གནས་གསུམ་པ་འཇིག་རྟེན་བསྟན་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་དཔྱོད་མེ་ལོང་གསར་པའི་ངོས་ཡངས་པོར། སྣོད་བཅུད་གཟུགས་བརྙན་བརྒྱ་ཕྲག་འཆར་བྱེད་པའི། །བརྟན་པའི་འཁོར་ལོ་མི་ཡི་ཟློས་གར་ཅན། །དཀོན་མཆོག་ཆོས་འཕེལ་སྨྲ་བའི་ཟླ་བ་རྒྱལ། །གཞན་ཕན་འདྲེན་པར་རློམ་པའི་རྣམ་གཡེང་གིས། །ཕྱོགས་བྲལ་རྒྱལ་ཁམས་ཉུལ་བར་མ་ཕྱིན་ཀྱང་། །ཤེས་རབ་མིག་གིས་ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པའི། །སྣང་ཚུལ་རྗེན་པར་མཐོང་འདི་གད་མོ་བྲོ། །ཟང་ཟིང་འབྱོར་པའི་ཟོང་གིས་ཁུགས་མིན་ཞིང་། །ཁ་དྲག་དཔུང་གིས་འཕྲོག་པར་ནུས་མིན་པའི། །བསླབས་ཤིང་སྦྱངས་པས་ཤེས་པའི་ཡོན་ཏན་འདི། །བསམས་ཤིང་ཞེ་བློ་བདེ་བའི་ངོ་མཚར་ཡིན། །གཉིས་སྐྱེས་མུན་པའི་མདོག་ཅན་རྣམ་ཐར་གྱིས། །འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་འབའ་ཞིག་དོན་གཉེར་ལ། །དབྱར་སྐྱེས་གཞོན་ནུ་གཅན་གཟན་མདུན་ངོགས་སུ། །འཕྱུར་བུར་སྤུངས་དང་ཁྱད་པར་མ་མཆིས་ཀྱང་། །པད་དཀར་འདབ་བརྒྱ་རྒོད་པའི་དགའ་ཚལ་དུ། །བགྲོད་པར་ཆས་པའི་ར་ཡིག་གཉིས་པ་ལྟར། །ཐོས་པའི་ཚུལ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པ་ཡི། །བློ་ལྡན་ཚོགས་རྣམས་ལོང་ལ་ཅི་དགར་སྤྱོད། །གཉིས་པ་དེ་ཉིད་ངེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ལ། །ཤེས་བྱ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གཏན་ལ་ཕབ། སྤང་བྱ་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་གཏན་ལ་ཕབ། ཐོབ་བྱ་འགོག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། ནང་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་གཞག །ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་བཞག་གཉིས། དང་པོ་ལ། དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། སྐྱེ་ཚུལ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་བཤད་པ། སྐྱེ་བ་གནས་པའི་ཐབས། གནས་པ་འཆི་བའི་སེམས་བཤད། སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གསུམ་དུ་བསྡུ་བ་དང་ལྔ། དང་པོ་ལ། ཁམས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་དང་། འགྲོ་བ་ལྔར་དབྱེ་བ། སྐྱེ་གནས་བཞིར་དབྱེ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། འདོད་པ། གཟུགས། གཟུགས་མེད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཚ་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད། ཡི་དྭགས། དུད་འགྲོ། མི་རྣམས་དང་། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་པོ་རྣམས་བརྟེན་པར་བྱེད་པའི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྷར་བཅས་པ་ཆོས་ཅན། འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་ཏེ། འདོད་པར་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་ཤིང་། དེ་ལ་ཆགས་བྲལ་མ་བྱས་པའི་སས་བསྡུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ཁམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་དབྱེ་ན་ཉི་ཤུར་ཡོད་དེ། དམྱལ་བ་ལ་ཡང་སོས་སོགས་བརྒྱད་དང་མི་ལ་གླིང་བཞིར་དབྱེ་བ་ལས་ཉི་ཤུར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཁ་ཅིག །གྲང་དམྱལ་དང་ཉི་ཚེ་བ་དང་གླིང་ཕྲན་རྣམས་འདོད་ཁམས་སུ་མི་གཏོགས་པར་ཐལ། དེ་ལ་གྲངས་ཉི་ཤུར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ན། མ་ཁྱབ་སྟེ། སྔ་མ་ཚ་དམྱལ་དང་། ཕྱི་མ་གླིང་བཞིའི་འཁོར་ཡིན་ལ། ཉི་ཚེ་བ་ལ་གནས་དང་ཚེ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གང་སྤེལ་ལས། ངོས་བཞི་ལ་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པས་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ལ། ཉེ་ཚེ་བ་ནི་གྲངས་དང་ཚད་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་དྲངས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་པོ་གང་རུང་གི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ན། མི་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། རྔ་ཡབ་གླིང་གི་རྟེན་ཅན་གྱི་སྲིན་པོ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གང་སྤེལ་ལས་གཅིག་ན་ནི་སྲིན་པོ་དག་ཡོད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྔ་ཡབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །དམྱལ་བའི་སྒྲ་དོན། ན་རག་ཞེས། ན་དགག་པ་ལ་བཤད་ནས། ར་ག་ཞེས་པ་མི་རྙེད་པའི་དོན་ཡིན་པས། སྐྱབས་མི་རྙེད་པ་ཞེས་བཤད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟར་ན། མི་རྙེད་པ་དེ་དགག་པའི་གནས་བཀག་པས་རྙེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཁམས་གོང་མའི་གནས་ཚངས་རིས་ནས་འོག་མིན་གྱི་བར་དང་བཅུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདུན་ནི་བརྟེན་པ་ས་དང་བཅས་པ་ཆོས་ཅན། གཟུགས་ཁམས་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཁམས་སུ་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་ཤིང་། འདོད་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ། གཟུགས་ལ་ཆགས་བྲལ་མ་བྱས་པའི་སས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སོ་སོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་བཅུ་བདུན་ཡོད་དེ།  བསམ་གཏན་བཞི་ལས། དང་པོ་གསུམ་ལ་གསུམ་གསུམ་ཡོད་པས་དགུ །བཞི་པ་ལ་སོ་སྐྱེའི་གནས་གསུམ། འཕགས་པའི་གནས་ལྔ་སྟེ་བརྒྱད ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཁ་ཅིག །གཟུགས་ཁམས་གནས་རིགས་བཅུ་བདུན་པོ་གང་རུང་གི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ན། ལྷ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ན། ལྷ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་བར་སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེའི་བར་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་ན། དེའི་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་དེ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དེར་ཐལ། དེར་སྐྱེ་བ་བླངས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེར་སྐྱེ་བ་བླངས་པ་ནི་གང་ཞིག །གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་ན། ལྷ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མ་ཡིན་པར་ཐལ། བར་དོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་བར་དོ་བ་དེ་འགྲོ་བ་རིགས་ལྔ་པོ་གང་རུང་དུ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་སྲིད་མིན། །ཞེས་དང་། རང་འགྲེལ་དུ། གདགས་པའི་བསྟན་བཅོས་དྲངས་པ་ལས། སྐྱེ་གནས་བཞིས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི། འགྲོ་བ་ལྔས་ནི་སྐྱེ་གནས་བཞི་མ་བསྡུས་ཏེ། གང་ཞིག་མ་བསྡུས་ཞེ་ན། སྲིད་པ་བར་མའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་མེད་ཁམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ན་གཟུགས་ཅན་གྱི་གནས་མེད་དེ། རྟེན་སྣོད་དང་། བརྟེན་པ་སེམས་ཅན་ལ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སོགས་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་དབང་གིས་སྐྱེ་བ་ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་རྟེན་གཟུགས་མེད་པས་བརྟེན་པ་སེམས་མེད་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ། དེར་ནི་རིགས་འདྲ་སྐལ་མཉམ་དང་། སྲོག་ལ་ཡང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་བརྟེན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་འགྲོ་བ་ལྔར་དབྱེ་བ་ལ། དངོས་དང་དོགས་དཔྱོད་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཁམས་གསུམ་པོ་དེར་ནི་ཆོས་ཅན། སྐྱེ་བའི་འགྲོ་བ་ལྔ་ཡོད་དེ། དམྱལ་བ་པ་ལ་སོགས་པ་རང་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ལྔ་ཞེས་བཤད་པ་ལ་ཆོས་ཅན། རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འཕེན་བྱེད་དགེ་བས་འཕངས་པའི་ལྷ་མ་ཡིན་ལྷ་དང་། འཕེན་བྱེད་མི་དགེ་བས་འཕངས་པའི་ལྷ་མ་ཡིན་དུད་འགྲོར་འདུ་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག །ལུང་དུ་བསྟན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར། བར་སྲིད་པ་དེ་འགྲོ་བ་ལྔར་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གདགས་པ་ལས་འགྲོ་བ་ལྔས་ནི་སྐྱེ་གནས་བཞི་མ་བསྡུས་ཏེ། གང་ཞེ་ན་སྲིད་པ་བར་མའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཁ་ཅིག །གཞུང་འདིའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཁམས་གསུམ་གང་རུང་གི་རྟེན་ཅན་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་རྟེན་ཅན་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་
འདོད་པའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པ་གང་ཞིག་གཞན་གཉིས་པོ་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་དམྱལ་བ་པ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པ་གང་ཞིག །གཞན་རྣམས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཚ་དམྱལ་བ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གཞུང་འདིའི་སྐབས་སུ་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་དངོས་སུ་བསྟན་ནས། གྲང་དམྱལ་དང་ཉི་ཚེ་བ་རྣམས་ཤུགས་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དམྱལ་བ་དང་གླིང་དབྱེ་བ་ལས་དེ་ཉི་ཤུ། ཞེས་པའི་ཉི་ཤུའི་གྲངས་ངེས་དེ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེ་ལས་མང་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

སེམས་ཀྱི་གནས་པ་བདུན་སོགས་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་པ་ལ། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་བདུན་བཤད། སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུ་བཤད། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་བཞི་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་བདུན་ཡོད་དེ། ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཉིས་ཀ་ཐ་དད་པ་དང་། ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་དང་། དེ་ལས་བཟློག་པ་ལུས་གཅིག་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་དང་། གཉིས་ཀ་གཅིག་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་གནས་དང་པོ་གསུམ་སྟེ་བདུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་པའི་ལྷ་མི་གཉིས་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་བ་དང་པོར་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཉིས་ཀ་ཐ་དད་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཆེ་ཆུང་ཁ་དོག་དང་། འདུ་ཤེས་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་ཅི་རིགས་པར་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་དང་པོར་སྐྱེས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། ལུས་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་གང་ཞིག །འདུ་ཤེས་ཚངས་ཆེན་གྱིས་བྱས་སོ་སྙམ་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་བ་རྣམས་ཆོས་ཅན། སྔ་མ་ལས་བཟློག་པ་ལུས་གཅིག་ཅིང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པ་ཡིན་ཏེ། ལུས་འོད་ལུས་སུ་གཅིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་གང་ཞིག །འདུ་ཤེས་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་གཉིས་རེ་མོས་སུ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཆོས་ཅན། གཉིས་ཀ་གཅིག་སྟེ། ལུས་སྔ་མ་གང་ཞིག །འདུ་ཤེས་ཚོར་བ་བདེ་བ་གཅིག་པུ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར། ལྷག་མ་ངན་སོང་གསུམ་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བའི་སྒོ་ནས་སེམས་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་རྩེ་བ་གཉིས་དེ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་དང་། ཕྱི་མ་འགོག་སྙོམས་ཀྱིས་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཁ་ཅིག །མིའི་འགྲོ་བ་དང་། འདོད་ལྷ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོར་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་ལྷ་གསུམ་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་དང་པོ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། འདོད་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་འགོག་སྙོམས་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འདོད་ལྷ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཆོས་ཅན། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་བདུན་པོ་གང་རུང་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་འཇོམས་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འགོག་སྙོམས་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དེ་འཇོམས་བྱེད་ལྡན། ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་འཇོམས་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཆོས་ཅན་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་བདུན་གྱིས་བསྡུས་ན་གང་ཟག་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། འདོད་པའི་ལྷ་མིའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་པོ་བཞི་པོ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་བཞི་བདུན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རང་འགྲེལ་ལས། གསུམ་པ་ནི་བདུན་ནོ། །དེ་དག་ཏུ་ཕུང་པོ་བཞི་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སེམས་ཅན་གྱི་ནི་གནས་དགུ་ཡོད་པར་བཤད་དེ། གོང་གི་བདུན། སྲིད་རྩེ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཏེ་དགུར་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་གཞན་ངན་སོང་གསུམ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་གནས་སུ་བཤད་པ་མིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དེར་མི་འདོད་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཡང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གནས་པ་དག་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ན་རང་གི་ས་པ་ཉིད་དགོས་ཏེ། འདོད་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་འདོད་པའི་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནའི་གནས་ཡིན་གྱི། ཁམས་གོང་མའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་འདིར་གནས་པར་མ་བཤད་དེ། འདིའི་གནས་པ་ནི་རྟེན་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ལ། རྣམ་ཤེས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྟེན་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཀྱི་གནས་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་མུ་བཞི་ཡོད་དེ། མདོར་བསྡུ་ན་དེ་ལྟར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་བདུན་གྱིས་བསྡུས་ལ་བཞིས་མ་བསྡུས་པ་ཡོད་དེ། བདུན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་གོ་བཟློག་པ་ཡོད་དེ། ངན་སོང་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་རྣམ་ཤེས་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་ཀས་བསྡུས་པ་ཡོད་དེ། བདུན་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་པོ་བཞི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་ཀས་མ་བསྡུས་པ་ཡོད་དེ། ངན་སོང་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་། སྲིད་རྩེའི་རྣམ་ཤེས་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།

སྐྱེ་གནས་བཞི་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་པ་སྐྱེ་གནས་བཞིར་དབྱེ་བ་ལ། གང་དུ་འཇུག་པ་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ། གང་འཇུག་པ་བར་སྲིད་ཀྱི་རང་བཞིན། དེ་སྐྱེ་གནས་སུ་བགྲོད་པའི་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཁམས་གསུམ་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེར་ནི་སྐྱེ་བའི་གནས་བཞི་དག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། སོགས་པས་མངལ། དྲོད་གཤེར། རྫུས་སྐྱེས་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མི་དང་དུད་འགྲོ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སྔར་བཤད་པའི་སྐྱེ་གནས་བཞི་ག་ཡོད་དེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གྲུ་ཞིག་པའི་ཚོང་པ། བྱ་ཁྲུང་ཁྲུང་མོ་དང་རྩེས་པའི་སྒོ་ང་ལས་དགེ་སློང་བྲག་དང་ཉེ་བའི་བྲག་གཉིས་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་དང་། རྒྱལ་པོ་ལྔ་ལེན་གྱི་བཙུན་མོ་ལ་སྒོ་ང་ལྔ་བརྒྱ་སྐྱེས་པ་སྒྲོམ་དུ་བཅུག་སྟེ་ཆུ་བོ་གངྒ་ལ་བསྐུར་བ། ལི་ཙ་བྱིས་རྙེད་པ་ལས་ཁྱེའུ་ལྔ་བརྒྱ་བྱུང་བ་དང་། བཙུན་མོ་རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་བུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལྟ་བུ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ད་ལྟར་གྱི་མི་ཕལ་ཆེ་བ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་གསོ་སྦྱོང་འཕགས་ཀྱི་སྤྱི་བོ་ལས་ང་ལས་ནུ། དེའི་བརླ་གཡས་ལས་མཛེས་པ། གཡོན་ལས་ཉེ་མཛེས་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། བསྐལ་པ་དང་པོའི་མི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཕྱི་མ་བཞི་ག་གྲུབ་སྟེ། ཁྱུང་སྐྱེ་གནས་བཞི་ལྡན་གྱིས་ཀླུ་སྐྱེ་གནས་བཞི་ལྡན་ཟ་བའི་ཕྱིར། དམྱལ་བ་རྣམས་དང་། ལྷ་རྣམས་དང་། སྲིད་པ་བར་མ་བ་རྣམས་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱི་ནུས་པ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། ཡི་དྭགས་ཆོས་ཅན། ཕལ་ཆེར་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་ཡང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཏེ། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འཕགས་པ་མོའུ་གལ་གྱི་བུ་ལ། ཡི་དྭགས་མོ་ཞིག་ན་རེ། བདག་གིས་མཚན་མོ་བུ་ལྔ་དང་། དེ་བཞིན་ཉིན་མོ་གཞན་ལྔ་དག་བསྐྱེད་ནས་དེ་དག་ཟ་མོད་ཀྱི། །འོན་ཀྱང་བདག་ནི་ཚིམ་པ་མེད། །ཅེས་སྨྲས་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་དེ་ལ་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། རྫུས་སྐྱེས་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་མི་གནོད་པར་སྐྱེ། དྲོད་གཤེར་སྐྱེས་གཞན་ལ་མི་གནོད་པར་སྐྱེ། མངལ་སྐྱེས་སྡུག་བསྔལ་ལན་གཅིག་དང་། སྒོང་སྐྱེས་སྡུག་བསྔལ་ལན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་མྱོང་བའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་སྐྱེ་གནས་བཟང་བ་གཉིས་བཞག་ནས་མངལ་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གདུལ་བྱ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཅིང་། ཉེ་དུ་ཆོས་ལ་དགོད་པ་དང་། མུ་སྟེགས་བྱེད་སོགས་ཀྱི་ལོག་རྟོག་དགོག་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། བར་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོ། སྒྲུབ་བྱེད། ཁྱད་ཆོས་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། བར་སྲིད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་གཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་སེམས་ཅན་འདིར་གང་གི །འཆི་སྲིད་དང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་ཞིག་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་བྱུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གང་དུ་བགྲོད་པའི་ཡུལ་མངོན་དུས་ཀྱི་སྲིད་པ་དེར་མ་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཁ་ཅིག་ན་རེ། བར་དོ་བ་ཡིན་ན། བར་སྲིད་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ན། སྐྱེ་སྲིད་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་ཆོས་ཅན། ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་པར་ཐལ། སྐྱེ་སྲིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཁྱབ་སྟེ། སྲིད་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས། །སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །བར་དོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཡིན་ན། ཆགས་སྡང་གི་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། རྫུས་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་གནས་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །མངལ་སྐྱེས་དང་སྒོང་སྐྱེས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གོང་གི་ཁྱབ་པ་དེ་ངེས་ཟེར་ན། རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་བར་དོ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་མངལ་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། རྟགས་གསལ་སླ། ཁ་ཅིག །ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་ཀྱི་མངལ་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་ཁ་མའི་བར་དོ་བ་དེ་མཚན་དཔེས་སྤྲས་པར་ཐལ། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མཚན་དཔེས་སྤྲས་པ་གང་ཞིག །དེ་ནི་འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །སྔོན་དུས་སྲིད་འབྱུང་ཤ་ཚུགས་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། འདོད་ན། དེ་མཚན་དཔེ་གསལ་རྫོགས་ཀྱིས་སྤྲས་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱ྄ིར། འདོད་ན། དེ་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གཞོན་ནུ་དོན་གྲུབ་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། ཁ་ཅིག །མི་ལྡོག་དེ་ནི་དྲི་ཟའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཁྱིའི་བར་སྲིད་གྲུབ་ནས། དེར་མི་སྐྱེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། དེར་ཐལ། དེ་གྲུབ་ནས་ལྕེ་སྤྱང་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་གཉིས་རིགས་མཐུན་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །མངལ་དུ་སྐྱེས་པའི་མིའི་བར་དོ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། དེར་སྐྱེ་བའི་མིའི་བར་སྲིད་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཆོས་ཅན། རྫུས་སྐྱེས་ཡིན་པར་ཐལ། བར་དོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མ་ཡིན་པར་ཐལ། མངལ་སྐྱེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། མངལ་དུ་སྐྱེས་པའི་སྲིད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེར་སྐྱེས་པའི་མིའི་སྲིད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེར་སྐྱེས་པའི་མིའི་བར་སྲིད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། མ་ཁྱབ་སྟེ། མིའི་བར་སྲིད་ཡིན་ན་མིའི་སྲིད་པ་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། མདོ་ལས། སྲིད་པ་ནི་བདུན་ཏེ། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། དུད་འགྲོའི་སྲིད་པ། མིའི་སྲིད་པ་དང་། ལྷའི་སྲིད་པ་དང་། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པ་བར་མའོ། །ཞེས་སོ་སོར་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །མིའི་བར་དོ་བ་ཡིན་ན། རྫུས་སྐྱེས་ཡིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་མིའི་བར་དོ་བ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། མིའི་བར་དོའི་རྟེན་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་ན། རྫུས་སྐྱེས་ཡིན་པའི་མིའི་བར་དོའི་རྟེན་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་དགོས་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མངལ་སྐྱེས་ཡིན་པའི་མིའི་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་ཁ་མའི་བར་དོ་བ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ལ་རྫུས་སྐྱེས་ཡིན་པའི་མིའི་བར་དོ་གྲུབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་རྫུས་སྐྱེས་ཡིན་པའི་མིའི་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་འཚམས་སྦྱོར་བར་ཐལ། འདོད་པ་གང་ཞིག །མི་ལྡོག་དེ་ནི་དྲི་ཟའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།གཉིས་པ་ལ། རིགས་པ་དང་། ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཕལ་ཆེན་པ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་འཆི་བའི་སྲིད་པ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་སྲིད་བྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ནི་འབྲུ་ཡི་རྒྱུན་དང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཆོས་མཐུན་པས་སྲིད་པ་སྔ་མའི་རྒྱུན་ལས་ཕྱི་མའི་རྒྱུན་རིམ་པས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་འབྲུ་ཤར་ནས་ནུབ་ཏུ་དྲངས་པའི་ཚེ། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སླེབ་པ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བྱས་པ་ལ་ཁོ་ན་རེ། འཆི་སྲིད་རྒྱུན་ཆད་པ་ལས་སྐྱེ་སྲིད་འབྱུང་བའི་དཔེ་ཡོད་དེ། བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་དང་འགྱངས་ཆད་པ་ལས་མེ་ལོང་ནང་དུ་དེའི་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ཟེར་ན་དེ་དཔེ་རྣམ་དག་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲའི་གཟུགས་བརྙན་ཐོགས་བཅས་པ་མ་གྲུབ་པ་གང་ཞིག །ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་དེ་དང་འཆི་སྲིད་རྒྱུན་ཆད་པའི་སྐྱེ་སྲིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར། དང་པོ་དེར་ཐལ། གོས་གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་རྡུལ་རིགས་མི་མཐུན་པ་གཉིས་གནས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་དེར་ཐལ། བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བྱད་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གཟུགས་བརྙན་དེ་བྱད་བཞིན་དང་མེ་ལོང་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་ནི་གང་ཞིག །སྐྱེ་སྲིད་རྒྱུ་གཉིས་པོ་དེ་ལས་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། བར་སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། སྟོན་པའི་མགུར་ནས་སྲིད་པ་བདུན་གསུངས་པས་ཁྱོད་ཡོད་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་ཡང་། མདོ་ལས།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་འདའ་བ་གཅིག །སྐྱེས་འདའ་བ་གསུམ། གོང་འཕོ་བ་དང་ལྔ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་འགྲོ་བ་བདུན་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། མྱུར་བར་འདའ་བ། མྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་འདའ་བ། དུས་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་བར་འདའ་བ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཕལ་ཆེན་པས་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཞིག་གི་དབུ་ལ་བདུད་སུན་འབྱིན་བྱེད་ཀྱིས་རྡོ་བསྣུན་ཏེ་བཀྲོངས་པས། ལུས་དེ་ཉིད་ལ་མེས་བསྐོར་ཏེ། དམྱལ་བར་སྐྱེས་པར་བཤད་པའི་རིགས་པ་བྱེད་པ་མི་འཐད་དེ། དེ་ནི་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། མིའི་བར་སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། རང་གང་དུ་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི་མིའི་སྔོན་དུས་ཀྱི་སྲིད་པའི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སོགས་ཤ་ཚུགས་ཅན་དུ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ན་མིའི་སྔོན་དུས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་གཅིག་གིས་འཕངས་པར་རིགས་གཅིག་པའི་ཕྱིར། སྔོན་དུས་ཀྱི་སྲིད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། སྐྱེ་སྲིད་གྲུབ་པའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ཕན་ཆད་ནས་འཆི་བའི་སྲིད་པའི་སྔོན་རོལ་ཚུན་ཆད་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། མིའི་བར་སྲིད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱིས་ལྷའི་བར་སྲིད་མི་མཐོང་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱི་ནང་ཕན་ཚུན་རིགས་མཐུན་རྣམས་མཐོང་ལ་རིགས་མི་མཐུན་པ་རྣམས་མི་མཐོང་བ་གང་ཞིག །མིའི་བར་སྲིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་གཟུགས་ཀྱི་བར་སྲིད་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་མཐོང་བའི་མིག་ཡོད་དེ། སྐྱོན་བཅུ་གཅིག་དང་བྲལ་བའི་ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པས་མཐོང་བའི་ཕྱིར། བར་སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་ཏེ། ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཤུགས་དང་ལྡན་ཏེ། གང་དུ་བསམས་པའི་གནས་དེར་སྐད་ཅིག་གིས་འགྲོ་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། དབང་པོ་ཀུན་ཚང་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་ཏེ། རི་རྭ་བ་སོགས་ལ་ཡང་མི་ཐོགས་པའི་ཕྱིར། མིའི་བར་སྲིད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་གྲུབ་ནས་མིའི་སྔོན་དུས་སུ་འགྲོ་བར་ངེས་ཏེ། གཞན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུ་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། དྲི་ཟ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་བར་སྲིད་པ་གང་ཞིག་དེས་ཟས་སུ་དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། ཞག་བདུན་དུ་གནས་ཤིང་། སྐྱེ་བའི་ཚོགས་པ་མ་རྙེད་ནང་གི་གནས་དེ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་དེ་སྐྱེ་གནས་སུ་བགྲོད་པའི་ཚུལ་ལ། དངོས་དང་། སྐྱེ་གནས་སུ་འཇུག་པའི་དབྱེ་སྒོ་གཉིས། དང་པོ་ནི། མངལ་དང་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་གཉིས་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་སྐྱེ་གནས་སུ་བགྲོད་ཚུལ་ཡོད་དེ། བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་རྩེ་ཤིང་དགའ་བའི་རྣམ་པས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་སྐྱེ་གནས་དེར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། དྲོད་བཤེར་སྐྱེས་དང་རྫུས་སྐྱེས་གཉིས་འཇུག་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྔ་མ་དྲི་དང་། ཕྱི་མ་གནས་ལ་མངོན་པར་འདོད་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར། གནས་ལ་མངོན་པར་འདོད་པས་འཇུག་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཚ་དམྱལ་གྱི་བར་སྲིད་གྲུབ་ཚེ། རེག་བྱ་ཤིན་ཏུ་གྲང་བས་ཉེན་ནས་ཚ་བའི་གནས་འཚོལ་འདོད་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་སོགས་ཀྱི་འཇུག་པའི་ཕྱིར། བར་སྲིད་ཀྱི་འགྲོ་ཚུལ་ཡོད་དེ། དམྱལ་བ་ཡི་ནི་བར་སྲིད་སྤྱི་བོ་ཚུགས་སུ་འགྲོ་ལ། མི་དང་། དུད་འགྲོ། ཡི་དྭགས་གསུམ་གྱི་ཐད་ཀ །ལྷའི་དེ་གྱེན་ལ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་ཁ་དོག་ཡོད་དེ། དམྱལ་བའི་བར་སྲིད་སྡོང་རྡུམ་མེས་ཚིག་པ་ལྟ་བུ། ཡི་དྭགས་ཆུ། དུད་འགྲོ་དུ་བ། མི་དང་འདོད་ལྷ་གསེར། གཟུགས་ཁམས་པ་སྣམ་བུ་དཀར་པོ་ལྟ་བུར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བློ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མངལ་དུ་འཇུག་ཚུལ་གསུམ་དག་ཡོད་དེ། གོ་རིམ་བཞིན། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་དེར་ཐལ། གཅིག་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། གནས་པ་དང་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཙམ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། གཞན་
རང་སངས་རྒྱས་ནི་ཆོས་ཅན། སྔ་མ་ལས་ལྷག་སྟེ། གནས་པ་ཡང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། འབྱུང་བ་མི་ཤེས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་ཆོས་ཅན། འབྱུང་བའང་གསུམ་ག་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་འབྱུང་སྟེ། ཚོགས་གཉིས་ཀ་རྒྱ་ཆེ་བས་དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་གཞན་པའི་མངལ་སྐྱེས་ནི་ཆོས་ཅན། འབྱུང་འཇུག་གནས་གསུམ་ག་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་ལ་རྨོངས་པའི་ཕྱིར། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་ཆོས་ཅན། དུས་རྟག་ཏུ་རྨོངས་ཏེ། སྐྱེ་གནས་གཉིས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། ལས་ཀྱི་གཞན་དབང་ཅན་གྱུར་བར་སྲིད་དག །མཁའ་ལ་རླུང་གིས་ཤིང་བལ་བསྐྱོད་པ་ལྟར། །ཐོགས་མེད་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་འདི་བསམས་པ་ན། །དལ་འབྱོར་དོན་ལྡན་བྱེད་པའི་ལྕག་གཅིག་བྱུང་། །མི་རྟག་སྣང་ཚུལ་བསམས་ནས་ལོང་མེད་སྐྱེ། །མཁས་པའི་བསྟན་བཅོས་མཐོང་ན་བློ་སྣ་རིང་། །ཐོས་བསམ་རེས་འཇོག་བྱེད་པའི་བནྡེ་ཁྱོད། །ད་དུང་འཆད་རྩོད་རྩོམ་པ་དང་དུ་ལོང་། །དབྱར་གྱི་ལང་ཚོ་རྒྱས་པའི་བཞིན་རས་ནས། །སྨིན་མའི་ལོ་འདབ་གཡོ་བའི་དཔག་བསམ་ལྗོན། །མངར་བའི་ཁ་ཡི་དྲི་ལྡན་ལུས་ཕྲ་མའི། །རྨད་བྱུང་བདེ་བས་འདོད་ལྡན་དགའ་སྐྱེད་ན། །མི་ཤེས་མུན་པའི་ཚོགས་རྣམས་རབ་སིལ་བའི། །བླང་དོར་སྣང་བའི་གཟུགས་ཕུང་མ་ལུས་པ། །མཐོང་བྱེད་ཆོས་མངོན་མཛོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས། །ཤེས་ལྡན་ཀུན་གྱི་བརྟན་པ་ཅིས་མི་འཕྲོག །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་པ་སྐྱེ་ཚུལ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ། དངོས་དང་། ཞར་ལ་སྲིད་པ་བཞིའི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། འཁོར་བར་འཇུག་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན། གྲུབ་པའི་འཁོར་བ་རྒྱས་པར་བཤད། ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་དཔེས་མཚོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ། འཁོར་བར་འཇུག་ཚུལ་དངོས་དང་། སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཐོག་མེད་དུ་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྒོལ་བ་ཁྱེད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱིར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། སྤྱིར་བདག་མེད་ནི་ཕུང་པོ་ཙམ་ལ་དེར་འདོགས་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་། སྐྱེ་བ་སྔ་མར་ཉོན་མོངས་པས་ཀུན་ནས་བསླང་སྟེ་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པ་ལས་སྲིད་པ་བར་མའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་འབྱུང་། དེ་ལས་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་སེམས་རྒྱུན་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན། མར་མེ་གཅིག་ལས་གཉིས་མཆེད་པ་བཞིན་དུ་མངལ་སྐྱེས་སོགས་སྐྱེ་གནས་བཞིར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཆོས་ཅན། ཐོག་མ་མེད་དེ། སྔོན་མ་རིག་པས་ཀུན་ནས་བསླང་སྟེ། ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་བསགས་པས། ཡང་སྲིད་ཕྱི་མར་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཇི་ལྟར་འཕངས་པ་བཞིན། སྐྱེ་བ་སྔ་མར་མ་རིག་པ་དང་། ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལས། འདིར་རིམ་གྱིས་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འབྱུང་ཞིང་། འདིར་སྐྱེས་ནས་ལས་ཉོན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མར་འགྲོ་ལ། དེ་ལས་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་ལས་བསགས་པས་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་གཉིས། དང་པོ་ལ། རྫོགས་ཚུལ་དང་། བསྡུ་བ། འཁོར་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། མདོར་བསྟན་པ། རྒྱས་པར་བཤད་པ། དོན་བསྡུ་བ་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཕུང་པོའི་རྒྱུན་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དེ་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་ཏེ། མ་རིག་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཆ་གསུམ་དུ་འདུས་ཏེ། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་ཆ་གསུམ་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཚེ་གསུམ་ལ་རྫོགས་ཏེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མ་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་གཉིས་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལས། བར་དུ་རྣམ་ཤེས་ནས་ཚོར་བའི་བར་ལྔ་དང་། ཚེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཇུག་ལ་སྲེད་ལེན་སྲིད་པ་གསུམ་སྟེ་བརྒྱད་འབྱུང་། དེ་གསུམ་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལས་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མར་སྐྱེ་རྒ་གཉིས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་གནས་གཞན་གསུམ། དུས་མིན་དུ་འཆི་བ་དང་། རྫུས་སྐྱེས་ལ་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱོད་པ་ལ། ཁ་ཅིག །རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ཚེས་གསུམ་ལ་ངེས་པར་རྫོགས་དགོས་ཟེར་ན། ངེས་པར་རྫོགས་མི་དགོས་པར་ཐལ། དེ་ཚེ་གཉིས་ལ་རྫོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། མི་ཞིག་འདོད་ལྷར་སྐྱེ་བའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ལས་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་རང་གི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྟེང་དུ་བསགས། ལས་དེ་ལ་སྲེད་ལེན་གཉིས་ཀྱིས་གསོས་བཏབ་པ་ལས། དེའི་ནུས་པ་མཐུ་ཅན་དུ་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་འདོད་ལྷར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འདོད་ལྷར་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་། དེ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེ་ཚེ་གཅིག་ལ་རྫོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཚར་མི་གཅིག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཚེ་གཅིག་ལ་རྫོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག །མ་རིག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ན། མ་རིག་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། མ་རིག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཕུང་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཤེས་པ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། ཁ་ཅིག །རེག་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རེག་དྲུག་འདུས་ཏེ་བྱུང་བ་ཡིན། ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པ་ཡིན་ན། རེག་པ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཀྱི། །རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་དོ། །ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་ན། མི་འཐད་པར་ཐལ། གཞུང་ཕྱི་མའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པ་ཡིན་ན། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་རེག་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ། རེག་པ་བརྗོད་བྱ་སྟེ། ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པ་ཡིན་ན། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་རེག་པ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་དེར་ཐལ། མ་རིག་ཉོན་མོངས་སྔོན་གནས་སྐབས། །ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་མ་རིག་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་མ་གྲུབ་ན། ཟག་མེད་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གཞུང་འདིའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཟག་མེད་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་དེར་ཐལ། གཞུང་འདིའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རེག་དང་ཅེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པར་གྱུར་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དྲི་མེད་ཉོན་མོངས་ཅན་ལྷག་མ། །ཞེས་པའི་གཞུང་འདིས། རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རིག་ཅེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རེག་པ་གསུམ་པོ་འདི་ངོས་བཟུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། མ་རིག་པ་ཡོད་དེ། སྔོན་འཕེན་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཀུན་ནས་སློང་བཞིན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདུ་བྱེད་དག་ཡོད་དེ། སྔོན་ལས་སོག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དེ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྣམ་ཤེས་ཡོད་དེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་འདིར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བཞིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། མིང་གཟུགས་ཡོད་དེ། དེ་ཕན་ཆད་ཉིང་མཚམས་སྦྱར་བ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་པ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་དེ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཡོད་དེ། རང་ངོས་ནས་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་འདུས་པ་ཚུན་ཆད་དེ་མ་འདུས་པའི་སྐབས་ཀྱི་དེ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རེག་པ་ཡོད་དེ། འདུས་པ་དེ་ནས་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཚོར་བ་ཡོད་དེ། རྒྱུ་ཤེས་པ་ནས་ནང་གི་ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པར་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྲེད་པ་ཡོད་དེ། ནང་གི་ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པ་ཆགས་ཅན་གྱི་ཡུལ་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡོད་དེ། དེ་ནས་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པའི་སྐབས་ཀྱི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་ཡོད་དེ། རྒྱུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བྱེད་ཀྱི་སྐབས་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྐྱེ་བ་ཡོད་དེ། འདི་ན་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བཞིན་པའི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྒ་ཤི་ཡོད་དེ། དེ་ཡན་ཆད་ལས་ཚོར་བའི་བར་གྱི་སྐབས་ཀྱི་དེ་ལྔ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་སྐད་ཅིག་པ་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་། འབྲེལ་བ་ཅན་དང་། གནས་སྐབས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཞི་ལས། གནས་སྐབས་པར་འདོད་དེ། ཡན་ལག་དེ་དང་དེའི་སྐབས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ། དེ་དང་དེའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྐབས་འདིར་མ་རིག་པ་ཞེས་སྨོས་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་ཕུང་པོ་གཞན་རྣམས་ལའང་དེ་སྐད་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། རྒྱལ་པོ་འཁོར་བཅས་བྱོན་པ་ལ་རྒྱལ་པོ་བྱོན་ཞེས་བརྗོད་པ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཆ་གསུམ་དུ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་། བར་མ་ད་ལྟར་བ་དག་ལ་རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་གཉིས། གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་རྒ་གཉིས། གསུམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ལྷག་མ་བརྒྱད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་དུ་བསྡུ་བ། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་སུ་བསྡུ་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་དང་། གཞི་གསུམ་དུ་འདུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་མ་རིག་པ་དང་སྲིད་ལེན་གསུམ། ལས་ལ་འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ་གཉིས། གཞི་ལ་རྣམ་ཤེས་སོགས་ལྷག་མ་བདུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བདུན་པོ་བཞི་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུའི་ཡང་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ལྔ་ནི་རྒྱུའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་གསུམ་དང་། འབྲས་བུ་ལྔ་བཤད་ནས། སྔོན་མཐར་རྒྱུ་བསྡུས་ཤིང་། ཕྱི་མཐར་འབྲས་བུ་བསྡུས་པ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། སྔ་ཕྱིའི་མཐའ་གཉིས་གྱི་རིམ་པ་བཞིན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མདོར་བསྡུས་པ་ནི། བར་མའི་རྒྱུ་འབྲས་རྒྱ་བསྐྱེད་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་སྔ་ཕྱིའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱང་རྒྱས་པར་གོ་ནུས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་འཁོར་ཚུལ་ནི། མ་རིག་པ་ལ་རྒྱུ་དང་། རྒ་ཤི་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་ངེས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་སྲེད་པ་དང་ལེན་པ། ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱ་བའི་ལས་ཉིད་ཀྱི་ལེན་པ་ལས་སྲིད་པ་དང་། མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད། ལས་དེ་ལས་གཞི་འདུ་བྱེད་ལས་རྣམ་ཤེས་དང་། སྲིད་པ་ལས་སྐྱེ་བ། གཞི་དེ་ལས་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལས་མིང་གཟུགས་སོགས་དང་། སྐྱེ་བ་ལས་རྒ་ཤི། གཞི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པ། དེ་ལྟར་བཤད་པ་འདི་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལུགས་འབྱུང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འབྱུང་བ་དང་བྱུང་བ་ཞེས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། འདིར་འབྱུང་བ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང་། བྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ། སྐབས་སུ་བབ་པ་རྟེན་འབྲེལ་བཞིའི་རང་བཞིན་དང་། ལྷག་མ་བཤད་འཆད་ལ་ལྟོས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ། མ་རིག་པ་དང་། མིང་དང་།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རེག་པ་དང་། ཚོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཞི། དང་པོ་ནི། མ་རིག་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོད་དེ། རིག་པ་ཡེ་ཤེས་དང་འཛིན་སྟངས་དངོས་སུ་འགལ་བའི་སེམས་བྱུང་རྨོངས་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རིག་པ་བཀག་ཙམ་གྱི་མེད་དགག་ཁྱོད་མ་རིག་པར་འཇོག་པ་མི་འཐད་དེ། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་རྫས་གཞན་ཞིག་ལ་འཇོག་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དཔེར་ན། མཛའ་བའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྫས་གཞན་ལ་མི་མཛའ་བ་དང་། བདེན་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྫས་གཞན་ལ་རྫུན་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་། དེ་མི་འཐད་དེ། མདོ་ལས། མ་རིག་པ་ནི། ཀུན་སྦྱོར་དང་སོགས་པས་འཆིང་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཆུ་བོ་དང་། སྦྱོར་བའི་ཚིག་གིས་བསྟན་ལ། རིག་པ་བཀག་ཙམ་དེ་དག་ཏུ་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་ངན་པ་མ་རིག་པར་འདོད་དོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། ལྟ་བ་མ་རིག་པ་དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་དུ་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་རབ་དེ་དང་མ་རིག་པ་གཉིས་ཉོན་མོངས་བྱ་མོངས་བྱེད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། མདོ་ལས། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་མི་གྲོལ་ལོ། །མ་རིག་པས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་མི་འདག་གོ །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། མིང་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞིས་བསྡུས་པའི་འདུས་བྱས་དེ་ཁྱོད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། རེག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་འདུས་པ་ལ་ཡུལ་གྱི་འགྱུར་བ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པའི་སེམས་བྱུང་དེ་ཁྱོད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་དྲུག་ཡོད་དེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་སོགས་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ལྔ་ནི་ཆོས་ཅན། ཐོགས་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རེག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལ་བརྟེན་པའི་རེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་ཆོས་ཅན། བླ་དགས་ཀྱི་ཚིག་གི་རེག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལ་བརྟེན་པའི་རེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་མཚན་གཞིའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། རིག་པའི་དང་། མ་རིག་པའི་དང་། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་རེག་པ་དང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཡོད་དེ་དྲི་མེད་ཀྱི་རེག་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་རེག་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཡོད་དེ། དགེ་བ་ཟག་བཅས་དང་། མ་སྒྲིབ་ལུང་མ་བསྟན་གྱིས་བསྡུས་པའི་རེག་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་རེག་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་གསུམ་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ལ་མ་རིག་པ་དང་། གནོད་སེམས་དང་། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རེག་པ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་། བཏང་སྙོམས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་རེག་པ་དང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །བཞི་པ་ལ། སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡིད་ཚོར་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཚོར་བ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། རང་སྟོབས་ཀྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སེམས་བྱུང་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་དབྱེ་ན་དྲུག་ཡོད་དེ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་སོགས་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ལྔ་ནི་ཆོས་ཅན། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐུན་མོང་མིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དེ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚོར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན། ཡུལ་ལ་འཇུག་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཡིད་ཚོར་དེ་ཆོས་ཅན། ཡིད་ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ལས་རྣམ་པ་དག་ནི་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་དེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡུལ་གཟུགས་ཚོར་དྲུག་ལ་དམིགས་པའི་ཡིད་བདེ་དྲུག །ཅིག་ཤོས་དྲུག །བཏང་སྙོམས་དྲུག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་འདོད་པ། གཟུགས། གཟུགས་མེད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདོད་པ་ན་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་དེ། དེ་ཐམས་ཅད་རང་སའི་ཡུལ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདོད་པའི་ཡིད་ཚོར་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་ཁམས་ཅན་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། དྲི་རོ་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་པོ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེས་གོང་མ་གཟུགས་མེད་པ་ལ་དམིགས་ཚེ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་གསུམ་པོ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། བསམ་གཏན་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོ་གཉིས་ཆོས་ཅན། འདོད་པའི་ཡུལ་དྲུག་ལ་འགྲོ་ཞིང་དམིགས་པའི་ཚེ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཡིད་མི་བདེ་དྲུག་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། རང་ས་གཟུགས་ཁམས་ལ་དམིགས་པའི་ཚེ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། དེ་ལས་དྲི་རོ་ལ་རྒྱུ་བ་བཞི་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། གཟུགས་མེད་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཚེ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཆོས་ལ་རྒྱུ་བའི་ཡིད་བདེ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། བསམ་གཏན་ཕྱི་མ་གཉིས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཉེར་རྒྱུ་དག་ཁོ་ན་སྟེ་དེ་དྲུག་གི་དམིགས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཡུལ་དྲུག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། རང་སའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཚེ་བཞི་ཡོད་དེ། དེའི་ཚེ་དྲི་རོ་མ་གཏོགས་པའི་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། གོང་མ་གཟུགས་མེད་ལ་དམིགས་པའི་ཚེ་གཅིག་ཡོད་དེ། དེའི་ཚེ་ཆོས་ལ་རྒྱུ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ལ། ཉེར་བསྡོགས་དང་། དངོས་གཞིའི་དབང་དུ་བྱས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། གཟུགས་མེད་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་ནས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ཡུལ་བཞི་ལ་འགྲོ་ཞིང་དམིགས་པ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། གོང་མ་གཟུགས་མེད་པར་འགྲོ་ཞིང་དམིགས་པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ལ་རྒྱུ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། གཟུགས་མེད་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ན་ཆོས་རྒྱུ་ཚོར་བ་གཅིག་པུ་ཡིན་ཏེ། དེར་རང་སའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཆོས་ལ་ཉེར་རྒྱུ་གཅིག་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། འདིར་བསྟན་པའི་ཡིད་ཚོར་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྐབས་འདིར་རྟེན་འབྲེལ་བཞི་ཁོ་ན་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་། གཟུགས་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། གཞན་འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ་ནི་ལས་བསྟན་དང་། སྲིད་ལེན་གཉིས་ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། མི་ལུས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་མཆོག །མི་གཙང་ཉོན་མོངས་འདམ་རྫབ་གྱིས། །མི་ཤེས་མཐུ་ཡིས་གོས་གྱུར་པ། །མི་འམ་ཅི་ལྟར་རྨོངས་མིན་ནམ། །དབྱིག་གཉེན་ཞལ་ལུང་ཀུན་གསལ་འགྲམ་པ་ལས། །ཉོན་མོངས་ཕྲ་ཞིབ་འཇའ་ཚོན་གསར་པ་འདི། །བློ་གསལ་མིག་གིས་ལྟོས་ལ་སྤོང་བའི་ཐབས། །བརྩོན་པས་སྒྲུབས་དང་ཐར་པ་ཅིས་མི་འཐོབ། །རང་ཅག་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འཛད་མེད་དུ། །རྒྱལ་པོའི་གན་མཛོད་ལྟ་བུར་ཆེས་གང་བའི། །དུག་གསུམ་ཉོན་མོངས་མང་པོའི་སྤྱད་དངོས་ལ། ད་དུང་ལོ་འགའི་བར་དུ་སྤྱད་ཀྱིས་དོགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་དཔེས་མཚོན་ཚུལ་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་དཔེས་མཚོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དཔེ་ལྔས་མཚོན་ཚུལ། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དཔེ་གསུམ་གྱིས་མཚོན་ཚུལ། གཞིའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དཔེ་གཅིག་གིས་མཚོན་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་དཔེ་ལྔས་མཚོན་ཚུལ་ཡོད་དེ། ས་བོན་དང་། ཀླུ་དང་། ཤིང་གི་རྩ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་དང་། ཤུན་ལྤགས་བཞིན་དུ་འདོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་འབྱུང་བ་ལྟར། ཁྱོད་ལས་ལས་དང་གཞི་རྣམས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཀླུ་ཡོད་སར་མཚོ་མི་བསྐམས་པ་ལྟར། ཁྱོད་ཡོད་ན་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མི་བསྐམས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། ཤིང་རྩ་བ་མ་བཅད་ན་ཡལ་ག་འབྱུང་བ་ལྟར། ཁྱོད་མ་སྤངས་ན་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། ཤིང་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་བཞིན། ཁྱོད་ལས་ལས་དང་གཞི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་གྲུབ་སྟེ། ཤུན་ལྤགས་མེད་པའི་འབྲས་ཀྱིས་མྱུ་གུ་སྐྱེད་མི་ནུས་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་དང་བྲལ་བའི་ལས་ཀྱིས་རྣམ་སྨིན་སྐྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ལས་ཆོས་ཅན། དཔེ་གསུམ་གྱིས་མཚོན་ཏེ། ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྨན་དང་། མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཤུན་པ་དང་བཅས་པའི་འབྲས་ཀྱིས་མྱུ་གུ་སྐྱེད་ནུས་པ་བཞིན། ཉོན་མོངས་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱིས་རྣམ་སྨིན་སྐྱེད་ནུས་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ནུས་པ་ཕྱུང་ཟིན་པའི་སྨན་གྱིས་སླར་ནུས་པ་མི་འབྱིན་པ་ལྟར། རྣམ་སྨིན་ཕྱུང་ཟིན་པའི་ལས་ཀྱིས་སླར་རྣམ་སྨིན་མི་འབྱིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། མེ་ཏོག་འབྲས་བུའི་ཉེར་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། ལས་ཀྱང་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཉེར་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། གཞི་བདུན་པོ་ཆོས་ཅན། དཔེ་གཅིག་གིས་མཚོན་ཏེ། བཟའ་བཏུང་གཡོས་གྲུབ་པ་དེ་ལོངས་སྤྱད་བྱ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་བདུན་པོ་དེ་ཡང་ལས་ཉོན་གྱི་འབྲས་བུ་གྲུབ་ཟིན་པས་སླར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་སྨིན་མི་འབྱིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་སྲིད་པ་བཞིའི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ་ནི། སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ལ་བར་སྲིད། སྐྱེ་སྲིད། སྔོན་དུས། འཆི་བའི་སྲིད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ལས་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དགེ་བ་དང་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། རང་གི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་གཞན་གསུམ་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་མི་དགེ་བ་ཁོ་ནར་མ་ངེས་ཏེ། ཁྱོད་ལ་དེ་གསུམ་ག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་འདོད་གཟུགས་གཉིས་ན་སྲིད་པ་བཞི་ག་ཡོད་ལ། གཟུགས་མེད་ན་གསུམ་ལས་མེད་དེ། དེར་བར་སྲིད་མེད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་སྐྱེ་བ་གནས་པའི་ཐབས་ལ། ཟས་ཀྱི་བྱེད་ལས་མདོར་བསྟན། སོ་སོའི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད། གྲངས་ངེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡིན་པར་མདོ་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། གཟུགས་ཅན་གྱི་ཟས། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཟས། བར་སྲིད་ཀྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། དེ་འདྲའི་ཟས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་གཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། ཁམ་དུ་བཅད་ཅིང་མིད་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་འདོད་པ་ན་དྲི་རོ་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ལ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་ཁམ་ཟས་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་གི་དབང་པོ་དང་ཕྲད་པའི་སྒོ་ནས་དབང་པོ་ལ་མི་ཕན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཁམ་ཟས་དང་བྲལ་བའི་གྲོལ་བར་ཕྱིར་མི་འོང་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཟས་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མཐོང་བས་མི་ཕན་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་འདྲའི་ཟས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཡོད་དེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རེག་པ་དང་། སེམས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཁྱོད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་གསུམ་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁམས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཏེ། དེ་གསུམ་དག་ན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། བར་སྲིད་པ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཁུ་ཁྲག་ལས་མ་བྱུང་བར་ཡིད་ཙམ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྲིད་འཚོལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་སྲིད་འཚོལ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། དྲི་ཟ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟས་སུ་དྲི་ཟ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྲིད་པ་བར་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཆི་སྲིད་དང་སྐྱེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་སྲིད་འགྲུབ་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ལྟར་བཞིར་གྲངས་མ་ངེས་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ། གོ་རིམ་བཞིན་ཚེ་འདི་ལ་གནས་པའི་དབང་བཅས་ཀྱི་ལུས་དང་ནི། བརྟེན་པ་སེམས་སེམས་བྱུང་རྒྱས་པའི་དོན་དུ་ཁམ་ཟས་དང་རེག་པའི་ཟས་གཉིས་དང་། སྲིད་པ་གཞན་འཕེན་པ་དང་འགྲུབ་པའི་དོན་དུ་སེམས་པ་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཟས་གཉིས་ཏེ་བཞིར་བཞག་པའི་ཕྱིར། །བཞི་པ་གནས་པའི་འཆི་འཕོ་བའི་སེམས་ལ། སེམས་གང་གིས་འཆི་བ། ཚོར་བ་གང་གིས་འཆི་བ་ཞར་བྱུང་དང་བཅས་པ། ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ནས་འཆི་བ། གནད་གཅོད་པའི་རྒྱུ་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། སེམས་གང་གི་འཆི་བ་ཡོད་དེ། དགེ་རྩ་ཆད་པ། འཚམས་སྦྱོར་བ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། དེ་ལས་ཉམས་པ། འཆི་འཕོ་བ། སྐྱེ་བ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བར་བཤད་པ་དེའི་ཕྱིར།གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བ་གང་གི་འཆི་བ་ཡོད་དེ། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ལ་ཡོད་ཀྱི། ཚོར་བ་གཞན་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྩེ་གཅིག་མཉམ་གཞག །སེམས་མེད་འགོག་པ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་བཞིན་པའི་ངང་ནས་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པ་མེད་དེ། དེ་ལ་གནས་ན་སྔར་བཤད་པ་རྣམས་མི་ཚང་བའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་ལུང་བསྟན་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་སྤྱོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལམ་པའམ། རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་བཏང་སྙོམས་པ་གཉིས་ལ་གནས་ནས་འདའ་སྟེ། དེ་གཉིས་མི་གསལ་ཞིང་ཉམ་ཆུང་བས་སེམས་འཆད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། རིམ་གྱིས་འཆི་བ་ནི་ངན་སོང་བ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཕྱོགས་གང་ནས་འཆི་ཚུལ་ཡོད་དེ། རྐང་པ་ནས་འཆི་བའི་ཕྱིར། མི་ཆོས་ཅན། ཕྱོགས་གང་ནས་འཆི་ཚུལ་ཡོད་དེ། ལྟེ་བ་ནས་འཆི་བའི་ཕྱིར། ལྷ་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། སྙིང་གར་ཡིད་འཆི་འཕོ་བའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ནི། གནད་གཅོད་བར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ། དེ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་རླུང་མེ་ཆུས་གཅོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་གསུམ་དུ་བསྡུ་བ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཚོགས་དང་པོ་ཡང་དག་པར་ངེས་པ་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་རྣམས་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཚོགས་གཉིས་པ་ལོག་པ་ངེས་པར་ཡོད་དེ། འཚམས་མེད་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་དེ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཚོགས་གསུམ་པ་མ་ངེས་པ་ཡོད་དེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཤེས་བྱའི་ཡོལ་གོའི་ནང་། །ལེགས་བཤད་རིན་ཆེན་ཕྱུར་བུར་སྤུངས་པ་འདི། །ཀུན་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་ཙོང་ཁ་པ། །ཡབ་སྲས་བརྒྱུད་པར་བཅས་ལ་ལེགས་ཕུལ་ཏེ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བའི་གར། །སྔོན་མེད་གཏམ་གྱི་གོས་རྒྱན་དང་བཅས་ཏེ། །གྲངས་མེད་སྐྱེ་བོའི་མིག་གི་དགའ་སྟོན་དུ། །སྤེལ་གྱི་དང་དུ་ལོང་དང་ཤེས་ལྡན་རྣམས། །འདི་ན་ཁམས་གསུམ་སྣོད་བཅུད་ཁྱད་པར་ཀུན། །ཇི་ཙམ་དཔྱད་ཀྱང་འཛད་མེད་ཡིད་ཀྱི་བཅུད། །འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་དཔལ་ལ་འགྲན་བྱེད་ན། །ཤེས་རབ་སྙིམ་པས་བཅུས་དང་དོན་ཀུན་འགྲུབ། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་པ་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་བཤད་པ་ལ། རྟེན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་ངོས་གཟུང་བ། བརྟེན་པ་རི་མཚོ་གླིང་གསུམ་བཤད་པ། ཚ་གྲང་དམྱལ་བའི་གནས་བཤད་པ། ཉི་ཟླའི་འཆར་ཚུལ་དང་ཚད་བཤད་པ། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་བཤད་པ། སྟོང་གསུམ་ངོས་གཟུང་བ། འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཚེའི་ཚད་བཤད་པ། ཚད་དེ་གཞལ་བའི་ཐབས། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བཤད་པ་དང་དགུ །དང་པོ་ལ། རླུང་ཆུ་ས་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཆགས་པའམ་གནས་པར་འདོད་པའི་འོག་དག་གི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆགས་ཚུལ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ལས་རླུང་འཇམ་བུ་འཁྲིགས་ཏེ་ཆགས་པའི་ཕྱིར། རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། རྔམས་ཏེ་དཔངས་སུ་དཔག་ཚད་ས་ཡ་གཅིག་དང་དྲུག་འབུམ་ཡིན་ལ། རྒྱར་དཔག་ཚད་གྲངས་མེད་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཆུ་དཀྱིལ་ཆགས་ཚུལ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ལས་སྤྲིན་གསེར་གྱི་སྙིང་པོ་ཅན་འདུས་ཏེ། ཆར་གྱི་རྒྱུན་བབས་པ་ལས་ཆགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། རྔམས་སུ་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་། སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ས་དཀྱིལ་ཆགས་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྔར་བཤད་པའི་ཆུ་དཀྱིལ་དེ་དུས་ཕྱིས་ནི་རྔམས་སུ་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བརྒྱད་དུ་གྱུར་ནས། ལྷག་མ་སུམ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་དག་ནི་ཆུ་དེའི་སྟེང་དུ་འོ་མ་ལ་སྤྲིས་མ་ཆགས་པ་ལྟར་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར། ཆུ་དང་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གཉིས་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱ་ཚད་ཡོད་དེ། ཐད་ཀར་ཆེ་ཆུང་མེད་པར་མཉམ་ཞིང་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང་། སྟོང་ཕྲག་གསུམ་དང་བརྒྱ་ཕྲག་ནི་ཕྱེད་དང་ལྔ་རྣམས་ཁོ་ནར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚད་ཡོད་དེ། ཞེང་གི་སུམ་འགྱུར་ས་ཡ་གསུམ་དང་དྲུག་འབུམ་ཁྲི་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། རི་དགུ་རྒྱ་དང་ཚད་དབྱིབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཤད་པ། མཚོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཚད་དབྱིབས་བཤད་པ། གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་ཀྱི་ཚད་དབྱིབས་བཤད་པ། འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཡོན་ཏན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ལ་ལྷུན་པོ་དབུས་ན་ཡོད་དེ། དེ་ལ་གཉའ་ཤིང་འཛིན། གཤོལ་མདའ་འཛིན། སེང་ལྡེང་ཅན། དེ་བཞིན་དུ་ལྟ་ན་སྡུག་རི་དང་། རྟ་རྣ་དང་ནི། རྣམ་འདུད་དང་། མུ་ཁྱུད་འཛིན་རི་རྣམས་གྲུ་བཞིར་བསྐོར་ནས་ཡོད་པའི་ཕྱི་རོལ་དེ་ན་གླིང་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་དག་གི་ཕྱི་རོལ་ན་འཁོར་ལོ་ལྟ་བུའི་ཁོར་ཡུག་གི་རི་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་གི་རྒྱུ་དེ་གཉའ་ཤིང་འཛིན་སོགས་བདུན་གསེར་དང་། ཁོར་ཡུག་གི་རྒྱུ་ལྕགས་ལས་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལྷུན་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། རིན་པོ་ཆེ་བཞིའི་རང་བཞིན་ལས་གྲུབ་སྟེ། ཤར་དངུལ། ལྷོ་བཻཌཱུཪྱ། ནུབ་ཤེལ། བྱང་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། རི་དགུ་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དཔངས་ཚད་ཡོད་དེ། ཆུའི་ནང་དུ་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལ་ཐུག་པ། དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་མཉམ་པར་ནུབ་ཅིང་། དེ་བཞིན་དུ་ལྷུན་པོ་ནི། རི་གཞན་བརྒྱད་དང་མི་འདྲ་བར་ཆུ་ཡི་སྟེང་དུ་ཡང་དཔག་ཚད་དག་ནི་བརྒྱད་ཁྲི་འཕགས་པའི་ཕྱིར། རི་གཞན་བརྒྱད་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཆུའི་སྟེང་དུ་རྔམས་སུ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་དབྲི་སྟེ། དང་པོ་ལ་བཞི་ཁྲི། གཉིས་པ་ཉི་ཁྲི། གསུམ་པ་ལ་ཆིག་ཁྲི། བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟོང་། ལྔ་པ་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ། དྲུག་པ་ལ་ཆིག་སྟོང་ཕྱེད་སུམ་བརྒྱ། བདུན་པ་ལ་དྲུག་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རི་དགུ་པོ་དེ་དག་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྔམས་ཚད་ཡོད་དེ། རང་རང་གི་འཕངས་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར། རི་བདུན་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཀྱུས་ཚད་ཡོད་དེ་དེ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཆེ་བའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་སུམ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཅིག་ཉིས་འབུམ་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། བཞི་འབུམ་བཞི་ཁྲི་མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཅིག་དང་བདུན་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཆོས་ཅན་དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་དང་། མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་དང་། མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་ཉིས་འབུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་བཞི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་དང་། མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་ཆིག་འབུམ་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་དང་ལྔ་བརྒྱ། མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཉིས་ཉིས་འབུམ་ཆིག་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་པ་ཆོས་ཅན་དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་དང་། མཐའ་སྐོར་དུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་། ཉིས་འབུམ་ཉི་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉའ་ཤིང་འཛིན་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཉི་ཟླ་གཉའ་ཤིང་གི་ཚུལ་དུ་འཛིན་པས་ན་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། རྩེ་མོ་གཤོལ་མདའ་ལྟར་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། སེང་ལྡེང་གི་ནགས་སྟུག་པོ་དང་ལྡན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཤིན་ཏུ་མཛེས་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། རྩེ་མོ་རྟའི་རྣ་བ་ལྟར་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། གཙོ་བོ་ལ་འདུད་པ་ལྟ་བུར་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། མུ་ཁྱུད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལྟར་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། མཚོ་བདུན་པོ་ཡོད་དེ། མུ་ཁྱུད་འཛིན་ལ་ཐུག་པ་དེ་དག་ཀྱི་བར་གྱི་མཚོ་བདུན་པོ་དེ་ཡིན་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར། རོལ་མཚོ་དང་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཞེང་ཚད་ཡོད་དེ། སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ཏེ། མཚོ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ངོས་ཚད་ཡོད་དེ། རང་གི་ཐད་ཀའི་སུམ་འགྱུར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རོལ་མཚོ་གཞན་དྲུག་པོའི་ཞེང་ཚད་ཡོད་དེ། སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་ཀྱིས་ཆུང་བའི་ཕྱིར། ཆུང་ཚུལ་ཡོད་དེ། གཉིས་པ་ལ་བཞི་ཁྲི། གསུམ་པ་ལ་ཉི་ཁྲི། བཞི་པ་ལ་ཆིག་ཁྲི། ལྔ་པ་ལ་ལྔ་སྟོང་། དྲུག་པ་ལ་ཕྱེད་དང་སུམ་སྟོང་། བདུན་པ་ལ་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མཚོ་དེ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དཀྱུས་ཚད་ཡོད་དེ། སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཆེ་བའི་ཕྱིར། རོལ་མཚོ་དང་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ངོས་ཚད་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ཀྱི་ངོས་རེ་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་འབུམ་བཞི་ཁྲི། ཁོར་ཡུག་ཏུ་དགུ་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། བཞི་འབུམ་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཅིག་དང་དྲུག་འབུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། བཞི་འབུམ་བརྒྱད་ཁྲི་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཅིག་དང་དགུ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཞི་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ཉི་ཁྲི་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་བཞི་ཁྲི་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་ཆིག་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཉིས་དང་ཉིས་འབུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་ས་ཡ་གཉིས་ཉིས་འབུམ་ཉི་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་པོ་རོལ་ཞིང་རྩེ་བའ་ིགནས་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། མཚོ་བདུན་གྱི་ལྷག་མ་མུ་ཁྱུད་འཛིན་དང་ཁོར་ཡུག་གི་མཚོ་ཆོས་ཅན། ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ཏེ། མཚོ་བརྒྱད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱི་ཕྱི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཞེང་ཚད་ཡོད་དེ་དེ་ལ་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དང་། སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །གསུམ་པ་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་པོ་རྣམས་དབྱིབས་ཚད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་གང་ལ་ཆགས་ཡོད་དེ། ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ནི་ཆགས་པའི་ཕྱིར། རི་རབ་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པའི་འཛམ་བུའི་གླིང་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབྱིབས་ཡོད་དེ། ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ངོས་གསུམ་ལ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་གཉིས་གཉིས་དང་། ལྕགས་རིའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། འཛམ་བུ་ཏྲི་ཤའི་ལྗོན་པས་མཚན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རི་རབ་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་ཆེན་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབྱིབས་ཡོད་དེ། ཟླ་གམ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ངོས་གསུམ་འཛམ་བུ་གླིང་འདི་དང་འདྲ་བ་ལ། ལྕགས་རིའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་ཅིག་ལ་དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ལུས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཤིང་མཛེས་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རི་རབ་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་བ་གླང་སྤྱོད་ཀྱི་གླིང་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབྱིབས་ཡོད་དེ། ཟླུམ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། མཐའ་སྐོར་དུ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བརྒྱད་དང་། དེའི་དབུས་ཐད་ཀར་ཞེང་ལ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་བ་ལང་ལ་གཙོ་བོར་ལོངས་སྤྱོད་པས་དེ་ལྟར་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རི་རབ་ཀྱི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གླིང་སྒྲ་མི་སྙན་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་དབྱིབས་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཀྱི་ཚད་དང་། དབྱིབས་གྲུ་བཞིར་མཉམ་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། འཆི་ཁར་སྒྲ་མི་སྙན་པས་དེ་ལྟར་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། སྔར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཤད་པའི་གླིང་བཞི་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་གླིང་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཐའ་ཆུས་བསྐོར་ཏེ་གཞན་དང་མ་འབྲེལ་བས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། བྱ་བ་བྱེད་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། གླིང་གཞན་གསུམ་ན་ཆེད་དུ་བྱས་པའི་ཁ་ཟས་ཟ་ཞིང་། གནས་ཁང་འབུབས་པ་དང་། ནོར་ལ་ཉོ་ཚོང་། བག་མ་གཏོང་ལེན་ཡོད། སྒྲ་མི་སྙན་ན་དེ་ལྟར་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། བདེ་སྡུག་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། གཞན་གསུམ་ན། འཐབ་རྩོད། ཚ་གྲང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་སོགས་ཡོད་ལ། སྒྲ་མི་སྙན་ན་དེ་ལྟར་མེད་པའི་ཕྱིར། གླིང་བཞི་བོ་དེའི་བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ནི་ཡོད་དེ། ཤར་དུ་ལུས་དང་ལུས་འཕགས། བྱང་དུ་སྒྲ་མི་སྙན་དང་དེའི་ཟླ་དང་ནི། ལྷོར་རྔ་ཡབ་དང་རྔ་ཡབ་གཞན། ནུབ་ཏུ་གཡོ་ལྡན་དང་ལམ་མཆོག་འགྲོ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབྱིབས་ཡོད་དེ། རང་རང་གི་རྩ་བའི་གླིང་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། གླིང་བཅུ་གཉིས་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྩ་བའི་རྔམས་ཚད་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། མང་དུ་ཐོས་ཤིང་སྦྱངས་པའི་གྲུ་རྫིངས་དག །རྣམ་དཔྱོད་མཐུན་པའི་རླུང་དང་རབ་འགྲོགས་ནས། །ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་གླིང་དེར་བགྲོད་པ་ན། །ཅི་བསམས་འགྲུབ་པའི་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རྙེད། ཁེངས་པའི་ཆང་གིས་མྱོས་པའི་རང་གཞན་གྱི། །མཁས་རློམ་གླང་པོའི་བསྟན་བཅོས་ང་རོའི་ཚོགས། །དཀའ་བའི་གནས་བཞག་དོན་མེད་ཚིག་ཚོགས་རྣམས། །མཐོང་བས་ཉེ་རིང་འཕུལ་བའི་གཟུ་བོར་མངོན། །རི་མཚོ་གླིང་གི་ཚད་དབྱིབས་སྲད་བུའི་ཚོགས། །འཁྲུལ་མེད་གྲངས་ཀྱི་ཐགས་སུ་ལེགས་བཏགས་ཏེ། །ཚིག་ཉུང་དོན་རྒྱས་རི་མོ་རྣམ་བཀྲ་བས། །སྟོང་ཁུན་ལུས་ཕྲའི་དར་གྱི་ཁེངས་པ་ཕྲོགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཡོན་ཏན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཡོན་ཏན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ཡུལ་འདི་ནས་རྩིས་པའི་བྱང་དུ་རི་ནག་པོ་དགུ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན་རི་བོ་གངས་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་གངས་རི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ནས་ཀྱང་ཕ་རོལ་ན་ནི་སྤོས་ངད་ལྡང་བའི་རི་ཡོད་ཅིང་། དེའི་དཔག་ཚད་བཅུའི་ཚུར་རོལ་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་མཚོ་མ་དྲོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཆུ་ཞེང་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་མཚོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་ཆུས་གང་བའི་མཚོ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབྱིབས་ཚད་ཡོད་དེ། དབྱིབས་གྲུ་བཞི་པ། ཆུ་ཞེང་གཉིས་ཀར་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ་ཀླུ་མ་དྲོས་པ་གནས་པས། དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབུས་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཤིང་ཡོད་དེ། དེ་ན་འཛམ་བུ་པྲིཀྵ་ཞེས་བྱ་བ་འབྲས་བུ་མངར་པོ་དང་ལྡན་པ་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཤིང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཆུ་བོ་གངྒ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། མཚོ་དེའི་ཤར་ན་དངུལ་གྱི་བྲག་གླང་པོ་ཆེའི་ཁ་འདྲ་བ་ནས། དངུལ་གྱི་བྱེ་མ་འདྲེན་ཅིང་བབས་ནས་སྐོར་བ་ལན་བདུན་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། སིནྡྷུ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ལྷོ་ཕྱོགས་ན་གསེར་གྱི་བྲག་ཁྱུ་མཆོག་གི་ཁ་འདྲ་བ་ནས་གསེར་གྱི་བྱེ་མ་འདྲེན་ཅིང་སྔར་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། པཀྵུ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ནུབ་ཕྱོགས་ན་བཻཌུཪྱའི་བྲག་རྟའི་ཁ་འདྲ་བ་ནས་བཻཌཱུཪྱའི་བྱེ་མ་འདྲེན་ཅིང་སྔར་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། སི་ཏ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། བྱང་ཕྱོགས་ན་བྲག་སེང་གེའི་ཁ་འདྲ་བ་ནས་བབས་ཏེ་སྔར་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། སྤོས་ངད་ལྡང་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཕྱོགས་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུ་ན་བྲག་རི་གསེར་གྱི་བྱ་སྐྱིབས་བྱ་བ་ཡོད་དེ་དེ་རང་དང་མཚུངས་པའི་གསེར་གྱི་བྱ་སྐྱིབས་བརྒྱད་སྟོང་གིས་བསྐོར་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་དབྱིབས་ཡོད་དེ། ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ། འཕངས་སུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་བཞི། དབྱིབས་མཛེས་ཤིང་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བྱ་སྐྱིབས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཕྱོགས་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུ་ན་ཤིང་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་
བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་ན་དེ་ས་ལའི་ཕྲེང་བ་རིམ་པ་བདུན་གྱིས་བསྐོར་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་དཔག་ཚད་ཉི་ཤུ་ན་རྫིང་བུ་དལ་གྱིས་བབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། སྦྲང་རྩི་ལྟ་བུའི་ཆུས་གང་བ་དེའི་རོ་དང་ལྡན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་དང་། མཐའ་སྐོར་དུ་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡོད་དེ། ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་སྡོང་བུ་གཤོལ་མདའ་ཙམ་དང་། མེ་ཏོག་ཤིང་རྟའི་ཕང་ལོ་ཙམ། ལོ་མ་བ་གླང་གི་ཀོ་བ་ཙམ། རྩ་བ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་བརླ་ཤ་ཙམ། ཁོར་ཡུག་ཏུ་རྫིང་བུ་བརྒྱད་སྟོང་གིས་བསྐོར་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་གི་ཉེ་སྐོར་དུ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་གཡུལ་ངོར་སྤྱོད་པ་རབ་བརྟན་ཡོད་དེ། འཁོར་གླང་པོ་ཆེ་བརྒྱད་སྟོང་དང་བཅས་ནས་དགུན་ཟླ་བཞིར་བྲག་གསེར་གྱི་བྱ་སྐྱིབས་དང་། དབྱར་ཟླ་བཞིར་ཤིང་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་རབ་བརྟན་གྱི་ཉེ་སྐོར་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར། ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དབུས་སུ་རྡོ་རྗེ་གདན་ཞེས་བྱ་བ་བསྐལ་བཟང་གི་སངས་རྒྱས་སྟོང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་གནས་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་ཚེ་ཡང་མི་འཇིག་པར་གནས་པ་དང་། ཤར་ཕྱོགས་ན་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་གནས་རི་བོ་རྩེ་ལྔ། ལྷོ་ཕྱོགས་ན་ཕྱག་ན་པདྨའི་གནས་རི་བོ་གྲུ་འཛིན། ནུབ་ཕྱོགས་ན་མཁའ་འགྲོའི་གསང་མཛོད་ཨུ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ། བྱང་ཕྱོགས་ན་ཆོས་རྒྱལ་རིགས་ལྡན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་གནས་ཤམ་བྷ་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །

དམྱལ་བའི་གནས་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་པ་དམྱལ་བའི་གནས་བཤད་པ་ནི། འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་འོག་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ན་མནར་མེད་པའི་དམྱལ་བ་ཡོད་དེ། དེ་ན་རྔམས་དང་རྒྱར་དེ་ཙམ་གྱི་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་སྟེང་ན་དམྱལ་བ་གཞན་ཡོད་དེ། དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་སོས་ལ་སོགས་པ་བདུན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཀུན་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལས་ཐར་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་གནས་ལྷག་མ་ཉེ་འཁོར་བཞི་བཞི་སྟེ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དེ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོས་བཞི་ན་མེ་མ་མུར། རོ་མྱགས་ཀྱི་འདམ། སྤུ་གྲིའི་ལམ། ཆུ་བོ་རབ་མེད་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཤད་པའི་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་རྣམས་ཀྱི་ཐད་ཀར་གཞན་གྲང་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། དེར་ཆུ་བུར་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ངན་སོང་གཞན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་ཀྱང་ཡོད་དེ། ཕལ་ཆེར་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོག་ན་ཡོད་ཅིང་། ཁ་འཐོར་བ་རྣམས་ནི་ས་གཞི་རི་ཀླུངས་ཕལ་ཆེར་ན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དུད་འགྲོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་གནས་ཡོད་དེ། ཕལ་ཆེ་བ་ནི་ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོའི་ནང་ན་གནས་ཤིང་། ཁ་འཐོར་བ་ནི་ལྷ་མིའི་གནས་གང་དུའང་ཡོད་པས་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཉི་ཟླའི་འཆར་ཚུལ་བཤད་པ་ལ། དངོས་དང་། དུས་ཚིགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཉི་ཟླ་གཉིས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་འཆར་ས་ཡོད་དེ། ལྷུན་པོའི་ཆུ་འཚམས་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཕྱེད། གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་རྩེ་དང་མཉམ་པ་ནས་འཆར་བའི་ཕྱིར། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ། མཐའ་སྐོར་དུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་ཉིས་བརྒྱ། རྔམས་སུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་དྲུག་དང་། གཅིག་གི་བཅོ་བརྒྱད་ཆ་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོད་དེ། ཆུ་ཤེལ་ལས་གྲུབ་ཅིང་། གསེར་གྱི་རྭ་བས་བསྐོར་བ། རིན་པོ་ཆེའི་ཐེམ་སྐས་དང་ཕ་གུ་སོགས་ཀྱིས་སྤྲས་ཤིང་། སྐྱེད་མོས་ཚལ་གྱིས་རྣམ་པར་མཛེས་པ། ལྷའི་བུ་བུ་མོ་རྣམས་རོལ་མོ་དང་གར་སྒྱུར་བ་སོགས་བྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཉི་མ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག །མཐའ་སྐོར་དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་གསུམ་དང་བཅས་ཤིང་རྔམས་སུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དུ་དྲུག་དང་། གཅིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གི་བཅོ་བརྒྱད་ཆ་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། རྒྱུ་ཡོད་དེ། མེ་ཤེལ་ལས་གྲུབ་ཅིང་། གཞན་སྔར་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར། སྐར་མ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ཆེ་བ་ལ་རྒྱང་གྲགས་བཅོ་བརྒྱད་དང་། ཆུང་བ་ལ་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཉི་ཟླ་གཉིས་ཆོས་ཅན། གླིང་ལ་བྱ་བ་བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ནམ་ཕྱེད་པ་དང་། ལུས་འཕགས་གླིང་དུ་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཉི་མ་ཕྱེད་པ་དང་། བ་གླང་སྤྱོད་དུ་ཉི་མ་འཆར་བ་རྣམས་དུས་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་དུས་ཚིགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ། ཚིག་དོན། སྤྱི་དོན། མཐའ་དཔྱད་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དུས་ཚིགས་ལ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི་ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་མཚན་མོ་ཡུད་ཙམ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་འཕེལ་བ་ལས་རིམ་གྱིས་འགྲིབས་པ་ན་དགུན་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་པ་ལ་ཉིན་མཚན་ཡུད་ཙམ་བཅོ་ལྔར་མཉམ་པ་ལས་རིམ་གྱིས་ཉིན་མཚན་གོ་བཟློག་སྟེ་མཚན་ཐུང་ངུར་གྱུར་ནས་ཉིན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཉིན་མཚན་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་རིང་ཐུང་དུ་འགྱུར་བ་ལས་ཐེངས་གཅིག་ལས་མི་འབྱུང་སྟེ། ཆུ་ཚོད་ཀྱི་དབང་གིས་ཞག་རེ་ལ་དེ་ལྟར་འཕེལ་འགྲིབ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཉི་མ་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུ་བའི་ཚེ་མཚན་མོ་རིང་། བྱང་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུ་བའི་ཚེ་ཉིན་མོ་རིང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཚེས་གསུམ་གྱི་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེའི་ཚེ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཉེ་བ་ལས་ཉི་མའི་འོད་ཟླ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་བབས་པ་ན་ཕ་རོལ་གྱི་ངོས་སུ་ཟླ་བ་རང་གི་གྲིབ་མ་བབས་པས་འགྲིབ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། ཀ་བ་ལ་མར་མེའི་འོད་ཉེ་བ་ན་ཀ་བ་རང་གི་གྲིབ་མས་བསྒྲིབས་པས་ཅུང་ཟད་འགྱུར། །ཤིན་ཏུ་ཉེ་བ་ན་རང་གི་གྲིབ་མས་མི་སྣང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་སྤྱིའི་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ། དུས་ཚིགས་གང་ལས་བྱུང་། བྱེད་པོ་ཡོད་མེད་ལ་དཔྱད། དུས་ངོས་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་མར་འགྲིབ་ཀྱི་དུས་ཤེད་བུ་དང་། ཤེད་ལས་སྐྱེས་གཉིས་ཀྱིས་སའི་ཞག་ཟོས་པས་ལུས་ཀྱི་འོད་ཉམས་ཏེ་མུན་པ་བྱུང་བས་དེའི་ཚེ་ཉི་ཟླ་སྐར་མ་རྣམས། འགྲོ་བ་སྤྱི་མཐུན་གྱི་བསོད་ནམས་ལས་བྱུང་སྟེ། གདགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཟོས་པ་དེས་ན། དེ་དག་གི་ལུས་ལ་མཁྲང་བ་དང་། ལྕི་བ་ཞུ་བར་གྱུར་ཏེ། འོད་དང་ཁ་དོག་གི་མདོག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ན་འཇིག་རྟེན་དུ་མུན་པ་བྱུང་བ་ན། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་འདི་ཉིད་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །རྒྱུ་སྐར་རྣམས་དང་། མཚན་མོ་དང་། ཉིན་མོ་རྣམས་དང་། དུས་ཚིགས་རྣམས་དང་། སྐད་ཅིག་དང་། ཐང་ཅིག་དང་། ཡུད་ཙམ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། ལོ་ཟླ་ཚེས་གྲངས་གཟའ་སྐར་གྱི་གོ་རིམ་གི་བྱེད་པོ་ཡོད་དེ། རང་རེའི་སྟོན་པ་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཉིད་སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་ཞིག་ལ། དྲང་སྲོང་རྔ་བོང་དུ་གྱུར་དུས་ལོ་དྲུག་ཁྲིར་དཀའ་ཐུབ་བསྒྲུབས་པས། སྲིད་པ་གསུམ་ན་མཐུ་ཆེ་བར་གྱུར་ཏེ། ཚངས་པ་སོགས་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་ངོར་རྒྱུ་སྐར་སོགས་ཀྱི་གོ་རིམ་མཛད་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ཉི་མའི་སྙིང་པོ་ལས། ལོ་ནི་དྲུག་ཁྲི་ཐམ་པར་ཡང་། །རྐང་པ་གཅིག་གིས་དཀའ་ཐུབ་གནས། །ཞེས་དང་། རེ་ཞིག་དང་པོར་སྨིན་དྲུག་ཅེས། །རྒྱུ་སྐར་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ལ། །ནངས་ཀྱི་དང་པོར་གཞག་པར་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། སྐྱེས་བུ་གཅིག་གི་མིག་འཛུམ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་མཐར་གནས་གཅིག །དེ་སུམ་ཅུ་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག །དེ་བཅུ་གཉིས་ལ་ཡུད་ཙམ་གཅིག །དེ་སུམ་ཅུ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེ་བཅོ་ལྔ་ལ་ཕྱོགས་གཅིག །དེ་གཉིས་ལ་ཟླ་བ་གཅིག །དེ་གཉིས་ལ་ཚིགས་པ་གཅིག །དེ་གསུམ་ལ་བགྲོད་པ་གཅིག །དེ་གཉིས་ལ་ལོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ་འཆི་མེད་མཛོད་ལས། མིག་འཛུམ་བཅོ་བརྒྱད་མཐར་གནས་ལ། །དེ་སུམ་ཅུ་ལ་སྐད་ཅིག་བགྲང་། །དེ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཡུད་ཙམ་ཡིན། །དེ་སུམ་ཅུ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེ་དག་བཅོ་ལྔ་ཕྱོགས་སུ་གྲགས། །སྔ་ཕྱིའི་ཕྱོགས་ནི་དཀར་ནག་གཉིས། །དེ་གཉིས་བསྡོམས་པ་འཇལ་བྱེད་དེ། །ཆུ་ཟླ་ལ་སོགས་གཉིས་གཉིས་ལ། །དེ་ཚིགས་དེ་གསུམ་བགྲོད་པ་གཅིག །ལྷོ་བྱང་བགྲོད་པ་གཉིས་ལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ལོའི་སྐད་དོད་ཝཪྵ་ཞེས་པ་ངེས་ཚིག་གིས་བཤད་ན་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། ཡོངས་བགྲང་། གྲང་བཞི། རང་སྐྱོབ། འདོར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ་འཆི་མེད་མཛོད་ལས། ཡོངས་བགྲང་བགྲང་བཞི་རང་སྐྱོབ་དང་། །འདོར་བྱེད་ཅེས་བྱ་ལོ་ཡི་མིང་། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྤྱིར་རྒྱ་གར་ན་རྒྱལ་པོ་རང་རང་གི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ལོ་ལ་མངའ་རིས་ཀྱི་བུ་ལོན་སྦྱངས་ནས། ལོ་དེ་ནས་མགོ་འཛིན་པ་ཤས་ཆེ་སྟེ། ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་སུ། གཡུལ་བརྟན་འོག་དུ་ཉིས་སྟོང་ལོན། །ཞེས་སོགས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་གསུང་རབ་ལས་ནི། ལོ་དྲུག་ཅུར་བྱེད་དེ། བདེ་མཆོག་བསྟོད་འགྲེལ་ལས། རབ་བྱུང་རྣམ་བྱུང་དཀར་པོ་དང་། ཞེས་སོགས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ལོ་དེ་ལ་དུས་ཚིགས་ཇི་ཙམ་དུ་འབྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། གསུམ། བཞི། ལྔ། དྲུག་རྣམས་སུ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་དུ་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སེམས་ནི་ཚ་བར་མཚུངས་པས་དཔྱིད་དུ་བསྡུས། སྟོན་ནི་ཆར་འབབ་པས་དབྱར་དུ་བསྡུས་ཏེ། དགུན། དཔྱིད། དབྱར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་འཆད་རིགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ཡོད་དེ། མགོ །རྒྱལ། མཆུ། དབོའི་ཟླ་བ་བཞི་དང་པོ། ནག་པ། ས་ག །སྣྲོན། ཆུ་སྟོད་ཀྱི་ཟླ་བ་བཞི་གཉིས་པ། གྲོ་ཞུན། ཁྲུམས། ཐ་སྐར། སྨིན་དྲུག་གི་ཟླ་བ་བཞི་གསུམ་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། བཞིར་འཇོག་རིགས་ཏེ། དབྱར་དགུན་སྟོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཔྱིད་དུ་མ་ཕྱེ་ནས་བཞིར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ། རྒྱ་ལས་འགྱུར་བའི་མྱང་འདས་ལས། ཟླ་བ་གསུམ་ནི་དཔྱིད་ཀྱི་དུས། །ཟླ་བ་གསུམ་ནི་དབྱར་གྱི་དུས། །ཟླ་བ་གསུམ་ནི་སྟོན་གྱི་ཕྱོགས། །ཟླ་བ་གསུམ་ནི་དགུན་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་དང་། སོ་ཐར་གྱི་མདོ་ལས། བྱིན་འཕྲོག་སྟོན་ཟླ་ཐ་ཆུང་དང་། ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དུས་ཚིགས་ལ་ལྔར་འབྱེད་རིགས་ཏེ། འདུལ་བ་ལུང་ལས། དུས་ཚོད་ནི་ལྔ་སྟེ། དགུན་གྱི་དུས་དང་། དཔྱིད་ཀྱི་དུས་དང་། དབྱར་གྱི་དུས་དང་། དབྱར་ཐུང་ངུའི་དུས་དང་། དབྱར་རིང་པོའི་དུས་སོ། །ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར། དུས་ཚིགས་ལ་དྲུག་ཏུ་འབྱེད་རིགས་ཏེ། མྱང་འདས་ལས་གཉིས་གཉིས་དུས་ཚིགས་གཅིག་བྱས་ནས། །ལོ་གཅིག་དུས་ཚིགས་དྲུག་ཏུ་བསྒྱུར། །ཞེས་དང་། ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལས། དགུན་ཟླ་ར་བ་སོགས་གཉིས་གཉིས། །རིམ་བཞིན་དུས་ནི་དྲུག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར། དུས་ཚིགས་ལ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཕྱག་དར་ཁྲོད་པའི་གོས་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བཞིར་ཕྱེ་བ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་དང་། རྒྱ་གར་བས་དགུན་དཔྱིད་དབྱར་སྟོན་བཞིར་ཕྱེ་བའི་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་རྗེ་བསོད་གྲགས་པས། འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་དགུན་དཔྱིད་དབྱར་སྟོན་ཏེ་བཞི་གསུངས། དགོས་པ་ནི་གསུང་རབ་ལས། རབ་འབྲིང་། ཐ་ཆུང་གསུམ་གསུངས་ཞེས་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། རྒྱ་དཔེ་ན། དེ་འདྲའི་སྐད་དོད་མེད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་དཔེ་ལ། པཱ་ལ་གུ་ནི་ཞེས་པ་བོད་སྐད་དུ་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དབོ་ཅན་ཞེས་པ་ཐོན་ཡོང་རྒྱུ་ལ། བོད་དང་བསྟུན་ནས་དཔྱིད་རར་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར། དུས་ཚིགས་ལ་ལྔར་ཕྱེ་བ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། དབྱར་ཐུང་ངུ་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དུས་ཚིགས་ལ་དྲུག་ཏུ་ཕྱེེ་བ་ལ་ཆོས་ཅན། དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཞག་མི་ཐུབ་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལོ་མགོ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ལོ་མགོ་འཛིན་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་མར་ངོའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་ནས་འཛིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དགུན་ནས་འཛིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དགེ་སློང་གི་ལོ་དྲི་བ་ལས། དུས་དུ་ཡོད་ཅེ་ན་ལྔའོ། །ལྔ་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། དགུན་དང་། སོ་ཀ་དང་། དབྱར་དང་། དབྱར་ཐུང་ངུ་དང་། དབྱར་རིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང་། རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་ལས། དུས་ཚིགས་དྲུག་པོ་དགུན་དང་། དགུན་སྨད་དང་། དཔྱིད་དང་། སོ་ག་དང་། ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི། །ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་རིང་། དགུན་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་པ་ལ། ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་འདིའི་ཤུགས་ལ་ཉིན་མཚན་རིང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་དུས་སུ་དབྱར་དགུན་གྱི་ཉི་མ་ལྡོག་པ་བསྟན་ཀྱང་། རང་གཞན་གྱི་མཁས་པ་མང་པོ་ཉིན་མོ་བཟློག་ཅེས་པ་མཚན་མོ་ལས་བཟློག་སྟེ་ཉིན་མོ་རིང་དུ་སོང་བ་མ་དགོངས་པར། ཉི་ལྡོག་ལ་བསྙེགས་པའི་བཤད་པ་མཛད་པས། དཔྱིད་དང་སྟོན་གྱི་དུས་སུ་ཉི་མ་ལོག་དགོས་པ་ལྟ་བུའི་མུ་ཅོར་གྱི་གཏམ་གྱིས་ཤེས་ལྡན་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས། བོད་ཀྱི་གནག་རྫི་རྒན་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཁྲེལ་བའི་གནས་སོ། །ཀར་ལུགས་པ་ཁ་ཅིག །ཟླ་བ་བརྒྱད་པར་ལོ་མགོ་འཛིན་པ་སོགས་ནི་དཔྱད་པ་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །ས་སྐྱ་པའི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག །དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཁྲུམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཡི་ཐ་མ་མར་ངོ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཡར་ངོའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་དབྱར་ཉི་ལྡོག་སྟེ། ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཁྲུམས་ཟླ་ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་ཡིན་པ་གང་ཞིག །ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་ལ་དབྱར་ཉི་ལྡོག་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་ལ་སྟོན་ཉིན་མཚན་མཉམ་པ་གང་ཞིག །དབྱར་ཉི་ལྡོག་པའི་ཚེ། ཉི་མ་རིང་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་དུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཟླ་ཤོལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཚེས་ཞག་གིས་ཉིན་ཞག་གི་དོད་མ་ཐུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལོ་ལྔ་ལྔ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཟླ་ཤོལ་རེ་རེ་འདོན་པ་དང་། ཚེས་ཞག་གིས་ཁྱིམ་ཞག་གི་དོད་ཐུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལོ་གཉིས་དང་ཟླ་བ་ཕྱེད་པར་དགུ་ནས་འདོན་པའི་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ལོ་རེ་ལ་ཚེས་ཞག་དྲུག་དྲུག་ལྷག་པ་གང་ཞིག །དེ་བསགས་པས་ལོ་ལྔ་ན་ཞག་སུམ་ཅུར་ལོངས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉིན་ཞག་གི་ཟླ་བ་གཉིས་དང་། ཚེས་ཞག་གི་ཟླ་བ་གཉིས་དོ་བསྡོས་པ་ན་ཚེས་ཟླས་ཉི་ཟླའི་དོད་མ་ཐུབ་པས་ཉིན་ཞག་གཅིག་ལྷག་པའི་དོད་མཉམ་ལ་ཚེས་ཞག་གཅིག་བསྣན་པས་རགས་རྩིས་ལ་ཡུན་མཉམ་ཡང་། ཞག་གྲངས་གཅིག་གིས་ཚེས་ཟླ་དེ་མང་བས་དེ་འདྲའི་ཞག་རེ་བསགས་པས་ལོ་གཅིག་ལ་ཞག་དྲུག་ལྷག་པའི་ཕྱིར། ཞག་མི་ཐུབ་ཅེས་པ་འདིའི་དོན་དུ་འཆད་དགོས་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་གནད་མ་ཤེས་པར་རང་གཞན་གྱི་མཚན་ཉིད་པ་རྒན་པོ་རྣམས། ཞག་མི་ཐུབ་ཀྱི་བཤད་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ནི་རྩིས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ལ་བྱང་བ་ཞིག་གིས་བལྟས་ན་ཤིན་ཏུ་ནོངས་པའི་གནས་སོ། །དེ་ཡང་ལོ་ལྔ་ནས་ཟླ་ཤོལ་འབྱུང་སྟེ། གཞུང་དམ་པའི་གླེང་གཞིའི་སྐབས་ལས། སྟོན་པ་གཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་ན་བཞུགས་པའི་ཚེ་ན་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་ལོ་ལྔ་ལྔ་ན་ཤོལ་དོར་ཅིག །ཅེས་གསུངས་ནས་ལོ་ལྔ་ལྔ་ན་ཤོལ་དོར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གོང་གི་རྩ་རྟགས་གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ལོ་གཅིག་ལ་ཞག་བཅུ་གཅིག་འབྲང་བཅས་རེ་ལྷག་པ་གང་ཞིག །དེ་བསགས་པས་ལོ་གཉིས་དང་ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་དགུན་ཟླ་གཅིག་ཏུ་ལོངས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཁྱིམ་ཟླ་རེ་དང་ཚེས་ཟླ་རེ་དང་བསྡོས་པས་ཞག་རེ་བག་མེད་རེ་མ་ཐུབ་པས། དེ་གཉིས་དོད་མཉམ་པ་ལ་ཞག་རེ་བག་མེད་རེ་བསྣན་པས། དོན་ལ་ཡུན་མཉམ་ཡང་། བག་མེད་རེ་ལྷག་པ་དེ་བསགས་པས། ལོ་གཅིག་ལ་ཞག་བཅུ་གཅིག་འབྲང་བཅས་ལྷག་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ལོ་གཉིས་ལ་ཞག་ཉི་ཤུ་རྩ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་ལྷག་པ་གང་ཞིག །དེའི་རིགས་པས་ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་དགུ་ན་ཞག་བརྒྱད་ལྷག་པ་རྣམས་བསྡོམས་པས་ཟླ་བ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཉིན་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་གཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྐྱ་རེངས་ཤར་ནས་འོད་དམར་གྱི་བར་ཉིན་མོ་དང་། དེ་ནས་མཚན་མོའི་མཐའི་སྐད་ཅིག་མའི་བར་མཚན་མོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། འདི་དག་ནི་འདུལ་མངོན་གྱི་ལུགས་གཙོ་བོར་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པས་གཞན་གྱི་བཞེད་པ་དང་། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ། དབྱངས་འཆར། ནག་རྩིས་སོགས་སྒོ་བསྟུན་པའི་ལེགས་པའི་ཆ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས། ཕྱོགས་བྲལ་གྱི་གསུང་རབ་ལ་སྦྱངས་པའི་མཁས་པ་རྣམས་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་པར་ནུས་མོད། གསུང་རབ་ཕྱོགས་རེ་ལ་ཞེན་པའི་དེང་སང་གི་རིགས་ལམ་པ་རྣམས་ལ་བྱིས་པ་ལ་ལྷ་ཁང་བསྟན་པ་ལྟར་དགོས་ནུས་མི་འབྱུང་བས་དེ་ཙམ་ལས་མ་སྤྲོས་སོ། །སྨྲས་པ། ལེགས་པར་བཤད་པའི་དབྱངས་ཀྱི་འགྱུར་ཁུགས་ཅན། ཁུངས་ལྡན་མཁས་པའི་གཏམ་གྱི་རྒྱུད་མང་དང་། །ལྷན་ཅིག་བརྡུངས་ཚེ་དྲི་ཟའི་པི་ཝང་མཁན། །སྐྱེངས་ཏེ་ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་རུ་བྲོོས། །ཚུལ་འདིའི་ཕྲ་ཞིབ་དཀའ་བའི་གནད་རྣམས་ལ། །འགྲེལ་བཤད་བྱེད་པོ་ཕལ་ཆེར་མི་སྨྲ་བའི། །བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན་ཞིང་འགའ་ཞིག་མུ་ཅོར་ཚིག །བོང་བུའི་སྐད་གསང་ལྟ་བུར་སྒྲོག་པ་མཐོང་། །དེ་འདྲའི་དགོངས་དོན་ལོག་པར་བཀྲལ་བ་དག །གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་བསྟན་ལ་རྨ་འབྱིན་མོད། །འོན་ཀྱང་འབྲི་སྟག་ཕྱག་རྒྱའི་ཁྱུ་མཐོང་ཚེ། །མང་དུ་ཐོས་པས་ཅུང་ཟད་རྗེས་ཡི་རང་། ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །གཉིས་པ་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཆོས་རྗེ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ན་རེ། དུས་བཞི་ཅིག་ཅར་བ་ཡིན་ཏེ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་ཡོད་པའི་དུས་སུ་གླིང་གཞན་གསུམ་དུའང་དགུན་གྲུབ་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར། ཟེར་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་གྲུབ་པའི་དུས་ཡིན་ན། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་དགུན་གྲུབ་པའི་དུས་ཡིན་དགོས་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་གྲུབ་པའི་དུས་མེད་པར་ཐལ། དེར་དེ་གྲུབ་མ་ཐག་པའི་དུས་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེར་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་མ་ཐག་པའི་དུས་དེ་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་གྲུབ་མ་ཐག་པའི་དུས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག །འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་བ་དང་། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་གྲུབ་པ་དུས་མཉམ་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་མ་གྲུབ་ན། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་མ་ཐག་པའི་དུས་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་དགུན་གྲུབ་མ་ཐག་པའི་དུས་ཡིན་པར་ཐལ། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་ནས་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་བར་དེ་དགུན་ཟླ་དང་པོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གླིང་བཞིར་ཉི་མ་ཅིག་ཅར་དུ་འཆར་བར་ཐལ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཉི་མ་ཤར་བའི་ཚེ་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ཉི་མ་འཆར་བའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་ཉི་མ་ཤར་མ་ཐག་པའི་དུས་སུ། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་ཉི་མ་ཤར་མ་ཐག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དེར་ཐལ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་མ་ཐག་པའི་དུས་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་མ་ཐག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་དེར་དགུན་གྲུབ་མ་ཐག་པའི་དུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་ཤར་མ་ཐག་པའི་དུས་ཆོས་ཅན། སྒྲ་མི་སྙན་དུ་དགུན་གྲུབ་པའི་དུས་ཡིན་པར་ཐལ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དགུན་གྲུབ་མ་ཐག་པའི་དུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ། གཞན་ཡང་། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དབྱར་ཉི་རིང་བ་མཐར་ཐུག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་དུས་སུ་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་དབྱར་ཉི་རིང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་དུས་ཡིན་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་འཐད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཉིན་མོ་རིང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་དུས་སུ་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་མཚན་མོའང་རིང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་དུས་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུང་གི་ཡར་ངོའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་མཚན་མོ་ཡུད་ཙམ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་ལྟར། ཉིན་མོའང་ཡུད་ཙམ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། གདགས་པ་ལས། དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུང་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་མཚན་མོ་ཡུད་ཙམ་བཅོ་བརྒྱད། ཉིན་མོ་ཡུད་ཙམ་བཅུ་གཉིས་ཡོད། ཚེས་དགུ་ཕན་ཆད་ནས་མཚན་མོ་ནི་བྲི། ཉིན་མོ་ནི་བསྐྱེད་དེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། བྱས་པ་ལ་ཁོ་ན་རེ། ནམ་ཕྱེད་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན། སྟོན་དཔྱིད་ཉིན་མཚན་མཉམ་པ་ཞག་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་འབྱུང་བའི་དོན་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །ཟེར་ན། འོ་ན། སྟོན་ཉིན་མཚན་མཉམ་ནས་ཞག་གཉིས་སོང་བའི་སྐབས་སུ། ཉིན་མཚན་རིང་ཐུང་དོད་མི་མཉམ་པ་སྐྱེས་བུ་མཐའ་དག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཡུད་ཙམ་གྱི་འཕེལ་འགྲིབ་རིམ་གྱིས་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཞག་གཅིག་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་ཉིན་མཚན་གྱི་རིང་ཐུང་མངོན་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་འབྱུང་བ་དིང་སང་གི་བཙུན་ཆུང་བསྡུས་གྲྭ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཀྱང་ཤེས་པའི་ཕྱིར། དུས་བཞི་ཅིག་ཅར་བ་ལ་ཞེན་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཉི་མ་བྱང་བགྲོད་མཐར་ཐུག་པའི་ཚེ་སྒྲ་མི་སྙན་དུ་ལྷོ་བགྲོད་མཐར་ཐུག་པ་འབྱུང་བར་ཐལ། དམ་བཅའ་འཐད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཉི་མས་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་ལ་རི་རབ་ལ་བསྐོར་བའི་ཚེ་འཁྱོག་པོར་བསྐོར་བར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར་ཟེར་ན། རང་ལུགས་ལ་འདོད་ལན་འདེབས་ལ། ཁོས། དེ་མི་འཐད་དེ།
དུས་འཁོར་བ་ལྟར་མཐོ་དམན་དང་། སྒང་གཤོངས་སོགས་མི་བྱེད་པར་ཐད་ཀར་རྒྱུས་ཆོག་པའི་ཕྱིར། ཟེར་བ་ནི། དུས་འཁོར་དང་། གོ་ལའི་རྣམ་གཞག་མ་ཐོས་པའི་གཏམ་ཡིན་ཞིང་། ཆོས་མངོན་པ་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་དུས་འཁོར་སོགས་ལུགས་མི་གཅིག་པའི་ཁུངས་འདྲེན་པ་ནི། མུ་ཏོ་བའི་ཕྱེ་དང་འདྲ་བས་ཁོ་བོ་ནི་མི་སྨྲའོ། །བསྡུས་གྲྭ་མ་ཆགས་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གླིང་བཞིར་དུས་བཞི་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་ཟེར་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དུས་བཞི་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བར་ཐལ། གླིང་བཞིར་དུས་བཞི་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དབྱར་དགུན་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཛམ་བུ་གླིང་པའི་མིས་ཚ་གྲང་གི་རེག་བྱ་ཅིག་ཅར་དུ་མྱོང་པར་ཐལ་ལོ། །འདོད་ན། ཚ་གྲང་གཉིས་པོ་གཅིག་གིས་གཅིག་གི་གོ་ས་འགོག་ནུས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་སོ། །

ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྔ་པ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་བཤད་པ་ལ། ས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་བཤད། མ་འབྲེལ་བའི་གནས་བཤད། དང་པོ། ཞར་བྱུང་སེམས་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས། བར་གྱི་ཐག་ཚད་བཤད་པ་དང་བཞི། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་གནས་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རི་རབ་འདི་ལ་ཆུ་མཚམས་ཡན་ལ་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། དེ་བཞིའི་བར་གྱི་ཐག་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བང་རིམ་བཞི་པོ་དེ་དག་ཆོས་ཅན། རི་རབ་ལས་ཅུང་ཟད་འཕགས་ཏེ། དང་པོ་ལ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་དང་། གཉིས་པ་ལ་བརྒྱད་དང་། གསུམ་པ་ལ་བཞི་དང་། བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ཕྱིར། བང་རིམ་དེ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་གནས་པའི་ལྷ་ཡོད་དེ། རིམ་པ་བཞིན་གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་དང་། ཕྲེང་ཐོགས་དང་། རྟག་མྱོས་དང་། བཞི་པ་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་དང་དེའི་འཁོར་གྱི་ལྷ་རྣམས་གནས་པའི་ཕྱིར། གསེར་གྱི་རི་བདུན་པོ་དག་ལ་ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་གནས་པ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གྲོང་དང་གྲོང་རྡལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ལྷུན་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྩེ་ན་གནས་ཡོད་དེ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལྷུན་པོའི་རྩེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ངོས་ལ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེའི་ཕྱོགས་མཚམས་ན་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་ཙམ་གྱི་བརྩེགས་པ་བཞི་ལ་གནས་པའི་ལྷ་ཡོད་དེ། གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གནས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། གྲོང་དང་ཚལ་དང་ས་དང་ཤིང་དང་མདུན་སའི་མངོན་པར་དགའ་བ་བཤད་པ་ལྔ། དང་པོ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་རྩེ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དབུས་ན་གནས་ཡོད་དེ། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་ཡོད་དེ། ངོས་རེ་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ། རྔམས་སུ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་གསེར་ལས་གྲུབ་པ། ས་གཞི་འཇའ་ཚོན་ལྟར་བཀྲ་བ། རྐང་པ་བཞག་ན་ནེམ་ནེམ་པ་དང་། བཏེག་ན་སྤར་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབུས་དེ་ན་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཁང་བཟང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་ཡོད་དེ། ངོས་རེ་ལ་དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ངོས་བཞི་ན། ལྷའི་སྐྱེད་ཚལ་བཞི་ཡོད་དེ། ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཚལ་དང་། སླེབས་པ་ཙམ་གྱིས་ཤེས་པ་རྩུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཚལ་དང་། ལྷའི་བུ་བུ་མོ་རྣམས་འདྲེས་ཤིང་འདོད་ཡོན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚལ་དང་། ཡིད་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་ཚལ་དང་བཞིས་བརྒྱན་པའི་ཕྱིར། ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚལ་དེ་ཆོས་ཅན།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁྱོད་ན་གླང་པོ་དེ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ན་ས་སྲུང་གི་བུ་གཟུགས་བཟང་ཞིང་མཛེས་པ། དཀར་བ། ཡན་ལག་བདུན་ལེགས་པར་གནས་པ། མགོ་དམར་བ། མཆེ་བ་དྲུག་པ། སྲིད་དུ་དཔག་ཚད་གཅིག་དང་། ཁོར་ཡུག་ཏུ་བདུན་ཡོད་པ། འཁོར་གླང་པོ་ཆེ་བརྒྱད་སྟོང་དང་ལྡན་པ། མགོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དུ་སྤྲུལ་ཞིང་མགོ་རེ་ལ་མཆེ་བ་དྲུག་དྲུག་དང་། མཆེ་བ་རེ་ལ་རྫིང་བུ་བདུན་བདུན་དང་། རྫིང་བུ་རེ་ལ་པདྨའི་སྡོང་པོ་བདུན་བདུན་དང་། པདྨ་རེ་ལ་ལྷ་མོ་བདུན་བདུན་དང་། དེ་རེ་ལ་གཡོག་མོ་བདུན་བདུན་དང་། དེ་རེ་ལ་སིལ་སྙན་འཁྲོལ་བ་བདུན་བདུན་དང་ལྡན་པར་སྤྲུལ་ཏེ། མགོ་དབུས་མ་ལ་དབང་པོ་དང་། གཞན་རྣམས་ལ་ཉེ་དབང་སོ་གཉིས་དང་། གླང་པོ་ཆེ་གཞན་རྣམས་ལ་འཁོར་རྣམས་ཞོན་ནས་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྐྱེད་ཚལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཞི་ན་ཚལ་བཞི་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་ཉི་ཤུས་བཅད་པ་ན། ས་གཞི་བཟང་པོ་ཚལ་དེ་དག་ལ་འགྲན་པ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་བྱང་ཤར་གྱི་མཚམས་ན་ཤིང་ཡོངས་འདུས་བརྟོལ་ཡོད་དེ། དེ་དཔག་ཚད་ལྔ་ཐུར་དུ་ཟུག་པ། བརྒྱ་གྱེན་དུ་འཕགས་པ། ཡལ་ག་དང་འདབ་མས་ལྔ་བཅུར་ཁྱབ་པ། མེ་ཏོག་རྒྱས་པའི་དྲི་བཟང་པོ་དཔག་ཚད་བརྒྱར་ལྡང་བ་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ནི། ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་མཚམས་ན། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་བགྲོ་བའི་གནས་ཡོད་དེ། ཆོས་བཟང་ལྷའི་མདུན་ས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་པ་ས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་གནས་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དེའི་སྟེང་ན་འཐབ་བྲལ་སོགས་འདོད་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་གཞལ་མེད་ཁང་དང་བཅས་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཞར་བྱུང་སེམས་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ། འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་། ལྷའི་བུ་སྐྱེ་བ་དང་། འདོད་བདེ་བསྟེན་ཚུལ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ལྷ་རྣམས་འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་ཚུལ་དྲུག་ཡོད་དེ། རིམ་པ་བཞིན་འོག་མ་གཉིས་ནི། མི་ལྟར་དབང་པོ་གཉིས་སྤྲད་ནས་འཁྲིག་པ་བསྟེན་པར་བྱེད། གསུམ་པ་འཁྱུད་པ་དང་། བཞི་པ་ལག་པ་བཅངས་པ་དང་། ལྔ་པ་རྒོད་པ་དང་། དྲུག་པ་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་འཁྲིག་པའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདོད་པའི་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་བུ་མངལ་ནས་བཙའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་པང་དུ་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ཙམ་ནས་ལོ་བཅུ་ལོན་པའི་བར་དག་ཏུ་རིམ་བཞིན་དེ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་ཡིན་ནམ་ཟེར་ན། མ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱ་བྱིན་ནི་རྫོགས་པར་སྐྱེ་བས་སྔ་ཕྱི་བརྗེས་པ་གཞན་གྱིས་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གཟུགས་ཅན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ལུས་ཀུན་རྫོགས་ཤིང་། གོས་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་རྣམས་འདོད་ཁམས་པ་དང་མི་འདྲ་བར་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། འདོད་པ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང་། རང་གིས་སྤྲུལ་པ་དང་། གཞན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི། རིམ་པ་བཞིན། འདོད་ལྷ་དང་པོ་བཞི་མིར་བཅས་པ་རྣམས་དང་། འཕྲུལ་དགའ་བ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམས་ཡིན་ལ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བ་གསུམ་ནི། རིམ་པ་བཞིན་བསམ་གཏན་དང་པོ་གསུམ་གྱི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་རེ་རེ་ལ་ས་གསུམ་གསུམ་སྟེ་དགུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་བར་གྱི་ཐག་ཚད་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་ བཞི་པའི་གནས་ནས། དེའི་འོག་མ་འདོད་ཁམས་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེའི་གོང་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་བར་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
གནས་འོག་མའི་གང་ཟག་རྣམས་རང་སྟོབས་ཀྱིས་གནས་གོང་མ་རྣམས་སུ་བགྲོད་མི་ནུས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་དང་གཞན་ལ་བསྟེན་པ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ས་གོང་མར་འགྲོ་བ་དང་དེ་དག་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་སྟོང་གསུམ་ངོས་གཟུང་བ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོད་དེ། གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་སྟོང་ལ་ནི་ཡིན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། སྟོང་གཉིས་པ་བར་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། སྔར་བཤད་པའི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་དེ་སྟོང་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། སྟོང་གཉིས་པ་དེ་སྟོང་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སྟོང་གསུམ་པོ་དེ་ཆོས་ཅན། འཆགས་འཇིག་རིམ་ཅན་དུ་མི་འབྱུང་སྟེ། མེ་སོགས་ཀྱིས་འཇིག་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་བ་སྟེ་མཉམ་དུ་འཆགས་པའི་ཕྱིར།

འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཚེའི་ཚད་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདུན་པ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཚེའི་ཚད་བཤད་པ་ལ། ལུས་ཚད་བཤད་པ་དང་། ཚེ་ཚད་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། མིའི་ལུས་ཚད་དང་། ལྷའི་ལུས་ཚད་གཉིས། དང་པོ་ནི། གླིང་བཞིའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཚད་ཡོད་དེ། འཛམ་བུ་གླིང་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི། ཁ་ཅིག་ཁྲུ་བཞི་དང་། ཕལ་ཆེར་ཁྲུ་ཕྱེད་དང་བཞི་ཡིན་ལ། ཤར་ཁྲུ་བརྒྱད། བ་གླང་སྤྱོད་པ་བཅུ་དྲུག །སྒྲ་མི་སྙན་པ་སོ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ། སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་འདོད་ལྷའི་ལུས་ཚད་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ཚད་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདོད་དང་ལྡན་པའི་ལྷའི་ལུས་ཚད་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པ་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་བཞི་ཆ་ནས། དགའ་ལྡན་པ་གཅིག་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པ་རྒྱང་གྲགས་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་བར་རྒྱང་གྲགས་བཞི་ཆ་རེ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་དང་པོ་ཚངས་རིགས་པ་ལ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་། དེའི་གོང་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་བསྐྱེད་ཅིང་། འོད་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཚད་དཔག་ཚད་གཉིས། དེའི་ལྟག་ཚད་མེད་འོད་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལུས་ནི། འོག་མ་བས་གོང་མ་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་གྱི་ཆེ་བ་ལ། སྤྲིན་མེད་བས་དཔག་ཚད་གསུམ་དོར་བས་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ། འོག་མིན་པ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་གི་བར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཚེ་ཚད་ལ། བདེ་འགྲོའི་ཚེ་ཚད། ངན་འགྲོའི་ཚེ་ཚད། མ་ངེས་པའི་འཆི་བ་ཡོད་མེད་ལ་དཔྱད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། མིའི་ཚེ་ཚད་དང་། ལྷའི་ཚེ་ཚད་གཉིས་དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་ལོ་སྟོང་། ནུབ་དང་ཤར་གཉིས་ན་དེའི་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་པ་སྟེ་ལྔ་བརྒྱ་དང་། ཕྱེད་སུམ་བརྒྱ། འཛམ་བུ་གླིང་འདིར་མ་ངེས་པ་སྟེ། ཐ་མར་ལོ་བཅུ་དང་། བསྐལ་པ་དང་པོའི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་འདོད་ལྷའི་ཚེ་ཚད་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཚེ་ཚད། གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་ཚེ་ཚད་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འདོད་ལྷའི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། འདོད་པའི་ལྷ་འོག་མ་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པའི་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེ་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ། དེ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོར་བྱས་པའི་རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཡིན་ཞིང་། གོང་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་པའི་བར་ལ། མི་ལོ་བརྒྱ། ཉིས་བརྒྱ་སོགས་དང་། རང་ལོ་གཉིས་ཀ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བྱས་པས། མཐར་རང་ལོ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་ཚད་མི་ལོའི་གྲངས་ཡོད་དེ། དེ་ལ་མི་ལོ་ས་ཡ་དགུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། བྱེ་བ་གསུམ་དང་ས་ཡ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འཐབ་བྲལ་བ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། དུང་ཕྱུར་གཅིག །བྱེ་བ་བཞི། ས་ཡ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དགའ་ལྡན་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། དུང་ཕྱུར་ལྔ། བྱེ་བ་བདུན། ས་ཡ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འཕྲུལ་དགའ་བ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ཐེར་འབུམ་གཉིས། དུང་ཕྱུར་གསུམ། ས་ཡ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཞན་འཁྲུལ་དབང་བྱེད་པ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ཐེར་འབུམ་དགུ །དུང་ཕྱུར་གཉིས། བྱེ་བ་གཅིག །ས་ཡ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་རྣམས་ལ་ཉིན་མཚན་གྱི་ཐ་སྙད་མེད་ཀྱང་། ཚེ་ཚད་ནི་གཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། རང་གི་ལུས་གཞལ་བའི་དཔག་ཚད་ཀྱི་གྲངས་ཀྱི་བསྐལ་པས་འཇལ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། ཚངས་རིགས་པ་ལུས་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། ཚེ་བསྐལ་པ་ཕྱེད་ཡིན་པས་མཚོན་ནུས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། དང་པོའི་ཚེ་ཚད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་དང་། ལྷག་མ་གསུམ་པོ་ཉི་ཤུ་རེས་ལྷག་པས་ལྷག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཤད་པའི་བསྐལ་པ་དེ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ངོས་གཟུང་དུ་ཡོད་དེ། འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་སྟེ་བསྐལ་ཆེན་དང་། དེའི་འོག་མ་ཚངས་ཆེན་སོགས་ནི་ཕྱེད་བསྐལ་ཏེ་བསྐལ་ཆེན་ཕྱེད་ལ་བསྐལ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ངན་འགྲོའི་ཚེ་ཚད་ལ། ཚ་དམྱལ་བ། ཡི་དྭགས། དུད་འགྲོ །གྲང་དམྱལ་གྱི་ཚེ་ཚད་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། ཡང་སོས་ལ་སོགས་པའི་དམྱལ་བ་དྲུག་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། རིམ་པ་བཞིན་འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་གི་ཚེ་ཚད་དང་། རང་གི་ཉིན་ཞག་མཉམ་ལ། ཞག་དེ་གྲངས་པའི་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ནི་འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་དང་ལོ་གྲངས་འདྲེན་ཚུལ་འདྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་མནར་མེད་གཉིས་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། སྔ་མ་བར་བསྐལ་ཕྱེད་དང་། ཕྱི་མ་བར་བསྐལ་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་སོས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། དེ་མི་ལོ་ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་གཅིག་དང་། ཁྲག་ཁྲིག་དྲུག་དང་། ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཐིག་ནག་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཅིག་དང་། ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་གཉིས། ཁྲག་ཁྲིག་དགུ །ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བསྡུས་འཇོམས་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོ་གཅིག་དང་། ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་གསུམ། ཁྲག་ཁྲིག་དྲུག །ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ངུ་འབོད་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོ་བརྒྱད། རབ་བཀྲམ་གཉིས། ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་དགུ །ཁྲག་ཁྲིག་བཞི། ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་གཏམས་དྲུག །རབ་བཀྲམ་ཆེན་པོ་དྲུག །རབ་བཀྲམ་གསུམ། ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་ལྔ་དང་། ཁྲག་ཁྲིག་ལྔ། ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཚ་བ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་གཏམས་ཆེན་ལྔ། གཏམས་གསུམ། རབ་བཀྲམ་བརྒྱད། ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་པོ་བཞི། ཁྲག་ཁྲིག་གཅིག །ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། དུད་འགྲོ་རྣམས་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ཚེ་མཆོག་ཏུ་རིང་བ་ལ་བར་བསྐལ་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཆོས་ཅན་། དེ་ཡོད་དེ། དེ་མིའི་ཟླ་བ་ལ་ཞག་ཏུ་བྱས་པའི་རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མི་ལོ་དང་སྦྱོར་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ནི། གྲང་དམྱལ་གྱི་ཚེ་ཚད་ཡོད་དེ། མ་ག་དྷའི་ཏིལ་ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་ཤོང་བའི་ཏིལ་གྱི་སྦྱངས་ནང་ཕྱུར་བུར་བཀང་བའི་ནང་ནས་མི་ལོ་བརྒྱ་རེ་ན་ཏིལ་ཉག་གཅིག་རེ་ཕྱུང་བས་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཚད་ཡིན་ལ། གཞན་ལྷག་མ་བདུན་ལ་ཉི་ཤུ་ཉི་ཤུས་འཕར་བའི་ཕྱིར། ཆུ་བུར་ཅན་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། མི་ལོ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱད་དང་། ཐེར་འབུམ་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་གཅིག །ཁྲག་ཆེན་དྲུག་དང་། ཐེར་ཆེན་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སོ་ཐམ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་
གསུམ་དང་། ཁྲག་ཆེན་གཉིས། ཐེར་ཆེན་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཨ་ཆུ་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་བཞི། ཁྲག་ཆེན་བརྒྱད། ཐེར་ཆེན་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཀྱེ་ཧུད་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་དྲུག །ཁྲག་ཆེན་བཞི། ཐེར་ཆེན་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་བརྒྱད། ཁྲག་ཁྲིག་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་བཀྲམ་དགུ །ཁྲག་ཆེན་དྲུག །ཁྲག་ཁྲིག་གཅིག་དང་། ཐེར་ཆེན་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། པད་ཆེན་ལྟར་གས་པ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་རབ་ཆེན་གཅིག །རབ་བཀྲམ་གཅིག །ཁྲག་ཆེན་གཉིས། ཁྲག་ཁྲིག་གཅིག །ཐེར་འབུམ་ཆེན་པོ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །གསུམ་པ་མ་ངེས་པའི་འཆི་བ་ཡོད་མེད་ལ་དཔྱད་པ་ནི། སྒྲ་མི་སྙན་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་མ་གཏོགས་ཞེས་དམིགས་ཀྱིས་བསལ་བ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ཀྱིས་ངེས་པར་ལོ་སྟོང་ཐུབ་ལ། གཞན་རྣམས་དུས་མིན་དུ་འཆི་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། རིགས་དྲུག་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་ཚེ་ཡི་ཚད། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་འདི། །ཐ་སྙད་རིག་པའི་ཚུལ་ལ་མ་སྦྱངས་པའི། །མཁས་རློམ་གཞན་གྱི་རྣ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །འདི་ལྟར་བརྗོད་པ་རང་ཉིད་གྲགས་འདོད་ཙམ། །དོན་དུ་གཉེར་མིན་གཞན་དག་བློ་གསལ་ཚོགས། །སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དང་ཡོངས་འཛིན་བླ་མ་ལ། །ཆོས་ཕྱིར་ལེགས་བཤད་རོལ་མོ་འཁྲོལ་བ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

ཚད་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བརྒྱད་པ་ཚད་དེ་གཞལ་ཐབས་ལ། འཇོག་གཞི་ངོས་གཟུང་བ་དང་། བསྐལ་པ་ངོས་གཟུང་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། དཔག་ཚད་རྒྱང་གྲགས་ངོས་གཟུང་བ་དང་། ལོ་ངོས་གཟུང་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གཟུགས་དང་། མིང་དང་། དུས་ཀྱི་ཆུང་ཐ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོད་དེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་གཟུགས་ཀྱི་ཆུང་ཐ། ཡི་གེ་ལྟ་བུ་མིང་གི་ཐུང་ཐ། དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་དུས་ཀྱི་ཐུང་ཐ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ལུས་ཚད་གཞལ་བྱའི་རྒྱང་གྲགས་དང་། དཔག་ཚད་ངོས་གཟུང་དུ་ཡོད་དེ། ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་དང་། རྡུལ་ཕྲན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ལྕགས་རྡུལ་དང་། ཆུ་རྡུལ་དང་། རི་བོང་གི་རྡུལ་དང་། ལུག་རྡུལ་དང་། གླང་རྡུལ་དང་། ཉི་ཟེར་གྱི་རྡུལ་དང་། སྲོ་མ་དང་། དེ་ལས་བྱུང་བ་ཤིག་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ནས་དང་། སོར་ཚིགས་རྣམས་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་བདུན་དུ་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཁྲུ་ཚད་སོགས་ཡོད་དེ། སོར་མོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ལ་ཁྲུ་གང་། ཁྲུ་བཞི་ལ་གཞུ་གང་སྟེ་འདོམ་གང་། གཞུ་འདོམ་དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་རྒྱང་གྲགས་ཏེ། དེ་ཙམ་གྲོང་ནས་འཕགས་པ་ལ་དགོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། དཔག་ཚད་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། སྔར་བཤད་པའི་རྒྱང་གྲགས་བརྒྱད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལོ་ངོས་གཟུང་བ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཐང་ཅིག་གི་རྩོམ་གཞི་ཡོད་དེ། དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་དེའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག །དེའི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་དག་ཀྱང་དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་གཅིག་གོ །ཞེས་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཡུད་ཙམ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ཐང་གཅིག་སུམ་ཅུ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཉིན་ཞག་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཟླ་བ་ཆོས་ཅན། ཡོད་དེ། ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་བྱས་པས་སྔར་བཤད་པ་གསུམ་པོ་དེ་གོང་ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ལོ་ཡོད་དེ། ལོ་རེ་ལ་ཞག་མི་ཐུབ་དྲུག་དྲུག་དོར་བ་དང་བཅས་པ་ཡི་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་ཆོས་ཅན། རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་དེ། ཁྱོད་ལ་འཇིག་བསྐལ། སྟོང་བསྐལ། འཆགས་བསྐལ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གནས་བསྐལ། བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་སོགས་བཤད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། འཇིག་བསྐལ། འཆགས་བསྐལ། གནས་བསྐལ། ཞིག་ནས་འདུག་པའི་བསྐལ་པ། བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྔ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་ནི་དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་མེད་པ་སྟེ་དེར་སེམས་ཅན་གསར་སྐྱེ་མེད་པ་ནས། སྣོད་ཟད་པའི་བར་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། འཆགས་པའི་བསྐལ་པ་ནི་དང་པོ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆགས་པ་ནས་ནི། དམྱལ་བའི་སྲིད་པ་གྲུབ་པའི་བར་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ལ། བར་བསྐལ་གྱི་ཚད་ཡ་ཐོག་གཞག་པ། བར་གྱི་ཁུག་པ། མཐའི་མ་ཐོག །ཡར་འཕེལ་བཅུ་དགུའི་འཚམས། དེ་རྣམས་གནས་པའི་བསྐལ་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བར་གྱི་བསྐལ་པའི་ཚད་ཡོད་དེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་དཔག་མེད་ནས་འགྲིབས་ཏེ། ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་ལ་བར་བསྐལ་གཅིག་དུ་འཇུག་པ་ཡ་ཐོག་རིང་མོ་ཞེས་གྲགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བར་བསྐལ་དེ་ལ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ནས་ཡར་སྐྱེ་སྟེ་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་དུ་འགྱུར་བ་དང་། བརྒྱད་ཁྲི་ནས་མར་བྲི་སྟེ་བཅུ་པར་གྱུར་པའི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་གཞན་ནི་བཅོ་བརྒྱད་འབྱུང་བ་ལ་བར་གྱི་ཁུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུ་ལས་གཅིག་ནི་ཡར་ལ་སྐྱེ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། མར་ལ་མི་འབྲི་བའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཡར་འཕེལ་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་དེ། ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་དུ་ཡར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་འཆགས་པ་དང་ནི་གནས་པ་དང་། འཇིག་པ་དང་། ཞིག་ནས་འདུག་པ་དང་དུས་མཉམ་སྟེ། བར་བསྐལ་ཉི་ཤུར་འཆགས། ཉི་ཤུར་གནས། ཉི་ཤུར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཇིག །ཉི་ཤུར་སྟོངས་ནས་འདུག་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ལ་གཉིས། དངོས་དང་། ཞར་ལ་གང་ཟག་གསུམ་གྱི་འབྱུང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བསྐལ་ཆེན་གྱི་ཚད་ཡོད་དེ། བར་བསྐལ་དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་དེར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་སངས་རྒྱས། རང་སངས་རྒྱས། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་འབྱུང་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་འབྱུང་ཚུལ་ཡོད་དེ། བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་དེ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གྲངས་མེད་དེ་ནི་གྲངས་གཏན་མེད་མ་ཡིན་ཏེ། ལུང་སིལ་བུ་ལས། གཅིག་བཅུ་བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་དང་། ས་ཡ་བྱེ་བ་དུང་ཕྱུར་རྣམས། །རྐྱང་པའི་གྲངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཆེན་པོའི་ཟླ་དང་བཅས་པ་ནི། །ཐེར་འབུམ་ཁྲག་ཁྲིག་རབ་བཀྲམ་དང་། །གཏམས་དཀྲིགས་མི་འཁྲུགས་ཁྱད་ཕྱིན་དང་། །པད་སྟེང་དེར་འདྲེན་མཐའ་སྣང་དང་། །རྒྱུ་རིག་འོད་མཛེས་དབང་པོ་དང་། །ལེགས་ཕྱིན་རྟོགས་འགྲོ་འབྱིང་རྡུལ་དང་། །རྒྱ་རྟགས་སྟོབས་འཁོར་བརྡ་ཤེས་དང་། །རྣམ་འབྱུང་སྟོབས་མིག་ཉི་ཤུ་གཅིག །བར་དུ་བརྒྱད་ནི་མ་རྙེད་པས། །རང་གི་མིང་གང་རུང་བ་གཞུག །གྲངས་མེད་བར་དུ་བཅུ་འགྱུར་བསྒྲེས། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་བའི་དུས་ཡོད་དེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་པ་ལས་མར་ནི་འགྲིབ་པ་ཡི་བརྒྱ་ཡི་བར་ལ་དེ་དག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་འབྱུང་བའི་དུས་དང་། ཚོགས་བསག་པའི་ཚད་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བའི་དུས་ཡོད་དེ། དེ་ཡར་འཕེལ་མར་འགྲིབ་གཉིས་ཀ་ལ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོད་དེ། བསྐལ་པ་བརྒྱར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་འཁོར་ལོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་འབྱུང་ཚུལ་ལ། ཚིག་དོན་དང་། སྤྱི་དོན་གཉིས། དང་པོ་ལ། འབྱུང་བའི་དུས། ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་ཚུལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འཁོར་ལོས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་འབྱུང་དུས་ནི་ཡོད་དེ། དེ་ཚེ་ལོ་དཔག་མེད་ནས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཡན་ལ་འབྱུང་གི་དེ་མན་ཆད་ལ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འཁོར་ལོས་ས་ལ་དབང་སྒྱུར་ཚུལ་ཡོད་དེ། གསེར་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་གླིང་བཞི། དངུལ་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་གླིང་གསུམ། ཟངས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་གླིང་གཉིས། ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་གླིང་གཅིག་ལ་རིམ་བཞིན་དུ་དབང་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། གླིང་གཅིག་ཏུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་སུ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་སྟེ། དེས་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ལས་བསགས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བསྟན་པ་གཅིག་ལ་དེའི་བདག་པོ་སངས་རྒྱས་གཉིས་མི་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཚུལ་ཡོད་དེ། གསེར་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ནི་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་ཀྱིས་ཕར་བསུས་ནས་འདུད། དངུལ་ནི། རང་ཉིད་དེར་འགྲོ་བས་འདུད། ཟངས་ལ་ནི། གཡུལ་བཤམས་པ་ཙམ་གྱིས་འདུད། ལྕགས་ལ་ནི་མཚོན་གདེངས་པ་ཙམ་གྱིས་འདུད་ཅིང་། རང་ཉིད་རྒྱལ་ཡང་གཞན་ལ་གནོད་ཅིང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། འཁོར་སྒྱུར་དང་། ཐུབ་པའི་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ཕྱི་མ་ནི། རང་གི་ཡུལ་རྣམས་མ་འདྲེས་པར་གནས་པ་དང་། འོད་གསལ་ལ་ཆ་ཤས་རྫོགས་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་སྤྱིའི་དོན་ལ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ། དུས་ལ་དཔྱད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཚུལ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་གང་དང་ལྡན་ཚུལ། དགོས་པ་ཅིའི་དོན་དུ་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་དང་ལྔ། དང་པོ་ནི། ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལས་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ལུགས་གཞན་ལ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ཏུ་ནི། ཁྱིམ་པ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྣམས་སུ། །གྱུར་ནས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་དོ། །ཞེས་དང་། མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པ་ལས། ས་དང་པོ་ལ་གནས་པ་ཕལ་ཆེར་འཛམ་བུ་གླིང་གི་དབང་ཕྱུག་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེར་སྣའི་དྲི་མ་སེལ་བའི་བདག་པོར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དང་ཆ་འདྲའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ནི་རྫོགས་ལྡན་གྱི་དུས་མ་གཏོགས་དེ་ལས་ཕྱི་བར་མི་འབྱུང་སྟེ། དུས་དེར་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་མི་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། རང་འགྲེལ་ལས། མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །འོག་ཏུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ཐུང་བའི་ཚེ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེའི་སྣོད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་དང་། འདུལ་བ་ལུང་ལས། གཞོན་ནུ་དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པ་བལྟམས་པའི་དུས་སུ། རི་བོ་ཀུན་འཛིན་ནས་དྲང་སྲོང་ཉོན་མོངས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འོངས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་སྨྲས་པ་ལས་ཀྱང་། ས་བདག་རྟོགས་པ་པོ་རྣམས་བློ་གྲོས་འཁྲུལ། །རྩོད་པའི་དུས་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་མི་འབྱུང་། །བསོད་ནམས་མཆོག་གི་ཆོས་ཀྱི་མཛོད་འདི་ནི། །ཉེས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ནས་སངས་རྒྱས་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་ཡང་། དུས་འོག་མ་རྣམས་ལ་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་མི་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད། རྒྱ་ནག་པོའི་ཡུལ་དུ་ཇིང་གིར། གཞན་གངས་རིས་བསྐོར་བའི་ལྗོངས་འདིར་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་གསུམ་དང་། དཔལ་ཕག་མོ་གྲུ་པའི་སྡེ་སྲིད་ལྟ་བུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོངས་སུ་འབར་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་དག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའི་འཁོར་ལོ་དེ་ནི། མགར་བ་སོགས་བཟོ་བོས་ཆེད་དུ་མ་བྱས་པར། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་སྦྱིན་ཞིང་། རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ། ཚེས་བཅོ་ལྔའི་དུས་ན་རྒྱལ་པོ་གསོ་སྦྱོང་ལ་གནས་པའི་ཚེ་རང་བཞིན་གྱིས་འབྱུང་བ་ཞིག་དགོས་ཏེ། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ། གསོ་སྦྱོང་གི་ཉི་མ་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་མགོ་ཁྲུས་བྱས་ཏེ། དབུ་གཟུངས་སུ་གནས་ཤིང་། སྟེང་གི་ཁྱམས་ན་བུད་མེད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསྐོར་ཞིང་འདུག་པའི་ཚེ། ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་ལྷའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ། རྩིབས་སྟོང་ཡོད་པ་མུ་ཁྱུད་དང་ལྡན་པ་ལྟེ་བ་དང་བཅས་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པ། མགར་བས་མ་བྱས་པ། འཕང་དུ་ཤིང་རྟ་ལ་བདུན་ཙམ་ནས་འབྱུང་སྟེ། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་འདིར་ཡང་འདོད་རིགས་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། གཞོན་ནུ་དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པ་བཙས་པའི་དུས་ན། བྲམ་ཟེ་མཚན་མཁན་རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་ཚེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། གཞོན་ནུ་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་ཚེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་མཐའ་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ། ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་འདི་ལྟ་སྟེ། འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིན་པོ་ཆེ་དང་། བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་བདུན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་འདིར་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། རིན་པོ་ཆེ་བདུན་པོ་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མང་དུ་ཡོད་དེ། འཁོར་ལོ་ལ་ཡོན་ཏན་ལྔ། ནོར་བུ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད། བུད་མེད་ལ་ཡོན་ཏན་ལྔ། ཁྱིམ་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་བཞི། གླང་པོ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད། རྟ་མཆོག་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད། བློན་པོ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཡོད་དེ། རྩིབས་སྟོང་ལ་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་པ། ནམ་མཁའ་ལ་དཔག་ཚད་འབུམ་དུ་ཉི་མ་གཅིག་ལ་ཐོགས་མེད་དུ་འགྲོ་བ། གླིང་གཞན་དང་རྒྱ་ཆེན་བཞིའི་གནས་ལ་ཕྱིན་པས་དཔུང་ཚོགས་གཞན་རྣམས་རྗེས་སུ་འབྲང་དགོས་པ། གཞན་མཐའ་དག་ངང་གིས་འདུ་དགོས་པ་སྟེ་ལྔ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡོད་དེ། མུན་པ་ལ་དཔག་ཚད་བརྒྱའི་བར་དུ་འོད་འབྱུང་བ། ཆུ་མེད་པའི་སར་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་ཆུ་འབྱུང་བ། དོན་རྣམས་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་འགྲུབ་པ། ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་དང་ལྡན་པ། དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཚུན་དུ་ནད་མི་འབྱུང་བ། ཡུལ་དགོན་པ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་རྣམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཆར་བཟང་པོ་དུས་སུ་འབབ་པ། འགྲོ་བ་རྣམས་དུས་མིན་དུ་མི་འཆི་བ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར།གསུམ་པ་ཡོད་དེ། བསམ་པ་མཐུན་པ། བུ་མང་པོ་བཙའ་བ། རིགས་མཐུན་པ། སྲིད་མཐོ་བ། །བུད་མེད་གཞན་ལ་ཕྲག་དོག་མི་བྱེད་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཚུན་ཆད་མཐོང་བ། ཡིད་གཞུངས་པ། ལྷའི་མིག་དང་ལྡན་པ། འབྱོར་བ་ཟད་པ་མེད་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ཡོད་དེ། ཅང་ཤེས་པ། མཆོག་ཏུ་བཀའ་ཉན་པ། ཕ་རོལ་གྱི་སྡེ་ལས་རྒྱལ་བ། ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ། རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ། ཐམས་ཅད་ཐལ་ཀར་དུ་གྱུར་པ། ཡན་ལག་ཤིན་ཏུ་གནས་པ། གསེར་གྱི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དྲུག་པ་ཡོད་དེ། ཁ་དོག་མཛེས་པ། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཉིན་གཅིག་ལ་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་ལན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་བསྐོར་ནུས་པ། ལུས་ལ་ནད་མེད་པ། རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པ། ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ། ཞོན་ན་གུས་པར་བྱེད་པ། རྣམ་པར་འཕྲུལ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་པ་ཡོད་དེ། ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པ་དང་། དེ་བསགས་པ་དང་། མ་ཆགས་པ་དང་། ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་རིགས་པར་བརྩོམ་པ་དང་། ཡུལ་དང་དུས་ལྡན་པ་དང་། ཉོན་མོངས་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་ལ་རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་མདོ་རྣམས་སུ་བློན་པོ་ལས། དམག་དཔོན་ཞེས་མིང་མ་བཤད་ཀྱང་། དོན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་དེ། དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ལས། དེ་ནས་དེ་ཡི་རིན་ཆེན་བདུན། །དེ་ཚེ་འབྱུང་འགྱུར་འཁོར་ལོ་རྟ། །ནོར་བུ་གླང་པོ་བུད་མེད་དང་། ཁྱིམ་བདག་དམག་དཔོན་སྔོན་འགྲོ་བའོ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་དགོས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་དུ་འབྱུང་བ་ནི། མདོ་ལས། སྲོག་ཆགས་ཀུན་ལ་ཕན་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །འཇིག་རྟེན་མགོན་གྱི་མཆོད་རྟེན་ལ། །སུ་ཞིག་སྐོར་བ་བྱེད་པ་ནི། །ཚེ་རབས་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ། །ཞེས་པ་ནས། རིས་བསྐོར་རྒྱ་མཚོ་ཚུན་ཆད་ཀྱི། །གླིང་བཞི་དག་གི་དབང་ཕྱུག་བླ། །རྒྱལ་པོ་ཆོས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ། །རིན་ཆེན་བདུན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། །སྨྲས་པ། མི་དགེའི་རྙོག་མ་མཐའ་དག་རྒྱང་བསྲིངས་ཤིང་། །དགེ་བཅུའི་ཆུ་ཀླུང་དྭངས་པ་འཁྱིལ་བའི་ནང་། །རྫོགས་ལྡན་ཆ་ཤས་གང་བའི་ཟླ་བའི་ངོས། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་རི་དྭགས་གཟུགས་ཀྱིས་མཛེས། །སུ་ཞིག་གསར་པའི་གཏམ་དང་མི་ལྡན་པར། །སྔ་རབས་རྙིང་མའི་སྒྲོས་ལ་བདག་གིར་བྱེད། །ལ་ལ་གང་བྱུང་བྲིས་པའི་འགལ་སྡུམ་ལ། །བསྟན་བཅོས་ཡིན་ཞེས་བླུན་པོའི་དབུས་སུ་ངོམ། །སྔོན་ཆད་མཁས་ལ་ཅུང་ཟད་མ་གྲགས་པའི། །ལེགས་བཤད་བདག་འདྲས་སྨྲ་བ་ཆེས་དཀའ་ཡང་། །གཞུང་དོན་ལོག་པར་སྨྲ་བའི་བབ་ཅོལ་ཚིག །བརྗོད་པས་
མཁས་མང་དབུས་སུ་གནོང་མ་དགོས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །

སྣོད་བཅུད་ཁྱད་ཆོས་བཤད་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དགུ་པ་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ། དངོས་དང་། འཇིག་བསྐལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། བསྐལ་པ་དང་པོའི་ཁྱད་པར། དེ་ལས་ཇི་ལྟར་འགྲིབ་ཚུལ། འགྲིབས་པའི་མཐར་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྔར་བསྐལ་པ་དང་པོར་བྱུང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྗེ་འབངས་ཀྱི་ཐ་སྙད་མེད་དེ། གཟུགས་ཅན་གྱི་ལྷ་བཞིན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་དང་། རང་འོད་ཀྱིས་མུན་པ་སེལ་ཞིང་དགའ་བ་ཟས་སུ་ཟ་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། བསྐལ་པ་དེ་རིམ་གྱིས་འགྲིབ་པ་ན་སྐྱེས་བུ་སྐམ་ཆགས་ཅན་ཞིག་གིས་སྦྲང་རྩི་ལྟ་བུའི་རོ་ལ་ཆགས་ཤིང་། དེ་ནས་གཞན་ཞིག་གིས་མ་རྨོས་པའི་ལོ་ཏོག་ལ་ལེ་ལོས་གསོག་འཇོག་བྱས། དེ་རྗེས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་བཏབ་པས། གཅིག་གི་དེ་ལ་གཞན་གྱིས་ལོངས་སྤྱད་པས་རྩོད་པ་བྱུང་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཁ་འཆམ་པར། དཔོན་དུ་མང་པོས་བཀུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བསྐོས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ལྟར་འབྱུང་བའི་ཉེས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱང་ལས་ངན་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་སྟེ། དེར་མ་ཟད་ལས་ངན་པའི་ལམ་རྣམས་ལྷག་པར་སྤྱད་པས་ཚེ་ཐུང་ཞིང་ལོ་ནི་བཅུ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། མཐར་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཚུལ་ཡོད་དེ། བཅུད་ཀྱི་བསྐལ་པ་ནི། མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མ་དང་། ནད་ཀྱི་བསྐལ་པ་བར་མ་དང་། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མ་དག་གི་ཚར་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར། གོ་རིམ་བཞིན་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡུན་ཚད་ཡོད་དེ། མཚོན་བསྐལ་ཞག་བདུན། ནད་བསྐལ་ཟླ་བ་བདུན། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་འཇིག་བསྐལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་གིས་འཇིག་པའི་རྐྱེན། གང་འཇིག་པའི་ངོ་བོ། འཇིག་པའི་རྒྱུ་མཚན། འཇིག་ཚུལ་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེ་ཡོད་དེ། དེ་ཉི་མ་བདུན་གྱི་མེ་དང་། ཆར་པའི་ཆུ་དང་། རླུང་གིས་རབ་ཏུ་འཇིག་པ་དག་ནི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན་དེ་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་སོགས་པས་གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་སྟེ། གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་རྩེ་མོ་རེ་བཞག་སྟེ་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེ་དང་དེའི་སེམས་ཅན་གྱི་ནང་གི་སྐྱོན་དང་པོ་ན་རྟོག་དཔྱོད་མེ་ལྟ་བུ་དང་། གཉིས་པ་ན། དགའ་བའི་ཆུ་ལྟ་བུ་དང་། གསུམ་པ་ན་དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་རླུང་ཡོད་པ་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ན་འཇིག་པ་དེ་གསུམ་མེད་དེ། ནང་གི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བས་མི་གཡོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་དེ་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་ཟེར་ན། མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། བཞི་པ་དེའི་གཞལ་མེད་ཁང་རྣམས་སྐར་མ་ལྟར་ཆད་ནས་མ་འདྲེས་པས་ན་སེམས་ཅན་དང་བཅས་ཏེ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་ཞིང་འཇིག་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ནི། འཇིག་ཚུལ་ཡོད་དེ། མེ་ཡིས་བར་མེད་པར་འཇིག་པ་བདུན། དེ་ནས་ཆུ་ཡིས་གཅིག །རིམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བའི་ཆུ་བདུན་ཐལ་ནས་ནི། སླར་ཡང་མེ་ཡིས་བདུན། དེ་ནས་ནི་མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ན་བསྐལ་ཆེན་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་རེ་ན་རླུང་གི་འཇིག་པ་རེ་འབྱུང་ངོ་། །ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། གནས་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ཏེ། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། སྨྲས་པ། སྣོད་བཅུད་འཇིག་རྟེན་སྣང་ཚུལ་མཐའ་ཀླས་པ། །རྣམ་དཔྱོད་པིར་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་རྩིག་ངོས་ལ། །མ་འདྲེས་གསལ་བར་བྲིས་པའི་རང་རྟགས་སུ། །དཀར་འཇམ་ཤོག་བུའི་ངོས་ཀྱང་དོག་པོར་བགྱིས། །
ལྷ་མིའིལང་ཚོ་དར་བའི་བདེ་བ་དང་། ངན་སོང་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དག །བསམས་ཚེ་བླང་དོར་བྱ་བའི་བློ་སྐྱེ་ཡང་། །ཚུལ་བཞིན་དེ་རྒྱུ་སྒྲུབ་པའི་སྐྱེ་བོ་དཀོན། །དགེ་དང་མི་དགེ་མཐའ་དག་འབྱེད་པ་ལ། །དབྱིག་གཉེན་གཞུང་ལུགས་དག་ལ་ནན་ཏན་དུ། །དང་པོར་ཐོས་དང་བར་དུ་དེ་དོན་སོམས། །ཐ་མར་ཉམས་སུ་ལོང་དང་ཤེས་ལྡན་ཀྱེ། །ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཆོས་མངོན་རིན་ཆེན་འདྲེན་པའི་ཤིང་རྟ་ཞེས་པ་ལས། གནས་གསུམ་པའི་ཚིག་དོན་མཐའ་དཔྱོད་ཇི་སྙེད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །