འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་པ།
༄༅༔ འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་པ་བཞུགས་སོ༔
ན་མོ་ཤྲཱི་གུ་རུ་ཡེ༔ རང་རིག་རྟོགས་པའི་གདེང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ ༼གཞི་ཡི་གནས་ལུགས་༽ཡིན་པ་གྲུབ་པ་མེད་པའི་རིག་པ་འདི༔ རང་སྣང་༼སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སུ་༽འཆར་ཚུལ་ཅིར་ཡང་མ་ངེས་པས༔ སྣང་སྲིད་ཀུན་ཀྱང་༼ཐམས་ཅད་རང་སྣང་ཡིན་པར་ཤེས་པས་༽ཆོས་སྐུའི་ཞིང་དུ་འཆར༔ ཤར་བ་དེ་ཉིད་༼རང་སྣང་ཉིད་དུ་གྲོལ་༽རང་གི་ཐོག་དེར་གྲོལ༔ དེ་དོན་བདེ་གཤེགས་ཀུན་གྱི་དགོངས་པ་༼སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་༽ནི༔ བརྒྱལ་བ་༼འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཤྲཱི་སིང་ཧ་༽བསླང་ཕྱིར་ཚིག་དྲུག་མན་ངག་ནི། འཁོར་འདས་གཉིས་༼ཀ་རང་སྣང་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་མན་ངག༔༽ ཀྱི་སྲོག་ཐག་བཅད་(༢༠)པའི་ཕྱིར༔ འཆི་ཁའི་ཞལ་ཆེམས་༼རང་སེམས་རྣམ་དག་ཏུ་བསྟན་པ་རིག་པ་སྤྱི་བརྟོལ་དུ་བསྟན་པའི་གདམས་ངག་ནི༔༽ སྙིང་གི་དཀྱིལ་དུ་༼ཤིན་ཏུ་དམ་པར་༽སྦོས༔ སཱ་མཱ་ཡཱ་མ་༼དམ་ཚིག་དགོངས་པ་མཉམ་པར་ཞོག་ཅིག་༽ཏི་ཏྲ་མ༔ དགོངས་པ་རང་༼ལ་༽གནས་༼པའི་༽གདིང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ དོན་གྱི་དགོངས་པ་༼སྒོམ་པའི་ཉམས་དྲུག་ཏུ་བསྟན་པ་༽ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་ལུང༔ ༼འདི་ནི་༽ཡུལ་ལ་༼ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་༽སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ༔༼དཔེར་ན་༽རི་དྭགས་རྒྱ་ལ་ཇི་ལྟར་ཚུད་པ་བཞིན༔ བྱ་བྱེད་བྲལ་བའི་མཁའ་༼ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བ་ལ་མིག་དང་རིག་པ་གཏད་དེ་༽ལ་བརྟག་པར་བྱའོ༔ ཇི་ལྟར་༼འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་༽བདག་གི་བློ་ལ་དགོངས་ཤར་བའི༔ བརྒྱལ་བ་བསླང་ཕྱིར་དོན་གྱི་དགོངས་པའི་༼ཞལ་ཆེམས་༽འདི༔ རིག་པའི་གཏད་ས་ལུས་ཀྱི་༼འདུག་སྟངས་དང་མིག་གི་༽གནད་དང་བསྟུན༔ དགོངས་༼པའི་༽དོན་མན་ངག་༼གི་གནད་༽དྲུག་གིས་ཕྱེ་ནས་བསྟན༔ ཀྱེ་མ་ཀྱེ་མ་རིགས་ཀྱི་བུ་༼ཤྲཱི་སིང་ཧ་ལ་བོས་ནས་༽ཆེན་པོ༔ དོན་གྱི་རིག་པ་༼དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་༽གཅེར་བུ་མངོན་སུམ་༼ལུ་གུ་རྒྱུད་༽དུ་ལྟ་བར་འདོད་ན༔ རིག་པའི་ཡུལ་བཙལ་༼ནམ་མཁའ་སྤྲིན་བྲལ་༽བ་དང༔ ལུས་ཀྱི་༼འདུག་སྟངས་༽གནད་གཟིར་བ་དང༔ འགྲོ་འོང་གི་ལམ་༼རླུང་ཕྱིར་འཛིན་གྱིས་༽བཅད་པ་དང༔ གཏད་པའི་
འབེན 
་༼དབྱིངས་གནད་༽གཟུད་པ་དང༔ མི་འགུལ་བ་ལ་༼གསུམ།༽གཞི་བཅའ་བ་དང༔ རྒྱ་ཆེ་བའི་ནམ་མཁའ་ལ་སྦར་གྱིས་༼རིག་པའི་རང་ངོ་ཟིན་པ་༽བཟུང་བའོ༔ ཐོག་མ་ཀ་དག་བབས་ཀྱི་༼འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་སྤྱི་གཞི་༽ཡུལ་དང༔ འཁྲུལ་པ་སྣང་བ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་༼མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་རྒྱུད་ལ་ལངས་པའོ༔༽ཡུལ་དང༔ གནས་པ་རྟེན་པ་ལུས་ཀྱི་ཡུལ་༼རང་གི་སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་རིག་པའི་རྟེན་གནས་སོ་༽དང༔ ཉམས་སུ་བླང་བྱ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་ཡུལ་༼ནམ་མཁའ་ལ་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་ཇི་ལྟར་སྣང་ན་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་སྣང་བའོ༔༽ དང༔ གསལ་བ་དངོས་སྣང་ཁ་དོག་འོད་ཀྱི་ཡུལ་༼དེ་ཡང་(༢༡)འོད་དང་ཐིག་ལེ་དང་སྐུའི་སྣང་བ་དུས་འདི་ཉིད་ལ་འཆར་རོ༔༽ དང༔ ཐ་མ་འགྲོ་ས་རང་སྣང་བར་དོའི་༼རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་སྐུའི་རྣམ་པར་སྣང་ཞིང་བེམས་པོར་མ་གྲུབ་ད་ལྟ་དེའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་པས་འོད་སྣང་འདི་ཉིད་ལ་གཏན་ཕེབས་པས་བར་ཆོད་མེད་པར་སངས་རྒྱའོ༔༽ ཡུལ་ལོ༔ སེང་གེའི་འདུག་སྟངས་ཀྱིས་རིག་༼རྐང་མཐིལ་གཉིས་སྤྲད་པུས་མོ་ཕྱིར་བསྒྲད་མཇིང་པ་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་བཏེག་སྟེ་སྟོད་སེང་གེ་ལྟར་བྱ་སྟེ་མིག་ནམ་མཁའ་ལ་གཏད༔༽ པ་གཅུན་པ་དང༔ གླང་པོ་ཆེའི་འདུག་སྟངས་ཀྱིས་ལྟ་བ་༼མིག་མི་འཛུམ་པར་ནམ་མཁའ་ལ་ཧར་པོར་ལྟ་གཡས་གཡོན་དུ་མི་ལྟའོ༔༽ དང༔ འདབ་ཆགས་ཀྱི་ལྡིང་ཐབས་ཀྱིས་ལྟ་བ་༼མིག་དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་ཉིད་དང་མ་བྲལ་བར་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་ལྟའོ༔༽ སྤྱི་རྒྱ་རླབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་དང༔ ཝ་མོའི་ཟུར་འགྲོས་ཀྱིས་ས་མནན་པ་༼དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་དུས་སུ་རི་རྩེ་ལ་སོང་ལ་མིག་གཡས་ཀྱི་ཟུར་གྱིས་མནན་ཏེ་དཔུང་པའི་སྟེང་དུ་ལྐོག་མ་བཞག་ལ་ལྟ༔༽དང༔ སྐྱེས་བུའི་རྒྱང་ཐབས་ཀྱིས་༼དེ་ཡང་དབེན་པར་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་ཏེ་ཡན་ལག་བཞི་ཀ་ཐར་རྩེ་བརྒྱངས་ལ་མིག་སྟེང་དུ་ལྟའོ༔༽ བར་སྣང་དུ་ཡིད་བཟུང་བ་དང༔ རྒྱ་མདུད་ཀྱི་དྲིལ་ལུགས་ཀྱིས་༼རང་གི་ཤེས་པ་མིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་ཐིག་ལེ་དང་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བརྟག་གོ༔༽ ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁུངས་བཅད་པའོ༔ ཁ་སྣའི་དབུགས་ཡིད་ཙམ་ནང་དུ་འཐེན་༼དབུགས་ཁད་ཀྱིས་བསྡམས་ལ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཕར་ལ་བཏང་སྟེ་འོག་བསྡམ་པར་བྱའོ༔༽ པས་མ་རིག་པ་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག༔ ཤེས་པ་༼ནི་མིག་༽ནམ་མཁའ་ལ་༼མ་འགུལ་བར་༽གཏད་པས་རྣམ་རྟོག་གི་༼རྒྱུ་༽འགྲུལ་ཆོད༔ རིག་པ་མིག་ཏུ་བཅུག་པས་༼ཟླ་བ་ཕྱེད་མ་འགགས་པར་ལྟའོ༔༽ ངོ་བོ་ལ་འཁྲུལ་པ་མེད༔ དབྱིངས་ཕྱི་ནང་འདྲེས་པས་༼ནམ་མཁའ་དང་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒྲོན་མ་དབྱིངས་ཀྱི་གོ་རར་ཆུད་པས༔༽རིག་པ་ལ་འགྲོ་ས་མེད༔ དེ་ཉིད་དབྱིངས་དང་མ་བྲལ་བས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཆོད༔ རིག་པ་དབྱིངས་དང་༼ཕྱི་ནང་གཉིས་༽འདྲེས་པས་འཁྲུལ་པ་གཞི་ལ་སངས་པའོ༔ ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བ་དང༔ དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་དང༔ སྣང་བ་སྒྲིབ་གཡོགས་དང་བྲལ་བ་དང༔ ཐིག་ལེ་སྤྲོ་བསྡུ་དང་བྲལ་བ་དང༔༼མིག་ཟུར་མནན་ཏེ་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་བཟློག་པས་(༢༢)འཇའ་ཚོན་གྱི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་ལ་གུག་གེ་བ་མཐིང་ཤས་ཆེ་བ་འཆར་བས་དེ་ལ་མིག་གཏད་དེ་དེ་ལྟར་འོད་ཟེར་ལ་གཏད་པས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་འོད་དུ་འཆར་རོ༔ དེ་ཉིད་རིག་པ་ཡིན་ནོ༔ ཤར་ཀྱང་འོད་དེ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་འགྲོ་ཞིང་དེ་ལ་གཏད་ན་རིམ་གྱིས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཐིག་ལེ་འཆར་རོ༔ དེ་ལ་གོམས་པས་སྣང་སྲིད་ཐམས་ཅད་འོད་དང་ཐིག་ལེ་སྐུར་འགྱུར་རོ༔༽ འོད་སྣང་གསལ་འགྲིབ་བྲལ་བ་༼དེ་ལྟར་གོམས་པས་སྣང་སྲིད་ཐམས་ཅད་འོད་དང་ཐིག་ལེར་འཆར་བས་བར་དོ་ལ་རག་མ་ལུས་པར་འཚང་རྒྱའོ༔༽ དང༔ ལུ་གུ་རྒྱུད་འགྲོ་འོང་དང་བྲལ་བ་༼དེ་ལྟར་འོད་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་གི་རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལྕགས་སྒྲོག་ལྟ་བུའི་འོད་ཟེར་ལྔ་ཚང་བ་ཐིག་ལེ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་ལྔའི་ཆ་ཚང་བར་འཆར་ཏེ་དེ་ཡང་བཟུང་བར་དཀའ་བས་དེ་ལ་མིག་གཏད་པས་ཐམས་ཅད་སྐུའི་སྣང་བར་འཆར་རོ༔ དེ་ནི་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཟིན་པའོ༔༽ ལ་རང་གི༔ དེ་བཞིན་ཉིད་གཏད་པའོ༔ ལུས་མི་འགུལ་བས་༼འདུག་སྟངས་གོང་དུ་བསྟན་པ་ལས་མ་ཞིག་པར་གནས་པའོ༔༽ སྣང་བ་བཞི་ལ་བཞག་པ་དང༔ མིག་མ་འགུལ་བས་༼གཡས་གཡོན་དུ་མི་འཁྲུལ་བར་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་གཏད་དེ་བྱ་བྱེད་དང་བྲལ་བར་ལྟའོ༔༽ ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་གཟེར་ཐེབས་པ་དང༔ རིག་པ་མ་འགུལ་༼དེ་ལྟར་མིག་དེ་ཉིད་ལ་གཏད་པས་ལུ་གུ་རྒྱུད་མི་འགུལ་བས་རྟོག་མེད་ཆོས་སྐུ་ཟང་ཐལ་ལོ༔༽ བས༔ སྣང་སྲིད་ཆོས་སྐུར་གྲོལ་བ་དང༔ དེ་ཉིད་མ་འགུལ་བས་༼ལྟ་བའི་རང་ས་ཟིན་པས་འཁྲུལ་པ་ཀ་ནས་དག་པའོ༔༽ འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་རྒྱུད་ཆད་པ་དང༔ དེ་ལྟར་ཆོས་སྐུ་འགུལ་བ་མེད་པས་༼དེ་ཉིད་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པས་གཞན་ནས་ཚོལ་བ་ཚི་ཆད་པ་ལས་གཉེན་པོར་མི་འགྱུར་བས་དེ་དང་མ་བྲལ་བར་གནས་པར་བྱའོ༔༽ ཡེ་ཤེས་ངོས་ཟིན་པ་དང༔ སྟོང་པ་ལས་འགུལ་བ་མེད་པས་༼སྐུ་དང་ཐིག་ལེའི་སྣང་བ་དེ་ཡང་བརྟགས་ན་དངོས་པོ་གང་དུ་འང་མ་གྲུབ་པར་འདུག་པས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པས་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་སྟེ་ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་སྟོང་པ་གསལ་བར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ༔༽ འགྱུ་བྱེད་རང་སར་དྭངས་པའོ༔ སྣང་སྲིད་རིག་སྟོང་གསལ་བར་ཤར་བས་༼འོད་དང་འོད་ཁྱིམ་དང་རིག་པ་དང་རིག་པའི་སྐུ་དང་ཐིག་ལེ་དང་ཕྱེད་སྐུ་ལ་སོགས་ཤར་བས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལུ་གུ་རྒྱུད་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར༔ བརྟན་པའི་ཚད་ནི་རྩལ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ༔༽ བེམས་པོ་ལས་གྲོལ་བ་དང༔ ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱིས་ཁྱབ་པས་ཆོས་ཉིད་མ་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བ་དང༔ ཅིར་སྣང་འོད་སྣང་(༢༣)ལས་མ་འདས་པས་འབྱུང་བ་ལྔའི་བདུད་ལས་གྲོལ་བ་༼ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ཆ་ལས་འོད་ལྔ་རིག་པའི་ཡུལ་དུ་ཤར་བས་ངམ་གྲོག་དང་གཡང་ས་འགགས་ཏེ་སྣང་སྲིད་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་ཤར་བས་ལྷའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒོམ་མི་དགོས་༽དང༔ འཁོར་འདས་རང་ངོ་ཤེས་པས་༼རིག་པའི་ངོ་བོ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཅེར་མཐོང་དུ་མཐོང་བས་རྐྱེན་གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་ཏེ་རང་ཡིན་པས་གཞན་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པའི་གནད་ཀའོ༔༽ ལྟོས་པའི་ཆོས་ལས་གྲོལ་བ་དང༔ སྟོང་པ་གསལ་བ་རིག་པར་འདྲེས་པས༔ ༼རིག་པ་ཉིད་བེམ་པོ་མ་ཡིན་པས་རིག་པ་དངོས་པོ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་གསལ་ཆའོ༔༽ རྒྱུད་ལུང་གི་ཚིག་ལས་གྲོལ་བ་དང༔ དག་པའི་དབྱིངས་རྒྱ་བསྐྱེད་པས་རིག་པ་རང་ཐོག་ཏུ་སྤར་གྱིས་ཟིན་པ་ཅེས་༼དེ་ལྟར་གཞན་སྣང་མ་ཡིན་རང་སྣང་ཡིན༔ གཞན་ནས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་རང་བྱུང་ཡིན་གཞན་ཤར་བ་མ་ཡིན་རང་ཤར་ཡིན་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན་རང་ཡོད་ཡིན་ནོ༔ བྱའོ༔ འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་འོད་ཟེར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་གཤེགས་པས་ཤྲཱི་སིང་ཧ་བརྒྱལ་ཞིང་ས་ལ་འགྱེལ་བར་གྱུར་ཏེ་ཀྱི་ཧུད་ཀྱི་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་བཅུར་འབོད་ཅིང་གནས་པ་ལས༔ ནམ་མཁར་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཞིག་གྲགས་པར་གྱུར་ཏེ༔ དེ་ཉིད་བརྒྱལ་བ་སངས་ནས་བལྟས་པས་ནམ་མཁའ་འོད་ཕུང་གི་དཀྱིལ་ནས༔ མཉྫུ་ཤྲཱིས་ཕྱག་གཡས་པ་ཕྱུངས་ཏེ་བརྒྱལ་བ་བསླང་བའི་དོན་དུ༔ ཤྲཱི་སིང་ཧའི་ཕྱག་མཐིལ་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཟ་མ་ཏོག་གི་ནང་དུ་བཻ་ཌཱུརྱ་མཐིང་ཁ་ཞུན་མས་རང་ནན་དུ་བྲིས་པ་གཅིག་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་སོ་ས་གླིང་དེ་ཉིད་དུ་བབས་སོ༔ དེ་ཉིད་བབས་པ་ཙམ་གྱིས་རྟོགས་པའི་གདེང་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཏོ༔ འདི་ནི་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་ཞལ་ཆེམས་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་གིས་སྐྱེ་མེད་སྟོང་པའི་ཀློང་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་མན་ངག་གསང་བ་བས་ཀྱང་ཆེས་གསང་བར་གྱུར་པ༔ ཉམས་སུ་བླང་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྟན་པ་རྫོགས་སོ༔