ཉིན་བཅོ་ལྔ་བའི་ཆོས་ཁྲིད།
རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་ཀློང་ཆེན་ཞབས་ཀྱིས། འགྲོ་བ་གཡོ་བ་དུས་ཀྱི་ཤིང་འདབ་བཞིན། །ཅིས་ཀྱང་ཤི་བ་ཡིན་ནོ་ཆོས་ལ་འབོད། །རང་བཞིན་འགྱུར་བ་ཚོགས་ཁང་སྐྱེ་བོ་བཞིན། །འདུས་ཀྱང་འབྲལ་བ་ཡིན་ནོ་གདུང་སེམས་སྤོངས། །ཞེས་གསུངས་ལ་དབྱར་གྱི་དུས་ཀྱི་ཤིང་ལོ་དེ་ཡལ་འདབ་མེ་ཏོག་མཛེས་པ་དྲི་ཞིམ་པོའི་བསང་ངད་ལྡན་པ་སྐྱེ་བོ་དགའ་བའི་མིག་གི་བདུད་རྩི་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིན་འུ་ཚོས་ཐོག་མར་ཆོས་མགོ་འཛིན་དུས་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་དུས་རིང་པོར་མི་འགོར་བར་དབྱར་ཟླ་གསུམ་གྱི་ཟླ་བ་རྫོགས་དུས་སྟོན་སེར་བྱང་རླུང་དང་འགྲོགས་ནས་ཁ་བའི་འདབ་མ་བར་སྣང་ནས་འཕུར་ཏེ་ནམ་ཚ་སྟོན་གཞུག་ལ་ཐོན་དུས་ཤིང་ལོ་རྒས་པ་སེར་པོར་གྱུར་ནས་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ས་ལ་ལྷུང་ནས་འཐོར་འགྲོ་བ་རེད། དེང་སང་གི་དུས་ཚོད་དེ་དང་ཉེ་བཞིན་ཡོད་འདུག་ལ་དེ་དང་འདྲ་བར་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་འདི་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་འགྱུར་བའི་རང་བཞིན། སྐྱེས་པ་འཆི། མཐོ་བ་ལྷུང་། འབྱོར་བ་རྒུད་ནས་མཐར་ཚང་མ་ཡོངས་རྫོགས་རྗེས་ཤུལ་ཙམ་ཞིག་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་གསུངས་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་རྟག་པ་མིན་པའི་འདུས་བྱས་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །རང་བཞིན་འགྱུར་བ་ཚོགས་ཁང་སྐྱེ་བོ་བཞིན། །འདུས་ཀྱང་འབྲལ་བ་ཡིན་ནོ་གདུང་སེམས་སྤོངས། །གསུངས་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ནམ་རང་གཤིས་དེ་འགྱུར་བ་ཅན་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ཚོགས་ཁང་གི་སྐྱེ་བོ་འུ་ཅག་ལྟ་བུ་ཆོས་གཅིག་གིས་མཉམ་དུ་བསྡུས་ནས་སྐབས་གཅིག་རིང་ལ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་མཉམ་དུ་ལོངས་སུ་སྤྱད་དེ་རྫ་ཕུག་གངས་འདབས་ཀྱི་རི་ཁྲོད་འདི་ནས། རང་ཚོད་དང་བསྟུན་པའི་ཆོས་འཆད་ཉན། བསྟན་པ་འཛིན་སྲུང་སྤེལ་བའི་ཉི་མ་མགོ་གང་མ་ཞིག་ཤར་བ་ཡིན་ཡང་། འདུས་པ་མི་རྟག་འབྲལ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་ཉི་མ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་རང་རང་ཁ་ཁ་སོ་སོའི་གནས་སུ་གྱེས་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར་དུ་འདུས་པ་ཐམས་ཅད་འབྲལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འདུས་ཀྱང་འབྲལ་བ་ཡིན་ནོ་གདུང་སེམས་སྤངས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འོན་ཀྱང་ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆུད་མི་ཟ་བ་ཡིན་པས་ན་དེ་དང་ནི་ནམ་ཡང་འབྲལ་བར་ཡོད་པ་མིན་པས། གཉེན་ཉེ་བ་ལ་ཆགས་ཞེན་ཡོད་ན་ཆོས་ལ་འབད་དགོས་པ་དང་། གཉེན་ཉེ་བ་ཤ་རྩ་དགའ་རྒྱུད་ཕ་མ་བཟའ་ཚང་ལ་གཅེས་ན་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་སྒྲུབས་དང་དེ་དག་ལ་ཚེ་འདིས་མི་ཚད་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཆེའོ། །ཚེ་འདི་ལ་རྟ་བྱིན་ཟོག་བྱིན་དང་གཞིས་འཁོར་བ་སྤྲད་ན་ཡང་དེ་དག་གིས་ཕྱི་མའི་འགྲོ་ལམ་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་དཀའ་བའོ། །དེ་བས་མ་ཎི་ཨོཾ་ཞིག་གི་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་རྣམས་ཤེས་པར་གྱིས་དང་སྐྱེ་བ་ཚེ་རབས་མང་པོ་ལ་ཕན་ཐོགས་དེ་བས་ཆེ་བ་རེད། འུ་ཚོ་ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོ་ཚོས་དཔུང་བུ་རྒྱུད་ལ་རྒྱུ་རྫས་ཤིག་འཇོག་ཁུལ་བྱེད་པའི་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན་ཡང་། རྒྱུ་རྫས་བྱིན་པས་ཕན་ཆེན་པོ་ཐོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕ་མའི་ཚེ་གཅིག་ལ་བསགས་པ་བུ་རྒྱུད་ཀྱི་ལག་ལ་བཞག་ཁུལ་བྱས་ཀྱང་བུ་རྒྱུད་ངན་པ་གྲོགས་ངན་གྱི་ཁ་ལ་རྒྱུག་ན་ཤོ་སྐུགས་རྒྱན་གསུམ་དང་། ཆང་རིན་གཏའ་མ་རུ་ཤོར་ནས་སྤྲང་པོར་རེད་རྒྱུ་ལ་ཚེགས་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་མིན་ཡང་ནོར་ཡོད་ན་དགའ་སྣང་གིས་དེ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཡང་ནོར་རྫས་དགྲ་ཡི་གཡབ་མོ་ཡིན་པས་རྒྱུ་ནོར་གྱི་དབང་གིས་མི་སྲོག་མ་འཚམས་པ་ཡང་ཅི་འདྲའི་མང་བ་དང་། དེ་ལ་ཆགས་ནས་འཁོར་བའི་གཏིང་རྡོ་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་ཏུ་མང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན། ལོངས་སྤྱོད་ལྷག་མ་བུ་ཚའི་ཤེས་ཡོན་གྱི། །རྟེན་དུ་ཐོངས་དང་རང་གཞན་ཀུན་ལ་བདེ། །ཞེས་པ་ཞིག་ངས་སྔོན་མར་བྲིས་མྱོང་། རབ་ཡིན་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་ཆོས་ཕྱོགས་སུ་གཏོང་དགོས་ལ་དེ་མ་ཐུབ་ན་ཡང་བུ་ཚ་ཡི་ཡོན་ཏན་སློབ་རྒྱུའི་རྟེན་རྩ་ལ་ཐོངས་དང་རང་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ་འུ་ཚོ་བོད་གདོང་དམར་གྱི་རིགས་རྒྱུད་འདི་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕ་ནོར་རིག་གནས་བཅུ་དེའི་ནང་གི་ཡ་གྱལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནང་རིག་པ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་སྔར་བྱོན་གྱི་མེས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དཀའ་བའི་ཚེགས་དཀོན་པའི་རྒྱུ་གཅེས་པའི་སྐུ་སྲོག་བསྡོས་ནས་བསྒྱུར་ཞུས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དྲི་མ་མེད་པ་དེའི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟན་བཅོས་དང་བཅས་པ་མདོར་ན་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་དམ་པའི་ཆོས་ཆ་ཚང་པ་གནད་ལ་དྲིལ་བ་དབང་ལུང་མན་ངག་གདམས་ཁྲིད་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་འདི་གཞན་ལ་མེད་པའི་ཁྱད་ནོར་ཞིག་ཡིན། འདི་སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་ཐོག་ནས་ཚུར་བསྒྱུར་མི་དགོས་ཤིང་། མི་རིགས་སྐད་རིགས་མི་གཅིག་པའི་དགེ་རྒན་གཞན་དག་ཅིག་བསྟེན་པའི་ཆེད་དུ་རྒྱུག་མི་དགོས་པར་རང་ས་ན་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་ནོར་སྐལ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཚུར་ལེན་པ་ལས་དཀའ་ཚེགས་ཅི་ཡང་བསྟེན་མི་དགོས་པས། གནའ་དེང་གཉིས་ཀའི་རིག་གནས་ཅི་ཡིན་ཡང་ཤེས་ན་ལོས་བཟང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་རྣམ་ཐར་གྱི་ནང་དུ་རྫ་རྩི་ཡན་ཆོད་བསླབ་རབས་མང་པོ་གསུངས་ཡོད་འདུག ཁྱད་པར་དུ་ད་ལྟའི་དུས་འདིར་བསམ་བློ་བཏང་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཆེད་དུ་མི་རིགས་གཞན་གྱི་རིག་གནས་ཐུན་མོང་གི་ཤེས་བྱ་སྣ་ཚོགས་དུས་རབས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་ཤེས་ལོས་དགོས་ཀྱང་། མི་རིགས་རང་གི་མེས་པོས་བཞག་པའི་རིག་གནས་རྩ་ཆེན་མིའི་རིགས་སྤྱི་ཁྱབ་ནས་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཡོངས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཅན་གྱི་ནང་ཆོས་འདི་ཚོ་སེར་སྐྱ་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་སུས་ཀྱང་སྦྱངས་ནས་ཆེ་ཚོད་ཆུང་མིན་རེ་ཤེས་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཚེ་འདི་ཕྱི་རང་གཞན་གཉིས་དོན་ཡིན་ནོ། །རང་རྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་སྲུང་བྱེད་རྒྱུ་ནི་རབ་བྱུང་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་མ་བགོས་ཐོག་བབས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཡིན་ལ། ཡང་སྒོས་སུ་མི་རབས་གསར་རྙིང་གི་བརྗེ་མཚམས། དུས་རབས་སྔོན་རྗེས་ཀྱི་འཕོ་མཚམས་འདི་ལ་དངོས་པོ་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་བྱིན་ཅན་དང་། གནའ་རྫས་རྙིང་པ་ལ་རིན་ཐང་ལོས་ཡོད་ཁྱད་པར་དུ་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་རྟེན་རྫས་དེ་ཚོའི་རིན་ཐང་ཞིག་སུས་གཞལ་ཤེས་ཀྱང་། དེ་བས་ཀྱང་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་དབང་ཁྲིད་ལུང་རྒྱུན། མན་ངག་བེའུ་བུམ། གདམས་ངག་ལག་ཁྲིད། བྱིན་རླབས་འཕོ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་དགོངས་བརྒྱུད་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཐོབ་དགོས་པའི་རིགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དེ་བས་ཀྱང་རྩ་ཆེན་ཡིན་པས་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་སྲོག་ལ་ཤུགས་བསྣན་ཐབས་གང་གིས་དགའ་ན་དེ་ལ་བརྩོན་ན་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་དུ་ཆེ་བས་མི་ཚད་པར་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་བདེ་དོན་བྱས་ན་ཕན་རླབས་ཀྱང་དེ་བས་ལྷག་པར་དུ་ཆེ་བ་ཡིན། ངས་མཚམས་རེར་བསམ་བློ་བཏང་ན་ད་ལྟའི་དུས་འདིར་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་སྟབས་བདེ་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་དང་བསྟུན་ཏེ་བོད་ལ་དར་བའི་ནང་ཆོས་ཡུལ་ལུང་གཞན་དང་མི་རིགས་གཞན་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བཏང་ནས་དམ་ཆོས་འཆད་སྤེལ་བྱས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་ངེས། བསྟན་པ་འཛིན་སྲུང་སྤེལ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་སྤེལ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཅིག་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་བསྟན་པ་འཛིན་སྲུང་སྤེལ་གསུམ་ཞེས་ཚེ་བསྟན་པ་ངོས་འཛིན་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཆ་མང་པོ་རེད། དེ་ཚོ་མ་བཤད་ནས་གསུང་རབ་འཆད་སྤེལ་གཏང་རྒྱུ་རྐྱང་པའི་ཕྱོགས་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཡང་ལོས་བཟང་། ཆགས་མེད་ཚང་གིས། ལག་པ་ན་ཡང་འབད་ནས་བྲིས། མང་པོ་འགའ་ལ་ཨེ་ཕན་བསམ། །གསུངས་པས་མང་པོ་ལ་ཁྱབ་དགོས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ད་དེང་སང་རྩིས་འཕྲུལ་ཡོད་པས་ལག་པ་དེ་ཙམ་ན་དགོས་ས་མ་རེད། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཡང་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཟབ་དོན་བཀའ་རྒྱ་ཅན་དག་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྐད་རིགས་དག་མ་དག་ཅིག་ལ་བསྒྱུར་ནས་མ་མཁའ་འགྲོའི་ཐུགས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཟབ་དོན་སྙིང་གི་གསང་མཛོད་ཡིན་ཟེར་བ་རྣམས་ཁྱི་སྐྱུག་སྐྱུག་བྱས་ནས་ཕྱི་རོལ་པ་ཡན་ཆོད་ཀྱི་སྔོན་དུ་ཤོག་བུའི་རིན་ཐང་ཞིག་གི་སར་བཀྲམ་བཞག་པ་ལས། སྐད་གཉིས་སྐད་གསུམ་སྨྲ་བ་ཡིན་ན་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཁྱད་ནོར་དང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རིག་གནས་ཚུར་བསྒྱུར་ནས་རང་ཁྱིམ་དུ་ཁྱེར་ཤོག་དང་རབ་ཡིན། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཤད་པ་ལྟར་ན་བོད་ཀྱི་མི་མ་གཏོགས་གཞན་ལ་འདི་ཕྱིའི་ཕན་བདེ་མི་དགོས་སམ་དེ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་སྣོད་ལྡན་ཡོད་ན་ཅི་ཤེས་ཤེ་ན། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་འདྲ་དང་མི་འདྲས་མི་ཚད་པར་ལྷ་ཀླུ་གནོད་སྦྱིན་དྲི་ཟ་གྲུལ་བུམ་གྱི་སྐད་ཀྱིས་ཆོས་གསུངས་ལ། འུ་ཚོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་སྐད་རིགས་འདྲ་མིན་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་པ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་དག་ནི་སྔར་གྱི་ལོ་པན་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཚོའི་ཕྱག་སྲོལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་གསང་ཞིང་བཀའ་རྒྱ་དམ་པོར་བྱས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་ངེས་པ་ཡིན་པས། དེ་བས་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་ཁོ་ནའི་ཀུན་སློང་ཡིན་ཚེ་ལམ་རིམ་བགྲོད་སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞིའི་རིམ་པ་བརྒྱུད་དུ་བཅུག་ན། ཆོས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་མི་ཡལ་བ་དང་། གདུལ་བྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་བ་དང་། རང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་ཆོས་ལ་དབང་ཟ་བའི་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བ་དང་། གསང་སྔགས་ཁྲོམ་བསྒྲགས་ཀྱི་འགལ་ཉེས་མི་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་སེར་སྐྱ་ཕོ་མོ་ལ་མ་ལྟོས་པའི་རྒན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་སྦྱོང་དགོས་ཤིང་ཆོས་སྦྱོང་ཚེ་ཡང་ཆོས་ཆོས་བཞིན་དུ་སྦྱོང་དགོས་པ་ཡིན། ཆོས་ཞེས་པ་གཙོ་བོ་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱ་ཤི་བའི་གནས་སྐབས་ན་ཆོས་མ་གཏོགས་རེ་ས་སྐྱབས་གནས་གཞན་མེད་པ་ཡིན་པས་ཕྱག་སྐོར་ཁ་ཏོན་བཟླས་བརྗོད་བྱེད་དུས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་བསམ་བློ་གཏང་ཚུལ་ཤེས་དགོས། དེ་བཞིན་དུ་གཞོན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ནང་དོན་རིག་པ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་རང་གཞན་གྱི་རིག་གནས་ཚང་མ་སྦྱོང་དགོས་ཤིང་། དམ་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཤི་དུས་མ་གཏོགས་མི་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཚེ་འདིའི་ཐོག་གི་མི་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་སྙིང་རྗེའི་ཕན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མགོན་དང་དཔུང་གཉེན་ཞིག་བྱེད་བསམ་ནའང་ཆོས་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་བཞིན་དུ་བསམ་སྤྱོད་ཚང་མ་བཟང་པོའི་ཕྱོགས་སུ་བཅོས་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་མིན་པར་མི་གཤིས་ངན་སྙིང་རྗེ་དང་ཕན་སེམས་གཅིག་ཀྱང་མེད་མཁན། སུས་ཀྱང་མིག་སྔར་མི་འགྲོ་བ་ཚེ་འདིའི་སྡིག་པའི་སོ་ནམ་གྱིས་ཕྱི་མ་དམྱལ་བའི་གཏིང་རྡོ་བྱེད་པ། འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མེད་པ་ཞིག་བྱེད་བསམ་ན་མི་སྐྱ་ཚོས་ཐ་མ་ཁ་གཞིབས། ཆང་རག་བཏུངས། རྒྱན་པོ་འགྱེད། འཁྲུག་རྩོད་བྱེད། བཟའ་འཛིང་སློང་། ཉམ་ཆུང་གི་ཐོག་ལ་གྲི་མགོ་འཕུར། ཐུབ་འདུག་སྙམ་ན་དགེ་སྡིག་སྣང་མེད་ཀྱི་ལས་བྱེད། བཙན་པོ་དང་ཐུག་ན་ངོ་དགའ་བཤད། ལྐོག་ཏུ་ངན་སྨོད་དང་ཚིག་རྩུབ་ལབ། དུས་རྒྱུན་དུ་ཕྲག་དོག ཁོང་ཁྲོ། གཟེ་རེ། གདུག་རྩུབ། གནོད་སེམས་མ་གཏོགས་མེད་པ། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་བྱེད་པ་རྒྱུ་མཐུན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ནི། མིའི་ཡང་ཐ། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་འདྲེན། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཁྱུ་རྫོབ། ཚང་མའི་མིག་ནང་ནས་འབུད་རྒྱུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་གསོན་འདི་གང་ལེགས་ཉེས་གཉིས་ཀྱི་གདམ་ཀ་ཡོད་ས་དང་། ལམ་བཟང་ངན་གྱི་སྣེ་མོའི་འདམ་ཁ་ལ་རང་དབང་ཡོད་པའི་དུས་སྨྲ་ཤེས་དོན་གོ་མིའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བའི་སྐབས་འདིར། མགོ་གྱེན་དུ་བསྟན། རྐང་པ་གཉིས་ཐུར་དུ་བཙུགས། སྐ་རགས་ཐད་དུ་བཅིངས་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་ཚེ་དུད་འགྲོ་བས་ལྷག་པའི་དོན་ཞིག་འགྲུབ་པ་ནི་གནད་ཆེ་ཚུལ་ནམ་དང་ནམ་ཡིན་ན་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་ཚོ་ཁྱེད་རྣམ་པས་ཁྱིམ་པ་མི་སྐྱ་རྣམས་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཕོ་གསར་ཚོ་ལ་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་རོགས། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་སྒོ་ལ་ཞུགས། སྐྱབས་གསུམ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་ལེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ་སྐྱིད་ན་སྡུག་ན་ལེགས་ན་ཉེས་ན་བཟང་ངན་སྐྱིད་སྡུག་མཐོ་དམན་གང་བྱུང་ཡང་། སྐྱིད་ན་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེ། སྡུག་ན་ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འབྲས་ཡིན་པའི་ཡང་དག་གི་ལྟ་བ་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་དགོས་ཤིང་། ཆོས་གང་དང་བླ་མ་སུ་ཡིན་ཡང་དད་པ་མ་ཞོག་ནའང་དད་ལོག་མི་བྱེད་པ་གནད་ཆེའོ། །གང་ཟག་གི་ཚོད་སུས་ཟིན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁོང་དང་ཁོང་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་གང་ཟག་གི་ཚོད་མི་ཤེས་གསུངས་པ་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ་དང་པོ་སུ་ཡིན་གང་ཡིན་བླ་མའི་མཚན་ཡག་པ་ཞིག་མ་ཤེས་དུས་ནས་ཆོས་ཞུ་ཁུལ་བྱས། བར་ཞིག་བླ་མའི་ལོ་རྒྱུས་རྩད་བཅད་ནས་བླ་མའི་སྐྱོན་ཆ་བཙལ་གྱིན་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་རང་གཞན་དམྱལ་བ་ལྷུང་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན། ཁྱི་དང་གློ་བ་ཐུག་འདྲ་བྱས་ནས་བླ་མ་མ་བསྟེན་གསུངས་ཡོད་པས་དང་པོ་བླ་མར་བརྟག་པར་གྱིས། སྤྱིར་ན་བླ་མ་མ་དགོས་དང་མི་རང་ག་བ་ཡིན་ནའང་རྒྱུས་ལེན་དགོས་ན་དཀའ་སྟེ། མི་རྒྱུས་མིས་ལེན་པར་ཚེ་ཕྱེད། ཁྱི་རྒྱུས་རྐུན་མས་ལེན་པར་ནམ་ཕྱེད། ཅེས་པ་ཡིན་པས་ལས་སླ་མོ་ཞིག་གིས་མི་རྒྱུས་མ་དགོས་རང་རྒྱུས་ལོན་དཀའ་སྟེ། མི་ཚེ་ལ་ཚེ་སྟོད་ཚེ་སྨད་མི་འདྲ་ནས་འགྱུར་བ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་བླ་མའི་རྟགས་ཐུན་མོང་གི་ལུགས་ལྟར་བྱས་ན། བཤེས་གཉེན་ཞི་བ་དུལ་བ་ཉེར་ཞི་བ། །ཡོན་ཏན་ལྷག་པ་བརྩོན་བཅས་ལུང་གིས་ཕྱུག །ལ་སོགས་པ་དང་། ཐུན་མིན་གསང་སྔགས་ཀྱི་བླ་མ། ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ལྡན་དང་དེ་ཉིད་བཅུ་ལ་ནང་བྱན་ཚུད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་རེད། དེ་ཡང་ཐ་མལ་པས་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་གསང་བ་དེ་དཔོག་དཀའ་བ་རེད་ཀྱང་ཐབས་སླ་མོ་ཞིག་གིས་བརྟགས་ན་ཐུགས་རྒྱུད་སྙིང་རྗེ་དང་མ་བྲལ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མ་གཅིག་པུའི་བུ་ལ་བརྩེ་བ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་བླ་མ་འབྲེལ་ཚད་ལོག་པར་མི་གཏོང་མཁན་ཞིག་རེད་ཟེར་ཆོག་པས། འབྲེལ་ཚད་ལོག་པར་མི་གཏོང་བའི་རྟགས་དེ་ལ་བལྟ་དགོས། དེ་ལྟ་བུའི་མདུན་ནས་ཆོས་ཞུས་ཏེ་ཕན་པའི་གདམས་ངག་གནང་པ་དེ་སེམས་སུ་བཅང་དགོས། ཡང་བློ་ཆུང་ལ་ལས་སྙམ་པ། ཆུང་ནས་ཆོས་ལ་དད་ཅིང་གཞོན་ནས་རྒས་ཀྱི་རིང་དུ་ཁ་ཐོན་བཟླས་བརྗོད་མ་ཆགས། དད་པ་ལྷ་ལ་བཞག་མཆོད་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕུལ་ཀྱང་ལས་གང་བསམ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་དུས་ཤིག་མི་འདུག་པར་མ་ཟད་གྱེན་ལ་སོང་ན་ཐུར་དུ་བགྲོད་པ་དང་འདྲ་ཞིང་། འགའ་རེ་འདིས་མི་དགེ་བ་ཁོ་ན་ལ་སྤྱོད་ཀྱང་ཉི་མ་གཅིག་གི་ཁ་ན་སོ་ཚ་མེད་པ་ལ་བལྟས་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཟེར་རྒྱུའི་དྲང་ཐིག་གི་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཅིག་ཡོད་པ་མི་འདུག་བསམ་ནས་བསོད་ནམས་ཟད་ཁར་ལྷ་ལ་ཡིད་ཆད་དང་དད་ལོག་བྱེད་མཁན་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ནི་ཆོས་བྱས་ཤིང་བྱས་ཤིང་མི་འདོད་པ་འབྱུང་རྒྱུ་དེ་བཟང་རྟགས་ཆོས་གནད་དུ་སོང་བའི་རྟགས་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གསོན་པོའི་སྐུ་རིམ་ཞིག་བྱེད་ཚེ་འཕྲལ་དུ་མི་འདོད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་དུག་རོ་ཁོང་དུ་ཡོད་པ་བསྐྱལ་སྨན་གྱིས་དེད་པ་དང་འདྲ་བར་ཕན་ནུས་ཡོད་པའི་རྟགས་ཡིན། ཚེ་འདི་ལ་འཕྲལ་དུ་སྨིན་རྒྱུའི་མི་འདོད་པ་ཆུང་ཆུང་དེས་ཚེ་ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མྱོང་བའི་གོ་ཆོད་ཐབས་སུ་ཆོས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་རེད། ལས་ནག་པོ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བྱེད་ཆེན་པོ་ཞིག་བསགས་ཡོད་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་མགོ་བོ་ན་བ་ཙམ་གྱིས་བྱང་པས། ཚེ་མཐའ་དང་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱིད་པའི་སྔ་ལྟས་ཡིན། ལས་ངན་ཅི་ཞིག་བསགས་ཀྱང་ཇེ་བཟང་ལ་འགྲོ་བ་ནི་བཟང་རྟགས་ཤིག་མིན་ཏེ། མར་མེ་འཆི་ཁར་ཇེ་གསལ་ལ་འགྲོ་བ་དེ་ཡུན་རིང་ཞིག་མི་འགོར་བར་ནག་ཚུབ་སེ་འགྲོ་བའི་སྔ་ལྟས་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། ཚེ་སྔོན་བསོད་ནམས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་སྔོན་སྨིན་བྱས་ཏེ། ཚེ་མཇུག་དང་ཕྱི་མ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་འཛིན་རྒྱུའི་སྔ་ལྟས་སྔོན་དུ་ཚང་བ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་ཆོས་རའི་ནང་ནས་ཆོས་ཞུས་པའི་དོན་པོ་ནི་རང་རྒྱུད་དུག་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་མི་ཤོར་བའི་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་དགོས་པ་ཡིན། ད་སྔོན་ཉི་མ་ཡན་ཆོད་དུ་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁོར་ནས། སྐྱིད་ལག་མཐིལ་འདྲ་ཞིག་མ་རིག་ནས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་མྱོང་བ་ནི། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གི་དུག་གསུམ་གྱི་དགྲ་བོའི་ལག་ཏུ། དབང་མི་ལག སྐྲ་ཤིང་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་དེས་ལན་པ་ཡིན། ཆོས་ཐོས་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་རྩ་བ་ཉོན་མོངས་པ་དུག་གསུམ་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོའི་སྨན་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཆེད་ཡིན། དེས་ན་ད་ནི་ཐོས་པའི་དོན་དེ་རང་ནུས་དང་བསྟུན་པའི་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ཏུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནད་ཀྱི་སྙིང་པོ་རེད། དེ་ལྟར་མིན་ཚེ་ཕན་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཡིན་འདུག་བསམ་དགོས། ཆོས་ཉན་དུས་སྒྲུབ་དུས་ནམ་ཡིན་ཡང་རང་རྒྱུད་ཁ་ཁ་ཞིག་ཏུ་བཞག