལྟར་ན། གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་

བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ལ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་

ཞིང། བདེན་པ་ཡོད་སྙམ་པའི་དཀྱུས་མའི་རྣམ་རྟོག་འདིའི་འགལ་ཟླའི་སྟེང་

དུ་གནས་པ་དེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ལ་བློ་འཇོག་ཚུལ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་

དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ལས་མ་འདས་པས་ཀུན་རྫོབ་གྱི་སྣང་བ་བློ་ཡི་

ཡུལ་དུ་བྱེད་ནུས་པ་ཕྲ་བའི་མཐར་ཐུག་ནི། ཡང་ན་ཡོད་པ། ཡང་ན་མེད་པ།

ཡང་ན་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ། ཡང་ན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་འདི་བཞི་ལས་འདའ་

བ་མེད་པས་བཞི་ཆར་དུ་མེད་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་

མམ། ཡང་ན་ཀུན་རྫོབ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་བྱ་བ་དེ། མདོར་བསྡུ་ན། བརྗོད་

དུ་མེད་པའི་དོན་དམ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

སྤྱོད་འཇུག་ལས། དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་

ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་དང་། གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

147

མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་

པར་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་དང་། དེ་ཚེ་དམ་ཆོས་ཡུལ་མེད་པ། །ཞེས་དང་། སངས་

རྒྱས་བསྟན་པ་གནས་མེད་པ། །སོགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་པའི་

ཆེ་བ་ལ་མུ་སྟེགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་འཁོར་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་ཡུལ་དུ་

གྱུར་པའི་ཡོད་མེད་སོགས་གང་གི་སྟེང་དུ་ཡང་། དེ་དག་དང་ཤིན་ཏུ་མཛའ་

ཞིང་འདྲེས་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་གྲུབ་མཐའ་འཇོག་པའི་ཐབས་མི་མཛད་པར།

རྣམ་རྟོག་གི་ར་བ་འདི་ལས་འདས་པའི་ཐབས་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དག་གི་

ཟབ་མོའ་ིདོན་ཇི་ལྟར་འཆར་བ་སྐད་བྱེད་ཀྱང་། དོན་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བློ་འདི་

ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་དཔག་གི་རིགས་པས་བརྒྱན་ཏེ་རྩ་བ་བརྟན་དུ་

བཏང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྗེ་བླ་མས་ཀྱང་། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པས།།

ཡུན་རིང་ངལ་བར་བསྟེན་བྱས་ཀྱང་། །ཕྱི་ཕྱིར་སྐྱོན་རྣམས་བོས་པ་བཞིན།

བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བརྟན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དགོས་པའི་མཐིལ་

འདི་ཡིན་པར་སྣང་། བརྗོད་དུ་མེད་ཅེས་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ་

སོགས་སོ་སྐྱེ་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་རྟོག་ཁ་མཐུན་པའི་རྩོད་པཁའི་འདི་དག་ནི།

སེར་པོ་སྣང་བ་གང་ཡིན་དེ་ཉིད་དུང་ཡིན་ནོ་ཞེས། རྨི་ལམ་དུ་རྨི་ལམ་རྨིས་

པ་དང་འདི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་བློ་གཉིས་ཀ་ཡང་མཁྲིས་ནད་དང་གཉིད་

ཀྱིས་བསླད་པ་འདྲ་མོད། ཇི་སྲིད་མཁྲིས་ནད་ལས་ཐར་བ་དང་གཉིད་མ་

སད་པ་དེ་སྲིད་གཅིག་བདེན་པ་གཅིག་མི་བདེན་པའི་རྣམ་གཞག་གོ་འོག་ཏུ་

དབང་མེད་དུ་འཛུད་དགོས་པ་འདི་མ་རིག་པའི་སྐྱོན། རྟེན་འབྱུང་གི་ཡོན་ཏན་

148

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཉིས་ཀ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

སྤྱིར་ཁ་ནས་གྲག་ཚད་ཁས་ལེན་དུ་བྱ་ན། སྔ་རྒོལ་ཁ་མ་གྲག་པར།

ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་རྒོལ་བའི་དོན་མི་སྲིད་པས། ཁས་ལེན་མེད་པ་མི་སྲིད་ན་ནི་

དགག་དགོས་པའི་དོན་ཡང་མེད་ལ། ཡོད་ན་ནི་ཁས་ལེན་མེད་པར་བྱ་བ་

དང་། ངག་མི་སྨྲ་བྱ་བ་སོགས་ཁས་ལེན་དང་ངག་ཡིན་མོད། ཁས་ལེན་མེད་

བཞིན་པ་དེ་ག་ཁས་ལེན་ཡིན། ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ལྟག་ཆོད་ཡིན་ནོ་

ཞེས་རྩོད་པ་འདི་ཐལ་འགྱུར་བ་དང་། དངོས་སྨྲ་བར་དུ་འབྱུང་བ་ལས་འོས་

མེད་ལ། དོན་ལ་རང་བཞིན་མེད་ཅེས་པའི་ཚིག་དེ་ཉིད་ཀྱང་། དངོས་སྨྲ་བའི་

ངོར་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ལྟག་ཆོད་དུ་སོང་བས། རང་བཞིན་ཀུ་ལ་ཡོད་མིན་

ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ཚིག་ཀྱང་རང་བཞིན་མེད། །ཅེས་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དང་ཁྱད་

མེད་ལ། གལ་ཏེ་ཁས་ལེན་མེད་ན་ནི། །ཁས་ལེན་མེད་པར་ཁས་ལེན་ཅི། །

ཞེས་རྒོལ་ན་ཡང་སྔ་མ་དང་འདྲ་བས། །སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་གྱིས། ཁས་ལེན་

མེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཉིད། །དུང་དཀར་སེར་པོ་གང་

ཡིན་པ། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པར་སྣང་།

དེས་ན་ཁས་ལེན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཚིག་གང་ཞིག བརྗོད་བྱའི་དོན་

ལ་སྨྲ་བ་པོ་རང་ཉིད་སྙིང་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་བྱ་བ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིུན་ལ།

འདི་འདྲའི་རྣམ་གཞག་འདོད་ན། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དྲང་དོན་གསུངས་

པ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པས་རྫུན་བཤད་པ་སོགས་ཀྱང་འོང་བའི་གནས་མེད་ལ།

ལར་སྣང་ཚུལ། གནས་ཚུལ། བཤད་ཚུལ། བསམ་ཚུལ། དགོངས་ཚུལ་མི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

149

མཐུན་པ་འདི་དག་གི་ཁྱད་མ་ཕྱེད་པར་དམ་པའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཙམ་ཡང་

འབྱུང་དཀའ་བར་སྣང་། དེའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་

ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །བྱ་བ་འདི། གལ་ཏེ་རང་

རང་སོ་སོས་ཐག་ཆོད་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །བྱ་བ་

དང་དོན་གཅིག་ཏུ་སྣང་།

ཚད་མའི་སྐྱེས་བུ་སྔོན་དུ་བསྒྲུབས་ནས་དེའི་ལུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་

གཞན་གྱི་ལུགས་དང་། བསྟན་པ་ལུང་ཚད་མར་བསྒྲུབས་ནས་སྟོན་པ་ཚད་

མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྲུབ་པ་རིགས་པའི་རྒྱལ་པོའ་ིབཞེས་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་འབྲང་མི་

འབྲང་ཡང་གཞལ་བྱའི་གནས་གསུམ་པ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་དོན་ཁོ་ནའི་དབང་

དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་མི་བསླུ་བྱ་བ་ཡང་། སྤྱིར་བསླུ་

མི་བསླུ་བྱ་བ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་འབྱུང་བའི་དོན་

ཙམ་ཡིན་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འདི་བྱ་ན་བཟང་། མ་བྱས་ན་ངན་

སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་བསླུ་བ་མེད་པ་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་

གསུངས་ལྐོག་གྱུར་ལ། །གང་ཞིག་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བྱེད་པ། །དེ་ཡི་སྟོང་པ་ཉིད་

བསྟན་ནས། །ཐབས་དེ་ཁོ་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱ། །ཞེས་དང་། གཙོ་བོའ་ིདོན་ལ་

མི་བསླུ་ཕྱིར། །གཞན་ལའང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན། །ཞེས་དོན་གྱི་གཙོ་བོའ་ི

ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་ལ་མི་བསླུ་བའི་ཕྱིར། དོན་ཕལ་པ་མངོན་

མཐོའ་ིཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པ་ལའང་བསླུ་བ་མེད་པའམ་རྗེས་སུ་

འབྲང་ན་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་གི་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འབྱུང་བས།

150

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚུལ་འདི་བུ་ཆུང་མ་ཡི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཚུལ་གྱི་དཔེ་ལྟར་ཡིན་ལ། འབྲང་ཚུལ་

དེ་ཡང་མས་ཕྱི་རོལ་དུ་སོང་ན་སྟག་ཡོད། དེ་ལས་ཐག་རིང་དུ་སོང་ན་རྣ་

མཆོག་གཅོད་སོགས་ལ་དྲང་ངེས་གང་ཡིན་གྱི་དཔྱད་པ་བྱ་མ་དགོས་ཀྱི། ཕྱི་

རོལ་དུ་མི་འགྲོ་བ་ཞིག་མ་ཡིན། ངག་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ་ཉན་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འཆོལ་མ་མནའ་མས་

གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་བྱས། །ཁྱིམ་པས་སྨད་པའི་ཤམ་ཐབས་མཐོ་བར་

མཛད། །ཆུ་ལ་བརྒལ་ཞིང་ཅོ་འདྲི་བྱས་པ་ན། །མཐང་གོས་ལོང་བུའི་གོང་

དུ་ཕབ་པར་མཛད། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཐབས་ལམ་མཁས་པ་འདི་ནི་

ཆོས་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་

ཐུག་གི་བར་དུ་རིགས་བསྒྲེ་དགོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དང་སྒོ་བསྟུན་དགོས་

པའི་བཞེད་པ་གཅིག་དང་། སྟོན་པ་རང་གི་དགོངས་པ་གཅིག་བཅད་གཉིས་

གཉིས་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བདེར་གཤེགས་རང་གི་དགོངས་པ་ལ་ནི་

དྲུག་སྡེ་དག་གི་ཤམ་ཐབས་པུས་མོ་གོང་ཙམ་དུ་ཡར་བརྗེས་པ་དང་། རྟིང་

པའི་བར་དུ་མར་ཕབ་པ་གཉིས་ལ་ཁྱད་ཡོད་པའི་ཚོད་མི་འདུག་ཀྱང་མཉན་

ཡོད་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ངོར། དེ་དག་གི་སྣང་བ་དང་མཐུན་པའི་ཤམ་

ཐབས་མཐོ་དམན་གྱི་ཚད་ཞིག་མཛད་པ་ཡིན་ལ། ནམ་མཁར་མཐའ་མེད་

ཀྱང་དཀྱིལ་འཁོར། འཁོར་བར་ཐོག་མ་མེད་ཀྱང་མཐའ་མ་ཡོད་གསུངས་པ་

སོགས་ཀྱང་སྲིད་གསུམ་འཁོར་བ་མཉན་ཡོད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོའ་ིསོ་སྐྱེ་

ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ལ་གང་འཚམས་པ་ཞིག་གསུངས་པར་སྣང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

151

ཇི་སྲིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་འགག་པ་དེ་སྲིད་དང་། ཇི་སྲིད་རྣམ་

ཤེས་ཀྱི་རྟེན་མ་བརྗེ་བར་དེ་སྲིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་།

སྔར་གང་ཁས་བླངས་པ་དེ་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་འདི་ལ་རིགས་

པས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱིས་འབད་པ་བྱ་མ་དགོས། གལ་སྲིད་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང།

མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་། མྱོང་བ་ཁོ་རང་གི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བ་དེ་ལ།

རིགས་པས་དགག་སྒྲུབ་གྱི་དོན་མ་དགོས། ཀུན་རྫོབ་ཁས་མ་བླངས་པས་

ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་ཉེན་ཡོད་ན། མིག་དང་རྣ་བའི་སྣང་བ་དེ་ག་ཡོད་མེད་ཀྱི་

དགག་སྒྲུབ་བྱ་བར་ཟད་མོད། བྱ་མི་དགོས་ཏེ། ཁ་ནས་ཐམས་ཅད་མེད་ཅེས་

པའི་ཚིག་ཙམ་སྨྲས་ཀྱང་། སེམས་ཀྱི་འཛིན་ཚུལ་ལ་ཅི་ཡང་མི་གནོད་པས་

དེ་ཙམ་ལ་དགག་སྒྲུབ་དོ་གལ་ཆེན་པོ་དེ་ཙམ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚད་མི་སྣང་།

དེ་ལས་དེ་འདྲ་བའི་ཁས་ལེན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་ཕ་གི་ཅི་

ཡིན་ཞེས་དྲིས་ཚེ། རི་ཡིན། ཤིང་ཡིན། མི་ཡིན་སོགས་སྨྲས་ངེས་པས།

རིགས་པ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་ཁས་ལེན་དུ་འཇུགཔ་འི་ཐབས་གཞན་མ་དགོས།

སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྒྱུ་མའི་གླང་པོ་སྤྲུལ་པ་ན། ལྟད་མོ་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་

གླང་པོ་དངོས་སུ་མཐོང་། སྒྱུ་མ་མཁས་གྱིས་ཀྱང་གླང་པོ་མིན་པ་ཞིག་གླང་

པོ་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་ཆེད་དུ་སྒྱུར་མ་སྟོན་པ་ཡིན་པས། ལྟད་མོ་བ་རྣམས་

ཀྱིས་སྒྱུ་མ་མཁན་ལ་འདི་གླང་པོ་དངོས་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་ཚེ་ཡིན་ཞེས་

བརྗོད་དགོས་པ་དེ་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་གླང་ཆེན་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་ཡིན།

མདོར་ན་དྲང་དོན་ངེས་དོན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཁས་མི་ལེན་ན་གཞན་

152

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ངོར་ཁས་ལེན་པ་དང་རང་ངོར་ཁས་ལེན་པའི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་ཁྱད་ཕྱེ་མི་

ནུས་ལ། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཙམ་ཞིག་དབུ་མའི་རང་ལུགས་མིན་

ན་སུའི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་དགག་པ་མཛད་པ་ནི། དགོངས་འགྲེལ། ལང་

གཤེགས་སོགས་མདོ་མང་པོ་འདི་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཕྱི་དོན་མེད་པའི་ཀུན་གཞི་

དང་། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྟོང་གི་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་རིགས་པ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་

སྒོ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གསུངས་པ་འདི་ཉིད། གསུངས་པ་པོ་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན་ན་གཞན་སུ་ཞིག་གི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་

འདྲ།

དེའི་ཕྱིར་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་འདི་ལ་དངོས་སུ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་

རིགས་པ་དག་ནི་དོན་ལ་ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་མ་ལ་འཁོར་བསྒྱུར་ཡིན་ཞེས་

བརྗོད་པའི་ཚིག་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ངོ་ཙམ་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་ན་

གསོད་པའི་འཇིགས་པ་འོང་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ། དེས་ན་ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་

མའི་མདུན་དུ་གཞན་ངོར་ཁས་བླངས་པ་དེ་རང་ངོ་ཁས་བླངས་ཡིན་ཞེས་

སྨྲས་ན་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་ལ། ཚུལ་འདི་རྗེ་བླ་མས་རེད་མདའ་

བའི་དྲིས་ལན་དུ་གསལ་བར་གསུངས།

གཞན་ངོར་ཁས་བླངས་པའི་རྣམ་གཞན་འདི་མེད་ན། སྣང་སྲིད་དག་པ་

རབ་འབྱམས་སུ་ཤར་བའི་སངས་རྒྱས་དང་། ཐམས་ཅད་མ་དག་ཟག་བཅས་

སུ་ཤར་བའི་སོ་སྐྱེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་ཚིག་གཅིག་སྨྲ་བའི་སྐལ་བ་ག་ལ་

ཡོང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

153

ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པ་དང་། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་

འབྱེད་པ་ནི། དོན་ལ་རང་བཞིན་ནམ་གནས་ལུགས་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་ལ་བློ་

ཁ་ཕྱོགས་པའི་བསམ་བློ་དེ་ནི་མཐར་ཐུག་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་འཇོག་པ་

ཙམ་ལས་འོས་མེད་ལ། དེ་ལྟར་ན་དངོས་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཕར་ཞོག །གྲུབ་

མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། གསེར་རྙེད་ན་སྒྱུ་

མ་ཙམ་གྱི་གསེར་རྙེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པར། བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་

པར། རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པའི་གསེར་ཞིག་རྙེད་དགོས་པ་འདི་ཉིད། གསེར་

སྲེད་པ་སྐྱེད་པའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་ཞིང་བདེན་འཛིན་མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་

རྩ་བ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བར་གསུངས་པ་ཡང་འདི་ལ་ཐུག་པས། དེས་རྙེད་

པའི་གསེར་དེ་ཡང་མཐར་ཐུག་གམ་རང་བཞིན་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་

རྙེད་པ་ལས་མ་འདས་སོ། །

རང་ངོ་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་གྱི་ཁྱད་མི་འདོད་པའི་ལྟ་བ་འདི་བསམ་

བློ་མཐར་གཏུག་ཚེ། སངས་རྒྱས་ལ་གང་སྣང་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་གང་ཤེས་སེམས་ཅན་གྱིས་ཤེས་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག།

འདི་འདྲ་བྱས་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤུགས་འཆང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་

རྒྱལ་བའི་གཙུག་ཏོར་གྱི་རྩེ་མ་མཐོང་བྱ་བའི་ལུང་དེ་ཙམ་ལའང་སུ་ཞིག་

ཡིད་ཆེས་པར་ནུས།

དོན་ལ་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཡོད་ན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་

མོས་པ་ཡོད་དགོས་ལ། བསམ་བློས་དྲན་མ་ནུས་པའམ་དཔྱད་མ་ནུས་པ་

154

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཐམས་ཅད་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི། ཁོ་བོས། མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན། །

བྱ་བའི་དགག་ཡུལ་གྱི་ཆད་ལྟ་དེ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པར་སེམས།

མེ་མེད་པ་དུ་བ་ཡོད་ན་ཚད་མས་གྲུབ་དགོས། དེས་ན་མིག་གིས་

མཐོང་དགོས། དེ་ན་ངའི་མིག་གིས་མཐོང་དགོས། དེ་འདྲ་ནམ་ཡང་མཐོང་

མ་མྱོང་བ་དེའི་ཕྱིར་མེ་ཡོད་ལ་དུ་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་གྲུབ་བོ་བྱ་བའི་རིགས་པ་

འདི་རྣམས་དོན་ལ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིསྣང་བ་དཀར་

དམར་འོད་ཟེར་འབུམ་དུ་འཕརོ་བའི་བདེ་སྡུག་བཟང་ངན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་སྟོང་

དུ་བཏོན་པ་དེ་ཉིད་རིགས་པའི་བུ་ག་ཆུང་ངུ་གཅིག་གི་ནང་དུ་བཙུད་ནས་

དཔྱད་པ་བཡེད་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་།

འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཀུན་རྫོབ་བཟློག་པའི་ཕྱུར་དུ་ཚེགས་ཆེ་བྱ་བ་

ལ། རྗེ་བླ་མས་ཀྱང་། འདི་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་ལམ་སྒོམ་པའི་དཀའ་སྤྱད་མི་

དགོས་པ་ཞེས་འགྲེལ་པས། ལམ་སྒོམ་པའི་དཀའ་སྤྱད་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚེ་

སྣང་བ་འདི་ཀུན་བཟློག་པ་ཞིག་གོ་ནུས། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་

ཁས་ལེན་པ་ནི་མདོར་ན་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ལ། དབང་མེད་དུ་

ཁས་ལེན་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེ་བའི་

སྣང་བ་འདི་དབང་མེད་དུ་ཤར་བ་ན། ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་རྩ་བར་

བརྟེན་པའི་བཟང་ངན། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་དབང་མེད་

དུ་བྱ་དགོས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པ་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་འདིར་ཡང་དབང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

155

མེད་དུ་སྡོད་དགོས་པ་འདི་བྱུང་འདུག་པས། དབང་མེད་བྱ་བ་དབང་མེད་རང་

ལ་གོ་དགོས་སོ། །

དེས་ན་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་བྱ་བའི་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་འོས་ཡིན་

གྱི། དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཞིག་མིན་པས། འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཁོ་བོ་ཅག་

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཤིན་ཏུ་ཚེགས་ཆེ་བར་

གནས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་ངས་ཀྱང་ཁྱོད་ལ་

གྲོགས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

སྟོབས་ཆེ་བས་གནོད་མི་གནོད་འདི་ལ། ཞི་བ་ལྷས་ནི། གོང་མ་གོང་

མ་རྣམས་ཀྱི་གནོད། །ཅེས་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་ལ་དོན་དམ་

དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་དང་། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་

ལའང་། རྣལ་འབྱོར་པའི་བློའ་ིརིམ་པ་བཞིན་གོང་མ་གོང་མས། འོག་མ་འོག་

མ་ལ་གནོད་པར་གསུངས་ལ། དབང་མེད་པ་ཙམ་དང་ཤུགས་ཆེ་བ་ཙམ་

གྱིས་གནོད་དགོས་ན་ནི། ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་དང་། ལྷག་པར་མ་རིག་པ་ལས་

ཤུགས་ཆེ་བ་སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ལ་མི་སྲིད་པས། འདི་དག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་པའི་

རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཐམས་ཅད་འཐད་ལྡན་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་

མོད། བློ་འོག་མ་འོག་མས་གོང་མ་ལ་མི་གནོད་པའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། ཞི་

བ་ལྷས། གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་

གནོད་འགྱུར། །ཞེས་ཐལ་བ་འཕང་བར་མཛད་དོ། །

དེས་ན་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རིགས་པའི་དཔྱད་པ་

156

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཅུག་ནས་ཕྱི་རོལ་པའི་དོན་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་པ་རྣམས་བཀག་པ་

ན། རིགས་པ་དེས་མི་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་ཁེགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕྱི་དོན་

སོགས་གྲུབ་མཐའ་དེ་དང་དེའི་ལུགས་ཀྱི་རིགས་ཤེས་ཀྱི་ངོར་མ་རྙེད་པ་མེད་

པའི་དོན་དུ་མ་སོང་ཞིང་། བདེན་གྲུབ་དང་རང་མཚན་གྱི་གྲུབ་པ་སོགས་ཐལ་

འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་རིགས་ཤེས་དེའི་ངོར་མ་རྙེད་པས་ཡོད་པར་ཁེགས་

པར་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར།

འདི་ལྟར་འདོད་ཚེ་ཇོ་ནང་བའི་གཞན་སྟོང་དེ་ཡང་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་

རྟོག་པས་མཐའ་བཟུང་བ་ལྟར་དུ་བྱེད་ན། ཀུན་རྫོབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་

འདུག་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་མོད། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་

འདི་དག་གིས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་གྱིས་མེད་པར་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན།

མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ་མ་རྙེད་པའམ་གཏན་

ནས་མ་རྙེད་པ་ཞིག་མེད་པའི་དོན་དུ་འཇོག་ན་མ་གཏོགས། ཡོད་མེད་ཀྱི་ས་

མཚམས་མེད་ལ། མ་རྙེད་པ་དེ་ག་རང་ལ་མེད་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་དུ་

ཡིད་ཆེས་ན་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་མེད་དོ། །

སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་མཐར་ཐུག་ཡིན་མོད། ཇི་ཙམ་

ཞིག་སྣང་དུ་རུང་ལ་ཇི་ཙམ་ཞིག་སྣང་དུ་མི་རིང་བའི་ས་མཚམས་ནི་སུ་ལ་

ཡང་རྒྱུས་མེད་པའི་མངོན་ཤེས་ཅན་གཅིག་གིས་ཁང་པའི་ནང་དེར་ཤ་ཟ་མ་

མཐོང་ཞིང་། དེའི་ཕྱིར་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པས་ཤ་ཟ་མེད་པར་གྲུབ། དེ་

ལས་ཀྱང་མངོན་ཤེས་ཆེ་བ་ས་ཐོབ་འཕགས་པ་གཅིག་གིས་ཤིང་རྟའི་འཕང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

157

ལོ་ཙམ་གྱི་ས་ཡི་ཁྱོན་ལ། སའི་རྡུལ་དང་གྲངས་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་

རྣམས་གཟིགས་པར་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། མངོན་ཤེས་སམ། བློའ་ི

རྟོགས་རིམ་གྱི་ཁྱད་པར་བཞིན་འདི་ཙམ་ཞིག་སྣང་དུ་རུང་། འདི་ཙམ་ཞིག་

སྣང་དུ་མི་རུང་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་རིམ་བཞིན་ཏུ་ཕྱེ་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། སོ་སྐྱེ་

ཕལ་པ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མ་ཁ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པའི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་

དེ་ནི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པའི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་དེས་བསྒྲུབ་

པའི་མེད་པ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

དགག་བྱ་ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་བཀག་ན་ཆད་ལྟར་

འསགྱུར་ཚེ་བདེན་གྲུབ་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་བཀག་

ན་ཆད་ལྟར་འགྱུར་ངེས་ལ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ད་དུང་ཡང་

བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མ་ཐུབ་པར། བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་ཞིག་

གསར་དུ་སྦྱར་ནས་དེ་འགོག་པ་འདིར། འབེན ་ངོས་ཟིན་ནས་མདའ་འཕང་

བ་མ་ཡིན་གྱི། འབེན ་གཞན་ཞིག་གསར་དུ་བཙུགས་ནས་མདའ་འཕང་པ་

ཡིན་ནོ། །ཐོག་མ་ནས་ད་ལྟའི་བར་བུམ་པ་ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མ་

ཤེས་ན་ད་ནི་བསླབ་ཀྱང་སུ་ཞིག་གིས་སྦྱོར་བར་ནུས།

དོན་དམ་བདེན་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་

མེད། དོན་དམ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་གཞི་མ་གྲུབ། དོན་དམ་པ་ཡང་དོན་དམ་པ་མ་

ཡིན་པའི་ཚུལ་དུ་གཞི་གྲུབ། དོན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ། དེ་ཡང་བློ་ངོར་གྲུབ་

བྱ་བ་ཡིན་ཅིང་། འཕྲལ་རྒྱུ་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་བློ་སྐྱོན་མེད་འདི་ཙམ་

158

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཞིག་གི་ངོར་གྲུབ་པ་ཙམ་ལས་ཤེས་བྱ་འཇོག་པའི་རྣམ་གཞག་གང་ཡང་མ་

གཟིགས་པས་རྒྱ་བོད་སྔ་ཕྱིའི་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་འདི་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཀུན་

རྫོབ་འཇོག་པའི་གཞི་བཞེད་པ་ལ་མ་མཐུན་པ་སུ་ཡང་མེད། །

མདོར་ན་རིགས་པས་ཁེགས་ཀྱང་ད་དུང་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ཞིག་

ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ན་སྤྱིར་དབུ་མའི་ལུགས་དང་། ཡང་སྒོས་སུ་ཐལ་འགྱུར་

བའི་ལུགས་སུ་མི་རུང་། རིགས་པས་དགག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དགག་བྱའི་

ཚད་ཀྱང་རིགས་པ་རང་གིས་ཐུབ་པ་ཡིན་པས་རི་བོང་རྭ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་

བློས་རི་བོང་གི་མགོ་ཁེགས་སུ་མི་རུང་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་ཆ་རྣམས་དགོས་པ་

ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་སྣང་། །

རང་གི་རང་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་འགལ་འདུ་སྒྲིག་པ་ཞིག་མེད་

པར་འདོད་ན་ཡང་། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ཀྱང་མ་མཐོང་ཞེས་གྲངས་ཅན་

པས་སྨྲ་བ་དང་གཟུང་འཛིན་ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་སྣང་ཞེས་

སེམས་ཙམ་པས་བརྗོད་པ་དང་། དཔྱད་ན་མེད་ཀྱང་མ་བརྟགས་བློ་ངོར་

ཡོད་ཅེས་དབུ་མ་པས་བཤད་པ་སོགས་ཀྱང་སྒྲས་བར་དུ་ཆོད་པའི་ཚིག་

འདི་རྣམས་འགལ་བ་འདུ་བའི་ཕྱིར་དུ་གྲུབ་མཐའ་བརྗོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ།

འགལ་འདུ་བྱ་བ་ལ་དོན་གཉིས་ལས། གཅིག་ནི་འགལ་བ་གཉིས་ཕྱོགས་

གཅིག་ཏུ་མི་འགྲིགས་བཞིན་དུ་བསྒྲིགས་པ་དེ་ཡིན་ལ། གཅིག་ནི་འགལ་

ངེས་པ་གཉིས་མི་འགལ་བར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པར་བསྒྲིགས་པ་དེ་

ཡིན་པས། དེ་ཡང་འགལ་འདུ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་འདིའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

159

མེད་པ་མིན་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་མི་དགོས་བྱ་བའི་འགལ་འདུ་དང་། ཡོད་པ་

མིན་ཀྱང་པ་མ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་འགལ་འདུ་འདི་ཀུན་དབུ་མ་པ་ལ་བྱུང་བ་

ཡིན་ཞིང། འགལ་འདུ་འདི་ཀུན་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ངོར་འགལ་འདུ་ཡིན་

པར་མ་ཟད། འགལ་འདུ་ཡིན་པར་དབུ་མ་པས་ཀྱང་ངེས་པར་ཁས་ལེན་

དགོས་མོད་ཀྱི། དེ་དག་གི་ངོར་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། གཞན་ལུགས་

སུ་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁས་བླངས་པ་བྱ་བ་

དང་དོན་གཅིག་གོ །

རྗེའི་དགོངས་ལུགས་ནི། གཟུགས་སོགས་དབང་ཤེས་ལ་ཡོད་པར་

སྣང་ལ། ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཡོད་པ་དེ་གཏན་ནས་མེད་པ་ནི་རང་མཚན་ཐ་སྙད་

དུ་མི་བཞེད་པའི་དོན་ཡིན།

རིགས་ཤེས་ཀྱིས་བཀག་པས་མེད་པར་འཛིན་ལུགས་དང་། རིགས་

པ་གཞན་གྱིས་བཀག་པས་མེད་པར་འཛིན་ལུགས་གཉིས་ཀ་ལ་འདྲ། རང་

བཞིན་མེད་ན་གཏན་ནས་མེད་སྙམ་པའི་བློ་དེས་མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་

པས་ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་གནས་མེད་ལ། རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་སོགས་མེད་

སྙམ་པའི་བློ་དེ་མེད་པར་བསྒྲུབས་པའི་རིགས་པ་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་

སྐྱེ་བ་ཡིན་པ་ཟླ་བ་གྲགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་

ཞིག་ཡོད་པར་བཞག་ནས་ཕྱོགས་འགའ་ཞིག་མེད་པར་འདོད་པར་སོང་བས་

ཆད་ལྟ་ཡིན། མེད་པ་འདི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུས་པ་ཤེས་ན་མཐའ་

བཞི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་མེད་རྒྱུའི་ནང་དུ་མེད་པ་ཁོ་རང་འོང་བ་ཡིན་པས་ཡོད་

160

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་དང་བྲལ་བ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ལུང་བསྟན་ལས།

དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་བོད་པ་དེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་ནས། །བྱ་བའི་

སློབ་དཔོན་དེ་དང་། དེའི་ལུགས་ལ་མོས་པ་སྐྱེ་བའི་སྒོར་སྣང་ངོ་། །

ལར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་འདི་མ་རྙེད་པ་ནི་

ཡོད་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་དྲགས་པའི་སྐྱོན་མ་ཡིན་གྱི། མེད་པ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་

དྲགས་པའི་སྐྱོན་ཡིན་འདུག རིས་མཐུན་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནམ་ཡང་

མ་རྙེད་པ་དེ་ཀུན་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པར་འདུག དེས་ན་སྟོབས་བཅུ།

མ་འདྲེས་པ་བཞི། སྐུ་ཐུགས་ཟུང་འཇུག་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ཀུན་ཀྱང་

རང་ཅག་གི་མེད་པ་འདིའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པར་སྣང་ངོ་། །

ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཕྱི་རོལ་མེད་པ་བྱ་བ་ཞིག་གིས་བསྡམས་

ཡོད་པར་འདུག་ཅིང་། མེ་མེད་ན་དུ་བ་མེད་པའི་ཁྱབ་པ་སོགས་ཀྱང་། དོན་

ལ་ཡོད་པ་མེད་པའི་ལྕགས་སྒྲོག་གིས་བཅིངས་ཡོད་པར་འདུག་པས་མེད་

མཐའ་འགོག་པ་འདི་རིགས་པ་ཐམའ་ཅད་ཀྱི་ཕྲ་བའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་སྣང་། དེའི་

རྒྱུ་མཚན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བའི་མཐར་ཐུག་དང་རིགས་པའི་མཐར་

ཐུག་ཐམས་ཅད། མཐར་ཐུག་ས་དེ། དོན་ལ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་འདུག་ཅིང།

དེ་ཡང་དོན་ལ་མ་རྙེད་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་འདུག་པས། དེ་ལས་བརྒལ་མ་ནུས།

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་

ཡུལ་དེ་མཐོང་བར་ག་ལ་ནུས། །

དེ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གོ་རམས་པའི་བཞེད་པ་ནི་མདོར་བསྡུས་ན་བདེན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

161

པར་མེད་པ་རྟོགས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། བདེན་པར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་

སོགས་མཚན་མེད་བཞི་རྟོགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་གསུངས་

མོད། གངས་རིའི་ཁྲོད་འདིར་ཆད་ལྟ་ལ་དབུ་མ་སྨྲ་བ་གཅིག་བྱེད་པའི་ཆད་

ལྟ་དེ། བདེན་མེད་དུ་འཛིན་པ་དེ་ག་རང་དུ་གསུངས་པས། ཆད་ལྟ་ལ་བརྟེན་

ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ངོ་མཚར། །

སྤྱིར་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གཞུང་གང་ལ་དཔྱད་ཀྱང་ཉོན་སྒྲིབ་

འདི་ལྟ་བའི་སྒོ་ནས་སྤངས་པ་ཞིག་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་

ནས་སྤོང་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང་བས། ཉོན་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལ་འཛིན་སྟངས་

ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་རྨོངས་པའི་གཏམ་དུ་སྣང་ངོ་། །

མ་དག་པའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་དག་པ་

ཐམས་ཅད་གཟིགས་ཞེས་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་པ་འདི་ལ་ཡང་རང་

ངོར་གཟིགས་པ་དང་གཞན་ངོར་གཟིགས་པའི་རྣམ་གཞག་མ་ཕྱེད་ན་ག་ལ་

འཐད།

གོ་སླ་བའི་དཔེ་ཅུང་ཟད་དགོད་པར་བྱ་སྟེ། མིང་བཏགས་པའི་སྔ་རྒོལ་

གྱིས་དུང་གི་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཡིན་གྱི་སེར་པོ་མིན་པར་ཁས་བླངས་པ་ལ།

མཁྲིས་ནད་ཅན་གྱི་ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་རྒོལ་བར་བྱས་ཚེ། མདུན་ན་མཐོང་བའི་

ཁ་དོན་དེ་ཆོས་ཅན། དུང་གི་ཁ་དོག་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སེར་པོ་མ་ཡིན་པའི་

ཕྱིར་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་འཕེན་པ་ཡིན་ཅིང་། གལ་ཏེ་ཁོ་ཡིས་བཀོད་པའི་ཁྱབ་

ཕྱོགས་དང་། དེའི་ལྡོག་དོན་གྱི་བསྒྲུབ་བྱ་ཡང་ཁས་མ་བླངས་ན་མཁྲིས་ནད་

162

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡོད་མེད་ཀྱི་མི་དེ་གཉིས་དུང་གི་སྟེང་དུ་དཔྱད་པའི་གནས་མེད་ལ། ཁས་

བླངས་ཚེ་གཞན་ལུགས་ཀྱི་དུང་སེར་པོ་དདང་། དུང་གི་ཁ་དོན་ཡིན་ན་སེར་

པོ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང་། སེར་པོ་མིན་པ་དུང་གི་ཁ་དོན་མིན་པར་གྲུབ་པ་

སོགས་ཁོ་རང་གི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་ཁས་བླངས་ནས། གཟོད་དུང་མི་

རྟག་པ་དང་། བདེན་མེད། སྒྱུ་མ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་། མཁྲིས་ནད་

ཅན་གྱི་མི་ལ་བཤད་དུ་ཡོད་པའི་ཚུལ་ལུགས་འདི་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བདེ་བར་

གཤེགས་པས་སོ་སྐྱེ་ཕལ་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་

བྱོའ།ོ །

དེས་ན་མཁྲིས་ནད་ཡོད་མེད་ཀྱི་མི་དེ་གཉིས་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་

མཐུན་སྣང་དུ་འབྱུང་མི་སྲིད་མོད་ཀྱི། བསམ་བློ་རགས་པ་ཞིག་གི་ངང་ནས་

དུང་བྱ་བ་ཙམ་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ལ། རྩ་བ་དེའི་སྟེང་ནས་དུང་གི་

ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བརྡ་སྤྲོད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དུ་ན་མཁྲིས་ནད་

ཅན་ལ་དུང་བྱ་བ་འདི་དོན་ལ་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྡ་སྤྲོད་པ་ཡང་

ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། ཁོ་ལ་དུང་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཚེ། ཁོའ་ིབློ་ངོར་ཤར་བའི་

དུང་དེ་དུང་སེར་པོ་ཞིག་ལས་མེད། རྫུན་གྱི་དུང་སེར་པོ་དེ་ཁྱད་གཞི་བྱས་

ནས། དུང་དཀར་པོ་མིག་གིས་མ་མཐོང་ཡང་ཡིད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་རིགས་པ་

རྣམས་ལ་ཉན་པ་ལས་ཐབས་གཞན་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་རང་ལུགས་མེད་ཅེས་པའི་ལན་དུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལུང་དེ་

སྙེད་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུང་མིན་ན་སུ་ཡི་ལུང་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་བདག་ཡོད་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

163

པ་སྟོན་པ་དང་། ཕྱི་དོནད་ང་། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་བདེན་པར་གྲུབ་

པ་སོགས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ཙམ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ལུང་མིན་

ན་སུ་ཞིག་གི་ལུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒོལ་བ་ལ་ཁྱད་ཅུང་ཟད་མེད། དོན་དམ་

པར་བདེན་པ་འགོག་པ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་ཡིན་ཞེས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་

གསུངས་པས། མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་དགོས་ལ། ལར་

ཐ་སྙད་དུ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བསམ་མནོ་ཕྲ་ཞིང་ཕྒར་བ་འདི་ཀུན་མ་

བཀག་གི་བར་དུ་དོན་དམ་པར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བསམ་བློ་སྣ་གཅིག་

ཀྱང་ཁེགས་པར་ག་ལ་ནུས། །

བདག་གཞན་ལས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་པས་དབུ་

མ་པར་འགྱུར་ན། གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བདེན་གྲུབ་ཙམ་

