མངོན་སུམ་ཚད་མ་བཤད་པ།

གཉིས་པ་མཚན་གཞི་སོ་སོའི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མངོན་སུམ་དང་། རྗེས་དཔག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མངོན་སུམ་ཡང་དག ལོག་ཕྱོགས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་། ཚད་མ་དང་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད། མཚོན་བྱའི་དབྱེ་བ། མཚན་གཞི་སོ་སོའི་དོན་ཏོ། །དང་པོ་ལ་དགག་བཞག་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཕྱྭ་པ་སོགས་མངོན་སུམ་དང་། མངོན་སུམ་ཚད་མ་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་དང་པོའི་མཚན་ཉིད། རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ། ཕྱི་མའི་མཚན་ཉིད། སྔར་མ་རྟོགས་པའི་དོན་ལ་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་ཞེས་གསུངས་པ་མི་འཐད་དེ། གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་གཞུང་ལས་མ་བཤད་པའི་ཕྱིར་དང་། སྔར་མ་རྟོགས་པ་ལ་རྣམ་བཅད་མེད་ཅིང་། སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་མངོན་སུམ་གྱི་རང་ལྡོག་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད་དངོས་དང་། དེའི་དོན་ངེས་པར་བྱ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པའམ། རིགས་མི་མཐུན་སེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་དེ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཉིད་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། རྣམ་ངེས་ལས། མངོན་སུམ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། དེ་ཉིད་ཚད་མ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ལ་མཚན་ཉིད་གཞན་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྟོག་བྲལ་གྱི་དོན་ངེས་པར་བྱ་བ། མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་ངེས་པར་བྱ་བ། གཉིས་ཀའི་དོན་ངེས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ། བྲལ་བྱ་རྟོག་པ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་གསུང་རབ་རྣམས་ལས། རྟོག་པ་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་རྟོག་དང་། སེམས་རྩིང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་དང་། སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་གསུམ་གསུངས་པ་ལས། དང་པོ་ནི། བྲལ་བྱ་རྟོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སོ་སྐྱེའི་དབང་ཤེས་ཐམས་ཅད་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཡང་མིན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞི་ཙམ་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དེ་དེ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གསུམ་པ་ཉིད་ལ་འཇོག་སྟེ། འདིར་ཡང་། ཤེས་གང་གང་ལ་སྒྲ་དོན་འཛིན། །དེ་ནི་དེ་ལ་རྟོག་པ་ཡིན། །ཞེས་དང་། རྣམ་ངེས་ལས། རྟོགས་པ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྟོག་པ་མངོན་པར་བརྗོད་ཅན་གྱི་ཤེས་པ། རྟོག་པ་ནི་བརྗོད་པ་དང་འདྲེར་རུང་བའི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་རྣམ་ངེས་ལས། རུང་བ་སྨོས་པའི་དགོས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྒྱ་གར་བ་ཁ་ཅིག་བརྡ་ལ་མ་བྱང་བའི་བྱིས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོག་པ་བསྡུ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། སྒྲ་དོན་འཛིན་པའི་བློ་དེས་དེ་ལ་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ཅིག་ཤོས་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། རུང་བ་འཛིན་པའི་བློ་དེས་བརྡ་བྱང་རྒན་པོའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོག་པ་ལ་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རུང་བ་འཛིན་པའི་རིགས་ལ་འཇོག་པས་སྐྱོན་མེད་ཅེ་ན། སྔ་མ་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། འདྲེས་པར་འཛིན་པའི་རིགས་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྒྲ་དོན་འདྲེས་པ་དེ་ཡང་དོན་ལ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟོག་ངོར་འདྲེས་པར་སྣང་དུ་རུང་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དེ་གཉིས་དོན་ལྡོག་གཞན་མིན་པས་གང་བཟུང་ཀྱང་ཁྱད་པར་མེད་དེ། འདི་ལ་དགོངས་ནས་རྣམ་འགྲེལ་ལས། འདྲེས་པ་འཛིན་པ་དང་། རྣམ་ངེས་ལས། རུང་བ་འཛིན་པ་གསུངས་སོ། །མདོར་ན། འདིར་བསྟན་གྱི་བྲལ་བྱ་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད། སྒྲ་དོན་འདྲེས་པ་འཛིན་པའི་ཞེན་བློ་དང་། སྒྲ་དོན་འདྲེས་རུང་འཛིན་པའི་ཞེན་བློ་དང་། སྒྲ་དོན་འཛིན་པའི་ཞེན་བློ་དང་། དོན་སྤྱི་འཛིན་པའི་ཞེན་བློ་རྣམས་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཁ་ཅིག་རྟོག་པའི་རྫས་དང་བྲལ་བ་ལ་འདོད་པ་མི་འཐད་དེ། རྟོག་མྱོང་རང་རིག་མངོན་སུམ་དེ་རྟོག་བྲལ་མིན་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དག་རྟོག་པའི་ལྡོག་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་འདོད་པ་མི་འཐད་དེ། རྗེས་དཔག་དེ་ཡང་རྟོག་བྲལ་དུ་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ནི། རང་ལྡོག་ལ་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་མི་བསྟེན་པ་སྟེ། དེའི་དོན་ཡང་རང་མཚན་གཞིར་བཟུང་བའི་ཚེ་སྔར་གྱི་མཚན་ཉིད་དེ་མ་ཚང་ངོ་། །གཉིས་པ་ནི། ཁ་ཅིག རྣམ་རིག་པ་ལྟར་མི་བསླུ་བ་ལ་འདོད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། རྗེས་དཔག་ཡང་མི་བསླུ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག དོན་བདེན་པ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ལ་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དོན་བདེན་པ་འཇུག་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ལ་འདོད་ན། རྗེས་དཔག་ཡང་མ་འཁྲུལ་བར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ལ་འདོད་ན། རང་རིག་དང་རྣམ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ལ་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག གཟུང་དོན་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ལ་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། སྐྱོན་སྔ་མ་དེ་ཉིད་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་ལུགས་ནི། རྣམ་ངེས་ལས། དེ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ནི་རབ་རིབ་དང་། མྱུར་དུ་བསྐོར་བ་དང་། གྲུར་ཞུགས་པའི་འཁྲུལ་པ་ལ་སོགས་པས་འཁྲུལ་པར་མ་བསྐྱེད་ཅིང་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དབང་པོ་དང་། ཡུལ་དང་། བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་འཁྲུལ་རྒྱུས་འཁྲུལ་པར་མ་བསྐྱེད་པའོ། །འོ་ན་རྟོག་པ་ཡང་མ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་འཁྲུལ་པར་མ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་གྲུབ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ལ་སོགས་ཞེས་པའི་སོགས་ཁོངས་ནས། ཐོག་མེད་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི། །རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཡོངས་བསྒྲུབ་པ། །ཞེས་དང་། གང་དེ་འཁྲུལ་པ་ཐོག་མེད་པའི། །དུས་ཅན་མཐོང་གོམས་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཡིན། །ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་བསྟན་པའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་རྟོག་བྲལ་དང་མ་འཁྲུལ་བ་གཉིས་ཀ་ཡང་རིགས་མི་མཐུན་སེལ་བ་ལ་དགོས་སམ། ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག གཉིས་ཀ་ཡང་རིགས་མི་མཐུན་སེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། རྟོག་པ་ཡིན་ན་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡང་དག་པར་ན་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པས་རིགས་མི་མཐུན་མཐའ་དག་སེལ་ནུས་ཀྱང་རྟོག་བྲལ་སྨོས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་པ་དང་། རིགས་པ་ཅན་པ་སོགས་དབང་ཤེས་རྟོག་པ་དང་བཅས་བཞིན་དུ་མ་འཁྲུལ་བར་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་དང་། ཁ་ཅིག འཇུག་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བས་ཀྱང་འཁྲུལ་བའི་གོ་ཆོད་པས་རྗེས་དཔག་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་བཟློག་པའི་ཆེད་དུ་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་སེམས་ཙམ་པས་ཚུར་མཐོང་གི་དབང་ཤེས་ཐམས་ཅད་ཐོག་མ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་པར་སྐྱེས་པར་འདོད་པས་ཚུལ་མཐོང་གི་དབང་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བར་མི་འདོད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟར་ན་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་ལ་ཁ་ཅིག མཚན་ཉིད་དེ་མདོ་སྡེ་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་པར་འདོད་པ་དང་། ཁ་ཅིག མཚན་ཉིད་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་པའི་དོན་བག་ཆགས་བརྟན་འབྱུང་གི་བློ་ལ་བྱེད་པས་སྐྱོན་མེད་པར་འདོད་པ་དང་། ཁ་ཅིག མཚན་ཉིད་དེ་ཁས་བླངས་ཀྱང་ཚུར་མཐོང་གི་དབང་ཤེས་ཐམས་ཅད་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པས་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་མི་འཐད་དེ། རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། བག་ཆགས་བརྟན་མི་བརྟན་ལ་བདེན་བརྫུན་དང་ཚད་མ་ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་བཞག་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་དུ་ན་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཀྱང་བག་ཆགས་བརྟན་པས་མ་འཁྲུལ་བར་ཁས་བླངས་དགོས་པས་ནང་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་ཚུར་མཐོང་གི་དབང་ཤེས་ལ་རང་རིག་མངོན་དུ་སོང་བའི་ཆ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་དགོངས་པ་ནི་རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་དེ་ལྟར་ཁས་མི་ལེན་ཏེ། རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། ཁ་ཅིག་རྣམ་རིག་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལྟར་མི་བསླུ་བ་ལ་འདོད་པ་དང་ཞེས་གསུངས་པས་མི་བསླུ་བ་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་དུ་བྱེད་པ་རྣམ་རིག་པའི་གྲུབ་མཐར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་རྗེས་དཔག་ཀྱང་མ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། མི་བསླུ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་རང་ལས་རྫས་གཞན་པའི་གཞལ་བྱ་ལ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་པ་ནི་གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་ཅིང་རང་གི་རྫས་སུ་གྱུར་པའི་གཞལ་བྱ་ལ་ནི་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པ་ནི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བས་སྐྱོན་ག་ལ་གནས། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་ནི་མི་མཚུངས་ཏེ། རྗེས་དཔག་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་ཚད་མར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་དག་ལེགས་པར་དཔྱོད་ཅིག སྐལ་མེད་ཀྱི་མཆུ་ལ་མི་སྐྲག་གོ །གཉིས་པ་མཚོན་བྱའི་དབྱེ་བ་ལ་ལྔ་སྟེ། གང་ལས་དབྱེ་བའི་གཞི། གང་དབྱེ་བའི་ངོ་བོ། གང་གིས་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན། ཇི་ལྟར་ཕྱེ་བའི་དོན། ཇི་སྙེད་ཕྱེ་བའི་གྲངས་ངེས་སོ། །དང་པོ་ནི། མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཙམ་མོ། །གཉིས་པ་ནི། དབང་པོ་དང་། ཡིད་དང་། རང་རིག་དང་། རྣམ་འབྱོར་གྱི་མངོན་སུམ་སྟེ་བཞིའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡུལ་གཞན་རིག་པ་དོན་རིག་གི་མངོན་སུམ་གཉིས། རང་རིག་པ་རང་རིག་གི་མངོན་སུམ། རང་གཞན་མེད་པར་རིག་པ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མོ། །རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པ་དོན་རིག་གཉིས། གཞན་དབང་ཙམ་ལ་བརྟེན་པ་རང་རིག ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་པ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མོ། །གང་ཟག་གི་སྒོ་ནས་སོ་སྐྱེའི་མངོན་སུམ་དང་། འཕགས་པའི་མངོན་སུམ་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ནི། གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་མིན་ཏེ། བཞི་ཀ་ཡང་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པ་ཙམ་ཡང་མིན་ཏེ། མངོན་སུམ་གཞན་གསུམ་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྫས་ཐ་དད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། མངོན་སུམ་གཞན་གསུམ་པོ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། དེས་ན། མངོན་སུམ་གཞན་གསུམ་པོ་རྫས་ཐ་དད་དང་། དེ་གསུམ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་དད་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པ་ནི། ཁ་ཅིག་མངོན་སུམ་ལ་བཞིར་ཕྱེ་བ་ནི་རིགས་པས་མཐའ་གཞན་བཀག་པའི་གྲངས་ངེས་མིན་ཏེ། ཡིད་མངོན་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གྲངས་ཉུང་བ་མི་ཁེགས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་སོགས་མངོན་སུམ་ལྔ་པ་ཡོད་པས་གྲངས་མང་བ་མི་ཁེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དགོས་པའི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་པ་ཅན་པ་དབང་མངོན་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང་། རྣ་བ་མ་ཕུག་པ་ཡིད་མངོན་ཚད་མ་མི་འདོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རང་རིག་མི་འདོད་པ་དང་། རྒྱང་འཕེན་པ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མི་འདོད་པས་ལོག་རྟོག་དེ་བཞི་དགག་པའི་ཆེད་དུ་བཞིར་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། ཡིད་མངོན་ཚད་མ་མ་ཡིན་ན་རྣ་བ་མ་ཕུག་པས་དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་དགག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་ནི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གང་རུང་གི་ཁོངས་སུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག མངོན་སུམ་བཞི་པོ་མདོ་སྡེའི་ལུགས། །བྱེ་བྲག་སྨྲ་གསུམ་རྣམ་རིག་གཉིས། །ཞེས་པའི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་བཞིར་ཕྱེ་བ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་རིག་མངོན་སུམ་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་མདོ་སྡེ་པ་ཁོ་ནའི་ལུགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དམིགས་བརྟག་ལས། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་དབང་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་བཤད་པས་དབང་མངོན་ཁས་བླང་དགོས་ཤིང་། དབང་མངོན་འདོད་ན་ཡིད་མངོན་འདོད་དགོས་པར་རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ཉིད་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག གཞུང་དེའི་དོན་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དབང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གཉིས་གང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་སྣང་ཡུལ་དེ་ལ་མ་འཁྲུལ་བར་རྣམ་རིག་པས་ཀྱང་ཁས་ལེན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་གཞུང་འདིའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་དབང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གཉིས་པོ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་ཚད་མར་རྣམ་རིག་པས་ཁས་བླངས་ཀྱང་འདིར་བསྟན་གྱི་གྲངས་ངེས་ནི་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་ཚེ་དབང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གཉིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་ཚད་མར་འགྱུར་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཁོ་ན་འགྱུར་བས་མངོན་སུམ་དང་པོ་གསུམ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཅིག་ཅིང་། ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཅིག་པས་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་བཞག་ལ། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི་ཡུལ་ཆོས་ཉིད་ལ་ཚད་མ་ཡིན་པས་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་དད་དུ་བཞག་གོ །མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་བཞི་ཆར་ཡང་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་དད་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་མངོན་སུམ་ནི་ཤེས་པ་དང་། དབང་མངོན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་། ཡིད་མངོན་ནི་དེའི་ཡུལ་ལས་རྫས་གཞན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་ཚད་མར་འཇོག་པ་ནི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། མངོན་སུམ་གྱི་གྲངས་ངེས་པ་ནི། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པའི་ཚེ་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་བཞིར་ཕྱེ་སྟེ། མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མིག་དང་ཡིད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རང་རིག་མི་འདོད་པས་མངོན་སུམ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལྟར་ན། རང་རིག་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མངོན་སུམ་གཉིས་ལས་གཞན་མི་སྲིད་པ་དཔལ་ལྡན་གྲགས་པའི་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཚད་འབྲས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་དབང་ཤེས་ཀྱི་ཚད་འབྲས་བཞག་པའི་ཚེ་རང་རིག་འབྲས་བུར་གསུངས་པ་དང་། དམིགས་བརྟག་ལས། སེམས་ཙམ་རང་ལུགས་ཀྱི་དབང་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུངས་པ་དང་། རིགས་གཏེར་རྩ་འགྲེལ་ལས། ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་མངོན་སུམ་ལ་བཞིར་ཕྱེ་བའི་ཚེ་ཕྱི་དོན་ཁས་བླང་དགོས་པས་མདོ་སྡེ་པ་ཁོ་ནའི་ལུགས་གསུངས་པ་རྣམས་གནད་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་རིགས་གཏེར་རྩ་བའི་ཚིག་རྐང་གཉིས་པོ་དེའི་འགོར། ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་སྦྱར་ཤེས་ན་གནད་ཐམས་ཅད་རང་གྲོལ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག མངོན་སུམ་བཞི་པོ་མདོ་སྡེའི་ལུགས། །བྱེ་བྲག་སྨྲ་གསུམ་རྣམ་རིག་གཉིས། །ཞེས་པ་མི་འཐད་དེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ་ཡིད་མངོན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟེ། མཛོད་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་གི་ཆ་གང་དུའང་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རིགས་པས་ཀྱང་མི་གྲུབ་སྟེ། དེ་ལུང་གིས་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཙམ་པས་དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་ཚད་མ་མིན་པར་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེས་བག་ཆགས་བརྟན་པའི་དབང་ཤེས་དང་། མི་བརྟན་པའི་དབང་ཤེས་གཉིས་ཚད་མ་ཡིན་མིན་ཁྱད་པར་མེད་པར་འདོད་དགོས་པ་ལས་དེ་གཉིས་ཚད་མ་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་རྣམ་ངེས་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉེ་བར་བསླད་པའི་བག་ཆགས་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་མཁས་པས་ཀྱང་ཐ་སྙད་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་གཅིག་ནི་ཚད་མ་མིན་པར་བརྗོད་ལ། གཞན་ནི་བག་ཆགས་བརྟན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པར་མི་འབྲལ་བར་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ནི་ཐ་སྙད་ལ་མི་བསླུ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་འདིར་ཚད་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་ཀུན་ཏུ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མའི་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །འོ་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ་ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཡིན་ན། དབང་མངོན་ཡིན་དགོས་པར་ཐལ། དེའི་ལུགས་ལ་ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ལ་མངོན་སུམ་གཞན་གསུམ་པོ་གང་རུང་མེད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་མ་ངེས་སོ། །མཛོད་ལས་མ་གསུངས་པ་ཡང་མ་གྲུབ་སྟེ། དྲུག་པོ་འགགས་མ་ཐག་པ་ཡིད་དབང་དུ་བཤད་ཅིང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡིད་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བ་ཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་ཐ་སྙད་དུ་ཡུལ་ལ་ཚད་མར་རྣམ་ངེས་ལས་བཤད་ན། ཡུལ་ལ་ཚད་མ་ཡིན་པས་ཀྱང་མ་ཁྱབ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བག་ཆགས་བརྟན་འབྱུང་གི་དབང་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཕྱི་དོན་ལ་ཚད་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཐ་སྙད་དུ་ཕྱི་དོན་ལ་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་ལ་སྣང་བའི་གཟུང་རྣམ་དེ་ཐ་སྙད་དུ་ཕྱི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་དྲངས་པའི་ངེས་ཤེས་ཀྱི་གཟུང་རྣམ་དེ་ལ་ཕྱི་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་དེ་མངོན་སུམ་གང་དུ་འདུ་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་ཆ་ནི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་འདུས་ཏེ། གཟུང་འཛིན་ལས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་དང་། རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཉིད་དེ་ལྟར་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་གཞན་རྣམས་གང་དུ་འདུ་ཞེ་ན། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ལ་མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་ཆ་ནི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་། འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་དང་། ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་རྣམས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དུ་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་མཚན་གཞི་སོ་སོའི་དོན་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་དབང་མངོན་ལ་བཞི་སྟེ། མཚོན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞིའི་དབྱེ་བ། མཚན་གཞི་ལ་མཚན་ཉིད་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། མཚོན་བྱའི་སྒྲ་དོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་སྔ་རབས་པ་ཁ་ཅིག དབང་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡུལ་རིག་པ། དབང་མངོན་གྱི་མཚན་ཉིད། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་གཟུང་དོན་ལ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ། དབང་མངོན་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད། དེ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་སྔར་མ་རྟོགས་པའི་དོན་ལ་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པའི་རིག་པའོ་ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་གཞུང་ལས་མ་བཤད་པ་སོགས་སྔར་བཞིན་ནོ། །ཁ་ཅིག དེ་ལས་དངོས་སུ་སྐྱེས་པའི་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་ཞེས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དབང་མངོན་ཉམས་མྱོང་གི་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཆོས་ཅན། མཚོན་བྱ་དེར་ཐལ། མཚན་ཉིད་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དབང་མངོན་དེ་དེ་ལས་དངོས་སུ་སྐྱེས་པ་གང་ཞིག ཁྱོད་དང་དེ་གཉིས་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ནི། རང་གི་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལས་དངོས་སུ་སྐྱེས་པའི་གཞན་རིག་གི་ཤེས་པ་གང་ཞིག རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་བདག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་མིག་གི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ནས་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱི་བར་ལྔ། དམིགས་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་ནས་རེག་འཛིན་དབང་མངོན་གྱི་བར་ལྔ། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་ངེས་དབང་མངོན་དང་། གཞན་ངེས་དབང་མངོན་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། དབང་པོ་ལས་སྐྱེས་པའི་དང་། གཞན་རིག་གི་ཤེས་པའི་དང་། རྟོག་བྲལ་གྱི་དང་། མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་ངེས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་ངོས་གཟུང་བ་ལ། ཆོས་མངོན་པ་ལས། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དག་རྒྱུར་བྱས་པའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ཟར་མའི་མེ་ཏོག་དང་། གྲོ་ག་བཅུས་པ་དང་། མོ་ཁབ་གཤིབས་པ་དང་། ཟླ་བ་བཀས་པ་དང་། བྱ་རེག་ན་འཇམ་གྱི་ལྤགས་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པར་བཤད་དོ། །ཁ་ཅིག ཀུན་གཞི་ལ་གནས་པའི་དབང་ཤེས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཞིག་སྟེ། ལྷན་ཅིག་བྱེད་དབང་ནུས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་གང་ཡིན་དབང་པོའང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། ཀུན་གཞི་ཁས་ལེན་པའི་ངེས་པ་མེད་ཅིང་། ལེན་ན་ཡང་དེ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། གྲུབ་མཐའ་འགའ་ཞིག་ལ་གྲགས་པའི་དབང་པོ་མི་གྲུབ་ཀྱང་། རྟེན་གཟུགས་ཅན་འདི་དག་ལ་ཡོད་པའི་ཡུལ་ལྔ་ལ་འཛིན་ནུས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའང་ནུས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་གང་ཡིན་དབང་པོའང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེ་ལས་སྐྱེས་པར་རྗེས་འགྲོའི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་སྟེ།་་་་ ༈ འདི་ལྟར་དབང་དོན་བར་མ་ཆོད་དང་། འབྲས་བུ་དབང་ཤེས་གཉིས་ཀ་མ་དམིགས་པ་ལས་དབང་དོན་བར་མ་ཆོད་དམིགས་པའི་རྗེས་སུ་ཡུལ་འཛིན་པའི་རྣམ་ཤེས་དམིགས་པས་དེ་ལ་ཡོད་པའི་ནུས་པ་ཞིག་ལ་བརྟན་པར་འགྲུབ་སྟེ། མེ་དུ་བཞིན་ནོ། །ཡང་ན་ལྡོག་པས་ཀྱང་འགྲུབ་བོ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི། རྐྱེན་གཞན་ཚང་ཡང་དབང་རྟེན་འདི་དག་ལ་ཡོད་པའི་ནུས་པ་ཞིག་མ་ཚང་ན་དབང་ཤེས་མི་འབྱུང་བའི་རྟགས་ལས་ནུས་པ་དེ་ཡོད་པར་གྲུབ་ཅིང་། ནུས་པ་དེ་ཡང་བེམ་ཤེས་གང་རུང་ལས་མ་འདས་པ་ལས། ཤེས་པར་མི་འཐད་དེ། དབང་ཤེས་ཡིན་ན། དབང་ཤེས་མ་སྐྱེས་པའི་སྔར་ནས་ཡོད་པས་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། ཡིད་ཤེས་ཡིན་ན། དབང་རྟེན་འདི་དག་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བེམ་པོར་གྲུབ་པས་གཟུགས་ཅན་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་ཀྱི། ཟར་མའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུ་སོགས་རེ་ཞིག་རིགས་པས་མི་གྲུབ་པས། རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི་གནད་ཀྱི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་འདོད་པ་མདོ་སེམས་གཉིས་ཀ་མཐུན་ཀྱང་། མདོ་སྡེ་པས། དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དུ་འཇོག་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ནས་འཇོག་དགོས་པས་གཞན་རིག་གི་ཤེས་པར་འདོད་ལ། སེམས་ཙམ་པས་རང་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ་ལ་ཚད་མར་མ་སོང་བས་རང་རིག་ཉིད་དུ་འདོད་དེ། དེས་ན་གཞན་རིག་མེད་པའི་ཕྱིར། །རང་རིག་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ཚད་མ་མདོར། མིང་དང་རིགས་སོགས་སྦྱོར་བ་ཡི། །རྟོག་པ་དང་བྲལ་མངོན་སུམ་མོ། །ཞེས་དམ་བཅའ་ཙམ་གསུངས་ཤིང་། རྣམ་འགྲེལ་འདིར། འཁྲུལ་རྒྱུ་མེད་ན་མངོན་སུམ་གྱིས་འགྲུབ་པ་དང་། འཁྲུལ་རྒྱུ་ཡོད་ན་རྟགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ལ། སྤྱིར་རིགས་པ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། །དེ་ཕྱིར་དབང་པོ་ལས་སྐྱེས་བློ། །ཐམས་ཅད་ཁྱད་པར་ཡུལ་ཅན་ཡིན། །ཞེས་པ་སྟེ། དབང་མངོན་ཆོས་ཅན། རྟོག་བྲལ་ཡིན་ཏེ། རང་མཚན་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །བཞི་པ་ནི། དབང་མངོན་ཆོས་ཅན། མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་རྒྱུས་འཁྲུལ་པར་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་གྱི་དོན་རང་མཚན་གྱིས་རང་ངོས་ནས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །བཞི་པ་ལ། སྒྲ་དོན་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་འཕྲོས་ནས་རྐྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དབང་མངོན་དེ་རྐྱེན་གསུམ་ཆར་ལས་སྐྱེས་པར་མཚུངས་ཀྱང་། དམིགས་རྐྱེན་དང་། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་སྙད་མི་བྱེད་པར་བདག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་སྤྱིར་དབང་མངོན་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་མིག་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་སྙམ་ན། སྤྱིར་རྟོག་ལྡན་བརྡ་སྦྱར་བའི་དགོས་པ་ནི། ཐ་སྙད་ཀྱི་དུས་སུ་དོན་དེ་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཆེད་ཡིན་པ་ལས། བདག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབང་མངོན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ལས་མངོན་སུམ་བཞིའི་དང་པོ་བདེ་བླག་ཏུ་གོ་ནུས་ཏེ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་དེ་མངོན་སུམ་བཞིའི་དང་པོ་དེའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། རྔ་དེ་རྔ་སྒྲའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རྔ་སྒྲ་ཞེས་དང་། ནས་ཀྱི་ས་བོན་དེ་ནས་མྱུག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ནས་མྱུག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་བཞིན་ནོ། །དམིགས་རྐྱེན་དང་། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་སྙད་བྱས་ན་མངོན་སུམ་བཞིའི་དང་པོ་བདེ་བླག་ཏུ་གོ་བར་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་དེ་གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་དང་། ཡིད་མངོན་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་བའི་དམིགས་རྐྱེན་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དབང་ཤེས་ལྔ་ཆར་གྱི་ཐུན་མོང་བའི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་དབྱུག་གུའི་སྒྲ་ཞེས་པས་རྔ་སྒྲ་དང་། ཆུ་ལུད་ཀྱི་མྱུ་གུ་ཞེས་པས་ནས་མྱུག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་གོ་མི་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། མདོར། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་ཐ་སྙད་དབང་པོས་བྱས། །ཞེས་དང་། རྣམ་འགྲེལ་ལས། གོ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་མཐོང་ནས། །ཞེས་སོགས་ཚིགས་བཅད་གསུམ་དང་། རིགས་གཏེར་ལས། དབང་པོ་ཐུན་མོང་མིན་རྒྱུའི་ཕྱིར། །དབང་ཤེས་ཡིན་ཏེ་རྔ་སྒྲ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྐྱེན་གསུམ་སྤྱིའི་རྣམ་བཞག་དང་། རྐྱེན་གསུམ་སོ་སོའི་རྣམ་བཞག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞུང་གཞན་ལས་བཤད་པའི་ཚུལ། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་དཔྱད་པ། ཞར་ལ་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པ་ལ་དམིགས་རྐྱེན་ཡོད་མེད་དཔྱད་པའོ། །དང་པོ་ནི། མཛོད་ལས། བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང་། །རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་རྒྱུ་དྲུག་དང་། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱི་དངོས་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ། རྐྱེན་རྣམ་བཞི་སྟེ་རྒྱུ་དང་ནི། །དམིགས་པ་དང་ནི་དེ་མ་ཐག །བདག་པོ་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ། །རྐྱེན་ལྔ་པ་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་རྐྱེན་བཞི་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི། བྱེད་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པའི་རྒྱུ་གཞན་ལྔ་དང་། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ནི། སེམས་སེམས་བྱུང་ད་ལྟར་བ་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །དམིགས་རྐྱེན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །བདག་རྐྱེན་ནི། བྱེད་རྒྱུ་ལ་འཇོག་སྟེ། མཛོད་ལས། རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས། །ཐ་མ་མིན་མཚུངས་དེ་མ་ཐག །དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བདག་པོར་བཤད། །ཅེས་སོ། །འོ་ན་དངོས་པོ་རྣམས་རྐྱེན་གང་དང་གང་ལས་སྐྱེས་ཞེ་ན། སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་རྐྱེན་བཞི་ཀ་དང་། སྙོམས་འཇུག་ནི་དམིགས་རྐྱེན་མ་གཏོགས་པའི་རྐྱེན་གསུམ་དང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུའི་རྐྱེན་དང་། བདག་རྐྱེན་གཉིས་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། བཞི་ཡིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཉིས། །གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འདིར་ནི་དབང་མངོན་གྱི་དངོས་རྒྱུ་ལ་རྐྱེན་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། རྣམ་ངེས་ལས། དེ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ། །ཡུལ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བ་མིན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བའི་ཡུལ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དེ་ཚོགས་པ་མེད་པར་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོ་མེད་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཅན་རྣམས་དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་དབང་པོ་དང་བྲལ་བ་ལ་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ལ། དབང་པོ་ཉམས་པ་མེད་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་ན་ཡང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀ་ཚོགས་ཀྱང་གཉིད་ལ་སོགས་པས་བསླད་པའི་བློ་ཅན་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། དེ་ཡང་དབང་པོ་དོན་དམ་བློ། །ཡང་ན་ཡིད་བྱེད་སྔ་མར་འགྱུར། །རྒྱུ་འབྲས་ཚོགས་པ་འདི་དག་ལས། །འབྲེལ་པ་ཅན་གཞན་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་རྒྱུའི་རྐྱེན་གཏན་ནས་མི་འདོད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རྐྱེན་གསུམ་ཉིད་རྒྱུའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་དེ། རྟག་ཏུ་དེ་ཡི་རྗེས་འཇུག་ཕྱིར། །གང་ཞིག་ཡོད་པས་ཕན་འདོགས་བྱེད། །དེ་རྒྱུ་ཞེས་པའི་རྒྱུའི་དོན་དེ་རྐྱེན་གསུམ་ལ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་ཀྱང་རྐྱེན་གསུམ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུའི་རྐྱེན་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་བྱེད་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པའི་རྒྱུ་ལྔ་ལ་འདོད་ཅིང་། སྐལ་མཉམ་དང་ཀུན་འགྲོའི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཚང་བ་སྲིད་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་རྒྱུ་གཉིས་འབྲས་བུ་དང་དུས་མཉམ་ཡིན་པས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་ཅིང་། རྣམ་སྨིན་གྱི་རྒྱུ་ནི་རྒྱུད་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྐྱེན་གསུམ་གང་རུང་མ་ཡིན། བདག་རྐྱེན་གྱི་དོན་བྱེད་རྒྱུ་ལ་འདོད་ཅིང་། བྱེད་རྒྱུའི་དོན་ནི་རང་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ཁ་ཅིག དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པ་ལ་དམིགས་རྐྱེན་མེད་དེ། ཡིད་ཀྱི་བློ་ལ་དོན་གྱིས་བརྟགས། །རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡོད་མིན་ཕྱིར། །ཞེས་དང་། སྐྲ་སྣང་དོན་མེད་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རིགས་པས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ། དེ་ལ་རང་ངོས་ནས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། ལུང་དང་པོ་ནི། ཡིད་བློ་རྟོག་པ་ལ་གཟུང་དོན་ཡོད་པ་འགོག་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ལུང་གཉིས་པས་དེའི་གཟུང་དོན་མེད་པར་བསྟན་གྱི། དམིགས་རྐྱེན་མེད་པར་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱང་མི་འཐད་དེ། དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ན་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་དགོས་ཀྱང་རང་ངོས་ནས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པ་ལ་དམིགས་རྐྱེན་ཡོད་དེ། མར་མེའི་རྩེ་མོ་དེ་མར་མེའི་རྩེ་མོ་ཕྲ་སྒོར་བ་འཛིན་པའི་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པ་ལ་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེའི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་གང་ཞིག དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་གཞན་གྱིས་མ་ཆོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། མར་མེ་ཙམ་གྱིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །གཉིས་ཀ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མདོར་ན་དབང་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བའི་གཟུང་དོན་དེ་ཉིད་སྤྱིར་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཡིན་པས་གཟུང་དོན་དང་། དམིགས་རྐྱེན་གཉིས་ཀ་ཡིན་ལ། ཟླ་གཅིག་དེ་ཟླ་བ་གཉིས་སྣང་གི་དབང་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཙམ་ཡིན་གྱི་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་མིན་པས་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཀྱང་གཟུང་དོན་མ་ཡིན་པ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །དེ་ཡང་སྤྱིར་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དང་། དམིགས་ཡུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི་མེད་དེ། གཞན་དུ་ན་དུང་དཀར་པོ་སེར་པོ་ཡིན་པ་དང་། ཟླ་གཅིག་ཟླ་གཉིས་ཡིན་པ་སོགས་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་མ་ནི་ཡོད་དེ། དེའི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་སྐྲ་ཤད་འཛག་སྣང་གི་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་སྐྱེ་བ་སྣང་བ་ལ་ལྟོས་པ་རྣམས་ནི་སྣང་བ་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེའི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། དུང་དང་ལྗོན་པ་དང་། ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པའང་ཡུལ་རང་མཚན་དང་། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ལས་ཤེས་པ་འཁྲུལ་བ་སྐྱེ་བས་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལ་བཞི་སྟེ། མཚོན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད། མཚོན་བྱའི་སྒྲ་དོན། དེས་བཞག་པའི་ལག་རྗེས། མཚན་གཞི་ལ་དོགས་པ་བཅད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཁ་ཅིག གཞུང་ལུགས་གཞན་ལས། དབང་ཤེས་འགགས་མ་ཐག་པ་འདས་པ་དེ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་ཀྱང་འདིར་ཤེས་པ་ད་ལྟར་བ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་པས་ཁྱད་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་མི་འཐད་དེ། མངོན་པ་གོང་འོག་གཉིས་ཆར་ལས། འགགས་མ་ཐག་པ་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་ཤེས་པ་ད་ལྟར་བ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དུ་འདོད་པ་འདི་དང་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་དེར་འགགས་མ་ཐག་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་གསུངས་ནས་འདིར་མ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་དང་མངོན་པ་གོང་འོག་གཉིས་ཆར་གྱི་ལུགས་ལ་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་ན་རང་འབྲས་ཀྱི་སྔ་རོལ་དུ་བྱུང་བར་མཚུངས་ཀྱང་། མངོན་པ་གོང་འོག་གི་ལུགས་ལ་སྤྱིར་རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་པ་ཡོད་པས་དེ་ལས་ཁྱད་པ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འགགས་མ་ཐག་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་སྨོས་ལ་འདིར་ནི་རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྔར་ཡོད་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཙམ་གྱིས་འབྲས་བུ་དེའི་སྔ་རོལ་དུ་བྱུང་བར་གྲུབ་པས་འགགས་མ་ཐག་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་སྨོས་མི་དགོས་སོ། །དེས་ན་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད། རིག་པ་གང་ཞིག ཆོས་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པར་རང་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་རིག་པ་གཙོ་བོར་གསལ་རིག་ཏུ་སྐྱེད་བྱེད་དོ། །ཁ་ཅིག སྙོམས་འཇུག་གཉིས་ཀྱི་འཇུག་སེམས་དེ་ལྡང་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་མིན་པར་ཐལ། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་གཞན་གྱིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀག་ནས། རང་ལུགས་ལ་རིག་པ་གང་ཞིག ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པར་རང་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་རིག་པ་མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཏུ་གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད་ཅེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་པ་ནི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །གཉིས་པ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཤེས་པར་མཚུངས་པས་ན་མཚུངས་པ། ཆོས་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པས་ན་དེ་མ་ཐག་པ། སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་རྐྱེན་ནོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་ནི། ཤེས་པ་སྔ་མ་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་རང་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་མཚུངས་ལྡན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་བྱེད་པས་ན་འདིའང་གནད་དུ་ཆེ་བར་སྣང་སྟེ། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་སེམས་བྱུང་ཉུང་ངུས། འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་མང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། སྤྱིར་ཤེས་པ་ཙམ་ལ་མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་པ་སྔ་མས་བཞག་པའི་ལག་རྗེས་ཡིན་པས་དབང་མངོན་གྱི་སྟེང་གི་མྱོང་བ་གསལ་རིག་གི་ཆ་དེ་དེའི་རྐྱེན་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱིས་བཞག་པའི་ལག་རྗེས་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྒྱུ་ཡོད། དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་གཉིས་པོ་དེ་རང་ཉིད་མྱོང་བའི་ཆོས་སུ་མེད་པས་མྱོང་བ་གསལ་རིག་གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། འོ་ན་སྙོམས་འཇུག་གཉིས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ལྔའི་ལྡང་སེམས་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག དང་པོའི་འཇུག་སེམས་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ལྡང་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡོད། དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་གཉིས་པོ་ནི་རང་ཉིད་བེམ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ལྟར་ཀུན་གཞི་དང་ཉོན་ཡིད་ལ་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུགས་ལ་འཇུག་ཤེས་དྲུག་ལས་གཞན་པའི་ཀུན་གཞི་དང་ཉོན་ཡིད་མེད་པའི་ཕྱིར། གནས་སྐབས་དེ་ན་སེམས་མི་གསལ་བ་ཡོད་པས་དེ་ལ་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རྒྱུད་གཞན་གྲུབ་པ་ལས། རང་ལུགས་བློ་སྔོན་འགྲོ་བ་ཡིས། །བྱ་བ་མཐོང་ནས་གཞན་ལ་དེ། །འཛིན་ཕྱིར་གལ་ཏེ་བློ་ཤེས་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སེམས་ཡོད་ན་དེའི་རྟགས་ངག་སྨྲ་བརྗོད་དང་། ལུས་གཡོ་འགུལ་སོགས་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལུང་དང་ཡང་འགལ་ཏེ། ཉི་ཤུ་པ་ལས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བ་ནི། །རྟག་ཏུ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་གཉིས་དང་། །སེམས་མེད་གཉིད་དང་བརྒྱལ་མ་གཏོགས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དེ་མ་ཐག་པའི་དོན་ཡང་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པ་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཆོས་གཞན་གྱི་བར་མ་ཆོད་པ་ལ་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། གནས་སྐབས་ལྔ་ལས་ལྡང་མ་ཐག་པའི་དབང་མངོན་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རྐྱེན་གསུམ་ཅིག་ཆར་དུ་ཚོགས་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་དང་བདག་རྐྱེན་གང་རུང་ཡིན་ན། ཁྱོད་ཀྱི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་དགོས། ཁྱོད་ཀྱི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དེ་ཡིན་ན། ཁྱོད་ཀྱི་དངོས་རྒྱུ་མིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་མ་གྲུབ་སྟེ། གནས་སྐབས་ལྔའི་འཇུག་སེམས་དེ་ལྡང་སེམས་ཀྱི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་སྐབས་ལྔའི་འཇུག་སེམས་ཆོས་ཅན། གནས་སྐབས་ལྔ་ལས་ལྡང་མ་ཐག་པའི་དབང་མངོན་གྱི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དམིགས་རྐྱེན་དང་དུས་ཉམས་ཡིན་པར་ཐལ། དེའི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་སེམས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ན་སེམས་མི་གསལ་བ་ཡོད་པས། དེ་ལྡང་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །སེམས་མི་གསལ་བ་ཡོད་དེ། དེའི་གནས་སྐབས་ན་ལུས་རུལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་སྤོང་དུ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐོབ་པ་ཡོད་པ་དང་། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ལ་སོགས་པས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་པ་ཡོད་པར་འདོད་ཀྱང་མདོ་སྡེ་པའི་སྐབས་འདིར་ནི་ཐོབ་པ་དང་། ཚོགས་དྲུག་ལས་གཞན་པའི་ཀུན་གཞི་ཁས་མི་ལེན་ལ། དེ་ཉིད་ལ་ཀུན་གཞིར་འཇོག་ན་ནི། ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔར་གྱི་རིགས་པས་མི་གནོད་དེ། རྒྱུ་བཀག་པས་འབྲས་བུ་ཁེགས་པ་རིགས་པའི་ཚུལ་ཡིན་གྱི། འབྲས་བུ་བཀག་པས་རྒྱུ་ཁེགས་པ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞི་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སོ་སྐྱེ་ལ་སེམས་མེད་པར་ཐལ། ངག་སྨྲ་བརྗོད་དང་། ལུས་གཡོ་འགུལ་སོགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབུགས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་གང་ཟག་ལ་ཡང་སེམས་མེད་པར་ཐལ། ངག་སྨྲ་བརྗོད་སོགས་མེད་པའི་ཕྱིར། ཉི་ཤུ་པའི་ལུང་གིས་ཀྱང་མི་གནོད་དེ། དེ་ནི་ཀུན་གཞི་ཁས་ལེན་པའི་སེམས་ཙམ་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་འདི་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་གཟུགས་གང་རུང་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་སྐྱེས། དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདོད་གཟུགས་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་འདོད་པ་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ལྟ་བུ་ལ་སྦྱར་ན་ཁ་ཅིག་འདོད་གཟུགས་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། ཁ་ཅིག་གཟུགས་མེད་ཁམས་ན་གཟུགས་མེད་པ་དེ་དམན་པ་ལ་དགག་སྒྲ་སྦྱར་བ་ཡིན་གྱི་གཟུགས་ཡོད་པས་དེའི་གཟུགས་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་གཟུགས་ཐ་མ་དེ་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པས་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་དུ་མི་རུང་ཞིང་བེམ་ཤེས་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཉེར་ལེན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག་བེམ་ཤེས་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཉེར་ལེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། མདོ་ལས། ལུས་དང་སེམས་ནི་ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་བྱེད་པ་ཅན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་འཆི་འཕོ་ཁ་མའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་མཛོད་ལས། གཟུགས་མེད་པ་ན་གཟུགས་མེད་དོ། །གཟུགས་ནི་སེམས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་བག་ཆགས་སམ་ས་བོན་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཤེས་པས་བེམ་པོའི་ཉེར་ལེན་བྱེད་པར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་ཡང་མེད་དེ། བག་ཆགས་དེ་ཉིད་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཡིན་གྱི་ཤེས་པར་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ལྟར་ལུགས་བཞི་ལས་དང་པོ་མི་འཐད་དེ། དང་པོར་འདོད་པ་ནས་འཆི་འཕོ་ཁ་མའི་གང་ཟག་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་དངོས་སུ་མི་ལེན་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་ཕྱིས་ཀྱི་འདོད་པའི་དབང་པོ་ལྔའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་དངོས་སུ་ལེན་ན་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་འདོད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་དུ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་ཐལ། ཁས་བླངས་དེ་གང་ཞིག ཁྱོད་ཀྱི་མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་ཕྱིས་ཀྱི་འདོད་པའི་མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དེའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ། འདོད་པར་དངོས་སུ་མི་སྐྱེ་བར་གཟུགས་མེད་དུ་དངོས་སུ་སྐྱེ་ན་སྔར་གྱི་འདོད་པའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་གཟུགས་མེད་ནས་འཆི་འཕོ་ཁ་མའི་སེམས་དེ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནམ། དེའི་སྔ་རོལ་དུ་འགག་པ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་རྟག་པར་འགྱུར་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ཕྱིས་ཀྱི་འདོད་པའི་དབང་པོ་ལྔའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་མིན་པར་ཐལ། ཕྱིས་ཀྱི་འདོད་པའི་དབང་པོ་ལྔའི་དངོས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་དུས་སུ་འགགས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། ཕྱོགས་གླང་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་གཟུགས་སེམས་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཉེར་ལེན་བྱེད་པ་རྒྱས་པར་བཀག་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞན་དུ་ན་རྒྱང་འཕེན་པས་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བའི་ཉེར་ལེན་ལས་བྱུང་བ་འགོག་མི་ནུས་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། བེམ་ཤེས་གཉིས་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་རྫས་གྲུབ་པ་ཡོད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཡིན་གྱི་མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་མིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་བེམ་པོའི་ཉེར་ལེན་དུ་རུང་ན་ཤེས་པའི་ཉེར་ལེན་དུ་རུང་བར་མཚུངས་ཤིང་། དེ་ཡང་འདོད་ན། རྣམ་ཤེས་མིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི། །ཉེར་ལེན་མིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གྲུབ། །ཅེས་པ་དང་འགལ་ལོ། །དེས་ན་ལུགས་གཉིས་པ་ལྟར་གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུགས་ཕྲ་བ་དེ་ཉིད་དེའི་ཉེར་ལེན་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཉེར་ལེན་ཡོད་ཅིང་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྒྱན་མཛད་པ་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་ཡང་འདི་ཉིད་བཞེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔ། ལུས་གཞན་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་པའི་དོན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེའི་དོན་ནི་འདོད་པ་ནས་འདོད་པར་སྐྱེ་བའི་ཚེ་གཟུགས་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དེ་ཕྱིས་ཀྱི་གཟུགས་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་ཉེར་ལེན་ཡིན་ཅིང་། འདོད་པ་ནས་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཚེ་སྔར་གྱི་འདོད་པའི་གཟུགས་དེས་གཟུགས་མེད་ཁམས་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ལ་གཟུགས་ཀྱི་བག་ཆགས་བཞག་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱིས་ཀྱི་གཟུགས་ཕྲ་བ་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། རྒྱན་མཛད་པས། ལུས་གཞན་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་ཚེ་འདིའི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་དེ་ཉིད་འདུ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། ཡཱ་མ་རིས། དེ་ལྟར་ན་འོ་ན་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་འཆི་འཕོས་པ་ལས་ལུས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནས་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་འདུ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། བག་ཆགས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་སྲིད་པ་ལ་ལྟོས་ནས་སྔར་བྱུང་བ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡིན་པར་བརྗོད་དོ་ཞེས་དང་། རྒྱལ་བ་ཅན་གྱིས། བག་ཆགས་ལས་གཞན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལྔའི་དབང་གིས་དུས་ཕྱིས་ལུས་དང་བཅས་པར་འབྱུང་བར་བསྟན་པ་ནི་ཞེས་དང་། ཉི་མ་སྦས་པས་གཟུགས་མེད་ཁམས་ནས་ཤི་འཕོས་པའི་ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལུས་སྐྱེ་མཆེད་ལྔས་འདུས་བྱས་པའི་བག་ཆགས་རྒྱུར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་རྐྱེན་ལ་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། མཚན་གཞི་ལ་མཚན་ཉིད་ངེས་བྱེད། སྒྲ་དོན་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། རང་གི་བདག་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་དབང་མངོན་ཡུལ་སོ་སོར་འཛིན་ནུས་པའི་ཆ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་དེ། རང་གི་བདག་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་དབང་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། དབང་རྟེན་འདིའི་ནང་ན་ཡོད་པའི་དབང་མངོན་ཡུལ་སོ་སོར་འཛིན་ནུས་སུ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞིག་སྟེ། དབང་རྟེན་འདིའི་ནང་ན་ཡོད་པར་ཡང་རྐྱེན་གཞན་རྣམས་ཚོགས་ཀྱང་མིག་བཙུམས་ན་གཟུགས་མི་མཐོང་ཞིང་ཕྱེ་ན་མཐོང་བ་ལས་གྲུབ་བོ། །གསུམ་པ་ནི། མཚན་གཞི་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་དེ་ཚང་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་རྟོགས་སྒྲ་མ་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་འདི་ལ་རྒྱུ་གཅིག་ཡོད་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་དམིགས་རྐྱེན་གཉིས་དེའི་རྒྱུར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དེའི་རྒྱུར་མི་རུང་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེས་དབང་ཤེས་ལྔ་ཆར་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་བྱེད་པ་སྲིད་པས་དེས་གཟུགས་རྟོགས་སྒྲ་མ་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་འབྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། དམིགས་རྐྱེན་ཡང་དེའི་རྒྱུར་མི་རུང་སྟེ། ཡུལ་གཟུགས་སྒྲ་གཉིས་ཉེ་བར་ཡོད་ཀྱང་མིག་བཙུམས་པ་ན་གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྔོན་པོ་རྟོགས་ལ་སེར་པོ་མ་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་ཡང་དམིགས་རྐྱེན་གྱིས་འབྱེད་པ་མིན་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་རྣམས་ཚོགས་ནས་སྔོ་སེར་གཉིས་ཉེ་བར་ཡོད་ན། དེ་གཉིས་འཛིན་མི་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་ལ། གཟུགས་སྒྲ་གཉིས་ཉེ་བར་ཡོད་ཀྱང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་འཛིན་གྱི་སྒྲ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། གང་གི་དབང་གིས་དབང་ཤེས་ཀྱི་སྟེང་གི་ཡུལ་འཛིན་ནུས་རང་དབང་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་བདག་རྐྱེན་ནོ། །སོ་སོར་ཕྱེ་ན་གང་གི་དབང་གིས་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་འཛིན་ནུས་རང་དབང་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་ཏེ་དེས་གཞན་རྣམས་ལ་འགྲེའོ། །གསུམ་པ་དམིགས་རྐྱེན་ལ་མཚན་ཉིད་དང་། མཚན་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྣམ་ཤེས་དེའི་སྟེང་གི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པའི་ཆ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་དེ་རྣམ་ཤེས་དེའི་དམིགས་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད། དོན་རིགས་མངོན་སུམ་གྱི་སྟེང་གི་དོན་གྱི་རྣམ་པའི་ཆ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་དེ་དོན་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་ཤེས་བསྐྱེད་པའི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་ཤེས་ཙམ་གྱི། །དོན་བྱེད་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། །ཞེས་རང་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་ཤེས་བསྐྱེད་མི་ནུས་ན་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དངོས་པོ་ལ་བེམ་ཤེས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་ཕྱི་དོན་དང་ནང་དོན་གཉིས། དང་པོ་ནི། དོན་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན། གཉིས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན། ཤེས་པ་ནི་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དོན་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་དེ་ལ་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཟུགས་སོགས་དོན་ལྔ། ཡུལ་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་དབང་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་དང་། ཡིད་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་གཉིས་སོ། །འདི་དག་རགས་པ་དང་རྡུལ་ཕྲན་གང་ལ་འཇོག་ཅེ་ན། འདི་ལ་མཁས་པ་སྔ་མའི་བཤད་པའི་རྣམ་གྲངས་དགོད་པ་དང་། འཐད་པའི་ཕྱོགས་ངོས་བཟུང་བ་དང་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག ཕྱི་དོན་དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མེད་དང་། དེས་བརྩམས་པའི་རགས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་རྣམ་པ་གཏོད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པས་རྣམ་པ་གཏོད་ནུས་པས་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་དེ་དག་གང་གིས་ན། །རགས་པར་སྣང་བ་དེ་འདྲར་བྱེད། །ཅེས་དབང་ཤེས་ལ་རགས་པའི་རྣམ་པ་སྣང་བར་བསྟན་ཅིང་། རྣམ་པ་དེ་རགས་པས་གཏད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དབང་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཆོས་ཅན། རགས་པ་ཡིན་ཏེ། དབང་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བས་རགས་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། བློ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་ངོ་བོའི་ཕྱིར། །དོན་དམཾ་སྣ་ཚོགས་ངོ་བོ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཡང་ཁ་ཅིག རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་དབང་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། ལག་སོགས་གཡོན་ཐམས་ཅད་དག །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་རགས་པ་ཡན་ལག་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་བཀག་ཅིང་རྒྱན་གྱིས་ཀྱང་ཡན་ལག་རྣམས་དོན་དམ་པ་དང་། ཡན་ལག་ཅན་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན་ན། ཁྱད་པར་ཅན་མིན་གཞན་ཡོད་ནི། །སྒྲུབ་ན་གྲུབ་པ་སྒྲུབ་པ་ཉིད། །ཅེས་རགས་པ་ཡན་ལག་ཅན་སྒྲོ་བཏགས་ཀུན་རྫོབ་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དེས་དབང་ཤེས་ལ་རགས་པའི་རྣམ་པ་གཏད་པ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་དེ་དག་གང་གིས་ན། །རགས་པར་སྣང་བ་དེ་འདྲར་བྱེད། །ཅེས་དབང་ཤེས་ལ་རགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཡང་མཁས་པ་ཁ་ཅིག རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཅིང་། དེས་དབང་ཤེས་ལ་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྣམ་པ་གཏད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་གཞན་དང་འདབ་མ་འབྲེལ་བར་སོ་སོར་གནས་པའི་རྡུལ་ཕྲན་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཏོད་མི་ནུས་པས་ཁྱད་པར་ཅན་མིན་ལ། རྡུལ་ཕྲན་གཞན་དང་འདབས་འབྲེལ་དུ་གནས་པ་ན་རང་གི་སྐད་ཅིག་སྔ་མས་ཉེར་ལེན་དང་། རྡུལ་ཕྲན་གཞན་གྱི་སྐད་ཅིག་སྔ་མས་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱས་ནས་དབང་ཤེས་ལ་རྣམ་པ་གཏོད་ནུས་པའི་རྡུལ་ཕྲན་དུ་སྐྱེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེས་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྣམ་པ་གཏད་པས་དབང་ཤེས་ལ་རྡུལ་ཕྲན་སོ་སོའི་རྣམ་པ་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་རགས་པའི་རྣམ་པ་སྣང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རགས་པ་ནི་རྗེས་ཀྱི་རྟོག་པས་སྤུ་རིས་མ་ཟིན་པས་ལིང་བོ་གཅིག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། རྡུལ་ཕྲན་ལས་མ་གཏོགས་པའི་རགས་པ་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་ལས་མ་གཏོགས་པའི་རགས་པ་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་ཡང་ཡང་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་ཕྲན་ལ་ཡང་རིགས་མཐུན་གྱི་ཟླ་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲན་ཡན་གར་བ་དང་། རིས་མཐུན་གྱི་ཟླ་དང་བཅས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པ་གཏོད་ནུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ལ་ཡང་། རིགས་མཐུན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་གཞན་དང་འདབས་འབྲེལ་དུ་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་གྱི་རིགས་མཐུན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་ཇི་ཙམ་ཚོགས་པས་རང་འཛིན་དབང་ཤེས་བསྐྱེད་ནུས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མེད་རེ་རེ་བཞིན་དུ་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དབང་ཤེས་ལ་རྣམ་པ་གཏོད་ནུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་རྡུལ་ཕྲན་ཡིན་ཀྱང་། རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་དགོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅན་མིན་པའི་རྡུལ་ཕྲན་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་མིན་པ་འདི་ལ་དགོངས་ནས། མདོ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ནི་བསགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། དེ་དོན་དུ་མས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། །རང་དོན་སྤྱི་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཞེས་དང་། དེ་རྫས་དུ་མས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ན་རང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྤྱིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཐ་དད་པ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་རྟོགས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། དབྱིག་གཉེན་གྱིས། འདི་དག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་གྱི་རྫས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་རྟེན་དང་དམིགས་པ་ནི་བསགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་དབང་ཡུལ་དེ་ཕྱིར་རྡུལ་ཕྲན་མིན། །ཞེས་དང་། ཤེས་ཏེ་གཅིག་ལ་ངེས་མིན་ཕྱིར། །ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དོན་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཅིང་། ཁྱད་པར་ཅན་མིན་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲན་ཇི་སྙེད་འདུས་ཀྱང་དབང་ཤེས་བསྐྱེད་མི་ནུས་པ་ལ་འཇོག་གི་རྡུལ་ཕྲན་རེ་རེ་བ་ཁོ་ནར་ནི་མ་ངེས་སོ། །རྡུལ་ཕྲན་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་ཀྱང་དབང་ཤེས་ལ་རགས་པའི་རྣམ་པ་གཏད་པ་ཡིན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྣམ་པ་གཏད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་ཤེས་ལ་རགས་པའི་རྣམ་པ་སྣང་ཞིང་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྣམ་པ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རགས་པ་རྟོག་པས་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཤེས་ལ་སྣང་བ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་ན། ཤིན་ཏུ་བདེན་མོད་ཀྱི་རགས་པའི་རྣམ་པ་དང་རགས་པ་དོན་མི་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་མ་ནི་གཟུང་རྣམ་ཡིན་ཅིང་། ཕྱི་མ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ། རང་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ། རྩོད་པ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་དང་དབྱེ་བ་ལ་དཔྱད་པ། རྐྱེན་གསུམ་ལ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་ཁ་ཅིག ཡིད་མངོན་གྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པའི་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ། དབྱེ་ན་དོན་རིག་ཡིད་མངོན་དང་། རང་རིག་ཡིད་མངོན་གཉིས། མཚན་ཉིད་རིམ་བཞིན། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པའི་མ་འཁྲུལ་བའི་གཞན་རིག་གི་ཤེས་པ་དང་། རང་རིག་གི་ཤེས་པ། དང་པོ་ལ་དབྱེ་ན་གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་སོགས་ལྔ། གཉིས་པ་ལ་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་དང་། ཡིད་མངོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་དོ། །དེ་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཡིད་མངོན་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཤེས་དང་མངོན་སུམ་གྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །མི་འཐད་དེ། སློབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། སློབ་པའི་དབང་མངོན་ཆོས་ཅན། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཡིན་པར་ཐལ། རྣལ་འབྱོར་པའི་ཤེས་པ་དང་མངོན་སུམ་གྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁས། དབང་མངོན་ཡིན་ན། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་ཐ་སྙད་དབང་པོས་བྱས། །ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པས་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། ཡིད་མངོན་ཡིན་ན། ཡིད་ཀྱང་དོན་དང་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་དངོས་སུ་བསྟན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། རང་ལུགས་ནི། ཡིད་མངོན་གྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དང་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་དངོས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་གཟུང་དོན་ཅན་གྱི་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ། དབྱེ་ན་གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་སོགས་ལྔའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་རྐྱེན། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན། དམིགས་རྐྱེན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་རྐྱེན་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡིད་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་དུ་འདོད་པ་ལྟར་ན། ཉིན་ཡིད་ལ་འདོད་དེ། ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡིད་ལས་བྱུང་བའོ་ཞེས་དང་། བསྡུ་བ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡིད་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་དང་། ཐེག་བསྡུས་ལས། ལྔ་པོ་དག་དང་འདྲ་བ་དང་། །ཞེས་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་རེ་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དགོས་པས་དེ་ནི་ཉོན་ཡིད་ལས་འོས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཞེད་དོ། །རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་ཏུ་འདོད་པ་ལྟར་ན། ཚོགས་དྲུག་པོ་དེ་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དྲུག་པའི་རྟེན་ནི་རབ་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་དྲུག་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་ལ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་གཅིག་ཏུ་བཞག་ནས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་མངོན་པ་གོང་འོག་ལས། འགགས་མ་ཐག་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི་བཤད་ཟིན་ཅིང་། ཚོགས་བདུན་དུ་འདོད་པ་ལྟར་ན་ཡང་། ཉོན་ཡིད་མེད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་འདོད་དགོས་ཏེ། གཞན་དུ་ན། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་མེད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་དགོངས་ནས་ཀུན་བཏུས་སུ། ཡིད་ལ་ཉོན་ཡིད་དང་། དྲུག་པོ་འགགས་མ་ཐག་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དབང་ཤེས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་ཚེ་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཡིད་མངོན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མངོན་ཡིན་ན། དོན་རིག་ཡིད་མངོན་ཡིན་དགོས་ཞིང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་དོན་རིག་ཡིད་མངོན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་། བདག་རྐྱེན་གཉིས་རྫས་གཅིག་པ་གང་ཞིག དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དེ་དབང་ཤེས་ཉིད་དུ་རྣམ་འགྲེལ་ངེས་གཉིས་ཆར་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཡིད་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་དབང་ཤེས་དེ་ཡིད་མངོན་ཡུལ་འཛིན་ནུས་སུ་བསྐྱེད་པའི་ཆ་ནས་དེའི་བདག་རྐྱེན་དང་། མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཏུ་བསྐྱེད་པའི་ཆ་ནས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དུ་འཇོག་སྟེ། རྣམ་ངེས་ལས། དབང་ཤེས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལས། །བྱུང་ཞིང་ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། དེ་ཕྱིར་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ཅན། །ཞེས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ངོས་བཟུང་ནས། དེའི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ངོས་ཟིན་ན་བདག་རྐྱེན་ངོས་ཟིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་བདག་རྐྱེན་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལས་མི་སྐྱེ་བའི་ཚེ་ཡིད་མངོན་མི་སྐྱེ་ཞིང་། དབང་མངོན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་ཚེ་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ཕན་ཆད་དང་གྲངས་མཉམ་པར་ཡིད་མངོན་ཡང་སྐྱེ་བས་དེའི་ཚེ་ཡིད་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་ནི་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་གཟུང་དོན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡིད་མངོན་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་དུས་སུ་འདས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐད་ཅིག་ཉིད་ཕྱིར་འདས་པ་ཡི། །དོན་མཐོང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་གཟུང་དོན་གྱི་རིགས་འདྲ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་དེ་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་གཉིས་ཀའི་གཟུང་དོན་ཡིན་ཏེ། དེས་དམིགས་རྐྱེན་དང་། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོས་བདག་རྐྱེན་དང་། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་བྱས་པ་ལས་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་སྐྱེ། ཡང་དེས་དམིགས་རྐྱེན་དང་། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་དུས་མཉམ་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པས་བདག་རྐྱེན་བྱས་པ་ལས། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོར། ཡིད་ཀྱང་དོན་དང་ཞེས་དང་། རྣམ་ངེས་ལས། དེ་དོན་དེ་མ་ཐག །འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱང་ངོ་། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་ཡིད་ནི་ཡུལ་གཞན་ཉིད་འཛིན་བྱེད་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་རང་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། སྐྱེ་བའི་ཚུལ། དེ་ཚད་མར་སྒྲུབ་པ། སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་ལ་དཔྱད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། དབང་མངོན་ལྔ་འགགས་པའི་རྗེས་སུ་ཡིད་མངོན་ལྔ་ཅིག་ཆར་སྐྱེའམ་མི་སྐྱེ། མི་སྐྱེ་ན་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ལས་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་མི་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་། སྐྱེ་ན་གང་ཟག་གཅིག་རྒྱུད་དུ་མར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་སྐྱེ་ཡང་གང་ཟག་གཅིག་རྒྱུད་དུ་མར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ། ནང་དུ་རང་རིག་གི་རྒྱུན་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ན་དབང་མངོན་ལྔ་དང་རྟོག་པ་ཅིག་ཆར་སྐྱེ་བའི་ཚེ་གང་ཟག་གཅིག་རྒྱུད་དུ་མར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་དོ། །འོ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་རེ་རེ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། ཁ་ནང་བལྟས་ལ་རང་རིག་གི་རྒྱུན་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དེ་ཚད་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་བདེན་པ་ལ་ཤེས་པ་མ་འཁྲུལ་བས་བཟུང་བའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་མངོན་སུམ་གཞན་བཞིན་དུ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པ་འདྲེན་མི་ནུས་ཏེ་རྒྱུན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་མི་བྱེད་དེ། དཔེར་ན་དབང་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡིན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་ཡུལ་གྱི་ཐ་སྙད་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་རྒྱ་གར་མཁས་པའི་བཤད་པའི་རྣམ་གྲངས་འགོད། འཐད་པའི་ཕྱོགས་ངོས་བཟུང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། རྒྱན་གྱིས། གོམས་ལས་མདུན་ན་གནས་པ་ལ། །འདི་འོ་ཞེས་སོགས་ཤེས་པ་གང་། །མངོན་དུ་བྱེད་ཕྱིར་དེ་ལ་ནི། །ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་ཡིད་མངོན་ནི་གོམས་པའི་དབང་གིས་མདུན་ན་གནས་པ་ལ་འདིའོ་སྙམ་པའི་བློ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་། ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། གསལ་བར་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལྡན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བའི་ཚུལ་ནི་དང་པོར་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག དེ་ནས་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག དེ་ནས་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་སྐྱེ་བ་སོགས་འགོ་དབང་མངོན་གྱིས་འཛིན་ཅིང་། མཇུག་ཡིད་མངོན་གྱིས་བརྟུལ་ལོ་ཞེས་བཞེད། ཁ་ཅིག་རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། འདི་རྒྱན་གྱི་བཞེད་པར་བཀོད་པ་མི་འཐད་དེ། རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པར་མ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་སྐྱོན་དུ་མི་འཇུག་སྟེ། བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་ལས་རྒྱན་གྱི་བཞེད་པར་གསུངས་པ་དེ་བཀོད་པ་ཡིན་གྱི། འགྲེལ་པར་བཤད་པ་བཀོད་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མཆོག་གིས་དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་རྫོགས་པའི་མཇུག་ཏུ་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། སྔ་རོལ་དུ་མིན་ཏེ། མིག་གཟུགས་ལ་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མིག་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་མིག་ཤེས་ཀྱི་མཚན་གཞི་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བཞེད་དེ། ཆོས་མཆོག་ཆུང་བ་ལས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མིག་གི་བྱ་བ་འདས་པའི་ཚེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །མིག་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚེ་གཟུགས་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་མིག་ལ་བརྟེན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་མིན་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགའ་ཡང་མིག་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ལུང་ཚད་མ་ཁོ་ནས་གྲུབ་ཀྱི་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་མ་གྲུབ་པར་བཞེད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཚད་མ་གཞན་བཙལ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་མངོན་སུམ་གྱི་དབྱེ་བར་བཀོད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཡོད་ན་དེའི་མཚན་ཉིད་འདིའོ་ཞེས་མདོ་མཛད་པས་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཁས་བླངས་པ་ལ་རྩོད་པ་བྱས་པ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མིག་དང་ཡིད་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཙམ་ཞིག་འདིའི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོས། དང་པོར་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་སྐྱེ་ཞིང་དེའི་རྗེས་སུ་དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་དུ་དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་གྲངས་མཉམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ལ། དབང་མངོན་དེ་རང་གི་རིགས་འདྲ་སྔ་མ་ལས་བྱུང་བས་རྒྱུན་ཡོད་ཅིང་། ཡིད་མངོན་དེ་རང་གི་རིགས་འདྲ་སྔ་མ་ལས་མ་བྱུང་བར་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དབང་མངོན་ལས་བྱུང་བས་རྒྱུན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་དེའི་ཚེ་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་ལ་དོན་རིག་གི་འགྲོས་གཉིས། ནང་བལྟས་ལ་རང་རིག་གི་འགྲོས་གཅིག་སྟེ། མངོན་སུམ་གྱི་འགྲོས་གསུམ་པར་བཞེད་དོ། །དེ་ལྟར་ལུགས་གསུམ་ལས་རྒྱན་གྱི་ཡིད་མངོན་གྱི་ངོ་བོའི་འདོད་ཚུལ་མི་འཐད་དེ། ཡིད་མངོན་དེས་ཡུལ་མདུན་ན་གནས་པ་མངོན་དུ་བྱེད། དབང་མངོན་གྱིས་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ན། ཡུལ་མདུན་ན་གནས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་དོན་དེ་ཡུལ་སྣང་བ་ལ་བྱེད་དམ། ཡུལ་ངེས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ལ་བྱེད། དང་པོ་ལྟར། རྣམ་མེད་རྗེན་ཆར་དུ་སྣང་བ་ལ་བྱེད་ན་མདོ་སྡེ་པས་བཀག་ཅིང་། ཡུལ་གྱིས་གཏད་པའི་རྣམ་པ་སྣང་བ་ལ་བྱེད་ན། དབང་མངོན་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཡུལ་གྱིས་གཏད་པའི་རྣམ་པ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན་ཡིད་མངོན་ཆོས་ཅན། རྟོག་པར་ཐལ། ཡུལ་ངེས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དབང་མངོན་དང་། ཡིད་མངོན་གྲངས་མཉམ་སྤེལ་ནས་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་འཐད་དེ། གྲངས་མཉམ་ཞིང་རྒྱུན་མེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་ངེས་དཀའ་སླ་དང་། ཡུལ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་ནུས་མི་ནུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའི་རྐྱེན་གསུམ་པོ་དེས་རང་འབྲས་དབང་མངོན་དངོས་སུ་བསྐྱེད། དེ་དང་དུས་མཉམ་པའི་དབང་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་པོ་དེས་རང་འབྲས་དབང་མངོན་དངོས་སུ་མི་སྐྱེད་པའི་ཁྱད་པར་འཐད་པར་ཐལ། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་འཇུག་ཐོག་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཡིད་མངོན་སྐྱེ། དབང་མངོན་མི་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་འཐད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་རང་འབྲས་དབང་མངོན་གྱི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། མ་ཚང་མེད་རྒྱུ་དེ་ལ་ནི། །འབྲས་བུ་གང་གིས་བཟློག་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ལ་ངོ་བོ་མི་འཐད་པ་དང་། སྐྱེ་ཚུལ་མི་འཐད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཡིད་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་དང་། སྐྱེ་ཚུལ་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་མི་གྲུབ་པར་ཐལ། ཡིད་མངོན་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་མི་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དེ་དག་ཀྱང་ལུང་ཚད་མ་ཁོ་ནས་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། རྐྱེན་གསུམ་ལུང་ཚད་མས་གྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང་། ཡིད་མངོན་རྒྱུན་མཐར་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པའི་ལུང་རྣམ་དག་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་མུ་སྟེགས་རྣ་བ་མ་ཕུག་པའི་ངོར་ཡིད་མངོན་ཚད་མས་མི་གྲུབ་པར་ཐལ། དེའི་ངོར་དེ་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་ཀྱང་མི་གྲུབ། ལུང་ཚད་མས་ཀྱང་མི་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། རྟགས་དང་པོ་ཁས། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། དེས་ཡིད་མངོན་སྟོན་པའི་ལུང་རྣམས་ལུང་ཚད་མར་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་མར་མེའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་འཛིན་པའི་ཡིད་མངོན་ཁོ་ན་སྐྱེས་ནས་དབང་མངོན་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན་ནམ། དེ་གཉིས་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ། དེ་འཛིན་པའི་དབང་མངོན་རྫོགས་པའི་མཐར་ཡིད་མངོན་སྐྱེ་བ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་མི་འཐད་དེ། འདི་ལྟར་རྟགས་མེད་བྱིས་པ་ཡི། །སྐྱེས་བོས་ཕྱིས་འབྱུང་བ་དང་ནི། །འབྲེལ་མེད་མར་མེ་ལ་སོགས་ཀྱི། །འཇིག་པ་མཐོང་བས་ཡོངས་གཅོད་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། མར་མེའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མའི་དུས་སུ་དེའི་རྐྱེན་གསུམ་ཚང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན། མར་མེ་དང་། དེ་འཛིན་དབང་མངོན་རྒྱུན་འགག་པར་འགྱུར་བའི་མར་མེ་འཛིན་པའི་དབང་མངོན་ཡིན་ན། རང་གི་རྒྱུན་འགགས་པའི་མཐར་ཡིད་མངོན་མི་སྐྱེ་བས་ཁྱབ་པར་ཐལ། ཁས་བླངས་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་རྫོགས་པའི་མཐར་ཡིད་མངོན་སྐྱེ་བ་དང་འགལ་ལོ། །གསུམ་པ་ལྟར་ན་མིག་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གཟུགས་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མིག་ཤེས་སུ་འདོད་པ་དང་འགལ་ལོ། །བཞི་པ་ལྟར་ན། མར་མེའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་འཛིན་པའི་ཡིད་མངོན་ཆོས་ཅན། མར་མེའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་གཟུང་དོན་ཡིན་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱི་གཟུང་དོན་ཡོད། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཁྱོད་ཀྱི་གཟུང་དོན་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཁྱོད་དང་དེའི་བར་མར་མེའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་འཛིན་པའི་དབང་མངོན་གྱིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། རྗེས་འབྲང་ཁ་ཅིག སྐྱོན་དེ་སྤོང་བར་འདོད་ནས་ཡིད་མངོན་རྒྱུན་མཐར་སྐྱེ་བ་དེ་དམིགས་རྐྱེན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་འཛིན་པའི་ཡིད་མངོན་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲའོ། །མི་འཐད་དེ། དམིགས་རྐྱེན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དབང་མངོན་རྒྱུན་རྫོགས་པའི་མཐར་ཡིད་མངོན་སྐྱེ། རྒྱུན་མ་རྫོགས་པའི་ཚེ་ཡིད་མངོན་མི་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ན་རྒྱུན་མ་རྫོགས་པའི་ཚེ་ཡིད་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་མ་ཚང་བར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚང་ཡང་དབང་མངོན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བས་དེ་སྐྱེ་བའི་གེགས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མི་འཐད་དེ། ཡིད་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་ནི་དེའི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་ལ་དངོས་རྒྱུས་དངོས་འབྲས་བསྐྱེད་པ་ལ་སུས་ཀྱང་གེགས་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ན་དེའི་ཚེ་དབང་མངོན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བ་དེས་སྤྱིར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་མིག་ཤེས་ལ་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཚེ་འདི་ནི་གཟུགས་སོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཐལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། དེས་ཡིད་རྟོག་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་མི་ནུས་ན། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་ཇི་ལྟར་ནུས་ཏེ་མི་ནུས་སོ། །གཞན་ཡང་ལོང་བའི་རྒྱུད་ལ་གཟུགས་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཡིད་མངོན་ཡོད་པར་ཐལ་ཏེ། གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་ཞིང་། གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་འགགས་པའི་རྗེས་སུ་གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཕྱིར་ལོང་བས་མཐོང་བ་མིན་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ། །ཁ་ཅིག་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་དེ་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པས་ཡིད་མངོན་དང་། བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལས་སྐྱེས་པས་དབང་མངོན་ཡིན་པས་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་འབྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། ཟླ་བ་གཉིས་སྣང་གི་དབང་ཤེས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་དེ་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པས་ཡིད་ཤེས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པའི་འཁོར་གྱི་ཚོར་བ་དེས་སེམས་ཚོར་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ལུས་ཚོར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མིག་དང་ཡིད་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེས་དང་། ཚད་མ་མདོར། ཡིད་ཀྱང་དོན་དང་ཞེས་དང་། དེའི་འགྲེལ་བར། ཡིད་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ཤིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རྣམ་པས་འཇུག་པ་སྟེ། རྟོག་པ་མེད་པ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་དང་། དེའི་དོན་རྣམ་ངེས་ལས། དབང་ཤེས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལས། །བྱུང་ཞིང་དེ་དོན་དེ་མ་ཐག །འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། སྐྱེ་ཚུལ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། མངོན་སུམ་སོགས་ཀྱི་འགྲོས་བརྩི་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་དུས་མཉམ་པའམ་སྔ་རོལ་དུ་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་མངོན་ཡིན་ན། རང་གི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དབང་མངོན་ལས་འབྱུང་དགོས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་རྗེས་སུ་བྱུང་ཞིང་དེ་ལ་ཡང་དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་རྫོགས་པའི་མཐར་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་མཆོག་ལ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་གནས་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་མ་རྫོགས་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་རྒྱན་ལྟར་སྤེལ་མར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་དུས་མཉམ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་ཚུལ་ནི་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོས་བདག་རྐྱེན་དང་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་བྱས། དེ་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཕྱི་དོན་གྱིས་དམིགས་རྐྱེན་བྱས་ནས་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་དང་དུས་མཉམ་པར་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོར་རྫས་ལོགས་སུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ་དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་མ་རྫོགས་པར་གྲངས་མཉམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེའི་ཚེ་མངོན་སུམ་གྱི་འགྲོས་བརྩི་ན་འགྲོས་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཕྱིར་བལྟས་ལ་དབང་མངོན་དང་། ཡིད་མངོན་གྱི་འགྲོས་གཉིས། ནང་བལྟས་ལ་དེ་གཉིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་འགྲོས་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དམིགས་རྐྱེན་གྱི་འགྲོས་ལྔར་འགྱུར་ཏེ། རྐྱེན་གསུམ་ཚན་པ་ལྔ་ཅིག་ཆར་དུ་ཡོད་པའི་ཚེ་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལྔ་དང་། ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལྔ་སྟེ་བཅུ་སྐྱེ་ཡང་གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་དང་། གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་གཉིས་དམིགས་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་གཟུགས་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཚེ་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་འགྲོས་བསྣན་ན་བདུན་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་བྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་ངེས་གཞན་ངེས་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་ལ། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་རྩོད་པ་སྤོང་བ། འབྲེལ་བྱེད་གཞན་གྱི་རྩོད་པ་སྤོང་བ། བོད་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་སྤོང་བ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། སྔར་མྱོང་བ་ནི་འཛིན་པ་ན། །ཞེས་སོགས་ཏེ། གཞུང་དོན་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། རྒྱན་ལ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གནོད་དེ། ཡིད་མངོན་གྱིས་ཡུལ་ངེས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་ཅིང་སྤེལ་མར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མཆོག་ལ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གནོད་དེ། དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་མ་རྫོགས་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི་རྒྱུན་རྫོགས་པའི་མཐར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། མིག་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚེ་གཟུགས་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་ཤེས་མ་ཡིན་ན། མིག་ཤེས་ཀྱི་མཚན་གཞི་མི་རྙེད་པར་ཐལ་བས་མི་གནོད་དེ། གཞན་དུ་ན་ཡིད་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་གཟུགས་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིད་མངོན་མ་ཡིན་ན། ཡིད་མངོན་གྱི་མཚན་གཞི་མི་རྙེད་པར་ཐལ་བར་མཚུངས་ཤིང་མིག་ཤེས་ལ་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཚེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ལ། འགྲོས་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ་སྤོང་བ། རིགས་མཐུན་གྱི་ཤེས་པ་དུ་མ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་མི་འཐད་པ་སྤོང་བ། རྒྱུ་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་རིགས་མི་མཐུན་དུ་མ་ཅིག་ཆར་བསྐྱེད་པར་ཐལ་བ་སྤོང་བ། ངེས་ཤེས་འདྲེན་མི་འདྲེན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་པ་སྤོང་བ་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། ཉ་དབོན་པོ་ན་རེ། འགྲོས་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་མི་འཐད་དེ། ཕྱིར་བལྟས་ལ་དོན་རིག་གི་འགྲོས་གཉིས་ཡོད་པ་ལྟར་ནང་ལྟས་ལ་དེ་གཉིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་གི་འགྲོས་གཉིས་ཏེ་ཡང་ན་འགྲོས་བཞིར་འགྱུར་ཞིང་། ནང་བལྟས་ལ་དེ་གཉིས་རང་རིག་ཏུ་གཅིག་པ་ལྟར། ཕྱིར་བལྟས་ལ་ཡང་དེ་གཉིས་དོན་རིག་ཏུ་གཅིག་པས་ཡང་ན་འགྲོས་གཉིས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འོ་ན་མངོན་སུམ་ལ་བཞིར་དབྱེ་བ་ཡང་མི་འཐད་པ་ཐལ། དབང་ཡིད། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གསུམ་དེ་གསུམ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་གསུམ་སྟེ་ཡང་ན་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། དེ་གསུམ་རང་རིག་ཏུ་གཅིག་ན་སྔ་མ་གསུམ་དོན་རིག་ཏུ་གཅིག་པས་ཡང་ན་འགྲོས་གཉིས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་ཚུར་མཐོང་ལ་དེའི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མ་གཏོག་པའི་མངོན་སུམ་ལེའུར་བཤད་པའི་མངོན་སུམ་གསུམ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བས་མངོན་སུམ་བཞིའི་ནང་ནས་མངོན་སུམ་གསུམ་གྱི་འགྲོས་ཚང་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་སྤྱིར་འགྲོས་གསུམ་དུ་མ་ངེས་ཏེ། དམིགས་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་འགྲོས་བརྩི་ན་ལྔ་དང་བདུན་དུ་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་ཤེས་པ་རིགས་མཐུན་དུ་མ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་གཉིས་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་དང་། ཡིད་དབང་ལས་སྐྱེས་པས་རིགས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རིགས་མཐུན་དུ་མ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡིད་མངོན་ལྔ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་རེ་རེ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། ལུང་དོན་ནི། གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དུ་མ་རྒྱུན་ལྡན་ཅིག་ཆར་དུ་མི་སྐྱེ་བའི་དོན་ཡིན་ཅིང་། ཡིད་མངོན་ལ་རྒྱུན་མེད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོས་དབང་མངོན་གཉིས་པ་དང་། ཡིད་མངོན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་གཉིས་ཅིག་ཆར་དུ་བསྐྱེད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེ་གཉིས་རིགས་མི་མཐུན་ཡིན་པ་གང་ཞིག