གདམས་ཁྲིད་ཉམས་ལེན་གྱི་རིམ་པས་གྲོལ་བར་བྱ་བ།

ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་འབྲས་བུ་བཞི།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

[3]གསུམ་པ་གདམས་ཁྲིད་ཉམས་ལེན་གྱི་རིམ་པས་གྲོལ་བར་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ་གོ་དོན་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཉམས་སུ་བླངས་ཚུལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །-1-དང་པོ་ལ་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་འབྲས་བུ་སྟེ་བཞིའོ ། །དང་པོ། ལྟ་བའི་ངོ་བོ། ཤེས་བྱ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་དོན་གྱིས་མ་ནོར་བར་མཐོང་བའོ། །ངེས་ཚིག་ནི། དོན་ལ་བློ་སྤྱོད་པས་ལྟ་བའོ། །དབྱེ་ན། འཇུག་ཐབས་རྒྱུའི་ལྟ་བ་རང་ངོ་ཡང་དག་མ་ཡིན་པ་ཐེག་པ་བརྒྱད་དང་། བཞུགས་དོན་འབྲས་བུའི་ལྟ་བ་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་ཡང་དག་པའི་ཐེག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་སྟེ་གཉིས་སོ། །དཔེ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་སོ་སོར་འཛིན་པ་དང་། རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པ་གཉིས་ཏེ། བཤད་རྒྱུད་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་ལྟ་བའི་ངོ་བོ་ནི་སོ་སོར་དབྱེ་བ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ངེས་པའི་དོན་ལྟ་བ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །ལྟ་བའི་ངེས་ཚིག་ནི། ཡང་དག་པའི་ཤེས་བྱ་གྲུབ་པའི་མཐར་གྱུར་པས་ན་ལྟ་བའོ། །དབྱེ་ན་གཉིས་སོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་ཨ་ཏི་ཡོ་གའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཨ་ནུ་ཡོ་ག་མན་ཆད་དོ། །ལྟ་བའི་དཔེ་ནི་གཉིས་ཏེ་ཡང་དག་པའི་དཔེ་ནི་མན་ཤེལ་སྣང་བ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་དཔེ་ནི་དོན་དམ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གཉིས་ཨ་ནུ་མན་ཆད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དཔེའོ། །ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་གྱི་དཔེ་ནི། འཛིན་པའི་དཔེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུ་བོ་ལྟ་བུ་སྐད་ཅིག་མར་མི་རྟག་པའི་དཔེ་གློག་བཞིན་ནོ། །ཡུལ་གཟུང་བའི་དཔེ་གཡག་རྔ་དང་ནེའུ་སིང་ལྟ་བུའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ལེགས་པར་ཟུང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དཔེ་རྒྱས་པར་བསྟན་ན་སྐྲ་ཤད་ཆུ་ཟླ་ལ་སོགས་མེད་སྣང་བཞིན་དང་། ཀྲཱ་ཡར་རྗེ་དང་འབངས་ལྟ་བུ། ཡོ་ག་སྤུན་དང་གྲོགས་ཀྱི་དཔེ། མ་ཧཱ་ཡོ་ག་རང་གཅིག་པུས་མདའི་ལན་དུ་འབན་འཛུགས་པ་ལྟ་བུ། ཨ་ནུ་ཡོ་ག་ཕོ་མོ་སྙོམས་འཇུག་བྱེད་པ་བཞིན། ཨ་ཏི་ཡོ་ག་ལྟ་བ་བྱ་རྩོལ་ལས་འདས་པ་ཁྱུང་ཆེན་མཁའ་ལ་ལྡིང་བ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཨ་ཏི་པས་ལྟ་བ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་གདངས་འཁོར་འདས་སུ་ཤར་བ་གཞི་ནས་དག་པའི་དཔེ་ཤེལ་ལས་དེའི་འོད་སྣང་བ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲད། ལྟ་བ་ཡིན་ཐོག་ཏུ་བསྒོམས་པས་ཀློང་དུ་གྱུར་པ་ཁྱུང་ཆེན་ནམ་མཁར་ལྡིང་བ་ལྟ་བུར་ལ་བཟླ་བའོ། །མཚོན་ཚིག་ངོས་བཟུང་བ་ནི། བཤད་རྒྱུད་ལས། ངས་བསྟན་རྒྱུད་ལུང་ཐམས་ཅད་དུ། །ལྟ་བ་ཞེས་པའི་ཚིག་རྣམས་དང་། །གྲུབ་མཐའ་ཞེས་པའི་ཚིག་རྣམས་དང་། །ཡང་དག་ཅེས་པའི་ཚིག་རྣམས་དང་། །མཐར་ཐུག་པ་དང་མཐར་ཕྱིན་དང་། །འབྲས་བུ་ཞེས་སུ་གང་བྱུང་ཡང་། །དེ་མཚོན་ཚིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །སྒོམ་པ་ལའང་ལྔ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ངེས་ཟུང་ཞིག །ངོ་བོ་ངེས་ཚིག་དབྱེ་བ་དང་། །མཐུན་དཔེ་བརྗོད་པའི་ཚིག་ཏུ་བསྟན། །ངོ་བོ་རྩེ་གཅིག་གནས་པ་ཡིན། །བསྒོམ་པའི་ངེས་ཚིག་རྣམ་པ་བཞི། །དོན་ལ་དམིགས་པས་བསྒོམ་པ་ཡིན། །མ་ཡེངས་པས་ན་བསྒོམ་པ་ཡིན། །མི་འབྲལ་གནས་པས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྒོམ་པ་ཡིན། །གོམས་ཤིང་འདྲིས་དང་མི་འཕྲོ་བའོ། །དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན། །མཚན་བཅས་མཚན་མེད་གཉིས་ཡིན་ནོ། །མཚན་མེད་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་བསྒོམ་ཐབས་དང་། །རྩོལ་བ་མ་བྲལ་བསྒོམ་པའོ། །མཚན་བཅས་ལའང་དེ་བཞིན་ནོ། །བསྒོམ་པ་མཚོན་པའི་དཔེ་བཞི་སྟེ། །མར་མེའི་སྡོང་བུ་མནན་པ་དང་། །ཆུ་དང་འོ་མ་འདྲེས་པ་དང་། །ནོར་བུ་ཆུ་དངས་ལྟ་བུ་དང་། །བུམ་པའི་མར་མེ་ལྟ་བུའོ། །ཀྱཻ་གསང་བདག་ངེས་པར་ཟུང་། །ངས་བསྟན་རྒྱུད་ལུང་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོངས་པ་ཞེས་པ་གར་བྱུང་ཡང་། །བསྒོམ་པ་བསམ་གཏན་ཏིང་འཛིན་དང་། མ་ཡེངས་མ་འཕྲོས་འབྲལ་བ་མེད། །གནས་དང་གོམས་དང་འདྲིས་པའི་ངང་། །དེ་རྣམས་གང་བྱུང་འབོད་སྐད་བསྡེབ་ལ་བཤད། །ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མཚན་མེད་དང་། སྤྱིའི་བསྒོམ་པ་ཨ་ནུ་མན་ཆད་བསྐྱེད་རྫོགས་མཚན་བཅས་སོ། །སྤྱི་དོན་སོ་སོའི་གཞུང་དུ་གསལ་ལ། རང་གི་བསྒོམ་པ་ལའང་། དབང་པོ་གསུམ་ལས་ཐ་མ་བསྒོམ་པ་དང་། འབྲིང་རང་གནས་དང་། རབ་བསྒོམ་མེད་རྣམས་དང་། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ལ་བསྒོམ་དུ་མེད་པར་ལ་བཟླ་བས་དེའི་དོན་ཤེས་པར་བྱ་བ། ཐིག་ལེ་ཀུན་གསལ་ལས། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ངེས་ཟུང་ཞིག །བསྒོམ་མེད་ངོ་བོ་ངེས་ཚིག་དང་།༤༨།བསྒོམ་དུ་མེད་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀུན། །ངས་བསྟན་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་སོ། སྤྱོད་པ་ལའང་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བླང་དོར་མེད་པར་དང་ཡོད་པར་
ཕྱེ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། སྤྱོད་པའི་ངོ་བོ་ངེས་ཚིག་དང་།༤༩།གར་བྱུང་ངས་བསྟན་བཞིན་དུ་བཤད། །ཅེས་སོ། །འབྲས་བུ་ནི། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མཐར་ཕྱིན་པ་དག་གི་དོན། སྔ་མ་ལས། འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་ངེས་ཚིག་དང་།༥༠།ངས་བསྟན་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་རང་དང་སྤྱིའི་ཐེག་པ་གཉིས་ཀྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་འབྲས་བཞི་བསྟན་པ་ནི། གདམས་པ་འདིའི་ཤེས་བྱར་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བའི་གནས་ཏེ། མདོ་ཆིངས་ངེས་པའི་གནད་གལ་པོ་ཆེར་བསྟན་པའོ། །

ཉམས་སུ་བླངས་ཚུལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པ་ལ་ལྟ་བས་གཏན་ལ་དབབ་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

-2- གཉིས་པ་ཉམས་སུ་བླངས་ཚུལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ལྟ་བས་གཏན་ལ་དབབ། སྒོམ་པས་ངང་བསྐྱང་། སྤྱོད་པས་འཛིན་མེད་དུ་དོར། འབྲས་བུ་རང་ས་བཟུང་བའོ། །〔 1〕དང་པོ་ནི། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་གསལ་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བ། རྟག་ཆད་མཚན་མའི་རིགས་དང་བྲལ་བ། འཁོར་འདས་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་རྩིས་དང་བྲལ་བ། ཡེ་ཡིན་ཀ་ནས་དག་པས་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མ་གྲུབ། རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་ཡོན་ཏན་རང་རྫོགས་སུ་གནས་པ། སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བརྒྱན་པས་ཆོས་སྐུ་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་མི་འགྱུར་བའི་ལྟ་བ་ཐོད་རྒལ་ཆེན་པོ། ཕྱི་ནང་བར་མེད་ ཟང་ཐལ་གྱི་རང་རིག །རྒྱ་ཆད་དང་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པ་རྒྱལ་བའི་དགོངས ་པ་དུས་གཅིག་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡེ་ཤེས། རང་ངོ་སྟོང་གསལ་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོའི་ངང་ནས་རང་གདངས་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་མ་འགགས་པར་རང་ཤར་བས། ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་བདེ་སྡུག་མཐོ་དམན། བདག་གཞན་ཅིར་སྣང་ཐམས་ཅད་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ལས་རང་ཤར། རང་སྣང་། རང་གནས། རང་གྲོལ་བས་བླང་དོར་དང་འབད་རྩོལ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ཏེ། སྣང་མཚན་རང་གི་རང་གདངས་རང་སྣང་དུ་སྣང་བ་ལས་གཞན་མེད་པས། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་དང་། རྩལ་དུ་སྣང་བ་ལ་རང་གྲོལ་བས། རང་ངང་ན་རང་འཕྱོ་བ་ལ་བཟང་ངན་གྱི་རྩིས་མི་གདབ། རྨི་ལམ་གཉིད་ཀྱི་ངང་དུ་འཕྱོ་བ་ལྟར་ཐག་བཅད་ནས། ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་རང་གདངས་མ་དག་པ་མེད་པ། གསལ་སྣང་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པར་ཕྱི་ན་རང་སེམས་དང་སེམས་ལས་གཞན་མིན་གཞི་མེད་སྟོང་པར་ལ་བཟླ། རང་རིག་རིག་སྟོང་རྩ་བྲལ་ངོ་བོ་སྟོང་པས་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ། རང་བཞིན་གསལ་བས་གཞི་སྣང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། ཐུགས་རྗེ་མ་འགགས་རོལ་པ་ཅིར་ཡང་འཆར་ཞིང་མཐའ་གཅོད། ད་ལྟའི་དུས་ན་རིག་སྟོང་ཆོས་སྐུ་ཟང་མ། རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ངང་ན་གནས། ངང་ལ་འགྲོ། ངང་ལ་གྲོལ། ངང་ལ་ཉལ། ངང་ལ་ལངས། ངང་ལ་ཟ། ངང་ལ་འཆགས། ངང་ལ་ལབ། ངང་ལ་སེམས། ངང་ལ་རྟོགས། ངང་ལ་བལྟ། ངང་ལ་བསྒོམ། ངང་ལ་སྤྱོད། ངང་ལ་གྲོལ། དཔེར་ན་བྱ་གར་ཕྱིན་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ལས་མ་འདས་པ་ལྟར། རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཅི་སྣང་ཅི་བྱེད་ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་བལྟ་བ་རྒྱལ་པོའི་རང་གདངས་ལས་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདས་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ནི། ལྟ་བ་ལ་བཟླ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྟ་བས་ཐག་བཅད་པ་ཞེས་བྱ། ལྟ་བས་རང་ངོ་སྤྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ལྟ་བས་གཏན་ལ་དབབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཀ་ནས་དག་པའི་ངང་ན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས། ཐོད་རྒལ་ཆེན་པོ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་དག་ཆོས་སྐུ་ཟང་ཀ་སྟེ། གཞི་བྲལ་ཡང་པ་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པ་གཏན་མེད་ཕྱལ་བ་ཆེན་པོར་རྫོངས་བཅའ་བ་ནི། ཐིག་ལེ་ཀུན་གསལ་ལས། བལྟར་མེད་བལྟ་བའི་དོན་བསྟན་པ། །ཨ་ཏིའི་ལྟ་བ་གཟབ་གཏད་བྲལ། །དངོས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་བས། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །དེ་ལས་མ་གཏོགས་གཞན་མེད་པས། །སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལ། །ཅིར་སྣང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་གདངས། །ཡེ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །དེ་བས་གཞི་སྣང་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །སངས་རྒྱས་ཡུལ་མེད་གཟུང་འཛིན་རྣམ་པར་དག །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་རང་གི་གདངས་ལ་ཞུགས། །འབྱུང་བཞི་རང་བཞིན་དག་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །ཆོས་ཉིད་དག་པའི་ནམ་མཁའ་ཡེ་ནས་ཁྱབ། །ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཉི་མ་ཤར། །ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་ཀུན་ཏུ་གསལ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཅི་འགྱུ་ཡང་། །མ་པང་མཚོ་ལ་གསེར་གྱི་ཉ་མོ་འགྱུར། །མ་འགགས་རང་བཞིན་མེད་པའི་དོན། །བལྟས་ཤིང་གསལ་བས་མཐོང་རྙེད་བྲལ། །ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ཕྱི་ཉིད་ནང་། །ཟབ་མོ་ཆ་ཤས་རྟོགས་ཡུལ་བྲལ། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་སྣང་མོད་ཀྱི། །ལྟ་བ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་དངོས་མེད་ཟང་ཐལ་ལ། །དངོས་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཚན་མའི་སྒྲིབ་པ་ཡེ་ནས་རྣམ་པར་དག །ཀུན་བཟང་ཞལ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས། །ཡུམ་གྱི་བྷ་ག་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །དེ་བས་ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ངང་། །ལྟ་བ་རྣམ་དག་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལ། །སངས་རྒྱས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་མིང་ཡང་མེད། །སེམས་ཅན་མེད་པས་ཁམས་དང་འབྱུང་བ་མེད། །མན་ཤེལ་སྐུ་ལྟར་རང་རིག་རྒྱུད་དག་པས། །དྲི་མེད་ཟང་ཐལ་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁར་སྣང་བ་ཡང་། །མ་རྟོགས་བློ་ལ་མཚན་མར་སྣང་མོད་ཀྱི། །སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པས་ཡེ་ཤེས་གདངས་སུ་ཤར། །དཔེར་ན་མཁའ་ལ་འཇའ་ཚོན་གསལ་བ་ཡང་། །མཁའ་ལས་ལོགས་ན་མེད་ཀྱང་ལོགས་ལྟར་སྣང་། །ནམ་མཁའི་ངང་ལ་གནས་ཤིང་མཁའ་དང་མི་ཕྱེད་ལྟར། །ཆོས་ཉིད་ཆོས་སྐུ་དབྱེར་མེད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ། །རང་ཤར་རང་སྣང་རང་གསལ་ཡེ་ཤེས་གདངས། །ལོགས་ལྟར་སྣང་ཞིང་འགག་པ་མེད་པར་གསལ། །གློག་ལྟར་སྣང་ཞིང་འགག་པ་མེད་པར་གསལ། །གསལ་ལ་རྟོགས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །རང་ལ་རང་སྣང་སྣོད་བཅུད་ཡེ་སངས་རྒྱས། །ལས་དང་ཐུགས་རྗེ་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་དག །ས་དང་རྣམ་ཐར་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་རིང་། །བགྲོད་དུ་མེད་དེ་ཆོས་ཉིད་བྱང་ཆུབ་མཆོག །བགྲོད་པར་འདོད་ན་ཡེ་ཤེས་མཐའ་ལ་རིང་། །མ་བསགས་བཞིན་དུ་ཚོགས་གཉིས་ཡེ་ནས་རྫོགས། །མ་སྦྱངས་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་གཉིས་ཡེ་ནས་བྱང་། །མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ། །དགོད་པ་ལྷ་ཡི་དཀྱིར་འཁོར་བསྒོམ་མི་དགོས། །དཀྱིལ་འཁོར་ཁྲོ་གཉེར་ཆ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལུགས་ཀྱིས། །ཁྲོ་བདག་ཆེན་པོའི་སྐུ་བསྐྱེད་ནས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བཟླས་པ་དག །ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལྟར་བཟླས་ན་ཡང་། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས། །ཡེ་ནས་བྱས་ཟིན་ད་གདོད་བྱ་མི་དགོས། །ཆེད་དུ་བྱར་མེད་ཆེད་དུ་དགག་ཏུ་མེད། །མར་མེའི་སྙིང་པོ་རང་གི་འོད་ལ་གནས་པ་ལྟར། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་རང་གི་གདངས་ལ་གནས། །འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་སངས་རྒྱས་དང་། །གཉིས་མེད་རོ་གཅིག་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་བཞིན། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་རིག་པ་རང་ངོ་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྟ་བ་དངོས་ཡིན་ལ། དེའི་རང་གདངས་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ཤར་བ་ལས་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་ངོ་ཅོག་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྣང་བ་རྣམས་ལྟ་བའི་རྣམ་གཞག་རང་གདངས་སོ་སོའི་ཆ་ཙམ་དུ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངང་ན་མེད་སྣང་འཇའ་ཚོན། སྤྲུལ་པ་ལྟར་གཞི་མེད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལས། ལྟ་བ་དངོས་ནི། དེ་ཉིད་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་མ་འཁྲུལ་བའི་སངས་རྒྱས་ལ། མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཉིད་བསྟན་པ་ནི་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི། བྱས་པའི་མེ་ལོང་གིས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལྟར། ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་འགག་པ་མེད་པར་གསལ་བ། ཀུན་གཞི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་གསལ་ལ་དག་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི་མ་འགགས་པའི་དོན། མགར་བའི་ལག་གི་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་མ་བྱས་པར། སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་ཀློང་ན་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བའི་ཤེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཁྲི་འཕང་ལྔ་པ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་དུ་གྱུར་པ་དེ་བརྡའ་བསྟན་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚེ་ཟག་བཅས་ཀྱི་སྒྲོམ་བུའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མི་ཐུབ་པར་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྣང་བའོ། །དེའི་འཁྲུལ་གཞི་མན་ངག་གི་ཏི་ཀ་ཆེན་པོར་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །དོན་དེ་ནི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡིན་པས། དུས་གསུམ་དུ་འགྱུར་མ་མྱོང་བ་སྟེ། མི་འགྱུར་བའི་ལྟ་བ་ཐོད་རྒལ་ཆེན་པོའོ། །ཞེས་སོ། །རྩལ་སྣང་མ་དག་པ་སོ་སོའི་རང་གདངས་སུ་རྣམ་པར་སྦྱར་ན། དང་པོའང་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངང་ནས་རང་གདངས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སུ་ཤར་བ་སོ་སོ་ལ་བཟུང་བས་དེ་དང་འདྲ་བར་སྣང་བའི་སྣོད་བཅུད་ལུས་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་འདི་མཐར་ཡང་དེའི་ངང་དུ་གྲོལ་དགོས་པས་ནང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དག་པར་སྦྱར་བ་ནི། བཤད་རྒྱུད་ལས། སྤྲུལ་པའི་སྣོད་གྱུར་འབྱུང་བ་ལྔ། །རང་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་པས། །ལས་ལ་མ་རྨོངས་ཐབས་ཀྱི་ཞིང་། །གཟུང་འཛིན་མི་གནས་རྣམ་པར་དག །བདག་ཉིད་རང་དོན་མངོན་སངས་རྒྱས་པས་ཆེ། །ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་སྣང་བ་ཡང་། །རིགས་ལྔའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ། །སྐུ་ལྔ་རིན་ཆེན་འོད་དུ་འབར། །མ་བཙལ་རང་ལ་ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཆེ། །རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་དུ་སྣང་བ་ཡང་། །སེམས་དཔའ་བརྒྱད་དེ་རང་ལ་རྫོགས། །གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་རང་སྣང་ཡིན་པས་ཆེ། །རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་ཀྱི་ཡུལ་བརྒྱད་ཀྱང་། །རང་ལ་གནས་པའི་སེམས་མ་བརྒྱད། །མ་བཙལ་རང་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཆེ། །རང་ལས་བྱུང་ཞིང་རང་ལས་སྣང་། །རང་གདངས་ཡིན་པས་ཡུལ་དང་བྲལ། །ཡུལ་མེད་རང་