ཞིག་ཁས་བླངས་པ་ཡང་དབུ་མ་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། དེས་ན་མཐའ་

བཞིའི་རིགས་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་དུ་མི་བཟོད་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་པའི་བུམ་པ་དང་

ཀ་བ་ཡོད་ན་རིགས་པ་དེའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་དུ་མི་བཟོད་ཅིང་། སྐྱོན་མེད་པའི་

བདེན་གྲུབ་ཀྱང་ཡོད་དགོས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསྙོན།

དེས་ན་དཔྱད་བཟོད་པ་དང་མི་བཟོད་པའི་ས་མཚམས་ཞིག་བློ་གཟུ་

བོར་གནས་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་ན་སྤྱི་གཙོ་བོ་དང་། ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་

སོགས་གྲངས་ཅན་པའི་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པ་ཡིན། བུམ་པ་བདེན་

གྲུབ་སོགས་མདོ་སྡེ་པ་དང་། ཕྱི་དོན་མེད་པ་སོགས་སེམས་ཙམ་པའི་

རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་གིས་དཔྱད་བཟོད་ལ་དཔྱད་

164

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཟོད་ཀྱི་རྩ་འཇོག་མེད་པར་ཀུན་གཞི་མེད་པ་དང་། ཕྱི་དོན་ཡོད་པ་སོགས་

ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་ཚེགས་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་སྒྲུབ་པ་དང་། དེས་ན་ཐ་སྙད་

དུ་གྲུབ་བྱ་བ་འཇིག་རྟེན་རྒན་པོ་གྲུབ་མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་ངོར་མ་བྱས་ན།

དེ་རྣམས་ལས་སྦྱངས་པ་དང་ཤེས་རབ་ཆེ་བའི་བྱེ་སྨྲ། མདོ་སྡེ་པ། སེམས་

ཙམ་པ་སོགས་ལ་གྲགས་པ་དེ་ལ་མི་བྱེད་ན་སུ་ཞིག་གི་ངོར་བྱེད་པ་ཡིན།

འཇིག་རྟེན་འདིར་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་སུ་ལ་ཡང་མ་བསླབ་པར་ཤེས་པ་མེད་

ལ། བསླབས་ནས་ཤེས་པ་ཐམས་ཐད་གྲུབ་མཐའ་བློ་བསྒྱུར་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་གྲུབ་མཐས་མ་བསྒྱུར་བའི་བའི་བློ་དེ་ཁྱི་དང་བྱི་ལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་

ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་གཞན་གར་ཡང་མི་རྙེད་པར་ངེས་སོ། །

སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་སྙམ་པ་རྒྱང་འཕེན་པས་བློ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ཅིང་། ཤི་

ནས་སླར་ཡང་སྐྱེ་རྒྱུ་ཡོད་སྙམ་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གྲུབ་མཐའ་དག་གིས་

བློ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པས། ད་ནི་ང་སྐྱེས་སོ། །མཐར་ནི་ཤི་བར་འགྱུར་ཞེས་

བསམ་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་གྲུབ་མཐས་མ་བསྒྱུར་བའི་བློ་གང་ཞིག་ཡོད།

མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁེགས་པས་སྐྱེ་བ་ཙམ་ད་དུང་མ་ཁེགས་ན་མུ་བཞིའི་

སྐྱེ་བར་འགོག་ཚུལ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བ་བཞི་ལས་ད་དུང་སྐྱེ་བ་ལྔ་

པ་ཡོད་ན་སྐྱེ་བ་བཞིའི་ཁ་ཚོད་བཅད་ནས་འགོག་དགོས་པའི་དོན་མེད་པའི་

ཕྱིར་རོ། །

སྐྱེ་བ་བདེན་གྲུབ་དང་། སྐྱེ་བ་ཙམ། བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་དང་། བུམ་པ་

ཙམ་སོགས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པའི་ལུགས་ལ་བདེན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

165

གྲུབ་བདེན་གྲུབ་དང་བདེན་གྲུབ་ཙམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་

ཕྱེ་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག སྐྱེ་བ་ཙམ་དང་། ཡོད་པ་ཙམ་གཏན་ནས་མི་འགོག་ན།

ཤེས་སྒྲིབ་ཙམ། ཉོན་སྒྲིབ་ཙམ་ཡང་གཏན་ནས་མི་འགོག་པར་ངེས་པས།

འཇིག་རྟེན་རང་ག་བའི་བསམ་མནོ་དག་གི་ནང་ན་འགོག་རྒྱུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་

མ་རྙེད་པར་མཐོང་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་གང་གི་ཡིན་པར་

འགྱུར། བྱ་བ། སྐྱེ་བ་ཙམ་ལ་བྱེད་པར་དངོས་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་

དེ་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་གང་གི་ཡིན་པར་འགྱུར་བྱ་བའི་དོན་དུ་འགྲེལ་མོད།

དེ་ཉིད་སྐབས་ཀྱི་རིགས་པས་འཇིག་རྟེན་བླུན་པོའ་ིབློ་མི་ལ་མི་གནོད་ཅིང།

མཁས་པ་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་རིགས་པ་ལ་གནོད་བྱ་བ་འདི། ཉིན་མོ་སྣང་བ་

མཐོང་ཞིང་མཚན་མོ་མུན་པར་མི་མཐོང་བས་མིའི་མིག་ཤེས་ལ་རིགས་པས་

གནོད་ཀྱང་། དེ་ལས་གོ་ལྡོག་པར་མཐོང་བའི་འུག་པའི་མིག་ཤེས་ལ་མི་

གནོད་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག །

མདོར་ན་བློའ་ིཁྱད་པར་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་རྣམས་ལ་མི་

གནོད་པར་བཤད་པའི་ལུགས་འདི་ལྟར་ན་མཐོང་སྤང་ཉོན་མོངས་རྣམས་

མཐོང་སྤང་ཉོན་མོངས་རྣམས་མཐོང་ལམ་གྱིས་གཞོམ་ནུས་པ་དང་། སྒོམ་

སྤང་ས་དགུའི་སྤང་བྱ་རྣམས་གཉེན་པོས་འཇོམས་ནུས་པ་འདི་དག་ལ་ཡང་

གོ་བ་རྣལ་མ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་ལ། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཐུན་མོང་མ་

ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་པས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་མེད་པར་རྙེད་པ་

མིན། སེམས་ཙམ་པའི་ཀུན་གཞི་དེ་ཡང་དབུ་མ་པས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི།

166

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཅི་འདོད་འདོད་དུ་བཞག་ཆོག་

པར་ཟད་དོ། །

མ་རྙེད་པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཕྱེ་བའི་

སྐད་བྱེད་པ་ལ་ནི། མིག་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲ་ནམ་ཡང་ཚོར་བ་མ་ཡིན་པས་དེས་སྒྲ་

རྙེད་མ་རྙེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་ནམ་ཡང་བྱར་མེད་ལ། དེ་བཞིན་རྣ་ཤེས་སོགས་

ལ་ཡང་མཚུངས་ཤིང་། མིག་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲ་མ་ཐོས་ཙམ་གྱིས་སྒྲ་མ་རྙེད་པའི་

དོན་ཡིན་ན། ས་དང་རྡོ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དང་

བདེན་གྲུབ་སོགས་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་པས་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་མཐར་

ཐུག་ལ་སླེབས་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །

གཞན་ཡང་ལུགས་འདི་ལྟར་བྱེད་ཚེ་ལོག་ཤེས་ཀྱིས་ཚད་མ་ལ་མི་

གནོད། ཚད་མས་ལོག་ཤེས་ལ་མི་གནོད་བྱ་བ་ཞིག་ཀྱང་སྨྲ་ནུས་ཏེ། དུ་ལྡན་

ལ་ལ་མེ་མེད་པར་འཛིན་པ་དེ་སྲིད་དུ་ལོག་ཤེས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མེ་མ་རྙེད་པ་

ཡིན་གྱི་མེ་མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་ཆ་སྨྲ་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

བློས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ན་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ན་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་

པས་རྙེད་དགོས། འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ན་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་

རྙེད་དགོས། དེ་གཉིས་ཡུལ་ཐ་དད་ཡིན། གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པས་གཅིག་

གིས་རྙེད་པ་ལ་མི་གནོད་ཟེར་ན། བདེན་གྲུབ་ཀྱང་ཡོད་ན་མ་རིག་པས་རྙེད་

དགོས་ལ། དེས་རྙེད་ཀྱང་རྙེད་པས། དེས་རྙེད་པ་ལ་རིགས་པ་གཞན་སུ་

ཞིག་གིས་གནོད་པར་ནུས། ཕུགས་ཀྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་བསླད་པའི་རྣམ་ཤེས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

167

ཚོགས་དྲུག་གིས་རྙེད་པ་རྣམས་ཡོད་པ་ཁོངས་སུ་བཞག་ནས་ཕུགས་ཀྱི་

འཁྲུལ་རྒྱུའི་མཐར་ཐུག་མ་རིག་པ་རང་གིས་རྙེད་པ་རྣམས་མེད་པའི་ཁོངས་

སུ་བཞག་པ་ཡ་མཚན། མ་རྙེད་པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནས་

ད་དུང་མེད་དགག་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་པ་རྣམས་དགག་བྱ་བཀག་པ་ཙམ་མེད་

དགག་ཏུ་བྱེད་ནུས་པའི་སྐབས་མེད་ལ། དགག་བྱ་བཀག་པ་ཙམ་དེ་མ་རྙེད་

པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པ་གཉིས་གང་ཡིན་ཞིབ་ཏུ་བསམ་པར་བྱའོ། །

ཡོད་ན་རྙེད་མཁན་གྱི་བློ་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་རྙེད་དགོས་ཞེས། ཡུལ་

མི་འདྲ་བ་རེ་རེས་བློ་མི་འདྲ་བ་རེ་རེར་ཁ་སྤྲོད་དུ་བྱས་ནས་གཅིག་གིས་

གཅིག་ལ་མི་གནོད་པའི་རྣམ་གཞག་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། བདེན་གྲུབ་ཡོད་

ན་བདེན་འཛིན་གྱིས་རྙེད་དགོས་ཤིང་། དེས་རྙེད་པ་ཡང་ཡིན་པས། དེ་ལ་

དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་སུམ་འབྱིན་པར་ག་ལ་ནུས། མིག་ཤེས་

ཀྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ལ་རྣ་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་མེད་པར་

བཤད་མོད། བདེན་འཛིན་གྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ལ་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་གནོད་པ་

འོང་བའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད། དེ་གཉིས་ཡུལ་ཡང་ཐ་དད། རྙེད་མཁན་ཡང་ཐ་དད་

པས། གཅིག་གིས་རྙེད་པ་དེ་གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི། གཅིག་གིས་

གཅིག་ལ་གནོད་པའི་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ག་ལ་སྲིད།

ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པ་དང་། དོན་དམ་པའི་རིགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཐ་

དད་པས་གཅིག་གིས་མི་གནོད་པ་ཡིན་སྙམ་ན། བདེན་འཛིན་དང་། དོན་དམ་

དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་གཉིས་དེ་ལས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པས། གཅིག་གི་

168

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡུལ་ལ་གཅིག་གིས་མི་གནོད་པར་སྣང་། དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མ་རྙེད།

དོན་དམ་དུ་ཡང་མ་རྙེད་ན་མེད་པས་ཁྱབ་ཅིང་། དེ་གཉིས་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་

རྙེད་ན་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་འདུ་པར་འདོད་པ་ནི་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་

གང་གིས་ཀྱང་མ་རྙེད་ན་མེད་པ་དང་། དེ་དག་གིས་རྙེད་ཚད་ཀུན་ཡོད་པར་

འདོད་པའི་བསམ་མནོ་དེ་ཡིན་ལ། བསམ་མནོ་འདི་དགག་པར་དགོངས་

ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མིག་དང་རྣ་བ་སོགས་ཕར་ཞོག

ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་སྙིང་

ཐག་པ་དང་བདེན་གྲུབ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་

ཡོད་མེད་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་དུ་དུང་བཞུགས་ཡོད་ན་དྲིས་ནས་ཤེས་པར་

ནུས།

བཟའ་བཏུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་སྡང་སྐྱེ་བ་དག་བཟའ་བཏུང་བདེན་

གྲུབ་ཏུ་ཞེན་པའི་བློ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་སྡང་སྐྱེ་བ་གཏོགས་ཆགས་སྡང་

འབྱུང་བའི་གནས་མེད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་བྱ་བ་དེ་བདེན་འཛིན་གྱི་ངོར་

ཡོད་པ་བྱ་བ་ཙམ་ལ་མི་བྱ་བར། དེ་ལས་གཞན་པའི་བློ་གཙང་མ། ཡང་དག་

པ། ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པ་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་

ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ནའང་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་བྱེད་པ་འདི་ཐོག་མ་མེད་

པའི་མ་རིག་པས་གང་འཐད་པར་བཟུང་བ་འདི་དག་འཐད་པ་དང་། མི་འཐད་

པར་བཟུང་བ་འདི་དག་མི་འཐད་པ་ཞིག་ལྟ་བའི་སྙིང་པོ་དེ་ལ་བཅོལ་བར་སྣང་

ངོ་། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

169

འབྱུང་བ་བཞི་ཙམ་ཞིག་ལམ་བགྲོད་པའི་རྟེན་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་པ་

དེ་དག་གི་ལུགས་ལ་དེ་དག་ཆགས་སྡང་རྨོངས་སོགས་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་

ཡང་ལྡོག་ཏུ་མེད་པས། ས་ལ་མ་བརྟེན་པར་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མེད་པ་

དང་། དེ་ལ་མ་བརྟེན་པ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མེད་པ་གཉིས་གང་ལ་མ་

བརྟེན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྱི་རོལ་

དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

ཡོད་དམ་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ་ཞེས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་

ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལྟ་བ་དེ་ཡོད་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་དང་། མེད་

པ་དོན་དམ་པར་མེད་པར་བྱས་ནས་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡོད་པ་དང་མེད་

པ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་སླར་ཡང་འདུ་བར་བྱེད་པ་འདིས་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་

པའི་སྙིང་པོ་བཤིག་པ་ཡིན་ནམ་བཟུང་བ་ཡིན་པ་ཀོ་བོས་ཆ་མ་འཚལ་ཏོ། །

ཤིན་ཏུ་མདོར་བསྡུས་ན། རང་བློ་འདིའི་རྣམ་གཞག་འཇོག་ཚུལ་ལ་

ཅུང་ཟད་ཡིད་ཆེས་པའི་ལྟ་བ་དེ་རང་རྒྱུད་དང་། འདིས་འཇོག་ཚུལ་ཐམས་

ཅད་བཤིག་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བ་ཡིན།

གཞན་དུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་མེད་དོ། །ཚོར་བ་མེད་

དོ་ཞེས་པ་ནས་རྣམ་མཁྱེན་མེད་དོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་ཚིག་དེ་དག་གསུངས་

པའི་དགོས་པ་ག་ལ་ཡོད།

ཐལ་རང་གི་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་རྩ་བ་ཡང་རང་རྒྱུད་ལ་རང་ལུགས་

སུ་ཁས་ལེན་ཡོད། དོན་དམ་པར་ཡོད། བདེན་མེད་ཀྱང་ཡོད་པར་འདོད་པས་

170

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་ཁས་ལེན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་

ནི་ཇོ་ཙམ་བདེན་མེད་དུ་མཐོང་བ་དེ་ཙམ་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་སྒྱུ་

མ་བཞིན་དུ་གྱུར་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུའི་རྣམ་གཞག་དང་།

ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་སོགས་ཚད་མས་དཔྱད་ན་ཤིན་ཏུ་

མ་གྲུབ་པ་འདི་དག་ཀྱང་ཁས་ལེན་པའི་སྐབས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཡིད་

ཆེས་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དོན་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པ་

ནམ་ཡང་མི་སྲིད་དེ། ཟླ་བ་གྲགས་པས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ནི་

འཇིག་རྟེན་པ་དང་ནམ་ཡང་མཚུངས་པར་མི་རིགས་སོ། ཞེས་གསུངས་པ་

ལྟར་རོ། །

འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་དགོས་ན་ལམ་བསྒོམ་པ་དོན་

མེད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མིག་དང་རྣ་བ་

སོགས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་བྱ་བའི་དབང་པོ་གཞན་ཞིག་ཡོད་པར་

གསུངས་པས་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་འདི་དག་གི་སྟེང་ནས་འཁོར་བ་ཐོག་

མ་མེད་པ་ནས་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་གཏན་ལ་ཕབ་ཟིན་པས་ད་དུང་རྣམ་

གཞག་འདི་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་དགོས་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་མོས་པའི་དགོས་པ་ཅི་

ཞིག་ཡོད།

གཟུགས་སོགས་སྣང་བའི་ཆ་ལ་རིགས་པས་མི་གནོད་པ་དང་། དེའི་

རྒྱུ་མཐར་ཐུག་ཏུ་གྱུར་པའི་བདེན་འཛིན་མ་རིག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ལ་རིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

171

པས་གནོད་པ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཕྱེ་བ་ནི་ཞིབ་ཏུ་རྩད་བཅད་ན་མ་རིག་པའི་ཞེན་

ཡུལ་རྣམས་འཐད་ལྡན་དུ་ཡོད་པའི་ལུགས་ལས་འདའ་བ་མེད་ཅིང་། སྟོང་

ཉིད་རྟོགས་ཟིན་པ་དག་ལ་དགག་བྱའི་གཟུགས་དང་། དགག་མི་དགོས་པའི་

གཟུགས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཏོན་ཀྱང་འོས། གོ་ཡང་ངེས་པ་ཡིན་མོད།

གཟུགས་བདེན་གྲུབ་དང་། གཟུགས་ཡོད་པ་གཉིས་བློ་རེ་རེ་མཉམ་དུ་འདྲེས་

པས་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་འདི་ཙམ་བཀག་ནས་འདི་ཙམ་ཤུལ་དུ་བཞག་རྒྱུ་

ཡིན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བྱས་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་གླང་ཆེན་གྱི་སྣ་ཤུལ་དུ་བཞག་

རྐང་ལག་དགག་པར་བྱེད་པ་དང་ཁྱད་ཅི་ལ་ཡོད། དོན་དམ་པར་ཡོད་མེད་

དཔྱོད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་དུ་མིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཞུགས་

ལྟར་ན། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཡོད་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་གྱི།

དོན་དམ་དུ་མ་ཡིན་པས། དེ་བཞིའི་ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་ཞིག་

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྙེད། དོན་དམ་དུ་མ་རྙེད་པས། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཇི་ཙམ་དཔྱད་ཀྱང་

མ་རྙེད་པས་མ་རྙེད་པའི་གོ་མ་ཆོད་ཅིང་། དོན་དམ་པར་མ་རྙེད་པས་མ་རྙེད་

པའི་གོ་ཆོད་པ་འདི་དག་གི་བསམ་མནོ་ནི། དོན་དམ་པའི་རྣམ་གཞག་གི་ཕྱི་

མོ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ། །

མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ལུགས་སུ་བྱ་དགོས་ཚེ། སྐྱེ་

བ་བྱ་བ་ལ་མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁ་ཚོན་མ་ཆོད་ན་མུ་བཞིའམ་མཐའ་བཞིར་བྱས་

ནས་འགོག་པའི་དོན་མེད། གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་མེད་པ་མ་ཡིན་

སོགས་མཐའ་བཞིའི་སྤྲོས་བྲལ་དུ་བཤད་པ་དང་། རང་བཞིན་མེད་བྱ་བའི་

172

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བཤད་པ་གཉིས་དོན་ལ་ལྟ་བ་རྟོགས་ཟིན་

པའི་མི་ཞིག་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་མི་སྣང་ནའང་། ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་

ཀྱིས་བདེན་པར་མེད་བྱ་བའི་གོ་ལུགས་དེ་བུམ་པ་མེད་བྱ་བའི་གོ་ལུགས་

དང་ཁྱད་པར་མེད་ཅིང་། གོ་ལུགས་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ་བུམ་མེད་རྟོགས་

པའི་བློ་དེས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་བུམ་པའི་དགག་གཞི་བློ་ལ་འཆར་བ་ལས་

འོས་མེད་པས། མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་བྲལ་བར་

བྱེད་དགོས་པ་འདི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་དོན་ཡིན་ན་ཡ་ཆ།

སོ་སྐྱེའི་བློ་ངོར་སྣང་བའི་བདེན་པ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེན་གྲུབ་

ཞིག་གསར་དུ་འཚོལ་དགོས་ན་མ་རིག་པ་འདི་ལས་གཞན་པའི་མ་རིག་པ་

དང་། ཞེ་སྡང་། འདོད་ཆགས་འདི་ལས་གཞན་པའི་དགག་བྱའི་ཆགས་སྡང་

ཞིག་ཀྱང་འབད་པའི་སྒོ་ནས་བཙལ་དགོས་པར་ངེས།

བུམ་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་བདེན་འཛིན་མ་ཡིན་གྱི། ཚད་མ་ཡིན་

སྙམ་པའི་ལུགས་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློའ་ིཡུལ་ཡང་སྐྱོན་

མེད་དུ་གྲུབ་པར་ངེས་མོད། བུམ་ཡོད་འཛིན་པ་དང་། བདེན་པར་ཡོད་འཛིན་

པ་གཉིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་དགོས་པ་བཞིན་དུ། སྟོང་ཉིད་བདེན་འཛིན་དང་། སྟོང་

ཉིད་ཡོད་ཙམ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཕྱེ་དགོས་པ་ལ། སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་པའི་

གང་ཟག་གིས་ནི་སྟོང་ཉིད་ལ་རྒྱུས་མེད་ལ། དེ་བདེན་གྲུབ་ཡིན་མིན་ཀྱང་

ཁྱད་པར་ཕྱེ་མི་ནུས། རྟོགས་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་སྟོང་ཉིད་བློ་ལ་ནམ་ཤར་

བ་ན་མེད་དགག་གི་ཚུལ་དུ་ཤར་བས་ཁྱད་པར་འབྱེད་མི་ནུས་པས་ཁྱད་པར་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

173

འབྱེད་མཁས་སུ་ཞིག་ཡོང་།

རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་

སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་པ་འདི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བཞད་གད་

ཆེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ངེས་མོད། གོང་མ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱལ་པོ་མིན་

བྱ་བ་དང་། བཙུན་མོ་མི་གཙང་བ་ཡིན་བྱ་བ་ལ་དེ་ལས་ཀྱང་བཞད་གད་ཆེ་

ཞིང་། དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས་ཞི་བ་ལྷས། གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་

གཙང་བར། །ངེས་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་

སོ།།

དེས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱིས་མི་གནོད་པ་ཤ་སྟག་ཁས་ལེན་དགོས་ན་

འཇིག་རྟེན་གྱི་བསམ་པའི་མཐར་ཐུག་བདན་འཛིན་ཡིན་པས། དེས་མི་

གནོད་པ་ཞིག་ཁས་ལེན་དགོས་ཀྱི། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དབང་ཤེས་ཐ་མལ་

པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་ཅི་ལ་ཕན། རིགས་

ཤེས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་མི་གནོད། ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པས་དོན་

དམ་བདེན་པ་ལ་མི་གནོད། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ཐ་དད་པ། བསམ་ཚུལ་ཐ་དད་

པ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་ལུགས་འདི་ལྟར་བསམས་ཚེ་སྨིག་རྒྱུ་ཆུ་ཡིན་པར་མཐོང་

བའི་བླུན་པོའ་ིརིགས་པ་དེས། སྨིག་རྒྱུ་སྨིག་རྒྱུ་ཡིན་པ་མཐོང་བའི་མཁས་

པའི་རིགས་པ་ལ་མི་གནོད་པ་ཞིག་འོང་ངེས་ལ། མིག་ལྡན་མིག་ལྡན་གྱི་ས་

ན་ལྡན། ལོང་བ་ལོང་བའི་ས་ན་ལྡན་བྱ་བ་འདི་ཡུལ་གྱི་གནས་ལུགས་འཚོལ་

བའི་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་རང་གི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་འཚོལ་བའི་རིགས་པ་ཡིན་

174

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནོ། །

སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་འཆད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་

ཐམས་ཅད་བཤིག ཀུན་རྫོབ་བཤད་པའི་ཚེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཏང་

སྙོམས་སུ་བཞག་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་སྟོབས་གང་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་

རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡུལ་དང་ཡུལ་

ཅན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་པའི་རིགས་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་

ནས་གཏན་ལ་ཕབ་ནུས་ན་དབུ་མའི་ལམ་འཚོལ་དགོས་པའི་དོན་ཅི་ཞིག་

ཡོད།

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན། དོན་དམ་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་བྱ་བ་

གཉིས་ཀྱི་དབུས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་འཚོལ་བ་ནི། རྫ་མ་མ་ཆག་པ་མ་ཡིན།

འོན་ཀྱང་མེད་པ་མ་ཡིན་བྱ་བའི་གོ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་

བ་ལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མཐུན་ཚབས་ཆེ་བ་ཡིན།

བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་བྱ་བ་འདི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཇིག་

རྟེན་ཕལ་པའི་རྣམ་རྟོག་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་དུས་གཅིག་

སྲིད་ན་དེ་དུས་འོང་བར་ངེས་ཀྱི་གཞན་དུ་ནམ་ཡང་སྲིད་པའི་སྐབས་མེད་དོ།།

མཁས་པ་རྣམ་རིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་

མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་ན། དེ་ལས་མཁས་པའི་དབུ་མ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་

བདེན་གྲུབ་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་མེད་པར་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན། རྒྱ་ཁབ་བོར་བའི་

ཚེ་བཙལ་བ་ན། གར་ཡང་མ་རྙེད་པའི་བློ་དེས་རྒྱ་ཁབ་མེད་པར་འཛིན་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

175

དང་། སླར་རྒྱ་ཁབ་རྙེད་པའི་ཚེ་རྒྱ་ཁབ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བློ་དེས་སྔར་གྱི་

མེད་པར་འཛིན་པའི་བློ་དེ་ལ་ཡུལ་ཐ་དད་ཡིན་ཕྱིར་གནོད་པའི་སྐབས་མེད་

ན། རྒྱ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་རེས་འགའ་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་སོང་། རེས་

འགའ་མེད་པའི་ཁོངས་སུ་སོང་། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་གང་ཡང་མེད་

པས། མཐའ་བཞི། མུ་བཞི་སོགས་སུ་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་འགོག་པའི་དོན་ཅི་

ཡང་མེད།

བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པའི་བློ་དང་། བདེན་མེད་དུ་འཛིན་པའི་བློ་གཉིས་

དེ་ལས་ཀྱང་ཡུལ་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པས་གཅིག་གི་ཡུལ་ལ་གཅིག་གིས་གནོད་

དགོས་པའི་དོན་ག་ལ་ཡོད། གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་གྱིས་གནོད་

དོ་ཞེ་ན། ཆགས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་བུས་བུད་མེད་གཙང་བར་འཛིན་པའི་བློ་དེས།

དགྲ་བཅོམ་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་མཐོང་བའི་བློ་དེ་ལ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་

མི་གནོད། སྟོབས་ཆེ་ཆུང་བྱ་བ་ནི་ཐ་མལ་པའི་རྣམ་རྟོག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་

འཇོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇོག་དགོས་པས། སློབ་

དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པའི་ལུགས་ལྟར་ན། སྟབས་ཆེ་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་

ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། སྟོབས་ཆེ་བའི་ཞེ་སྡང་གི་ཡུལ་དུ་གྱུར་

པའི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ། ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆེ་བའི་བདེན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་

པའི་ས་རྡོ་རི་བྲག་སོགས་སངས་རྒྱས་མན་ཆད་དུད་འགྲོ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རང་

ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པའམ་གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་གང་རུང་ལས་

ཁས་ལེན་པའི་ཐབས་མ་མཆིས་པས། མར་མེ་ཇི་ཙམ་གསལ་བ་དེ་ཤི་བ་

176

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ན་མུན་པ་དེ་ཙམ་ནག་པའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཤིན་ཏུ་བདེན་མོད། ཤེས་བྱའི་

གནས་ལུགས་འདི་ལ་མེ་དང་ཆུ་འགལ། ཚ་བ་དང་གྲང་བ་འགལ། ལྕི་བ་དང་

ཡང་བ་འགལ་སོགས་ཀྱི་འགལ་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཙམ་ཞིག་ཡོད་བཞིན་

པའི་སྟེང་དུ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་མི་འགལ་བྱ་བ་འདི་བདེན་གཉིས་གང་གི་

དཔྱོད་ལུགས་བྱེད་ན་ཡང་ཐར་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་ཡོད།

བྱིས་པའི་དུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དང་། རྒན་པོའ་ིདུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གཉིས་

ཀྱིས་བཞེད་ལུགས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བར། ཐམས་ཅད་ལ་རྒྱུས་ཡོད་ན།

འཕགས་པའི་གཞལ་བྱ་དང་སོ་སྐྱེའི་བསམ་ཚུལ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་

མེད་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ།

མདོར་ན་བདེན་གཉིས་བྱ་བ་དེ་ཕལ་པའི་ངོར་བདེན་པ་ཞིག་དང་།

འཕགས་པའི་ངོར་བདེན་པ་བྱ་བ་ཞིག་ཏུ་མ་གོ་བར། ཕལ་པའི་གང་བདེན་

པ་དེའི་ནང་དུ་འཕགས་པའི་གཟིགས་ཚུལ་ཐམས་ཅད་བསྲེས་པ་ན། བསམ་

གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོང་བའི་སྐལ་བ་མེད་

ལ། བསམ་གྱིས་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་ཇི་སྲིད་སྡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་

ལས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་འདས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

མདོར་ན་ཕྱི་ནང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གྲུབ་མཐའི་

བསམ་མནོ་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བསམ་མནོ་དང་མི་མཐུན་པ་ཤ་སྟག་

ཞིག་ཡིད་པ་ལ། གྲུབ་མ་ཐའ་མཐོ་ཤོས་ཐལ་འགྱུར་བའི་བསམ་ནོ་མཐར་

ཐུག་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཨེ་ཡོང་། དོན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

177

དམ་དོན་དམ་གྱི་ས་ན་ལྡན། ཀུན་རྫོབ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ས་ན་ལྡན་བྱ་ལབ་འདིའི་

གོ་བ་མཐར་ཐུག་ནི་ཆུ་ཆུའི་ས་ན་རླན་ཞིང་གཤེར་བ་ཡིན། རྡོ་རྡོའ་ིས་ན་སྲ་

ཞིང་མཁྲེགས་པ་ཡིན་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མེད་ཅིང་། སྲ་མཁྲེགས་དང་རླན་

གཤེར་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་འདོད་པ་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། རྡོ་ཆུའི་ནང་

དུ་སྐམ་པོ་དང་། ཆུ་རྡོ་ཡི་སྟེང་དུ་རྟག་ཏུ་བརླན་པ་ཡོད་བྱ་བ་འགལ་མེད་ཀྱི་

རྣམ་གཞག་དེ་ག་རང་དུ་འདུག་ལ། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་

ལ་ཁྱབ་པའི་མ་རིག་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་

དང་མཉམ་དུ་འགྲོགས་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་འགལ་བ་མེད། ཐལ་འགྱུར་བའི་

རིགས་པའི་རྩ་བ་གཅིག་ནི། མིག་དང་རྣ་བས་སྣང་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་དང་། སྣ་

དང་ལྕེ་ཡིས་སྣང་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་དང་། མཐར་ཐུག་ཡིད་ཀྱིས་བསམ་ཚུལ་

ཀྱང་ཕན་ཚུན་འགོ་མ་འཕྲོད་པ་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་རྣམ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ལས་

འདས་པའི་ལམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་འཁྲིད་པར་སྣང་ལ། བསམ་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་

འདི་ཀུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་མི་གནོད་པས་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་ཚད་མར་

བྱས་ཚེ། ཤིགད་ང་། བྱི་བ། བྱི་ལ། ཁྱི་དང་མི་སོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཐམས་

ཅད་ལ་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བའི་དོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་

ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དེ་དག་གིས་སྣང་ཚུལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་

བདེན་པ་ཡིན་ཡང་། གཅིག་གི་སྣང་བ་ལ་གཅིག་གིས་གནོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་བྱ་བ་ཞིག་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། མི་ཡི་སྣང་བས་

ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྣང་བར་མི་གནོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྣང་བས་ལྷ་

178

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡི་སྣང་བ་ལ་མི་གནོད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྣང་བས་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་བ་

ལ་ཡང་གནོད་པའི་སྐབས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་འདི་

ཀུན་རྟག་ཏུ་རང་སོར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

ཚིག་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པ་འགོག་

མི་ནུས་པར་གསུངས་པ་འདི་ཡང་། དོན་ལ་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་དང་

བྲལ་བའི་ལྟ་བ་ཡིན་ལ། རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ལོག་ན། རང་བཞིན་ཉིད་

དུ་གྲུབ་པར་འགྱུར། །བྱ་བ་ཡང་ཐལ་འགྱུར་ཡིན་གྱི་རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ཞེན་

པ་མིན་ལ། འདི་དང་། གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་སྟོང་མིན་ཅུང་ཟད་ཡོད། །སྟོང་

པའང་ཅུང་ཟད་ཡོད་པར་འགྱུར། །བྱ་བ་སོགས་ཀྱང་དགག་བྱ་ཅུང་ཟད་ཅིག་

ཡོད་ན་དེ་དགག་པས་སྟོང་པ་དང་། དེ་འགོག་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་སོགས་ཀྱང་

ཅུང་ཟད་ཞིག་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ཐལ་འགྱུར་ཡིན་ལ། རིགས་པ་འདིའི་

དབང་དུ་བྱས་ཚེ། དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་ཞིག་ཡོད་ན་འགོག་བྱེད་བདེན་གྲུབ་

ཞིག་དགོས་པ་དང་། དགག་བྱ་ཡོད་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན། འགོག་བྱེད་ཀྱང་ཡོད་

ཙམ་ཞིག་དགོས་པ་དང་། དགག་བྱ་གཏན་ནས་མེད་ན། འགོག་བྱེད་ཀྱང་

གནཏ་ནས་མེད་དགོས་པའི་དབུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་གཞུང་འཛུགས་

པར་སྣང་ངོ་། །

མདོར་ན་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སམ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕྱོགས་བཤིག་པ་ལ་

ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་པོ་འདི་བཤིག་པ་ལས་གཞན་མེད་ཅིང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་། །དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་འབོད་པ་སྟེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

179

འཇིག་པ། །ཞེས་གསུངས་པ། ས་གསེར་དུ་མེད་པའི་མེད་ཕྱོགས་དང་། ས་ས་

རུ་ཡོད་པའི་ཡོད་ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་གོ་ཆོད་པའི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་

གི་གོ་ལུགས་འདི་འདྲ་འདོད་པ་ནི། དོན་ལ་བླུན་པོའ་ིམཐར་ཐུག་འཇུག་གི་

གོ་ལུགས་འདི་འདྲ་འདོད་པ་མནོ་དང་། མཁས་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་སངས་

རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་

ལ། དེ་འདྲ་བྱེད་ཚེ་མ་རིག་པ་དང་རིགས་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་འགལ་

མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཁས་བླངས་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག

སྣང་བའི་དོན་གོ་བས་མུན་པ་ཤིན་ཏུ་ཁ་དོག་ནག་པར་ཤེས། དགེ་

བའི་དོན་གོ་བས་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པར་ཤེས་པས། འདི་དག་སྣང་མུན་ཟུང་

འཇུག་དང་། དགེ་སྡིག་ཟུང་འཇུག་གི་རྣམ་གཞག་ཏུ་བྱེད་དགོས་ན་འགལ་བ་

ཐམས་ཅད་ལ་ཟུང་དུ་མི་འཇུག་པ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་སྣང་།

བདེན་པ་ཡོད་པ་དངོས་པོ་སོགས་ཀྱི་སྒྲ་འདི་ཀུན་འཇིག་རྟེན་ཕལ་

པ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་སྨྲས་པ་ན་ཚིག་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་དོན་གོ་བར་

རློམ་ལ། དོན་དམ་དུ་མེད་ཀྱང་ཡོད་བྱ་བ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་

ལ་གསུངས་ན་དོན་གོ་རྒྱུ་ཕར་ཞོག ཐལ་འགྱུར་བའི་ལྟ་བ་ལ་གོ་བ་ཅུང་ཟད་

རྙེད་པ་ཞིག་གིས་ཀྱང་བརྗོད་ན་རང་ལུགས་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་

མེད། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་པར་འཇོག་པའི་ལུགས་

འདིས། ཁ་གྲག་མི་ཤེས་པའི་བྱི་ལ་དང་། བྱི་བ་སོགས་སྣང་ཆུང་དུ་བསྐྱུར། དེ་

དག་ལས་ཅུང་ཟད་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བྱིས་པ་དང་བླུན་པོ་སོགས་ཀྱང་སྣང་

180

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཆུང་དུ་བོར་ནས། བར་ན་སྡོད་པའི་ཧ་ཅང་མཁས་པ་ཐལ་འགྱུར་བ་བཞིན་

གྲུང་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ། ཕལ་པ་བཞིན་བླུན་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ། དེ་དག་གི་

བསམ་ཚུལ་རྣམས་ལ་འཇོག་པར་སྣང་ངོ་། །

རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་པར་སྟོང་པ་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་སུན་

འབྱིན་པ་སུ་ཡང་མེད་ཀྱི། སུན་འབྱིན་ན་ཡང་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་སུན་

འབྱིན་དགོས་པ་ཡིན་ལ། བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་འདི་

ལྟར་ན། རྣམ་གཞག་འདི་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་མོད། བདེན་མེད་སྔོན་དུ་རྟོགས་

ནས། བདེན་མེད་དེ་ཉིད་བདེན་གྲུབ་ཡིན་ནོ་བྱ་བའི་བསམ་མནོ་ཞིག་ད་དུང་

བསྐྱེད་རྒྱུ་ཡོད་ན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕན་ཡོན་ཅི་ཞིག་ཡོད།

གལ་སྲིད་བཟང་རྟོག་ངན་རྟོག་གི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་མཛེས་པ་ལ་

མཛེས་པར་འཛིན་པ་བཟང་རྟོག་དང་། མཛེས་པ་ལ་མི་མཛེས་པར་འཛིན་པ་

ངན་རྟོག་ཡིན་པ་ལས་འོས་མེད་ལ། བདེན་པ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པ་བཟང་

རྟོག་དང་། བདེན་གྲུབ་སྒྱུ་མར་འཛིན་པ་ངན་རྟོག་ཏུ་བྱེད་མ་དགོས་པ་དེ་ཡ་

ཆ། མདོར་ན་བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་དུ་འདོད་པ་འདི་སངས་རྒྱས་ནས་