ཆོས་ཁ་ཁ་ཞིག་ཏུ་ལྷག་སོང་དུས་ཁ་སོང་གི་ཉི་མ་དྲོ་བ་དེས་དེ་རིང་གི་གྲང་བ་སེལ་བ་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། ཆོས་བཤད་ཚད་ཉན་ཚད་དེ་ཐག་རིང་རྒྱང་གི་སྐད་ཆ་མི་གཞན་ཞིག་གི་ལོ་རྒྱུས་དོན་དག་བཤད་པ་དང་འདྲ་བ་ཞིག་ཏུ་མི་བལྟ་བར་རང་རང་སོ་སོའི་ཕྱོགས་སུ་བསྐོར་དགོས། རང་རྒྱུད་དང་ཆོས་མ་བསྲེས་ཚེ་གོ་ཆོད་ཀི་མེད་པས་དེའི་དུས་སུ་ཆོས་ཀྱི་ཕན་ནུས་དེ་ཕྱི་རུ་ཤོར་སོང་བ་ཡིན། ཆོས་དེས་གཞན་སྐྱོན་འཚོལ་བྱེད་ཀྱི་ཐུར་མ་ཞིག་བྱས་པས། རང་ལ་དགོས་རྒྱུ་ནི་སྐྱོན་བཅོས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་དྲག་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་མ་གཏོགས་མི་གཞན་གྱི་དགེ་སྡིག་རྩིས་ལེན་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་རྒྱ་མ་འཇལ་མཁན་མ་རེད། གཞན་སྐྱོན་མཐོང་ཚེ་ཡང་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་རྐྱེན་དུ་བསྒྱུར་དགོས། སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་བྱེད་ཆོག་པ་ཡིན། གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་མེ་ལོང་དེ་རང་སྐྱོན་ལྟ་བྱེད་བྱས་ནས་རང་སྐྱོན་རང་གིས་ཐེར་འདོན་བྱེད་དགོས། རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རིགས་དེ་ཚུར་བསྡུས་ཡོང་ན་མི་དགེ་བ་བཅུ་ཕྱོགས་མཐུན་དང་བཅས་པ་དང་། དེའི་སྟེང་དུ་སོར་བྱང་སྔགས་གསུམ་གྱི་སྡོམ་པ་བླངས་བའི་རབ་སྔགས་སུ་ཡིན་ཡང་སྡོམ་པ་དེ་དང་དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གང་དང་གང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པའི་སྐྱོན་ཆ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་མེ་ལོང་ནང་ནས་དང་པོ་ངོས་བཟུང་། དེ་ནས་སྐྱོན་གང་གང་བྱུང་སོ་སོའི་སྐབས་ཐོབ་ལྟར་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྨན་བྱས་ནས་སྐྱོན་གྱི་ནད་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟ་བུའི་ནད་བརྒྱ་ཡི་སྨན་གཅིག་རང་གཞན་ལེགས་པའི་ལམ་ལ་འགྲོ་བའི་ཐར་ལམ་གྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཞུ་བའི་སྐབས་ལས། ད་རེས་ནི་མ་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཞུ་བ་ཡིན་བསམ་པའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་མི་འབྲལ་བའི་སྒོ་ནས། དངོས་གཞི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཆུན་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ། སྒོ་གསུམ་དད་ཅིང་གུས་པས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་འདི་སྣང་སྒྱུ་མའི་དཔེ་བརྒྱད་དང་མཚུངས་པའི་དམིགས་མེད་ཀྱི་ལྟ་བས་རྩིས་ཟིན་པར་བྱེད་པ་དང་། མཇུག་དགེ་རྩ་མ་གྱུར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསྔོས་པ་བཞིན་དུ་བསྔོ་བའི་འདུན་པ་དང་བཅས་ཏེ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དམ་པ་གསུམ་གྱི་དམིགས་རྣམ་དང་མི་འབྲལ་བའི་སྒོ་ནས་ཆོས་གསན་དགོས། སྐབས་སུ་བབ་པ་གང་གསན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རིམ་པ། དཔལ་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོས། རྟོགས་པའི་དབང་ཕྱུག་ལྷ་བཙུན་ཆེན་པོ་དང་། །དགོངས་པའི་ཀློང་བརྡོལ་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་གཏེར་ཆེན་བླ་མ་སོགས། །ཀུན་མཁྱེན་གཞུང་ལས་བྱིན་བརྒྱུད་ཐོབ་པ་ཡིན། །གསུངས་པ་ལྟར་སྔོན་བྱོན་རིག་འཛིན་བརྒྱུད་པའི་རྟོགས་པའི་ཕ་ཕོག་ཐོབ་ས། ཕྱི་རབས་ལས་ཅན་གྱི་འགྲོ་བ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་བླ་མས་སྐུའི་འདྲ་འབག གསུང་གི་བདུད་རྩི། ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་འདུས་པ། ཆོས་སྐུའི་རིང་བསྲེལ་གྱི་ཕུང་པོ། བསྟན་པའི་མཆོད་སྡོང་ཆེན་པོ། སྲིད་པ་གསུམ་ན་འགྲན་གྱི་ཟླ་མེད་པ་མཛོད་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་བདུན་འཆད་ཉན་བྱེད་པའི་སྐབས་ལས། གསང་ཆེན་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་འོད་གསལ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གནས་གསུམ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཚིག་དོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་འདི་འཆད་པའི་སྐལ་བ་བཟང་པོ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་འདིའི་སྐབས་ནས། བརྒྱད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་གནས་བསྟན་པའི་ནང་ནས་སྣང་བ་ཡུལ་གྱི་བློ་ཅན་གྱི་ངོ་སྐལ་དུ་གྱུར་པའི་གདམས་པ་སོང་ནས་རིག་པ་རང་སྣང་གི་བློ་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་གདམས་པ་ལས་ཀྱང་། ཁྲེགས་ཆོད་ཀྱི་རིམ་པ་སོང་ནས་ཐོད་རྒལ་ལས་ཀྱང་མང་ཆེ་བ་སོང་ནས་དེ་རིང་།
༤ མཐའ་རྟེན་གྱི་མན་ངག་བསྟན་པ།
༼༽ མི་འགུལ་བ་གསུམ་ལ་གཞི་བཅའ་བ།
༼ ལུས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་གནད་གཟིར་བ།
བཞི་པ་མཐའ་རྟེན་གྱི་མན་ངག་ནི། སྣང་བ་བཞི་ཚད་ལ་ཕེབས་དུས་ཀྱི་གྲོགས་སམ་རྒྱབ་རྟེན་དུ་བྱུང་བ་སྟེ། དེའང་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ལ་གཞི་བཅའ་བ་དང་། སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་ཚད་བཟུང་བ་དང་། ཐོབ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟེར་བཏབ་པ་དང་ཆོས་ཚན་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དགུར་གནས་པ་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། དེ་ལ་མཐའ་རྟེན་ཡིད་ཆེས་བྱ། །མི་འགུལ་གསུམ་ལ་གཞི་བཅས་པས། །རླུང་སེམས་གནད་ལ་ཕེབས་པའོ། །སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་ཚད་བཟུང་བས། །རྨི་ལམ་ལྡོག་དང་ལུས་ངག་ཡིད། །རྟགས་དང་ཚད་དང་ངེས་འབྱུང་བའོ། །ཐོབ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟེར་བཏབ་པས། །ཟག་བཅས་ཕུང་པོ་མི་སྣང་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ལ་གཞི་བཅས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་བའི་གཞི་ཐིངས་པའི་ཕྱིར་འདིའི་གནད་བཤད་དེ། ལུས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་གནད་གཟིར་བ། ངག་གི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་ལམ་གསལ་བ། སེམས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་འབྲས་བུ་བཅུད་དུ་སྨིན་པའོ། །དང་པོ་ལུས་ཀྱི་མི་འགུལ་པ་གསུམ་ལའང་གསུམ་སྟེ། ཁྱབ་པ་བཞུགས་སྟངས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་རླུང་འགྲོ་འོང་དགག་པ། འཆར་བྱེད་གཟིགས་སྟངས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་སྣང་བའི་འཕེལ་བཟུང་བ། གཅུད་པ་དེམས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་འབྱུང་བ་ཆམ་ལ་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་རྣམ་དབྱེ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། རྣམ་གྲངས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ལུས་ཀྱི་གནད་ནི་འདི་གསུམ་སྟེ། །སེང་གེའི་ཚུལ་དང་གླང་ཆེན་ཚུལ། །དྲང་སྲོང་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་འདུག་སྟངས་གསུམ་ལས། ཆོས་སྐུའི་འདུག་སྟངས་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཆོས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་སེང་གེ་ཡིས། །འཁྲུལ་པའི་འཇིགས་པ་ཀུན་བྲལ་ནས། །རྡོ་རྗེའི་མིག་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པས། བཞུགས་སྟངས་དེ་ཇི་ལྟར་བཅའ་བ་ནི་དཔེར་ན་སེང་གེ་འགྱིང་བ་འདྲ་སྟེ། རྐང་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་ཕབ་པ་ནི་འབྱུང་བ་སྙོམས་པ་དྲོད་ཀྱི་གནད། ལུས་འགྱིང་ཚུགས་སུ་འདུག་པས་ལས་རླུང་གནོན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་འཕེལ་བའི་གནད། ལག་སོར་བསྒོངས་ཏེ་ས་ལ་ཕབ་པས་འཕྲོ་བ་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་པའི་གནད། རོ་སྟོད་གསེང་ལ་བོར་བས་ཉམས་སྣང་མྱུར་དུ་འཆར་བའི་གནད། རྩལ་མཇིང་པ་ལ་བོར་བས་དབྱིངས་རིག་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་གནད་དོ། །གནད་གཅུན་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་གསེར་གྱི་མཁའ་ལྡིང་ལས། གང་གི་ཆོས་སྐུར་བཞུགས་པའི་ཚུལ། །གང་ཟག་གང་གི་ལུས་ཀྱི་གནད། །དེ་དང་མཐུན་པར་སུས་ཤེས་པ། །འདིས་ནི་ཆོས་སྐུ་བདེ་ཆེན་ལ། །རྣལ་འབྱོར་དག་ཏུ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །འདི་འཆའ་བ་རྒྱུན་གྱི་གནད་དང་། ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནད་གཉིས་ལས། འཆའ་བ་རྒྱུན་གྱི་གནད་ཀྱི་དགོས་པ་ནི། དབྱིངས་དང་རིག་པ་འཕྲད་པ་དང་། རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་པ་འགགས་པ་དང་། ལས་ཉོན་གྱི་འགྱུ་བ་སྟོངས་པ་དང་། རྟག་ཏུ་ཆོས་ཉིད་ལས་མི་འབྲལ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལས་མི་འཕྱུག་པའི་གནད་སྟོན་པའོ། །ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནད་ནི། ཁྱབ་བྱེད་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་པའི་དགོས་པ་ཡོད། དེ་ལོག་པས་ཕྱི་རུ་ཡེ་ཤེས་དག་པའི་སྣང་བ་མཐོང་བ་དང་། ནང་དུ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྒྱུན་དུམ་བུ་བ་འགགས་པ་དང་། །ལས་ཀྱི་རླུང་འགགས་ཤིང་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐོང་བ་དང་། གཟུང་བ་ལས་རླུང་འགགས་པས་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་གནད་དང་ལྡན་པའོ། །ལོངས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། །གླང་ཆེན་ཉལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱད་ན། །པད་མའི་སྤྱན་གྱིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པས་ཇི་ལྟར་བཅའ་བ་ནི། ཁ་སྦུབ་ཏུ་ཉལ་བས་ཚོགས་པའི་ཆོས་བཅར་ལ་གནོན་པའི་གནད། པུས་བྲང་སྦྱར་བས་འབྱུང་བའི་དྲོད་འབེབས་པའི་གནད། རྐང་པའི་སོར་མོ་ཕྱིར་འཕུལ་བས་གཡོ་བ་ལས་ཀྱི་རླུང་འཛིན་པའི་གནད། ལག་པའི་གྲུ་མོ་ས་ལ་བཙུགས་པས་དབྱིངས་ལ་རིག་པ་འདྲེན་པའི་གནད། མཇིང་པ་གྱེན་ལ་བཏེག་པས་དབྱིངས་རིག་གཉིས་མི་འབྲལ་བའི་གནད་དོ། །ཡོན་ཏན་ནི། གསེར་གྱི་མཁའ་ལྡིང་ལས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཕྱིར། །ལོངས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་བསྟུན་བྱས་པས། །འདི་ནི་སྐུ་གསུམ་ཞིང་ལ་སྤྱོད། །ཅེས་སོ། །འདིའི་འཆའ་བ་རྒྱུན་གྱི་གནད་ཀྱིས་སྲིད་གསུམ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྟོབས་བྱེད་པ་དང་། སྣང་བ་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བའི་གཞི་བྱེད་པ་དང་། གཡོ་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གནོན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་འཆར་བ་བརྟན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་རྟོག་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བར་བྱེད་དོ། །ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནད་ཀྱིས་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཞེན་འཛིན་གནོན་པ་དང་། རྣམ་རྟོག་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་པ་དང་། དེ་ལོག་པས་འཁྲུལ་སྣང་འགགས་ལ་ལུས་སེམས་ལ་བདེ་དྲོད་སྐྱེ་བ་དང་། འགྱུ་བ་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་པ་དང་། དེ་ལོག་པས་ཕྱི་རུ་ཐིག་ལེ་དང་ཐིག་ཕྲན་འཆར་ལ། ནང་དུ་འོད་གསལ་ཉིན་མཚན་མེད་པའི་ཉམས་འཆར་བ་ལ་སོགས་པའི་གནད་ཡོད་པའོ། །སྤྲུལ་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། སྤྲུལ་པ་སྐུ་ཡི་བཞུགས་སྟངས་ནི། །དྲང་སྲོང་ཙོག་པུ་ལ་བརྟེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་སྣང་བ་རང་སྤྲུལ་པས། །ཆོས་ཀྱི་མིག་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པས། དཔེར་ན་དྲང་སྲོང་ཙོག་པུ་དང་འདྲ་སྟེ། རྐང་པའི་ལོང་བུ་གཉིས་གཤིབས་པས་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲེལ་པ་འབྱུང་བའི་གནད། རྐང་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་ཕབ་པས་ཉོན་མོངས་དང་ལས་རླུང་གཉིས་གནོན་པའི་གནད། བུས་བྲང་སྦྱར་བས་ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་སྙོམས་པའི་གནད། ལུས་སྤྱི་དྲང་པོར་འདུག་པས་རྩ་མི་འཆུས་པའི་གནད། ལག་པ་གཉིས་བསྣོལ་བས་དབྱིངས་རིག་འདྲེས་པའི་གནད། མཇིང་བ་ཐད་ཀར་བསྲངས་པས་སྒྲོན་མ་བཞི་རང་ཡུལ་ལ་འཕུལ་བའི་གནད་དོ། །ཡོན་ཏན་ནི་གསེར་གྱི་མཁའ་ལྡིང་ལས། ལུས་ཀྱི་ཚོགས་པ་དག་བྱེད་པ། །སྤྲུལ་པ་སྐུ་ཡི་བཞུགས་སྟངས་ཉིད། །སུ་ཡིས་ཤེས་པ་དེ་གནད་བསྟུན། །དེ་ཉིད་ལས་གྲོལ་འཚང་རྒྱའོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་འཆའ་བ་རྒྱུན་གྱི་གནད་ཀྱིས་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་བཅུད་འབྱིན་པ་དང་། རླུང་འཕེན་སྡུད་ཀྱི་ལས་སྟོངས་པར་བྱེད་ཅིང་ལུས