སྣང་ཆེན་པོ་ལ། །བགྲོད་དུ་མེད་དེ་ཀུན་ལས་ཆེ། །རང་ཆས་ཡིན་པས་བཙལ་དུ་མེད། །མ་བཙལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་ཆེ། །ཞེས་པ་དང་། རྒྱུད་གསང་བ་སྙིང་པོ་ལས། ཨེ་མ་ཧོ། རྡོ་རྗེའི་ཕུང་པོ་ཡན་ལག་ནི། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལྔ་རུ་གྲགས། །སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་མང་པོ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཉིད། །ས་ཆུ་སྤྱན་དང་མ་མ་ཀཱི། །མེ་རླུང་གོས་དཀར་སྒྲོལ་མ་སྟེ། །ནམ་མཁའ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ། །{སྲིད་གསུམ་ཡེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཞིང་། །}ཐམས་ཅད་མ་ལུས་ཆོས་སོ་ཅོག །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་གཞན་པའི་ཆོས། །བཙལ་ཀྱང་རྒྱལ་བས་མི་བརྙེས་སོ། །ཞེས་གསུངས།

སྒོམ་པས་ངང་བསྐྱང་བ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

〔 2〕གཉིས་པ་བསྒོམ་པས་ངང་བསྐྱང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། ལྟ་བའི་དོན་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་ཏེ། གཞི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངང་དངས་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བསྒོམ་དུ་ཡོད་མེད་ལས་འདས་ཏེ་ཆོས་སྐུ་ཟང་ཐལ་རྗེན་པའི་ངང་ལ་རང་གནས་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་དུས་བཞི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་འཁྱིལ་བས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོམ་དང་། རྩོལ་བསྒྲུབ་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་ཏེ། རང་བཞིན་ཆུ་བོ་རྒྱུན་གྱི་དགོངས་པར་བསྟན་པ་ནི། བཤད་རྒྱུད་ལས། ངས་བསྟན་གཉིས་མེད་བདེ་ཆེན་ལ། །བསྒོམ་དུ་ཡོད་མེད་ཐ་སྙད་རྣམ་པར་དག །ཤེས་རབ་སྟོབས་ཅན་རང་རིག་དོན་རྟོགས་པས། །གཉིས་མེད་བདེ་ཆེན་ངང་དུ་འདུ་འབྲལ་མེད། །མ་བཙལ་བཞག་པས་ངང་ལ་མ་གཡོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསལ། རྒྱུན་ཆད་མེད་པས་ཆུ་བོ་གངྒཱ་བཞིན། །དབང་པོ་ཡང་རབ་དོན་དུ་དེ་བསྟན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དབང་པོ་འབྲིང་། བསྒོམ་མེད་ལ་ཡེངས་མེད་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྟན་པ་ནི། ཐག་ཆོད་པས་བསྒོམ་མི་དགོས་པར་ལ་བཟླ་བ་དང་། ངང་ལ་གནས་པས་ཡེངས་སུ་མེད་པར་རང་གནས་པར་ལ་བཟླ་བ་གཉིས་ཏེ། རིག་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཟང་ཀ་ཡིན་པས་བསྒོམ་དུ་མེད་ལ་བསྒོམ་མི་དགོས་བསྒོམས་པས་བཟང་དུ་མི་འགྲོ་བས། རང་གདངས་ཡེ་བབ་གང་གནས་སུ་གཞིར་བཞག་སྟེ་འབད་རྩོལ་བྱ་མི་དགོས་ལ། འཁྲུལ་སྣང་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རོལ་པར་ཤར་བས་སྤང་མི་དགོས། བླང་མི་དགོས། གང་སྣང་བཅོས་བསླད་མེད་པར་སྣང་དུ་ཆུག །དང་པོ་ཡང་གཞི་ལས་ཤར། ད་ལྟ་ཡང་གཞིའི་ངང་ནས་རང་སྣང་། མཐར་ཡང་གཞིར་གྲོལ་བས་ཤེས་བྱ་བུམ་འཇུག་གི་དགོངས་པར་ལ་བཟླ་བའོ། །ངང་ལ་གནས་པས་ཡེངས་སུ་མེད་པར་ལ་བཟླ་བ་ནི། ཕྱི་གང་སྣང་ཡུལ་མེད་དུ་ཕྱམ་གདལ། ནང་གང་ཤར་ཟང་ཀར་རང་ཡལ། བར་ཕྱལ་པ་བར་མེད་དུ་ནང་སངས་གཞི་ཕྱམ་ཕྱམ། དོག་མེར་མེར་རང་གསལ་འཛིན་མེད་དུ་མ་ཡེངས་ཙམ་གྱི་ངང་ལ་གློད་པས་སྣང་བ་བདེན་མེད་དུ་རང་སྣང་། རིག་པ་གཏད་མེད་དུ་རང་གྲོལ། སྒོ་ལྔ་རྒྱ་ཡན་དུ་རང་དངས། ཆོས་ཟད་བློ་ཟད་དུ་ཕྱལ་ཡས་ཏེ་མཚན་མོའང་ཕྱི་ཡུལ་སྣང་རང་སྟོང་དུ་རང་འདུས། རིག་སྟོང་རང་མལ་དུ་གཉིད་ལོག་པས་ཤེས་པ་བུམ་འཇུག་གི་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཉིན་མཚན་གོམས་པས་བེམ་རིག་བྲལ་དུས་འཁྲུལ་སྣང་ཡེ་ཤེས་སུ་དག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནས་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་བུམ་པར་ཐིམ་པ་ནི་ཤེས་བྱ་བུམ་འཇུག་གི་དགོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ནས་སྣང་སེམས་ཅིར་སྣང་ཡང་བཟང་རྟོག་གིས་མ་བསླད། ངན་རྟོག་གིས་མ་བསྒྱུར། རང་སངས་སུ་ཡལ་དུ་བཅུག་པས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངང་ལས་མི་འདའ་སྟེ། ཕྱི་སྣང་སྲིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་རྩལ་གྱི་རང་གདངས་སུ་ཤེས་པས། ཕྱལ་པ་རང་སྣང་དུ་གྲོལ། ནང་རིག་པ་ཤར་གྲོལ་དུ་རང་ཡལ་བས་ཐུགས་རྗེས་རོལ་པར་རང་དག །ཆེད་དུ་མི་དམིགས་པའི་བསྒོམ་པ་མེད་པས་བསྐྱེད་རྫོགས་སེམས་འཛིན་གྱི་སྒོམ་པ་གཏད་ཡལ། བྱ་གར་ཕྱིན་ཡང་ནམ་མཁའ། ཉ་གར་ཕྱིན་ཡང་ཆུ་བོ། མི་གར་ཕྱིན་ཡང་ས་གཞི་ལས་མ་འདས་པ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་གང་བྱེད་ཅི་བསྒོམ་ཅི་སྤྱད་ཀྱང་། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིག་པ། སྟོང་པ་གསལ་བ་འཛིན་མེད་གསུམ་གྱི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པར། སྐུ་གསུམ་རང་རྫོགས་ཆེན་པོར་གྲུབ་སྟེ། ཆོས་སྐུ་རང་མལ་ལས་མ་གཡོས་པ། གཞི་ཐོག་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་གནས་པས་བསྒོམ་མེད་ཡེངས་མེད་ཆེན་པོའི་ངང་བསྐྱངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རིག་པ་ཡེ་སངས་རྒྱས་པས་བསྐྱར་ནས་བསྒོམ་མི་དགོས་པར་རང་གི་ངང་ལ་རང་སར་གནས་པས། རང་མལ་ཆོས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བསྟན་པ་ནི། བཤད་རྒྱུད་ལས། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཤེས་རབ་འབྲིང་རྣམས་ལ། བསྒོམ་དུ་མེད་པའི་དགོངས་པ་བསྟན་པ་སྟེ། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཏི་ཀ་ལ་གཞི་བཅའ་འོ། །དེའི་དོན་རྟོགས་ནས་བསྒོམ་དུ་མེད་དེ་ཡོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏན་ནོ། །དེ་ཡང་རང་ཆས་སུ་གནས་པས་འདུ་འབྲལ་མེད་དོ། །ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བསྒོམ་བྱ་དང་སྒོམ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་དམིགས་སུ་མེད་དེ། དཔེར་ན་གར་སྤྱིན་ལ་སྦྲང་མའི་འདབ་མ་འབྱར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཐ་མལ་གྱིས་མི་རྟོགས་པས། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་གྱིས་མི་གོ་སྟེ། གོང་ལྟར་རྟོགས་དགོས་པས། ཡེངས་སུ་མེད་དེ་སྐྱོན་ཅན་ནོ། །ངེས་པར་རྟོགས་ཙ་ན་ཡེངས་པ་མེད་དེ་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཡེངས་པ་མེད་པ་ནི་འདུག་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་རང་སྣང་གི་ངང་ལས་མ་གཡོས་ཙམ་དུ་འདུག །འགྲོ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གདངས་ལ། རང་བཞིན་མ་འགགས་པ་ཙམ་དུ་འགྲོ་སྟེ། མར་མེའམ་ཉི་མ་རང་སྣང་དང་ཆས་ནས་འགྲོ་བ་བཞིན་ནོ། །ཉལ་ཡང་ངང་ལས་ཆས་མ་གཡོས་པའི་ཀློང་། རིག་པ་ཟང་ཐལ་གྱི་ངང་ན་རྩལ་གཞི་ལ་འདུས་ཏེ། རང་བཞིན་གཞི་ལ་ཐིམ། མཚན་མ་རང་སར་གྲོལ། དོན་ལ་འབྱོར་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །ལངས་ཀྱང་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་ལས། རིག་པ་རང་ཤར་ཏེ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པར་གསལ་ལོ། །ཀྱེ་མ་རིགས་ཀྱི་བུ་ལེགས་པར་ཡིད་ལ་ཟུང་ཞིག །སྤྱོད་ལམ་རྣམ་བཞི་ནི་སྤྱད་ཀྱང་རང་གི་གདངས་ལས་མི་འདའ་ཞིང་། ཆོས་ཉིད་ལས་མ་གཡོས་པ་ནི། དཔེར་ན་བྱ་ཡིས་གར་འཕུར་ཀྱང་མཁའ་ལས་འདའ་ས་མེད། ཉ་ཡིས་གར་འཕྱོས་ཀྱང་ཆུ་ལས་འདའ་བ་མེད་པ་དང་། མི་ཡིས་གར་ཕྱིན་ཀྱང་ས་ལས་མི་འདའ་བ་བཞིན། རྣལ་འབྱོར་རྟོགས་ལྡན་ངང་ལས་གཡོས་པ་མེད། རིགས་ཀྱི་བུ། བསྒོམ་བྱ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ནི་ལོགས་ན་མེད་དེ། རང་རིག་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཁོ་ནའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་ཤར་ཏེ། རིག་པ་ཆོས་སྐུ་སྟོང་པ་དང་། འགག་པ་མེད་པ་དང་། དེ་གཉིས་དབྱེར་མེད་པ་དང་། དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་མི་འགག་པ་དང་། དེ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་མཚན་ཉིད་ལྔར་ཤར་རོ། །དེ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔར་ཤར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་འོད་དུ་ཤར་རོ། །འོད་ལྔ་རིགས་ལྔར་ཤར་རོ། །རིགས་ལྔ་སྐུ་ལྔར་ཤར་རོ། །སྐུ་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་མི་འགག་གོ །ཡབ་ཡུམ་ལྔ་ལ་སེམས་དཔའ་དང་སེམས་མ་མི་འགག་གོ །རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་ལས་སྒོ་ལྔར་ཤར་རོ། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དབང་པོ་དང་རྣམ་ཤེས་སུ་ཤར་རོ། །སེམས་མ་རྣམས་ལ་ཡུལ་དུ་ཤར་རོ། །དེ་ནི་རིག་པ་རང་ཤར་གྱི་དགོངས་པས་སྣང་བ་ལ་རྒྱས་བཏབ་སྟེ། རང་གི་ཡེ་ཤེས་ལས་གཞན་སྣང་གི་རྟོགས་པ་མེད་དོ། །འགག་པའི་དུས་སུ་མཚན་མ་རང་གྲོལ་གྱི་དགོངས་པས་རྩལ་གཞི་ལ་འདུས་ཏེ་ཡུལ་ལྔ་སྒོ་ལྔའི་ངང་དུ་གྲོལ། སྒོ་ལྔ་སེམས་དཔའ་དང་སེམས་མའི་ངང་དུ་གྲོལ། སེམས་དཔའ་དང་སེམས་མ་རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་ངང་དུ་གྲོལ། དེ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་ངང་དུ་གྲོལ། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡང་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ལྔར་གྲོལ། མཚན་ཉིད་ལྔ་རིག་པ་འཛིན་མེད་རང་གསལ་དུ་གྲོལ། དབང་པོ་གནས་སྡུད་ཀྱི་མན་ངག་སྟེ། འབྱུང་བ་མ་ལ་ཞ། ཡེ་ཤེས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའོ། །དེ་ལྟར་གྲོལ་ནས་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་ནི་ཤེས་བྱ་བུམ་པར་ཚུད་པ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཆོས་སྐུ་དབྱེར་མེད་ཟང་ཐལ་གྱི་བུམ་པ་ན། རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་མར་མེ་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད་པ་ལྟར་གསལ་བས། ཤེས་བྱ་བུམ་འཇུག་གི་མན་ངག །གཏི་མུག་གི་གཉིད་ལོག་པའང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་རབ་ཀྱི་དོན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འབྱོར་པའོ། །ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཡང་རང་ལས་འབྱུང་། སྣང་ཡང་རང་ལས་སྣང་། གསལ་ཡང་རང་ལས་གསལ་ཏེ། དག་ཅིང་གྲོལ་ཡང་རང་གི་ངང་དུ་གྲོལ་བས་ན་ཡེ་ཤེས་རང་དག་ཆེན་པོའོ། །དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་རང་སྣང་ལས་གཞན་སྣང་མེད་པའོ། །སྤྲིན་དང་ཁུ་རླངས་བྱུང་ཡང་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་། སྣང་ཡང་ནམ་མཁའ་རང་ལ་སྣང་། གནས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་ངང་ལ་གནས། དག་ཀྱང་ནམ་མཁའི་ངང་དུ་དག །གྲོལ་ཀྱང་ནམ་མཁའི་ངང་དུ་གྲོལ་བ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་ནི་རང་སྣང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་པ་བསྒོམ་མེད་ཡེངས་མེད་ཆེན་པོར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་ཐ་མ། ཆོས་ཉིད་རང་སྣང་གི་གོལ་ས་བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྒོམ་པའི་འཐད་པ་དང་། བསྒོམ་ཚུལ་གཉིས་སོ། །འཐད་པ་ནི། ཐིག་ལེ་ཀུན་གསལ་གྱི་རྒྱུད་ལས། བློ་ཞན་རྣམས་ལ་བསྒོམ་པ་བསྟན། །བསྒོམ་དུ་མེད་པར་མ་ཤེས་ན། །མ་ཚོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། །བྱ་རྩོལ་འདས་པར་མི་རྟོགས་ཏེ། །རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དོན་མི་རྙེད། །བསྒོམ་དུ་ཡོད་པར་མ་ཤེས་ན། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང་ཁྱད་པར་མེད། །ཐ་མལ་རང་རྒྱུད་གོལ་སར་འགྲོ། །མི་བསྒོམ་བསྒོམ་པའི་དོན་ཤེས་པས། །སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་དོན་དང་འདུ་འབྲལ་མེད། །བསྒོམ་ལ་མི་བསྒོམ་དོན་ཤེས་པས། །དམིགས་གཏད་བློ་ཡི་མཐའ་ལས་ལྡོག །གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་རྟོགས་པས། །ཕྱོགས་རིས་འཛིན་པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །བསྒོམ་དུ་ཡོད་པའི་དོན་བསྟན་པས། །གནས་ལུགས་གཞི་
ལ་ཟད་སར་ཕྱིན། །ཞེས་སོ། །བསྒོམ་ཚུལ་ལ་གསུམ་སྟེ་བསླབ་ཐབས། བསླབ་བྱ། བསླབ་བྱ་ལོབས་པའི་ཚད་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བཤད་རྒྱུད་ལས། བསྒོམ་དུ་ཡོད་པའི་དོན་བསྟན་པ། །བསླབ་ཐབས་བསླབ་བྱ་ལོབས་པའི་ཚད། ༤༢ །དེ་ཡིས་ངེས་པ་རྒྱུ་ལ་སྐྱེ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་མན་ངག་ལག་ཁྲིད་དུ་བསྡུ་ན། བསླབ་ཐབས་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཉིད་རང་ངོ་སྤྲད་པ། བསླབ་བྱ་གསུམ་གྱིས་འོད་གསལ་ངང་སྐྱོང་བ། ལོབས་ཚད་གསུམ་གྱིས་དེའི་རྟགས་ཚད་བཟུང་བ་རྣམས་མན་ངག་རིན་པོ་ཆེའི་པྲ་ཁྲིད་དུ་བསྟན་པ་ལྟར་རོ། །

སྤྱོད་པས་འཛིན་ཞེན་གཏོར་བ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

〔 3〕གསུམ་པ་སྤྱོད་པས་འཛིན་ཞེན་གཏོར་བ་ལ། རྣམ་གྲངས་བཅོ་ལྔ་ལ་མཉམ་བཞག་གི་དུས་ན། དགོངས་པ་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པ་བླང་དོར་མེད་པའི་སྤྱོད་པ། མཚན་འཛིན་མེད་པ་ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ། གསལ་ལ་རྟོག་པ་མེད་པ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་པ། རྩོལ་སྒྲུབ་མེད་པ་ལྟ་བ་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ། ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་དགོངས་པ་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ། རང་གདངས་ལས་མི་འདའ་བ་འབྲས་བུ་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་རིག་ངོར་ཐ་དད་མེད་པར་སྤྱོད་པའོ། །རྗེས་ཐོབ་ལ་གཉིས་ལས། རང་དོན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རོལ་པར་སྤྱོད་པ་ལ། མཉམ་གཞག་གི་ཉམས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་དྲན་པས་སྤྱོད་པ་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ། རང་གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་ལས་རྗེས་མི་སྤྱོད་པ་རང་མལ་དུ་སྟོང་པ་ངང་གི་སྤྱོད་པ། ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་