སེམས་ཅན་གྱི་བར་གྱི་བསམ་མནོ་ཐམས་ཅད་འགལ་མེད་དུ་འདོད་པའི་

ལུགས་ཡིན་ནོ། །

རྗེ་ཡི་བཞེད་པ་མཐར་ཐུག་ནི། རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་བྱ་བའི་ཐ་

སྙད་ལ་སྣང་ཆུང་དུ་མཛད་ནས། རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་དང་། རང་དབང་

དུ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་གཉིས་དོན་གཅིག་པར་མཛད་ཅིང་། དེའི་དོན་མཐར་ཐུག་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

181

རང་དང་གཞན་བྱ་བ་དེ་གང་ཟག་ལ་མི་བྱེད་པར། དེའི་བཞེད་པ་ནི་དངོས་

པོ་རང་གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལ་བྱེད་པར་འདུག་པས། དངོས་པོ་རང་གི་སྡོད་

ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་པ་དེ་རང་རྒྱུད་དང་། སྡོད་ལུགས་ཀྱིས་མ་

གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་དུ་བྱེད་པར་འདུག

རང་ལུགས་དང་གཞན་ལུགས་བྱ་བ་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་རྒྱབ་འདྲེ་

དང་འདྲ་བར་བྱས་ནས་རྒྱབ་འདྲེ་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་གཉིས་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་

ཞིག་ལ་རྣམ་གཞག་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བརྟེན་པར་སྣང་མོད། ལར་འཇིག་རྟེན་ལས་

འདས་པའི་ས་ལ་བགྲོད་པ་བྱ་བ་དེ་འཞིག་རྟེན་པའི་བསམ་པ་དང་བརྗོད་པ་

ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡིན་ངེས་ལ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དང་ཁ་མི་

མཐུན་པ། བསམ་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འཕགས་པའི་ས་ལ་

བགྲོད་དགོས་པ་ཡིན་པས། འཕགས་པའི་དགོངས་པ་མཐོ། སེམས་ཅན་གྱི་

བསམ་པ་དམན་བྱ་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་ཁས་མ་བླངས་ན་མ་གཏོགས་

རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་དང་། གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་འདི་ཡང་མི་

འོང་བར་སྣང་།

སྤྱིར་རྨོངས་པ་རྣམས་ལ་རྨོངས་པའི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་

ཞིག་མ་བརྗོད་པར་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པའི་སྐབས་མེད་ལ། དེ་ལྟར་བརྡ་

འཕྲོད་པའི་རྐྱེན་དེ་ཉིད་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་བཟུང་བ་ཤིན་ཏུ་ངོ་

མཚར།

དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས་ཟླ་བ་གྲགས་པས། ཇི་ལྟར་ཀླ་ཀློ་སྐད་

182

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཞན་གྱིས། །བཟུང་བར་མི་ནུས་དེ་བཞིན་དུ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་མ་

གཏོགས་པར། །འཇིག་རྟེན་བཟུང་བར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་ཀླ་ཀློ་ལ་ཀླ་ཀློའ་ི

སྐད་ཀྱིས་བརྡ་སྤྲོད་པ་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་

ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་ལས་ཇི་ལྟར་འདས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་

ཏུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་བགྲོ་མཛད་པ་ན་འཇིག་རྟེན་བའི་རྣམ་གཞག་དེ་

ག་རང་སོར་བཞག་པར་མཛད་ནས་གསུངས་པ་མ་གཏོཊ་ཐབས་གཞན་མེད་

དོ། །

རྗེས་སུ་དཔག་པ་འབྱུང་བ་མི་རིགས་སོ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་

བྱ་བ་དེ། ད་ལྟ་བོད་ན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་སྦྱོར་བ་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ལ། སྦྱོར་

ངག་བཀོད་ཚེ་ཐམས་ཅད་རང་རྒྱུད་མད་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་

ཡིན་པས་རྟགས་ཆོས་དོན་གསུམ་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་དགོས་ལ།

གཞན་གྲགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་བྱ་བ་དང་ཐལ་འགྱུར་བྱ་བ་གཉིས་ལ་

ཁྱད་ཅི་ཡང་མེད་པས། གཞན་ལ་གྲགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཙམ་གྱིས་གཞན་

གྱི་འཐད་པ་སུན་འབྱིན་པ་ཙམ་ཡིན་པས། ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་ན་

རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་འབྱུང་ངོ་བྱ་བ་དང་ཁྱད་མེད་པས། རང་ལུགས་རང་

རྒྱུད་དུ་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་པའི་ཟླ་བའི་ལུགས་ལ་སུན་འབྱིན་ནུས་པའི་

སྐབས་མེད་ལ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་ནི། རྒོལ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱིས་བུམ་པ་བྱ་བ་

ཡང་མཐུན་གྲུབ་ཏུ་མི་རུང་། དེ་བཞིན་ཆོས་དང་གཏན་ཚིགས་ཀྱང་མཐུན་

གྲུབ་ཡོད་པ་མེད་མོད། ཕ་རོལ་པོའ་ིའདོད་པ་སུན་འབྱིན་ནུས་པའི་ཐལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

183

འགྱུར་ཙམ་འགོད་ནུས་པར་དགོངས་སོ། །

ཕ་རོལ་པོའ་ིཡོད་པ་ཁས་བླངས་ན་རང་ལུགས་ལ་མེད་པར་ཁས་ལེན་

དགོས། མེད་པ་ཁས་བླངས་ན། རང་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་དགོས་ལ།

དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཡིན་པས་དབུ་མ་བ་ཡིན་ན་རང་

རྒྱུད་བྱ་མི་རིགས་པར་གསུངས་སོ། །

ཀུན་རྫོབ་གྱི་རྣམ་གཞག་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་རང་རྒྱུད་པ་

དང་། གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་ཐལ་འགྱུར་པ་ཡིན་པས། ལུགས་ཕྱི་མ་

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་དང་ཐུན་མོང་དུ་ཁས་ལེན་པ་བྱ་བའི་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་པ་

དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་ཡིན། ནོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་

བ་སྣང་བ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ལ། ལུགས་

འདི་ལྟར་བྱས་ཚེ་ཐལ་འགྱུར་བལ་གང་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ཕལ་པ་ལ་ཡང་སྣང་བ་

ཡིན་པས་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་མེད་ཀྱང་། སྣང་བ་ཐམས་

ཅད་དང་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་བདེན་སྣང་དང་བདེན་འཛིན་ཡིན་པས་ཆོས་ཅན་

མཐུན་སྣང་བ་ཡང་འོང་བའི་སྐབས་མེད་པ་ཡིན། དགག་བྱ་ནི་འགོག་བྱེད་ཀྱི་

རིགས་པ་རང་གི་ངོས་ཟིན་པ་ཡིན་གྱི། བློ་གཞན་ཞིག་གི་ངོས་ཟིན་པ་ག་ལ་

ཡིན། ཀ་བ་གཏན་མེད་དུ་འཛིན་པའི་ཆད་ལྟའམ་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་

ལས་སླར་ལངས་ཚེ་ཀ་བ་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡང་ཡོད། ལག་པས་རེག་རྒྱུ་

ཡང་ཡོད། དེར་མ་ཟད་གདུང་མ་འདེགས་པའི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡང་ཡིན་པ་

སོགས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པས་བསླད་པའི་སྣང་བ་ཀུན་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་སོར་

184

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གནས་པ་དེ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ཀྱང་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ཀུན་

རྫོབ་པའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

འཁོར་བའི་རྩ་བར་འགྱུར་བའི་མ་རིག་པས་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་

ཁྱད་པར་ད་དུང་མ་སྦྱར་བར། དགག་བྱ་ཙམ་བཟུང་བ་ཡིན་ན་འཇིག་རྟེན་

འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་དོན་མེད་ལ། མ་རིག་པས་མ་སྦྱར་བའི་ཁྱད་པར་

ཞིག་གསར་དུ་སྦྱོར་དགོས་ན་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་དགག་བྱ་ལས་གཞན་ཅི་

ཞིག་འོང་།

འཇིག་རྟེན་པའི་བློས་འཛིན་ལུགས་ནི། གཟུགས་ཡོད། གཟུགས་

བདེན་པ་ཡོད། གཟུགས་བདེན་གྲུབ་ཡོད། གཟུགས་ངོ་ཐོག་ཡོད་བྱ་བ་འདི་

ཙམ་ཡིན་ལ་བློས་ཕུགས་ཀྱི་གཏད་སོ་དེ་མ་དགག་པར། གཞན་ཞིག་བཙལ་

ནས་དགག་པ་དེ། མ་རིག་པ་དང་། དེས་སྐྱེ་བའི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བའི་སྣང་

བ་ལ་སྙིང་ནས་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་།

ཡིན་ཚུལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་བྱ་བ་དེ་ཡང་། འདིའི་ཁ་དོག་སེར་

པོ་ཡིན་ནམ། འདི་གསེར་ཡིན་ནམ། གསེར་ཡག་པོ་ཡིན་ནམ། འདི་གང་

ནས་བྱུང་། ངས་མཐོང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཁོ་རང་གསེར་ཡིན་ནམ། བདེན་

པ་ཡིན་ནམ། བདེན་གྲུབ་ཡིན་ནམ་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་པ་འདི་དག་ཙམ་ལས་

གཞན་ཅི་ཡང་རྙེད་རྒྱུ་མེད་ལ། འདི་ཀུན་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིཡོན་ཏན་གྱི་སྦྱངས་

པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བློ་ཤ་སྟག་

ཡིན་པས་ཞིབ་ཏུ་བསམས་ན་ཤེས་པར་ནུས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

185

བུམ་པ་བུམ་པ་ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་མ་རྙེད་ན། བུམ་

པ་བུམ་པ་ཡིན་པར་རྙེད་པའི་བློ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་འདིར་ག་ལ་རྙེད། ཡིན་

ལུགས་མེད་པའི་ཡིན་ཚུལ་ཞིབ་རིགས་པ་སྨྲ་བ་སུས་ཀྱང་འདོད་པའི་གོ་

སྐབས་མེད་ལ། མདོར་ན་ཡིན་ལུགས་བཙལ་བྱ་བ་དེ་ཁོ་རང་ཁོ་རང་ཡིན་

ཚུལ་ཞིག་བཙལ་བ་ཡིན་ལ། ཡིན་ཚུལ་གཏན་ནས་མ་རྙེད་པར། ད་དུང་ཡིན་

ཡིན་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་འདི་འདྲ་ལ་དབུ་མའི་ལྟ་བས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་

ཡོད།

ཡིན་ན་ཡིན་ཚུལ་ཞིག་དགོས། དམིན་ན་མིན་ཚུལ་ཞིག་དགོས་པ་

ལ་ཡིན་ཚུལ་མིན་ཚུལ་རྙེད་རྒྱུ་མེད་པར་ཐག་བཅད་ནས། ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་

གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་ལྡན་དུ་ཁས་ལེན་པ་དེ་དབུ་མའི་རིགས་པ་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་ནུས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རེ་ཞིག་སོང་ལ་འགྲོ་བ་མིན། །མ་

སོང་བ་ལའང་འགྲོ་བ་མིན། །སོང་དང་མ་སོང་མ་གཏོགས་པར། །གོམ་པ་

ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པར། མཐའ་བཞི་བོ་དེ་གང་གི་ཡང་

ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པའི་ཡིན་ཚུལ་མེད་པའི་གོམ་པ་འདོད་ཅིང་། དེ་ནི་དོན་

ལ་འགྲོ་ཚུལ་མེད་པའི་འགྲོ་བ་ཁས་ལེན་པ་དེ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་རིགས་པ་

ཐམས་ཅད་ཆུད་ཟོས་སུ་བཏང་བའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

ཡིན་ཚུལ་མིན་ཚུལ་འགོག་པའི་དོན་ཡིན་པ་ཡང་བློ་དམན་དག་གིས་

ཀྱང་ཤེས་པར་ནུས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྣང་བའི་འབུམ་ཆ་གཅིག་ཙམ་

ཡང་རང་ཅག་ལ་མི་སྣང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟིགས་པའི་འབུམ་ཆ་

186

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཅིག་རང་ཅག་གིས་མི་ཤེས་པས། ཤིན་ཏུ་བླུན་པོ་ལམ་ཆུང་བ་དང་། བཅོམ་

ལྡན་འདས་གཉིས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་མཆིད་མཛད་པ་ན་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ཀྱིས་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་མཛད་པ་ལས་རང་རྒྱུད་དུ་ཞལ་གྱིས་

བཞེས་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་འདིར་མདོར་བསྡུས་ན།

སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གཉིས་རྟོགས་པ་གཉིས་འགལ་མེད་གཅིག་ཏུ་

འདྲེས་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་ལ། འདི་འདྲ་ལ་ཡིད་ཆེས་ན་འཁོར་འདས་བྱ་བ་

ཚིག་ཙམ་ལ་ཡང་ཡིད་ཆེས་པའི་སྐབས་མེད་པ་ཡིན།

ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་ལུགས་ལ་ཆོས་ཅན་ཙམ་ཡང་རང་

ལུགས་ཀྱི་ཚད་མས་མ་གྲུབ་ཅིང་། གཞན་ལུགས་ཀྱི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ཚད་

མས་གྲུབ་པའི་གོ་མི་ཆོད་པ་ཡིན་པས་རྟགས་ཆོས་དང་བསྒྲུབ་བྱ་སོགས་

ཚད་མས་གྲུབ་པ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་ག་ལ་འཐད།

ཕྱི་རབས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་བྱ་བ་དེ་

ཆོས་ཅན་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས་མཐུན་སྣང་མེད་ལུགས་ཤིག་ཀྱང་གསར་དུ་བཟོ།

ལུགས་དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་རྟགས་དང་བསྒྲུབ་བྱ་སོགས་མཐུན་སྣང་

དུ་ཡོད་པ་ཞིག་མཛད་མོད། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དོན་དམ་བདེན་པར་ཡིད་

ཆེས་པ་དག་ལ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་བ་དང་ཕལ་པའི་སྣང་བ་མཐུན་སྣང་དུ་

ཡོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཐུན་སྣང་བ་ཡིན་པས་རྟགས་

ཆོས་དོན་གསུམ་ལ་མཐུན་སྣང་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་མི་དགོས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

187

དེ་མིན་དབུ་མའི་གཞུང་ལ་འབད་པ་དུ་མས་སྦྱངས་ནས་ཅི་ཡང་མ་སྦྱངས་

པའི་བླུན་པོ་རྣམས་དང་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་བྱང་བའི་སོ་སྐྱེས་

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདམ་ཚུལ་མཐོང་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་ཐམས་ཅད་དང་ཁྱད་

པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་གོ་བ་རྣལ་མ་ཞིག་ད་དུང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་དག་ལ་

ཆོས་ཅན་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད། བསམ་ཚུལ་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད།

དྲན་ཚུལ་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད།

སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་བགྲོད་པ་ལ་ཕལ་པའི་སྣང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་

ཡིན་པ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་

ནས་སློབ་དཔོན་ཟླ་བས། ཐོག་མ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་བྱ་བ་

འདི་དགག་པར་མཛད་དོ། །

བུམ་པ་མེད་པའི་མེད་དགག་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། དེའི་སྟེང་དུ་

མེད་པ་ཡང་མེད་པའི་མེད་དགག་འདི་གཉིས་མཚུངས་པའི་སྐབས་མེད་དེ།

སྔ་མ་ལ་བུམ་པ་མེད་ཀྱང་ས་ཕྱོགས་ཡོད་སྙམ་པ་ལྟ་བུའི་མ་ཡིན་དགག་གི་

དྲི་མ་མི་འབྱུང་བའི་སྐབས་མེད་ལ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀ་མེད་པར་

འཛིན་པའི་བློ་དེ་ལ་ནི་བློའམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ཡོད་མེད་གཉིས་

ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་སྲིད་པས་བློ་ངོར་དེ་ཡང་བསྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་གཞན་

མ་བྱུང་བས་ཐར་པ་ཞི་བའི་ཕྱོགས་སུ་བློ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ཞིག་ཅིས་

ཀྱང་ཡིན་པར་ངེས་ཏེ། ཞི་བ་ལྷས། གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་ག །བློ་ཡི་

མདུན་ན་མི་གནས་པར། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་

188

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པར་རང་ཏུ་ཞི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྐབས་འདིར་བཤད་པའི་བློ་ཡང་སློབ་

དབོན་རང་ཉིད་ཀྱིས་གོང་དུ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད། ཅེས་ཤིན་ཏུ་

གསལ་བར་གསུངས། ཟླ་བས་ཀྱང་། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་

རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་དེ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་

ཐུབ་པ་དེས་གསུངས། ཞེས་བཤད། དོན་དེར་ལེགས་པར་དགོངས་ནས་

ཕྱག་ན་པདྨོ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་། མེད་དགག་བྱ་བ་རྭ་ཅན་ཞིག་མེད་

པ་མ་ཡིན་གྱི་ཁྱེད་ཅག་གི་འདོད་པའི་སྤྲོས་བྲལ་དེ་ག་རང་ཡིན་ཞེས་དྲང་

ངེས་ཀྱི་འགྲེལ་པའི་མཇུག་ཏུ་གསུངས།

དེས་ན་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་དག་གི་གསུངས་ལ་བཅས་

བཅོས་མ་བྱས་ན་ཀུན་རྫོབ་བྱ་བ་བློ་ཡི་མིང་དང་། དེའི་ངོར་བདེན་པ་ཀུན་

རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པར་འདུག །

ཚད་མ་རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ལེན་ན་ཕ་རོལ་པོའ་ིབསམ་པ་དེ་ཡང་རང་ལུགས་

སུ་ཁས་ལེན་པ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་ལ། ཐལ་འགྱུར་བྱེད་ཚེ་ཕ་རོལ་པོ་

ལ་འགལ་བར་ངོ་འཕྲོད་པ་ཙམ་ཞིག་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་དགོས་པས། དེ་

ཁོ་ན་ཉིད་གསུངས་པའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུངས་ལུགས་ཀྱང་འདི་

ལས་གཞན་མེད་ཅིང་། ཐལ་འགྱུར་བའི་གཞན་ལུགས་ཀྱང་འདི་ལས་གཞན་

ཅི་ཡང་མེད་ལ། རང་ལུགས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་

འཕེན་པ་འདོད་མོད། གཞན་ལུགས་ཐམས་ཅད་སུམ་འབྱིན་པར་འདོད་པའི་

ཞུགས་འདི་ལ་རང་ལུགས་བྱ་བའི་མིང་ཙམ་ཞིག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ནུས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

189

པས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ལས་ཁྱེད་ཅག་གི་འདོད་པའི་རང་

ལུགས་དེ་དང་ག་ལ་འདྲ།

རིགས་པ་འདི་འདྲ་ལ་རྟོག་གེའི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱལ་ཀ་བྱས་པ་འོང་སྲིད་

པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ང་དང་རྩོད། ང་འཇིག་རྟེན་

དང་མི་རྩོད་ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་གྱིས་རྩོད་ལུགས་དེ་རྟགས་ཆོས་

དོན་གསུམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་མཐུན་སྣང་དུ་གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་རྩོད་པ་མ་

ཡིན་གྱི། ཁོ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་སྣང་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་ཀུན་དང་མི་འགལ་བར།

ཤེས་བྱའམ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དགོས་པའམ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཤེས་པར་བྱ་

དགོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རྩོལ་མེད་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་པ་ཡིན་

ལ། སྣང་བ་འདི་ཀུན་སྐྱོན་མེད་ཚད་མའི་ཡུལ་ཡིན་ན་འདི་ལས་གཞན་པའི་

ལམ་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱིས་འབད་པ་བྱེད་པའི་དོན་

ཅི་ལ་དགོས།

ལར་ཚད་མ་བྱ་བ་དེ་བྱི་བས་ཐམས་ཅད་བརྐུ་བྱ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་

དང་། བྱི་ལས་བྱི་བ་ཐམས་ཅད་གསོད་བྱ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་དང་། མིས་

གཉིས་ཀའི་བྱ་བ་མི་རིགས་པར་མཐོང་བ་འདི་འདྲ་ལས་གཞན་པའི་ཚད་མ་

ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡོད། མིག་གི་ཤེས་པས་སྒྲ་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི། སྒྲ་མེད་པར་རྙེད་

པ་མིན་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བལྟས་ན། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་བློ་མིག་ཤེས་

དང་། ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་བློ་རྣ་ཤེས་དང་དཔེ་སྦྱར་ཏེ་དེ་གཉིས་གཅིག་གི་

ཡུལ་གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པ་དང་། ཡུལ་དེ་གཉིས་རང་རང་སོ་སོའ་ིཡུལ་ཅན་

190

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྱི་ངོར་ཡོད་པས་བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་རིགས་པ་ལ་

ཕན་པའི་ཐབས་མཛད་སྣང་མོད། དོན་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་དཔྱོད་ལུགས་

དེ་མིག་གི་ཤེས་པས་སྒྲ་དཔྱོད་ལུགས་སུ་འདུག་པས་དེས་འཚོལ་ལུགས་

དང་པོ་ནས་ནོར་ན་མེད་པ་རྙེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པ་སྲིད་ཀྱང་། འཚོལ་ལུགས་

མ་ནོར་ན། དེས་མ་རྙེད་པས་མེད་པར་རྙེད་པ་ཅི་ལ་མིན།

དོན་དམ་དུ་དཔྱོད་པ་ཡང་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་མི་

སྲིད་ལ། དེ་ལྟར་རྗེ་བླ་མ་རང་གིས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པས། དེས་མ་རྙེད་

པས་མེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པའི་ཡོད་པ་ཞིག་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་བྱ་

བ་ཞིག་གིས་རྙེད་པ་ཡ་ཆ།

མཐའ་བཞི་སྤྲོས་བྲལ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་མེད་

པ་དེ་ཁས་ལེན་ཡིན། དོན་དམ་པར་མེད་པ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་

པ་བྱར་ཡོད་ཅིང་། བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་སྤྲོས་བྲལ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དག་གིས་

ནི་འཇིག་རྟེན་དཀྱུས་མའི་རིགས་པ་དག་གི་ཕན་གནོད་ཅི་བྱུང་ཡང་མ་དགའ་

མ་སྐྲག་པ་ཞིག་འོང་ངེས་པ་ཡིན།

རིགས་པ་དཀྱུས་མ་འདི་དག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱས་ཚེ། སངས་རྒྱས་

ཀྱི་ཞབས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལ་གཙུག་ཏོར་མི་མཐོང་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་འགལ།

ལོངས་སྐུ་གསར་དུ་འཁྲུངས་པ་ལ་ནམ་ཡང་འཆི་བ་མེད་པ་སོགས་ཀྱང་

འགལ་བའི་མཐར་ཐུག་ཡིན་པས། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་མནོ་

འདིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འགྲོ་མི་ནུས་པར། ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

191

པ་སོགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྩིས་སུ་མཛད་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་གོ་རིམ་འདི་

དག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱེད་ན། སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་མཐར་ཐུག་མི་རྙེད་པ་ལྟ་ཅི།

ཀུན་རྫོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་རྣམས་ཀྱང་རྙེད་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་

ཡོད། དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བའདི་དག་རིགས་པ་སྒྲ་རྟོག་ཀུན་ལ་གཏིང་

ནས་ཡི་ཆད་པ་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཡིན་པར་སྣང་། ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

འདས་པའི་དབུ་མ་པའི་རིགས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་རིགས་པ་ལས་

འདས་པའི་རིགས་པ་ཡིན་པས་ཡོད་མེད་གཉིས་ལ་རྩ་བ་བརྟེན་པའི་རིགས་

པ་གང་གིས་ཀྱང་སུན་འབྱིན་མི་ནུས་པ་ཡིན་ཞེས། འཇུག་འགྲེལ་ལས།

གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་འདི་མི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སུན་

འབྱིན་པ་དང་ལན་སྨྲ་བས་དབུ་མ་པ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གླགས་མི་རྙེད་

དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འདྲའི་རིགས་པ་དག་ལ་བློ་གཏད་བཅོལ་ན་

གནས་ལུགས་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ལས་འོད་འཕྲོ་བ་དང།

ཀུན་དགའ་བོས་མཚན་ལ་མར་མེ་སྦར་བའི་མདོ་ཡི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སོར་

མོའ་ིཕྲེང་བ་ཅན་གྱིས་མི་དགུ་བརྒྱ་དང་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་བསད་པའི་མཐར།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སློབ་མའི་གཙོ་བོར་གྱུར་ཏེ། རལ་གྲི་ཁྲག་ཅན་དྲུང་དུ་

བོར་ནས་སྟན་དེ་ཉིད་ལ་འདུག་བཞིན་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རིའི་རྩེ་

མོ་ཉི་ཤུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་པ་

འདི་དག་ཀྱང་རིགས་པ་ལས་བརྒལ་བའི་རྣམ་གཞག་ཤ་སྟག་ཏུ་འདུག་པས་

སུ་ཞིག་གིས་ཡིད་པར་ནུས།

192

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལུགས་འདི་དག་མདོར་བསྡུས་ན་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་གྱིས་

འཕགས་པའི་རིགས་པ་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའི་ལུགས་ཡིན་འདུག་པས་

ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་འོས་ཡིན་ནོ། །

རླན་གཤེར་ཕོར་གང་ལ་རིགས་དྲུག་གིས་བལྟས་ཚེ་མ་མཐུན་པའི་

རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཆ་ཤས་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་བ་སོགས་མཛད་ཀྱང་། སངས་རྒྱས་དང་

སེམས་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བུམ་པ་མཐོང་ཚུལ་འདྲ་བར་འདོད་པ་འདི་ཤིན་ཏུ་ངོ་

མཚར་ཆེ།

ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་གོ་ལུགས་མཐར་ཐུག་ནི། སྟོང་ཉིད་

མ་རྟོགས་པས་གཟུགས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་མ་དམིགས་ཕྱིན་གཟུགས་དམིགས་

པའི་ཐབས་མེད་པས་གཟུགས་དམིགས་པའི་ཚེ་ན་བདེན་གྲུབ་ཏུ་དམིགས་

པ་ལས་འོས་མ་མཆིས་པས། གཟུགས་ཆོས་ཅན། དེན་མེད་ཡི་ཏེ། རྟེན་

འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བསྒྲུབས་ཀྱང་། ཆོས་ཅན་དེ་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་

ཡིན་ལ། གཟུགས་མ་དམིགས་པའི་ཚེ་ན་སྦྱིར་བ་འགོད་པའི་གཞི་མེད་ཅིང།

གཞན་གྱིས་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཞིག་ཐལ་འགྱུར་འཕེན་པའི་གཞི་ཡོད་པ་

ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་འཕགས་པ་མཁྱེན་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་དང་། འཇིག་

རྟེན་པའི་སྨྱོན་པ་རྣམས་བཀའ་མོལ་བྱེད་པ་ན། སྨྱོན་པས་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་

འཕགས་པར་རང་ལུགས་སུ་ཡིན་གསུངས་པ་མིན་གྱི། ཁྱོད་ཀྱི་དེ་ཡིན་

ནཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་ཟེར་བ་གཞན་པ་དེ་མིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་གྱི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

193

སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ཕྱིར་མཐུན་སྣང་མེད་པའི་གཏན་ཚིགས་

འདིར་ཚིག་ཙམ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་

ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་ཚིག་ཙམ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ཞིང་། སྨྱོན་པའི་

རྣམ་གཞག་ཀྱང་སྨྱོན་པས་བཞག་པ་ཡིན་པས་རྣམ་གཞག་དེ་ཀུན་རང་ས་ན་

བདེན་པ་ཡིན་པ་བདེན་མོད་ཀྱང་། སྨྱོན་པའི་གསེར་དེ་རང་ཅག་གི་རྡོ་ཡིན་

སྲིད་པས། རང་ཅག་གི་ཡོད་པ་དེ་འཕགས་པས་མེད་པ་ཡིན་སྲིད་ལ། ཤེས་

བྱ་མཐུན་སྣང་བ་ཞིག་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་གྱུར་པའི་སྐྱེས་བུ་

དག་གི་བར་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིདད་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་ལ་ངོ་སྲིང་

བའི་བར་དེ་སྲིད་དུ་མཐོང་ལམ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ཕལ་པའི་ལུགས་སུ་སྡོད་པ་

ལས་འོས་མེད་ལ། ཡུལ་གྱི་ནུས་པའམ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཇི་ཙམ་ཆུང་དུ་

སོང་བ་དེ་ཙམ་དུ་ཡུལ་གྱི་སྦུབས་ལས་གྲོལ་བའི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་

ཡུལ་ལ་འཇིགས་སྐྲུག་ཇེ་ཉུང་དུ་གྱུར་ནས་མཐར་ཤེས་བྱེད་རང་ཉིད་དང་རོ་

གཅིག་པའི་ཤེས་བྱ་དང་འདྲེས་ཏེ་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །

གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་ནས་ད་དུང་ཡང་སོ་སྐྱེ་དང་

མཐུན་པའི་སྣང་བ་ཞིག་ཡོད་ན་གསེར་དངུལ་དང་རིན་པོ་ཆེ་འདི་དག་ལ་

སྙིང་པོ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་སྒྲུབ་དགོས་པའི་དོན་

ཅི་ལ་ཡོད།

ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་དགོས་པ་མཐར་ཐུག་ནི་ཤེས་བྱའི་

སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་མི་མཐོང་བའི་

194

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྒྲིབ་པའི་ཡོལ་བ་གཉིས་ལས་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡོལ་བ་སྔར་ཟད་ནས། ཡུལ་གྱི་

ཡོལ་བའམ་ཤེས་བྱའི་ཡོལ་བའམ་ཤེས་སྒྲིབ་བྱ་བ་དེ། སྟག་ཚང་པས་བཞེས་

པའི་ལུས་སྒྲིབ་ཕྲ་མོ་དེ་མ་སྤོང་གི་བར་དུ་ནམ་ཡང་སྤོང་བའི་གོ་སྐབས་ཡོད་

པ་མ་ཡིན་ནོ། །

དོན་བསྡུས་ན་དབུ་མ་པ་ཡིན་ན་རང་ལུགས་བྱ་བ་མི་རིགས་ཏེ་ཞེས་

གསུངས་པ་དེ་དབུ་མ་པ་ཡིན་ན་རང་གི་བསམ་པས་འདོད་ཚུལ་དེ་བྱ་བ་མི་

རིགས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན། ལར་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་དང་གྲུབ་མཐས་

སྒྲོ་བཏགས་པའི་བདག་འཛིན་བདེན་འཛིན་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བསམ་ཚེ་ཕལ་

པའི་དུས་ཀྱི་བདག་གི་བསམ་མནོ་བཏང་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཁྲིད་པའི་སྒོར་

སྣང་བས་ཁོ་བོ་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིབ་དནེ་འཛིན་བྱ་བ་འདི་ཀུན་ཐར་པཁའི་

ལམ་དུ་འཁྲིད་པའི་ཐེམ་སྐས་ཀྱི་རིམ་པ་འོག་མ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ།

རྒྱུལ་བའི་བསྟན་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ངལ་བ་བསྟེན་

ཀྱང་སྐྱོན་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་ཏེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཇེ་བརྟན་དུ་བཏང་བར་

གསུངས་པ་ལྟར་ན། རང་ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་དག་པའི་རང་བཞིན་ངའོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་

ལམ་འདིས་ཀྱང་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཇེ་བརྟན་དུ་བཏང་མ་གཏོགས་འོས་ཅི་ཡོད།

དེས་ན་སྔར་གྱི་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་བདག་ཞིག་

ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པ། དེ་ནས་བཟུང་ཁྱབ་བདག་གི་རང་ཞལ་མཇལ་བའི་སྒོ་

མོ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

195

ང་རྒྱལ་འཇོག་ལུགས་ཀྱང་རྗེའི་གསུངས་རིགས་ལས་བདག་འཛིན་

གྱི་ཡུལ་གང་དུ་ཞེན་པའི་ང་དེ་ཉིད་ལ་བྱེད་པར་གསུངས་སོ། །

འདི་དེ་ཡིན། འདི་ཡིན་ན་དེ་ཡིན་དགོས། དེའི་ཕྱིར་འདི་དེ་ཡིན་ནོ་བྱ་

བ་འདི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པ་ཡིན། རིགས་པ་འདི་འདྲ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་

པའི་རྔོན་པ་དག་ལ་གྲུབ་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པར་འདུག་པས་འདི་འདྲ་

ལ་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་ཚད་མ་ཞེས་རྩིས་སུ་བྱེད་པ་ཡ་ཆ།

གལ་ཏེ་སོ་སྐྱེའི་ཚད་མ་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་ན། དངོས་པོ་བདེན་པར་

འཛིན་པ་དང་། བུད་མེད་གཙང་བར་འཛིན་པ་སོགས་ལ་ཚད་མ་བྱེད་དགོས་

ཀྱི། གང་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་གོམས་ཤུགས་ཆེ་བའི་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་ཚད་མ་

མི་བྱེད་པར། དེ་དག་གི་སྟེང་དུ་བསྒྲུབས་པའི་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་ལ་ཚད་མ་

བྱ་བའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད། སཾ་བྲཾ་ཏི་བྱ་བ་ནི་སྔོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་

རྫོབ་བྱ་བའི་ཆོས་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ལ། དོན་ཡང་དག་པ་སྒྲིབ་པའམ་ཐམས་ཅད་

དུ་མགོ་འཁོར་བ་སྟེ་དོན་ལ་འཁྲུལ་པ་བྱ་བ་ཡིན་པས། ཀུན་རྫོབ་གྱི་བདེན་པ་

བྱ་བ་ཡང་འཁྲུལ་བའི་བདེན་པ་བྱ་བར་གོ་དགོས། །

རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་དཔྱད་པས་ཤིང་རྟ་མ་ཁེགས་ན་ལམ་ལྔ་ཡི་

གོམས་པས་ཤེས་ཉོན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡང་ཁེགས་པར་ག་ལ་ནུས། དེས་ན་

ལུགས་འདི་ལྟར་བྱས་ཚེ་དོན་དམ་པའི་འདོད་ཆགས་སྤང་བྱ་ཡིན་ཀྱང་འདོད་

ཆགས་སྤང་བྱ་མ་ཡིན། དོན་དམ་པའི་གཏི་མུག་སྤང་བྱ་ཡིན་ཀྱང་གཏི་མུག་

སྤང་བྱ་མ་ཡིན་སོགས་རིགས་པ་ཕྲ་མོའ་ིའཇོག་མཚམས་མང་དུ་དགོས་པར་

196

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྣང་།

བློས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྲེ་བ་འདིའི་དོན་བསྡུས་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་བའི་ཐ་

སྙད་ཙམ་ཡང་མ་གོ་བ་ཡིན་པས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་

སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་དེ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་

པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་

གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་བྱ་བ་དང་། དེའི་བཅོས་མ་བྱ་བ་དང་། བཅོས་

པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་དག་ལས་

ཁུངས་གསལ་བ་གཞན་ཅི་ཞིག་དགོས།

ཚད་མ་དང་རིགས་པ་བྱ་བའི་གྲགས་པ་ཅན་དེ་དོན་ལ་མི་ཤེས་པའི་

བློ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཚུད་པའི་ཤེས་པའི་བློ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ལ་ཟེར་བར་སྣང་།

དོན་དམ་དུ་མེད་པས་མེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་ཅིང་། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་

པས་ཡོད་པའི་གོ་ཆོད་བྱ་བའི་ལུགས་འིད་ལྟར་ན། འཕགས་པའི་རིགས་

ཤེས་ཀྱི་ངོར་ཡོད་པས་ཡོད་པའི་གོ་མི་ཆོད་ཀྱང་། འཇིག་རྟེན་འཁྲུལ་སྣང་གི་

ངོར་མེད་པས་མེད་པའི་གོ་ཆོད་ཅེས་གོ་ལྡོག་ནས་བཤད་ན་ཡང་འགལ་བ་

མེད་པར་སེམས།

དེ་ལྟར་ན་སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་རྟ་གླང་ཡིན་པ་ཡང་མཁས་པས་མ་རྙེད་པས་

མེད་པའི་གོ་མ་ཆོད་ཀྱང་བླུན་པོ་དག་གིས་རྙེད་པས་ཡོད་པའི་གོ་ཆོད་པ་

ཡིན་ནོ།།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

197

བློས་ཇི་ཙམ་རྙེད་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་

མཛད་ཅིང་། དེས་ན་ཇི་སྙེད་པ་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བའི་སོ་སྐྱེའི་

རྣམ་རྟོག་འདིས་ཇི་ཙམ་ཞིག་རྙེད་པ་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྣང་ཞིང་། དེས་ཇི་ཙམ་

རྙེད་པ་ནི་རགས་བསྡུས་སུ་དཔྱད་ན། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་ན་རག་དམྱལ་བ་

ཡན་ཆད་དང་། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ནུབ་རིའི་བར་གྱི་ནམ་མཁའ་རྙེད་པ་འདི་

ཙམ་ཞིག་ཏུ་འདུས་འདུག་པས་དོན་ལ་སོ་སྐྱེ་ཡིས་གང་རྙེད་པ་ཐམས་ཅད་

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྙེད་པ་ལ་ཇི་སྲིད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་གསུངས་པར་སྣང་།

འོན་ཀྱང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུས་ཡོད་པའི་སྒྱེད་རྡོ་འོག་ནས་གསེར་རྙེད་པ་འདྲ་

བར་རྙེད་ཀྱང་རྙེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཅི་ཡིན་མ་ཤེས་པ་ལ་གཞན་ཞིག་གིས་

འདི་གསེར་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོ་སྤྲད་པ་བཞིན་རང་ཅག་གིས་རྙེད་པའི་འཁོར་བའི་

ཆོས་འདི་ཀུན་སྤྲོས་བྲལ་དུ་གཟིགས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པ་ཡིན།

འདི་ལྟར་བསམ་ཚེ་རྙིང་མ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་གྲོལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ི

རྣམ་གཞག་བཤད་པ་དེལ་ཡང་དད་པ་ཅུང་ཟད་རེ་སྐྱེ་དགོས་པར་སྣང་།

ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི། རང་རྒྱུད་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །བྱ་བ་བྱེད་

པའི་རིག་པ་ནི། གོ་ཆོད་པའི་རིགས་པ་སྟེ་ཐལ་འགྱུར་གྱི་རིགས་པ་རྣམས་

སོ། །འཐད་པར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ནི་རྟགས་ཆོས་མཐུན་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་

ཚོལ་བའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ནི། རྟོག་གེ་མ་ཡིན་པའི་རིགས་པས་རྙེད་

པའོ། །

ཐམས་ཅད་བྱ་བའི་ཐམས་ཅད་དེ་བློ་ཡི་ཡུལ་དུ་ཤར་ཐུབ་པ་ཐམས་

198

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཅད་ལ་བྱ་སྟེ་དེ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་ལྟ་བ་དེ་བློའ་ིཡུལ་མེད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་

