སེམས་སྦྱང་བ།
བྱུང་ས་དང་བྱུང་མཁན་བརྟགས་པ།
གསུམ་པ་སེམས་སྦྱང་བ་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། སེམས་ནི་ཐོག་མ་བྱུང་ས་དང་། །བར་དུ་གནས་ས་ཐ་མར་འགྲོ། །དེ་ལྟར་གསུམ་ལ་བརྟགས་དཔྱད་ན། །སེམས་སྦྱང་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཤེས། ཞེས་བྱུང་གནས་འགྲོ་གསུམ་བརྟགས་པ་ལས། དང་པོ་བྱུང་ས་དང་བྱུང་མཁན་བརྟགས་པ་ནི། སེམས་ཞེས་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་། སངས་རྒྱས་ནས་བདེ་བ་མྱོང་མཁན་རིག་རིག་ཏུར་ཏུར་པོ་འདི་དང་པོ་གང་ནས་བྱུང་། ཕྱིས་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་རི་བྲག་ཁང་ཁྱིམ་སྣོད་བཅུད་ཕ་མའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་རུང་ཞིག་ནས་བྱུང་ངམ་སྙམ་ན། དེ་རེ་རེ་ནས་རྡུལ་ཕྲན་དུ་བཤིག་ནས་བཙལ་ཞིང་བརྟགས་པས་མི་རྙེད་དེ། ཕྱི་སྣོད་བཅུད་གང་ནས་ཀྱང་མ་བྱུང་། ནང་རང་ལུས་ནས་བྱུང་ངམ་སྙམ་ན། ལུས་ཀྱི་སྟོད་སྨད་ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གྱི་ཆ་ཤས་སོ་སོ་ནས་བརྡར་ཤ་བཅད་ཀྱང་མི་རྙེད་པས་དེར་ཡང་མ་བྱུང་། དེ་བཞིན་དུ། ཡོད་པ་དངོས་པོར་སྣང་བའི་ཆ་ནས་མ་བྱུང་སྟེ་ཅི་ལྟར་བཙལ་ཡང་དེའི་དམིགས་པ་མ་རྙེད། མེད་པ་སྟོང་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་མ་བྱུང་སྟེ་བྱུང་ས་དང་བྱུང་ཡུལ་མ་གྲུབ། སེམས་ལས་སེམས་བྱུང་བ་མིན་ཏེ་བྱུང་ས་བྱུང་མཁན་གཉིས་མ་གྲུབ། བྱུང་སའི་ཡུལ་དང་བྱུང་མཁན་གྱི་སེམས་ཅི་འདྲ་ཡིན་ཕར་དཔྱད། ཚོལ་མཁན་གྱི་སེམས་ལ་ཚུར་བརྟགས་པས། བྱུང་ས་དང་བྱུང་མཁན། འཚོལ་རྒྱུ་དང་འཚོལ་མཁན་དུ་སྣང་བའི་གཟུང་འཛིན་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་རྒྱུ་མ་རྙེད་ནས་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་མེད་རྟེན་བྲལ། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ཁས་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ངང་དུ་ཧ་ཕྱད་དེ་ལུས་ན་འབྱོངས་པའི་རྟགས་ཡིན་དེ། ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཉིད་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ངོ་འཕྲོད་ཅིང་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་ཡིན་ནོ།།
གནས་ས་དང་གནས་མཁན་བརྟགས་པ།
གཉིས་པ་གནས་ས་དང་གནས་མཁན་བརྟགས་པ་ནི། གོང་བཞིན་སེམས་དེ་ད་ལྟ་ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སོགས་གར་གནས་རྩར་བཅད། འདིར་གནས་སྙམ་པ་ཞིག་བྱུང་ན་ཆ་དང་རྡུལ་ཕྲན་དུ་ཕྱེ་ནས་བལྟ། དཔེར་ན་སྙིང་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་གནས་སམ་སྙམ་ན་དེའི་རྩེ་མོ། རྩ་བ། ཤ་དང་ཚིལ། ཁྲག་དང་ཤུན་པ་སོགས་གང་ལ་གནས། གནས་བྱ་དེ་ཡི་གཟུགས་དབྱིབས། ཁ་ཏོག བྱེད་ལས། མཚོན་དཔེ། ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་ཅི་འདྲ་ཞིག་འདུག