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དྲོད་འབེབས་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། ངལ་བསོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནད་ཀྱིས་འཕྲོ་བ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་པ་དང་། དེ་ལོག་པས་ཕྱི་རུ་སྐུའི་སྣང་བ་འཆར་ལ་ནང་དུ་སེམས་གཡོ་མེད་དུ་སྡོད་པ་དང་། སྲོག་རྩོལ་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག་ཅིང་། དེ་ལོག་པས་ཕྱི་རུ་ལུས་ལ་དྲོད་སྐྱེ། ནང་དུ་ཆོས་ཉིད་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ཉམས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་འདྲའི་གནད་ཡོད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལུས་གནད་རྩ་དང་རྩ་གནད་རླུང་། རླུང་གནད་སེམས་ལ་ཐུག་ཡོད་པས་སོ། །དེའང་ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་གྲང་ཤས་ཆེ་བས་སྤྲུལ་སྐུ་དང་བསྟུན་ན་གྲང་དྲོ་སྙོམས་ལ། ཚ་བ་ཆེ་བས་ཆོས་སྐུ། སྙོམས་པས་གླང་པོ་དང་བསྟུན་པར་བྱའོ། །འཆར་བྱེད་གཟིགས་སྟངས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ནི། སྤྲུལ་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་སུ་བལྟས་པས་རིག་པ་ཐུགས་རྗེའི་སྣང་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད། དེ་ཡང་མིག་དལ་བ་ལ་བརྟེན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་འབྲལ་མི་སྲིད། ཡིད་ཙམ་ཐུར་ལ་ཕབ་པས་སྟོང་ཉིད་བསམ་ངོ་དང་བྲལ་བའི་ལྟ་བ་ལ་གནས། མཉམ་པར་བལྟས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །ལོངས་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་སུ་བལྟས་པས་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱི་སྣང་བ་མངོན་དུ་མཐོང་སྟེ། དེའང་ལུས་མ་གཅུས་བར་མིག་གཉིས་གཡས་གཡོན་དུ་ཟུར་གྱིས་མཉམ་པར་བལྟས་པས་འཁྲུལ་སྣང་དུས་གཅིག་ལ་འགག གཡས་ཟུར་གྱིས་རིག་པ་རང་སྣང༌། གཡོན་ཟུར་གྱིས་དབྱིངས་སྣང་རང་ཤར། ཡིད་ཙམ་མནན་པས་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱི་འགྲོ་འོང་ཆོད་པའོ། །ཆོས་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་སུ་བལྟས་པས་རིག་པའི་ངོ་བོ་མཐོང་སྟེ། དེའང་མིག་གཉིས་མཉམ་པར་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་བཟློག་པས་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྐྱེ་གནས་རྒྱུན་གཅོད། སྨིན་མཚམས་སུ་གཅུད་པས་རིག་པ་ལ་འཁྱོར་ས་མེད། ནམ་མཁའི་མཐོངས་ལ་བལྟས་པས་དབྱིངས་རིག་འབྲལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཐམས་ཅད་ལ་མིག་ཧ་ཅང་མ་བསྒྲིམས་པར་ཁོང་དལ་ལ་གློད་པ་གཅེས་སོ། །ཆོས་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་ཀྱིས་གཟིགས་པས་རིག་པའི་ངོ་བོ་མཐོང་། ལོངས་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་ཀྱིས་རིག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྣང་བ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་། སྤྲུལ་སྐུའི་གཟིགས་སྟངས་ཀྱིས་རིག་པའི་ཐུགས་རྗེའི་སྣང་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའོ། །གང་ལྟར་ཡང་གཟིགས་སྟངས་ཐམས་ཅད་ལ་མིག་གིས་དལ་བར་བལྟ་བ་གནད་དོ། །གཅུད་པ་དེམས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ནི། ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་གཅུད་པས་འགྲོ་དྲུག་གི་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་རྒྱུན་ཆད། སོར་མོའི་ཚིགས་རྣམས་བསྐུམས་པས་ལུས་གཡོ་རྩོལ་ལ་དགའ་བའི་བྱ་བ་འཇིག སྐབས་སུ་མཇིང་པའི་རྩ་ལྟེམས་པས་འོད་སྣང་རང་ལུགས་སུ་འཆར། ལུས་ཀྱི་གཅུད་པ་སོར་བཞག་པས་ཁམས་གསུམ་མིང་མེད་པར་བྱེད་པའོ།།
༼ ངག་གི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་ལམ་གསལ་བ།
གཉིས་པ་ངག་གི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ནི། གཞན་དང་ངག་མ་འདྲེས་པས་འགྲོ་དྲུག་ཕལ་པའི་ངག་སྟོངས་པར་བྱེད། ཚིག་གི་འགྲོ་ལྡོག་བཅད་པས་ཚིག་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་འཆར་བར་བྱེད། རང་གི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་བཀག་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ངང་ལ་གནས་པའོ། །འདི་དག་གི་སྔོན་དུ་ངག་བསླབ་པ་རྒྱུས་མེད་པའི་སར་སྨྱོན་པའི་ཚིག་ལྟར་ཅི་དྲན་སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་བསླངས་ནས་བརྗོད་པས་དུབ་སྟེ་ཅི་ཡང་ཟེར་སྙིང་མི་འདོད་པ་ན་མི་སྨྲ་བའི་ངང་ལ་ངག་གནས་པར་བྱ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྨྲ་སྙིང་མི་འདོད་ཀྱང་ལུང་སྟོང་ལ་སོགས་པ་མི་མེད་པར་དུབ་པ་ཙམ་བརྗོད་ནས་མི་སྨྲ་བའི་ངང་ལ་བསླབ་བ། །དེ་ནས་གཞན་དང་གླེང་བ་སྤངས་ཏེ་མདོ་ཁ་ཏོན་སྔགས་བཟླས་པ་ཙམ་ལས་མི་བྱ་བ་ནི་བརྟན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ནས་དེ་དག་ཀྱང་བཀག་ནས་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་བར་ལ་བཟླ་བ་ནི། གསང་བ་སྒྲ་རྒྱུད་ལས། ངག་ནི་བསླབ་དང་གནས་པ་དང༌། །ལ་བཟླ་བརྟེན་པར་བྱ་བའོ། །ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།།
༼ སེམས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་གྱིས་འབྲས་བུ་བཅུད་དུ་སྨིན་པ།
གསུམ་པ་སེམས་ཀྱི་མི་འགུལ་བ་གསུམ་ནི་གཏད་པའི་འབེམ་དང་མ་བྲལ་བས་རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལ་གནས། རིག་པ་དབྱིངས་ཀྱི་གོ་རར་བཅུག་པས་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་འཁྱོར་ས་མེད། རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངང་དང་མ་བྲལ་བས་སྣང་བ་བཞི་ཚད་དུ་ཕྱིན་པར་ངེས་སོ། །དེའང་འགྱུ་བས་རྟོག་ལ་རྟོག་པས་འཁོར་བའི་ལས་སོག་པ་ལས། འགྱུ་བའི་རྟེན་རྩ་རླུང་གནད་དུ་གཅུན་པས་རྟོག་པ་རྒྱུན་ཆད་པའི་རང་གནད་གལ་པོ་ཆེའོ། །ལུས་བཞུགས་སྟངས་ལས་མི་འགུལ་བས་རླུང་རང་དལ། མིག་གཟིགས་སྟངས་ལས་མི་འགུལ་བས་སྣང་བའི་འཕེལ་འཛིན། སེམས་བཟོ་མེད་ལས་མི་འགུལ་བས་དབྱིངས་རིག་གཉིས་ཀ་ཟུང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་དགོས་པ་དང་ལྡན་ནོ།།
༼༽ སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་ཚད་བཟུང་བ།
གཉིས་པ་སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་ཚད་གཟུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དང༌། རླུང་གི་སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཚད་གཟུང་བ་དང༌། སྣང་བའི་སྡོད་པ་གསུམ་གྱིས་མི་ལྡོག་པར་ཡིད་ཆེས་པའོ། །དང་པོ་གསུམ་ནི་ལུས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་མི་གནས་པར་སྡོད་པས་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་བ་འཕེལ་མི་སྲིད། ཡན་ལག་གི་འཕེན་སྡུད་སྡོད་པས་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་རྒྱུན་ཆད། བྱ་བ་གཞི་ལ་ཕབ་སྟེ་རྩོལ་མེད་དུ་སྡོད་པས་བསགས་པ་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་དང་བྲལ་བའོ། །རླུང་གི་སྡོད་པ་གསུམ་ནི་རླུང་ཕྱིར་མི་འགྲོ་བར་སྡོད་པས་སྣང་རྐྱེན་ཐ་དད་པས་སྡོད་ས་མེད། རླུང་ནང་དུ་མི་འགེངས་པར་སྡོད་པས་རྣམ་རྟོག་ཐ་དད་པའི་རྟེན་མེད། རླུང་ཕྱི་ནང་དུ་འགྲོ་འོང་མེད་པར་སྡོད་པས་འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་འཛིན་པའི་གཞི་སྟོངས་པའོ། །སྣང་བའི་སྡོད་པ་གསུམ་ནི་འོད་ལ་འཕྲིག་ས་མེད་པར་སྡོད་པས་ཁམས་གསུམ་དུ་མི་ལྡོག་པར་ངོ་ཤེས། རིག་པ་ལ་འཕྲིག་ས་མེད་པར་སྡོད་པས་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐའ་ཟད། སྐུ་ལ་འདར་ས་མེད་པར་སྡོད་པས་ལུས་ཀྱི་ཟག་པ་རྣམས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་བྱ་བ་ལ་མི་གནས་པར་སྡོད་པས་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་རྟོག་རྣམས་དག རླུང་འཕེན་མེད་དུ་སྡོད་པས་རྣམ་རྟོག་གཡོ་བའི་རྐྱེན་རྣམས་ཟད། སྣང་བ་འདར་འཕྲིག་མེད་པར་སྡོད་པས་ན་ཞིང་ཁམས་ཚད་ལ་ཕེབས་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་དག་གི་དུས་ན་རྟགས་ལུས་ངག་ལ་འཆར་བ་དང༌། ཚད་རྨི་ལམ་གྱིས་གཟུང་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་བ་མཐོང་བའི་དུས་ན་ལུས་རུས་སྦལ་འཁར་གཞོང་དུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྩ་དལ་བར་གནས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་བྱ་རྩོལ་དང་བྲལ་བ་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། བུམ་པའི་དབང་གི་ལུས་དག་པས་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རང་ལུགས་སུ་ཤར་པའོ། །ངག་ལྐུགས་པའི་རྣམ་པ་ལྟར་སོང་བ་ནི་རྩ་ནང་དུ་རྣམ་ཤེས་ཚུད་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་བརྗོད་གཞི་རང་སར་དག་པ་ངག་གི་བརྡ་ལ་ཞུགས་པས་སྤྲོས་པ་ཕྱིར་བཅད་ནས་ཡེ་ཤེས་ནང་དུ་གསལ་བའོ། །སེམས་མཁའ་འགྲོ་རྙི་ལ་ཟིན་པ་ལྟར་སོང་བ་ནི་རིག་པ་འོད་གསལ་དང་འདྲེས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་འཛིན་མེད་རང་གྲོལ་བ་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་ཞུགས་པས་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གནས་པའོ། །ཉམས་གང་འཕེལ་གྱི་སྣང་བ་མཐོང་བའི་དུས་ན་ལུས་སྐྱེས་བུ་ནད་ཀྱིས་གདུངས་པ་ལྟར་ངོ་ཚ་དང་མཛེས་སྒེག་མེད་པ་ནི་རླུང་དབུ་མར་ཐོབ་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་དགག་སྒྲུབ་མེད་པའི་དོན་ལུས་སྤྱི་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། གསང་དབང་གིས་ལས་དག་པས་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དབང་ལས་ཉེ་བར་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་ལུགས་སུ་ཤར་བའོ། །ངག་སྨྱོན་པ་རང་ཚིག་རྡོལ་བ་ལྟར་སོང་བ་ནི་བརྗོད་ཚིག་རང་ངོར་དག་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཚིག་ལས་འདས་པའི་དོན་ངག་གི་གདངས་ལ་ཞུགས་པས་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དོན་ནང་དུ་ཆོད་པའོ། །སེམས་སྐྱེས་བུ་རྩི་དུག་གིས་ལན་བདུན་ཐེབས་པ་ལྟར་དྲན་པ་གཏད་ཡལ་འཛིན་མེད་དུ་སོང་བ་ནི་སེམས་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ཀློང་དུ་གྲོལ་བ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་མ་སྐྱེས་རང་གྲོལ་གྱི་རྟོགས་པ་སེམས་ཀྱི་བྱུང་ས་ལ་ཞུགས་པས་སྤྲོས་པ་ཡེ་ནས་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་སྐྱེས་པའོ། །རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐོང་བའི་དུས་ན་ལུས་གླང་པོ་ཆེ་འདམ་དུ་བྱིང་བ་ལྟར་སོང་བ་ནི་སེམས་རྩ་རླུང་ལ་ཐེབས་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྤང་བླང་མེད་པའི་དོན་སྙིང་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབང་གིས་ལས་དག་པས་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བའོ། །ངག་གྲུལ་བུམ་གྱི་ཕྲུ་གུ་བྲག་བར་ནས་འཐོན་པའི་དབྱངས་ལྟར་སོང་བ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་དུ་སྙིང་རྗེ་འདུས་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྨྲ་བསམ་ལས་འདས་པའི་དོན་ངག་གི་སྒྱུར་བྱེད་ལ་ཞུགས་པས་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དོན་ནང་དུ་ཆད་པའོ། །སེམས་རིམས་ནད་བྱང་པས་སླར་མི་ལྡོག་པ་ལྟར་སོང་བ་ནི་འདས་པའི་ཆོས་ལ་ད་ལྟ་རྗེས་སུ་མི་བསྙག་པས་དུས་གསུམ་འབྲེལ་ཐག་ཆད་པ། སེམས་རྣམ་པར་དག་པའི་རླུང་གིས་ཟིན་པ་སྟེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡེ་གྲོལ་བསྐྱལ་གཞི་མེད་པ་སེམས་ཀྱི་གནས་པ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་རང་གྲོལ་ལ་དབང