པས་སྐུར་འདེབས་སུ་འགྱུར་ན་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀ་

ཡང་མེད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པས་ཡུལ་དང་གནས་མེད་པའི་དམ་ཆོས་ཟབ་མོ་

འདི་བསྐལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས་ཚོགས་བསགས་ནས་རྟོགས་པ་ལས། དེ་འདྲ་

རྟོགས་ན་ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་སེམས་ཁྲལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ག་ལ་དགོས།

བློ་དང་ཡུལ་གཉིས་ཀ་རིམ་བཞིན་དུ་བརྗེས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་

སར་སླེབས་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ས་རྡོ་རི་བྲག་ལ་ཅི་ཙམ་རྩིས་སུ་བྱེད་

པ་དེ་སྲིད་དུ་བུད་མེད་དང་ཤ་ཆང་སོགས་ལའང་རྩིས་སུ་བྱེད་དགོས་པས་

རྣམ་གཞག་འདི་ལས་འདའ་ས་མེད་པས། རྣམ་གཞག་འདི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་

མེད་པ་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ལས། དེའི་སྟེང་དུ་རིགས་པའི་སྒྲུབ་

བྱེད་སྣོན་པ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ལ་ཡོད།

སྟག་གི་ཆུང་མའི་མཛེས་མ་དེ་རང་ཅག་གིས་མི་ཤེས་པས་རང་ཅག་

གིས་སྟག་གི་ཆུང་མ་ལ་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ། མིའི་བུ་མོའ་ིམཛས་སྡུག་དེ་སྟག་

གིས་མི་ཤེས་པས་སྟག་གིས་མི་མོ་ལ་འདོད་པ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་རྩ་བ་མཐར་

གཏུགས་ན། སྟག་ལ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་དེ་རང་རེ་ལ་མ་གྲུབ། རང་ཅག་

ལ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་དེ་སྟག་ལ་མ་གྲུབ་པ་འདི་ཁོ་ནར་འདུག་པས། ཚུལ་

གསུམ་གྱི་རིགས་པ་བྱ་བ་འདི་དུད་འགྲོ་དང་མིའི་བར་ན་ཡང་མེད་པར་སྣང་

ན། འོག་མིན་མན་ཆད་དང་མནར་མེད་ཡན་ཆད་དུ་ཡོད་པ་ཡ་ཆ།

ཐོག་མེད་ནས་འབྲངས་ཀྱང་རེས་འགའ་དམྱལ་བའི་མེ། རེས་འགའ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

199

ལྷའི་བདུད་རྩི། རེས་འགའ་མིའི་ཆུ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྣག་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་

སྐྱེ་བ་རེ་རེ་བརྗེ་དུས་རྣམ་པ་རེ་རེ་བརྗེ་བས་སྣང་བ་འདི་དག་ཀྱང་རང་རང་སོ་

སོ་ལ་བརྡ་སྤྲོད་མི་དགོས་པར་ཆུ་དང་རྣག་སོགས་སུ་ངོས་འཛིན་དགོས་ན།

ཐོག་མེད་ནས་ནམ་ཡང་བརྗེ་ལེན་མེད་པར་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་དུ་འབྲང་

བའི་མ་རིག་པའི་ཡུལ་དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་གསར་དུ་འབད་པས་

ངོས་འཛིན་དགོས་པ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར།

བུམ་པ་མེད། ཀ་བ་མེད་སོགས་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྣང་

བ་དང་འགལ་བ་ཡིན་པས་ཆད་ལྟ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ན། རིགས་དྲུག་གི་

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུན་སྣང་དུ་གྱུར་བའི་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པ་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆད་ལྟ་ཀུན་གྱི་མཐར་ཐུག་ཏུ་མི་འགྱུར་རམ།

འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་ལ་འདྲེས་ཆེ་ཤོས་བདེན་འཛིན་ལས་གཞན་མེད་

པས་འཕགས་པ་ལྷས། གང་ཚེ་ཐ་མལ་འདུག་པ་ནའང་། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་

གྱིས་ཟིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཡུལ་ཅན་ངོ་ཤེས་ནས་ཡུལ་

ད་དུང་འཚོལ་དགོས་པ་སུ་ཡང་མེད་པས་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འདྲེས་པའི་

བདག་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གསར་དུ་འཚོལ་དགོས་པའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད།

སྤྱི་གཙོ་བོ་འདོད་པ་དག་གིས་ནི་སྤྱི་གཙོ་བོ་བདེན་གྲུབ་དུ་ཁས་ལེན།

སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདོད་པ་དག་གིས་ནི་མེད་པ་དེ་ཉིད་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཁས་

ལེན་པ་ཡིན་ཀྱང་། རི་བོང་རྭ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་མེད་པའི་

སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་ཟེར་བ་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཟུར་དུ་ཕྱེ།

200

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས། བདེན་སྟོང་སྒྲུབ་པ་ལས་འོས་གཞན་མེད་

པས་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། སྟོང་

གཞི་ཆོས་ཅན་མེད་པར་དེའི་སྟེང་གི་སྟོང་ཉིད་འཇོག་མི་ཤེས་ཟེར་བ་ནི་བུམ་

པ་མེད་པར། བུམ་པའི་ནང་གི་ཆུ་འཇོག་མི་ཤེས་པའི་གོ་བ་ཙམ་ཡིན།

གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཅག་གི་ལུགས་ལ་བདེན་མེད་རིགས་པས་བསྒྲུབས་པ་

ལ། སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ངེས་པར་དགོས་ན། བདེན་པ་སྟོང་གཞི་དང་། མེད་

པ་དེ་སྟོང་ཉིད་དུ་བྱས་ན་ཅི་ལ་མི་འགྲིགས། དེ་བཞིན་རང་བཞིན་མེད་པ་བྱ་

བའི་རང་བཞིན་དེ་སྟོང་གཞི་དང་། མེད་པ་བྱ་བ་དེ་སྟོང་ཉིད་དུ་བྱས་ན་ཡང་

རུང་། བདེན་པ་དང་རང་བཞིན་ཉིད་སྟོང་པ་བྱས་པའམ། རིགས་པི་དགག་

བྱ་ཡིན་གྱི་དགག་པའི་གཞི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནི། བུམ་པའི་སྟེང་དུ་བདེན་

གྲུབ་གྱི་དྲི་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་རིགས་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཆུ་ཡིས་བཀྲུས་ནས་

གཙང་དུ་བཏང་བ་བུད་མེད་མཛེས་མའི་ཁྲུས་བྱེད་པ་དང་འདྲ་བར། བདེན་

གྲུབ་ཀྱི་བཞིན་རས་གསལ་དུ་བཏང་བ་ཙམ་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

རི་བོང་རྭ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་མེད་པས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་

ཚུད། བུམ་པ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་ཡོད་པས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུག་

པ་ཟེར་བ་འདིའི་རིགས་ལ། རི་བོང་རྭ་ལ་རྩེ་མོ་མེད་བྱ་བ་འདི་སྟོང་གཞི་རྩ་བ་

མེད་པས་མེད་དགག་གི་ཁོངས་སུ་མི་འདུ། གཡག་གི་རྭ་ལ་རྩེ་མོ་མེད་བྱ་བ་

འདི་སྟོང་གཞི་རྩ་བ་དང་དགག་བྱ་རྩེ་མོ་དང་། དེས་སྟོང་བའི་ཆ་མེད་དགག་

ཡིན་ཅེས་དཔྱད་པ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག་པས། དོན་ལ་མེད་པ་ཐམས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

201

ཅད་རྟེན་པའི་གཞི་ལ་ཡོད་པ་ཞིག་འཇོག་དགོས་པ་དང་། ཡོད་པ་ཞིག་མེད་

པར་གྱུར་བ་ལ་མེད་པ་ཞེས་འདོགས་པའི་གྲུབ་མཐའི་ལུགས་སུ་སྣང་ཞིང།

འཕགས་པ་ལྷས། སྔོན་བྱུང་ད་ལྟ་མེད་ཅེས་པ། །དེས་ན་ཆད་པར་ལྟ་བར་

འགྱུར། །གསུངས་པ་དེ་ཀའོ། །

བདེན་འཛིན་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཡོད་ཅིང་། བདེན་གྲུབ་ཐོག་མ་མེད་

པ་ནས་མེད་པ་དེ་གཉིས་ཁ་སྦྱོར་ཟུང་འཇུག་ཏུ་གྱུར་བ་དེ་ཡང་ཅི་ཡིན། ཐེག་

ཆེན་ལམ་ཞུགས་དང་། ཐེག་ཆེན་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་ཀྱད་པར་དང་། དེ་བཞིན་

བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་གཞི་མཐུན་འདོད་པ་སོགས་ཤིན་

ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ་སྟེ། ཁོང་ཚོའི་སེམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་

སྐྱེ་ཕྱིན་ཐེག་ཆེན་ལམ་ལུགས་སུ་འགྱུར་ཡང་། གྲུབ་མཐའ་ནི་བཞི་པོ་གང་

ཡིན་ཀྱང་ཁྱད་པར་མི་འདུག་སྙམ་པ་བྱུང་འདུག་ལ། ས་བཅུ། ཡེ་ཤེས་ལྔ། སྐུ་

གསུམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ད་དུང་ཁས་མི་ལེན་པར། སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ཙམ་ཞིག་གིས་

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་ག་ལ་འགྱུར།

གྲངས་ཅན་པ་སོགས་ཀྱང་རང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་མཐར་ཐུག་གི་གོ་

འཕང་འདོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་མོད། གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་ནོར་བའི་

དབང་གིས་ཁོང་ཚོས་བཤད་པའི་ལམ་དེ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཞེས་

སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ན་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་

ཀྱང་མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་དགྲ་བཅོམ་བེམ་རིག་རྒྱུན་ཆད་སོགས་བྱེ་སྨྲའི་

202

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྲུབ་མཐའ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་ཀ་ནས་ཡིད་ཆེས་ཡོད་

པའི་ཁོ་རང་གིས་གང་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་པས་

གཞལ་ན་སངས་རྒྱས་ངོ་ཐོག་དེ་མིན་པར་འདུག་པས། དེས་གོ་འཕང་གང་

འདོད་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བློ་དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་དུ་ག་ལ་འགྱུར།

བྱེ་སྨྲ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱུས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་བསྒྲུབ་འདོད། དེ་

ཡང་བྱེ་སྨྲ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་

དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན་ལ། གྲུབ་མཐའ་གོང་མ་དག་གིས་

རྣམ་གཞག་དེ་ཀུན་ཕལ་ཆེར་ནོར་བར་མཐོང་བས། དང་པོ་ནས་ལམ་ནོར་

བའི་གང་ཟག་ལ་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་རེ་བ་དེ་ཡང་རྫུན་དུ་མ་སོང་བ་ག་

ལ་སྲིད།

ཐག་ཁྲ་སྦྲུལ་དུ་སྣང་ནས་འཇིགས་པ་ན། དེ་སྦྲུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོ་

སྤྲོད་པ་ཙས་གྱིས་ད་དུང་སྡར་མ་རྣམས་ལ་སྦྲུལ་དུ་སྣང་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་

བའི་འཇིགས་སྐྲག་རྩ་བ་ནས་སྤང་བ་མེད་ལ། འདི་ལ་དགོསངས་ནས་ཞི་བ་

ལྷས། གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུ་མོ་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེས་འགྱུར། །ཞེས་

སྒྱུ་མ་མཁན་རང་གིས་སྤྲུལ་པའི་བུད་མེད་ལ་བུད་མེད་མིན་པར་ངོ་ཤེས་ཀྱང་

ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་རང་གིས་སྤྲུལ་བའི་སྟག་ལ་ཡང་སྟག་མིན་པར་

རྟོགས་ཀྱང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བར་སྨྲ་དགོས། དེས་ན་སྡར་མ་ལ་ཐག་ཁྲ་སྦྲུལ་

མཐོང་གི་འཇིགས་པ་དེ་སེལ་བའི་ཐབས་དམ་པ་ནི་དཔའ་བོ་ཞིག་གིས་ཐག་

ཁྲ་དེ་ཉིད་ཁང་པའི་ཕྱི་རོལ་དུ་འདོར་བས། འཁྲུལ་གཞི་ཐག་ཁྲ་དང་། འཁྲུལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

203

སྣང་སྦྲུལ་གཉིས་རྗེས་མེད་དུ་སོང་བ་དེ་ཡིན་གྱི་འདི་སྦྲུལ་མིན་ནོ་ཞེས་ཐག་

ཁྲ་ཁོ་ཡི་མདུན་དུ་ཁྱེར་ན་སྔར་ལས་ཀྱང་འཇིཊ་སྐྲག་སྐྱེ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མེད།

འཇའ་ཚོན་དང་གཟུགས་བརྙན་སོགས་ལག་པས་འཛིན་རྒྱུ་ཡོད་

པ་ལྟར་མཐོང་ཡང་དོན་ལ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཐོགས་རྡུག་དང་འབྲེལ་བར་

ཤེས་པའི་འཛིན་ལུགས་འདི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ནས་བཤད་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་

འཛིན་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ཐལ་རང་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་དངོས་

སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་ཏེ། ཀ་བ་ཆོས་ཅན། སྒྱུ་

མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་འཇའ་ཚོན་བཞིན་ཞེས་

འཕངས་ཚེ་ཕ་རོལ་པོའ་ིབློ་ངོར་འཇའ་ཚོན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཤར་ལུགས་དེ་དབུ་

མ་པས། སྒྱུ་མའི་སྐུ་འཆར་ལུགས་སུ་གཏན་ནས་སྒོ་མི་མཐུན་པས་འཇའ་

ཚོན་མཐུན་དཔེར་བཟུང་བའི་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།

ཐལ་བའི་རྩེ་མོ་ལ་དགའ་བ་ཆུང་དུ་སོང་ན་བྱིས་པའི་གནས་སྐབས་

ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས་དེ་བསྐྱེད་པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། བུད་མེད་

ལ་མ་དགའ་ན། དར་མའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས། དེ་

བསྐྱེད་པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། ཚོང་དང་ཁང་ཞིང་དངུལ་སོགས་ལ་མ་

དགའ་ན་རྒན་པོའ་ིགནས་སྐབས་ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས། དེ་བསྐྱེད་

པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། དེ་ལྟར་མི་ཚེ་གཅིག་གིས་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་

སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་ཉམས་ལེན་དུ་འཁྱེར་བ་འདི་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་

ཉམས་ལེན་གྱི་གནད་ཡིན་པར་བཤད་པར་སྣང་སྟེ། ལམ་ལྔ་དང་ས་བཅུའི་

204

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིམ་པར་འབྱེད་པའི་ལུགས་ཡིན་ན། སྦྱོར་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ། ཚོགས་ལམ་

ལ་འབད། ས་བརྒྱད་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་ས་དང་པོ་ལག་འབད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

ས་ཐོབ་པའི་ཚེ་ཚོགས་ལམ་ལ་འབད་ནས་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་པདྨའི་གདན་

གིཅག་གི་སྟེང་དུ་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་པར་སྣང་ངོ་།

སྨྲས་པ།

ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །

ཀླུ་སྒྲུབ་ཡང་སྲས་དགོངས་པ་ཟབ་མོའ་ིགནད། །

གངས་ཅན་གསར་རྙིང་དམ་པ་གོང་མ་ཡིས། །

བཞེད་སྲོལ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་འདི། །

ཁོ་བོའ་ིབླ་མའི་ཐུགས་རྗེའི་དགོངས་ཀློང་ནས། །

མཁྱེན་པའི་ཉི་མ་ཕྱོགས་སུ་འཆར་བའི་ཚེ། །

དམུས་ལོང་ལོག་རྟོག་སྙིང་ལ་གཟན་ན་ཡང་། །

མིག་ལྡན་བློ་ཡི་གེ་སར་འཛུམ་པར་གྱུར། །

ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དགོངས་པའི་བཅུད། །

ལུང་རིགས་མན་ངག་བསྲེག་བཅད་བརྡར་བའི་དབྱིག །

ཆོས་དབྱིངས་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ས་ལེ་སྦྲམ། །

བདག་གི་སྙིང་ལ་འཆང་བ་སྔོན་གྱི་ལས། །

འོན་ཀྱང་འཇམ་མགོན་བླ་མའི་ཞལ་ཆབ་ཀུན། །

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་འཁྱིལ་བའི་ལེགས་བཤད་མཚོར། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

205

མ་རིག་འདམ་གྱིས་རྙོག་པའི་ཆ་མཆིས་ན། །

གཟུར་གནས་བློ་ལྡན་ཚོགས་ལ་སྙིང་ནས་བཤགས། །

འདིར་འབད་ལེགས་བཤད་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ནི། །

དྲན་དབང་བློ་ཡི་པདྨོར་འཆར་བའི་མོད། །

རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་སྦྲང་རྩིའི་ཟིལ་མངར་བཅུད། །

རྣམ་ཀུན་ཞི་བའི་ངོ་བོར་སྨིན་གྱུར་ཅིག །

ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་བླ་མས་རྗེས་འཛིན་ཞིང་། །

ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའི་དབྱིངས། །

མ་ནོར་རང་གིས་ཚུལ་བཞིན་རྟོགས་ནས་ནི། །

རྣམ་དག་ལམ་གྱི་བགྲོད་པ་མཐར་ཕྱིན་ཤོག །

རྣམ་དཀར་སྦྱོར་བ་སྟོང་གི་རླུང་ཤུགས་ཀྱིས། །

མེད་སྣང་འཁྲུལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན། །

ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའི་གནས་སུ་རོ་མཉམ་སྟེ། །

སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཉི་མ་འཆར་བར་ཤོག །

ཅེས་པའང་ཨ་མདོ་ཡུལ་གྱི་སྔགས་རིགས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ། ཕྱི་ནང་

གསར་རྙིང་གི་ཆོས་གང་ལའང་ཆགས་ཐོགས་མེད་པ། མཁས་ཤིང་གྲུབ་པ་

བརྙེས་པ། དོན་གྱི་སླད་དུ་མཚན་ནས་སྨོས་ན། མ་ཧཱ་པཎྜི་ཏ་དགེ་འདུན་ཆོས་

འཕེལ་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་དབུ་མའི་ཞལ་ཁྲིད་བཀའ་དྲིན་ཐོབ་སྐབས་ཟིན་བྲིས་

206

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཐར་ཐོར་དུ་ཡོད་པ་ཀུན་རྗེས་སུ་སྤྱན་བསྟན་ཞུས་པར། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་

ཀྱི་སྐུའི་སྣང་བརྙན་སྨོན་ཚིག་དང་བཅས་གནང་ནས་ཟིན་བྲིས་ཀུན་ཕྱོགས་

གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་དགོས་ཞེས་རྗེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འདའ་ཁ་ཞལ་ཆེམས་

སྙིང་དུ་བཅང་མུར། བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཀྱང་འབྲི་གཞིའི་ཤོག་

གུ་བཅས་གནང་ནས། དེ་ལྟར་འབྲི་དགོས་ཞེས་བཀའ་བསྐུལ་བ་ལྡོག་ཏུ་མ་

བཟོད་པར། རྗེ་དེའི་སློབ་འབངས་རྨོངས་བརྟུལ་ཤར་ཉག་པ་ཟླ་བ་བཟང་པོར་

འབོད་པས། རང་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ལྕགས་ཡོས་རྒྱལ་ཟླའི་ཡར་ཚེས་བཟང་

པོར་སུག་ལས་སུ་བགྱིས་པ་འདིས། རང་གཞན་གྱི་སྣང་བ་རིས་སུ་ཆད་པ་

འདི་ཀུན་རིས་མེད་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ཐུགས་ཀློང་དུ་གྲོལ་བའི་རྒྱུར་

གྱུར་ཅིག །

སྭསྟི། ལྟ་ངན་དུས་ཀྱི་མུན་རུམ་སྟུག་པོའ་ིཁྲོད།

ངེས་དོན་བདུན་རྩིའི་འོད་དཀར་སྤྲོ་བའི་གཉེན། །

ངོ་མཚར་ཀླུ་དབང་གཉིས་པའི་ཟླ་གཞོན་ཞིག །

དྲི་མེད་ཐུབ་བསྟན་མཁའ་ལ་དེང་འདིར་ཤར། །

ཆོས་མིག་རྡུལ་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས། །

ཆོས་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པ་རྡོ་རྗེའི་ཚིག །

སྔོན་མེད་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆ་ཤས་རེས། །

སྔོན་དུས་གྲུབ་མཐའི་སྲོག་ཤིང་སློང་བར་བྱས། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

207

དེ་ཚུལ་མཚོན་བྱེད་ཆོས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་དུ། །

བསྒྲུབ་པའི་བསོད་ནམས་འདི་ལས་ཡིད་ཅན་ཀུན། །

སྲིད་ཞི་སྒྱུ་མའི་གྲོང་ཁྱེར་ལས་འདས་པའི། །

གནས་ལུགས་དབུ་མའི་བདེན་དོན་མངོན་བྱེད་ཤོག །

ཅེས་པའང་རྒྱལ་ཁམས་པ་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་དང་བའི་

བློས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ཛ་ཡནྟུ། ། ། །སརྦ་མ་ངྒ་ལཾ་བྷ་བནྟུ།། །།

208

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།

ཐབས་ཤེས་གོམས་པའི་མངོན་རྟགས་སུ།།

བཟོ་བོ་རང་གིས་ལེགས་བྲིས་པའི།།

ཞབས་མཐིལ་འཁོར་ལོའ་ིརི་མོ་དེས།།

སྐྱེ་དགུ་འདི་དག་སྲུང་གྱུར་ཅིག།

འདིར་གངས་རིའི་སྐོར་གྱི་གླེང་མོ་ཅུང་ཟད་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཧི་མ་ལ་

ཡ་དང་། ཧི་མ་བནྟ་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་གངས་ཅན་ཞེས་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞིང་།

གངས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁ་བ་རི་ཁོ་ན་ལ་མི་བྱེད་ཀྱི། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྒྱ་གར་

བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རྒྱུད། གངས་རི། ནགས་རི། སྤང་རི་ལ་སོགས་པའི་རི་སྟོང་

ཕྲག་དུ་མ་ཚོགས་པའི་སྤྱི་མིང་དུ་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། མདོ་དྲན་པ་

ཉེར་བཞག་ལས། དེ་འདས་པ་ན་རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ། རྩེ་མོ་

སྣ་ཚོགས་པ་དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་གྱུར་པ་ཤུག་པ་དང་། སཱ་ལ་དང་། ཏ་མ་ལ་ལ་

སོགས་པའི་ནགས་ཀྱིས་མཛེས་པ་ཞེས་གངས་ཅན་རི་ལ་ནགས་ཚལ་ཡོད་

པ་གསལ་བར་བྱུང་ཞིང་། གནས་བརྟན་སྤྱན་དྲངས་པ་ལས་ཀྱང་། གངས་

ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སུ་ཐང་ཤིང་སྐྱེས་ཤིང་། གཡག་གི་རྨིག་པས་རྡོ་བཅག་པ་

སོགས་བྱུང་ལ། གཞན་ཡང་རི་བོ་གངས་ཅན་ལ་སྦྱར་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྙན་

དངགས་རྣམས་ལ་ལྟོས་དང་། གངས་ཅན་རི་ལ་ནགས་ཚལ་དང་། མེ་ཏོག་གི་

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།

209

ཐང་ག་དང་། གཡག་ལ་སོགས་པ་དེར་ཡོད་ཚུལ་ཤ་སྟག་འབྱུང་།

དེས་ན་གངས་ཅན་བྱ་བའི་མིང་ཙམ་ལ་འཁྲུལ་ནས། གངས་ཅན་རི་

ལ་ཡོད་ཚད་ཐམས་ཅད་ཁ་བའི་ནང་དུ་ཡོད་སྙམ་པ་ནི་ས་སྐྱ་ན་ཡོད་ཚད་

ཐམས་ཅད་ས་སྐྱ་བོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཡོད་པར་བཟུང་བ་དང་འདྲ། དེ་བཞིན་

གངས་ཀྱི་རི་ལ་སྨན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་པར་བཤད་པ་ཡང་འདི་སྤང་ནགས་ཀྱི་

རི་རྣམས་ལ་སྨན་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་ལ་བྱ་ཞིང་། གངས་ཀྱི་སེངྒེ་བྱ་

བའི་མིང་ཡང་འདིར་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། འདིའི་ནགས་ཆེན་པོའ་ིནང་

དུ། སྟག སངྒེ། བསེ་རུ། གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རི་དྭགས་སྣ་ཚོགས་མཆིས་

ཤིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཆེན་པོ་ལས་ཀྱང་། གངས་ཅན་གྱི་གླང་པོ་བྱ་

བ་དང་། གླང་པོ་གངས་ཅན་ནགས་ན་ལྟར༑།ཞེས་གསུངས་པ་དང་། མཆོད་

རྟེན་སྐོར་བའི་ཚིགས་བཅད་ལས་ཀྱང་། གངས་ཀྱི་གླང་ཆེན་བརྒྱ་སྙེད་དག་

ཅེས་སོགས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །དེ་ན་སེངྒེ་ནི་ནགས་ན་མཆིས་པའི་སེམས་

ཅན༑ ལུས་སེར་སྐྱ། མཇུག་མ་རིང་པོའ་ིརྩེར་སྤུའི་ཕུན་བུ་ཡོད་པ། ཕོ་རྣམས་

ལ་རྒྱ་དང་། རལ་པ་ཁམ་སེར་ཅན་ཡོད། འདིའི་གདོང་ལུས་དང་མི་འཚམ་

པ་ཙམ་དུ་ཆེ་ཞིང་ཡངས་པས་པཉྩཱ་ནན་ཟེར་བ་ཡང་དོན་ལ་གདོང་ཡངས་བྱ་

བ་ཡིན་མོད་གདོང་ལྔར་བསྒྱུར་ཞིང་། དེ་ལ་ཡང་དཔྲལ་བ། ཨོལ་ཀོ། མཁུར་

ཚོས། སྣ་དང་བཅས་ལྔ་ལ་ཟེར་མོད། འདི་ནི་ཨཱནན་ཞེས་གདོང་བཞིན་རས་

ཀྱི་དོན་ཡིན་པས་འབུར་ལྔ་རྩིས་པས་ག་ལ་ཕན། འགའ་ཞིག་གིས་རྐང་ལག་

གི་མཐིལ་བཞི་དང་། གདོང་བཅས་ལྔ་ལ་བྱེད་སོགས་ཀྱང་སྨྲས། ལར་བྱིས་

210

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པའི་རྣ་བ་ངོ་མཚར་ལ་འཇགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྒྲོ་བཏགས་མེད་པའི་གཏམ་

བདེན་པ་ཅི་ལ་ཡང་མི་དགའ་བ་སྣང་། འོན་ཀྱང་གངས་ཀྱི་སེངྒེ་བྱ་བའི་

མིང་བྱེད་ཚེ། གོང་ལྟར། གངས་ཀྱི་གླང་ཆེན་བྱ་བ་བཞིན་རི་གངས་ཅན་གྱི་

ནགས་ན་ཡོད་པར་གོ་བར་བྱ་དགོས་ཀྱི། སེངྒེ་དཀར་མོ་གཡུའི་རལ་པ་ཅན།

གངས་རི་དཀར་སེང་ངེ་བའི་སྟེང་དུ་ཡོད་པར་བྱས་པ་ནི། དཔང་ལོ་ཆེན་

པོས་གསུངས་པ་ལྟར་བོད་ཀྱི་བློ་བཟོ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་ཐམས་ཅད་ན་

འདི་ནགས་ཀྱི་སྲོག་ཆགས་སུ་བཤད་པ། དཔེར་ན། ཟླ་བའི་བཞི་འགྲེལ་ལས།

རྒྱལ་པོས་སྐྱེ་རྒུ་སྲུང་ལ། སྐྱེ་དགུས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་སྲུང་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན།

སེངྒེས་ནགས་སྲུང་ལ། ནགས་ཀྱིས་སེངྒེ་སྲུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་དང་། ཚིག་

གསལ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྟག་པར་ཡང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་

ནགས་ཁྲོད་ན་སེངྒེ་ལྟར་ཞེས་དང་། ཤ་ཝ་རིའི་དོ་ཧར་ཡང་། ཅི་ལྟར་ནགས་

ན་སེངྒེ་ང་རོ་ཡི། །ཞེས་དང་། རྟོགས་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེའི་ནང་མྱ་ངན་མེད་

ཀྱི་སྤྲིང་ཡིག་བཀོད་པར་ཡང་། མཚུངས་པ་མེད་པའི་ནགས་ཀྱི་གདོང་ལྔ་

ཞེས་བཤད་དེ། གལ་ཏེ་གངས་སེང་དེ་ལྟར་མཐུ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡོད་ན། རྒྱལ་པོ་

ཡང་དེ་ཁོ་ནའི་མིང་གི་ཆེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པས་ཚིག་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྦྱོར་བར་

འགྱུར་རོ།།

དེར་མ་ཟད་རྒྱལ་པོ་འདིའི་རྡོ་རིང་གི་ཏོག་དང་། རྒྱ་གར་སྐུ་བརྙན་རྙིང་

མ་རྣམས་ཀྱི་བཞུགས་ཁྲི་དང་། བོད་ཀྱི་སྐུ་རྙིང་གི་བཞུགས་ཁྲི་དག་ལ་སེངྒེ་

བྱུང་བ་ཡང་། ད་ལྟར་གྲོང་ཁྱེར་མང་པོ་དག་ན་གསོན་པོར་བཟུང་ཡོད་པའི་

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།

211

ནགས་སེང་མཇུག་རིང་གི་གཟུགས་འདྲ་བ་ཁོ་ན་བྱུང་ཞིང་། ལྷ་སའི་གཙུག་

ལག་ཁང་གི་ལྕམ་སྣེ་པད་འབུར་དང་། སྒོ་རྒྱན་སོགས་ལ་སེངྒེའི་གདོང་དང་

གཟུགས་སོགས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་། ནགས་སེང་སྣ་ལེབ་ཀྱི་གཟུགས་ཁོ་ན་

ཡོད་པ་བལྟས་པས་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་དཔང་ལོས། གངས་ལ་སེངྒེ་ཡོད་པར་

སྒྲོགས་པར་ཡུལ་འགལ་བའི་དཔེར་གསུངས་པ་ལ། བོད་མཁས་པས་དེ་ཚེ་

གངས་ཀྱི་ངོས་ནས་སེངྒེ་ཕྲུ་གུ་དག་ལྷགས་ཏེ་སོགས་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པའི་ལུང་

དྲངས་ནས། འདི་ཡང་ཡུལ་འགལ་བའི་དཔེར་མི་གསུངས་གྲང་ཞེས་ཀྱལ་ཀ་

མཛད་པ་ཡང་ངེས་པར་ཀྱལ་ཀ་རང་ཡིན་ཏེ། འདིའི་གངས་ཀྱི་ངོས་ནི་སྔར་

ལྟར་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། སེར་སྐྱ་ནས་འདིའི་ནགས་ཀྱི་རི་བར་དུ་

རྐང་འགྲོས་ཉིན་གཅིག་ཙམ་གྱི་ས་ལས་མེད་པས། མདོ་ལས་ཀྱང་གངས་ཀྱི་

ངོས་དང་ཉེ་བ། ཞེས་གསུངས་སོ།།

དེ་ན་ལུང་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁྲུངས་པའི་སྔ་ལྟས་བརྒྱད་ཀྱི་

སྐབས་སུ་གསུངས་ཤིང་༑ ཡང་དེར་དེའི་ཚེ་རིའི་རྒྱལ་པོ་གངས་རི་ལ། བྱ་

འདབ་སྦེད་དང་། ནེའུ་ཙོ་དང་། རི་སྐེགས་དང་། ཁུ་བྱུག་དང་། རྨ་བྱ་དང།

ངང་པ་དང་། ངུར་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་གང་དག་གནས་པ་དེ་དག་དེར་

འོངས་ནས་ཟས་གཙང་མའི་ཁྱིམ་གྱི་སྟེགས་བུ་ལ་སྐད་འབྱིན་པ་ནི་སྔ་ལྟས་

གཉིས་པའོ་ཞེས་བྱ་འདི་དག་ཀྱང་གངས་ཀྱི་ངོས་ནས་འོང་བར་གསུངས་ལ།

འདི་དག་ནགས་ཀྱི་བྱ་ཡིན་གྱི་ཁ་བའི་ནང་དུ་ག་ལ་སྡོད། དེ་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་

ནགས་ནས་འོངས་པ་ལ་བྱ་ཞིང་། སེངྒེ་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་བྱའོ། །གངས་ཅན་གྱི་

212

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནགས་ཞེས་གཙུག་ནོར་གྱི་ཡལ་འདབ་སོགས་སུ་ཡང་བྱུང་། དེར་མ་ཟད་

རྒྱལ་རོལ་རང་དུ་ཡང་སེངྒེ་ནགས་ན་གནས་པ་ཡང་ཡང་བསྟན་པ། དམ་པ་

ཏོག་དཀར་གྱི་ཆེ་བའི་སྐབས་སེངྒེ་ལ་སྦྱར་ཏེ། འདུལ་བའི་ནགས་ཚལ་དང་༑

ནགས་འདབས་སུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་དང་། བདུད་བཏུལ་བའི་

བར་ཚིགས་སུ་ཡང་། ནགས་ཚལ་དག་གི་ཁྲོད་ན་ཝ་མང་པོས། །སེངྒེ་མེད་

པར་དེ་ན་སྒྲ་ཡང་སྒྲོགས། །ཞེས་དང་། ཇི་ལྟར་ནགས་སེང་སྒྲ་བསྒྲགས་ཝས་

ཐོས་དང་། །སོགས་གསུངས་སོ། །

གཞན་ཡང་འདུལ་བ་ལས། སེངྒེ་སྟག་གིས་གཏམས་པ་དང་། ཕྱུགས་

རྗེས་བཏགས་པའི་ནགས་ཚལ་དུ་སོགས་དང་། ཀེ་ནའི་བུའི་ཚིགས་བཅད་

གཅིག་པུའི་ནང་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་སེངྒེ་མཆེ་བའི་སྟོབས། །ནགས་སུ་སྲོག་

ཆགས་དང་འཕྲད་ན། །ཞེས་དང་། སེངྒེ་ནི་ནགས་སུ་འཇིགས་པ་མེད་པ་

ལྟར་ཞེས་དང་། ནགས་ནང་སེངྒེ་སྒྲ་འབྱིན་ལྟར། སོགས་ལན་དུ་མར་བྱུང་

བས་དྲངས་པས་ག་ལ་ལང་། སྔོན་བྱུང་བ་ནགས་ཚང་ཚིང་ཞིག་ན་སེངྒེ་རལ་

པ་ཅན་ཞིག་གནས་ཏེ་ཞེས་སེངྒེའི་སྐྱེས་རབས་གསུངས་པ་དང་། མི་ཞིག་

ནགས་སུ་སོང་བ་སེངྒེ་དང་ལྷན་དུ་དོང་དུ་ལྷུང་བ་དང་། སྟོན་པ་འཁོར་བཅས་

ནགས་ཤིག་ནས་གཤེགས་སྐབས་ཁྱེའུ་གཉིས་ཀྱིས་རྔ་བརྡུངས་ནས་སེངྒེ་

ལ་བསྲེལ་བྱས་པ་དང་། མཚན་མོ་ནགས་སུ་བཞུགས་སྐབས་དྲུག་སྡེ་བྱུང་

ངོ་ཞེས་ཀུ་ཅོ་བཏོན་པས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སེངྒེ་བྱུང་སྙམ་དུ་བྲོས་པ་

སོགས། རྒྱ་གཞུང་ཁུངས་མ་རྣམས་ན་སེངྒེ་ལ་སྦྱར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ཚད་

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།

213

ཐམས་ཅད། ནགས་ན་ཡོད་པར་བཤད་པ་ཤ་སྟག་བྱུང་བ་བདེན་ནམ་བརྫུན་

ལྟོས་ཤིག གཞན་ཡང་རྒྱུད་བླ་དང་། རྟོགས་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་བསྟོད་ཚོགས་

མང་པོ་དག་ན་ཡང་ནགས་སེང་གི་སྒྲོས་བྱུང་བ་བྲིས་པས་མི་ལང་། རང་རེ་

ལ་འོས་པའི་ནགས་སེང་གི་མིང་ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་གྲགས་པར། མི་འོས་པའི་

གངས་སེང་། འདམ་སེང་། བྲག་སེང་། སྤང་སེང་། དར་སེང་སོགས་སེངྒེ་

ཁྱུ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་ཡ་མཚན༑ དྲི་མེད་འོད་དུ་འདམ་སེང་གི་པགས་པ་ཞེས་

བྱུང་བ་ཡང་། སྐབས་གཞན་དུ་འབྲོག་དགོན་པའི་སེངྒེ་བྱ་བ་ཞིག་ལ། བུ་སྟོན་

གྱིས་འདམ་སེང་ཞེས་མཆན་བཏབ་པ་དེ་ཡིན་འདུག་ལ༑ ནགས་ཀྱི་སྐད་དོད།

ཨརྞྱ་རྟག་ཏུ་འབྲོག་སྟོང་དུ་བསྒྱུར་བས་དེས་ན་འདི་ཡང་དོན་ལ་ནགས་སེང་

ཡིན་ནོ། །

མངོན་བརྗོད་སྣ་ཚོགས་གསལ་བར་ཡང། ནགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་

སེངྒེའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་བྱུང་། སེངྒེ་རལ་པ་ཡང་ལྗང་ཁུ་མིན་པ་སྒྲུབ་

ཐབས་མང་པོ་ན་སེངྒེ་ལྟར་སྐྲ་སེར་སྐྱ་འཁྲིགས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེའོ།།

སྤྱིར་སེངྒེ་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོག་ཆགས་སུ་སོང་གཤིས། འདིའི་མིང་

ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ཟུར་ཆག་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རང་རེའི་ཡུལ་ན་ཐོག་མ་

ནས་ཡོད་པའི་སྲོག་ཆགས། རྟ་ལུག་ཁྱི་ཕག་སོགས་ལ་བོད་སྐད་རང་རྐྱ་བའི་

མིང་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཡང་འདི་ལ་མེད། དེར་མ་ཟད་རང་ཅག་གི་རི་མོའ་ིསེངྒེ་

གཡུ་རལ་ཅན་འདི་རྒྱ་ཁྱི་མགོ་ཟེང་གི་གཟུགས་རང་དུ་འདུག་པས་རྒྱ་ནག་

གི་རི་མོའ་ིཤན་བྱུང་བར་གོར་མ་ཆག་ལ། རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་ནི་སེངྒེ་མགོ་

214

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལུས་སྔོན་པོར་བྱེད་པ་ཡིན་ཅིང་། རང་རེ་ནི་དཀར་པོ་བྱས་ལ། ལི་ཡུལ་གྱི་

བྲིས་ཆ་འགའ་ལའང་སྣང་ཞིང་༑ སྔོན་བོན་ལ་གྲགས་པ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་

ཏེ། བོད་ཀྱི་རྩ་བའི་རུས་ཆེན་འདྲེན་པའི་སྐབས། ཡེ་སེང་དཀར་མོ་གནམ་གྱི་

འཇུ་ཐག་ཅན་གཅིག སྤྱང་ཕྲུག་ཡེ་ཤེས་ལྷ་ཡི་སྒྲོན་མ་གཉིས༑ མོ་རྫི་ནག་པོ་

ཁྱིའི་རྔ་མ་ཅན་གསུམ། སོགས་བོན་རྒན་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རིས་འཁྲུལ་མེད་

ཅིག་འདུག་པས་སོ།།

ལར་རྗེ་ཚངས་དབྱངས་པས་གངས་སེང་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་

དང་། གླང་པོ་ཅན་གྱི་ཡལ་འདབ་ལས་བྱུང་བ་ལྟ་བུ། མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་

ཁྱབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དུང་གི་སེངྒེ་དང་། གསེར་གྱི་གླང་པོ། ཤེལ་གྱི་

བུ་མོས་ཤེལ་གྱི་སྐུད་པ་འཁེལ་བ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་ལ་རག་མོད་ཀྱང་། རི་

བོང་རྭ་མེད་པའི་རྣམ་བཞག་འདི་སྤྱི་བཏང་ལྟར་བྱེད་ཚེ། གངས་སེང་ཡང་

ངེས་པར་མི་རུང་བ་ཞིག་གོ་སྙམ་མོ། །

འོ་ན་གངས་སེང་ངམ་ནགས་སེང་གང་ཡིན་ཀྱང་རུང་གིས་རྔོན་བྱེད་

དུ་མི་འགྲོ་བས་འདི་ལ་དོ་གལ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འོན་ཀྱང་གངས་

སེང་དང་། ནགས་སེང་། གཡུ་རལ་དང་། རལ་པ་ཁམ་སེར། སྤུ་མདོག་

དཀར་པོ་དང་། སེར་སྐྱ་སོགས་ཞིབ་ཏུ་ཕྱེས་ཤེ་ན། སྒྲུབ་ཐབས་དང་། བསྟན་

བཅོས་དང་། ལོ་རྒྱུས་དང་། སྐུ་བརྙན་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་གྱི་ཡིན་ནམ༑ བོད་

ཀྱི་ཡིན། སྔོན་གྱི་ཡིན་ནམ། ཕྱིས་ཀྱི་ཡིན་ཅེས་གསལ་པོར་ངོས་ཟིན་པ་ལ་

ནི་ནོངས་པ་ཅི་ཞིག་མཆིས་ཏེ། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྡོ་རྗེས་རིའི་རྐང་པ་བཅག་པ་

རི་བོ་ཧི་མ་ལའི་བསྟན་བཅོས།

215

སོགས་རིག་བྱེད་ཀྱིས་རྫུན་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་སྦྱར་བ་བཞིན་ནོ། །དེར་མ་ཟད་

གངས་ཅན་ནགས་ཀྱི་སེངྒེ་བྱ་བའི་ཚིག་སྡུད་ཡིན་པར་བྱས་ན་གངས་སེང་

བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རང་སོར་བཞག་ཆོག་པས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་གནོད་བསྐྱལ་

བ་ཅི་ཡང་མེད་དོ།།

གངས་ཀྱི་སེངྒེ་གར་ཡང་མ་མཆིས་ཤིང་།།

གེ་སར་རྒྱལ་པོ་གུད་དུ་མི་བཞུགས་མོད།།

སྒྲོ་བཏགས་སེམས་ལ་དངོས་སུ་སྣང་བ་འདི།།

སྙན་ཚིག་སྒྲ་ཡི་བརྗོད་བྱར་ཅིས་མི་རུང་།།

216

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

མ་ཆགས་པདྨའི་སྤྱན་ལྡན་ལྷ་མིན་གཉེན།།

སྲིད་པས་མཆོད་འོས་བསོད་ནམས་སྟོང་གི་སྐུ།།

ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གསེར་གྱི་འོད་མངའ་བ།།

མཉན་ཡོད་བཞུགས་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

གང་དུ་བདག་གི་སྟོན་པ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང༌།།

གང་དུ་འདྲེན་པས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་བརྙེས་ཏེ།།

འཆི་མེད་ལམ་བསྟན་མྱ་ངན་འདས་པ་ཡི།།

རྒྱ་གར་གནས་ཆེན་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རབ་བྱུང་གི་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ།

དབྱར་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཅིག་འཇིག་རྟེན་དུ་འཚོ་ཞིང་བཞུགས་ནས། ལོང་བ་

ལྟ་བུའི་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་མཆིད་རྒྱས་པར་མཛད་

ཅིང༌། གྱད་ཀྱི་ཡུལ་ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་ཚལ་དུ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་

དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། ལོ་ཉིས་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་

ཅུ་དང༌། ཉག་མ་དགུ་དག་འདས་སོ། །

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

217

དེས་ན་འོ་སྐོལ་ཕྱི་མའི་དུས་སུ་སྐྱེས་པ། བསོད་ནམས་ཆུང་ངུའི་སྐྱེ་

བོ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་དངོས་སུ་མ་མཐོང་བ་དག་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་

པའི་གནས་ཆེན་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་མཇལ་དགོས་སོ་ཞེས་སྟོན་པ་མྱ་ངན་

ལས་འདའ་ཁར་ཞལ་ཆེམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་ལུང་ཕྲན་

ཚེགས་ལས། དགེ་སློང་དག ང་འདས་པའི་འོག་ཏུ་གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་

ནི་རིགས་ཀྱི་བུ་དང་བུ་མོ་དད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་སྲིད་འཚོ་བའི་བར་དུ་

འགྲོ་བར་བྱ་ཞིང་དྲན་པར་འགྱུར་བར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདིར་ནི་བཅོམ་

ལྡན་འདས་འཁྲུངས་སོ། །འདིར་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་པར་རྫོགས་

པར་སངས་རྒྱས་སོ། །འདིར་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་

རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་བསྐོར་རོ། །འདིར་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་མྱ་

ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དགེ་སློང་དག་ང་འདས་པའི་འོག་ཏུ་འདིར་མཆོད་

རྟེན་བསྐོར་བ་དང༌། མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་དག་འོང་གི། དེ་དག་ལ་

འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཞེས་པ་ནས་ང་ལ་དད་པས་དུས་བྱས་པ་དེ་

ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུ་འགྲོའ།ོ སོགས་རྒྱས་

པར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་མདོ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང༌། ང་མྱ་ངན་ལས་

འདས་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་གསར་བུ་འགའ་ཞིག་འོང་ནས། ཁྱེད་ཀྱི་སྟོན་

པ་ཇི་འདྲ་ཞེས་འདྲི་ན། དེ་དག་ལ་གནས་བཞི་པོ་འདི་དག་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ།

སོགས་གསུངས་ལ། རྟོག་གེ་འབར་བར་མདོ་དྲངས་པ་ལས་ཀྱང་གནས་བཞི་

པོ་འདི་དག་བསྐོར་བས་མཚམས་མེད་པའི་སྡིག་པ་ཡང་འབྱང་བར་གསུངས་

218

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སོ།།

དེ་ལྟར་ན་ནི། རྡོ་རྗེ་གདན་ནི་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་མངོན་པར་སངས་

རྒྱས་པའི་གནས་ཡིན་ལ། ལིམ་བི་ནི་སྐུ་འཁྲུངས་པ། ཝཱ་ར་ཎཱ་སི་ཆོས་འཁོར་

བསྐོར་བ། རྩྭ་མཆོག་གྲོང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་ཏེ། མདོ་ལས་

གསུངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གནས་ཆེན་པོ་བཞི་ནི་དེ་དག་ཡིན་ལ། དེའི་

སྟེང་དུ། ནཱ་ལན་ཌཱ་སྐུ་ཚེ་བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་གནས། མཉན་ཡོད་བདུད་

བཏུལ་བའི་གནས། ཤང་ཁ་ས་ལྷ་ལས་བབས་པའི་གནས། རྒྱལ་པོའ་ིཁབ་

དབྱེན་ཟླུམ་པའི་གནས་ཏེ། བརྒྱད་པོ་དེ་ནི་གནས་ཆེན་བརྒྱད་ཅེས་གྲགས་པ་

དག་ཡིན་ལ། བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་དུ་གྲགས་པ་དག་ཀྱང༌། སྔར་

གནས་ཆེན་འདི་དག་ན་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །གནས་ཆེན་བཞི་པོ་འདིའི་དོད་

ཐུབ་རེ་བྷར་མའི་ཡུལ་དང༌། རྒྱ་གར་ཤར་ན་ཡང་ཡོད་ཅིང༌། དེ་མཚུངས་རྒྱ་

གར་ནུབ་དང༌། ཤཡ྄ མ་ཡུལ་སོགས་སུ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། རྩ་བའི་གནས་

ཆེན་རྣམས་ནི་རྒྱ་གར་དབུས་ཀྱི་འདི་དག་འཁྲུལ་མེད་དེ་ཡིན་པ་ནི། དཔེར་

ན་རྡོ་རྗེ་གདན་ལྟ་བུ་གཅིག་ལ་མཚོན་ན་ཡང༌། ལོ་སྟོང་གི་སྔར་བྱོན་པའི་རྒྱའི་

བཙུན་པ་ཕཱ་ཧེན་དང༌། ཐང་ཟན་ཙང་དང༌། ཨི་ཙང་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ཡིག་དང༌།

བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆག་ཆོས་རྗེ་དཔལ་གྱི་ལམ་ཡིག་རྒྱས་པ། བཅོམ་ལྡན་རིག་

རལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་གདན་རྒྱས་བཤད་རྣམས་དང༌། དེར་མ་ཟད་སྣར་ཐང་དགོན་

ན་རྡོ་ནག་ལས་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་གནས་བཀོད་རྒྱ་གར་ནས་གདན་

དྲངས་པ་ཞིག་དང༌། མཆིམས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པའི་ཞལ་བཀོད་བཞིན་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

219

ཙན་དན་ལས་བྱས་པའི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་བཀོད་པ་རྒྱ་ནག་ནས་གདན་དྲངས་

པ་གཅིག་བཅས་བཞུགས་པ། དེ་ཐམས་ཅད་བསྡུར་ཚེ། ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་

ངོ་འཕྲོད་དེ། མི་གཅིག་གིས་བྱས་པ་དང་འདྲ་བར་ཡོད་པས་དོགས་པ་ཙམ་

ཡང་ག་ལ་འོས། དེས་ན་འགའ་ཞིག་ནི་ཡུལ་འདིར་དངོས་སུ་བྱོན་ཏེ། ཡུན་

རིང་བཞུགས་པའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཚད་ཐུབ་དེ་དག་གི་གསུང་ལ་རྒྱུས་ཅུང་

ཟད་ཀྱང་མེད་པར། ཨ་ཙ་རའི་ངག་སྒྲོས་བསགས་པ་དང༌། གྲུབ་ཐུབ་འགའ་

རེ་དག་སྣང་ལ་དེར་བྱོན་ཏེ། ཡ་མཚན་མང་དུ་གཟིགས་པར་གསུངས་པའི་

གཏམ་རེ་གཉིས་ལ་ཁུངས་སུ་བྱས་ཏེ་གནས་ཆེན་འདི་རྣམས་དངོས་མ་ཡིན་

མིན་གྱི་དོགས་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་མ་ལེགས་ཏེ། དག་པའི་སྣང་བ་ནི་

ལས་དག་ན་མཐོང་བ་ཡིན་པས། སྨོན་པར་བྱ་བ་ཙམ་དུ་འོས་མོད། རང་ཅག་

ཕལ་པའི་མཐོང་སྣང་ལ་ཞུ་དག་གཏོང་བའི་རང་ཁུངས་སུ་ག་ལ་རུང༌། སྤྲུལ་

པའི་ལུས་ཐོབ་ན། ཁབ་ཀྱི་མིག་ཏུ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲོད་

ནུས་པས། དེ་འདྲ་བ་ནི་རང་ཅག་གདོས་བཅས་ཤ་ཁྲག་གི་ཕུང་པོ་ཉིན་མཚན་

འབྲལ་མེད་དུ་འཁུར་བཞིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཙལ་བའི་འོས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་

སྨོད་པའི་འོས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ།།

དེ་ལ་རྡོ་རྗེ་གདན་ནི་གནས་འདི་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ཅུང་ཙམ་

ཞིབ་པར་བཤད་ན། དེ་ཡང་གན་དྷོ་ལ་འདི་ཐོག་མར་བྲམ་ཟེ་མོ་ཛ་སའི་བུ་

ཐ་ཆུང་གིས་བཞེངས་ཀྱང་ཟེར། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་ཡིན་ཡང་ཟེར།

གང་ལྟར་བར་སྐབས་ཞིག་ན་ཤིན་ཏུ་ཉམས་ཆག་ཏུ་གྱུར་པ་ལས། མ་ག་དྷའི་

220

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཁྱིམ་བདག་འཆི་མེད་བྱ་བ་ཞིག་གིས་གསོས་བགྱིས་ཏེ་ད་བར་ལོ་སྟོང་ཕྲག་

ཙམ་སོང༌། དེ་ནས་སླར་ཡང་ཉམས་པ་ན། བྷར་མའི་ཡུལ་གྱི་ནང་པ་རྣམས་

ནས་ཞིག་གསོས་བགྱིས་ཏེ་ད་བར་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ལྷག་སོང༌། དེ་ནས་སླར་

ཡང་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་སྒོར་ཉིས་འབུམ་ལྷག་གི་འགྲོ་སོང་བཏང་ཏེ། ས་

བསལ་ཅིང་ཞིག་རལ་བཅོས་ཏེ་ད་ལྟ་ལོ་བཞི་བཅུ་ལྷག་སོང༌། དབུས་ཀྱི་གན་

དྷོ་ལའི་རྩེའི་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་དེ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བཞེངས་ཤིང་ནང་དུ་སྟོན་

པའི་རིང་བསྲེལ་བྲེ་གང་བཞུགས། ལྷ་ཁང་སྟེང་འགོ་གཉིས་ཡོད་པའི་སྟེང་མ་

དེའི་ནང་དུ་རང་རེའི་ལྷ་སའི་ཇོ་བོ་སྔོན་བཞུགས་པར་གྲགས། བསྐོར་ལམ་

གྱི་རྡོའ་ིདྲྭ་མིག་འདི་དག་ཀྱང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བཞེངས། ཀ་བ་དེ་དག་གི་སྟེང་ན་

མགོན་པོའ་ིཞལ་བརྒྱད་དང་སྒྲོལ་མའི་ཞལ་བརྒྱད་ཡོད་པ་མི་གཅིག་གིས་

དེ་ཐམས་ཅད་མཐོང་ན་དངོས་གྲུབ་སྣ་རེ་ཐོབ་ཟེར། དེ་དག་ནི་པད་ཀོར་གྱི་

དཀྱིལ་ན་མིའི་གདོང་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་ཡིན། དེ་ལ་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་

ནས་བདུན་ཕྲག་དང་པོ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་སྤྱན་མི་འཛུམ་པར་བཞུགས་

པའི་སྐུ་བརྙན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་ཐད་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་ངོས་ན་བཞུགས་པ་

དེ་ཡིན་ལ། བདུན་གཉིས་པར་དང་པོ་བཞེངས་པའི་ཤུལ་དུ་ཞབས་རྗེས་

ཆ་གཅིག དེ་ནས་གོམ་པ་འདོར་བའི་ཤུལ་ཞབས་གཡས་གཡོན་ཡ་སྤེལ་

བ་ལྔ༌། སླར་ཡང་ཡུདུ ་ཙམ་བཞེངས་སར་ཞབས་རྗེས་ཆ་གཅིག་བཅས་རྡོ་

བདུན་གྱི་སྟེང་དུ་ཡོད་པ་ལས་དེང་སང་ཡ་གཉིས་དང་ཆ་གཅིག་སྟེ་གསུམ་

ཙམ་ཡོད། དེ་ནས་ཞབས་འཆག་པའི་ཤུལ་བསྐོར་ལམ་བྱང་གི་སྟེགས་རིང་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

221

པོའ་ིསྟེང་ན་པདྨའི་ཕྲེང་བ་བཅུ་གཉིས་ཡོད། བྱང་ངོས་དྲྭ་མིག་གི་ཕྱི་རོལ་

ཏུ་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་བུ་ག་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་ནང་ན་དགྲ་བཅོམ་མང་པོའ་ི

གདུང་བཞུགས་ཤིང་སྐྲ་སེན་སོགས་དེར་འཕང་ན་ངན་སོང་གི་སྐྱེ་སྒོ་ཁེགས་

པར་བཤད། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་ར་བའི་འདབས་ན་དབུས་མ་དང་

དབྱིབས་འདྲ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་སྟོན་པ་དང་པོར་བྱོན་

སྐབས་དེར་བཞུགས་ཏེ་ཞལ་ནས་འོད་ཟེར་སྤྲོས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དངོས་

མ་མིན་པ་གཞན་རྣམས་སྲེགས་པའི་གནས་ཡིན། དེ་ལ་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བའི་

གན་དྷོ་ལི་ཟེར། དེ་ལྟར་ཤིང་ཚིག་པ་རྣམས་ཀྱི་སོལ་བ་སྤུངས་པའི་སར་ཨ་

ཀར་བྷོ་དྷི་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ཞིག་སྐྱེས་པ་ད་ལྟ་བྱང་ངོས་སྐོར་ལམ་གྱི་

ཕྱི་ན་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། ཤིང་དེའི་རྩར་ས་ཀུ་ལའི་ཁྲོན་པ་ཡོད། དེའི་ཆུ་སྟོན་

པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་དངུལ་ཆུར་བྱིན་གྱིས་རླབས་པས་འཐུང་ན་ཕོ་ནད་དྲག་

ཟེར། ཁྲོན་པ་མ་བྲུས་ཀྱང་ཁ་ཁྱེར་གསལ་བར་ཡོད། འོན་ཀྱང་ལོ་ཤས་འདིའི་

འོག་ཏུ་འདག་ཞལ་བྱས་ཟིན་འདུག མཆོད་རྟེན་དབུས་མའི་ལྷོ་ངོར་ས་སྟེགས་

ཤིན་ཏུ་ཡངས་པ་ཞིག་ཡོད་ས་དེར་སྟོན་པའི་བཞུགས་གདན་གྱི་རྩྭ་རྣམས་

བོར། དེར་སྔོན་མཆོད་རྟེན་དབུས་ཀྱི་འདི་དང་འདྲ་བའི་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་

ཡིན། ར་བའི་ཤར་གྱི་དུར་ཁྲོད་ནང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་སློབ་དཔོན་སངས་

རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྡོ་ལ་བཞེངས་པའི་དུས་འཁོར་བློས་བསླངས་རྡོ་རྗེ་གདན་

དུ་ཡོད་ཅེས་རང་རེའི་ལོ་རྒྱུས་འགའ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་ཡིན་ནམ་སྙམ། འདི་

ཙམ་ཞིག་ཆག་ལོ་དང་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་གསུང་དང་ལེགས་པར་

222

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འབྱོར་བས་ཡིད་ཆེས་པའི་གནས་ཡིན་ལ་གཞན་མང་དུ་བཤད་པར་དཀའ།

དེ་ཡང་ཆག་ཆོས་རྗེ་དཔལ་སོགས་བྱོན་སྐབས་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་དར་

རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་ལ། དགེ་སློང་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་རེ་རྒྱུན་དུ་དཀོན་གཉེར་

གྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཅེས་གསུངས། དེ་ནས་དུས་ཀྱི་རྒུད་པས་གནས་གཞི་

རྟེན་དང་བཅས་ལ་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ཛོ་ཀི་དག་གི་ལག་པར་ཤོར། མཆོད་རྟེན་

གྱི་གསེབ་ཏུ་ཕྱི་རོལ་པའི་ལྷ་ཁང་བརྩིགས། གཙུག་ལག་ཁང་དུ་དབང་ཕྱུག་

གི་རྟེན་འཛུགས་པ་དང་ཁྲག་མཆོད་བྱེད་པ་སོགས་མི་འཚམ་པ་དུ་མར་བྱས་

པར་དགེ་བསྙེན་དྷརྨ་པཱ་ལ་ནས་ཐུགས་ཀྱི་མ་བཟོད་པར། སླར་ཡང་ནང་པ་

རྣམས་ཀྱི་རང་བདག་ཏུ་ཐོབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པ་ཆེན་པོས་ཁྲིམས་གཏུགས་

སོགས་བྱེད་མུས་ལ་སྐུ་གཤེགས། ད་དུང་ཡང་སྔར་རྩོལ་དེ་ཀ་བྱེད་དང་བྱེད་

མུས་ལགས་ཀྱང་ད་བར་རེ་འབྲས་གཙང་སྨིན་ཅི་ཡང་མ་བྱུང་བས། རང་རེ་

རྒྱལ་ཁབ་ཀུན་གྱི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ལས་དང་འདུན་པ་གཅིག་

དྲིལ་གྱི་སྒོ་ནས། རང་ཅག་རྣམས་ཀྱི་ཁོག་པའི་སྙིང་དང་འདྲ་བའི་བྱིན་རླབས་

ཀྱི་གནས་ཆེན་ཁྱད་པར་ཅན་འདི་ཉིད་འོས་པའི་བདག་པོ་སངས་རྒྱས་པ་

རྣམས་ཀྱི་རང་ལག་ཏུ་ཐོབ་པ་ཞིག་ལ་ཅིས་ཀྱང་འབད་དགོས། རྡོ་རྗེ་གདན་

གྱི་ལམ་ཟུར་བྱེ་མ་ལ་རྒྱུ་བའི་ཆུ་བོ་ནེ་རཉ་ཛ་ན་ཏེ་ཆུ་འགྲམ་དེར་སྟོན་པས་

ལོ་དྲུག་དཀའ་བ་སྤྱད་ཅིང༌། སྤྱིར་གཱ་ཡའི་ཕྱོགས་འདིར་སངས་རྒྱས་ལོ་

བདུན་ཙམ་བཞུགས།

གཱ་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བྱང་ངོས་ནས་མཐོང་བའི་རི་དེ་རྣམས་གཱ་ཡ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

223

ཤིརྵ་སྟེ་གཱ་ཡ་གོ་རི་བྱ་བ་དེ་ཡིན། རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་མེ་ལི་

བདུན་ཙམ་སོང་ན་དུརྒ་ཱཤྲཱི་བྱ་བ་ད་ལྟའི་དུར་ཁྲོད་བསིལ་བ་ཚལ་དེ་ཡོད། ཤི་

ལི་གུ་རི་ནས་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་འོངས་པའི་ལམ་དུ་གངྒཱ་བརྒལ་མ་ཐག་པ་ཊ་ཎ་

ལ་སླེབས། དེ་ནི་ཆོས་རྒྱལ་ཨ་ཤྭགམྱ་ངན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འཛམ་བུའི་གླིང་

དུ་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་མཁན་དེའི་རྒྱལ་ས་ཡིན། སྔོན་གྲོང་ཁྱེར་པ་ཊ་ལི་པུ་

ཊ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་བོད་སྐད་དུ་སྐྱ་ནར་བུའི་གྲོང་ཁྱེར་བྱ་བ་དེ་ཡིན། རྒྱལ་པོ་

མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་གི་ཤུལ་དང་གཞན་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མུ་སིམ་ཁང་

འགྲེམས་སྟོན་ཁངགི་ནང་དུ་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་ངོ་མཚར་ཅན་མང་པོ་དང༌། མྱ་

ངན་མེད་ཀྱི་བཙུན་མོའ་ིའདྲ་བརྙན་ཡིན་ནམ་ཟེར་བའི་རྡོ་སྐུ་ཤེལ་ལྟར་འཚེར་

བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད། པ་ཊ་ན་ནས་ར་ཇི་གི་ལི་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་བི་ཧར་ཤ་

རའི་ཧཕི་ཟེར་བའི་གྲུ་ཟན་ལ་སླེབས་ཅིང༌། དེ་ནས་ནུབ་ཏུ་བལྟས་ན་བྲག་རི་

ལེབ་མོ་ཞིག་མཐོང་བ་དེ་ཨོ་ཏནྟ་པུ་རིའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཤུལ་ཡིན་ཟེར།

སྔོན་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་རྒྱ་གར་ན་གྲགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཅིང་རང་རེ་བོད་

ཀྱི་བསམ་ཡས་ཀྱང་དེ་ལ་དཔེ་བྱས་ཏེ་བཞེངས་པ་ཡིན། ས་འདི་ཡིན་ཟེར་

བ་ཙམ་ལས་གནས་ཀྱི་ཤུལ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་སྣང༌། རི་འདི་ནི་ན་རོ་པའི་

བཞུགས་གནས་ཕུ་ལ་ཧ་རི་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པར་ཐེ་ཚོམ་མི་འདུག་སྟེ། ཆག་

ལོའ་ི རྣམ་ཐར་དུ་ན་ལནྡཱའི་བྱང་ངོས་ཚ་འབོག་གཅིག་གི་ས་ན་རི་དེ་ཡོད་

གསུངས་ཤིང༌། ན་ལནྡཱའི་བྱང་ན་རི་འདི་གཅིག་པུ་མ་གཏོགས་ཡེ་མེད་ལ།

རིའི་དབྱིབས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་གུག་པ་ལྟར་ཡོད་པས་མི་ལའི་

224

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྣམ་ཐར་དང་ཡང་འགྲིག དེ་ནས་ན་ལནྡཱའི་གྲུ་ཟན་ལ་སླེབས།

རྐང་ཐང་ལ་ཅུང་ཟད་སོང་ན་སྔོན་གྱི་དགོན་ཤུལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད། ན་

ལནྡཱ་ནི་སྔོན་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱ་ནག་

གི་བཙུན་པ་ཐང་ཟན་ཙང་ཕེབས་པའི་དུས་དགེ་སློང་ཁྲི་ཕྲག་ཙམ་བཞུགས་

ཞེས་ཟེར། ཨརྱ་དེ་བ། ཞི་བ་འཚོ། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ལ་

སོགས་པའི་སྔོན་གྱི་པཎ་ཌི་ཏ་ཆེན་པོ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགོན་པ་འདི་ནས་

ཕེབས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། བོད་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་དམ་པའི་ཆོས་དར་བ་ཡང་དགོན་

པ་འདི་ནས་བྱུང་བ་ཡིན། ན་ལནྡཱ་ནས་ར་ཇི་གི་རི་ལ་སླེབས། དེ་ནི་རྒྱལ་

པོའ་ིཁབ་ཡིན་ཞིང་དེར་རིས་བསྐོར་བའི་དབུས་ཀྱི་ཐང་དེ་ཐམས་ཅད་སྔོན་

གྲོང་ཁྱེར་ཆགས་པའི་ཤུལ་ཡིན། བྷར་མའི་དྷརྨ་སཱ་ལ་དང་ཉེ་བ་ན་སྔོན་གྱི་

རྡོ་མཁར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་རྒྱལ་པོའ་ིཁབ་གསར་པ་བྱ་བ་རྒྱལ་པོ་ཨ་

ཇ་ཏ་ཤ་ཏྲུམ་སྐྱེས་དགྲའི་ཕོ་བྲང་གི་ཤུལ་ཡིན། ཆུ་ཚན་གྱི་གནས་དེ་ཆུ་དྲོན་

གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བའི་ཤུལ་དང༌། ཆུ་ཚན་ཡོད་སའི་རི་དེ་རྒྱལ་པོའ་ིཁབ་ཀྱི་

རི་ལྔའི་ནང་གི་བཻ་པཱུ་ལ་རི་ངོས་ཡངས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་འོད་སྲུང་ལ་སོགས་

དགྲ་བཅོམ་ལྔ་བརྒྱས་བཀའ་བསྡུ་དང་པོ་མཛད་པའི་བྲག་ཕུག་ཀྱང་ཆུ་ཚན་

གྱི་ཐག་ཉེ་ལ་ཡོད། ཆུ་ཚན་གྱི་རི་དེའི་ཁ་ཐུག་བྱང་ངོས་ན་ཡོད་པའི་རི་དེ་

བི་རི་སྐྱ་བསང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་རི་འདི་གཉིས་ཀྱི་མཚམས་དེར་སྔོན་

གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་སྒོ་ཡོད་པའི་རྩིག་ཤུལ་ཀྱང་ཡོད། ཆུ་ཚན་གྱི་ཐད་ནས་

འོངས་པའི་ཆུ་འགྲམ་བྱང་ཕྱོགས་ས་འབུར་མཐོ་བའི་ཕྱོགས་ཞིག་ཡོད་ས་དེ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

225

བེ་ལུ་བ་ནའོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཤུལ་ཡིན་ཞིང༌། དེར་སྟོན་པ་ལོ་ཤས་བཞུགས།

རིའི་ནང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐང་གི་གཡས་གཡོན་ནས་འོངས་པའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆུ་

ཕྲན་དེ་བརྒྱུད་དེ་ཡར་སོང་ན་ནག་པོ་བརྩིགས་པའི་རི་ཡོད་ཅིང་དེའི་མདུན་

གྱི་ཐང་གི་ནགས་ཚལ་དེ་ཤི་ཏ་བ་ན་བྱ་བ་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་བསིལ་

བ་ཚལ་ཡིན། སྟོན་པ་གཱ་ཡ་མགོ་རི་ནས་རྒྱལ་པོའ་ིཁབ་ཏུ་བྱོན་པའི་སྐབས་

བསིལ་བ་ཚལ་དེར་ཞག་གཅིག་བཞུགས་ཤིང་རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་

པོ་བིམ་བི་ས་རའོངས་ནས་ཐོག་མར་མཇལ། རྒྱལ་པོའ་ིཁབ་ཀྱི་བྱང་ངོས་ལ་

གི་རྫ་ཀུ་ཊི་བྱ་བ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའ་ིརི་བོ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ནི་སྟོན་པས་ཡུམ་མདོ་

གསུངས་པའི་གནས་ཡིན། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའ་ིརི་མདུན་གྱི་ཐང་དུ་སུ་མ་ག་

དྷིམ་ག་དྷ་བཟང་མོའ་ིརྫིང་བུའི་ཤུལ་ཡོད་ཅིང་དེ་ནས་མར་འབབ་པའི་ཆུ་བོ་

དེ་ལ་ས་ར་སྭ་སྟིདབྱངས་ཅན་མའི་ཆུ་ཞེས་གྲགས་སོ།།

ག་ཡ་ནས་ཝཱ་ར་ཎཱ་སི་ལ་འགྲོ། དེང་སང་གི་བི་ན་རེ་སི་ཞེས་ཟེར། གྲོང་

ཁྱེར་དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྲོང་ཁྱེར་ཀུན་གྱི་རྙིང་ཤོས་སུ་གྲགས་ཤིང་བི་ཤྭ་ན་ཐ་བྱ་

བའི་ཕྱི་རོལ་པའི་ལྷ་ཁང་གྲགས་ཅན་དེ་ཡང་དེ་ན་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་ནས་རི་ལི་

ལ་ཞུགས་ཏེ་ཅུང་ཟད་སོང་ན་སྭ་ར་ནཱ་ཐ་ལ་སླེབས། དེ་ནི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་

རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་བྱ་བ་སྟོན་པས་དང་པོར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་

བའི་གནས་ཡིན། དེར་སྔོན་གྱི་དགོན་ཆེན་ཆགས་པའི་ཤུལ་དང་ཆོས་འཁོར་

བསྐོར་བའི་ས་མིག་དེར་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་རྡོའ་ིདྲ་མིག་གིས་བསྐོར་བ་ཞིག་

དང་དེའི་མདུན་ན་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་

226

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ད་ལྟའི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཙམ་གྱི་སྔོན་ལ་ཝཱ་ར་ཎཱ་སིའི་བློན་པོ་

སྡིག་ཅན་གྱིས་བཤིག་སྟེ་ཁང་རྡོ་ལ་འཁྱེར་བ་དེའི་ཤུལ་ཡོད། དེ་དང་ཉེ་བ་ན་

ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཆག་གྲུམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་སྟེང་གི་ཡི་གེ་

དེ་རྣམས་ལོ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་པའི་སྔོན་གྱི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་ཡིན། ཚུར་ངོས་

སུ་རྡོའ་ིམཆོད་རྟེན་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དྷརྨ་ཀའི་མཆོད་རྟེན་བྱ་བ་

ཡིན་ཅིང་གུབྟའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཞེངས། གྲུ་ཟན་ནས་ཡར་འོངས་

པའི་ལམ་ཟུར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཞིག་པོ་དེ་ཅཽ་ཀན་དིའི་མཆོད་རྟེན་བྱ། འཁོར་ལྔ་

སྡེས་སྟོན་པ་དང་པོར་མཇལ་བའི་ས་ཡིན་ཟེར་ཞིང་རྩེའི་ཁང་བུ་དེ་ནི་ཀླ་ཀློ་

རྣམས་ཀྱིས་བྱས། དེ་ཡང་རང་རེའི་ཡུལ་དུ་བུ་སྟོན་བཞུགས་པའི་དུས་ཙམ་

ནས་ཡུལ་དབུས་སུ་བསྟན་པ་ལྷག་མེད་དུ་ཞིག་སྟེ་ལོ་འདི་སྙེད་སོང་ཞིང༌། དེ་

དག་གི་སྐབས་སུ་སྤྱིར་རྒྱ་གར་ན་བོདྷི་གཱ་ཡ་ཙམ་ལས་གནས་གཞན་རྣམས་

གར་ཡོད་ཀྱི་མིང་ཙམ་ཡང་མི་ཤེས་ཤིང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱོགས་འདིར་ཡང་ལོ་

དྲུག་ཅུ་ཙམ་གྱི་སྔོན་དུ་མུ་སྟེགས་གཅེར་བུ་བའི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ལས་གཞན་

ཅི་ཡང་མེད་ཅིང༌། ད་ལྟའི་དགོན་ཤུལ་འདི་དག་ཀྱང་ཕག་འཚོའི་བའི་ཞིང་

དུ་བྱས་ཏེ། ཐ་ན་ཆོས་འཁོར་སྐོར་བའི་གནས་ཡིན་པ་ཙམ་ཡང་ཤེས་དཀའ་

བར་གྱུར་པ་ན། ལྷོ་ཕྱོགས་སིངྒ་ལའི་གླིང་ནས་སྐྱེས་བུ་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་བདག་

ཉིད་ཆེན་པོ་དགེ་བསྙེན་དྷརྨཱ་པཱ་ལ་བྱ་བ་བྱོན་ཏེ། ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་

ལ་མ་ལྟོས་པའི་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་སྒོ་ནས། དྲང་སྲོང་སྨྲ་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་

ནགས་ཚལ་འདིར་གཙུག་ལག་ཁང་དང་མ་ཧཱ་བོ་དྷིའི་ཆོས་ཚོགས་བཙུགས།

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

227

སིངྒ་ལའི་གླིང་ནས་འདུལ་ཆོག་སྡེ་གསུམ་ཚང་བའི་དགེ་འདུན་སྤྱན་དྲངས་

ཏེ། སླར་ཡུལ་དབུས་མ་ག་དྷ་ན་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་སྣམ་སྦྱར་གྱི་རྒྱལ་མཚན་

གྱོན་པ་རྣམས་མིག་གིས་མཐོང་བར་གྱུར་ཅིང༌། དེ་མཚུངས་རྡོ་རྗེ་གདན། ཀ་

ལི་ཀ་ཏ། ཕྱི་གླིང་གི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་རྣམས་སུ་ཡང་གཙུག་ལག་ཁང་དང་

དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཙུགས་ཏེ། སླར་ཡང་རྒྱ་གར་དུ་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་མགོ་

བརྩམས་སོ།།

དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེས་རང་གིས་ཁུར་དུ་བྱས་པའི་བྱ་བ་

དག་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱས་ཤིང༌། དུས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་རང་ཉིད་ཀྱང་ཁྱིམ་ནས་

ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཤིང་

འཁོར་ལོ་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་བཞིན་པའི་ངང་ནས་སྐུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་

རྫོགས་ཏེ་ད་ལྟའི་མེ་གླང་འདི་བར་ལོ་ངོ་ལྔ་སོང༌། དེས་བཞེངས་པའི་མུ་ལ་

དྷ་ཀཱུ་ཊའི་གཙུག་ལག་ཁང་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་རུས་ཚན་པ་གཉིས་

ཡོད་པའི་གཅིག་ནི་རྡོ་འཇོག་ཡུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་རྙིང་པ་ཞིག་ལས་ཐོབ་

ཅིང༌། གཅིག་ནི་ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་གྱི་རི་ནས་རྙེད་པ་སྟེ་རིན་པོ་ཆེའི་གའུ་

དང་རྡོ་སྒྲོམ་དུ་བཅུག་པའི་ཕྱི་ལ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་རུས་ཡིན་ནོ་བྱ་བའི་

ལོ་ཉིས་སྟོང་གྀ་སྔོན་དུས་ཀྱི་ཡི་གེ་བཏབ་པ་བཅས་རྙེད་པས་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་

མེད་ཡིན་ནོ།། སྐུ་རུས་དེ་རྒྱུན་དུ་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་གྱི་བཞུགས་ཁྲིའི་ནང་

དུ་བཞུགས་ཤིང༌། ལོ་རེ་བཞིན་ཕྱི་གླིང་གི་ཟླ་བ་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་འཆར་

ཅན་གྱི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ་ཉ་གང་བ་ན་ཕྱི་རོལ་དུ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་དངོས་སུ་

228

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མཇལ་ཐུབ་ཅིང༌། ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་སྐོར་བ་རྣམས་སྡོད་སའི་མགྲོན་ཁང་

གི་ཁྱིམ་བདག་ཆེན་པོ་འབྱིར་ལུས་བརྒྱབ་པ་དང༌། གཞན་སིངྒ་ལ་དང་བྷར་

མའི་དྷརྨ་སཱ་ལ་བཅས་ཡོད་དོ། །སཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གྲུ་ཟན་ནས་ཊི་ཀ་བླངས་ཏེ་ཏ་

སིལ་དེ་བོ་རི་ཡ་བར་དང༌། དེ་ནས་མོ་ཊར་ནས་ཀུ་ཤི་ན་གར་ལ་སླེབས། དེ་

ནི་རྩ་མཆོག་གྲོང་ཡིན་ཅིང་དེང་སང་མིང་ལ་མ་ཐ་ཀུ་ཝར་ཟེར། རྒྱ་གར་ཤར་

ཕྱོགས་ན་ཡང་རྩ་མཆོག་གྲོང་སོགས་ཡོད་ཅིང༌། ནུབ་ཕྱོགས་ཨ་ཕ་ཀ་ནི་ས་

ཏན་དུ་ཡང་སྐུ་འཁྲུངས་པ། ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ། མྱ་ངན་འདས་པའི་གནས་

ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་ཡུལ་གྲུ་གཞན་མང་པོར་ཡང་ཡོད་མོད།

སྟོན་པ་རང་ཉིད་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་གི་ངོར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་

ནི་ཡུལ་དབུས་འདི་ཉིད་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་ནོ།།

བྷར་མས་བཞེངས་པའི་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཤར་མེ་ལི་གཅིག་

ལྷག་ཙམ་ན་མཆོད་རྟེན་ཞིག་པོ་ཨ་མྲའི་སྡོང་པོ་སྐྱེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་མུ་

ཀུ་ཊ་བྷན་དྷ་ན་བྱ་བའི་མཆོད་རྟེན་དེ་སྐུ་གདུང་ཞུགས་ལ་བཞུས་པའི་གནས་

ཡིན་ཅིང་དེང་སང་གི་མིང་ལ་རམ་བྷར་ཞེས་ཟེར། དེ་གྱད་ཀྱིས་དབུ་རྒྱན་

བཅིང་བའི་མཆོད་རྟེན་ཞེས་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་ལགས། རྩ་མཆོག་གྲོང་

ནས་མོ་ཊར་ལས་གོ་རག་བུར་ལ་འགྲོ། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་མཐའ་ན་གོ་རག་ན་

ཐ་ཕན་བྱ་བའི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གྲུབ་ཐོབ་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་གི་གོ་རཀྵའི་

བཞུགས་གནས་ཡིན་ཟེར་ཞིང༌། གྲུབ་ཆེན་དེའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཕྱི་རོལ་པའི་

ལུགས་དང་བསྲེས་ནས་འཛིན་པ་རྣ་བ་ལ་ཨ་ལོང་ཆེན་པོ་བཏགས་པའི་སྡེ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

229

ཚན་དེ་དག་ཡིན་ཅིང་ད་དུང་གྲུབ་ཆེན་དེའི་དོ་ཧ་ཡང་འདོན་པར་བྱེད། གོ་

རག་བུར་ནས་རི་ལིར་ཞུགས་ནས་ནོ་ཏན་བ་དང་དེ་ནས་མེ་ལི་བདུན་བརྒྱད་

ཙམ་སོང་བས་ལིམ་བི་ནི་ལ་སླེབས། དེང་སང་མིང་ལ་རུ་མན་དེ་ཞེས་ཟེར།

དེ་ནི་སྟོན་པ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་གནས་ཡིན། དེར་སྒྱུ་འཕྲུལ་མའི་སྐུ་བརྙན་དང༌།

ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་ལ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལོ་ཉེར་གཅིག་པར་ཕྱོགས་

དེར་སླེབས་ནས། ཕྱོགས་འདིར་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་སོ།། ཞེས་རྡོ་རིང་

བསླང་བ་ཡིན་བྱ་བའི་ཡི་གེ་ཅན་ཡོད། ལིམ་བི་ནིའི་ནུབ་ཕྱོགས་མེ་ལི་ལྔ་

དྲུག་ཙམ་ན་ཀ་པིལ་བསྟུསེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤུལ་ཡོད་ཅིང་དེང་སང་གི་

མིང་ལ་ཏི་ལོ་ར་ཀོ་ཊི་ཟེར། དེ་ནས་མེ་ལི་གཅིག་ཙམ་ན་དིག་ལི་བ་བྱ་བར་

སངས་རྒྱས་འཁོར་བ་འཇིག་གི་ཁྲོན་པ་སྔོན་གྱི་ཁ་བྱང་བཏབ་པ་ཡོད།

དེ་ནས་སྔར་གྱི་རི་ལི་ནས་ཕ་རན་ད་དང་དེ་ནས་ཊི་ཀ་ཉོས་ཏེ་བར་

རམ་བུར་བར་འགྲོ། བར་རམ་བུར་ནས་མེ་ལི་བཅུ་ཙམ་སོང་ན་མཉན་ཡོད་

ཤྲལྦ་སྟིལ་སླེབས། དེང་སང་གི་མིང་ལ་ཧེ་ཊ་མ་ཧེད་ཟེར། བྷར་མའི་དྷརྨ་སཱ་

ལ་དང་ཉེ་བ་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་ཛེ་ཏ་བ་ནམགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་

གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བའི་ཤུལ་ཡོད་ཅིང༌། དེར་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་བཞུགས་

པའི་གཙུག་ལག་ཁང་སྟེ། ༡ ར་ཛ་ཀུ་ཊི། ༢ ཀཽ་ཤམ་བའི་ཀུ་ཊི། ༣ ཀ་ཀེ་རི་ཀུ་

ཊི། ༤ གན་དྷ་ཀུ་ཊིདྲི་གཙང་ཁང་བཞི་ཀའི་ཤུལ་ཡོད། དེ་ལ་གན་དྷ་ཀུ་ཊི་ནི་

སྟོན་པ་བཞུགས་པའི་གཟིམ་སྤྱིལ་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང༌། སྤྱིར་མཉན་ཡོད་འདི་

ནི་སྟོན་པའི་བཞུགས་གནས་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བྱེད་

230

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚལ་རང་ལ་དབྱར་ཉི་ཤུ་དང༌། རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་ཤར་གྱི་ཀུན་དགའ་

ར་བར་དབྱར་ལྔ་སྟེ་ཁྱོན་བསྡོམས་པས་ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བཞུགས། མཆོག་ཟུང་

གཉིས། ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ། གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག འོད་སྲུངས། འཆར་ཀ། རྟ་ཐུལ་

ལ་སོགས་པ་སྟོན་པའི་འཁོར་གྱི་གཙོ་བོ་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཅུ་ཞེས་

གྲགས་པ་དེ་ཀུན་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་གནས་འདིར་ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་ཤ་སྟག་

ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ་བསྟན་པའི་གནས་ཀྱང་འདི་ཡིན།

རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་ནས་བྱང་དུ་བལྟས་ན་སོ་ཕག་གི་ལྕགས་རི་ཞིག་པོ་སྒང་

བརྒྱུད་ལྟ་བུ་མཐོང་བ་དེ་མཉན་ཡོད་དུ་ཡོད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤུལ་ཡིན་ཅིང་

དེའི་ཤར་ངོས་ན་གྲོང་ཐོར་རེ་བ་ཞིག་མཐོང་བ་དེ་ཤར་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བའི་

ཤུལ་ཡིན་ནམ་ཟེར། དེས་ན་མཉན་ཡོད་འདི་ནི་རང་རེ་སངས་རྒྱས་པ་ཀུན་

གྱིས་མཐོང་ན་སྟོན་པའི་མཛད་སྤྱོད་ཀུན་ལ་དྲན་གསོས་ཐེབས་པའི་གནས་

ཡིན་མོད་གནས་སྐོར་བ་རྣམས་ཨམ་འབར་སར་ལ་འགྲོ་བའི་གནས་ནས་

གཡས་བསྐྱུར་གཡོན་བསྐྱུར་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བ་འདི་བློ་ཕམ་ཆེ། སླར་བར་རམ་

བུར་ནས་ཊི་ཀ་བླངས་ཏེ་ལ་ག་ནཽ་དང་དེ་ནས་བ་ཁ་ན་བར་དང༌། དེ་ནས་མེ་

ལི་འགའ་ཙམ་སོང་ན་སང་ཁ་ས་ལ་སླེབས། དེ་ནས་སྟོན་པས་ཡུམ་ལ་ཆོས་

གསུངས་པའི་སླད་དུ་ལྷ་ཡུལ་དུ་དབྱར་གཅིག་བཞུགས་ཤིང་སླར་འཛམ་གླིང་

དུ་བབས་པའི་གནས་ཡིན། དེར་སྔོན་བཙུན་པ་ཐང་ཟན་གྱིས་གཟིགས་པའི་

མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་གི་ཏོག་གླང་ཆེན་གྱི་གཟུགས་ཞིག་ས་མིག་ལྟ་བུར་

ཡོད། དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་གནས་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

231

གནས་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཅིང་རི་ལི་བརྒྱུད་ན་ཕན་ཚུན་དེ་ཙམ་གྱི་

ཐག་རིང་མིན་པས་ཅིས་ཀྱང་མཇལ་ཐུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱའོ།། བི་ན་ར་སི་

ནས་ཨ་ལ་ཧ་བ་ད་དང་དེ་ནས་བྷ་ར་ཝ་རི་བར་སོང་ནས་མོ་ཊར་ལས་མེ་ལི་

མང་ཙམ་སོང་བ་ན་ཆུ་བོ་ཡ་མུ་ནའི་འགྲམ་དུ་ཀཽ་ཤམ་བིའི་ཤུལ་ཡོད་པ་དེར་

དེང་སང་ཡང་ཀོ་ཤམ་ཟེར། དེར་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་དང་ཞིང་གི་དཀྱིལ་

ན་སྔོན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལྕགས་རི་གསལ་ཙམ་ཡོད། འདིར་བློན་པོ་གདངས་

ཅན་གྱིས་སངས་རྒྱས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ལོ་གཅིག་བཞུགས། ཀཽ་ཤམ་བི་ནས་ལྷོ་

ཕྱོགས་རྒྱང་རིང་པོ་ན་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་ཀྱང་གསལ་བར་མཐོང༌། ཡང་བི་

ན་ར་སི་ནས་ཕེ་ཟ་བ་ད་དང་དེ་ནས་ཆུ་བོ་ས་ར་ཡུའི་ལྷོ་འགྲམ་དུ་ཨ་ཡོ་དྷ་ཡ་

ཡོད། དེ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་འཐབ་པ་མེད་པ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བྱེད་རཱ་མ་འཁྲུངས་པའི་

གནས་ཡིན་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་དྲུག་གི་ནང་ཚན་ས་ཀེ་ཏ་གནས་བཅསཡང་དེ་

ཡིན། ཨ་ལ་ཧ་བ་ད་ནས་དྷི་ལི་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་ཐོག་མར་ཨ་རག་བྱ་བར་

སླེབས། དེར་ཀླ་ཀློའ་ིརྒྱལ་པོ་ཤ་ཇང་གི་བཙུན་མོའ་ིམཛེས་མ་མུཾ་ཏ་ཇིརོ་ཁང་

འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་དེ་ཡོད། བྱིན་རླབས་ནི་བཤད་རྒྱུ་མེད་ལ། ངོ་མཚར་

ནི་བཤད་ན་མི་འཛད་པས་འདིར་མ་བྲིས།

ཨག་ར་ནས་སོང་ན་མ་ཐུ་ར་ལ་སླེབས། དེ་ནི་བཅོམ་བརླག་གི་ཡུལ་

ཏེ་ད་དུང་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ། དེར་སྟོན་པ་ཡང་བྱོན་ཅིང་འཕགས་པ་ཤ་ནའི་

གོས་ཅན་ཀྱང་ཡུན་རིང་བཞུགས། སྔོན་རྒྱལ་བསྟན་ཤིན་ཏུ་དར་བའི་གནས་

ཡིན། ད་མུ་སེམ་འགྲེམས་སྟོན་ཁངཁང་དུ་ཕྱོགས་དེ་ནས་རྙེད་པའི་སྐུ་བརྙན་

232

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྣམས་བཞུགས། བཅོམ་བརླག་བྱང་གངྒཱ་དང་ཡ་མུ་ནའི་བར་གྱི་ཡུལ་དེ་

རྣམས་པཉ་ཙལྔ་ལེན་གྱི་ཡུལ་ཡིན། དེ་ནས་དྷི་ལི་ལ་སླེབས་ཤིང་ཕྱོགས་དེ་

སྔོན་གྱི་ཀུ་རུའི་ཡུལ་ཡིན། དྷི་ལི་ནས་རི་ལི་ལ་ཞུགས་ཏེ་ཨ་མྲ་ལ་དང་ཛ་

ལན་དྷ་ར་བརྒྱུད་ནས་ཨམ་བྷར་སར་ཨ་མྲི་ཏ་སརདུ་སླེབས། ཨམ་བྷར་སར་

ནི་གུ་རུ་ན་ཀ་དེ་བོའ་ིགནས་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཅིང༌། གུ་རུ་དེ་རབ་བྱུང་

བརྒྱད་པའི་ས་མོ་གླང་གི་ལོ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ཧོར་དང་ཉེ་བའི་གྲོང་ཞིག་ཏུ་

ཚོང་དཔོན་ཀ་ལུ་བྱ་བའི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཏེ་ད་ལྟའི་མེ་གླང་འདི་བར་ལོ་དྲུག་

བརྒྱ་དང་བཞི་སོང༌། དགུང་ལོ་བདུན་ཅུ་པ་ལ་སྐུ་གཤེགས་ཤིང་དེའི་རྗེས་སུ་

གུ་རུའི་ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་པ། རཱ་མ་ད་ས་དང༌། གོ་བིནྡ་སིངྷ་སོགས་གུ་རུ་

དགུ་ཙམ་བྱོན། ཁོང་གི་ཆོས་བརྒྱུད་དེ་ལ་སི་ཀ་ཟེར་བ་དེང་སྐབས་སིག་ཏུ་

འབོད་པའི་སྐྱེ་བོ་རང་བཞིན་བཟང་ཞིང་སྦྱིན་པ་ལ་དགའ་བ་ནང་པ་དང་ཁྱད་

མེད་པ་དེ་དག་བྱུང་བ་ཡིན། ཨམ་འབར་སར་ནས་པ་ཐཱན་ཀོ་ཊི་དང༌། དེ་ནས་

ནག་རོ་ཊ་བར་རི་ལིར་འགྲོ། ནག་རོ་ཊར་མ་སླེབས་པའི་གྲུ་ཟན་གཉིས་ཀྱི་

གོང་དུ་ཀཱང་ར་བྱ་བར་སླེབས། ཆུའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་ངོས་སུ་གྲོང་ཁྱེར་ཀཱང་

ར་ཡོད། དེ་ནི་གནས་ཆེན་ཉེར་བཞིའི་ནང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་ཛ་ལན་དྷ་ར་བྱ་

བའི་གྲགས་ཆེན་དེ་ཡིན་ཞིང༌། རྗེ་རྒོད་ཚང་པ་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་དང༌། དེའི་སློབ་

མ་ཨོ་རྒྱན་པ་དང༌། སྟག་ཚང་རས་པ། རང་རིག་རས་པ་སོགས་སྔར་ཕྱོགས་

འདིར་བྱོན་པ་སོ་སོའ་ིརྣམ་ཐར་དུ་གསལ། ལྷག་པར་རྒོད་ཚང་པ་དེ་འདིར་ལོ་

ཕྱེད་ཙམ་བཞུགས་ཤིང་གནས་བཤད་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་པས་ཐེ་ཚོམ་ཐམས་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

233

ཅད་ཆོད་པ་ཡོད། མཇལ་ས་གཙོ་བོ་ཀཱང་ར་མན་དིར་ནང་དུ་མགོ་ལྟ་བུའི་

ལིངྒ་དེ་ཡིན། ཀཱང་རར་མ་སླེབས་གོང་དུ་ཛ་ལ་མུ་ཁི་བྱ་བར་སླེབས། དེར་ས་

ལ་མེ་འབར་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ཡང་རྒོད་ཚང་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ།

ནག་རོ་ཊ་ནས་མོ་ཊར་ཞུགས་ཏེ། མན་དེ་གྲོང་བརྒྱུད་ནས་མཚོ་པདྨ་

ར་བལ་སར་དུ་སླེབས། ཡང་མན་དེའི་ཆུ་བརྒྱུད་ནས་མོ་ཊར་ལས་ཀུ་ལུ་

ལ་སླེབས། ཡུལ་དེ་ལ་བོད་སྐད་དུ་ཉུང་ཏི་ཟེར། དེ་གནས་ཆེན་ཉེར་བཞིའི་

ནང་གི་ཀུ་ལུ་ཏ་ཡིན་པར་གཞུང་མང་པོར་གསུངས་ཤིང༌། བུ་སྟོན་གྱི་བདེ་

མཆོག་སྤྱི་རྣམ་དུ་གར་ཞའི་རྒྱབ་ཉུང་ཏིའི་ཕུག་ཅེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་

བཤད། པུས་མོ་ལྟ་བུའི་ལིངྒ་ནི་ཤར་རིའི་རྩེ་ན་ཡོད་པའི་ལྷ་རྟེན་གློག་གི་

དབང་ཕྱུག་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཟེར། འོན་ཀྱང་བུ་སྟོན་གྱིས་བྲག་ཕུག་ཅིག་ན་ཡོད་

པར་གསུངས། ཀུ་ལུའི་བྱང་དུ་རོ་ཐང་ལ་བརྒལ་ན་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ག་ཞ་མཁའ་

འགྲོའ་ིགླིང་ཞེས་འབྲི་གུང་སྐྱོབ་པས་བསྔགས་པ་དེར་སླེབས། དེར་དྲིལ་བུ་རི་

རི་དང༌། ལུང་སྨད་དུ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་བྱ་བའི་སྤྱན་རས་

གཟིགས་ཀྱི་སྣང་བརྙན་ངོ་མཚར་ཅན་དེ་བཞུགས། འཕགས་པའི་བཞུགས་

ས་ནས་མར་ལ་ཚ་ལམ་ཙམ་གྱི་སར་བྷག་བ་ཏེ་བྱ་བ་ལྷ་མོ་བགྲོད་དཀའི་

གནས་ཤིན་ཏུ་གཉན་པ་དེ། གནས་ཆེན་ཉེར་བཞིའི་མ་རུ་ཏ་ཡིན་ཞེས་བླ་མ་

འགའ་རེས་གསུངས། ཡང་ཨམ་འབར་སར་ནས་ལ་ཧོར་དུ་སོང་ན་དེའི་མུ་

སིམ་ཁང་འགྲེམས་སྟོན་ཁངདུ་སྟོན་པ་དཀའ་སྤྱད་པའི་རྡོ་སྐུ་ངོ་མཚར་ཅན་དེ་

ལ་སོགས་པ་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་མང་དུ་བཞུགས། ལ་ཧོར་ནས་ར་ཝལ་པིན་

234

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཊི་དང་དེ་ནས་གྲུ་ཟན་བཞི་ཙམ་ན་ཏག་སི་ལ་ལ་སླེབས། དེ་ནི་རྡོ་འཇོག་བྱ་

བའི་ཡུལ་སྟེ་སྔོན་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང༌། གྲོང་

ཁྱེར་དྲུག་གི་རྒྱལ་བུ་རྣམས་ཡོན་ཏན་སློབ་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་ཡིན། སྨན་པ་

འཚོ་བྱེད་གཞོན་ནུས་ཀྱང་དང་པོར་སྨན་འདི་ནས་བསླབས། རང་རེའི་རྒྱལ་

པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའ་ིདུས་ཙམ་ན་ཡུལ་འདིར་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེ་དར་ཞིང༌།

ད་ལྟ་ཡང་དྷརྨ་ར་ཛི་ཀིའི་མཆོད་རྟེན་དང་སྔོན་གྱི་དགོན་ཤུལ་མང་པོ། གྲོང་

ཁྱེར་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཤུལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ནས་རྙེད་པའི་སྐུ་

བརྙན་རྣམས་དེ་ཀའི་མུ་སིམ་ན་བཞུགས་སོ།།

ཏག་སིལ་ནས་རི་ལི་བརྒྱུད་དེ་ནུབ་ཏུ་སོང་ན་པིས་ཤྭ་ཝར་ཡང་མི་

རིང༌། དེ་ནི་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་འཁྲུངས་གནས་ཡིན། ཨ་ལ་ཧ་བ་དའམ་

ལག་ནཽ་ནས་བྷམ་བྷེ་ཕྱོགས་སུ་སོང་བས་སན་ཅི་ལ་སླེབས། དེར་ཆོས་རྒྱལ་

མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་ངོ་མཚར་བའི་སྒོ་བཞི་དང་ལྡན་པ་དེ་ཡོད།

དེ་ནས་ཨུ་ཇེན་ལ་སླེབས། དེ་ནི་རྒྱལ་པོ་རང་སྣང་གི་གྲོང་ཁྱེར་འཕགས་རྒྱལ་

ཡིན་ཅིང་འཕགས་པ་ཀ་ཏ་ཡ་ནས་བསྟན་པ་དར་བར་མཛད་པའི་གནས་

ཡིན། དེ་ནས་སླར་ཡང་བྷོམ་བྷེ་ཕྱོགས་སུ་སོང་བས་འཇལ་གྷོན་གྲུ་ཟིན་ལ་

ཐུག་ཅིང་དེ་ནས་བབས་ཏེ་མོ་ཊ་ལས་ཨ་ཇན་ཏ་ལ་སླེབས། དེ་ནི་དེང་འཇིག་

རྟེན་ན་གྲགས་པའི་གནས་ངོ་མཚར་ཅན་ཏེ། ཕྱི་བྲག་རི་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་

ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་པར་ཡོད་པ། ལྡེབ་རིས་ལ་སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་དང་སྐྱེས་

རབས་ཀྱི་རི་མོ་ངོ་མཚར་བས་བརྒྱན་པ། ནང་གི་ཀ་གདུང་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

235

ཁང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྲག་ཧྲིལ་པོ་གཅིག་ལས་བཟོས་པ་སོགས་བློའ་ི

ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ངོ་མཚར་ཅན་དེ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སའི་སྙིང་པོ་ལྟ་བུ་

ཡིན་ནོ། །བྲག་ཕུག་དེར་དེང་སང་གླིང་ཆེན་དྲུག་གི་མི་ཐམས་ཅད་འགྲོ་ཞིང་

ནང་ཐམས་ཅད་དུ་གློག་ཞུ་ཡར་སྦར་ཡོད། ཨ་ཇན་ཏ་ནས་མོ་ཊ་ལས་མི་རིང་

བར་ཨེ་ལོར་ལ་སླེབས། དེང་སང་གི་མིང་ཝ་རུལ་ཟེར། དེར་ཡང་བྲག་གི་ལྷ་

ཁང་སྔ་མ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པ་ཡོད། སླར་ཨའོ་རང་ག་བྷད་ནས་རི་ལི་ལ་

ཞུགས་ཏེ་སོང་བས་མན་མ་ད་དང༌། དེ་ནས་ཀ་ལཡན། དེ་ནས་ལུ་ན་བ་ལ་

དང༌། དེ་ནས་རྐང་ཐང་ལ་མེ་ལི་གསུམ་ཙམ་སོང་ན་ཀར་ལེ་བྱ་བའི་བྲག་ཕུག་

གི་ལྷ་ཁང་ཆེན་མོ་མི་སྟོང་ཕྲག་ཙམ་ཤོང་བ་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་དུས་ཙམ་

ན་བྱུང་བ་ཞིག་ཡོད། ཡང་པ་ཊ་ན་ནས་མུ་ཟ་ཕར་ཕུར་ལ་སོང༌། དེ་ནས་མོ་

ཊར་ལས་བྷ་ཁ་ར་བྱ་བར་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོར་རིང་དང༌། དེ་ནས་མེ་ལི་གཉིས་

ཙམ་ན་བྷ་ས་ར་བྱ་བའི་གྲོང་དང་ཉེ་བར་བཻ་ཤ་ཡ་ལི་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་ཤུལ་

ཡོད། མུ་ཟ་ཕར་ཕུར་ནས་རག་སོལ་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་ས་གོ་ལི་བྱ་བའི་གྲུ་

ཟན་ནས་རི་ལི་བརྗེས་ཏེ་ཅུང་ཟད་སོང་ན་བེ་ཏི་ཨ་ལ་སླེབས། འདིའི་མིང་ལ་

སྔོན་བི་དེ་ཧ་ཟེར་ཞིང་ལུས་འཕགས་ཀྱི་ཡུལ་བྱ་བ་ཡིན། སྟོན་པ་ཡང་ཕྱོགས་

འདིར་ཕེབས་ཅིང་རྒྱལ་པོ་མ་སྐྱེས་དགྲའི་ཨ་མ་ཡང་ཡུལ་འདི་ནས་ཡིན།

དེར་གནས་བསྐོར་བ་ཞིག་གི་དག་སྣང་ལ་ཤར་བའི་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་གྱི་ཕོ་

བྲང་ཞིག་ཀྱང་ཡོད། དེ་རག་སོལ་ལ་འགྲོ་ཞིང་དེ་བལ་ཡུལ་གྱི་ས་མཚམས་

ཡིན། རག་སོལ་ནས་རིལ་ཆུང་དང་མོ་ཊར་བརྒྱུད་ནས་ལ་རྩ་བར་དང༌། དེ་

236

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནས་རྐང་འགྲོས་ཀྱིས་ཉིན་གཉིས་ལ་བལ་ཡུལ་མཐིལ་དུ་སླེབས། དེར་རྟེན་

གྱི་གཙོ་བོ་རང་བྱུང་མཆོད་རྟེན་ཤིང་ཀུན་དང༌། བྱ་རུང་ཁ་ཤོར། སྟག་མོ་

ལུས་སྦྱིན་སོགས་གནས་རྟེན་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་དང༌། གཞན་ཡང་དམ་པ་འགའ་

ཞིག་གིས་ཡུལ་འདི་ལི་ཡུལ་དུ་ངོས་བཟུང་བ་ལ་བརྟེན། གླང་རུ་ལུང་བསྟན་

ལ་གསུངས་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་འདིར་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་དོ།།

ཕྱོགས་འདིར་བོད་རིགས་དང༌། བལ་པོ་བོད་སྐད་ལ་བྱང་བ་མང་དུ་

ཡོད་ཅིང༌། གནས་རྣམས་ཀྱང་རྩད་གཅོད་བདེ་བས་འདིར་ཞིབ་ཏུ་མ་བྲིས།

ཡང་གཱ་ཡ་ནས་ཀ་ལི་ཀ་ཏར་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་སུལ་ཏན་གན་ཇི་བྱ་བའི་གྲུ་

ཟན་ལ་སླེབས། དེར་གྲོང་དང་ཉེ་བའི་གངྒཱའི་ཆུ་དཀྱིལ་ན་བྲག་རི་ལྷ་ཁང་ཅན་

ཞིག་ཡོད་པའི་ཚུར་ངོས་ཀྱི་ཆུ་འགྲམ་བྲག་རི་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་ས་དེ་བི་ཀྲ་

མ་ཤི་ལའི་དགོན་ཤུལ་ཡིན་ཀྱང་ས་མ་བརྐོས་པས་ས་མིག་འདི་ཡིན་ད་དུང་

མི་ཤེས། དེ་ནས་སོང་བས་བྷང་གལ་པུར་དུ་སླེབས་ཤིང་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་བྷངྒ་

ལའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏེ་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོ་དང་ཇོ་བོ་རྗེ་འཁྲུངས་པའི་གནས་

ཡིན་ཅིང་ཡུལ་ཙམ་པ་ཡང་དེ་ཡིན། ཟ་ཧོར་རམ་ས་ཧོར་ཡང་དེ་དང་ཉེ་བར་

སྔོན་གྱི་ཕོ་བྲང་གི་ཤུལ་སོགས་ཡོད་ཟེར། ཀ་ལི་ཀ་ཏ་ནས་རི་ལི་དང་འཇའ་

ཙི་ལས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཆེར་མི་རིང་བ་ན་ཅི་ཊ་གོང་ཡོད། དེར་ནི་མ་ཧཱ་མུ་

ནིའི་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་དང་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་མང་དུ་བཞུགས། ཡུལ་

དེར་ནི་སྔོན་ནས་ད་ལྟའི་བར་བསྟན་པ་མ་ཉམས་པར་བཞུགས་ཤིང༌། པཎ་

ཌི་ཏ་ནགས་ཀྱི་རིན་ཆེན་བྱོན་ས་ཡང་འདི་ཡིན་པར་སེམས། ཡང་པརྦ་ཏི་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

237

པུར་ནས་གྷོ་ཧ་ཊ་བར་རི་ལི་དང་དེ་ནས་མེ་ལི་བཅུ་བདུན་སོང་ན་ཤར་རྩ་

མཆོག་གྲོང་མ་ཧཱ་མུ་ནིཡོད། དེ་ནི་གནས་ཆེན་ཉེར་བཞིའི་ཡ་གྱི་ཀ་མ་རཱུ་པ་

ཡིན་འདུག་ཅིང༌། སྔོན་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀའི་བསྟན་པ་ཤིན་ཏུ་དར་བའི་

གནས་ཡིན། ཡང་ཀ་ལི་ཀ་ཏ་ནས་མེ་རྡི་ལ་ས་ལ་འགྲོ་བའི་རི་ལི་ལ་ཞུགས་

ཏེ་ཕྱིན་པས་ཐོག་མར་ཨོ་རི་ས་ལ་སླེབས། ཡུལ་དེ་ནི་ཨོ་ཊི་བི་ཤའམ་ཀ་ལིང་

ཀའི་ཡུལ་ཏེ་སྔོན་གསང་སྔགས་དར་བའི་གནས་ཡིན་ཅིང་ད་དུང་ཡང་དེར་

ནི་ནང་པའི་སྔགས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཡོད་ཅེས་ཟེར། ཡུལ་དེར་རྒྱ་མཚོའི་

འགྲམ་དང་ཉེ་བ་ན་པུ་རིཛ་གད་ན་ཐ་བྱ་བའི་ཁྱབ་འཇུག་གི་ལྷ་ཁང་ངོ་མཚར་

ཅན་དེ་ཡོད། ཨོ་རིས་ནས་སྔར་གྱི་རིལ་ལམ་བརྒྱུད་དེ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་སོང་བ་

ལས་ཆུ་བོ་ཀྲི་ཥཎ་བརྒལ། རྦེ་ཟ་བ་དེའི་གྲུ་ཟན་ནས་རི་ལི་བརྗེས་ཏེ་རྒུན་ཏུར་

ལ་འགྲོ། དེ་ནས་མོ་ཊར་ལས་ཤྲི་དྷ་ན་ཀ་ཊ་ལ་སླེབས་ཅིང་དེ་འབྲས་སྤུངས་

མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་ཤུལ་འཁྲུལ་མེད་དེ་ཡིན། དེ་ནས་མེ་ལི་བཅོ་ལྔ་ཙམ་ཆུ་

འགྲམ་ཕྱོགས་སུ་སོང་བས་ན་ག་རཾ་རྫུ་ན་ཀོན་ཊ་བྱ་བ་ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་གྱི་

རི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་བཞུགས་ས་དེར་སླེབས། དེར་མཇལ་རྒྱུ་ཡང་མང་པོ་

ཡོད།

དེ་ནས་གུན་དར་ནས་སླར་རི་ལི་ལ་ཞུགས་ཏེ་ཊེ་ན་ལི་དང་དེ་ནས་

མེ་རྡིར་ས་བརྒྱུད་དེ་ར་མེ་ཤྭ་ར་བར་འགྲོ། ར་མེ་ཤྭ་ར་ཡང་གནས་ཆེན་ཉེར་

བཞིའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ནས་མེ་གྲུ་ལས་མཚོ་ལ་ཅུང་ཟད་སོང་

བས་སིངྒ་ལའི་གླིང་དུ་སླེབས། དེར་རྩ་བའི་སྡེ་པ་གནས་བརྟན་པ་ལས་གྱེས་

238

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པའི་དགེ་འདུན་གྲངས་མེད་པ་བཞུགས་ཤིང་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་དར། འཇིགས་

མེད་རི་དང༌། རྒྱལ་བྱེད་ཚལ། གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་གསུམ་ཀའི་གནས་

གཞི་དག་ཀྱང་གླིང་འདིར་ཡོད། སྟོན་པ་འདས་ནས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་ན་

དྷརྨ་ཨ་ཤྭ་ཀའི་སྲས་གནས་བརྟན་དབང་ཆེན་སྡེ་དང༌། དེའི་སྲིང་མོ་འཕགས་

མ་དགེ་འདུན་རྩ་ལག་མ་གཉིས་ཀས་གནས་འདིར་བསྟན་པ་ཐོག་མར་སྤེལ་

ཞིང༌། དེ་ནས་བཟུང་བཙུན་པ་སངས་རྒྱས་དབྱངས་དང༌། དགྲ་བཅོམ་མ་ལླི་

ཡ་དེ་བ། གནས་བརྟན་སྐྱབས་མཛད་ལ་སོགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་རྣམས་

དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྐར་རྒྱལ་དང༌། འཇིགས་མེད་དང༌། རུ་ཏ་ག་མི་ན་

དང༌། པར་ཀྲམ་བ་ཧུ་ཟིལ་གནོན་དཔུང་པསོགས་བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་

ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལོ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་

གི་ཡུན་གནས་ཤིང༌། ནང་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཀུན་ལས་རྒན་ཤོས་ལྟ་བུ་ཡིན།

ནང་གསེས་ཀྱི་མཁན་བརྒྱུད་མི་འདྲ་བའི་སྡེ་པ་གསུམ་བཞུགས། གནས་

བརྟན་པའི་ལུང་ལ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ལས། འདུལ་བ་ལ་ཕམ་པ་སོགས་པའི་སྡེ་

ཚན་བདུན། མདོ་སྡེ་ལ་ལུང་རིང་པོ་དང༌། བར་མ་ལ་སོགས་པ་སྡེ་ཚན་ལྔ༌།

མངོན་པ་ལ་ཁམས་ཀྱི་གཏམ་ལ་སོགས་པ་བདུན། དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་མདོ་

ཕྲན་དུ་མ་དང༌། དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་སངས་རྒྱས་དབྱངས་སོགས་

ཀྱིས་མཛད་པ་བཅས་རྒྱ་ཆེར་ཡོད་དོ། །རྟེན་གྱི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ནི་ཀན་དྷི་

ན་ཀ་ལིངྐའི་རྒྱལ་པོའ་ིགདུང་སྐལ་སྟོན་པའི་ཚེམས་མཆེ་བ་དང༌། ཨ་ནུ་ར་

དྷ་པུ་ར་ན་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་སྐྱེས་སུ་གནང་བའི་བྱང་ཆུབ་ཤིང༌། རི་བོ་ཤྲཱི་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

239

པ་དིའི་རྩེར་སྟོན་པའི་ཞབས་རྗེས་བཅས་ཡོད། ས་ག་ཟླ་བའི་ཉའི་ཉིན་མོར་

འཇིག་རྟེན་ན་དཔེ་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་སྟོན་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ།།

སིངྒ་ལ་ཡི་གནས་བརྟན་སྡེ་པ་དང༌། །

གངས་རིའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་གཉིས། །

སྟོན་པ་གཅིག་གིས་བསྐྱངས་པའི་སློབ་མ་སྟེ།

བཅོ་བརྒྱད་སྡེ་པ་ནུབ་པའི་ལྷག་མ་ཉིད། །

ཅེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ།།

ཀ་ལི་ཀ་ཏ་ནས་སྒོར་བཅོ་ལྔ་ཙམ་ལ་འཇའ་ཙི་ནས་ཕྱིན་པས་བྷར་མ་

རན་གུན་དུ་སླེབས། དེར་ཡང་དགེ་སློང་ཁྲི་ཕྲག་དུ་མ་བཞུགས་ཤིང༌། ཡོངས་

སུ་གྲགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་གསེར་གྱི་པ་རྒོ་དྷ་དེ་ནི་སྟོན་པས་ཐོག་

མར་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་གསུང་ཡུལ་གྱི་ཚོང་པ་ག་གོན་དང་བཟང་

པོ་གཉིས་བྷར་མ་ནས་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་པའི་དབུ་སྐྲ་དང་སེན་

མོ་བླངས་ཏེ་མཆོད་རྟེན་བརྩིགས་པ་ཡིན་ཅེས་ཁོང་དག་ཟེར། རན་གུན་ནས་

སིངྒ་པུར་བར་སྒོར་ཉི་ཤུ་ཙམ་རིལ་གླ་དང་དེ་ནས་འཇའ་རྩི་ལས་སྒོར་བཅུ་

ཙམ་ན་སུམ་ཏར་ལ་སླེབས། དེ་ནི་གསེར་གླིང་སྟེ་བསྟན་པ་ནི་མེད། གསེར་

གླིང་གི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་འཇའ་བའམ་འབྲུའི་གླིང་ཡོད། ཞི་བ་སྦས་པའི་སྐབས་

གླིང་འདི་ད་དུང་ཡང་བསྟན་པ་གནས་ཚུལ་བཤད། སིངྒ་པུར་ནས་འཇའ་རྩི་

ལས་སྒོར་བཞི་བཅུ་ཙམ་གྱིས་སླེབས། དེར་བསྟན་པ་ནི་མེད། བྷ་རོ་བྷ་དུར་

བྱ་བའི་སྔོན་གྱི་མཆོད་རྟེན་རི་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ། བང་རིམ་གྲུ་བཞི་པ་ལྔ༌། ཟླུམ་

240

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པོ་དྲུག ཟླུམ་པོ་འོག་མར་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་སོ་གཉིས། དེའི་སྟེང་མར་ཉེར་

བཞི། དེའི་སྟེང་མར་བཅུ་དྲུག དབུས་སུ་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་གཅིག་བཅས་ངོ་

མཚར་བའི་རྨི་ལམ་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གནས་བསྐོར་

བ་ཞིག་གིས་གསར་དུ་མཐོང་ན་འབྲས་སྤུངས་མཆོད་རྟེན་དུ་བྱེད་རྒྱུར་

འདུག་ཅིང༌། མན་ལུང་གུ་རུའི་དགོངས་ཚོད་ཀྱང་དེ་ཡིན་རྒྱུར་འདུག་གོ།

བྷར་མའི་ཤར་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཆུ་ཐོག་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་སི་

ཡམ་གྱི་ཡུལ་ཡོད་ཅིང༌། དེར་བསྟན་པ་ཤིན་ཏུ་དར། དགོན་གནས་ཆེ་ཆུང་

སྡོམ་པ་རང་ཡང་ཆིག་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་དང༌། རྒྱལ་ས་ འབེན ་ཀོག་ཏུ་

ཕར་ཀེའོ་བྱ་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་ལྷའི་དབང་པོས་བཟོས་པར་གྲགས་

པའི་མརྒད་ལས་གྲུབ་པའི་སྟོན་པའི་སྣང་བརྙན་འཛམ་གླིང་གི་ནོར་གྱི་རིན་

ཐང་ཅན་དུ་གྲགས་པ་བཅས་བཞུགས། དེ་ལྟར་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་གཙོ་

བོ་དར་བའི་ཡུལ་ནི་བྷར་མ། སི་ཡམ། སིངྒ་ལ་གསུམ་པོ་འདི་ཡིན་ལགས།

སི་ཡམ་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཨིན་ཊོ་ཅི་ནའི་ཡུལ་དུ་ཡང་བསྟན་པ་དར་ཞིང་དགེ་

སློང་མང་དུ་བཞུགས། རྒྱ་སྐད་དུ་ཡུལ་འདི་ལ་ཀ་མཔོ་ཇ་ཞེས་གྲགས། རྒྱ་

ནག་སྟོང་ཁུན་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་ཡུལ་འདིའི་རྒྱལ་ས་རྙིང་པའི་མིང་ཡིན་ཞིང༌།

སྔར་ཟ་ཧོར་དང་འདི་གཉིས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མང་ངོ༌།།

