ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ།
གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ༡ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ། ༢ སེམས་ཀྱི་གནས་ཚུལ། ༣ དེ་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་བསམ་པ་དང་། ༤ སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བའོ། །[༡]དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས། རྟེན་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོད། གནས་ནི། ཙིཏྟ་རིན་པོ་ཆེའོ། །ལམ། སྙིང་ནས་མིག་ཏུ་འབྲེལ་བའི་རྩ་དར་དཀར་གྱི་སྐུད་པ་ལྟ་བུ། སྒོ། ཆུ་ཡི་སྒྲོན་མ་དང་གླང་མོའི་འུར་སྒྲ་གཉིས་ཏེ་རིག་པ་ལ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་
ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་པའི་རང་གདངས་གསུམ་ལས། སྐུའི་འོད་གཉིས་རྒྱང་ཞགས་ལ་གནས། གསུང་གི་སྒྲ་རྣ་བ་ལ་གནས། ཐུགས་ཀྱི་རིག་གདངས་གློ་བར་འབྲེལ་བ་སེམས་སུ་གསལ། ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ། གཞི་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟོང་གསལ་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་འཁོར་འདས་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་བཞུགས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །འདིས་སེམས་ཅན་ལ་གཞིའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་རྟོགས་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པས་ལམ་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །མངོན་དུ་གྱུར་དུས་རང་ངོ་རྣམ་པར་དག་པས་འབྲས་བུའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་གཞི་ལ་འོད་ཡོད་པས་གདངས་ཀྱི་རྩལ་ལམ་སྣོད་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །སྐུ་ཡོད་པའི་རྩལ་ལས་སེམས་ཅན་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །རིག་པ་ཡོད་པའི་རྩལ་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ལ་གཞིའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་བཞག་གོ། ཡང་འོད་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་ལེན་དུས་དབྱིངས་སྣང་གི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །སྐུ་ཡོད་པས་ཐིག་ལེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་སྨིན་པས་སྐུ་ཡི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །རིག་པ་ཡོད་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་བདེ་གསལ་སྟོང་པའི་ཉམས་སུ་རང་འཆར་ཞིང་། རིག་པ་རང་ས་ཟིན་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལམ་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པར་བཞག་གོ། དག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚེ་འོད་ཀྱི་ཞིང་དང་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་བྱ་བ་བྱེད། སྐུས་ལོངས་སྐུ་རང་སྣང་གི་བྱ་བ་བྱེད། རིག་པས་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱ་བ་བྱེད། ཤིན་ཏུ་དག་པས་རིན་པོ་ཆེའི་སྦུབས་སུ་རང་གསལ་ཐིག་ལེ་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་གི་བྱ་བ་
བྱེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འབྲས་བུའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་བཞག་གོ། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ་ཡེ་ཇི་བཞིན་པ་ལས་མ་གཡོས་པས་གང་གི་དུས་ནའང་དེའི་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་། རྒྱར་མ་ཆད་ལ་སྣང་ཚུལ་གོ་མ་འགགས་པ་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ཕྱིར། འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་ནས་གཉིས་སུ་གྲུབ་ལ་རང་སྣང་བས་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །གང་དུ་མཉམ་ན་རིག་ངོར་སྣང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་མཉམ་ན་རང་གདངས་གསལ་བ་ཙམ་དུ་མཉམ་པའོ། །མཉམ་པའི་འཐད་པ་ནི་རྟོགས་པས་མྱང་འདས་སུ་སྣང་ཡང་རང་གདངས་སྐུ་གསུམ་དུ་སྣང་བ་ཙམ་མ་རྟོགས། སེམས་ཅན་དུ་སྣང་ཡང་རང་གདངས་སྐུ་གསུམ་ཐུགས་རྗེའི་རྩལ་དང་རོལ་པར་ཤར་བ་ཙམ། དོན་རང་ངོ་ལ་ལྷུན་གྲུབ་རང་ས་འཁོར་འདས་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཡེ་ཇི་བཞིན་པའི་དགོངས་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་ཏེ་ཁྱད་པར་རིག་པ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བརྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གང་ལས་བྱུང་ཞེ་ན། བླ་ན་མེད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་གནས་ངོ་སྤྲད་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། གསང་བའི་བདག་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་ཅན་བརྟེན་པ་རང་གི་ལུས་བྱང་ཁོག་སྟོད་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོད་དོ། །གནས་པ་སྙིང་ན་གནས་སོ། །ལམ་ནི་སྙིང་དང་མིག་གི་བར་དུ་རྩ་དར་དཀར་གྱི་སྐུད་པ་ལྟ་བུ་མཉེན་ལ་འཁྲིལ་པ་ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་མེད་པ་གཅིག་གིས་འབྲེལ་ནས་ཡོད་དོ། །དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །སྒོ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་དང་། ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་ཏེ་བཞི་ཡིན་ནོ། །
མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་ནི་རང་གི་མིག་གཉིས་ཡིན་ནོ། །ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་ནི་རང་གི་རྣ་བ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། གཞི་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟོང་པར་བཞུགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་བར་བཞུགས་སོ། །སྙིང་པོ་ཟང་ཐལ་དུ་བཞུགས་སོ། །ངོ་བོ་སྟོང་པར་བཞུགས་པ་ནི། རང་གི་རིག་པ་འདི་ཉིད་དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་གར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ངོ་བོ་སྟོང་པར་འདུག་པ་འདི་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་ལ་བཞུགས་པ་ནི། རིག་པ་རང་གི་ངོ་བོ་མ་འགགས་པར་གསལ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་རིག་པ་རང་གི་ངོ་བོ་མ་འགགས་པར་གསལ་བ་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྙིང་པོ་ཟང་ཐལ 
་དུ་བཞུགས་པ་ཤ་ཁྲག་གི་ལུས་ཀྱིས་གཏུམས་ཀྱང་མ་འཐུམས་པར་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མཐོང་བ་མ་འགགས་པར་འོད་དུ་གསལ་བ་འདི་ཡིན་ནོ། །འདི་ཁོ་ན་ཡེ་ཤེས་
ཟང་ཐལ་གྱི་དགོངས་པ ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །