འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་སྤྱིར་བཤད་པ།
ད་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་སམ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། སྤྱིར་འཁོར་བ་ཟེར་རྒྱུ་དེ། ཟོ་ཆུན་གྱི་འཁྱུད་མོའམ། བུམ་ནང་གི་བུང་བ་ལྟར་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བར་མེད་དུ་འཁོར་ཞིང་འཕྱན་པས་ན་འཁོར་བ་ཞེས་ཟེར་བ་རེད། རིགས་དྲུག་གང་དུ་འཁོར་ཀྱང་། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱིས་དམ་ལ་མ་བཞག་པའམ། དེའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་པ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད། ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་རྗེས། འདི་ལྟར་མི་རྟག་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་ཆོས། །རྣམ་པར་འགྱུར་བས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། །སྡུག་བསྔལ་འགྱུར་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གསུམ་གྱིས། །གྲོང་ཁྱེར་དྲུག་གི་འགྲོ་ཀུན་ཉམ་རེ་ཐག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱིས་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་ན་རྒྱུ་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མནར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལས་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད་ཟེར་ན། ད་ལྟ་ཅུང་ཟད་བདེ་བ་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ཉིད་མི་བརྟན་པར་འཕྲལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་བ། དཔེར་ན་རྨ་ཁར་དུག་བཏབ་པ་ལྟར། ཚ་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་གསོད་གཅོད་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བ་དེ་རེད། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། སྡུག་བསྔལ་སྔ་མའི་ཐོག་ཏུ་ཕྱི་མ་བསྣན་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མཉམ་དུ་མྱོང་པ། ཕ་ཤི་བའི་ཐོག་ཏུ་མ་ཤི་བ་ལྟར་རེད། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་རྒྱུ་དེ། འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་འདི་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེད་གཞི། སྐོམ་ནད་ཅན་གྱིས་ལན་ཚྭའི་ཆུ་འཐུང་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། འདི་ལས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་མ་ཚད། ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པའི་ཚེའང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འདིས་ཁྱབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་རེད། །
བྱེ་བྲག་རིགས་དྲུག་སོ་སོའི་སྡུག་བསྔལ་བཤད་པ།
བྱེ་བྲག་རིགས་དྲུག་སོ་སོའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། །
དམྱལ་བ་བཤད་པ།
དང་པོ་དམྱལ་བ་རེད། དམྱལ་བ་དེ་ལའང་ཚ་དམྱལ་དང་གྲང་དམྱལ་གྱི་རིགས་གཉིས་ཏེ། བརྒྱད་རེ་བརྒྱད་རེ་བརྒྱད་གཉིས་བཅུ་དྲུག དེའི་སྟེང་དུ་ཉི་ཚེ་བ་དང་ཉེ་འཁོར་བ་གཉིས་བསྣན་པས་དམྱལ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །དེའི་ནང་ནས་ཚ་དམྱལ་གྱི་ཐོག་མ་དང་པོ་ཡང་སོས་ཡིན་པ་རེད། ཡང་སོས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ལག་ཏུ་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ནས། ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་དགྲ་མི་ཤ་བོའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་འཐབ་ཅིང་གསོད་རེས་བྱེད། ཤི་ཚར་མ་ཐག་ཏུ་ཡང་ནམ་མཁའ་ནས་སོས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའི་སྒྲ་གྲགས་པའམ། ཡང་ན་རླུང་གྲང་མོ་ལངས་པའི་རྐྱེན་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་སླར་ཡང་སོས་ཏེ་ཡང་སྔར་བཞིན་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་པ་རེད། དེའི་འོག་གི་ཐིག་ནག་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན། དེ་ཡང་མདོ་ལྟར་ན་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། སྔགས་ལྟར་ན་དམྱལ་བའི་ལས་མཁན་ཞེས་ཟེར་བའི། མདོར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱིས་དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ལུས་ལ། ཐིག་ནག་པོ་བཞིའམ་བརྒྱད་དམ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་བཏབ་སྟེ། དེའི་སྟེང་དུ་སོག་ལེས་དྲ་བ་དང་། སྟ་རེ་དང་གྲི་ལ་སོགས་པས་བཤག་ཅིང་གཅོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་པ་རེད། བསྡུས་འཇོམས་པ་རྣམས་ནི། ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་ར་ལུག་དང་གཅན་གཟན་སྟག་སེང་ལ་སོགས་པའི་གདོང་ཅན་མང་པོའི་བར་དུ་བཅུག་ནས་གཅུར་བ་དང་། ལྕགས་ཀྱི་ཐོ་ལུམ་ཆེན་པོས་ཏིལ་བཞིན་དུ་འཚིར་ཞིང་རྡུང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། ངུ་འབོད་པ་རྣམས་ནི། ལྕགས་ཁང་སྒོ་མེད་ཀྱི་ནང་དུ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བས་བསྲེག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་བསྲེགས་པས། ངུ་ཞིང་འོ་དོད་འབོད་པ་དེ་འདྲ་ཡིན་པ་རེད། དེའི་འོག་གི་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་བ་རྣམས་ནི། ལྕགས་ཁང་ཉིས་རིམ་གྱི་ནང་དུ་བསྡུས་ནས། ཡང་སྔར་བཞིན་དམྱལ་བའི་མེ་ཡིས་བསྲེག་ཅིང་བསྲེགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་མྱོང་དགོས་པ་དང་། ཚ་བ་པ་རྣམས་ལྕགས་ཀྱི་སླ་ང་མེ་འབར་བཞིན་ཡོད་པའི་ནང་དུ་བསྲེག་པ་དང་། ལྕགས་ཀྱི་གསལ་ཤིང་ཟེར་བའི་མདུང་རྩེ་གསུམ་པ་མེ་འབར་བས་ལུས་ཐལ་མར་ཕུག་ནས། ནང་ཁྲོལ་ཡོད་ཚད་ཐམས་བཅད་ཚིག་སྟེ། བ་སྤུའི་བུ་ག་ཚུན་ཆད་ནས་མེ་འབར་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། ཡང་རབ་ཏུ་ཚ་བ་པ་རྣམས་ནི། སྔོན་མའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་ལྕགས་ལེབ་དམར་ལམ་མེ་བ་མེ་འབར་བཞིན་ཡོད་པས་ལུས་དཀྲིས་པ། ཁྲོ་ཆུ་ཁོལ་མའི་ནང་དུ་བཙོས་ནས། ཤ་ཁྲག་ཞིག་སྟེ་རུས་པ་ཆ་ཚང་གི་ཀེང་རུས་ཙམ་ཞིག་ལུས་པ་དེ་དག ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིའི་ཐོག་ཏུ་བཀྲམ་མ་ཐག སླར་ཡང་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཤ་ཁྲག་སྔར་བཞིན་དུ་ཡར་སྐྱེས་ནས། སྔར་བཞིན་དུ་བཙོ་བསྲེགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་འདྲ་ཡིན་པ་རེད། དེ་ནས་མནར་མེད་པ་ནི། ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་མེ་འབར་བཞིན་པ་དེས་ཤ་པགས་རུས་པ་ཐམས་ཅད་བསྲེགས་ཏེ། ལུས་དང་མེ་སོ་སོར་དབྱེ་བ་འབྱེད་དུ་མེད་པ། དཔེར་ན། མར་མེ་འབར་བཞིན་པའི་སྡོང་བུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་དང་། ལྕགས་བསྲེགས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོ་ལ་དབང་མེད་དུ་དེད་པ། ལྕེ་ཁ་ནས་ཕྱུང་སྟེ་ལྕགས་བསྲེགས་ཀྱི་ས་བཞིར་བརྒྱངས་པ། ཡང་པགས་པ་བཤུས་ནས་ལྕགས་བསྲེགས་ཀྱི་ས་བཞི་ལ་གན་རྐྱལ་དང་། ཁ་སྦུབ་ཏུ་འཇོག་པ་ལ་སོགས་པ། མདོར་ན་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་ཐབས་མེད་པ་མྱོང་བ། དེའི་ཕན་མནར་རྒྱུ་མེད་པ་མྱོང་གིན་ཡོད་པས་མནར་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་རེད། མནར་མེད་ཀྱི་དམྱལ་བ་དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ལ་ཉེར་འཁོར་ལྷག་པ་བཅུ་དྲུག་ཟེར་བའི་མེ་མ་མུར་གྱི་འོབས། རོ་མྱགས་ཀྱི་འདམ། མཚོན་ཆའི་ཐང་། རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ། དེ་བཞི་པོའི་ཕྱོགས་རེར་བཞི་བཞི་བཅུ་དྲུག་ཡོད་པ་དང་། མཚམས་བཞི་ན་ཡང་ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་རེ་ཡོད། དེ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཚེ་ཚད་རིང་ཐུང་ནི། མཛོད་ལས། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། །འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་ལས། །འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །གོང་མ་གཉིས་ཀ་ཉིས་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང་། དེའི་ཐོག་ལ་ད་དུང་། ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། རང་ཅག་རྣམས་ཀྱི་མི་ལོ་ཡི་ཐོག་ནས་བརྩིས་ན། མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ལ། ལྷ་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞིའི་ཞག་གཅིག་ཡིན་པ་རེད། དེའི་ཞག་གྲངས་དེ་བརྩིས་པའི་རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཐམ་པ་དེ་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞིའི་ཚེ་ཚད་རེད། དེ་མི་ལོའི་ཐོག་ཏུ་ཕབ་ན་མི་ལོ་ཉིས་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ཡིན་པ་རེད། མི་ལོ་ཉིས་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་དེ་ཞག་གཅིག་ཏུ་བརྩིས་པས་རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་དེ་ཡང་སོས་པའི་ཚེ་ཚད་ཡིན་གསུངས་པ་རེད། དེ་བཞིན་དམྱལ་བ་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ལོ་གྲངས་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་གྱིས་ད་དུང་ཇེ་མང་ཡིན་པ་རེད། དེའི་ཞག་གི་གྲངས་ཀ་དེ་ཞག་གྲངས་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་གྱིས་ཚེ་ཇེ་རིང་ཡིན་པ་རེད། དེས་ན་གོང་མའི་བཞི་འགྱུར་དེ་འོག་མའི་ཚེ་ཚད་ཡིན་གསུངས་པ་རེད། གྲང་དམྱལ་ནི། མུན་པའི་ཁྲོད། གངས་དང་འཁྱག་རོམ་གཅོང་རོང་ཡ་ང་བའི་གནས་ན་རླུང་དང་བུ་ཡུག་འཚུབས་པས་ཤིན་ཏུ་གྲང་བ། གོང་མ་ལས་འོག་མ་བདུན་འགྱུར་གྱིས་གྲང་ཞིང་འཁྱག་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པ། དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ཚོར་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་མིང་ཐོགས་པ་ནི། འཁྱག་ཆེ་ནས་ལུས་ནས་ཆུ་བུར་ཐོལ་ཐོལ་དུ་བརྡོལ་བའི་མིང་ལ་ཆུ་བུར་ཅན། ཡང་དེ་ལས་ཀྱང་གྲང་ངར་ཆེ་ནས་ཆུ་བུར་བརྡོལ་ཏེ་ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་ཟག་གིན་ཡོད་པ་དེའི་མིང་ལ་ཆུ་བུར་རྡོལ་བ། ཨ་ཆུ་ཟེར་ནས་ངུ་འབོད་འདོན་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ལ་ཨ་ཆུ། ད་དུང་དེ་བས་ཀྱང་གྲང་ཞིང་འཁྱག་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྨྲེ་ངག་ཤུབ་བུའི་སྒྲ་ཙམ་མ་གཏོགས་འདོན་མི་ཐུབ་པ་དེ་ལ་ཀྱི་ཧུད། དེ་ལས་ཀྱང་གྲང་ཞིང་འཁྱག་པས་སྐད་ཀྱང་ཐོན་མི་ཐུབ་པར་སོ་འཁྲིགས་སོང་པ་ལ་སོ་ཐམ་པ། ད་དུང་དེ་ལས་ཀྱང་གྲང་བས་པགས་པ་ཁག་ལྔ་དྲུག་ཏུ་གས་པས་མ་ཚད། མདོག་སྔོན་པོར་གྱུར་སོང་བ་ལ་ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ། ད་དུང་དེ་ལས་ཀྱང་འཁྱག་ནས་གྲང་ཆེ་བས། པགས་པ་ཁག་མང་པོར་གས་ནས་མདོག་དམར་པོར་གྱུར་སོང་བ་དེའི་མིང་ལ་པདྨ་ལྟར་གས་པ། དེ་ནས་གྲང་པའི་མཐར་ཐུག་སྟེ་པགས་པ་བཤུས་ནས། བརྒྱ་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་ཆར་གས་པ་ལ་པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། གྲང་དམྱལ་བ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཚད་ཇི་ལྟར་རེད་ཅེ་ན། ཏིལ་སྦྱང་ནང་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་། །ཏིལ་གཅིག་ཕྱུང་བས་ཟད་གྱུར་པ། ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཚད་དེ། །གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི་ཤུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པས། རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཡུལ་མ་ག་དྷ་ཡི། འབྲུ་རིགས་ཁལ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམ་པ་ཤོང་སའི་སྣོད་གཞོང་བ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ནང་ན། འབྲུ་ཆུང་ཆུང་ཏིལ་གྱིས་ཕྱུར་བུར་གང་བའི་ནང་ནས་ལོ་བརྒྱ་རེའི་མཚམས་ནས་ཏིལ་གྱི་འབྲུ་ཁེར་བུ་རེ་བླངས་ན། ཏིལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་དུས་སུ་གྲང་དམྱལ་གོང་མ་ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཚད་ད་གཟོད་རྫོགས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། འོག་མ་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་ཉི་ཤུ་འགྱུར་གྱིས་མང་པས། དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཟད་མཐའ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་དང་འདྲ་འདྲ་ཡིན་པ་རེད། ཉི་ཚེ་བ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ཅི་འདྲ་ཞིག་རེད་ཟེར་ན། དམྱལ་བ་ངོ་མའི་ཉེ་འཁོར་དང་། རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ། ས་ཡི་འོག