དེ་ལྟར་གོང་དུ་ཁ་ཚོན་བཅད་དེ་ངོས་བཟུང་བའི་གནས་དེ་དག་ནི་

སྔོན་གྱི་རབས་ལ་དཔྱད་པ་རྫོགས་པའི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་དྲི་གཏུག་དང་

བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྙིང་པ་འཁྲུལ་མེད་རྣམས་དང་ཡང་ཞིབ་ཏུ་བསྒྲིགས་ཏེ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

241

མཚན་མཚོན་ངོ་འཕྲོད་ནས་བྲིས་པ་ཡིན་གྱི། ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ་ཡིན་

ནོ་ཞེས་ཁ་རྦད་བྱས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་ཐེ་ཚོམ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མི་

དགོས་སོ།། གཞན་གནས་བསྐོར་བ་རེས་གནས་རྒྱུས་མེད་དུ་སླེབས་ནས་ལྷ་

ཁང་ངོ་མཚར་ཅན་རེ་མཐོང་ན། རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད་པར་འདི་སངས་རྒྱས་

ཀྱི་གནས་ག་གེ་མོ་དང་ཆ་གེ་མོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོས་བཟུང༌། གཏམ་དེ་གཅིག་

གིས་གཅིག་ལ་བསྒྲགས་ཏེ་གྲགས་བྱུང་བའི་གནས་ཀྱང་ལོ་རེ་བཞིན་མང་དུ་

འགྲོ་བར་འདུག་པས། རྣམ་དབྱེ་ལེགས་པར་ཕྱེད་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཆོས་

འཁོར་བསྐོར་བའི་གནས་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། དང་པོ་བོད་སྐད་དུ་གནས་

དེའི་མིང་ལ་གང་ཟེར་ཤེས་དགོས། དེ་ལ་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་ཟེར། དེ་ནས་བོད་

ཚིག་དེ་དང་པོ་རྒྱ་སྐད་གང་ལས་བསྒྱུར་བ་ཤེས་དགོས། དེ་ལ་རི་ཥི་པ་ཏ་ན་

ཟེར། དེ་ནས་རི་ཥི་པ་ཏ་ན་ལ་དེང་སང་གང་འདྲ་ཟེར་དྲིས་པས་ས་ར་ན་ཐ་

ཟེར་བ་སོགས་རིམ་པར་སྦྱར་ནས་མཐར་ཉེ་འཁོར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་མཐའ་

ན་ཨ་སི་དང་ཝ་ར་ཎཱ་སི་ཚུན་ཆད་ཀྱང་ངོ་འཕྲོད་ནས་གནས་གཅིག་ངོས་

འཛིན་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། དང་པོ་ཐམ་ཐོམ་ལ་སྨྲས། རྗེས་སུ་དད་པ་ཡོད་ན་

གང་ཡང་རུང་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱས་ཏེ། གནས་དངོས་མ་དང་བརྫུན་མ་འདི་

ཡིན་སྟོན་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་འདྲ་མི་གནང་བར་གསོལ་བ་ལན་བརྒྱར་འདེབས་པ་

ལགས།

242

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གནས་ཆེན་འགའ་ཞིག་གི་ཐོ།

འདིར་རྒྱུད་སྡེ་ནས་གསུངས་པའི་གནས་ཆེན་ཉེར་བཞི་པོ་རྣམས་ནི་

ཕྱི་ནང་ཐུན་མོང་གི་གནས་ཡིན་སྟབས། དེ་དག་གི་སྔགས་སྐད་ཀྱི་མི་རྣམས་

བརྡ་འཕྲོད་ན། ཕར་ཆེར་ཞིག་ཛོ་ཀི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཤེས། ཀཱ་མ་རཱུ་པ། ཀུ་

ལུ་ཏ། གོ་ད་ཝ་རི། ཨོ་ཊི། ཨོ་ཊི་བི་ཤ་དང་དོན་གཅིགརཱ་མི་ཤྭ་ར། ལམ་བ་

ཀ་སྟེ་འདི་སིན་དྷུའི་ཡུལ་ཆ་སྟེ། ཀཱ་ཏ་ཡ་ནའི་ལོ་རྒྱུས་སུ་འཕྱང་བ་པ་ཞེས་

བསྒྱུར་བ་དེ་དང་དོན་གཅིག སིན་དྷུ། ན་ག་ར་སྟེ་ཁ་ཆེའི་གྲོང་ཡིན། མ་ལ་ཝ།

རཥཊ། གོང་དུ་བཤད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་པ་ཊ་ལི་པུ་ཏྲ་ནི་པུ་ལླི་རཱ་མ་ཡིན་ཞེས་

བུ་སྟོན་དང་མཁས་གྲུབ་སོགས་ཀྱིས་གསུངས། པིས་ཤ་ཝ་ནས་མ་ལ་གཱན་

དུ་འགྲོ། དེ་ནས་རྐང་འགྲོས་ཀྱིས་སྭ་ཏ་བྱ་བའི་ལུང་པར་སླེབས་ཤིང་དེ་ནི་ཨོ་

རྒྱན་གྱི་ལྟེ་བ་དེ་ཡིན། སྭ་ཏ་བྱ་བ་ཁ་ནས་བརྗོད་ཚེ་ས་བད་ཅེས་དྲི་དགོས་

ཤིང༌། བརྡ་མ་འཕྲོད་ན་རྒྱ་གར་ཡི་གེའམ་དབྱིན་ཇིའི་ཡི་གེ་འདི་བསྟན་ན་

ཤེས། ཡུལ་དེར་ཨོ་ཊི་གྲམ་བྱ་བ་ཡོད་ཅིང་དེ་དྷཱུ་མ་ཐ་ལའི་གྲོང་ཡིན། དེ་ཡང་

ཨོ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ངོ་མཚར་བའི་

གཏམ་རྒྱུད་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གཡོགས་ཏེ། ཐོས་རྒྱ་ཆུང་ཞིང་ཧར་ལ་དགའ་

བའི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ངེད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་པར་ཤིན་ཏུ་

དཀའ་མོད་ཀྱི། ཆེས་སྔ་མོའ་ིདུས་ན་ཕྱོགས་འདིར་དངོས་སུ་བྱོན་ཞིང་ལམ་

ཡིག་བྲིས་པ། ཐང་གི་གོང་མའི་ཕོ་ཉ་ཟུང་ཡུན་དང༌། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

243

པོ་ཨེ་ལེགས་ས་ན་དྷར་དང༌། རྒྱའི་བཙུན་པ་ཕ་ཝེན་གཉིས་སོགས་ཀྱི་ལམ་

ཡིག་ཕྲ་ཞིབ་སྐད་རིགས་གཞན་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་སྨ་མ་དགོས་ལ། རེ་

ཞིག་རང་ཅག་བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདི་ནས་ཀྱང༌། ད་ལྟའི་མི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ལྷག་གི་

སྔ་རོལ་དུ། རྗེ་རྒོད་ཚང་པའི་བུ་ཆེན་དང༌། ཀརྨ་རང་བྱུང་པའི་སློབ་དཔོན་

དུ་གྱུར་པ། གྲུབ་ཐོབ་ཨོ་རྒྱན་པ་རིན་ཆེན་དཔལ་དེ། ཟླ་བོ་དཔལ་ཡེ་འཁྲིད།

དབྱུག་པ་ཕྱག་ཏུ་ཐོགས། ཞབས་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། འགྲོ་བ་མི་ཡི་ལུགས་སུ་

གནས་འདིར་བྱོན་འདུག་པ། དེའི་ལམ་ཡིག་རྒྱས་པ་དང༌། དེ་འོག་ལོ་གསུམ་

བརྒྱའི་རྗེས་སུ་འདིར་བྱོན་པ་སྟག་རས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་གཉིས་ཀའི་རྣམ་

ཐར་ལ་གཟིགས་དང༌། ལམ་བར་གྱི་གྲོང་དང་ཚྭ་ཁ་ལ་སོགས་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་

ད་དུང་ཡང་ངོས་ཟིན་པ་ཡོད། གཞན་ཡང་གུ་རུ་ལྷོ་ཕྱོགས་པ་སངས་རྒྱས་

མགོན་པོ། དར་སེང་བའི་སློབ་མ་རས་པ་རྡོ་རྗེ་དཔལ། རྒྱལ་ཁམས་པ་དཀོན་

མཆོག་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཡུལ་འདིར་དངོས་སུ་བྱོན་པ་ཡིན་འདུག་པས། དངོས་

སུ་འགྲོ་འདོད་ན་དངོས་སུ་ཕེབས་པ་ཚོའི་གསུང་ལ་མཉན་པར་འཚལ། མི་

འཁྲུལ་བའི་ས་རྟགས་གཞན་ནི་ཕར་ཞོག སྔར་གྱི་ལམ་ཡིག་དེ་ཐམས་ཅད་

ན་གསུངས་པའི་ཨོ་རྒྱན་གྱི་རི་བོ་ཨི་ལམ་པརྦ་ཏ་དེང་སང་ཡང་ཀླ་ཀློ་དང་མུ་

སྟེགས་རྣམས་ལོ་ལྟར་འགྲོ་བའི་གནས་ཆེན་ཡིན་པ་འདི་ཀས་ཀྱང་ཆོག གལ་

ཏེ་ཁོ་བོས་བདེན་པ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་འདི་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ན། ཨོ་རྒྱན་བྱ་བ་དེ་

གནས་དང་ས་གར་ཡོད་མི་ཤེས་པ། རི་ཐམས་ཅད་རུས་པ་དང༌། ཆུ་ཐམས་

ཅད་ཁྲག་ཏུ་འབབ་པ། ཚེ་འདིར་མ་ཟད་ཕྱི་མ་ཡང་མི་སླེབས་པའི་ས་ཞིག་ཏུ་

244

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྱིས་དང༌། མི་ཕལ་ཆེར་གྱིས་ཁམས་ལ་དེ་འཕྲོད་པར་སྣང༌། འོ་ན་གནས་

འདིར་མཇལ་ས་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། མཐོ་ཡེ་རེ་བ་དང་ཁྲ་ལམ་མེ་བ་ཅི་ཡང་

མེད། མངྒ་ལོར་བྱ་བའི་གྲོང་དེ་ཨོ་རྒྱན་པ་གཉིས་ཀས་གསུངས་པའི་མངྒ་ཝ་

རའི་གྲོང་ཡིན། རི་ཨི་ལོའ་ིསྐེད་དུ་ཡོད་པའི་ཕ་བོང་དཀར་པོ་དེ་རྣམས་བྱང་

སེམས་ཀྱིས་ཚིགས་བཅད་ཕྱེད་ཀྱི་ཕྱིར་སྐུ་བཏང་བའི་གནས་དང༌། ལུང་སྨད་

ཤང་ཀར་དྷར་གྱི་གྲོང་གི་ཉེ་འཁོར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་དེ་རྒྱལ་པོ་ཕྱོགས་

སྡེས་བཞེངས་པའི་སྟོན་རིང་བསྲེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཡིན་ཞེས་རྒྱའི་བཙུན་

པའི་ལམ་ཡིག་ཏུ་གསལ། དེ་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་རྟེན་རྙིང་པ་ཤིན་ཏུ་མང་

ཞིང༌། ཡུལ་དེའི་སྐད་དུ་མཆོད་རྟེན་ལ་གྷུམ་པར་འབོད་པས་གྷུམ་པ་རྣམས་

ལ་མཇལ་བར་ཞུ། གཞན་ཡང་གྲུབ་ཆེན་པས་ཧེ་རུ་ཀ་རང་བྱུང་གི་ལྷ་ཁང་

དེ་རི་ཞིག་གི་རྣམ་པར་གཟིགས་འདུག་པས། འོ་ན་རི་རྣམས་ལ་ཡང་མཇལ་

བར་ཞུ། གནའ་དུས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚ་མོ་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་ངེས་

པའི་དཀར་ལ་དམར་མདངས་ཆགས་པའི་བུ་མོ་མཛེས་མ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་

འདུག་པས། དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཇལ་བར་ཞུ། ཨོ་རྒྱན་པས་ཀྱང་དེ་འདྲ་ཞིག་

གི་ལག་ནས་ཐུག་པ་ཕོར་གང་བཞེས་ཏེ་རྟོགས་པ་བརྙེས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་

མཐོང་དགོས་པ་འདི་ཡོད་དེ། དེང་སང་ནི་གནའ་དུས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་

ཆར་འབེབས་མཁན་རྣམས་ནི་མི་བཞུགས་ཀྱང༌། པཱ་ཐན་གྱི་ཀླ་ཀློ་རྣམས་

མཚོན་ཆར་ཕབ་སྟེ། ལམ་འགྲུལ་རྣམས་རང་དགར་གསོད་པ་ཡིན་པས།

ཅིས་ཀྱང་ཡུལ་འདིར་མ་ཕེབས་པ་འཐད་ཅེས་ལན་བརྒྱར་ཞུས་པ་ལགས།

རྒྱ་གར་གྱི་གནས་ཆེན་ཁག་ལ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཡིག

245

ཡང་ན་ནི་ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་བྷ་ཤ་ན་ནས་འགོ་འདྲེན་འཐོབ་པའམ། ཡང་ན་

ནི་དཔུང་གྲོགས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བསྡེབས་ཏེ་འཐོན་སྲིད་ཙམ་ཡིན་ཡང་ཉེན་ཁ་

ཤིན་ཏུ་ཆེ། དེས་ན་གནས་འདི་ཕྱིན་ཆད་ངོས་ཟིན་པ་དཀའ་སྙམ་ནས། འདིར་

ཅུང་ཟད་ཅིག་བྲིས་པ་ལགས། མདོར་ན་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ལྗོངས་བཀོད་ཙམ་

ཞིག་གཟིགས་པར་འདོད་ན་ནི། མ་ལ་གན་གྱི་བྱང་གི་ལུང་པ་དེའི་ནང་དུ་

ཡུར་ལ་གཞུང་ཆུ་བརྒྱུད་ནས་ཕེབས་པར་ཞུ། གལ་ཏེ་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་

ཀྱིས་གཟིགས་པའི་ཡུལ་དེའི་ངོ་མཚར་ཐམས་ཅད་མཐོང་བར་འདོད་ན་ནི།

དེར་མ་སོང་བའི་སྔོན་དུ་བྲག་ཕུག་ཞིག་ཏུ་བཞུགས་ལ། སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་

དྲུག་གི་ཏེང་ངེ་འཛིན་ཡུན་རིང་དུ་སྒོམ་པར་ཞུ། དེ་འདྲ་གང་ཡང་མ་བྱས་

པར། གྲུབ་ཆེན་ལྭ་བ་པས་གང་གཟིགས་པ་རྣམས་རང་གིས་མི་མཐོང་བའི་

རྒྱུ་མཚན་གྱིས་གནས་འདི་རྣམས་རྫུན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཅིས་ཀྱང་མི་གསུང་

བར་ཞུ།

ཐོག་མ་མེད་ནས་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པ་ཡི། །

མི་འགྱུར་སེམས་ཀྱི་གཤིས་ཀྱང་མི་མཐོང་ན། །

ཙན་ཐབས་སྒོམ་གྱིས་གསར་དུ་བསྐྱེད་པ་ཡི། །

ཡ་མཚན་གྲུབ་པའི་གཟིགས་སྣང་ག་ལ་མཐོང༌། །

ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ།།

འདིའི་མན་འགོད་མ་ཐུབ་པས་དགོངས་འགལ་མེད་པར་ཞུ།

246

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་

སྐོར་ཚངས་སྲས་རྒྱུད་མངས།

བླ་བྲང་ལ་བསྐུར་བའི་ཀ་རྩོམ།

ཀ་ཡེ་ཁོ་བོ་གཞན་དུ་སོང་རྗེས་སུ། །

ཁ་ནས་ཅི་བཤད་མེད་པའི་ཨ་ཁུ་འགས། །

ག་ཡང་གནས་ཆུང་འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །

ང་རྒྱལ་ཆེ་བས་སྡོད་དུ་མ་བཅུག་ཟེར། །

ཅ་དག་བྱེད་པའི་ཆོས་སྐྱོང་ཞིག་ཡོད་ན། །

ཆ་རྒྱུས་ཡོད་མེད་ས་ཆ་ཀུན་འགྲིམས་ནས། །

ཇ་ཆང་སྐམ་ལུག་སོགས་ཀྱི་ཚོང་བྱེད་པའི། །

ཉ་ཉོག་དེ་ཚོ་སྡོད་དུ་ཅི་ལ་བཅུག །

ཏ་ལའི་འདབ་བཞིན་ཤམ་ཐབས་རྡོག་ག་བརྒྱབ། །

ཐ་ཆད་ལག་ཆ་ལྕགས་གྲི་ཇ་ཤིང་བཟུང་། །

ད་ལྟ་དེ་ཚོ་བསྐྲད་ན་ཆོག་པ་ལ། །

ན་ནིང་དོ་ཚིགས་ཇེ་མང་ཇེ་མང་རེད། །

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར་ཚངས་སྲས་རྒྱུད་མངས།

247

པ་སངས་ལྟ་བུའི་དད་པ་མེད་པས་ན། །

ཕ་རོལ་གཞན་དུ་བསྐྲད་ཅེས་ཁ་ཅིག་སྨྲ། །

བ་ལང་མཛོ་མོ་བྱ་བྱིའུ་འབའ་འབུ་སོགས། །

མ་དག་སེམས་ཅན་དེ་ཚོ་ཅིས་མ་བསྐྲད། །

ཙ་ཏུར་མཆེ་ལྡན་གནས་ཆུང་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །

ཚ་གྲང་ངལ་དུབ་སྣ་ཚོགས་ཁྱད་བསད་ནས། །

ཛ་ཡའི་བསྟན་ལ་ཐོས་བསམ་བྱེད་མཁན་རྣམས། །

ཝ་མ་ཝོ་ལ་གཞན་དུ་སྐྲོད་དོན་མེད། །

ཞྭ་གོས་ལྷམ་སོགས་བཟང་བའི་བསྟན་བཤིག་དང་། །

ཟ་མ་ངན་ངོན་ཟ་བའི་བསྟན་བཤིག་གཉིས། །

འ་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་བལྟས་ན་ཁྱད་ཆེ་ཡང་། །

ཡ་གིའི་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་ན་ཁྱད་པར་མེད། །

རྭ་བསྡུས་བསེ་བསྡུས་ཤེས་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན། །

ལ་ལུང་ཡུལ་གྲུ་གཞན་ལ་སྐྲོད་པ་ལས། །

ཤ་ཆང་དུད་ཚོང་བྱེད་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན། །

ས་ཆ་གཞན་དུ་བསྐྲད་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །

248

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཧ་ཧ་ཨེ་བདེན་རང་གིས་བསམ་བློ་ཐོངས། །

ཨ་ཁུ་དགེ་བཤེས་ཚོ་ལ་ཞིབ་ཏུ་དྲིས། །

དེ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་ཡང་ཐ་སྙད་པ། །

རིགས་པའི་སེང་གེ་སཾགྷ་ངྷརྨའོ། །

ཨ་མཆོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀ་རྩོམ།

ཀ་བ་གདུང་ལྕམ་བཀྲ་བའི་ཁང་བཟང་གི་དབུས་སུ། །

ཁ་མངར་ཞིམ་དགུའི་ཟས་ཀྱི་མགྲོན་ཁ་ལ་བོས་ཚེ། །

ག་ལེར་ལོངས་སུ་སྤྱད་ནས་མགུར་དབྱངས་རེ་འཐེན་ནས། །

ང་རང་ཨ་མཆོད་ཚོ་ལས་སྐྱིད་པོ་ཞིག་སུ་ཡོད། །

ཅ་ཅོའ་ིགཏམ་བྲལ་ཁ་ཏོན་དགེ་སྦྱོར་ལ་བརྩོན་བཞིན། །

ཆ་ཡོད་ཡོན་བདག་རྣམས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཕུག་ཏུ་འགྱིངས་ནས། །

ཇ་སོགས་ཟས་གོས་གང་བཟང་ཧབ་ཐོབ་རང་བྱེད་ལ། །

ཉ་འདོན་ཨ་མཆོད་ཆོ་ལ་འགྲན་ཟླ་ཞིག་སུ་ཡོད། །

ཏ་ལེན་ཕྲག་པར་ཁུར་ནས་ཡས་མས་སུ་སོང་ཚེ། །

ཐ་ན་དོང་ཚེ་རྡོག་གཅིག་རྙེད་པ་ཡང་དཀའ་མོད། །

249

ད་ལྟ་རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ་ཐོབ་པ་ལ་བལྟས་ན། །

ན་རཀ་ཨ་མཆོད་ཚོ་ལས་བཙན་པོ་ཞིག་སུ་ཡོད། །

པ་ར་མི་ཏ་ལ་སོགས་གསུང་རབ་ཀུན་སྒྲོག་བཞིན། །

ཕ་རོལ་ཡོན་བདག་རྣམས་ཀྱི་མཆོད་ཡུལ་དུ་བཞུགས་ནས། །

བ་འབྲིའི་འོ་ཞོ་བཏུངས་ནས་སྐྱིད་པོ་རང་བྱེད་ལ། །

མ་བཟང་རྒོད་བྲོ་ཟེར་ལ་ཉན་རྒྱུ་རང་ཅི་ཡོད། །

ཙ་རི་དབུས་གཙང་བསྐོར་ནས་ཡོང་ལས་ཤིག་མ་འོང་། །

ཚ་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་རང་མཐོང་ནས། །

ཛ་ཡའི་བསྟན་པ་ཀུན་ལ་ཕྱོགས་རིས་ཤིག་མེད་ན། །

ཝ་སྐྱེས་འདྲ་བའི་བླ་གྲྭ་བྱ་བཏང་ཚོས་ཅི་བྱེད། །

ཞྭ་མོ་རྩེ་རྣོ་གྱོན་ནས་གྲོང་ཡུལ་དུ་སོང་སྟེ། །

ཟ་ཚོལ་མཁན་པོ་ཨ་མཆོད་ང་རང་དང་འདྲ་བ། །

འ་འུར་དབྱངས་ཀྱིས་ཐར་མདོ་ཤུགས་དྲག་ཏུ་བཀླགས་ན། །

ཡ་མའི་བཤང་གཅི་འཆོར་ལ་ཐེ་ཚོམ་རང་ཅི་ཡོད། །

རྭ་ལྟར་གྱོང་བའི་ཨ་མཆོད་འདི་རྣམས་ཆོ་མེད་ན། །

250

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལ་ལུང་ལྷ་འདྲེ་མང་པོས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་ཡོང་། །

ཤ་ཁྲག་དཀོར་ལ་ཞེན་ཆགས་ཆེ་བ་ཞིག་མ་ཡིན། །

ས་སྟེང་གང་བའི་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡིན། །

ཧ་ཧ་བཤད་ཚད་ཐམས་ཅད་རྩེ་མོ་རང་ཡིན་ནོ། །

ཨ་མཆོད་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཟུངས་ཤིག།

ཕལ་སྐད་གསོང་པོར་བརྗོད་པའི་ཀ་རྩོམ།

ཀ་ལི་ཀ་ཏ་བལ་ཡུལ་པེ་ཅིང་དང་།།

ཁ་བ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་སོགས།།

ག་ས་གང་དུ་ཡོད་པའི་མི་འདི་རྣམས།།

ང་ཡིས་བལྟས་ན་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མཐོང་།།

ཅ་ཅོ་འུར་ཟིང་ཕྱོགས་ལ་མི་དགའ་ཞིང་།།

ཆ་ལུགས་ཞི་དུལ་གནང་བ་ཁོང་ཚོ་ཡང་།།

ཇ་མར་གོས་དང་པད་ཤག་མཐོང་བའི་ཚེ།།

ཉ་པ་རྒད་པོའ་ིསེམས་དང་ཁྱད་མི་འདུག།

251

ཏ་རེན་སྐུ་དྲག་ངོ་བསྟོད་གཏམ་ལ་དགའ།།

ཐ་མལ་མི་རྣམས་གཡོ་དང་སྒྱུ་ལ་དགའ།།

ད་ལྟའི་ཕལ་ཆེར་ཐ་མག་ཆང་ལ་དགའ།།

ན་གཞོན་རྣམས་ནི་མཆོར་སྒེག་ཉམས་ལ་དགའ།།

པ་ཕ་ཨ་མའི་ཕྱོགས་ལ་ཞེན་པ་དང་།།

ཕ་རོལ་རིགས་མ་མཐུན་ལ་སྡང་བ་སོགས།།

བ་ལང་དང་ནི་རང་རེའི་མི་རྣམས་ཀྱི།།

མ་བཅོས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་དག་གཅིག་པར་མཐོང་།།

ཙ་རིའི་གནས་སྐོར་བྱེད་པ་མིང་གི་དོན།།

ཚ་གྲང་དཀའ་ཐུབ་བྱེད་པ་ལྟོ་ཡི་དོན།།

ཛ་ཡའི་གསུང་རབ་ཀློག་པ་ཡོན་གྱི་དོན།།

ཝ་ལེར་བསམས་ན་ཐམས་ཅད་ནོར་གྱི་དོན།།

ཞྭ་མོ་ཆོས་གོས་བ་དན་བླ་བྲེ་དང་།།

ཟ་རྒྱུ་འཐུང་རྒྱུའི་མཆོད་པ་ཚོགས་འཁོར་སོགས།།

འ་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་དང་ཅི་བྱེད་པ།།

ཡ་མཚན་ལྟད་མོ་ཙམ་ལས་གཞན་མ་མཐོང་།།

252

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ར་ཁང་ཁྱི་ཁང་ནང་དུ་སླེབས་པ་བཞིན།།

ལ་ལུང་གང་ན་བདེ་སྐྱིད་མི་འདུག་ཀྱང་།།

ཤ་ཁྲག་སྒྱུ་མའི་ལུས་འདི་མ་འཇིག་བར།།

ས་སྟེང་འདི་རུ་མི་སྡོད་ཀ་མེད་ལགས།།

ཧ་ཅང་དྲང་པོར་བཤད་པ་དེ་འདྲ་སྟེ།།

ཨ་ཙི་གཞན་ཚོ་ཚིག་པ་ཟ་ལས་ཆེ།།

བཙོན་ནས་བླངས་པའི་མགུར།

འདི་ན་སུ་དང་གང་གིས་མྱི་ཤེས་པའི། །

གཡུང་དྲུང་ལྷ་ཡི་རྨུ་ཐག་རིང་མོ་འདིས། །

མཐའ་མྱེད་ཆོས་དབྱིངས་རིག་པའི་དབྱིངས་སུ་བཏགས། །

རིག་པའི་བུ་ཆུང་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་བཏགས། །

ལུས་ཀྱི་ཐོ་ཡོར་ཟས་དང་སྐོམ་ལ་བཏགས། །

ཟས་དང་སྐོམ་ནི་ཕྱི་རོལ་རྐྱེན་ལ་བཏགས། །

དེ་ལྟར་ཐག་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་འཐུད་པ། །

གཅོད་པའི་ས་མཚམས་གཞན་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །

ས་མཚམས་གཅིག་ནི་ཀུན་གྱིས་མྱོ་འདོད་པ། །

253

ལུས་སེམས་འབྲེལ་ཐག་ཆོད་པའི་འཆི་བ་ཉིད། །

ས་མཚམས་གཅིག་ནི་ཀུན་གྱིས་མྱྀ་ཤེས་པ། །

ཐག་པ་རུལ་ནས་དབྱིངས་རིག་འདྲེས་པ་ཉིད། །

སེམས་འདི་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་ལྷ་མོ་སྟེ། །

ལྷ་མོའ་ིཕ་ཡུལ་འཇིག་རྟེན་འདི་མིན་མོད། །

སེམས་ཀྱི་ལྷ་མོའ་ིཞབས་ཀྱི་མཐེ་ཆུང་གཅིག །

སྐུད་པས་ལུས་པོ་འདི་ལ་དམ་དུ་བཏགས། །

དེ་ནས་སྐུད་པ་འདི་ཉིད་ཆད་ཀྱི་བར། །

ལུས་ཀྱིས་གང་མྱོང་སེམས་ཀྱིས་མྱོང་བར་སྣང་། །

མཐེ་ཆུང་འདི་ལ་ཕན་གནོད་གང་བྱས་པས། །

ལྷ་མོ་དེ་ལ་བདེ་སྡུག་མྱོང་བར་ཟད། །

ཐག་པ་འདི་དེ་ཆད་ན་ལེགས་མོད་ཀྱང་། །

ཐག་པ་ཆད་པར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་སྐྲགས། །

ཐག་པས་འབྲེལ་བའི་ཐབས་ལའ་འབད་པ་ནའ། །

ཐག་པའི་སྣེ་ཀུན་ཚེར་མས་དཀྲིས་པར་མཐོང་། །

ཚེར་མའི་རྩེ་མོ་རེ་རེ་འགོག་སླད་དུ། །

ཤེས་རིག་ལས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རེ་རེ་བསླབ། །

དེས་ན་ཚེར་མ་འགོག་པའི་ཁྲལ་ལས་འདི། །

མ་ཤིའི་བར་དུ་བྲེལ་བས་བྱེད་པར་ཟད། །

254

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚར་མེད་སྤང་དུ་མེད་པའི་བྲེལ་བ་འདི། །

ཀུནད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་བླངས་པའི་དོན་སྒོར་སྣང་། །

མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་གཅིག །

ཤ་ཁྲག་ལས་ཀྱི་འདམ་དུ་ཚུད་པ་ནའ། །

ཚ་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་རེ་དོགས་འཇིགས་སྐྲག་གི། །

སྡུག་བསྔལ་འདི་ལ་ཟད་མཐའ་མྱེད་པ་སྙམ། །

འོན་ཀྱང་འབད་པ་བརྒྱ་ཡིས་བསྒྲུབས་བསྒྲུབས་པའི། །

ཤེས་རིག་དཔལ་གྱིས་བསྐྲུན་པའི་ལུས་པོ་འདི། །

ཆོས་ཉིད་གནམ་གྱི་རྒྱལ་མོའ་ིབཀའ་ལུང་བཞིན། །

ས་སྟེང་འདི་རུ་ལོ་ཤས་སྡོད་པར་ཟད། །

མགུར་འདི་སྐད་ཅེས་བླངས་སོ། །

མི་རྟག་པ་དྲན་པའི་གསུང་མགུར།

རྒྱ་ཆེན་དོན་གཉིས་གྲུབ་པའི་དགའ་སྟོན་ལ་རོལ་བའི། །

མ་འདྲིས་འགྲོ་བའི་རྩ་ལག་ཟས་གཙང་གི་སྲས་པོ། །

མཐའ་དང་ཟད་དུ་མེད་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྦྲང་ཆར། །

ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་འཛིན་འཁྲིགས་པའི་གུར་ཁང་ནས་ཕོབ་ཅིག །

255

ཐང་ཆེན་ཕ་མཐའ་མེད་པའི་དུད་སྤྲིན་གྱི་སྤྲིས་མ། །

རྐང་གླིང་སྐད་བརྡ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱུས་མེད་ཀྱི་གྲོགས་པོ། །

ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་ཤར་བའི་ཞིང་ཆེན་གྱི་རེ་མིག །

སྣང་ཡུལ་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་སྐྱོ་ཉམས་ཤིག་འདུག་པ། །

ཉེ་འབྲེལ་འཁོར་གཡོག་འཛོམས་པ་ཚོང་འདུས་ཀྱི་མགྲོན་པོ། །

སྟོབས་འབྱོར་ཁེངས་དྲེགས་དར་བ་རྨི་ལམ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད། །

སྐྱིད་སྡུག་སྤེལ་མའི་ཉམས་མྱོང་དབྱར་དགུན་གྱི་འགྱུར་ལྡོག །

བསམ་བཞིན་མ་བཅོས་ཤུགས་པའི་གླུ་དབྱངས་ཤིག་ཤོར་སོང་། །

མེད་ན་ལྟོགས་ཀྱིས་དོགས་པས་བཟའ་བཏུང་གི་རྩོལ་སྒྲུབ། །

ཡོད་ན་ཟད་ཀྱི་དོགས་པས་ཁེ་ཚོང་གི་འདུ་འགོད།།

དོན་ཆུང་ལས་ལ་འབད་པའི་ཕྲེང་གོག་དེ་བགྲང་ནས། །

ཡུན་ཐུང་མི་ཚེ་ཕྲ་མོའ་ིཕྲེང་ཐག་དེ་ཟད་སོང་། །

བྱས་ཀྱང་མཛད་དུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་གཞག །

བྱས་བྱས་ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་ཡིད་ཆད་ཀྱི་སྣོན་པ། །

བྱས་ནས་གྲུབ་པར་རློམས་པའི་བདེ་འབྱོར་ཀུན་བསགས་ཀྱང་། །

སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ་འདི་ཡི་བཅུ་ཆ་ལས་མི་འདུག །

256

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཁྲམ་དང་གཡོ་སྒྱུའི་རྩེད་མོ་དགུ་སྒྲིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། །

འབད་པ་བརྒྱ་ཡིས་སྒྲུབ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུན་མས། །

ཡུན་རིང་སྒུགས་པའི་མཐའ་ལ་སྟོང་བསླུས་སུ་བྱས་པས། །

ལོ་གསུམ་སྡུག་ལས་བྱས་པའི་ཨ་ཐང་ནི་ཆད་སོང་།།

འབྱོར་ཚེ་ཉེ་བའི་དྲུང་ན་ཁུད་ཁུད་དུ་འགྲོ་ཞིང་།།

རྒུད་ཚེ་རིང་བའི་ས་ནས་མཛུབ་ཀེར་གྱིས་འཕྱ་བ། །

དྲིན་བྱས་དྲིན་དུ་མི་གོ་གྲོགས་ངན་གྱི་གཤིས་ལ། །

བསམ་ཞིང་ངུ་མ་དགོད་ཀྱི་སྣང་བ་ཞིག་ཤར་སོང་། །

ཟིན་མེད་དབྱར་དགུན་དུས་བཞིའི་སོ་ཚིས་ལ་འབད་ནས། །

དོན་མེད་གཡེང་བས་མི་ཚེ་སྟོང་ཟད་དུ་ཕྱིན་ཀྱང་། །

ད་དུང་སྣང་མེད་གཡེང་བའི་འཕྱོར་ཉམས་དེ་ཆེ་བ། །

ལུས་རྒས་སེམས་མ་རྒས་པའི་སྣང་ཚུལ་འདི་སྐྱོ་བ། །

ཚོགས་དྲུག་སྣང་བ་ཡུལ་གྱི་མེ་ཏོག་གི་ཐང་དུ། །

གཏོལ་མེད་རིག་པའི་བུ་ཆུང་ཕར་ཕར་ལ་འཁྱམས་པས། །

དོན་མེད་གནས་ལ་སེམས་པའི་དྲན་འདུན་གྱི་ལམ་སྲོལ། །

ད་ལྟ་རྗེས་མེད་བོར་བའི་སྣང་ཚུལ་འདི་སྐྱོ་བ། །

257

རི་བོ་སྒང་དྲུག་ལྗོངས་ནས་རི་དྭགས་བཞིན་འཁྱམས་ཏེ། །

ཐག་རིང་རྒྱུས་མེད་མི་ཡི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་སླེབས་ནས། །

མདོ་མེད་འཕྱོར་མོའ་ིཕྱོགས་ལ་རང་སེམས་དེ་ཤོར་ནས། །

དྲིན་ཅན་ཕ་མ་བརྗེད་པའི་བུ་རུལ་ང་སྐྱོ་བ། །

མ་རིག་རྣམ་རྟོག་འདྲེ་མོའ་ིགར་སྟབས་ཀྱི་རྗེས་སུ། །

མི་བདེན་འཁྲུལ་བའི་ཆོས་འདི་ཡོམ་ཡོམ་དུ་གཡོས་པས། །

དེ་རིང་མཐོང་བའི་ཟང་ཟིང་སང་ཉིན་ནི་བརྗེད་དེ།།

གང་ལ་གཏད་སོ་མེད་པའི་ངང་ཚུལ་འདི་སྐྱོ་བ། །

བལྟས་ན་སྐྱིད་སྐྱིད་འདྲ་བའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་ཚོགས། །

ཐོབ་ན་རང་རང་སྐབས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རེ་འདུག་པས། །

འཕྲལ་སྣང་བདེ་བའི་གནས་སྐབས་རྨི་ལམ་ཙམ་སོང་རྗེས། །

ཅིས་ཀྱང་རང་སེམས་སྐྱོ་བའི་རྐྱེན་སྣང་རེ་འདུག་གོ །

རེ་དོགས་འོག་འགྱུའི་རྣམ་རྟོག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐྱུར་རྩི། །

ཤུགས་འབྱུང་དགའ་བདེའི་ཉམས་ཀྱིས་འོ་མ་དང་འདྲེས་པས། །

བཟའ་བཏུང་ལོངས་སྤྱོད་ཕྱི་ཡི་སྐྱིད་ཆས་ཙམ་འགྲིགས་ཀྱང་། །

བློ་བདེ་གུ་ཡངས་ནང་གི་སྐྱིད་ཉམས་དེ་མི་འདུག །

258

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཆེ་འདོད་རེ་བའི་གཞི་མ་མེ་ནང་དུ་བསྲེགས་ཤིང་། །

མི་འདོད་ཁྲལ་གྱི་བཙུན་གཟུགས་ཐལ་དོང་དུ་བསྐྱུར་ཏེ། །

གང་དྲན་སེམས་རྗེས་འབྲང་བ་སྨྱོན་པ་ཡི་སྤྱོད་པས། །

ལྗོངས་དང་ལྗོངས་སུ་རྒྱུ་བའི་གུ་ཡངས་ཤིག་བྱུང་ན། །

ཚུལ་གསུམ་རྟགས་ཀྱི་རྫོང་གོག་རྨེག་མེད་དུ་བཤིག་ཅིང་། །

མཐའ་བརྒྱད་དམ་བཅའི་མདུད་པ་རང་ས་རུ་ཆད་དེ། །

གང་ཤར་སྣང་བ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་དུ་གོ་ནས། །

ཞེ་བློ་གཏིང་ནས་བདེ་བའི་དགའ་སྤྲོ་ཞིག་བྱུང་ན། །

སྟོང་པ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་འོད་གསལ་གྱི་དབྱིངས་སུ། །

འཛིན་མེད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་རོ་གཅིག་ཏུ་ཐིམ་སྟེ། །

རང་མྱོང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་བདེ་བ། །

ཉིན་དང་མཚན་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བཟང་ཞིག་བྱུང་ན། །

སྣང་བ་མི་རྟག་ཨ་མའི་ཁྲོ་འཛུམ་གྱི་དཀར་ནག །

རེ་སྐྱིད་རེ་སྡུག་རང་ཉམས་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐྱོ་གླུ། །