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་སྣང་བ་མཐོང་བའི་དུས་ན་ལུས་མཁའ་འགྲོ་རྙི་ལས་བཏོན་པ་ལྟར་སོང་བ་ནི་སེམས་འོད་གསལ་གྱི་དྲ་བར་ཚུད་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། འདི་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་རང་གྲོལ་ལུགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ཞུགས་པས་ཉམ་ང་དང་བག་ཚ་དང་རེ་དོགས་དང་དགའ་འཇིགས་མེད་པ་སྟེ། ཚིག་དབང་གིས་ལུས་ཀྱི་ལས་དག་པས་རབ་ཏུ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བའོ། །ངག་བྲག་ཅའི་རྣམ་པ་ལྟར་བརྗོད་འཛིན་མེད་པར་སོང་བ་ནི་རྩ་གནས་ཀྱི་ཡེ་གེ་རླུང་གི་ཐིག་ལེར་ཚུད་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་ངག་གི་གྲག་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ། རབ་ཏུ་སྤྲོས་མེད་སྨྲ་བྱའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བའོ། །སེམས་སྐྱེས་བུའི་སྙིང་ལ་མདས་ཟིན་པ་སྐད་ཅིག་ལ་འཆི་བ་ལྟར་རང་ཡལ་སྐར་མདའ་འཕྲོ་བ་ཙམ་དུ་སོང་བ་ནི་གོམས་པ་ཀློང་དུ་གྱུར་པ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་མྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཚད་སེམས་ཀྱི་འགྲོ་ས་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། རབ་ཏུ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རང་དབང་འབྱོར་བའི་དུས་སོ། །གཉིས་པ་ཚད་རྨི་ལམ་གྱིས་གཟུང་བ་ནི། དེ་དག་གི་དུས་སུ་བརྩོན་འགྲུས་རབ་ཚེ་འདིར་འཚང་རྒྱ་བ་རྣམས་ལ་རྨི་ལམ་རྒྱུན་ཆད་པ་ནི་གོམས་པ་ཆེ་པོ་འབྱུང་བས་ལས་དང་བག་ཆགས་ཀྱིས་མ་གོས་ཤིང་ཕན་གནོད་མེད་པའི་རྟགས་སོ། །འབྲིང་བར་དོར་འཚང་རྒྱ་བ་རྣམས་ལ་རྨི་ལམ་ལ་རྨི་ལམ་དུ་ཤེས་པ་ནི་གོམས་བ་ངེས་པ་ལས་འབྱུང་བས་བག་ཆགས་བཟང་ངན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ཐ་མ་རང་བཞིན་སྤྲུལ་སྐུར་དབུགས་ཕྱུང་ནས་འཚང་རྒྱ་བ་རྣམས་ལ་བག་ཆགས་ངན་པའི་རྨི་ལམ་རྣམས་འགགས་ཏེ། དཀར་ཕྱོགས་བཟང་པོ་ཤ་སྟག་ཏུ་རྨི་བ་ནི་ངན་པ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་ཏེ། གོམས་པ་ཙམ་ལས་འབྱུང་བས་བག་ཆགས་ཀྱི་མཐའ་སྟོངས་པའོ། །གསང་བ་སྒྲ་རྒྱུད་ལས། རབ་ལ་ཆད་དང་འབྲིང་གིས་ཤེས། །ཐ་མ་འགྱུར་བར་ངེས་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །དབང་རྣོན་བརྩོན་འགྲུས་རབ་ཅན་གྱིས་རྨི་ལམ་དབྱིངས་སུ་དག་ནས་གཉིད་འོད་གསལ་དུ་འཆར་བ་ཡིན། འབྲིང་གིས་རྨི་ལམ་རྨི་ལམ་དུ་ཤེས་ནས་སྤྲུལ་བསྒྱུར་བྱེད་ཐུབ། ཐ་མས་བག་ཆགས་ངན་པའི་རྨི་ལམ་རྒྱུན་ཆད་ནས་བཟང་པོ་འབའ་ཞིག་རྨིས། རབ་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་འཚང་རྒྱ་བའི་རྟགས་དང་། འབྲིང་བར་དོ་འཚང་རྒྱ་བའི་རྟགས་དང་། ཐ་མ་རང་བཞིན་སྤྲུལ་བའི་ཞིང་ཁམས་སུ་དབུགས་འབྱིན་ནུས་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ།།
༼༽ ཐོབ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟེར་བཏབ་པ།
དོན་གསུམ་པ་ཐོབ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟེར་གདབ་པ་ནི། སྐྱེ་བ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པས་གཞན་དོན་དངོས་སུ་བྱེད། འཇུག་པ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པས་ཟག་བཅས་མི་སྣང་བར་འཚང་རྒྱ། རླུང་སེམས་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པས་ཁམས་གསུམ་དུ་ལྡོག་མི་སྲིད་པ་སྟེ། གསང་བ་སྒྲ་རྒྱུད་ལས། ཐོབ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟེར་བཏབ་བས། །ཟག་བཅས་ཕུང་པོ་མི་སྣང་བའོ། །ཞེས་སོ། །འདི་ལ་བཤད་ལུགས་ཀྱི་ཚིག་ཁ་ཞིག་བསྒྱུར་ན། ཕྱི་སྣང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་སྣང་རྐྱེན་ཞིང་ཁམས་སུ་གྲོལ། ནང་སྒྱུ་ལུས་ལ་དབང་ཐོབ་པས་རྡོས་བཅས་འོད་གསལ་དུ་གྲོལ། གསང་བ་རིག་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་རླུང་སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་བ་ཟད་པ་དེ་ལྟ་བུ་བཤད་ཀྱང་ཆོག་གོ །མདོར་ན་དོན་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་དབང་ཐོབ་ཏུ་ཉེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྣང་བ་བཞི་མཐའ་རྟེན་དང་བཅས་པའི་སྐབས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བར་ལ་ས་ལམ་གྱི་རྫོགས་ཚུལ་ངེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་རྒྱུའི་ས་བཅུའི་དོན་ཚང་བར་རྫོགས་ཚུལ་དང༌། ནང་འབྲས་བུ་སྣང་བའི་བཅུ་དྲུག་གི་རྫོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི་རང་ཤར་ལས། ས་ཞེས་བྱ་བ་གུད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་གཅིག་ལ་ས་རྣམས་རྫོགས་ནས་ཡོད་དོ། །དེའང་ངོ་སྤྲོད་བསྟན་པའི་གང་ཟག་དེ་དང་པོ་བདེན་པ་མཐོང་བའི་དུས་ན་དེ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེས་པ་ནི་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་སྣང་བ་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་གོམས་པ་ནི་གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་གོམས་ནས་འོད་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེར་མཐོང་བ་ནི་ས་བཞི་པ་འོད་འཕྲོ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐོང་བ་དེ་ལ་གོམས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྦྱངས་ནས་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ནི་ལྔ་བ་སྦྱང་དཀའ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་འོད་ལས་ཐལ་བའི་སྐུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་གོམས་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རིང་དུ་སོང་བ་ནི་བདུན་པ་རིང་དུ་སོང་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་སྣང་བའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་གཡོ་བ་ནི་བརྒྱད་པ་མི་གཡོ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་དགུ་པ་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་རང་གི་ཤེས་པ་ཟིན་ནས་སྣང་བ་ལྷུག་པར་ཤར་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་གོམས་པས་བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལྟ་བུའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནི་གང་ཟག་བདེན་པ་མཐོང་བས་སྦུབས་འདི་ཉིད་མ་བོར་བར་ས་ནོན་པའོ་ཞེས་སོ། །ལུས་རྒྱའི་སྦུབས་འདི་བོར་ནས་གྲོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ས་འདི་ལྟར་ནོན་ཏེ། འཁྲུལ་སྣང་འགགས་ནས་ཚོམ་བུའི་སྣང་བ་ཤར་བ་ནི། བཅུ་གཅིག་པ་ཀུན་ཏུ་འོད་ཀྱི་ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་སྣང་བ་དེ་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པར་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཀྱིས་མ་གོས་པ་ནི། བཅུ་གཉིས་པ་མ་ཆགས་པདྨ་ཅན་གྱི་ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་རང་གི་ཐུགས་ཀ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཟེར་ཐག་ཤར་ནས་ནམ་མཁའི་མཐོངས་ནས་འོད་ཀྱི་ཚོམ་བུ་ལྔ་འཁོར་ལོའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་ནི། བཅུ་གསུམ་པ་ཡི་གེ་འཁོར་ལོ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་ལ་གནས་པ་ནི། བཅུ་བཞི་པ་ཏིང་འཛིན་ཆེན་པོའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ས་ལ་ངེས་པ་རྙེད་པ་ནི་བཅོ་ལྔ་པ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་གྱི་ས་ཐོབ་པའོ། །དེ་ནས་ཀ་དག་གི་ས་ལ་ཡེ་ཤེས་ལྷུག་པར་ཤར་ནས་གནས་པ་དེའི་གོང་ན་མེད་པ་ནི་བཅུ་དྲུག་ཡེ་ཤེས་བླ་མའི་ས་ཐོབ་པའོ། །ས་དེ་དག་ཀྱང་རིག་པ་འོད་གསལ་སྦྱང་བགྲོད་མེད་པའི་ས་གཅིག་གི་སྣང་ཆ་ལས་དབྱེ་བ་བྱས་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་དུ་རིག་པའི་ས་གཅིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །གོང་གི་ལུས་འདི་མ་བོར་བར་ས་བཅུ་གནོན་ཚུལ་གསུངས་པ་དེའང་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཆ་མཚུངས་སྦྱར་བ་ཙམ་ལས་ས་བཅུ་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་རྒྱུའི་ས་སྒོས་སུ་སྦྱོང་དགོས་པ་མིན་ཏེ། ལམ་གྱི་གནད་ཐ་དད་པའི་འཇུག་སྒོ་ལ་དེ་ལྟར་སྦྱར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུན་མོང་ཐེག་པ་ལྟར་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིམ་པས་ས་རེའི་ཐོབ་ཚུལ་དང་། སྔགས་ཕྱི་ནང་དང་འདྲ་བར་བསྐྱེད་རྫོགས་རྩོལ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཐོབ་ཅིང་སྦྱོང་དུ་མེད་དེ། མ་བསྒྱུར་མ་སྦྱངས་རིག་པ་ལྷུན་གྱིས་རྫོགས། །ཞེས་པ་དང་། ས་དང་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་གུད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་དང་རིག་པ་རང་ཤར་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་གིས་རྒྱབ་རྟེན་བྱས་ནས་གསུངས་སོ། །འོན་ཀྱང་ལམ་གནད་ཐ་དད་པའི་འཇུག་ཕྱོགས་དང་སྒོ་བསྟུན་ནས་དེ་ལྟར་སྦྱར་ནས་གསུངས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་སྣང་བ་བཞིའི་རིམ་པ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་བ་མཆེད་པ་མིག ཉེ་བར་མཆེད་པ་མིག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད། ཐོབ་པ་ལུ་གུ་རྒྱུད་མཐོང་བ། དེ་ཉེ་བར་ཐོབ་པ་དེ་ལ་གོམས་པ་རྙེད་པའོ། །ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་སྣང་བ་མཆེད་པ་འོད། ཉེ་བར་མཆེད་པ་ཐིག་ལེ། ཐོབ་པ་ཁ་དོག་ལྔར་གསལ་བ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་འགུལ་བ་དང་འཕྲིག་པའི་ཟེར་སྣ་ཚོགས་སུ་འབར་བའོ། །རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ཀྱི་སྣང་བ་མཆེད་པ་སྐུ་རྐྱང་པ། ཉེ་བར་མཆེད་པ་ཡབ་ཡུམ་ཟུང་འབྲེལ། ཐོབ་པ་ཚོམ་བུ་ལྔ་ལྔར་སྣང་བ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་དཀྱིལ་འཁོར་རྫོགས་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་སྣང་བ་མཆེད་པ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་གནས་པ། ཉེ་བར་མཆེད་པ་སྟོང་པ་གཏད་ས་མེད་པ། ཐོབ་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་བལྟར་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པའོ། །དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ས་བཅུ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལས་ཆོས་སྐུ་ཀ་དག་གི་སར་གཤེགས་པ་ནི་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ས་སྟེ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་དབྱེ་བས་ཐ་དད་པའི་རིམ་པ་རྣམས་སོ། །ཚིག་དོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས་ཇི་ལྟར་ཉམས་སུ་བླང་བའི་རིམ་པ་སྟེ་རྡོ་རྗེའི་གནས་བརྒྱད་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པའོ།། །།
རྡོ་རྗེའི་གནས་དགུ་བ་རྟགས་ཚད་ངེས་པའི་རིམ་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ།
༼ཀ༽ངོ་བོ་མདོར་བསྟན་པ།