ས་སྟེང་གི་རི། ཐང་། ཤིང་། ཆུ་སོགས་ལ་གནས་ནས་བེམ་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་ཡིན་སྣང་ཤར་ཏེ། ལུས་མེ་ཡིས་འཚིག་བཞིན་ཡོད་པའི་སྣང་བ་དང་། འཁྱག་ནས་གས་པ། གཤེད་མས་གསོད་ཅིང་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཉིན་མོ་བདེ་ཞིང་། མཚན་མོར་སྡུག་བསྔལ་བ། ཡང་དེ་ལས་གོ་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣང་བ་ལ་བར་མེད་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་ཅིང་། ཚེ་ཚད་ལ་ངེས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དངོས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས། དེ་ཐོས་པ་ཙམ་ཞིག་གིས་ཀྱང་སྐྲག་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། བཤེས་སྤྲིང་ལས། དམྱལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲན་དང་བཀླགས་དང་གཟུགས་སུ་བགྱིས་རྣམས་ཀྱང་། །འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་ན་མི་བཟད་པའི། །རྣམ་སྨིན་ཉམས་སུ་མྱོང་ན་སྨོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་དང་། འདི་ན་ཉིན་གཅིག་མདུང་ཐུང་སུམ་བརྒྱ་ཡིས། །རབ་ཏུ་དྲག་བཏབ་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ། །དེས་ནི་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །འོལ་ཡང་མི་འགྲོ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རེད། །
ཡི་དྭགས་བཤད་པ།
ད་ངན་སོང་གི་གནས་གཉིས་པ་ཡི་དྭགས་ལ་བསམ་ན། ཡི་དྭགས་དེ་ལ། ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན། ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན། སྒོས་ཁུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡོད་ན། ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནི་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་པས་ལུས་སྐམ་ཞིང་རིད་པ། ལྟོ་བ་ཆེ་བ། མགྲིན་པ་དང་ཡན་ལག་ཕྲ་བ། སྐྲ་གྱེན་དུ་ཟིང་ཞིང་འཛིངས་པ། ཐག་རིང་གི་ས་ཆ་ན་ཟས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། ཆུ་ཀླུང་། ལྗོན་ཤིང་འབྲས་བུ་ཅན་སོགས་མཐོང་ནས་དེའི་ཟུར་དུ་སོང་དུས། ཟས་སྐོམ་དང་ལྗོན་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་འགྲོ་བའམ། ཡང་ན་དངོས་པོ་དེ་དག་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་འགྱུར་འགྲོ་བ་དང་། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་དེ་དག་ཏུ་གྱུར་མ་སོང་ནའང་། སྐྱེས་བུ་གོ་མཚོན་ཅན་མང་པོས་བསྲུངས་པས། ཟས་སྐོམ་ལ་སྤྱོད་དབང་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་རེད། ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ཁ་ཁབ་མིག་ཙམ། ལྟོ་བ་ཡུལ་ལྗོངས་ཙམ། མགྲིན་པ་རྟ་རྔ་ཙམ། རྐང་ལག་རྩྭ་འཇག་ཙམ། བཏུང་བ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ཡོད་ཀྱང་། མགྲིན་པ་རྟ་རྔ་འདྲ་བའི་ནང་དུ་འགྲོ་ཐུབ་མིན་གྱི་ཚེ་ན། ཁའི་དུག་གིས་སྐམ་འགྲོ་བ། གལ་ཏེ་ཅུང་ཟད་ཙམ་རེ་མགྲིན་པའི་ནང་དུ་སོང་ན་ཡང་། ལྟོ་བ་ཡུལ་ལྗོངས་འདྲ་བ་མི་ཁེངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལྟོ་བའི་ནང་དུ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བབ་ནའང་། རྐང་ལག་རྩྭ་འཇག་འདྲ་བ་དེས་མི་ཁྱོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པ་རེད། ཁྱད་པར་དུ་ཟས་སྐོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་དེ་ཚོའི་ཁ་ནང་དུ་བཟའ་ལྟུང་ཅུང་ཟད་རེ་སོང་ན་ཡང་། ཁོག་པའི་ནང་དུ་ཐོན་དུས། མེ་འབར་ནས་ནང་ཁྲོལ་ཐམས་ཅད་འཚིག་འགྲོ་བ་དང་། བཤང་གཅི་དང་མཆིལ་སྣབས། རྣག་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བ་ཟ་དགོས་ཐུག་པ་དེ་འདྲའི་ཉམས་ཐག་ཡིན་པ་རེད། སྒོས་ཁུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ཡི་དྭགས་ཆེ་བ་རེ་རེའི་ལུས་ལ། ཡི་དྭགས་ཆུང་བ་མང་པོས་ཟོས་ནས་ཚང་བཅའ་བ་དང་། འགའ་ཤས་སྐྱིད་སྡུག་གི་ཚོར་བའི་རྣམ་གྲངས་འགྱུར་ཞིང་མ་ངེས་པ། གྲོ་བཞིན་སྐྱེས་དང་། དགེ་འདུན་སྲུང་གི་རྟོགས་བརྗོད་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ། ཚ་གྲང་ཆ་མི་སྙོམ་པ། སོས་ཀ་དྲོ་མི་དགོས་པའི་དུས་སུ་ཟླ་བས་ཀྱང་འཚིག་པ་དང་། དགུན་ཁ་འཁྱག་མི་ཉན་པའི་དུས་སུ། ཉི་མས་ཀྱང་གྲང་ཞིང་འཁྱག་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྫོགས་མཐའ་ཡོད་པ་མ་རེད། མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