རྟོགས་བྱའི་སེམས་དང་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཅིག་གམ་ཐ་དད་སོགས་ལེགས་པས་བརྟགས་པ་ན། དེ་འབྱོངས་པའི་རྟགས་སུ་གང་དུ་ཡང་གནས་ས་དང་རྟེན་ཡུལ་མེད་པ། གང་གི་རྣམ་པར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་བ། ཤེས་པ་གསལ་ཞིང་སྣང་ཡང་རང་བཞིན་མ་གྲུབ་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཡེ་སྟོང་ཆེན་པོར་གཏན་ལ་ཕེབས་ཤིང་ལོངས་སྐུ་འགག་པ་མེད་པ་དང་ངོ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟེང་དུ་ཚོར་བའི་ཉེར་ལེན་ལས་མྱོང་རེག་གི་མཚན་མ་གང་ཤར་ལ་དེར་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོས་རྒྱུ་བྱས། འཕྲལ་བྱུང་རྣམ་རྟོག་གིས་རྐྱེན་བྱས། གཟུང་ཡུལ་ལ་འཛིན་སེམས་ཆགས་པས་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་དང་། གཟུང་འཛིན་ཡུལ་སྟོངས་ཏེ་ཟད་པར་འཁྱོལ་ཚེ་ཉམ་ང་བག་ཚ་མེད་པ་ཡང་འདིས་ལྷོང་བར་གསུངས་སོ།།
འགྲོ་ས་དང་འགྲོ་མཁན་ལ་བརྟགས་པ།
གསུམ་པ་འགྲོ་ས་དང་འགྲོ་མཁན་ལ་བརྟགས་པ་ནི། དེ་རྗེས་སུ་ཝལ་གྱིས་བྱུང་ནས་ཡལ་གྱིས་སོང་སྙམ་བྱེད་པའི་སེམས་འདིའི་འགྲོ་ས་ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་སྣང་སྟོང་ཡོད་མེད་གང་ཡིན་སོགས་ལ་བརྟགས་ཀྱང་། འགྲོ་ས་མེད་པས་ཡུལ་སྣང་སེམས་ཀྱིས་བཟོས་པར་ཐག་ཆོད། འགྲོ་མཁན་གྱི་སེམས་ལ་བརྟགས་ཀྱང་ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་བས་ཡུལ་ཅན་རང་བཞིན་མེད་པར་གདེངས་རྙེད། སེམས་བྱུང་གནས་འགྲོ་གསུམ་གྱི་རྒྱུ་སྟོངས་པས་འབྲས་བུ་རེ་དོགས་སུ་འཛིན་པའི་བློ་ལྡོག སེམས་ཉིད་རིག་སྟོང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་འགྲོ་འོང་གྲོལ་འཁྲུལ་སོགས་དང་བྲལ་བར་ཤེས་པས་བྱས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་སངས་མི་རྒྱ་བར་ཡིད་ཆེས་རྙེད། བལྟ་བར་བྱ་བའི་སེམས་དང་། ལྟ་བྱེད་ཀྱི་མཁན་པོ། སེམས་འགྲོ་ཡུལ་བཅས་བསམ་བརྗོད་བློ་ལས་འདས། ངོ་བོ་ཐ་དད་དང་རྣམ་པ་སོ་སོར་ངོས་བཟུང་མེད་པར་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པར་བྱ། དེ་ལྟར་སེམས་སྦྱངས་འབྱོངས་པའི་རྟགས་སུ་འཁྲུལ་བའི་ཚང་ཞིག་ཅིང་སེམས་ཀྱི་ཁང་བུ་རྡིབས། རིག་པའི་ངོ་བོ་ཤེས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་ནང་ནས་རྙེད་དེ། རིག་པ་སྟོང་གསལ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་གཡོ་བ་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕེབས། སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་དང་ངོ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་སྣང་སྟོང་དང་སྐྱེ་འགག་སོགས་གཉིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྡར་ཤ་ཆོད་ཅིང་མཚང་རྡོལ་ནས་ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་འདག སེམས་སྟོང་ཉིད་དུ་རྟོགས་པས་བར་ཆད་ཀྱིས་མི་ཚུགས། ཁྱད་པར་སེམས་ཀྱི་མངོན་ཞེན་ལོག་པས་སླར་སྲིད་པར་མི་འཁྲུལ། མཐར་ཐུག་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་དབྱེར་མེད་ཆེན་པོར་གྲོལ། སེམས་ཡིད་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས་སུ་རྫོགས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ།།