འབྲས་བུ་རིགས་མི་མཐུན་པ་རྒྱུ་གཅིག་ལས་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། ཡིད་བློ་རྟོག་པ་གཅིག་གིས་རྟོག་མེད་ཀྱི་དབང་བློ་དང་། ཡིད་བློ་རྟོག་པ་གཉིས་ཀའི་ཉེར་ལེན་བྱེད་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ཕན་ཆད་དུ་དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་གྲངས་མཉམ་དུ་སྐྱེ་ན་དེ་གཉིས་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་ནུས་མི་ནུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་དུ་རིགས་གཏེར་ལས། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལས་དབང་སྐྱེ། །དེས་ན་དབང་ཤེས་རྒྱུན་བཅས་ཡིན། །ཡིད་དབང་ལས་ནི་ཡིད་དབང་མིན། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་དེ་རྒྱུན་མེད། །ཅེས་དང་། དེའི་རང་འགྲེལ་ལས། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐད་ཅིག་སྔ་མ་ལས་གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བས་མུ་སྟེགས་པའི་རྒྱུན་ལྟ་བུ་རྟག་པ་མེད་ཀྱང་རིགས་འདྲ་སྐྱེ་བ་བར་མ་ཆད་པའི་རྒྱུན་ཡོད་ལ། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་དབང་ཤེས་སྔ་མ་འགགས་མ་ཐག་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་གཞན་ལས་གཞན་མི་སྐྱེ་བས་རྒྱུན་མེད་པའི་ཕྱིར། སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་མཚམས་སྦྱོར་མ་ནུས་པས་རང་ལས་ངེས་མ་ནུས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ལ་ཁ་ཅིག སྒྲ་ཇི་བཞིན་ཉིད་དུ་ཡིད་དབང་ལས་ཡིད་དབང་མི་སྐྱེ་བ་རིགས་གཏེར་གྱི་དགོངས་པར་བྱས་ནས་དེ་འགོག་པ་ནི་ཁས་བླངས་མེད་པའི་དགག་པ་ལ་དགའ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། ཡིད་དབང་ལས་ཡིད་དབང་མི་སྐྱེ་བ་རིགས་གཏེར་གྱི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག དེ་ཉིད་དགོངས་པར་བྱས་ནས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་ཡིད་དབང་ཡིན་ཅིང་དབང་ཤེས་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག ཡིད་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཡིད་དབང་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་མི་སྐྱེ་བ་དགོངས་པར་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དབང་མངོན་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མངོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག ཡིད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཡིད་དབང་ལས་ཡིད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཡིད་དབང་མི་སྐྱེ་བའི་དོན་དུ་འདོད་པ་ཡང་ཚིག་གི་དོན་ལ་མ་ཞུགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལས་དབང་སྐྱེ་ཞེས་པའི་དོན་ཡང་དབང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལས་དབང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་སྐྱེ་ཞེས་པ་ལ་སྦྱར་དགོས་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དགོངས་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། དབང་མངོན་ལ་རྒྱུན་ཡོད་དེ། དབང་མངོན་ལ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་རྫས་རྒྱུན་ལས་ལོགས་སུ་གྱུར་པའི་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་མངོན་ལ་རྒྱུན་མེད་དེ་ཡིད་མངོན་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་རྫས་རྒྱུན་ལས་ལོགས་སུ་གྱུར་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། ཡིད་མངོན་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུན་དེ་དབང་མངོན་གྱི་རྒྱུན་ཡིན་གྱི་ཡིད་མངོན་གྱི་རྒྱུན་མིན་པའི་ཕྱིར། སྔ་མའི་གཏན་ཚིགས་གྲུབ་སྟེ། ཡིད་མངོན་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་། བདག་རྐྱེན་གཉིས་རྫས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དབང་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་ལ་རྫས་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་གསུམ་སོ་སོར་ཡོད་ཅིང་། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་རྫས་རྒྱུན་དེ་དབང་མངོན་རང་གི་རྫས་རྒྱུན་ཡིན་པས་དབང་མངོན་ལ་རྒྱུན་ཡོད་ལ། ཡིད་མངོན་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་། དམིགས་རྐྱེན་གཉིས་ལ་རྫས་རྒྱུན་སོ་སོར་ཡོད་ཀྱང་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་། བདག་རྐྱེན་གཉིས་ལ་རྫས་རྒྱུན་སོ་སོར་མེད་ཅིང་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་གྱི་རྫས་རྒྱུན་དེ་ཡང་དབང་མངོན་གྱི་རྫས་རྒྱུན་ཡིན་གྱི་ཡིད་མངོན་རང་གི་རྫས་རྒྱུན་མིན་པས་རྒྱུན་མེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་དགོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་འདི་རྟོགས་པ་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏའི་རྗེས་སུ་ཁོ་བོ་ལས་གཞན་མ་བྱུང་ངོ་། །གསུམ་པ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ནི་ཚད་མ་མདོར། ཆགས་ལ་སོགས། །རང་རིག་རྟོག་པ་མེད་པ་ཅན། །ཞེས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པས་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། རྣམ་བཞག་ལ་དཔྱད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག རང་ཡུལ་གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་རིག་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་དང་། གཞན་དག་རང་གི་མྱོང་བྱ་གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་རིག་པའི་ཤེས་པ་ཞེ་ན། དང་པོ་ལ། འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཆོས་ཅན། མཚོན་བྱ་དེར་ཐལ། མཚན་ཉིད་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཡིན་ན། རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་དགོས་པར་ཐལ་ལོ། །གཉིས་ཀ་ལ་རང་ལས་རྒྱང་ཆད་ལྟར་དུ་སྣང་བའི་གཟུང་རྣམ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཆོས་ཅན། མཚན་ཉིད་དེར་ཐལ། མཚོན་བྱ་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་འདྲ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དེ་འདྲའི་གཟུང་རྣམ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་མྱོང་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡོད་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་མི་ནུས་ཏེ། རང་ཡུལ་རང་ལས་རྒྱང་ཆད་ལྟར་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་རང་གི་བདག་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རིག་པའི་ཤེས་པ་དང་། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་རང་གི་གཟུང་ཡུལ་རིག་པའི་ཤེས་པ་ཞེ་ན། དང་པོ་ལ་སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་ཆོས་ཅན། མཚོན་བྱ་དེར་ཐལ། མཚན་ཉིད་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་གི་བདག་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་གཟུང་རྣམ་རིག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། སྤྱིར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་བཟུང་ཡུལ་མེད་ཅིང་བྱེ་བྲག་རང་རིག་མངོན་སུམ་ལ་གཟུང་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག ཁ་ནང་ཁོ་ནར་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རྣམ་མཁྱེན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག ཁ་ནང་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་པ་ཞེ་ན། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་དྲན་པའི་དྲན་ཤེས་ཆོས་ཅན། མཚོན་བྱ་དེར་ཐལ། མཚན་ཉིད་དེའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ནི། རང་གི་ངོ་བོ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་འཛིན་རྣམ་མོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་ཀྱང་རང་ལྡོག་ནས་རང་རིག་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པས་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱོང་བ་གསལ་རིག་གི་ཆ་དེ་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་གཞི་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་པ་དང་། གཉིས་སྣང་མེད་པའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བློ་གཅིག་ཉིད་གཟུང་རྣམ་དང་། འཛིན་རྣམ་གཉིས་སུ་སྣང་བ་ན་གཟུང་བར་སྣང་བ་མྱོང་བྱ་དང་། འཛིན་པར་སྣང་བ་མྱོང་བྱེད་དུ་སྣང་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གཟུང་རྣམ་ལ་ལྟོས་པའི་རང་རིག་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། གཟུང་རྣམ་དང་། འཛིན་རྣམ་དང་། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྟོང་གི་ཤེས་པ་སོགས་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེང་གི་རང་གི་ངོ་བོ་མྱོང་ཙམ་དུ་སྐྱེས་པའི་ཆ་དེ་ཉིད་དོ། །གསུམ་པ་ལ། ཤེས་པ་ཡིན་ན་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པས་ཁྱབ་མ་ཁྱབ་དཔྱད། རང་རིག་དང་གཞན་རིག་འགལ་མི་འགལ་དཔྱད། རང་རིག་ལ་ཡུལ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། སྔ་རབས་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཉིས་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་ཙམ་གྱི་ཆ་དང་། ཡུལ་གཞན་རིག་པའི་ཆ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཛིན་རྣམ་ཡིན་པས་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་གཟུང་རྣམ་ཡིན་པས་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །འོ་ན་བྱེ་བྲག་པས། སངས་རྒྱས་པའི་ངོར་ཚོར་བ་བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རང་གི་ངོ་བོ་མི་རིག་པར་ཐལ། ཡུལ་གཞན་མི་རིག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་འདི་ལ། འདོད་ལན་འདེབས་རིགས་པར་ཐལ་བ་དང་། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་ཆོས་ཅན། སྔོན་པོ་མི་རིག་པར་ཐལ། རང་གི་ངོ་བོ་མི་རིག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་འདིར་རང་རིག་མེད་པར་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ཐལ་འགྱུར་ཡང་དག་མིན་པར་ཐལ། ཁས་བླངས་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣམ་ངེས་ལས། དམིགས་པ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ན། །དོན་མཐོང་རབ་ཏུ་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །ཞེས་དང་། འདིར། ཅི་སྟེ་རང་དངོས་མི་རིག་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་རིག །ཅེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །དར་ཊཱིཀ་པ་ན་རེ། ཤེས་པ་ཡིན་ན། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ན་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་གཟུང་རྣམ་དང་། འཛིན་རྣམ་དང་། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་གང་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དེ་ཆོས་ཅན། རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དེ་ཆོས་ཅན། རང་གི་ངོ་བོ་གཟུང་རྣམ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པར་ཐལ། ཁས་བླངས་གང་ཞིག རང་གི་ངོ་བོ་གཟུང་རྣམ་དང་རང་གི་ངོ་བོ་འཛིན་རྣམ་གཉིས་པོ་དེ་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་གང་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སྔར་ལྟར་རོ། །གསུམ་པ་ལྟར་ན་མི་འཐད་དེ། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་བ་ལ་གཞན་དག་ན་རེ། བུམ་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱི་གཟུང་རྣམ་དང་འཛིན་རྣམ་གཉིས་པོ་དེ་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་གང་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་པར་ཐལ། བུམ་པ་ཡོད་པ་གང་ཞིག ཁས་བླངས་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བུམ་པ་ཚད་མས་མ་དམིགས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་ཡང་དེ་གཉིས་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ་ཞེས་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་པ་ནི་མི་འཇུག་སྟེ། དེ་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ནས་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་ན། ཡུལ་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་གཉིས་གྲུབ་བདེ་རྫས་གཅིག་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག དེ་གཉིས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་རང་གི་ངོ་བོ་མ་གྲུབ་པ་གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་སྟེ། བུམ་འཛིན་རྟོགས་པ་དེ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་སྤྱི་སྐྱོན་ཙམ་དུ་སྣང་ངོ་། །དེས་ན་ལུགས་སྔ་མ་ལ་ཁས་བླངས་འགལ་བ་ཡོད་དེ། དེས་ན་གཞན་རིག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་རང་རིག་དེ་ཡིན་ན། རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་དགོས་པར་ཐལ། རང་གི་ངོ་བོ་གཟུང་རྣམ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་ན། རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱབ་སྟེ། དེའི་སྐབས་སུ་གཟུང་རྣམ་གཞལ་བྱར་བྱས་པའི་ཚད་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་གཅིག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ལ་ཤེས་པ་ཡིན་ན། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། མདོར། རྟོག་པའང་རང་རིག་ཉིད་དུ་འདོད། །དོན་ལ་མ་ཡིན་དེར་རྟོག་ཕྱིར། །ཞེས་དང་། འདིར་རང་གི་ངོ་བོ་སྒྲ་དོན་མིན། །དེ་ཕྱིར་དེ་ལ་ཀུན་མངོན་སུམ། །ཞེས་དང་། རྒྱན་ལས། རྣམ་ཤེས་བེམ་པོའི་རང་བཞིན་ལས། །བཟློག་པ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་སྟེ། །བེམ་མིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་འདིར་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་མཐའ་ཡས་ཏེ། ཚིག་མང་དུ་དོགས་ནས་མ་སྤྲོས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། རང་མྱོང་ཡིན་པ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་དགོད། རང་མྱོང་མ་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་ཏེ། དེའི་མྱང་བྱར་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་དེ་སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་གྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚུལ་གཉིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཀྱང་། །རང་རིག་ཕལ་ཆེར་གྲུབ་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། ཕྱིས་ཀྱི་དྲན་ཤེས་ཀྱི་རྟགས་ལས། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་ལ་རང་དུས་སུ་མྱོང་བྱེད་ཡོད་པར་གྲུབ་ཅིང་། མྱོང་བྱེད་རྫས་གཞན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དྲན་པ་ལས་ཀྱང་བདག་རིག་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། བདེ་བ་སོགས་ལ་མྱོང་བྱེད་རྫས་གཞན་པ་གཅིག་ཡོད་པར་ཐལ། དེ་ལ་མྱོང་བྱེད་ཡོད། དེས་རང་གི་ངོ་བོ་དེ་མ་མྱོང་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རང་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཤེས་པ་རྫས་གཞན་པས་མྱོང་བ་ཡིན་ནམ། ཕྱིས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་རྫས་གཞན་པས་མྱོང་བ་ཡིན་དང་པོ་ལྟར་ན། དོན་གང་ཉེ་བས་བློ་དང་ནི། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་རིགས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། རིམ་གྱིས་འཛིན་ན་དེ་མྱོང་བ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་རིགས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་མིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཤེས་པ་མིན་པར་ཐལ་ལོ། །གལ་ཏེ་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དེ་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་ཤིང་། བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་དེ་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་ལ་རྟོག་པ་ཡིན། ནང་བལྟས་ལ་རང་རིག་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། རྟོག་པ་ཡིན་ན། ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པ་མིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྟོག་པའང་རང་རིག་ཉིད་དུ་འདོད། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་ལ་ཕྱོགས་བཤད་དུ་མ་སོང་བའི་འབྲུ་སྣོན་མཛོད། ཁ་ཅིག རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཆོས་ཅན། རྫས་སུ་གྲུབ་པར་ཐལ། ཁྱོད་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་ཤེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་འདོད་ལན་ཐེབས་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །ཡང་རྟོག་པ་ཆོས་ཅན། རྟོག་པ་དེ་ཁྱོད་ལ་གསལ་བར་སྣང་བ་དང་། ཁྱོད་ཀྱི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པར་ཐལ། ཁྱོད་རྟོག་པ་ལ་མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཆོས་ཅན། ཕྱི་དོན་ཡིན་པར་ཐལ། སྒྲ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་གི་གཞལ་བྱར་གྱུར་པའི་རང་མཚན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། ཡང་སྒྲ་རྟག་འཛིན་རྟོགས་པ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་རྟག་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་ཚད་མར་ཐལ། དེ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཁྱོད་ཀྱི་འཇུག་ཡུལ་དུ་ཐལ། འདོད་པ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ལོག་ཤེས་མིན་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། འདི་དག་གི་ལན་ལ་ཁོ་བོ་ནི། རྟོག་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་ཀྱང་སྤྱིར་རྟོག་པ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ཏེ། རྟོག་པ་ལ་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། རྟོག་པ་ཆོས་ཅན། རྟོག་པ་དེ་ཁྱོད་ལ་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་སྲིད་པར་ཐལ། ཁྱོད་རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཆོས་ཅན། རྟོག་པ་དེ་ཁྱོད་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་མིན་པར་ཐལ། རྟོག་པ་དེ་ཁྱོད་ལ་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁྱོད་རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཆོས་ཅན་སྐྱོན་ཅན་ཏེ། བུམ་པ་དེ་རང་འབྲས་བསྐྱེད་བྱེད་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན། མ་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་ཞིང་། ཡིན་ན། རང་འབྲས་ཆོས་ཅན། བུམ་པ་དེ་ཁྱོད་བསྐྱེད་བྱེད་མིན་པར་ཐལ། བུམ་པ་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུན་མིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བུམ་པ་མེད་ན་ཁྱོད་མེད་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་མཚུངས་སོ། །རང་གི་ངོ་བོ་ལ་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན། རང་གི་ངོ་བོ་དེ་རང་གི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པས་ནི་མ་ཁྱབ་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་ན་རང་གི་ངོ་བོ་དེ་རང་གི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་དེ་སྒྲ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་གི་གཞལ་བྱར་ཁས་ལེན་ཡང་མི་དགོས་ཏེ། དེ་དེ་ལ་མངོན་སུམ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་ཁ་ཅིག དེ་གཉིས་མི་འགལ་ཏེ། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་དང་། སྔོན་པོ་ལ་གཞན་རིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཤེས་པ་ཡིན་ན། རང་རིག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འོ་ན་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་། དོན་རིག་མངོན་སུམ་ཡང་མི་འགལ་བར་ཐལ། སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་། སྔོན་པོ་ལ་དོན་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ནི་དེ་གཉིས་འགལ་ཏེ། ཆོས་གཅིག་ལ་གཞན་རིག་གི་ཤེས་པ་ཡིན་ན། གཞན་རིག་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་ཅིང་། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་ཡིན་ན། རང་རིག་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་དབང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གཉིས་པོ་དེ་གང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་ཡུལ་རང་ལས་རྫས་གཞན་པ་ཡོད་པས་དོན་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་གྱི་རང་རིག་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་དེ་གཉིས་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་ཡུལ་རང་ལས་རྫས་གཞན་མེད་པས་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་ཁས་ལེན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་མངོན་སུམ་གཉིས་སུ་ངེས་པ་དང་། དམིགས་བརྟག་ལས། དབང་མངོན་གྱི་རྐྱེན་གསུམ་སེམས་ཙམ་རང་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ངོས་བཟུང་མཛད་པ་མི་འགལ་ཤིང་། ཚད་འབྲས་གཉིས་པར་དབང་ཤེས་ཀྱི་ཚད་འབྲས་ལ་ཡང་རང་རིག་འབྲས་བུར་བཞག་པ་རྣམས་དོན་གཅིག་ཏུ་འདུས་པ་འབྱུང་ངོ་། །གསུམ་པ་ནི། ཁ་ཅིག་རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། རང་རིག་ལ་ཡུལ་མེད་པར་བཤད་པ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་དགོངས་པར་བྱས་ནས་རང་རིག་མངོན་སུམ་ལ་ཡུལ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ནི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་དགོངས་པ་མིན་ཏེ། རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་དྲངས་པའི་ངེས་ཤེས་དེས་རང་རིག་མངོན་སུམ་འཇུག་ཡུལ་ལ་མི་བསླུ་བར་ངེས་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རྟོག་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་འཇོག་ཀྱང་། རྟོག་པ་དེ་རྟོག་པའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་རྟོག་པ་རང་རིག་མངོན་སུམ་དུ་སོང་བའི་ཡུལ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་རྟོག་མྱོང་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟོག་པ་དེ་དེའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དེའི་འཇུག་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པས་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་། ཀུན་བཏུས་སུ། རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་བླ་མས་བསྟན། །མ་འདྲེས་པ་ཡི་དོན་ཙམ་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་། རྣམ་འགྲེལ་ལས། རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་སྔར་བཤད་པ། །དེ་དག་གི་དེ་བསྒོམ་བྱུང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བ། ཡུལ་ལ་ཚད་མར་འགྱུར་ཚུལ། སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། རྒྱུ་བསམ་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། དགག་བཞག་སྤང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྔ་རབས་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཡང་དག་པའི་དོན་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་དེ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད། སྔར་མ་རྟོགས་པའི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པའི་རིག་པ་དེ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་གཉིས་སུ་འབྱེད་པ་གཞུང་ལས་མ་བཤད་པ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཀག་ཟིན་ཏོ། །ཁ་ཅིག རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡང་དག་པའི་དོན་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིགས་པ་ཞེས་དང་། ཁ་ཅིག་རང་གི་བདག་རྐྱེན་ཡང་དག་པའི་དོན་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིགས་པ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དང་པོ་ལ། རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ཆོས་ཅན། ཟུར་དང་པོ་དེར་ཐལ། མཚོན་བྱ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་དག་པའི་དོན་སྒོམ་པ་ཡོད་པར་ཐལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལ། བདག་མེད་པའི་དོན་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཆོས་ཅན། མཚོན་བྱ་དེར་ཐལ། མཚན་ཉིད་དེའི་ཕྱིར། རྟགས་གསལ་ཆོས་ཅན་གྱིས་འགྲུབ། གཉིས་པ་ལ། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒོམ་བྱུང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པའོ། །གསུམ་པ་ལ། ཁ་ཅིག་ན་རེ། མི་འཐད་དེ། ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒོམ་བྱུང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡིད་དབང་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །སྐྱོན་མེད་དེ། འདིར་སེམས་སེམས་བྱུང་རྫས་གཅིག་ཡིན་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིད་དབང་དུ་སོང་ཕྱིན་དེའི་འཁོར་དུ་བྱུང་བའི་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཀྱང་དེར་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས། ཉན་ཐོས། རང་རྒྱལ། ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གསུམ། དེ་ལ་སློབ་མི་སློབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལྔར་འགྱུར་ཏེ། ཉན་ཐོས་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གཉིས། རང་རྒྱལ་མི་སློབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ། ཐེག་ཆེན་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གཉིས་སྟེ་ལྔར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡང་སྣང་བཅས་དང་། སྣང་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཅུར་འགྱུར་ཏེ། ལྔ་པོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་། མཉམ་བཞག་དང་། རྗེས་ཐོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གཉིས་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རིགས་གཏེར་རང་འགྲེལ་ལས། སྣང་བཅས་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སློབ་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་སེམས་ཐོབ་ན་མངོན་པར་ཤེས་པ་འཆར་ལ། མ་ཐོབ་ན་མི་འཆར་ཞིང་། མི་སློབ་པ་ལའང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མེད་ལ། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་གྲོལ་གྱིས་རིམ་པ་བཞིན་སྟོང་གཉིས་གསུམ་དང་། གྲངས་མེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་མཐོང་སྟེ། མཛོད་ལས། དགྲ་བཅོམ་བསེ་རུ་སྟོན་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་གཉིས་གསུམ་དང་གྲངས་མེད་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་པའི་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ལ་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་མངོན་ཤེས་དང་པོ་ལྔ་སྣང་བཅས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དུ་འཇོག་པར་སྣང་བས་མངོན་ཤེས་དེ་དག་ཀྱང་དབང་ཤེས་མིན་པར་བསམ་གཏན་གྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མིག་དང་རྣ་བའི་དབང་པོ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཡིད་ཀྱི་ས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ལ་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་དང་། རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་སུ་འཇོག་དགོས་པ་འདྲའོ། །གསུམ་པ་ལ། ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ། དེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དུས། ཐབས་ལ་ལྟོས་པ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དེས་ཉེར་ལེན་དང་། ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ་ཅིང་། དེ་ལས་བཟློག་པས་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དུས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མྱུར་བས་ཚེ་གསུམ་ལ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། མྱུར་བར་སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་ཐར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རང་རྒྱལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་བསྐལ་པ་བརྒྱས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡི་རྒྱུས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཐེག་ཆེན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱིས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སངས་རྒྱས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་གསུམ་གྱིས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་ཏེ། དེས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐབས་སྙིང་རྗེ་དམན་པའི་ཕྱིར། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱིས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཏེ། དེས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་གོམས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཡང་། རྣམ་པ་དུ་མར་ཐབས་མང་པོ། །ཞེས་སོགས་དང་། ཉོན་མོངས་མེད་དང་ནད་མེད་དང་། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་ཡུལ་ལ་ཚད་མར་འགྱུར་ཚུལ་ལ་ཁ་ཅིག རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཚད་མ་དང་། གཉིས་པ་བཅད་ཤེས་སུ་འདོད་པ་མི་འཐད་དེ། མངོན་སུམ་ཐམས་ཅད་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པར་གྲུབ་པས་ཚད་མར་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་རང་ཡུལ་མ་ངེས་ན་རང་མཚན་ཡོད་མེད་ལ་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེས་ན་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ཚད་མས་རང་སྟོབས་དང་། གཞན་སྟོབས་གང་རུང་གིས་ངེས་པ་དྲངས་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་ཅིང་། འཕགས་པ་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་རྣམས་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚེ་སོ་སྐྱེ་དང་འདྲ་ལ། སྨོན་གནས་མཁྱེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་པའི་ཚེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། རྟོག་པའི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁོ་ནའི་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དེས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་མཁྱེན་ནམ་མི་མཁྱེན་ཅེ་ན། སྔ་རབས་པ་ཁ་ཅིག དེས་ད་ལྟར་བ་དངོས་སུ་མཁྱེན་ཅིང་། འདས་མ་འོངས་ཤུགས་ལ་མཁྱེན་པ་ཡིན་ཞེས་དང་། ཁ་ཅིག དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་སྒོ་ནས་མཁྱེན་པ་ཡིན་ཞེས་དང་། ཁ་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ན་ཡེ་ཤེས་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། མི་འཐད་དེ། མངོན་སུམ་ཤུགས་རྟོགས་བཀག་ཟིན་ཅིང་། འདས་མ་འོངས་ཀྱིས་རང་ངོ་ནས་རྣམ་པ་གཏད་པ་ཡིན་ན། དེ་གཉིས་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་། བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་རྣམ་པ་ཤར་ན་ཡུལ་ཅན་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །ཕྱི་མ་ལྟར་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་པར་ཐལ་ལོ། །དེས་ན་དེས་ཤེས་བྱ་མཁྱེན་ཚུལ་ཚུར་མཐོང་གི་བློས་དཔག་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེས་དེ་མཁྱེན་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་ལ། ངོ་བོ་སྒྲུབ་པ། མཚན་ཉིད་སྒྲུབ་པ། གྲུབ་པ་ལ་མི་འཐད་པ་སྤང་བ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ་འདས་པ་བྱུང་ཟིན་པ་སྒྲུབ་པ་དང་། མ་འོངས་པ་ན་འབྱུང་འགྱུར་བསྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཚིག་གི་ཁྱད་པར་ངེས་གྱུར་ན། །སྔོན་བྱུང་བ་ཡང་དཔག་པར་ནུས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྒྱན་གྱིས་གང་གཞན་ལ་འཆད་པ་ལ་དོན་དང་མཐུན་ཅིང་འགལ་བ་མེད་ན་ཡུལ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པས་ཁྱབ། དཔེར་ན་རང་རང་གི་ཡུལ་འཆད་པ་བཞིན། གཞུང་འབུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ལ་འཆད་པ་ལ་དོན་དང་མཐུན་ཅིང་འགལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་སྔོན་དུ་སོང་བར་གྲུབ་བོ། །འོ་ན་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་ངེས་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ། དེ་ལས་སྔོན་བྱུང་དཔག་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྙམ་ན། དང་པོ་ལ་ཚིག་ངོས་གཟུང་བ། དེའི་ཁྱད་པར་ངོས་གཟུང་བ། དེ་ངེས་པའི་ཚུལ་གཟུང་བ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞལ་བྱའི་གནས་གསུམ་སྟོན་པ་ལ་ཚད་མ་གསུམ་དང་འགལ་བ་མེད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། མངོན་གྱུར་སྟོན་པ་ལ་མངོན་སུམ་དང་འགལ་བ་མེད་པ་ཙམ་ནི་འདིའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་དང་ཕྱི་རོལ་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྐོག་གྱུར་འགའ་ཞིག་སྟོན་པ་ལ་དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག་དང་འགལ་བ་མེད་པ་ཙམ་ཡང་འདིའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གཙོ་བོ་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་ལྟར་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་ངེས་པ་ཉིད་ལ་འདིའི་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་དུ་འཇོག་དགོས་ཏེ། མདོའི་མཆོད་བརྗོད་ལུགས་བཟློག་ཏུ་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་སྐྱོབ་པའི་རང་བཞིན་དེ་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གཙོ་བོ་བདེན་བཞི་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་ལྟར་དངོས་སྟོབས་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ལ་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་སྔོན་བྱུང་དཔག་པའི་ཚུལ་ནི་བཀའ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ལྟ་བུ་ཆོས་ཅན། ཤིན་ལྐོག་ལ་མི་བསླུ་བར་གྲུབ་སྟེ། གཞལ་བྱའི་གནས་གསུམ་ཆར་བརྗོད་བྱར་སྟོན་པ་གང་ཞིག ལྐོག་གྱུར་གྱི་གཙོ་བོ་བདེན་པ་བཞི་ལ་མི་བསླུ་བར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དེ་ཆོས་ཅན། རང་གི་བརྗོད་བྱ་ཤིན་ལྐོག་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། རང་གི་བརྗོད་བྱ་ཤིན་ལྐོག་ལ་མི་བསླུ་བའི་ལུང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་སྔོན་བྱུང་དཔག་པར་ནུས་ཏེ། བླང་དང་དོར་བྱའི་དེ་ཉིད་ནི། །ཐབས་བཅས་རབ་ཏུ་ངེས་པ་ཡིས། །གཙོ་བོའི་དོན་ལ་མི་བསླུའི་ཕྱིར། །གཞན་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཉིད། །ཅེས་དང་། སྐྱོབ་ལས་དེ་ཉིད་དང་བསྟན་དང་། །མ་ལུས་ཁྱད་པར་མཁྱེན་པར་གྲུབ། །ཅེས་སོ། གཉིས་པ་ལ་རྟག་འགོད་པ་དང་། ཚུལ་སྒྲུབ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དེ་ཕྱིར་ཡང་དག་ཡང་དག་མིན། །ཞེས་སོགས་དང་། འདི་ལྟར་གོམས་པ་སྔ་མ་དང་། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པའི་བློ་ཆོས་ཅན། གོམས་རྐྱེན་དང་མ་བྲལ་བར་གོམས་པར་བྱས་ན་གོམས་བྱའི་དོན་ལ་གསལ་སྣང་འབྱུང་བར་ངེས་ཏེ། རྟེན་བརྟན། གོམས་པ་རང་གི་ངང་གིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར། དེ་བསྒོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ། རྟེན་བརྟན་པ་སྒྲུབ་པ། གོམས་པ་རང་གི་ངང་གིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བ་སྒྲུབ་པ། དེ་བསྒོམ་པ་སྒྲུབ་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ་རིག་པའི་སྔོན་མཐའ་ཐུག་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་དང་། ཕྱི་མཐའ་ཐུག་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ཕྱིར་ངེས་པར་གང་ཉིད་ཀྱི། །ཞེས་སོགས་དང་། རྣམ་ཤེས་མིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི། །ཉེར་ལེན་མིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་གྲུབ། །ཅེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་རིག་པ་ཆོས་ཅན། རིག་པ་སྔ་མ་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདིའི་ཕྱོགས་ཆོས་རང་རྒྱུད་ལ་མྱོང་བས་གྲུབ་ཅིང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ལ། ཚུ་རོལ་མཛེས་པ་བ་རྣམས་ན་རེ། སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་རིག་པ་དེ་རིག་པ་སྔ་མ་སྔོན་དུ་སོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་འདིའི་ལན་དུ། ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུར་གསུངས་པའི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་མེད་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་རྣམས་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་པའི་གསལ་བ་ཐུགས་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་དང་། བདག་འཛིན་མེད་པའི་གསལ་བ་ཐུགས་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དེ་ཕྱིར་བློ་གནས་པ་ཡི་རྟེན། །ཞེས་སོགས་ཚིགས་རྐང་དྲུག་གིས་སྟོན་ཏེ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་པའི་འཆི་ཁ་མའི་རིག་པ་ཆོས་ཅན། རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བར་ངེས་ཏེ། རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་ཞིང་གེགས་མེད་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་བ་ནི་བདག་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་ལས་ཉོན་གཉིས་ཚང་བ་ཡིན་ལ། གེགས་མེད་པ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པའོ། །འདི་ཉིད་ངེས་པར་བྱ་བ་ལ། འཁོར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ཅིང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལ་ཕྱོགས་རེ་མགོ་གནོན་གྱི་གཉེན་པོ་དང་། མཐའ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་གྱི་གཉེན་པོ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོར་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་སོགས་དང་། ཕྱི་མ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་པས་ལེའུ་གཉིས་པར་ལམ་བདེན་སྟོན་པའི་སྐབས་སུ་བདག་འཛིན་འཁོར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་གཉེན་པོའི་གཙོ་བོར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གསུངས་པ་རྣམས་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་གནས་པ་ནི། །བརྩེ་བའམ་ཡང་ན་ལས་ཀྱིས་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་ལ་གནས་པའི་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཚེ་འདིར་རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་སྟེ། བདག་འཛིན་མེད་ཀྱང་སྔ་མའི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་སྦྱོར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐེག་ཆེན་དགྲ་བཅོམ་པ་རིག་པ་སྔ་མ་རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བར་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྒྱུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པས་རྟེན་བརྟན་པ་མི་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་དུ་ཁ་ཅིག རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ནི་ལྷག་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་རིག་པ་སྔ་མ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡོད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་མཐའི་སྐབས་མ་ཕྱེད་ཅིང་། རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོས་མ་ཟིན་པ་སྟེ། རང་སྡེ་དངོས་སྨྲ་བ་གསུམ་ཆར་གྱིས་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་འདོད་པའི་ཕྱིར་དང་། རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ལ་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། བརྩེ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་གསུམ་གསུངས་པ་ལས་ཐེག་དམན་གྱི་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དེ་གསུམ་ཆར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོར་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་ལོངས་སྐུ་ཁས་མི་ལེན་པས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་དགྲ་བཅོམ་འཆི་ཁ་མའི་རིག་པ་གཉིས་ཀ་རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་མི་སྦྱོར་བར་འདོད་ལ། མདོ་སེམས་གཉིས་ཀྱི་ཐེག་པ་འོག་མའི་འདོད་ཚུལ་སྔ་མ་དང་འདྲ་ཞིང་། ཐེག་ཆེན་ལ་ལོངས་སྐུ་ཁས་ལེན་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རིག་པ་ཕྱི་མར་མཚམས་སྦྱོར་བར་བཞེད་དོ། །འོ་ན་སྔར་གྱི་ལན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདིར་རྟེན་བརྟན་པ་ནི་སོ་སྐྱེའི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་བློ་དེ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་རྟེན་བརྟན་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་དེ་སྐྱེས་ནས་རྟེན་བརྟན་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དེ། གོམས་པས་གྲུབ་པ་མེད་ཅེ་ན། །ཞེས་པའི་ལན་དུ་རྟེན་བརྟན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་གོམས་པ་རང་གི་ངང་གིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བ་བསྒྲུབ་པ་ནི། སེམས་ལ་བརྩེ་སོགས་གོམས་སྐྱེ་བ། །ཞེས་སོགས་ཏེ། བརྩེ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་བློ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་གོམས་པ་ལས་རང་གི་ངང་གིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཁྱོད་གོམས་པ་ལས་སེམས་ཀྱི་སྟེང་དུ་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། འདི་དང་གོམས་ཟིན་ལུས་ཀྱི་འབད་རྩོལ་བསྐྱར་མ་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་པས་སྔ་རབས་པ་རྣམས་རྟགས་མགོ་སོ་སོར་བྱེད་པ་ནི་དོན་མེད་དོ། །གསུམ་པ་དེ་བསྒོམ་པ་ནི། རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་འགྲུབ་བོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། རྟེན་བརྟན་གོམས་པ་རང་གི་ངང་གིས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུརཾ་ཏེ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ན། གོམས་བྱའི་དོན་ལ་གསལ་སྣང་འགྱུར་བར་ངེས་པས་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་བློ་དེ་གསལ་སྣང་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་འགལ་རྐྱེན་གྱི་གེགས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་འདོད་འཇིག་གོམས་པའི་བློ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་སྒྲུབ་པ་ནི། རྟོག་བྲལ་དང་མ་འཁྲུལ་བ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་གསལ་སྣང་ཐོབ་པས་འགྲུབ་སྟེ། སྤྱིར་གསལ་བར་སྣང་བས་རྟོག་མེད་འགྲུབ་ཅིང་། བྱེ་བྲག་ཡང་དག་པའི་དོན་གསལ་བར་སྣང་བས་མ་འཁྲུལ་བ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་གྲུབ་པ་ལ་མི་འཐད་པ་སྤོང་བ་ལ། སྤངས་པ་ཕུན་ཚོགས་མི་འཐད་པ་སྤོང་བ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མི་འཐད་པ་སྤོང་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་གཏན་ནས་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་མེད་དེ། དྲི་མ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་སྤོང་མི་ནུས་པ་དང་། ནུས་ཀྱང་སྤོང་བའི་ཐབས་མེད་པ་དང་། ཡོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པ་དང་། ཤེས་ཀྱང་སྤངས་པ་སླར་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་རྩོད་པའི་རིག་བཞི་ལས། ལན་གྱི་རིགས་ཀྱང་བཞི་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཏེ། །ཞེས་སོགས་དང་། སྟོང་ཉིད་ལྟ་དང་དེ་འགལ་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་དང་། རྒྱུ་ཡི་རང་བཞིན་ངེས་པ་ཡིས། །ཞེས་སོགས་དང་། བདག་ལྟའི་ས་བོན་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། གོམས་པ་མི་སྲིད་པ་སྤོང་བ་དང་། སྲིད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མི་སྲིད་པ་སྤོང་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་བློ་གོམས་པ་ལས་མཐའ་མེད་དུ་འཕེལ་བ་མི་འཐད་དེ། མཆོངས་པ་གོམས་པ་ལས་མཐའ་མེད་དུ་མི་འཕེལ་བ་དང་། ཆུ་བསྲོས་པ་ལས་མེར་མི་འགྱུར་བ་དང་། གསེར་གྱི་ཞུ་བ་སླར་ཡང་ལྡོག་པ་བཞིན་ཞེས་པའི་རྩོད་པའི་རིགས་གསུམ་ལས། ལན་གྱི་རིགས་ཀྱང་གསུམ་སྟེ། སེམས་ལ་བརྩེ་སོགས་གོམས་སྐྱེ་བ། །ཞེས་སོགས་དང་། བརྩེ་རང་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ། །ཞེས་སོགས་དང་། སླར་ལྡོག་རུང་བར་འགྱུར་བྱས་གང་། །ཞེས་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་གཉིས་གོམས་པས་སེམས་རྒྱུད་དེའི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་ཀྱང་། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མེད་དེ། ཤེས་བྱའི་གྲངས་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི་དགོས་པའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བསྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་བྱའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྒྲུབ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། མི་ཤེས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། །ཞེས་སོགས་ཚིགས་བཅད་བཞིའོ། །གཉིས་པ་ནི་མདོར། ཡིད་ཆེས་ཚིག་ནི་མི་བསླུ་བའི། །སྤྱི་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཉིད། །ཅེས་དང་། འདིར། བླང་དང་དོར་བྱའི་དེ་ཉིད་ནི། །ཞེས་སོགས་སོ། །དེང་སང་དགོས་པའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རིགས་པས་བསྒྲུབས་ནས་དེ་གྲུབ་པའི་ཚེ། མཚན་གཞི་དེ་ཉིད་ཤེས་བྱའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སྒྲུབ་པའི་གནད་མ་རྟོགས་པར་སྔ་མའི་མཚན་གཞིར་བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་པ་བཟུང་བ་ནི་གཞུང་ལུགས་འདིའི་དོན་ལ་བློ་ཁ་མ་ཕྱོགས་པའོ། །མངོན་སུམ་ཡང་དག་བཤད་ཟིན་ཏོ།། ༈ །།གཉིས་པ་བཟློག་ཕྱོགས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ལ་མཚན་ཉིད་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ། རྟོག་པ་དང་། རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གཉིས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག རྟོག་པ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གི་མཚན་ཉིད་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་གྱི་ཞེན་བློ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། རྟོག་པ་གཞིར་བཞག་ནས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གི་དོན་ལྡོག་འཆད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་ལུགས་ནི་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་དགོས་པའི་སྒོ་ནས། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས། སྣང་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས། འཛིན་སྟངས་ཀྱི་སྒོ་ནས། འཛིན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་ལྔ། དང་པོ་ནི། མདོ་མཛད་པས། འཁྲུལ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་། །རྗེས་དཔག་རྗེས་སུ་དཔག་ལས་བྱུང་། །དྲན་དང་མངོན་འདོད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་དྲུག་ཏུ་གསུངས་པའི་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ནི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་ཆུར་འཛིན་པ་དང་། ཐག་ཁྲ་ལ་སྦྲུལ་དུ་འཛིན་པའི་བློ་ལྟ་བུའོ། །ཀུན་རྫོབ་པའི་ཤེས་པ་ནི་བ་ལང་གི་སྤྱི་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་དཔག་དང་། རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བ་གཉིས་ནི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། སྔ་མ་ནི་རྟགས་འཛིན་སེམས་དང་། ཕྱི་མ་ནི་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་ཡིན་པར་རྒྱལ་དབང་བློས་གསུངས་སོ། །དྲན་པ་དང་། མངོན་འདོད་གཉིས་ནི་རྟགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། སྔ་མ་ནི་འདས་པའི་དོན་དྲན་པའི་དྲན་ཤེས་དང་། ཕྱི་མ་ནི་མ་འོངས་པའི་དོན་མངོན་པར་འདོད་པའི་བློའོ། །དེ་དག་དཔལ་ལྡན་གྲགས་པས་གསུམ་དུ་བསྡུས་པའི་ཚུལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཤེས་པ་ལ་བརྡ་བརྟེན་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་དང་། འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་དོན་གཞན་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཕྱི་མ་བཞི་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་དག་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་དུ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། དང་པོ་གཉིས་རིགས་པ་ཅན་པས་དབང་ཤེས་སུ་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་ཡོད་པས་དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་བཞི་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་ཕྱི་རོལ་པས་ཀྱང་གྲུབ་མོད། སྔ་མ་གཉིས་ནི་དབང་ཤེས་མ་ཡིན་པར་བསྒྲུབ་པའི་མཐུན་དཔེ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་ཡིན་ཏེ། དབང་སྐྱེས་མིན་པར་གྲུབ་དོན་དུ། །གཉིས་བཤད་འཁྲུལ་པ་མཐོང་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ངེས་ཤེས་དང་སྒྲོ་འདོགས་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གསུམ་པ་ལ་སྔ་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲ་སྤྱི་རྐྱང་པ་འཛིན་པ། དོན་སྤྱི་རྐྱང་པ་འཛིན་པ། སྒྲ་སྤྱི་དང་དོན་སྤྱི་གཉིས་ཀ་འཛིན་པ་དང་གསུམ་དུ་བྱས་ནས་དང་པོ་ནི། བརྡ་ལ་མ་བྱང་བའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒྲ་སྤྱི་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་དོན་སྤྱི་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ནི། བརྡ་བྱང་རྒན་པོའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོག་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་འདི་དག་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་དོན་འདྲེས་པ་འཛིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་བས་སྔར་བཀག་ཟིན་ཏོ། །དེས་ན་སྣང་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། སྒྲ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ལྟ་བུ་གཞན་སེལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་བློ་དང་། སྒྲ་རྟག་འཛིན་རྟོག་པ་ལྟ་བུ་གཞན་སེལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་གཉིས་སུ་དབྱེར་རུང་ངོ་། །བཞི་པ་ལ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པ། ཐ་དད་ལ་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པ། གཅིག་ལ་ཐ་དད་དུ་འབྱེད་པ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པའི་རྟོག་པ་དང་བཞི་སྟེ། གཞན་སེལ་གྱི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ལྔ་པ་ལ་དོན་སྦྱོར་རྟོག་པ་དང་། སྒྲ་སྦྱོར་རྟོག་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་སྦྱར་ནས་འཛིན་པ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་འདི་ནི་དབྱུག་པ་ཅན་ནོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་བློ་ལྟ་བུའོ། །འདི་ལ་རིགས་སོགས་སྦྱོར་བའི་རྟོག་པ་དང་། འབྲེལ་པའི་རྟོག་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཁྱད་པར་དང་ནི་ཁྱད་པར་གཞི། །ཞེས་སོགས་དང་། ཕྱི་མ་ནི། དབང་པོས་འཕྲོད་འདུ་འཛིན་མེད་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་ནས་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི་བརྡ་དུས་ཀྱི་མིང་དང་ཐ་སྙད་དུས་ཀྱི་དོན་གཉིས་སྦྱར་ནས་འཛིན་པ་སྟེ། བརྡ་དྲན་པ་ཡི་རྒྱུ་ཅན་གྱི། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་ནས་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ལ། རང་ལུགས་ཀྱི་འཆད་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་། གཞན་ལུགས་ཀྱི་འཆད་ཚུལ་དགག་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི་རྟོག་མེད་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པའོ། །དབྱེ་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པ་དང་། ཡིད་ཤེས་འཁྲུལ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། སྐྲ་ཤད་འཛག་སྣང་གི་དབང་ཤེས་ལྟ་བུ་སྟེ། མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་རབ་རིབ་བཅས། །ཞེས་པས་སྟོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། རྨི་ལམ་གསལ་སྣང་གི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གཉིད་ལོག་པའམ་སད་པ་ན། །གསལ་བར་སྣང་བ་ཅན་བློ་གང་། །དེ་ནི་རྟོག་མེད་ཞེས་པས་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་ཡིད་མངོན་གྱི་སྐྱེ་ཚུལ་ལྟར་ན། ཟླ་གཉིས་གསལ་སྣང་གི་དབང་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དང་བདག་རྐྱེན་བྱས། དེ་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཟླ་གཅིག་གིས་དམིགས་རྐྱེན་བྱས་ན་ཟླ་གཉིས་གསལ་སྣང་གི་ཡིད་ཤེས་སྐྱེ་བར་ཁས་ལེན་དགོས་པར་སྣང་ངོ་། །གཉིས་པ་ནི། མདོའི་འགྲེལ་བྱེད་ཁ་ཅིག མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་རབ་རིབ་བཅས། །ཞེས་པས། རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་བསྟན་པ་མིན་ཏེ། རྟོག་པ་དང་བྲལ་མངོན་སུམ་མོ། །ཞེས་རྟོག་བྲལ་གྱི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གཞུང་དེས། ཟླ་གཉིས་དང་སྐྲ་ཤད་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ཡིད་རྟོག་ཡིན་པས་རྟོག་པ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་རྟོག་པ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ལས་ལོག་སུ་བཀར་བའི་དགོས་པ་ནི་དེ་དག་གསལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པས་རྟོག་མེད་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འདི་དགག་པ་ལ་ལུང་དང་། རིགས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས། ཉན་ཐོས་པ་དག་གི་རྡུལ་ཕྲན་དབང་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་འགོག་པའི་སྐབས་སུ་གཞན་དུ་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པའང་སྔོན་པོ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བའི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལ་མགོ་མཚུངས་ཀྱི་རིགས་པས་དགག་པ་དང་། ཧ་ཅང་ཐལ་བས་དགག་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དབང་བརྟེན་གང་ཡིན་གལ་ཏེ་གང་། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྟོན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ། བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་བསླད་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་མི་བྱེད་པར་ཐལ་བ། བརྗོད་པ་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བར་ཐལ་བ། རང་ཡུལ་འཛིན་པ་བརྡ་ལ་ལྟོས་པར་ཐལ་བ། རང་ཡུལ་གསལ་བར་མི་སྣང་བར་ཐལ་བ་དང་བཞི་ཡོད་པ་ནི་གཞུང་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་དུ་རྟོག་པར་བྱའོ། །མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།