་ཡི་དྭགས་ནི། སྡེ་བརྒྱད་འབྱུང་པོ། བཙན་རྒྱལ་པོ། ཐེའུ་རང་མ་མོའི་རིགས་དེ་ཚོ་རེད། དེ་ཐམས་ཅད་དུས་རྟག་ཏུ་འཇིགས་སྐྲག་གིས་མནར་ནས། བསམ་ངན་ཁོ་ནའི་ངང་ལ་གནས་པ་རེད། རང་གི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་ལ་སྤོ་བསམ་པའི་གནོད་སེམས་གདུག་རྩུབ་དང་ལྡན་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་དབང་གིས། གར་སོང་གི་སར་ནད་གདོན་དང་སྨྱོ་འབོག་འབྱུང་བ། གཉེན་པོ་འདྲེ་འདུལ་མཁན་གྱི་སྔགས་པ་ནུས་ལྡན་ལ་སོགས་པས། མནན་བསྲེགས་བསྐྲད་གཟིར་ཨར་གཏད་ལ་སོགས་པའི་དྲག་ལས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་རེད། མདོར་ན་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་བསམ་གྱིས་ཁྱབ་པ་མ་རེད། ཡི་དྭགས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ཚད། མཛོད་ལས། ཟླ་བ་ཉིན་ཞག་གི་ལྔ་བརྒྱ། །ཞེས་གསུངས་ན། མིའི་ཟླ་བ་གཅིག་དེ་ཞག་གཅིག་ཏུ་རྩིས་པའི་རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཡིན་ན། འགའ་རེ་ད་དུང་དེ་བས་ཀྱང་རིང་བ་ལོ་ཁྲི་རེ་ཙམ་གནས་པ་དང་། མཁར་རྒྱུའི་རིགས་འགའ་ཤས་ཚེ་ཚད་ངེས་མེད་ཅན་ཡང་ཡོད་རིགས་པ་དེ་ལྟར་རེད། །
དུད་འགྲོ་བཤད་པ།
ངན་སོང་གི་གནས་གསུམ་པ་དུད་འགྲོ་ནི། བྱིངས་གནས་དང་ཁ་འཐོར་གཉིས་ཡོད་པ་རེད། བྱིངས་གནས་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་ངེས་མེད་དུ་འཁྱམ་གྱིན་འདུག་པ། ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་བཟའ་བ། རྟག་ཏུ་འཇིགས་སྐྲག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བཟོད་ཐབས་མེད་པའོ། །ཁ་འཐོར་ནི་མི་དང་ལྷའི་ཡུལ་དུ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཡིན་ན། མི་ཡིས་བཀོལ་ཞིང་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་མྱོང་གིན་ཡོད་པས་མ་ཚད། ཤ་པགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་། གཅིག་གིས་གཅིག་གསོད་པའི་སྡུག་བསྔལ། བླུན་ཞིང་གཏི་མུག་པ་ཡིན་པས་ན་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ། གཞན་ཡང་བཀྲེས་སྐོམ། ཚ་གྲང་། ངལ་དུབ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དང་ཕལ་ཆེར་ཆ་འདྲ་བ་ཙམ་མྱོང་བ་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་རེད། དེ་དག་གི་ཚེ་ཡང་རིང་མཐར་བསྐལ་བར་ཐུབ་པ་ཡོད་པ་དང་། ཐུང་བ་ངེས་མེད་དུ་བཤད་ཡོད་པ་རེད། མདོར་ན་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་གནས་དང་། ལུས་དང་། ཚེ་ཚད། སྡུག་བསྔལ་ལ་བསམ་ན། བློས་མི་བཟོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་རེད། །
མི་བཤད་པ།
མཐོ་རིས་རྣམ་གསུམ་གྱི་མི་དང་། ལྷ་མིན། ལྷ་གསུམ་པོ་ངན་སོང་གསུམ་ལ་ལྟོས་ན་ཅུང་ཟད་བདེ་བའི་ཁུལ་ཡིན་ཡང་། དོན་གྱིས་དེ་དག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ལས་མ་འདས་པ་རེད། དེ་ཡང་མིའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ན། སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བཞི་སྟེ། དང་པོ་མ་ཡི་མངལ་དུ་མུན་ནག་ཚ་གྲང་གུད་དོག་པོའི་སྡུག་བསྔལ་མྱངས་ཏེ། བར་དུ་སྐྱེ་བའི་ན་ཚ་དང་དངངས་སྐྲག མ་བུ་གཉིས་ཀ་ཤི་བར་དོའི་ཡུལ་ལ་གོམ་ཕྱེད་བོར་བའི་སྡུག་བསྔལ། མཐར་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པ་ལག་ཏུ་བླངས་པའི་ཚེ། བྱེའུ་ཕྲུག་ཁྲ་ཡིས་ཁྱེར་བ་ལྟ་བུའི་སྐྲག་དངངས་དང་། གོས་བསྐོན་ཚེ་ཚེར་མའི་ལྕགས་ཀྱིས་བྲབ་ཀྱིན་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་རབས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རེད། རྒས་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། གཟུགས་དང་ལང་ཚོ་ཉམས་པའི་དབང་གིས་སྔར་གྱི་བཀྲག་དང་མཛེས་མདངས་ཐམས་ཅད་ཤོར། ལུས་ཀྱི་སྟོབས་ཉམས། དབང་པོའི་ནུས་པ་ཉམས། ཁའི་སོ་བུད། མགོའི་སྐྲ་སེ། སྔར་མཐོང་ན་དགའ་བའི་གཞོན་ཆུང་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། ད་བྱ་རྒོད་ཤི་བའི་རོ་འདྲ། བལྟ་ན་མི་འདོད་པ་ཞིག རྗེ་མི་ལ་ཚང་གིས་གསུངས་པ་ཇི་བཞིན་ཏེ། རྟོད་ཕུར་འདོན་པའི་ལྡང་ལུགས་དང་གཅིག །བྱ་ལ་འཇབ་པའི་འགྲོ་ལུགས་དང་གཉིས། །ས་དོ་ཆད་པའི་སྡོད་ལུགས་དང་གསུམ། །གསུམ་འདི་གསུམ་འཛོམས་པའི་དུས་ཚོད་ན། །ཨ་ཕྱི་སྒྱུ་ལུས་རྒུད་པའི་ཡིད་ཕམ་མ། །ཕྱི་པགས་པ་འདུས་པའི་གཉེར་མ་དང་གཅིག །ནང་ཤ་ཁྲག་ཟད་པའི་འབུར་གོབ་དང་གཉིས། །བར་གླེན་ལྐུག་འོན་ལོང་འཐོམ་ཡོལ་དང་གསུམ། །གསུམ་འདི་གསུམ་འཛོམས་པའི་དུས་ཚོད་ན། །ཨ་ཕྱི་མི་སྡུག་སྟོན་པའི་ཁྲོ་གཉེར་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པས། རྒས་ཟེར་རྒྱུའི་ཐོག་ཏུ་ཐོན་ཚེ། ལུས་རྒུར། ཡན་ལག་འཁྱོག ཤ་སྐམ། པགས་པ་ལྷོད། ངོ་གདོང་གཉེར་མས་གང་ནས། བསྡད་ན་ལང་དཀའ་བ། སོང་ན་གོམ་པ་འཆོལ་བ། བཤད་ན་ལྡབ་བེ་ལྡིབ་བེ། ལྟས་ན་རབ་བེ་རིབ་བེ། མིག་གིས་རི་འགུལ་ན་མི་རིག རྣ་བས་དུང་བུས་ན་མི་གོ། དེའི་དུས་སུ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བར། སྐྱོས་རྒན་གྱིས་ཅི་མི་ཟེར། ཟེར་སའི་ཐོག་ཏུ་ཐོན་དུས། སྔོན་མ་ང་ལོ་ཉུང་དུས་འདི་འདྲ་ཞིག་མིན་ཞེས་ཟེར་མདོག་བྱས་ཀྱང་། གནའ་ཤུལ་ན་ད་མེད། གནའ་ཤྭ་བ་ཉལ་ཤུལ་དུ་ད་ལྟ་རིལ་མ་མ་གཏོགས་མ་ལྷག་དུས། ལོ་ཉུང་ཚོས་ཁྲེལ་རྒོད་བྱེད་ཡུལ་དུ་གྱུར་སོང་པ་རེད། རྒས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ཤི་ངན་སོང་ལ་སྐྱེས་པ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ན་བ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ལུས་འབྱུང་བཞི་འདུས་པའི་སྒྱུ་ལུས་ཤ་ཁྲག་གི་ཕུང་པོ་འདི། འབྱུང་བ་གཅིག་དགྲ་གཅིག་ལ་ལོག རང་དགྲ་རང་གཤེད་དུ་གྱུར་ནས་འདུ་བ་འཁྲུགས། རྩ་བ་ཉོན་མོངས་པ་དུག་གསུམ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན། དེ་ལས་གྱེས་པའི་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ། མདོར་ན་ནད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་ཡོད་དང་འདི་མེད་ཟེར་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅི་འདྲའི་སྟོབས་གཟི་མདངས་ཅན་གྱི་ཕོ་རྒོད་སྟག་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ཤི་ནད་ཟུག་གཟེར་དྲག་པོས་ཐེབས་ཚར་དུས། བྱེའུ་ཕྲུག་ལ་རྡོ་ཕོག་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ནས། ལུས་མལ་སའི་ནང་དུ་ལྷུང་། ཟས་སྐོམ་གྱི་ཡི་ག་ཆད། ཉིན་མོའི་ཉིན་ཆོད་ན། མཚན་མོའི་མཚན་མི་ཆོད། ཨེ་ཕན་དུ་རེ་ནས་བཅད་གཏུབ་བཤག་གསུམ། གཏར་བསྲེག་ལ་སོགས་པའི་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་ཨེ་ཐུབ་ལྟ་མདོག་བྱས་ནས། མི་ཤི་གསོན་ཐབས་ཀྱི་རེ་བ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་། ཚེ་ཟད་པའི་ཉིན་མོར་ཅི་ཞིག་བྱས་ཀྱང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེའི་དུས་སུ། གཏོ་སྐུ་རིམ་བྱས་ཀྱང་ཕན་མི་ཐོགས། སྨན་དཔྱད་དུག་ཏུ་ལོག རྒྱབ་རྟེན་འདྲེ་རུ་གོལ། སྲུང་མ་གཤེད་དུ་བབས་ནས། ད་གསོན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཤི་བ་དང་འདྲ་ཞེས་པའི་མ་ཤི་སྔོན་ནས་མིའི་ཁྱུ་ནས་བུད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་འདྲ་མྱོང་དགོས་པ་རེད། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི། རིང་བའི་འཆི་ལྟས་དང་ཉེ་བའི་འཆི་ལྟས་ལ་སོགས་པ་འཆི་ལྟས་ཀྱི་རིགས་མང་པོ་ཡོད་ན། སྐབས་ཞིག་ན་ནད་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཤི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་གསོན་གྱི་རེ་བ་ཞིག་ཡོད་མ་ཐལ་བསམ་ནས་རེ་ཐག་གཏིང་ནས་ཆད། ཤི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཤེས་ཏེ་སྙིང་མི་དགའ། འཁྲུལ་སྣང་གི་བསུ་མ་སྔོན་མ་དེ་མིག་སྔར་ཤར། གཉེན་ཉེ་རིང་། ཁྱིམ་བཟའ་ཚང་གིས་མཐར་བསྐོར་ཡང་། འཆི་ཁའི་མནར་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རང་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་། རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་ཁྱེར་དབང་ནི་མེད། བློས་ནི་མི་ཐོང་། སྔར་བྱས་ཀྱི་སྡིག་པ་དྲན་ནས་འགྱོད་པ་སྐྱེས། ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་དྲན་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ཀྱང་། དུས་ཚོད་དེར་ཐོན་དུས་དྲན་འཕྱིས་སོང་བ་རེད། དེ་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། བཟའ་ཚང་ཉེ་འབྲེལ་འདི་དང་དུས་རྟག་ཏུ། །མི་འབྲལ་འགྲོགས་པར་འདོད་ཀྱང་འབྲལ་བར་ངེས། །བཟང་པོའི་གནས་མལ་འདི་དང་དུས་རྟག་ཏུ། །མི་འབྲལ་འདུག་པར་འདོད་ཀྱང་འགྲོ་བར་ངེས། །བདེ་སྐྱིད་ལོངས་སྤྱོད་འདི་དང་དུས་རྟག་ཏུ། །མི་འབྲལ་སྤྱོད་པར་འདོད་ཀྱང་འདོར་བར་ངེས། །དལ་འབྱོར་མི་ལུས་མཆོག་འདི་དུས་རྟག་ཏུ། །མི་འབྲལ་རྟག་པར་འདོད་ཀྱང་འཆི་བར་ངེས། །ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ལྟར། འཆི་བ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་གློ་བུར་མགོ་ཐོག་ཏུ་ཐོན་དུས་ཉམས་ང་བ། གསོན་པོའི་སྣང་བ་ད་ལྟ་ནུབ་རན་དུས་བག་གྲང་མོ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ངའི་ཧ་བོ། དེའི་སྔོན་ཞིག་ནས་ཆོས་ཤིག་མ་འགྲུབ་བསམ་ནས་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་སྐྲག་གཉིས་ཀ་མཉམ་དུ་སྐྱེས་ནས་ལག་པའི་སྦར་མོ་བྲང་ལ་བཏབ། བྲང་སེན་རྗེས་ཀྱིས་གང་ནས་བྲང་ལག་འཐབ་སྟེ་ཤི་བ་རེད། མི་སྡིག་ཅན་ཤི་བ་མཐོང་ཙ་ན། །ལས་རྒྱུ་འབྲས་སྟོན་པའི་སློབ་དཔོན་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དབུགས་མ་ཆད་གོང་ཞིག་ནས་ངན་སོང་གི་སྣང་བ་ཤར་ཏེ། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འཇིགས་སྐྲག ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་དུ་གྱུར་ནས། ཕྱི་མའི་གྲོ་ཆས་ཆོས་ཡིན་ན་ཡང་། ཆོས་མེད་གཅེར་བུ་ལག་སྟོང་དུ་དབུགས་གཅིག་ཕར་འཕངས་ཏེ། དབུགས་གཅིག་ཚུར་ལ་རྔུབ་མ་ཐུབ་ཚེ། ཤི་ཟེར་རྒྱུའི་སྐྲག་དངངས་ཆེན་པོའི་ཐོག་ཏུ་ཐོན་སོང་བ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ། འཇིག་རྟེན་མིའི་ལུས་རྟེན་གྱི་ཐོག་ཏུ་ཡོང་རྒྱུའི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བཞི་པོ་དེས་མི་ཚད་པར། ད་དུང་དེའི་ཐོག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བཞི་པོ་དེ་ཅུང་ཟད་ཤས་ཆུང་བའི་བར་སྐབས་རྣམས་སུ། དགྲ་སྡང་བ་དང་འཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ། གཉེན་བྱམས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ། འདོད་པ་ཐོག་ཏུ་མི་ཁེལ་བའི་སྡུག་བསྔལ། མི་འདོད་པ་ཐོག་ཏུ་བབས་པའི་སྡུག་བསྔལ། འབྱོར་ལྡན་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་འབྱོར་ལྡན་རྣམས་འཁོར་འབངས་ལོངས་སྤྱོད་སྐྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པ་རེད། འཁོས་དམན་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། འཁོས་དམན་ནི་དབུལ་ཞིང་ཕོངས་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་རེད། ཁས་དྲག་ན་ཕྲག་དོག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པ་རེད། ཉམ་ཆུང་ན་བརྙས་བཅོས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་ཐུག་པ་རེད། མཆོག་ལ་ཡིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། དམན་ལ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་བཤད་ན་བགྲང་ལས་འདས་པ། བཤད་པས་མི་ཚར་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་དག་ག་ལེར་ཞིབ་ཀྱིས་བལྟས་ན་ཤེས་རྒྱུ་ཅན་ཞིག་རེད། །
ལྷ་མིན་བཤད་པ།
མཐོ་རིས་ཀྱི་གནས་གཉིས་པ་ལྷ་མ་ཡིན་ལ་མཚོན་ན། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གནས་དེར་སྐྱེས་པ་ཙམ་ནས། སྔོན་གྱི་མི་དགེ་ཕྲག་དོག་དང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་དབང་གིས། རང་བཞིན་གྱིས་ཕྲག་དོག་ཆེ་བའི་སྟབས་ཀྱིས་ལྷའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དཔལ་མཐོང་བའི་ཚེ་ན། དེར་ཕྲག་དོག་གིས་ཀུན་ནས་བསླངས་སྟེ་དུས་དང་དུས་སུ་ལྷ་དང་འཐབ་འཁྲུགས་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། ཤི་རྨས་གསོད་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དུས་རྟག་ཏུ་མྱོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། །
ལྷ་བཤད་པ།
མཐོ་རིས་ཀྱི་གནས་གསུམ་པ་ལྷའི་ཡུལ་ལ་མཚོན་ན། ལྷ་གནས་ཟེར་རྒྱུ་དེ། འདོད་པའི་ལྷ་དང་། ཁམས་གོང་མ་སྟེ། རིགས་གཉིས་སུ་དབྱེ་རུ་ཡོད་ན། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་པོ་ལ་འཆི་འཕོ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དངོས་སུ་མྱོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིར་ན་ལྷའི་ཚེ་དེ་ཉིད་བསྐལ་བར་ཐུབ་པ་ཡིན་ཡང་། ལྷའི་ཕུན་ཚོགས་འདོད་ཡོན་ལ་གཡེངས་བས་སྐད་ཅིག་གི་སྣང་བ་ཙམ་ལས་མེད་པར། སྔོན་གྱི་ལས་དེ་ཟད་ནས་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་པ་རེད། ཕྱི་མར་གང་དུ་སྐྱེ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྷའི་མིག་གིས་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་གནས་སུ་སྐྱེ་རྒྱུ་ཡིན་ན། འཆི་འཕོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡལ་སྔོན་ཞིག་ནས། གནས་ངན་པར་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནོན་པ་ནི། ལྷའི་ཞག་བདུན་གྱི་བར་ལ་མྱོང་དགོས་པ་རེད། ལྷའི་ཞག་བདུན་དེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། འུ་ཅག་རྣམས་ཀྱི་མི་ལོ་བདུན་བརྒྱ་ཡིན་པ་རེད། ལྷ་ཡི་གནས་ནས་ལྟུང་བ་ན། །སྡུག་བསྔལ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཡི། །བཅུ་དྲུག་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ལྷ་ཡུལ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་སླར་ཡང་ལྷ་ཡུལ་དུ་སྐྱེ་བ་སྲིད་མཐའ་མ་བཀག་ཙམ་ཡིན་ཞིང་། མིའི་ལུས་རྟེན་དུ་སྐྱེ་རྒྱུའང་ཉུང་བ་རེད། ཕལ་ཆེར་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། དེ་འདྲའི་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་ཏུ་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནོན་པ་དེ་དམྱལ་བ་ལས་ཀྱང་ཐུ་ཞེས་གསུངས། ཁམས་གོང་མ་གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཁམས་གཉིས་ལ་འཆི་འཕོའི་སྡུག་བསྔལ་མངོན་གྱུར་པ་མེད་ཀྱང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྨྱོས་ནས་ཆང་གིས་བཟི་བ་ལྟར་ཡིན་པ་རེད། སོ་སྐྱེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པའི་སྟབས་ཀྱིས། གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེའང་སྔོན་གྱི་ཟག་བཅས་ཀྱི་དགེ་བའི་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ཤུགས་ཟད་སོང་ཚེ། མདའ་ནམ་མཁར་འཕངས་ན་ནམ་ཞིག་ཤུགས་ཟད་མཐར་ས་ཐོག་ཏུ་ལྷུང་བ་ཇི་བཞིན། གཉིད་སད་པ་ལྟར་ནམ་ཞིག་གནས་རིས་འོག་མར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ཚངས་ཉིད་ཆགས་བྲལ་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་སླར། །མནར་མེད་མེ་ཡི་བུད་ཤིང་གྱུར་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་བསྟེན་འཚལ་ལོ། །ཞེས་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་རེད། དེས་ན་མེ་ཆེ་ཆུང་གང་ཡིན་ཡང་ཚ་བ་ལས་མ་འདས་པ་དང་། ཆུ་མང་ཉུང་གང་ཡིན་ཡང་བརླན་གཤེར་ལས་མ་འདས་པ་བཞིན་དུ། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་གནས་འདིའི་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་མཐོ་དམན་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡོ་ལང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕྲུལ་འཁོར། གནས་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས། གྲོགས་སུ་དང་འགྲོགས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གྲོགས། ལོངས་གང་ལ་སྤྱད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་མ་འདས་པ་སྟེ། མི་གཙང་ཁང་ལ་དྲི་ཞིམ་མེད། །འགྲོ་ལྔ་དག་ལ་བདེ་བ་མེད། །ཅེས་དང་། འཁོར་བ་འདི་ལ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་ཙམ་ཡང་། །བདེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་དང་། ད་དུང་། ཅུང་ཟད་བདེ་ཡང་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཚོ་རང་ཐོག་ཏུ་བླངས་ན། རང་རྒྱུད་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་རེད། ཀློང་ཆེན་པས། སྐབས་སུ་རང་སྣང་མཐུན་པའི་རྐྱེན་གྲོགས་ལྟོས། །རང་སྣང་ཤེས་པས་ཉམས་མྱོང་གྲོགས་སུ་འཆར། །སྐབས་སུ་མི་མཐུན་གནོད་པའི་རྐྱེན་སྣང་ལྟོས། །འཁྲུལ་པ་ཞེན་ལོག་གནད་དུ་ཆེ་བ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པ་རེད། དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ། ཚེ་མི་རྟག འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གོ་ལོ་ཐོས་ལོ་ཙམ་དུ་མི་བསྐྱུར་བར། རང་གི་རྒྱུད་ཐོག་ཏུ་བླངས་ཏེ། སྨིན་ཁྲིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་ན། རང་རྒྱུད་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད། དེ་རིང་གི་ཆོས་མཚམས་འདི་ནས་འཇོག སང་ཉིན་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་བཤད་རྒྱུ་བྱེད། །