དེ་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དག་གི་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། རང་བཞིན་རྒྱས་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི་རང་བཞིན་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་དེར་ཀློང་དུ་གྱུར་པས་གདེང་བཞི་སྟེ། དམྱལ་བ་ཚ་གྲང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལའང་བག་ཚ་བ་མེད་པའི་གདེང༌། འཁོར་བའི་བདེ་སྡུག་ལ་འཁོར་གྱི་དོགས་པ་མེད་པའི་གདེང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ས་ལ་རེ་བ་མེད་པའི་གདེང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བྲོད་མེད་པའི་གདེང་ངོ༌། །དང་པོ་ནི། ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཚེ་ཚད་ལ་སོགས་པ་ཐོས་ཀྱང་དེ་ལ་ཉམ་ང་བ་དང་བག་ཚ་བ་མེད་པ་ནི་ཡེ་ནས་འཁྲུལ་མ་མྱོང་པའི་རིག་པ་ལ་བདེ་སྡུག་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པར་ཐག་ཆོད་པས་འཁོར་པ་མིང་ཙམ་དུའང་རིག་པའི་སྟེང་དུ་མི་འདུག་པར་ཡིད་ཆེས་ཏེ། ད་བསྐྱར་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་མི་སྲིད་པར་བློ་བདེ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི་འཁོར་བ་མིང་ཙམ་དུ་མེད་པས་རིག་པ་རྗེན་པར་བུད་དེ་ལས་དང་རྣམ་སྨིན་ལས་བཟློག་པས་འཁོར་བར་ལྷུང་གི་དོགས་པ་མེད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་གྲོལ་གྲོལ་པོ་བདེ་བདེ་པོའི་མྱང་འདས་སུ་མི་འདུག་པར་རྟོགས་པས། དེ་ཐོབ་ཏུ་རེ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །བཞི་པ་ནི། རིག་པ་ཉིད་ལས་ལོགས་སུ་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་མེད་པར་ཐག་ཆོད་པས་གཞན་དུ་བགྲོད་ཅིང་ཐོབ་བྱའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བྲོད་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་གདེང་བཞི་ཡང་རང་གི་རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ནས་ཀ་དག་ཆོས་ཟད་ཆེན་པོའི་དོན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡོད་དེ། འཁོར་འདས་ལ་ཟློས། ཆོས་ཉིད་ཟད་སར་ཕྱིན། རང་ས་ནམ་མཁའ་ལྟར་གྱུར་དུས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རིན་ཆེན་སྤུངས་པའི་རྒྱུད་ལས། མི་འགྱུར་ལྟ་བའི་གདེང་ཆེན་བཞིས། །མི་ལྡོག་ཡེ་ཤེས་ཚད་ཀྱང་གཟུང༌། །ཞེས་པ་དང༌། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཚད་ནི་གདེང་བཞིའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གདེང་བཞི་ནི་ཡར་གྱི་གདེང་གཉིས་དང་། མར་གྱི་གདེང་གཉིས་ཏེ་བཞིའོ། །ཡར་སངས་རྒྱས་ལ་ཨེ་ཐོབ་ཀྱི་རེ་བ་དང་། མི་ཐོབ་ཀྱི་དོགས་པ་མེད་པ་དང་། མར་འཁོར་བ་དང་ངན་སོང་ལ་མི་ལྷུང་གི་རེ་བ་དང་། ཨེ་ལྷུང་གི་དོགས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་རང་ངོ་གདོད་ནས་འཁྲུལ་མི་ཤེས་པའི་ཐོག་ཏུ་ཕེབས་པས། གཅིག་ན་བདེ་སྡུག་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཐག་ཆོད་པས་ངན་སོང་ལ་བག་མི་ཚ་བའི་གདེང་ཐོབ་པ་དང་། གཉིས་སུ་རིག་པ་གཞི་ཐོག་ལ་ཕེབས་པས་འཁོར་བ་མིང་ཙམ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པར་མཐོང་ནས་རྒྱུ་འབྲས་རྣམ་སྨིན་ལ་མི་རེ་བའི་གདེང་ཐོབ་པ་དང་། གསུམ་དུ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཤིས་སུ་མྱང་འདས་རང་མཚན་པ་མེད་པས་ཐོབ་བྱ་རེ་དོགས་མེད་པའི་གདེང་ཐོབ་པ་དང་། བཞི་རུ་རང་ངོ་རིག་པ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་ཞིག་མེད་པའི་གཤིས་ཐོག་ཏུ་ཕེབས་པས་དགའ་བྲོད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་དག་པའི་གདེང་ཐོབ་པའོ།།
༼ཁ༽རང་བཞིན་རྒྱས་པ་བཤད་པ།
༼ཀ ཉམས་ལེན་ངེས་པ་སྤྱིའི་རྟགས་ཚད་བསྟན་པ།
གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉམས་ལེན་ངེས་པ་སྤྱིའི་རྟགས་ཚད། གདམས་ངག་ངེས་པ་དུས་ཀྱི་རྟགས་ཚད། དུས་གསུམ་ངེས་པ་གྲངས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་དོ། །དང་པོ་ལ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི་ཐལ་འགྱུར་ལས། དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ལས། །རྟགས་དང་ཚད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཡང་ཞིང་ཟང་ཐལ་སྣང༌། །ས་ལ་རེག་མེད་ཐོགས་མེད་དང༌། །ངག་གི་ནུས་རྫོགས་གཏམ་ཟུངས་ཟད། །སེམས་ནི་འཕོ་བར་ནུས་པའོ། །མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་དང་ལྕེ། །ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཀུན་ཟད་དེ། །རང་བཞིན་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཚད། །ཅེས་པ་དང༌། རང་ཤར་ལས། རིག་པའི་རྒྱལ་པོ་མཐོང་བའི་ཚད། །འདི་ཡིས་ཡང་དག་གཟུང་བར་བྱ། །གཅིག་པུར་བསྡད་ན་བདེ་བ་ཐོབ། །རང་སྣང་གྲོགས་སུ་འཆར་བའི་ཕྱིར། །ཕ་རོལ་སེམས་དང་མཐུན་པ་ཡིན། །རང་གི་དེ་དང་མི་འབྲལ་ཕྱིར། །ཆགས་དང་ཞེན་པ་མེད་པར་འགྱུར། །རང་གི་ས་ལ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། །གང་ལ་ཞེ་འདོད་བྱེད་མི་འགྱུར། །རང་གི་དོན་ཉིད་རྙེད་པའི་ཕྱིར། །ཤིང་བལ་འདབ་མ་ལྟ་བུར་ཡང༌། །འབུ་དང་སྲིན་བུ་དེངས་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོ། །འདི་ལ་ཚེ་སྔ་མ་ལ་སྦྱངས་བའི་རྟགས། ད་ལྟའི་ལུས་ངག་ཡིད་ལ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་། ད་ལྟ་ལམ་ལ་ཞུགས་པའི་རྟགས་སྒོ་གསུམ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ཤར་ལུགས་དང། བར་དོ་དང་ཕྱི་མ་ལ་གྲོལ་འཁྲུལ་ངེས་པའི་རྟགས་ཞེས་པ་རྣམས་ཡོད་པས། འདིར་ཉམས་ལེན་ངེས་པ་སྤྱིའི་རྟགས་ཚད་ཐལ་འགྱུར་གྱི་ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་ནས། རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ལས། ཚེ་འདིར་ཉམས་སུ་བླངས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རབ་རྣམས་གྲོལ་བའི་རྟགས་ཚད་དང༌། བར་དོར་གྲོལ་བའི་རྟགས་ཚད་དང༌། རང་བཞིན་སྤྲུལ་པར་དབུགས་འབྱིན་པའི་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་སྟེ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གི་མེ་ལོང་ནས། ཀྱེ་གྲོགས་པོ་དག་བསྟན་པ་འདི་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་འདི་བཞིན་དུ་ལུང་སྟོན་ཅིག སྐྱེས་བུ་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་སྔ་ལྟས་འདི་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། གཅིག་པུར་བསྡད་ན་ཉམས་དགའ་བ་དང༌། ལུས་ཤིང་བལ་གྱི་འདབ་མ་བཞིན་དུ་ཡང་བ་དང༌། མི་དང་འགྲོགས་སྙིང་མི་འདོད་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་བ་སྙམ་བྱེད་པ་དང༌། སྣང་བ་འདི་འགགས་ན་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ཆགས་པ་དང༌། སྣང་བ་འདི་གང་ལའང་ཡིད་མི་འཇུག་པ་དང༌། ཤེས་པ་མ་བྱིང་བར་གསལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་ངང་གིས་དལ་བ་དང༌། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་ཀྱང་ལྡང་མི་ནུས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ལངས་ཀྱང་རྟག་པར་མི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུགས་སྡུག་པ་ལ་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་ལ་ཞེ་མི་སྡང་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ནུས་པས་ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་འདུ་ཤེས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་དང་འགྲོགས་ན་ཡང་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་སྔ་ལྟས་སོ། །འདི་དག་ནི་གཙོ་བོ་ནང་གི་རྟགས་ཡིན་ལ། ཕྱིའི་རྟགས་སུ་དབུགས་ཕྱི་ནང་གི་འགྱུ་བ་ཟད་པ་དང་། ནམ་མཁར་བྱ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། ཆུ་ལ་ཉ་བཞིན་དུ་འཕྱོ་བ་དང་། གླིང་བཞི་རི་རབ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་མང་པོ་དུས་གཅིག་ལ་མཐོང་ཚུལ་སོགས་ཡོད་དོ། །རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་འདིའི་ལུགས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡང་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་རབ་རྡོས་བཅས་དག་ནས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་དང༌། རྟགས་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རྡོས་བཅས་ཀྱི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་མངོན་པར་རྫོགས་སངས་རྒྱས་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པར་སངས་རྒྱས་པའོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་འོད་དང་སྒྲ་དང་གདུང་དང་ས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའོ། །འོད་ལ་གཉིས་ཏེ། འོད་ཁྱིམ་གྱི་ཚུལ་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། འོད་གྱེན་ལ་འགྲེང་སྟེ་སྐས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་འབྱུང་བའོ། །འོད་ཁྱིམ་ལྟར་འབྱུང་བ་དེ་ནི་ཞག་ལྔ་ནས་བརྟན་པ་ཐོབ་སྟེ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །འོད་སྐས་ལྟར་འབྱུང་བ་ནི་ཞག་བདུན་ན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །འོད་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་ལ། དེ་ནི་མུ་ཁྱུད་གྱེན་འགྲེང་རྩིབས་ཤར་གསུམ་མོ། །རྩིབས་ཤར་གྱི་རྟགས་ཡོད་ན་བར་དོ་ཐ་མར་སངས་རྒྱ་བ་ཡིན་གསུངས། འདིར་གཉིས་གསུངས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་དབང་པོ་རབ་འབྲིང་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ། སྒྲ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། འུར་གྱིས་བྱུང་ན་ཞག་བདུན་ན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །ཐུག་གིས་བྱུང་ན་ཞག་བཅུ་བཞི་ན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །དལ་ལ་རྒྱུན་རིང་བ་ཞི་བའི་རྔ་སྒྲ་ལྟ་བུ་དང་། དྲག་ལ་ཡུན་ཐུང་བ་ཁྲོ་བོའི་འབྲུག་སྒྲ་ལྟ་བུའི་དཔེ་བཞག་ནས་འུར་བ་དང་ཐུག་པ་དེ་ལྟར་གསུངས་ཡོད་ལ། ཐུག་གིས་ཞེས་པ་ནི་གློ་བུར་དུ་འབྱུང་བ་ལ་ཟེར་ཞིང་གཞན་པ་ནི་ཡུན་གྱིས་ཡོད་པ་ཞི་བའི་རྔ་སྒྲ་ལྟ་བུའོ། །གདུང་ལའང་ལྔ་སྟེ། ཁ་དོག་མཐིང་ག་ནི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །ཁ་དོག་དཀར་པོ་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཞིང་ཁམས་སུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའོ། །ཁ་དོག་སེར་པོ་ནི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་གྱིའོ། །དམར་པོ་ནི་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱིའོ། །ལྗང་གུ་ནི་དོན་ཡོད་གྲུབ་པའི་འོ། །ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་སུ་བྱུང་ན་སྐུ་ལྔ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ས་ལ་ཕྱིན་པའོ། །གདུང་རིང་བསྲེལ་འདི་དག་ལ་དཀར་ལ་དྭངས་པ་ཤ་རཱི་རཾ། སྔོ་ལ་ནག་པ་བ་རཱི་རཾ། ཁ་དོག་སེར་པོ་ཆུ་རཱི་རཾ། དམར་ལ་དྭངས་པ་བསེ་རཱི་རཾ། ཉ་རཱི་རཾ་ལྗང་གུ། པཉྩ་རཾ་དམར་ལྗང་ནག་ལྟ་བུའི་དབྱེ་བ་མང་ངོ། སྤྱིར་ན་གདུང་གི་རྒྱུ་སོ་སོའི་དབྱེ་བ་ཡོད་ཀྱང་། གདུང་དེ་ནི་དྭངས་མའི་ནང་གི་ཤིན་ཏུ་དྭངས་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། རིང་བསྲེལ་ནི་དྭངས་མ་དཀར་དམར་དང་ཤ་རུས་དྲོད་དབུགས་ཀྱི་དྭངས་མ་དྲིལ་བ་ལས་བྱུང་བའོ། །གདུང་དང་འདྲ་བའི་རིང་བསྲེལ་ཡང་ཡོད་པར་གསུངས་སོ། །སྐུ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། ཞི་བ་དང་ཁྲོ་བོའི་སྐུའོ། །ཞི་བའི་སྐུ་བྱུང་ན་སྣང་བ་འདི་འགགས་མ་ཐག་ཏུ་བརྟན་པ་ཐོབ་སྟེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱིན་མི་ནུས་སོ། །ཁྲོ་བོའི་སྐུ་བྱུང་ན་དེ་ཉིད་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། ཞག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱིན་ནུས་སོ། །སྐུ་འབྱུང་པ་ནི་སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡེ་ནས་འོད་གསལ་གྱི་སྐུ་དང་། གདུང་ཡོད་པའི་གནད་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་ལམ་པས་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསལ་བཏབ་པས་མངོན་གྱུར་གྱི་རྒྱུ་འབྱུང་བ་འདུས་པའི་དྭངས་