དུ་སྤྱོད་པ་སྒོ་གསུམ་རང་གྲོལ་གྱི་སྤྱོད་པ་གང་ལའང་དངོས་འཛིན་མེད་པ་ཞེན་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ། གང་སྣང་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟོག་དཔྱོད་མི་བྱེད་པ་ཕྱལ་པ་ཟང་ཐལ་དུ་སྤྱོད་པ། ཅི་ལའང་ཆགས་ཞེན་མེད་པ་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ། སྒོ་གསུམ་ལ་ཆེད་དུ་མི་དགག་ཆེད་དུ་མི་བསྒྲུབ། ཟང་ཀ་རང་ཤར་རྗེས་མེད་དུ་སྤྱོད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་འཛིན་དང་སྣང་སེམས་ཆོས་ཉིད་དུ་བསྲེའོ། །གཞན་དོན་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱོད་པ། གང་ལའང་གཞན་དོན་དུ་འཆར་བ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྱོད་པ་དང་སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་རང་དབང་མེད་པར་འབྱུང་བས་དོན་བྱེད་པ་ཐུགས་རྗེ་གདུང་བའི་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་། ཀུན་གསལ་ལས། བླང་དོར་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་ལས། ༤༣། མ་བཅོས་ངང་ལ་རང་བཞིན་འགག་མེད་སྤྱད། །ཅེས་སོ། །

འབྲས་བུ་རང་ས་བཟུང་བ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

〔 4〕བཞི་པ་འབྲས་བུ་རང་ས་བཟུང་བ་ནི། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྟ་བའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བས་དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་པོ་མཐོང་། དེ་ནས་མཆེད། མཆེད་པ་རྫོགས། མཐར་ཟད་པ་བཞིའོ། །དེ་ཡང་ལྷུན་གྲུབ་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཡོད་པས་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་གདངས་ཕྱིར་ཤར་བས་འོད་ལྔའི་སྣང་བ་ཐིག་ལེ་དང་བཅས་པ་མཐོང་བའོ། །དབྱིངས་ན་སྐུ་ཡོད་པས་ཐིག་ལེའི་སྣང་བ་དག་གོང་དུ་མཆེད་པ་ལས་འདོགས། ཐིག་ལེ་ནམ་མཁའ་ཁྱབ་པར་ཤར་ནས། མཆེད་པ་རྫོགས་དུས་ཐམས་ཅད་སྐུ་ལྔའི་སྣང་བ་ཞིང་ཁམས་སུ་གསལ་བའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་དག་ནི་གཟུགས་སྐུའི་གདངས་སམ་རྩལ་ལོ། །ཟད་པ་ནི་རླུང་དག་པས་གདངས་ནང་དུ་ཞ་སྟེ་ཆོས་སྐུའི་རང་གདངས་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་པ་འདྲ་བའི་ངང་ལ་དར་ཅིག་ཟིན་པ་ཟད་པར་གནས་སོ། །དེ་དག་གི་དུས་སུ་སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་དང་ཏིང་འཛིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་ཐོབ་བོ། །མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་སྐུའི་གདངས་སུའང་སྣང་བ་མེད་པར་ནང་དབྱིངས་སུ་ལྷུན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་རང་ས་ཟིན་པའོ། །དེའང་བཤད་རྒྱུད་ལས། འབྲས་བུ་ནི་ལྟ་བའི་དོན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ཡི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་ནི། །ཆོས་ཉིད་ཕྱི་ནང་མེད་པར་ཁྱབ། །གཉིས་མེད་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་ལུས། །རང་གསལ་འཛིན་མེད་ངང་དུ་གནས། །དེ་ལས་མཁྱེན་པ་མ་འགགས་པས། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡེ་ཤེས་སྤྱན་གྱི་བུམ་པ་ལྔ། །སྣང་ལ་དངོས་མེད་ནམ་མཁའི་འཇའ་ཚོན་བཞིན། །དེ་ཡི་ནང་ན་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐུ་ལྔར་གསལ། །གསལ་ལ་མི་རྟོགས་བུམ་པའི་ནང་གི་མར་མེ་བཞིན། །སྐུ་གསུམ་ནང་གསལ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་ངང་ན་གནས། །རིག་པ་རང་སྣང་གསལ་བ་ཟང་ཐལ་བས། །སྐུ་གཉིས་ཡུལ་དུ་མི་སྣང་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་མ་འགགས་འདུ་འབྲལ་མེད། །སྐུ་གཉིས་མ་འགགས་ཡོད་པའི་མེད་པ་སྟེ། །ཆོས་སྐུ་མི་འགྱུར་མེད་པའི་ཡོད་པ་ནི། །མཁར་གཞོང་བཅུད་དང་མེ་ལོང་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། །སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པས་མཚན་མའི་སྐྱོན་དང་བྲལ། །མི་སྣང་རང་བཞིན་ཡོད་པས་ཆད་ལྟ་སྟོང་པའི་སྐྱོན་ལས་འདས། །མཐའ་བཞི་ལས་གྲོལ་འཁོར་བ་རྒྱ་ཡིས་ཐེབས། །དོན་ལ་འགྱུར་མེད་རིག་པ་རང་ས་ཟིན། །ཞེས་སོ།། །།