རྒྱུས་མེད་ཕྱི་མའི་རི་ལྗོངས་བྷངྒལའི་ཡུལ་དུ། །

མདོ་མེད་འཁྱམས་པོ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བླངས་སོ། །

259

འདུ་འབྲལ་སྙིང་པོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ།

སྲིད་པའི་འབྱོར་པ་ལ་ཁའི་ན་བུན། །

འདུས་པའི་སྙིང་གྲོགས་ཚོང་དུས་མགྲོན་པོ། །

མ་ངེས་སྐྱིད་སྡུག་མདང་གི་རྨི་ལམ། །

བསམ་ཞིང་བསམ་ན་སྙིང་པོ་མི་འདུག །

རྒྱུས་མེད་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཁྲིད་ནས། །

ཕྱི་མའི་འཕྲང་རིང་འགྲིམ་པའི་གྲོགས་ལ། །

སྐྱབས་ཀྱི་དམ་པ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡིས། །

ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱི་སྐྱེལ་མ་མཛོད་ཅིག །

སྐྱེས་ནས་འཆི་བ་འཁོར་བའི་ཆོས་ཉིད། །

བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་སྒྱུ་མའི་རང་མདངས། །

མི་བཟློག་གཤིན་རྗེ་རྒྱལ་པོའ་ིབཀའ་ཡིག །

ཉམས་ཆུང་གྲོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་སླེབས་སོང་། །

སྔོན་སྨོན་ལས་ཀྱི་ཆར་ཟིམ་བབས་ཚེ། །

ཡོད་ཡོད་འདྲ་བའི་དགུང་གི་འཇའ་ཚོན། །

དུང་སེམས་ཉི་མས་གསལ་དུ་སོང་ཚེ། །

མི་མཐོང་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་ཡལ་སོང་། །

ན་གཞོན་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་རྒྱས་དུས། །

260

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི། །

འདྲིས་འདྲིས་ཆུང་གྲོགས་སེམས་ཀྱིས་འཚེར་ཡ། །

ད་ལྟ་རིགས་དྲུག་གང་དུ་ཡོད་ན། །

སྐྱིད་ཤོད་ལྷ་སའི་གྲོག་ཆུ་ཕྲ་མོ། །

ཞག་གསུམ་འཛོམས་པ་འགྲོགས་པའི་ཐ་མ། །

མི་རིང་འཕྲད་པའི་ཁ་ཆད་བྱས་པ། །

རྨི་ལམ་ངང་ནས་མཇལ་དུས་སླེབས་སོང་། །

རྒན་གཞོན་བར་མའི་སྐྱེ་བོ་མཐའ་དག །

ངེས་མེད་འཆི་བའི་སྣང་ཚུལ་མཐོང་ཡང་། །

ཆུང་སྐྱེས་གྲོགས་ཀྱིས་བོར་བའི་ཕྱོགས་ལ། །

ནང་གི་དུང་སེམས་ཆོད་ཐབས་མི་འདུག །

ཤི་རྗེས་འགྱོད་པ་བླུན་པོའ་ིངང་ཚུལ། །

ལུས་སེམས་རྒུད་པའི་རྒྱུ་ལས་མེད་ཀྱང་། །

ཡུན་རིང་འདྲིས་པའི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས། །

གོམས་པའི་ཤུགས་འདི་བཟློག་ཐབས་མི་འདུག །

ལུས་ཟུང་ཟད་ལ་ཀེང་རུས་གཟུགས་བརྙན། །

གསོན་དུ་རེ་བའི་ཁོ་ཐག་ཆད་དེ། །

འཆི་བའི་མིག་གིས་ཅེ་རེ་བལྟ་བའི། །

གཏམ་དེ་བདེན་ན་སྙིང་ལ་གཟན་པ། །

261

མ་བརྟགས་སེམས་ཀྱི་འཆར་ཚུལ་ཞིག་ལ། །

ད་དུང་དྲུང་ན་ཡོད་ཡོད་འདྲ་བ། །

དྲན་པའི་གཞུ་མོ་ནང་དུ་བཀུག་ཚེ། །

སྙིང་ཁོང་སྟོང་པའི་རྒྱུ་ལས་མི་འདུག །

བརྩེ་ཞིང་འགྲོགས་པའི་ཕྱི་ཐག་བསམས་ཏེ། །

མཆོག་གསུམ་བསླུ་བ་མེད་པའི་ཞིང་དུ། །

དགེ་བའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་བསྒྲུབས་པ། །

ཕྱི་མའི་ཡུལ་དུ་གྲོགས་ལ་བསྲིངས་སོ། །

རྒྱལ་ཁམས་བསྐོར་བའི་སྣང་ཚུལ།

ཞིང་ཆེན་སོ་སོས་བདམས་པའི་འཐུས་མི་ལས། །

ཡིན་མིན་བརྟག་པའི་ཚུལ་བཞིན་འགྲིམ་བྱས་ནས། །

གང་ཞིག་མང་པོའ་ིཕྱོགས་སུ་ཐག་གཅོད་པ། །

དབྱིན་ཇིའི་གཞུང་དང་མེ་གོའ་ིསྲོལ་ལུགས་ཉིད། །

ཡུལ་གྱི་ཡོང་འབབ་གཞུང་ས་ཁོ་ནར་དབང་། །

གཞང་གི་དབང་ཐག་སྐྱེས་བུ་གཅིག་གིས་གཅོད། །

དེ་ཡི་བསྐོ་བཞག་འབངས་ཀྱིས་བྱེད་པ་དེ། །

ཨུ་རུ་སུ་དང་འཇར་མན་གཞུང་གི་སྲོལ། །

262

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མི་དྲག་མཐོན་པོའ་ིརིགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ལ། །

ཡོན་ཏན་ཚོད་ལ་དཔག་པའི་གྲལ་བྱས་ནས། །

རྒྱལ་ཁམས་སྤྱི་པའི་བྱ་བཞག་ཐག་གཅོད་པ། །

འདི་ནི་ཤར་ཕྱོགས་ཉི་མའི་ཁབ་ཀྱི་སྲོལ། །

ཕོ་ལུས་ཐོབ་ཚད་རྒྱལ་པོའ་ིགཡོག་པོ་སྟེ། །

མོ་ལུས་ཐོབ་ཚད་བཙན་པོའ་ིབཙན་མོ་ཉིད། །

ཡོད་ཚད་ཐམས་རྗེ་ཡི་དཀོར་རྫས་ཡིན། །

ཙནྡྲ་ཤམ་ཤེར་མ་ཧཱ་ར་ཛའི་སྲོལ། །(བལ་ཡུལ)

ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་སྦེད་པ་ཟབ་མོར་རློམས། །

ཀུན་ལ་དོགས་པ་ཟ་བ་གྲུང་པོར་བྱེད། །

རྙིང་པ་ཐམས་ཅད་ལྷ་ཡི་སྲོལ་དུ་བསྒྲགས། །

གསར་བ་ཐམས་ཅད་བདུད་ཀྱི་འཕྲུལ་དུ་སེམས། །

ངོ་མཚར་ཕལ་ཆེར་ཐན་ལྟས་ཉིད་དུ་བསྒོམས། །

ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཏྲི་བྷོ་ཊ་ཡི་སྲོལ། །

འདི་ནི་ད་ལྟའི་བར་དུ་རང་རེའི་སྲོལ། །

ཀུན་ལ་ཕན་པའི་ངོ་མཛར་རྫས་འཕྲུལ་དང་། །

ཡོངས་ལ་གནོད་པའི་ལྟས་ངན་ཆོ་འཕྲུལ་གཉིས། །

ཤེས་རབ་རལ་གྲིའི་རྣོ་ཕྱོགས་རེ་རེའི་སྣེ། །

གཅིག་གི་ཟླ་བ་གཅིག་ཀྱང་སླེབས་པར་ངེས། །

263

སྒྲོལ་མའི་བསྟོད་པ།

དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་གཟུགས། །

ཐར་འདོད་སྐྱེ་རྒུ་ཡོངས་ཀྱི་དཔུང་དང་གཉེན། །

ཉམས་ཐག་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་བརྩེ་བའི་མ། །

རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །

གཡུ་མདོག་ལང་ཚོ་དར་བ་མཛེས་པའི་སྐུ། །

སྲིད་ཞིའི་གདུང་བ་ཀུན་སེལ་སྙན་པའི་གསུང་། །

སྒྲིབ་གཉིས་གྲིབ་མ་རྣམ་དག་སྙིང་རྗེའི་ཐུགས། །

རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །

རྒྱུས་མེད་ཡུལ་དུ་ལམ་སྟོན་ས་མཁན་མཛད། །

འཇིགས་པའི་འཕྲང་དུ་སྐྱོབས་པའི་སྐྱེལ་མ་གནང་། །

དབུལ་ཞིང་ཕོངས་ཚེ་མཁོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྩལ། །

རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །

264

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་གདམས་པ།

གང་ལ་བརྟེན་ན་བསླུ་བ་མ་མཆིས་པའི། །

སྐྱབས་གནས་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་མཐུས། །

དོན་མེད་འཁོར་བའི་འཕྲུལ་སྣང་ཀུན་ཞི་ནས། །

བློ་སྣ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །

ཅི་ལ་བསམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་བྱ་གཞག་ལ། །

ཡང་སྒོས་སྙིང་པོ་ཏི་ལ་ཙམ་མི་འདུག་པས། །

ཡུན་ཐུང་ཚེ་འདིའི་བློ་སྣ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ། །

ད་ནས་སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ། །

དར་མའི་ན་ཚོད་དབྱར་གྱི་མེ་ཏོག་ཙམ། །

མཛེས་པའི་བཀྲག་མདངས་དགུན་གྱི་འཇའ་ཚོན་ཙམ། །

མི་ཡི་ཚེ་ལ་ཡུན་ལོང་མི་འདུག་པས། །

ད་ནི་སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ། །

སྡུག་བའི་དུས་སུ་སྐྱིད་པའི་ཐབས་ལ་རེ། །

སྐྱིད་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཡོང་གིས་དོགས། །

265

རེ་དོགས་འཕྲང་ལས་ཐར་དུས་མི་འདུག་པས། །

ད་ནི་སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ། །

གཅེས་པར་བསྐྱངས་ཀྱང་ནད་དང་གཅོང་གི་གཞི། །

རྒྱན་གྱིས་མཛེས་ཀྱང་མི་གཙང་རང་བཞིན་ཉིད། །

མི་རྟག་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་མི་འདུག་པས། །

ད་ནི་སྙིང་པོའ་ིལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ། །

ཕྱུག་པོ་ཕྱུག་པོའ་ིས་ནས་སྡུག་གཏམ་བྱེད། །

དབུལ་པོ་དབུལ་པོའ་ིས་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན། །

མི་རེའི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁུར་པོ་རེ། །

འཁོར་བའི་གནས་ན་བདེ་བའི་སྐབས་མ་མཆིས། །

སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་བདེ་སྡུག་སྣང་བ་ཀུན། །

རང་གི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པོའ་ིཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །

ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཕྱི་རུ་འཆར་བ་ལས། །

ཕྱི་ཡི་རྣམ་པ་ཚུར་ལ་འོངས་པ་མིན། །

དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་དཔྱད་པ་ཡིས། །

266

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ཚེ། །

སྣང་བའི་ན་བུན་འདི་ཡི་ཕ་རོལ་ན། །

ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དངོས་སུ་བཞུགས། །

ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་སྟེ། །

མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་ཉིད། །

དེ་འདྲའི་བཅོས་མ་ཀུན་གྱིས་མ་བསླད་པ། །

སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན། །

ཡིན་མིན་རྣམ་རྟོག་ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་བཞིན། །

གཅིག་རྗེས་གཅིག་གིས་མཐུད་དེ་འགྲོ་བ་འདི། །

གཏོད་མེད་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་ཞིགས་པའི་ཚེ། །

ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མའི་རྒྱ་མཚོར་སླེབས་པ་ལགས། །

མདོར་ན་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །

སེམས་ནི་སྟོང་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཉིད། །

གཞི་མེད་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིས། །

ཁྱོད་དང་ང་ཡང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁྱམས། །

267

དེ་ནི་སྣང་བའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་བར། །

སྣང་མཁན་ཁོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ། །

བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་ངོ་མཐོང་འགྱུར་པས། །

སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ལམ་དེ་ཐག་མི་རིང་། །

དེ་ལྟར་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །

མྱུར་དུ་རང་སེམས་སྟོང་བའི་རྩད་ཆོད་དེ། །

ཀ་དག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའ་ིརྒྱལ་ས་ནས། །

མཐའ་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག །

ཅེས་པ་འདི་ཡང་སྙིང་པོའ་ིཆོས་ལ་ཕྱོགས་པ་སྒྲོལ་མ་གཡང་འཛོམས་

ཀྱི་ངོར་རྒྱལ་ཁམས་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བྲིས་པའོ།།

268

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར།

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། དང་པོ།

དང་པོ།

དྭངས་མ་དྲུག་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ། །

འཁོར་ལོ་ལྔ་ལྡན་རྩ་ཡི་འཕྲུལ་འཁོར་ལ། །

རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་པའི་བདེ་བ་འདི། །

སྐྱོན་དུ་བཟུང་ནས་དགག་པ་ཅི་ལ་འཐད། །

འདོད་པའི་དོན་ལ་དགའ་བ་འདོད་ཆགས་ཏེ། །

འདོད་པའི་དོན་དགའ་བ་དད་པ་ཉིད། །

མི་འདོད་དོན་ལ་འཇིགས་པ་ཞེ་སྡང་སྟེ། །

མི་འདོད་དོན་ལ་འཇིགས་པ་ངེས་འབྱུང་ཉིད། །

འདོད་དང་མི་འདོད་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཏེ། །

བསྒྱུར་དུ་བཏུབ་ཀྱང་སྤང་་དུ་མེད་པ་ལགས། །

དེས་ན་ཉོན་མོངས་ལམ་དུ་བྱེད་པ་འདི། །

ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ཚེ་ཐེག་པ་ཀུན་གྱི་ལུགས། །

རང་གི་རང་དོན་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དོན་དང་། །

རྒྱལ་པོའ་ིརྒྱལ་སྲིད་སྤྲང་པོའ་ིའཚོ་ཐབས་སོགས། །

ཆེ་ཆུང་བྱ་བ་གང་དང་གང་བྱེད་ཀྱང་། །

མེད་དུ་མི་རུང་བ་ནི་བུད་མེད་ཡིན། །

269

ཡངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མྱ་ངམ་ཐང་བཞིན་ཆེ། །

ལས་མང་ཁུར་གྱིས་སྐྱེས་བུ་ངེས་པར་སྐྱོ། །

དེ་ལ་དགའ་བའི་སྤྲོ་བ་སྦྱིན་ནུས་པའི། །

རྩེད་གྲོགས་བུ་མོ་ལས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་འདྲ། །

མཐོང་བས་ཡིད་དགའ་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་མོ་སྟེ། །

རིགས་རྒྱུད་བཟང་པོ་བསྐྱེད་པའི་ཞིང་ས་ཡིན། །

སྡུག་པའི་ནད་གཡོག་བྱེད་པའི་མ་མ་དང་། །

སྐྱོ་བའི་སེམས་གསོ་གཏོང་བའི་སྙན་དངགས་མཁན། །

ཁྱིམ་གྱི་ལས་ཀུན་བྱེད་པའི་གཡོག་མོ་སྟེ། །

ཚེ་གཅིག་རྩེ་དགས་སྐྱོང་བའི་གྲོགས་མོ་ཉིད། །

སྔོན་བསགས་ལས་ཀྱིས་འབྲེལ་བའི་ཆུང་མ་ལ། །

ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལྡན། །

ནོར་ལྡན་རྒན་པོ་ཁ་བའི་སྐྲ་ལོ་ཅན། །

ན་ཆུང་བུ་མོ་འདམས་ནས་ཉོ་བར་བྱེད། །

བཙོང་བའི་ཡོ་བྱད་ཙམ་གྱི་རྩིས་ཐང་ཅན། །

ཀྱེ་མ་བུད་མེད་རྣམས་ལ་དཔུང་གཉེན་མེད། །

དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་ཁམས་དུ་མ་ན། །

ནོར་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་རང་འདོད་ཁྲིམས་སྲོལ་མང་། །

དེ་ལ་ཡ་རབས་ཆོས་སུ་མིང་་བཏགས་ཤིང་། །

270

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོའ་ིཐུགས་དང་འཕྲོད་གྱུར་པས། །

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཛུམ་སྟོན་པ། །

བསམ་ཞིང་བསམ་ན་ཡི་ཆད་སང་དུས་མེད། །

དེས་ན་རིགས་མཐུན་སྐྱེ་བོས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ། །

བསྒྲགས་པའི་ངར་སྐད་ཁོ་ན་མི་ཉན་པར། །

སྐབས་སུ་བདེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དཔང་བཅོལ་ནས། །

གཟུ་བོའ་ིདྲང་གཏན་ཙམ་ཡང་སྨྲ་བར་མཛོད། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། གཉིས་པ།

གཉིས་པ།

འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་རང་བཞིན་ཐ་དད་ཅིང་། །

སེམས་དང་འཆར་སྒོ་མཐུན་དུས་མི་འོངས་པས། །

གཞན་གྱི་སྨོད་ལ་གཞན་གྱིས་བསྟོད་བྱེད་ཅིང་། །

འགའ་ཡིས་གཙང་ལ་གཞན་གྱིས་བཙོག་པར་རྩི། །

སྤྱང་གི་ཤ་ཟན་རི་བོང་རྩྭ་ཟན་གཉིས། །

ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་གྲོས་ཁ་བསྡུར་བ་ལས། །

རེ་ཞིག་རང་རིགས་མཐུན་པའི་འཁོར་ནང་དུ། །

རང་རང་སོ་སོའ་ིསྤྱོད་པ་བསྐྱངས་ན་ལེགས། །

འབྲོག་པ་རྣམས་ལ་ཕག་ཤ་ཟ་བ་དང་། །

271

གྲོང་པ་རྣམས་ལ་མར་ཁུ་འཐུང་བ་སོགས། །

མི་འདོད་ནན་གྱིས་བསྐུལ་བའི་དོན་ཡང་མེད། །

འདོད་ན་བཙན་གྱིས་འགོག་པའི་དོན་ཡང་མེད། །

བཟང་ངན་གཙང་བཙོག་རང་གི་རང་འདོད་ཙམ། །

རང་འདོ་བྱ་བ་རྟག་ཏུ་བརྗེས་ནས་འགྲོ། །

དེ་ལ་རྩོད་ཤགས་འགྱེད་པ་ཐང་རེ་ཆད། །

དེ་ཡི་རྒྱུ་མཚན་འཚོལ་བ་ཉོན་རེ་མོངས། །

བྱིས་པའི་དུས་རྒས་ཤིང་འཁོགས་པའི་བར། །

སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅི་ཙམ་བརྗེས་གྱུར་པ། །

རང་གིས་མྱོང་བས་དཔྱད་ན་ཤེས་ནུས་པའི། །

ད་ལྟའི་འཆར་སྒོ་འདི་ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི། །

སྐབས་འགར་ལྷ་མོ་མཐོང་ཡང་ཞེན་པ་ལོག །

སྐབས་འགར་རྒན་མོ་མཐོང་ཡང་ཆགས་པ་སྐྱེ། །

འདི་ཡིན་འཕྲོ་ལ་དེ་མིན་གཞན་ཞིག་འོང་། །

སེམས་ཀྱིས་བསླུས་པ་གྲངས་ཀྱིས་ག་ལ་ཆོད། །

དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་ཡི་ཆད་དེ། །

གཏད་སོ་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ཞིག་གྱུར་པ། །

དེ་ནི་བདེ་བའི་ངལ་གསོ་ཆེན་པོ་སྟེ། །

མིང་གི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ན་ཐར་པར་བརྗོད། །

272

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མ་མཐོང་རྒྱང་གྲགས་ཅན་གྱི་མ་ཕམ་མཚོ། །

དྲུང་དུ་སླེབས་ན་བཀོད་མའི་ཆུ་འཁྱིལ་ལོ། །

འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་བཏུད་ནས་མྱང་བའི་ཚེ། །

ངོ་མཚར་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཅི་ཡང་བདེན། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། གསུམ་པ།

གསུམ་པ།

སྐྱིད་ལ་སྡུག་པའི་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་འདིར། །

ཤི་ཡང་ཕྱི་མིག་བལྟ་བའི་རེ་བ་ཡིས། །

སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལག་རྗེས་ཙམ། །

ཤུལ་ཏུ་ལུས་པའི་འབད་པ་ངང་གིས་བྱེད། །

འདི་ན་འགའ་ཡིས་རང་གི་རྒྱུད་འཛིན་བུ་དང་སློབ་མ་རྗེས་སུ་བཞག །

དེ་བཞིན་གཞན་གྱིས་ལེགས་བཤད་ནོར་དང་སྙན་པའི་གྲགས་པ་ཤུལ་དུ་བཀོད། །

ལ་ལ་འཆད་ཉན་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང་དམ་པའི་རྟེན་རྣམས་བཞེངས་ནས་འདས།།

གཞན་གྱི་ལག་རྗེས་བསགས་པའི་ནོར་དང་མཛེས་པའི་ཁང་ཁྱིམ་འདི་དག་ལཊ།

ཆོས་ནོར་གཉིས་མེད་སྤྲང་པོའ་ིལག་རྗེས་ལ། །

གོང་དུ་སྨོས་པ་འདི་དག་མ་མཆིས་པས། །

མི་ཟས་ཡུན་རིང་ཟས་པའི་རིན་འབབ་ཏུ། །

དེབ་ཆུང་འདི་ཉིད་མི་ཡི་ཡུལ་དུ་བཞག །

273

མ་བཅོལ་གླེགས་བམ་བྲི་བའི་བྲེལ་ཟིང་གིས། །

མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་དལ་གྱིས་ཟད་པ་ལ། །

གཞན་གྱིས་བསྟོད་སྨད་ཅི་བྱེད་མ་ངེས་ཀྱང་། །

གཞན་ལ་ཕན་པ་ཅུང་ཟད་ངེས་པར་མཐོང་། །

རྣམ་དཀར་འདི་ཡིས་སྐྱེ་ཞིང་སྐྱེ་བ་རུ། །

རྣམ་པ་ལྔ་ལྡན་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ། །

རྣམ་དག་ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་འབད་པ་ཡིས། །

རྣམ་ཀུན་གཟིགས་པའི་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བཞི་བ།

བཞི་བ།

ཇི་ལྟར་དངོས་པོའ་ིགཤིས་ལ་ཉེ་གྱུར་པ། །

དེ་ལྟར་དངོས་པོའ་ིགཤིས་ལ་ཉེ་གྱུར་པ། །

རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ཕྲ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །

སྨྲ་བསམ་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པར་བཤད། །

རྣམ་ཀུན་སྟོང་པའི་ཆོས་ལ་ཐུགས་བཞག་སྟེ། །

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཕྱག་གིས་མ་ཁེགས་པའི། །

སྣང་བའི་སྨིག་སྒྱུ་འཁྲིགས་པའི་འཁོར་བ་འདིར། །

ཡོད་མེད་ཁས་ལེན་བློ་ཡིས་མཐོང་བ་སུ། །

274

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིག་པའི་བུ་ཆུང་ཆགས་པའི་དབྱིངས་སུ་བརྒྱལ། །

འཇུར་བུའི་བློ་གྲོས་སྲིན་བུའི་བུ་གར་ལྷུངས། །

སྲེད་པའི་རྣམ་རྟོག་ཐུར་དུ་དྲངས་གྱུར་པས། །

དགའ་བའི་དེ་ཉིད་སྐྱེ་བོ་དག་གིས་ལྟོས། །

གཉིས་མེད་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་གཟུང་འཛིན་གྱིས། །

ལོགས་སུ་བཅད་པའི་སྒྱུ་མའི་རྦ་རླབས་འདི། །

གཞི་དབྱིངས་བདེ་བའི་རྒྱ་མཚོར་འདྲེས་འདོད་ནས། །

འདུ་འཁྲིགས་གཡོ་ཞིང་འཕར་བ་མ་ཚོར་རམ། །

འཕྲུལ་འདེགས་མེད་པའི་ཆོས་འདི་ཅི་ལ་གཡོ། །

རྗེས་འདེད་མེད་པའི་སེམས་འདི་གང་དུ་རྒྱུག །

རང་གཤིས་བཏང་ནས་སྡོད་དུ་མ་ཚུགས་པས། །

སྣང་སེམས་འདི་གཉིས་བདེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཡོ། །

གོམ་གཅིག་འདོར་ཡང་བདེ་བ་འཚོལ་ཕྱིར་ཏེ། །

ཚིག་གཅིག་སྨྲ་ཡང་བདེ་བ་འཚོལ་ཕྱིར་སྨྲ། །

དགེ་བའི་ལས་ཀྱང་བདེ་བའི་སླད་དུ་བྱེད། །

སྡིག་པའི་ལས་ཀྱང་བདེ་བའི་སླད་དུ་བྱེད། །

གྲོག་མ་མིག་མེད་བདེ་བའི་སླད་དུ་རྒྱུག །

ས་འབུ་རྐང་མེད་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་རྒྱུག།

མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་བང་འགྲན་ནས། །

275

གཅིག་ལས་གཅིག་མགྱོགས་བདེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུག །

མཐོང་རེག་མེད་པའི་ཁབ་ལེན་ཕ་བོང་ལ། །

སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་འུབ་ཀྱིས་འདུ་བ་འདི། །

དངོས་སུ་བསམ་ན་བདེ་བ་ཆེན་པོའ་ིདབྱིངས། །

སྣང་སྲིད་ཀུན་གྱི་ཐིམ་ས་ཡིན་པར་ཤེས། །

སྟོང་གསུམ་དཔལ་འབྱོར་ཐོབ་ཀྱང་མ་ཚིམ་པས། །

རྔམས་ཆེན་གཏོགས་འདོད་འབར་བའི་གྲགས་པ་ཅན། །

ཅང་ཤེས་སེམས་ཀྱི་བུ་ཆུང་ལྐུག་པ་འདིས། །

དོན་ལ་བདེ་སྟོང་ནམ་མཁའི་རྒྱལ་སྲིད་འཚོལ། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། ལྔ་བ།

ལྔ་བ།

ཡུན་རིང་འགྲོགས་ན་ཚེ་འདིའི་བྱ་གཞག་ལ། །

མི་སྐྱོ་བྱ་བ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་མ་ཡིན། །

སྐྱོ་བའི་སེམས་གསོ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཏེ། །

སེམས་ཀྱི་ཁོང་དུ་ལན་གཅིག་འོང་བར་ངེས། །

མ་བཅོས་སྣང་བ་སྐྱོང་བའི་བླུན་པོ་དང་། །

བཅོས་མའི་རྣམ་རྟོག་སློང་བའི་མཁས་པ་གཉིས། །

མི་མཐུན་ལམ་གྱི་མདོ་ནས་གྱེས་པ་དེ། །

276

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལམ་གསུམ་མཐའ་ལ་སླར་ཡང་མཇལ་བར་མཆི། །

འོ་ན་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོའི་གཏིང་གཟིགས་ཤིང་། །

ངེས་འབྱུང་སྐྱོ་བས་བསྲན་དུ་མ་ཚུགས་ན། །

དམར་སེར་ངུར་སྨྲིག་ལྡན་པའི་ལུས་བཟུང་སྟེ། །

གཅིག་ཏུ་ཞི་བའི་ཆོས་ལ་གཞོལ་བར་འཚལ། །

ཀ་ཆུ་ཡན་ཆད་ནག་ཆུ་མན་ཆད་ནས། །

ཁ་ཚིག་མཐོ་བའི་སྐྱེ་བོ་མང་ན་ཡང་། །

ག་ལེར་བསམ་ན་རང་རེ་ཐ་སྙད་པའི། །

ང་རྒྱལ་དེ་ནི་དོན་གྱི་ང་རྒྱལ་ཡིན། །

རང་སེམས་སྨྱོན་པར་རང་ངོ་མ་ཟིན་པས། །

ཆོས་སྲིད་གནམ་ས་གཉིས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ཚད། །

རྟག་ཏུ་གཞལ་བའི་འཁྲུལ་སྣང་རིམ་པ་འདིར། །

གཏན་གྱི་སྐྱབས་གནས་བྱེད་པའི་སྙིང་ཁམས་ཅན། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། དྲུག་པ།

དྲུག་པ།

ཉག་ཅིག་ཞི་བའི་དབྱིངས་སུ་འཇུག་པའི་སྒོ། །

བདེན་གཉིས་ཆོས་ཚུལ་ཟབ་མོ་དྲི་མེད་ལམ། །

རིགས་གསུམ་གདུལ་བྱའི་ཚོགས་ལ་སྟོན་མཛད་པའི། །

277

སྐུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་འདུད། །

རྒྱུད་ལྔས་བསྡུས་པའི་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །

ཕྱིན་དྲུག་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་ལམ་བརྟེན་ཏེ། །

ནོར་བདུན་ཡོན་ཏན་ཚང་བའི་རྟེན་བརྒྱུད་ནས། །

མཐའ་བརྒྱད་སྤྲོས་པ་དག་པའི་སྐུ་ཐོབ་ཤོག །

ཤར་ནུབ་རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་ལ་ཐུག་གི་བར། །

ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་བགྲོད་པའི་ཚུལ། །

ནུབ་ཀྱི་སྨག་ལ་སྒྲོན་མེ་བཏེག་འདྲ་འདི། །

བྱང་ཕྱོགས་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་བུའི་དོན་དུ་འབྲི། །

རྒྱ་ཁྱོན་མཚོ་དང་འདྲ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། །

རྒྱ་འཕང་རི་དང་འདྲ་བའི་མཆོད་རྟེན་སོགས། །

རྒྱ་ཆེའི་གཟིགས་མོ་མང་པོ་གཟིགས་པའི་སླད། །

རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་ལན་གཅིག་འབྱོན་པར་མཛོད། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བདུན་པ།

བདུན་པ།

ཤེས་བརྩོན་ཐོས་པ་ཅན་གྱི་ཉམ་ཆུང་གི་ཁ་སྟབས། །

བླུན་པོ་ནོར་རྐྱལ་ཁུར་བའི་དབང་ཤེད་ཀྱིས་བཅོམ་སྟེ། །

ཆོས་མཐུན་བཀུར་སྟིའི་བཞུགས་གྲལ་གོ་ལོག་ཏུ་བསྡེབས་

278

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནས། །

སེང་གེ་ཁྱི་ཡི་གཡོག་ཏུ་འགྱུར་ཚུལ་འདི་སྐྱོ་བ། །

མི་བསྲུན་བརླང་པོར་སྤྱོད་པའི་སྐྱེ་བོ་ལ། །

མགོ་བོ་གཅོད་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་མ་མཛད་ནས། །

སྙིང་རྗེའི་ལམ་ནས་ཚུལ་དེ་ལྡོག་པ་ལ། །

དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསྟན་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི། །

མི་ཡི་རྗེ་བོ་མི་དཔོན་ཆེན་པའི་དྲུང་། །

མི་ཡི་མཐའ་མ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས། །

མི་འཐུང་མི་འཐུང་ཨ་རག་མི་འཐུང་ཞེས། །

མི་དམངས་ཚོགས་པའི་དབུས་སུ་དམ་བཅའ་འབུལ། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བརྒྱད་པ།

བརྒྱད་པ།

དྲི་མེད་རབ་དཀར་ཀ་ཅིའི་ཡོལ་བའི་སྟེང་། །

རྫས་འཕྲུལ་གློག་གི་སྣང་བ་ཁྱབ་བྱས་ཏེ། །

སྒྱུ་མའི་རྒྱལ་མོ་རྒོད་དང་ངུ་བའི་གཟུགས། །

སྲིད་གསུམ་འཁོར་བའི་མགྲོན་ལ་ལྟད་མོ་བསྟན། །

གཞན་ཕན་སྙིང་རྗེའི་སྣུམ་དང་བྲལ་ན་ཡང་། །

རིག་རྩལ་ཐབས་མཁས་གློག་གི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས། །

279

དྲང་པོའ་ིམི་ལ་འཁྱོག་པོའ་ིལམ་སྟོན་པ། །

སྐྲ་སེར་སྤྲེའུའི་རིགས་ལ་དོགས་ཟོན་མཛོད། །

དགུ་བ།

དྲི་མེད་ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་ིཐེམ་སྐས་ལས། །

འོད་གསལ་སེམས་ཀྱི་བང་རིམ་འཛེགས་པ་ཡི། །

འོག་མིན་ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི། །

རྣམ་འདྲེན་དོན་ཀུན་གྲུབ་པས་དགེ་ལེགས་སྩོལ། །

ཐོག་མ་མེད་ནས་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པ་ཡི། །

མི་འགྱུར་སེམས་ཀྱི་གཤིས་ཀྱང་མི་མཐོང་ན། །

བཙན་ཐབས་སྒོམ་གྱིས་གསར་དུ་རྙེད་པ་ཡི། །

ཡ་མཚན་གྲུབ་པའི་གཟིགས་སྣང་ཅི་ལ་མཐོང་། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བཅུ་བ།

བཅུ་བ།

དགའ་བར་མཐོང་ཚེ་དྲུང་དུ་འདུད་བྱེད་ཅིང་། །

སྡུག་པར་མཐོང་ཚེ་རྒྱང་ནས་ཡིབ་བྱེད་པ། །

ཕལ་བའི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདི། །

280

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྔ་མོའ་ིདུས་ནས་ཁོ་བོས་ཤེས་པ་ལགས། །

འབྱོར་པར་མཐོང་ཚེ་དྲུང་དུ་འདུས་བྱེད་ཅིང་། །

རྒུད་པར་མཐོང་ཚེ་རྒྱང་ནས་ཡིབ་བྱེད་པ། །

ཕལ་པའི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདི། །

སྔ་མོའ་ིདུས་ནས་ཁོ་བོས་ཤེས་པ་ལགས། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བཅུ་གཅིག་པ།

བཅུ་གཅིག་པ།

ཕྲག་དོན་ཁྲག་གིས་མྱོས་པའི་ཨུ་ཚུགས་སྟག །

འཇིགས་པའི་ང་རོ་སྒྲོགས་པའི་ཚང་ཚིང་ནང་། །

གཅིག་པུར་ལས་པའི་བདེན་པའི་བུ་ཆུང་ལ། །

ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་དགོངས། །

མཐོང་ན་འཇིགས་པའི་བདེན་པ་གཅེར་བུ་ལ། །

རང་མགོ་བསྐོར་བའི་གོས་ཀྱིས་མི་གཡོགས་པ། །

འདི་ནི་མཁས་པའི་དམ་ཚིག་དང་པོ་སྟེ། །

སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་འབད་པས་བསྲུང་བར་འཚལ། །

བླུན་པོ་རང་གི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ཡང་། །

རང་ཉིད་བླུན་པོའ་ིརྗེས་སུ་མི་འབྲང་བ། །

དེ་ནི་མཁས་པའི་དམ་ཚིག་དང་པོ་སྟེ། །

281

སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་འབད་པས་སྲུང་བར་གྱིས། །

གཞོན་དུས་དགའ་བའི་ཆུང་མ་ངས་མ་བླངས། །

རྒས་དུས་དགོས་པའི་ནོར་རྫས་ངས་མ་བསགས། །

སྤྲང་པོའ་ིམི་ཚེ་ལྕགས་སྨྱུག་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །

རྫོགས་པ་འདི་ནི་བདག་གི་སྣང་བ་སྐྱོ། །

ཆག་གྲུམ་ཆ་ཤས་ཆེད་དུ་བསལ་བ་ལ། །

ཕྱོགས་སྔའི་ འབེན ་དུ་བཀོད་དེ་མཚོན་བསྣུན་པའི། །

རང་སྡེ་མཁས་པའི་དགྲ་ལྷ་དཔུང་བསྟོད་འདིས། །

གཞན་སྡེའི་དཔའ་བོ་ད་དུང་བསད་པ་མིན། །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བཅུ་གཉིས་པ།

བཅུ་གཉིས་པ།

དྭངས་གསལ་དྲི་མ་མེད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ན། །

ངང་པའི་བུ་མོ་དལ་གྱིས་རྒྱུ་བ་འདིས། །

སྤྲིན་བྲལ་སྟོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དྭངས་པ་ལ། །

ཉ་གང་ཟླ་བ་བགྲོད་པའི་མཛེས་སྡུག་འཕྲོག །

རི་བོང་ཟླ་བའི་ཅོད་པཎ་ཅན། །

ངང་པ་བསུ་བའི་ཁ་ལོ་བ། །

བཅོས་མིན་འོད་དཀར་འདི་མཐོང་ནས། །

282

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བརྗོད་མེད་ཡིད་ལ་དགའ་བདེ་སྐྱེས། །

རྨོངས་པའི་ཕ་ཤ་ཟ་བའི་དཔའ་བོ་ཡིས། །

མེ་འབར་རལ་གྲི་ཕྱག་ན་འཕྱར་བ་ལ། །

མ་འཇིགས་སྙིང་ནས་གུས་པས་གསོལ་བཏབ་ན། །

དུག་གསུམ་བདུད་ཀྱི་བུ་ལ་འཇིགས་པ་ཅི། །

གོང་སྡོད་རྗེ་ཡི་གཟུགས་དང་གཡོག་གི་ལུས། །

མཐོང་རྒྱུ་འབྱོར་བའི་ཚེ་དང་སྤྲང་པོའ་ིཚེ། །

བཙུན་པ་བཟང་ཤོས་ཁྱིམ་པ་སྡུག་ཤོས་སོགས། །

སྐྱེ་བ་གཅིག་ལ་ལུས་རྟེན་མང་དུ་བརྗེ། །

མི་ཡི་མི་ཚེ་ཚེ་ཡི་ཁྲལ་ཡིན་པས། །

ཁྲལ་པ་འཆི་བདག་ཡུལ་དུ་མ་འཁྱོལ་བར། །

དགའ་དུས་རིང་དུ་གཏོང་བའི་ཐབས་མེད་ན། །

སྡུག་དུས་ཐུང་དུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ཅི་ཞིག །

སྙན་རྩོམ་ཐོར་བུའི་སྐོར། བཅུ་གསུམ་པ།

བཅུ་གསུམ་པ།

གཅིག་གཅིག་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དམ་པའི་ཆོས། །

གཉིས་གཉིས་བཞི་ཡི་བདེན་པའི་དོན་རྟོགས་ཏེ། །

གསུམ་གསུམ་དྲུག་གི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་ལམ། །

283

བཞི་བཞི་བརྒྱད་ཀྱི་མཐའ་རྣམས་དེ་ལ་འདུས། །

རོ་དང་མཚུངས་པའི་ལུས་པོ་འདི། །

ག་དུས་ཤི་ཡང་མི་འགྱོད་དེ། །

གསེར་དང་མཚུངས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་དག །

མཉམ་དུ་ཤི་ན་ཤིན་ཏུ་འཕངས། །

ཡིག་ནོར་དང་ཆད་ལྷག་ཡོད་ཚེ་འབྲེལ་བ་གནང་ན་དགའ་སྤྲོའ་ིངང་ནས་བཟོ་བཅོས་ཞུ་ཆོག