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། སྐུ་དེ་ཡང་ཞི་བ་དང་ཁྲོ་བོའི་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས། ཞི་ཁྲོའི་སྐུ་གཉིས་ཀ་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། རྣམ་ཤེས་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ། ནམ་མཁའ་ཀ་དག་གི་གདངས་སུ་ཤར་ཚེ་གྲོལ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་མེད་པར་གྲོལ་སོང་བ་ཡིན་པས་བར་དོ་མེད་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚེ་འདི་ལ་གྲོལ་བའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །སྤྲུལ་བ་འབྱིན་མི་འབྱིན་གསུངས་པ་འདི་ནི། དཀའ་བའི་གནད་དེ་འདི་མ་གོ་བའི་དབང་གིས་སངས་རྒྱས་ནས་གཞན་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་ལ་བློ་རྩེ་གཏོད་པ་དག་བྱུང་བའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ནས་སྤྲུལ་བ་མི་འགྱེད་གཞན་དོན་མི་མཛད་ཅེས་པའི་དོན་མིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ནས་དོན་མི་བྱེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མི་འདོད་ཅིང་དོན་ལའང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ལྷུན་གྲུབ་སྒོ་བརྒྱད་ཀྱི་སྣང་བ་ཤར་མ་དགོས་པར་གྲོལ་ཚེ་ཀ་དག་གི་ས་དེ་ནི་སྤྲུལ་བ་འབྱུང་བའི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་གཞན་སྣང་ལོངས་སྤྲུལ་འཆར་བའི་གཞི་ཡིན་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་གྱི་ཕྲིན་ལས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མི་ཟད་པ་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ཡིན་ནོ། །ཁྲོ་བོའི་སྐུ་རྐྱང་པ་ཤར་བ་ཅན་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་གྱི་ཞག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་རྫོགས་ནས་དེའི་མཚམས་ཀྱིས་འཆར་ལུགས་དྲུག་དང་སྒོ་གཉིས་ཤར་བའི་སྐབས་སུ། རང་སྣང་གི་མ་དག་འཁོར་བའི་སྒོ་ཤར་ནས་འགྲོ་དྲུག་ཏུ་སྣང་དུས། དག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་སྤྲུལ་བ་སྤྲོས་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མའི་དོན་བྱེད་པ་ལྟར། རང་སྣང་ལ་རང་སྣང་གིས་དོན་བྱེད་པ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་སོ། །རྟགས་དེ་རྣམས་མ་བྱུང་ན་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་ཏེ། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་མི་འབྱུང་མི་སྲིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འོད་དང༌། སྒྲ་དང༌། གདུང་དང༌། སྐུ་དང༌། ཐ་ན་རིང་བསྲེལ་ཡན་ཆད་འབྱུང་ངོ་ཞེས་པ་དང༌། རང་ཤར་ལས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་རྙེད་པའི་ཚད་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཟུང་ཞིག དེའང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་དུ་འཆར་བ་དང༌། འོད་ལ་སྐུའི་ཚོམ་བུ་མ་འགགས་པར་མཐོང་བ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པར་ལུས་བདེ་བ་དང༌། ཤེས་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། ཤེས་པ་ངང་གིས་དལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་མ་ཡེངས་པ་དང༌། ཤེས་པ་གཞན་ལ་མི་འཇུག་པ་དང༌། ཤེས་པ་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཤེས་པ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཤེས་པ་མི་འགག་པར་གསལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་མི་རྟོག་པར་འཆར་བ་དང༌། ཤེས་པ་འཛིན་པ་མེད་པར་རང་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ལ་འཛིན་པ་ཆུང་བ་དང༌། ལུས་ལ་ཆགས་པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྔ་རྟགས་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་ཐོགས་རྡུགས་མེད་པར་འགྲོའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྟིང་ལའང་འོད་དང༌། སྒྲ་དང༌། གདུང་དང༌། རིང་བསྲེལ་དང༌། ས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ལམ་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ན་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་དཔའ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་ཕྱག་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །མི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གྲོགས་བྱེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་དེ་དང་མི་འབྲལ་ལོ། །འོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གང་ན་འདུག་པ་དེ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་འཛིན་པ་མ་སྐྱེས་པ་རང་གིས་རང་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །མི་དང་འགྲོགས་སྙིང་མི་འདོད་པ་ནི་རང་གི་སྣང་བ་ཤར་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །རི་ཕུག་ཏུ་འགྲོ་བ་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་རྙེད་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་འབྲེལ་བ་ནི་སྣང་བ་ཕྱོགས་གཅིག་མཐོང་བའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མེད་པར་འདི་ལྟར་བྱུང་ན་ཁ་ཚིག་ལ་སྤྱོད་ཅིང་གཏིང་མ་རྟོགས་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་བྱུང་ན་བར་ཆོད་ཀྱི་བདུད་བྱུང་བ་ཡིན་པས་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཏང་ལ་ཉམས་སུ་བླང་ངོ༌། །དྲན་པ་ཉམས་པ་ལྟ་བུ་བྱུང་ན་སྣང་བ་མ་མཐོང་བའི་རྟགས་ཡིན་པས་རྩ་གསུམ་བཟློག་པར་བྱའོ། །མཁའ་འགྲོ་མ་དག་ལུང་སྟོན་པ་བྱུང་ན་ཉམས་ལྟ་བ་ཡིན་པས་དགོངས་པ་ལ་གཏད་དོ། །ཡང་དག་པའི་རྟགས་ཀྱི་རིམ་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱུང་ན་དགོངས་པ་ཚད་དུ་ཕྱིན་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ།།
༼ཁ གདམས་ངག་ངེས་པ་དུས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་བསྟན་པ།
དོན་གཉིས་པ་གདམས་ངག་ངེས་པ་དུས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤར་དུས་ངེས་པ་སྤྱིའི་རྟགས་ཚད། ཤར་སྣང་ངེས་པ་རང་བཞིན་གྱི་རྟགས་ཚད། རྗེས་སུ་གདམས་པ་གནད་ཀྱི་རྟགས་ཚད་དོ། །དང་པོ་ནི་སྐྱེས་བུ་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་གྱིས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཉམས་སུ་བླང་དུས་སྣང་བ་མི་འདྲ་བ་དང་ཤེས་པའི་ཉམས་སྣ་ཚོགས་པ་འཆར་བས་དེ་དག་གི་དུས་རྟགས་ཚད་ངེས་པའི་བྱེ་བྲག་མ་ཕྱེད་ན་བདུད་དང་གོལ་སྒྲིབ་ཀྱི་འཕྲང་ལས་མི་སྒྲོལ་བས། ཡང་དག་པའི་རྟགས་ཚད་དུས་གསུམ་གདམས་པ་འདི་གཅེས་སོ། །གང་ཞེ་ན་རང་ཤར་ལས། རྒྱུད་ལ་ཤེས་རབ་ཤར་བའི་དུས་སུ་སྐུ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཏིང་ངེ་འཛིན་སྟོབས་སུ་གྱུར་པའི་དུས་སུ་སྒྲོལ་མ་རྣམ་པར་དག་པ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག སྟོབས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པའི་དུས་སུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག རིག་པའི་སྐུ་མཐོང་བའི་དུས་སུ་ཞེན་འདོད་མེད་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་དུས་སུ་བདུད་ཀྱིས་བསླུ་བ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཉམ་ང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་ཀློང་རྡོལ་བའི་དུས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་ཕྱོགས་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག སྟོང་པ་ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པའི་དུས་ན་འོད་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག སྒྲོན་མ་ཡུལ་ལ་སྣང་བའི་དུས་སུ་དབྱིངས་དང་ཡུལ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཀྱེ་རིགས་ཀྱི་བུ་ཉོན་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པའི་ཚད་ནི་ང་ཉིད་བདག་དུ་རྟོག་པའི་བློ་དང་བྲལ་ནས་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་གཡོ་བའི་ཤེས་རབ། མ་བསྒྲིམས་པའི་བསམ་གཏན། གནས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། རྟོག་པ་མེད་པའི་ལྟ་བའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལའང་མི་གནས་པར་གྱུར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་རྙེད་པའོ་ཞེས་སོ། །རྟགས་ཐམས་ཅད་པོའི་གནད་བསྡུ་ན་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་སྔར་དང་མ་འདྲ་བ་སྐྱེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་རང་རྒྱུད་པ་དང་། རེ་དོགས་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་བློ་མ་འཆར་ན་རྟགས་ཡང་དག་པ་དང་། དེ་ལས་ལྡོག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་གེགས་སེལ་གཞུང་བཞིན་དུ་བྱེད་དགོས། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དབྱིངས་རིག་ངེས་པ་སྤྱིའི་རྟགས་ཚད་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་གཡོ་བ་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཚད་དོ། །དང་པོ་ལའང་འཆར་ཚུལ་ངེས་པའི་ངོ་བོ། ཉམས་ལེན་ངེས་པའི་རིམ་པ། སྣང་ཚུལ་ངེས་པའི་གདམས་ངག་གོ །དང་པོ་ནི་སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་མཐའ་ནི། །མཐར་ཐུག་རིག་པ་ཉིད་དུ་བསྟན། །དེ་ཡང་བསྟན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། །རང་སྣང་རིག་པའི་དངོས་པོ་དེ། །ཡེ་ཤེས་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་གནས། །དཔེར་ན་འདབ་ཆགས་འཕུར་སྐྱེན་བཞིན། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ། །དེ་ལ་རྩི་ཡིས་ཐེབས་གྱུར་ན། །རི་དྭགས་མགྱོགས་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར། །དེ་ནས་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །བུང་བ་བཅུད་ལ་འཁོར་པ་ཙམ། །དེ་ནས་རང་སྣང་བལྟས་གྱུར་ན། །དཔེར་ན་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུར་གནས། །དེ་ནས་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། འགུལ་ལམ་འཕྲིག་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར། །དེ་ནས་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །ལྟེམ་བཞིན་པ་དང་མེར་བར་འགྱུར། །དེ་ནས་ཤིན་ཏུ་བལྟས་གྱུར་ན། །འགྲོ་འོང་མ་ཡིན་འོད་སྣང་མཐོང༌། །དེ་ཡི་དོན་ལ་བརྟན་གྱུར་ན། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་མཐོང༌། །དེ་ལ་ཡང་དག་བརྟན་གྱུར་ན། །ཐིག་ལེ་སྐུ་དང་བཅས་པ་མཐོང༌། །དེ་ཡི་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །འཁྲུལ་སྣང་ལོངས་སྐུར་མཐོང་བར་འགྱུར། །སྐུ་ཡི་སྣང་བ་དེ་རྣམས་ཀུན། །སྒྱུ་མ་འཇའ་ཚོན་ཇི་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་བརྟན་གྱུར་ན། །ཉིན་མོ་མཚན་མོ་མེད་པ་ནི། །དཔེར་ན་ཅེ་སྤྱང་མོ་ཡི་མིག །ཉིན་དང་མཚན་མོ་མེད་པ་ལྟར། །རང་སྣང་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་བཞིན་ནོ། །སྐུ་ཡི་སྣང་བ་དེ་དག་ཀུན། །ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །དཔེར་ན་ན་ཆུང་གཞོན་པ་ཡིས། །མེ་ལོང་མཚན་ཉིད་གསལ་བ་ལ། །རང་གི་བཞིན་སྣང་མཐོང་བ་ལྟར། །ཆོས་ཉིད་ཡུལ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ། །རིག་པའི་སྣང་བ་སྐུ་རུ་ཤར། །རང་གི་གནས་ལུས་མཐོང་བའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དབྱིངས་རིག་འདུ་འབྲལ་མེད་པ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ལས། དང་པོ་མཐོང་བའི་ཚད། བར་དུ་གོམས་པའི་ཚད། མཐར་བརྟན་པའི་ཚད་གསུམ་འབྱུང་སྟེ། སྒྲོན་མ་སྣང་བྱེད་ལས། ཉམས་བླངས་ཚད་ནི་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །མཐོང་བའི་ཚད་དང་གོམས་པའི་ཚད། །བརྟན་པའི་ཚད་དང་གསུམ་དུ་བསྟན། །མཐོང་བའི་ཚད་ནི་འོད་ཡིན་ཏེ། །མི་འགྱུར་མཐིང་ག་དབྱིངས་ཀྱི་ཚད། །ཟླུམ་ཁྲིགས་གསལ་བ་སྒྲོན་མའི་ཚད། །ཕྲ་ལ་འགྱུ་བ་རིག་པའི་ཚད། །མཐོང་བའི་ཚད་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །གོམས་པའི་ཚད་ནི་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །མཐིང་ག་ལས་མཆེད་ཁ་དོག་ལྔ། །ཁྲུ་གང་ཙམ་དུ་སྣང་བ་ནི། །དང་པོར་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་རབ་འདྲིས་ན། །རེ་ལྡེའི་རྣམ་པ་ཙམ་འཆར་བས། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་གོམས་པའི་ཚད། །དེ་ནས་ཡུལ་གྲུ་ཙམ་དུ་སྟེ། །དེ་ལ་མཆོག་ཏུ་གོམས་པ་ན། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་སྣང་དུ། །ཤར་བས་གོམས་པའི་ཚད་ཟིན་པའོ། །ཟླུམ་འཁྲིགས་ལས་ནི་ཟ་འོག་རིས། །རང་གི་སྣ་རྩེ་ལ་ཤར་ན། །དང་པོ་གོམས་བའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་གོང་དུ་སྨིན་མའི་མཚམས། །མེ་ལོང་ཙམ་དུ་གསལ་གྱུར་ན། །བར་དུ་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཐིག་ལེ་རུ། །ཤར་ནས་ཀྲིག་གེ་གནས་པ་ན། །མཆོག་ཏུ་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཡང་ནས་ཡང་བལྟས་ན། །བུང་བ་བཅུད་ལ་འཁོར་བ་ཙམ། །བལྟས་བའི་ས་དེར་སྡོད་གྱུར་ན། །མཆོག་ཏུ་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་ཡང་དག་གོམས་པའི་ཚད། །འགུལ་དང་འཕྲིག་པ་མེད་པ་དང༌། །ཉིན་དང་མཚན་མོ་མི་སྣང་དང༌། །རབ་ཏུ་གོམས་བའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །རང་རྐྱང་སྐུར་སྣང་ལུ་གུ་རྒྱུད། །ཚིག་དང་འདྲ་བའི་བར་དག་ཏུ། །ཐིག་ལེ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་ནང་དུ། །སྐུ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲར་ཤར་དང༌། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སྐུར་ཤར་ན། །རིག་པ་བརྟན་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ས་ཆུ་མེ་རླུང་སྣང་བ་དང༌། །འབྱུང་བཞིའི་སྣང་བ་འགགས་གྱུར་ནས། །ཁ་དོག་ལྔ་ཡི་འོད་སྣང་གིས། །གང་དུ་བལྟས་པ་དེར་སྣང་ན། །དབྱིངས་ནི་བརྟན་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །རང་ལུས་འོད་ཀྱི་སྟེང་དག་དུ། །འཁར་གཞོང་བརྩེགས་པ་ལྟ་བུ་ཡི། །ཐིག་ལེ་བརྩེགས་མ་གྱེན་ཤར་ན། །སྒྲོན་མ་བརྟན་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ཉམས་ལེན་ངེས་པའི་རིམ་པས། དང་པོར་མཐོང་། བར་དུ་གོམས། ཐ་མར་བརྟན་པའི་ཚད་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་གསུངས་པའོ། །གསུམ་པ་སྣང་ཚུལ་ངེས་པའི་གདམས་ངག་ནི་དབྱིངས་རིག་གི་སྣང་བ་དེ་ཀུན་གྱི་དུས་ན་རབ་ཏུ་གཅེས་ཏེ༌། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། སྣང་བ་དུམ་བུ་དུམ་བུའི་ཚེ། །མཁས་པས་རབ་ཏུ་བརྟག་པར་བྱ། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་དང་འགྱུ་བའི་ཚེ། །གོམས་པས་རབ་ཏུ་གནས་པ་བྱ། །འཕྲིག་དང་ཕྲ་དང་འགྱུར་བའི་ཚེ། །མཐོང་བ་རབ་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །ཟླུམ་དང་ཕྲ་དང་འཁྲིལ་བའི་ཚེ། །མཁས་པས་ཡེངས་མེད་ཏིང་འཛིན་བརྟན། །ལྟེམ་དང་མེར་དང་སྐུར་སྣང་ཚེ། །གོམས་པས་སྣང་བ་མཆེད་པ་བཟུང༌། །ཡང་དག་ཀུན་ཏུ་སྣང་བའི་ཚེ། །མཁས་པས་སྣང་བ་བསྡུ་བར་བཤད། །ཆགས་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཚེ། །མཁས་པས་གཟུང་ཐབས་ཤེས་པར་བྱ། །གསང་སྔགས་གོམས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་དབྱིངས་རིག་གི་སྣང་བ་ཤར་དུས་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་གདམས་ངག་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་གཡོ་བ་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཚད་ལ་གཉིས་ཏེ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་གྱི་སྒོམ་ཚུལ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། སོ་སོའི་རྟགས་ཚད་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི་དབྱིངས་རིག་གནད་དུ་གཟིར་བའི་དུས་ན་མཆོག་ཏུ་གཅེས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་གྱི་སྒྲོམ་ནས་འདོན་པ་ཡིན་ཏེ། ཀློང་དྲུག་པ་ལས། ང་ལ་ཏིང་འཛིན་གསུམ་ཡོད་དེ། །རང་གནས་ཅོག་གཞག་བསམ་གཏན་གྱིས། །དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་མཉམ་པར་འཇོག །ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །རང་གནས་ཐད་ཀའི་ཞེན་པ་བཟློག །རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རང་སར་འཇོག །ཅེས་སོ། །རང་གནས་ཅོག་གཞག་བཞིའི་ཏིང་འཛིན་དང་། ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་དང་། རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་དང་གསུམ་གྱིས་མདོར་བསྟན་པའོ། །འདི་དག་གི་སྒོམ་ཚུལ་དངོས་ནི་གསུམ་སྟེ། ལུས་ངག་རང་སོར་གློད་ལ་ཤེས་པ་ཡུལ་ཐོག་ཏུ་མ་ཤོར་བར་རང་བབས་སུ་ལྷོད་ཆགས་པ་ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྒོ་གསུམ་རང་བབས་ལ་བཞག་དུས་རིག་པ་རྗེན་སངས་སངས་ངོས་འཛིན་པ་ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་དང༌། ཡུལ་སྣང་སྒྱུ་མར་བལྟ་ཞིང་རིག་པ་སྟོང་གསལ་དུ་ཤེས་པས་ཉིན་མཚན་དབྱིངས་རིག་གི་དོན་ལ་དུས་བཞིན་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། ཏིང་འཛིན་གསུམ་ལ་འདི་ལྟར་བསླབ། །རང་གནས་ཅོག་གཞག་ཏིང་འཛིན་ནི། །དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་མི་དགག་ཅིང༌། །ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་མི་བྱ། །གཉིད་ཀྱང་སྤང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །སེམས་ཀྱིས་གུད་དུ་བཅད་པ་མིན། །མདོར་ན་ལུས་ངག་རང་སོ་ལ། །ཡིད་འབྱུང་ཆ་རྣམས་ཕྱིར་མ་ཤོར། །དབང་པོའི་ཡུལ་རྣམས་དྲུག་ལ་ཡང༌། །ཤེས་བཞིན་དཔྱོད་བའི་ཡིད་མ་འགྱུས། །རང་སྣང་མི་རྟོག་ཆེན་པོ་ལ། །གསལ་ལ་རྟོག་མེད་ཉམས་སྐྱེས་པའོ། །ཤེས་པ་ཡུལ་ཐོག་ཏུ་མ་ཤོར་བར་རང་བབས་སུ་གློད་པའོ། །ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་ནི། །ལུས་ནི་ཐ་མལ་ལྟ་བུ་ལ། །ངག་ནི་སྨྲ་བརྗོད་ཚིག་དང་བྲལ། །སེམས་ནི་དམ་དུ་མ་བཅིངས་པའོ། །སྒོ་གསུམ་ཐོག་བབས་སུ་བཞག་དུས་རིག་པ་རྗེན་སེང་ངེ་ཟིན་པའོ། །སྣང་བ་རྒྱས་འདེབས་ཏིང་འཛིན་ནི། །ལུས་དང་ཡུལ་དང་རིག་པ་ཡིས། །རང་སྣང་དག་པའི་ཚད་རྣམས་གཟུང༌། །ཉིན་མཚན་དབྱིངས་རིག་གི་དོན་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེས་སྒོམ་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའི་ཉམས་དང་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་ནི། ཀློང་དྲུག་པ་ལས། ཏིང་འཛིན་དང་པོའི་ཅོག་གཞག་གིས། །སྐུ་གསུམ་རིམ་གྱིས་གོམས་པ་ཡིན། །དངོས་པོ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ། །དོན་འདིས་མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་འགྱུར། །སྐུ་གསུམ་གོམས་པའི་ཏིང་འཛིན་ཉམས། །ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ཀུན་རིམ་གྱིས་བློ་ཡུལ་ལོ། །ཐོག་མར་ཏིང་འཛིན་སྤྲུལ་སྐུ་ཐོབ། །དེ་དུས་རང་གི་ཤེས་པ་ལ། །སྔར་མ་མཐོང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི། །སེམས་ལ་མེད་པར་བློ་ལ་འཆར། །རང་གི་གདམས་པའི་ཐ་སྙད་ཚིག །མ་བཟུང་བཞིན་དུ་སེམས་ལ་བཀྲ། །སྐྱེས་བུ་སྐལ་དང་ལྡན་པ་ལ། །ཆོས་ཀྱི་རོ་ཡིས་སེམས་རྒྱས་པས། །ལུས་ཀྱང་ཞག་ནི་དྲུག་བདུན་ན། །ཡོད་པ་དག་ནི་མི་ཚོར་ཞིང༌། །ས་ཡི་སྟེང་ལས་འཕགས་ནས་ནི། །བར་སྣང་དག་ལ་འགྲོ་བའི་ཉམས། །རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་དུ་འབྱུང༌། །རིག་པ་བཅོས་མེད་མཁར་བཞག་ན། །རང་གི་སྤྲུལ་སྐུ་དེ་ལྟར་ཐོབ། །དེ་འདས་རིག་པ་མ་འགྱུར་བས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཉིད་ཀྱང༌། །རང་གི་ཤེས་པའི་རྒྱན་དུ་ནི། །རང་སྣང་རྩོལ་བ་ཀུན་བྲལ་བར། །ཉམས་སུ་མྱོང་བ་འདི་ལྟར་འབྱུང༌། །སྔར་མ་མཐོང་བའི་འོད་སྣང་ཡང༌། །དུམ་བུ་དུམ་བུར་སུས་མཐོང་བ། །འདི་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུར་སྤྱོད། །སྐལ་ལྡན་རྣལ་འབྱོར་རིགས་ལྡན་དེའི། །ཤེས་པ་རང་གསལ་ཉམས་རེ་གསལ། །དྲན་བསམ་དབང་པོ་མ་འགགས་པར། །ཡིད་རྟོག་གཞན་མ་མི་འཇུག་ཅིང༌། །རིག་པ་རང་དག་བདེ་བདག་མེད། །རང་གསལ་བློ་ལ་གོམས་པ་ཡིས། །ནང་གསལ་འགྱུ་ཡིད་ཕྱིར་མི་འཆོར། །དངོས་པོའི་རྗེས་སུ་སེམས་མི་འབྲེང༌། །འཇིག་རྟེན་བྱ་བ་བློར་མི་སྣང༌། །འདིས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཐོབ། །དེ་ནས་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལ། །ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའི་ལྟ་སྟངས་ཀྱིས། །ཡེང་བ་མེད་པར་མཉམ་གཞག་པས། །ཡང་ནི་ཆོས་སྐུའི་ཏིང་འཛིན་སྣང༌། །དེ་དུས་ཤེས་པ་གཏིང་ནས་གསལ། །ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་མངོན་དུ་སྤྱོད། །སྣང་བ་འཕེལ་བའི་ཚད་ཡིན་ཏེ། །ཤེས་པ་རྣོ་ལ་མྱུར་བ་ཡིས། །སྔར་མ་མཐོང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱང༌། །འདི་ཡིས་དེ་དུས་མི་རྣམས་ནི། །སྐལ་དང་ལྡན་པ་འདིས་ཐོབ་སྟེ། །བརྒྱ་སྟོང་བྱེ་བ་བློ་ལ་སྣང༌། །ལུས་ཀྱིས་སྔར་མ་བྱས་པ་ཡི། །ཤེས་པ་མེད་པའི་བཟོ་རྣམས་དང༌། །སྒྱུ་རྩལ་རྣམས་དང་ཡི་གེ་དང༌། །སྐད་དང་བརྡ་དང་རྟེན་འབྲེལ་ནི། །ཇི་ལྟར་སྔར་མ་མཐོང་བ་ཡི། །འདི་ཀུན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང༌། །ས་དང་ཆུ་དང་མེ་རླུང་གི །སྒྲ་ཡང་འདི་ཡིས་རང་དབང་ཐོབ། །མདོར་ན་མངོན་ཤེས་དྲུག་རྣམས་ཀྱང༌། །སྐལ་དང་ལྡན་པ་འདིས་ཐོབ་སྟེ། །རང་དང་ཕ་རོལ་དོན་རྣམས་ནི། །སྐྱེས་བུ་འདི་ཡིས་བྱེད་པར་འགྱུར། །ཀྱེ་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཆེན་པོ། །སྐུ་གསུམ་རང་བྱུང་དགོངས་པ་ནི། །མདོར་ན་འདི་ལྟར་ཉམས་ཚད་རྙེད། །སྤྲུལ་པ་སྐུ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད། །སྔར་མེད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི། །རང་གི་རྒྱུད་ལ་མཆོག་ཏུ་སྐྱེ། །འདི་དུས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཏིང་འཛིན་ཐོབ། །གསལ་ལ་མི་རྟོག་ཤེས་པའི་ཉམས། །ལོངས་སྐུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ། །ཟག་མེད་སྟོང་པ་ཐིག་ལེའི་སྐུ། །རྩོལ་བ་མེད་པར་རང་ཤར་ཚེ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་ཏིང་འཛིན་ནི། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་འདིས་ཐོབ་པོ། ཞེས་སོ། །དེ་ཡན་གྱིས་ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་དངོས་སུ་བསྟན་ནས། དེའི་ཉམས་དང་རྟགས་ཚད་ཞོར་དུ་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཉམས་དང་རྟགས་ཚད་ནི། སྣང་བ་སྒྱུ་མར་འབྱོངས་པས་གང་ལའང་ཞེན་པ་མེད་པ་དང༌། རིག་པ་རྗེན་པ་བུད་པས་རྟོགས་པ་མཆོག་ཏུ་གསལ་བ་དང༌། དགོངས་པ་ཆོས་ཉིད་དུ་འདྲེས་པས་མ་བསྒོམས་ཀྱང་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རང་བཞིན་གྱི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་དང་། ཤེས་རབ་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བས་ཚིག་དོན་གྱི་ཀློང་རྡོལ་བ་སྟེ། དེའི་ཚུལ་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། ཐོག་བབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་ནི། །གང་གིས་འདི་ལ་གོམས་སྤྱོད་ན། །སྣང་བ་ཀུན་ལ་དབང་སྒྱུར་ཐོབ། །དེ་ཉིད་རིམ་པའི་བཅའ་ཐབས་ནི། །རྣམ་པར་སྒོམ་པ་གང་འདོད་པ། །འདི་ཀུན་བློ་ཡི་ཡུལ་དུ་བྱ། །ཡུལ་ལ་རྐྱེན་རྟོག་རང་ཤར་ཚེ། །འདི་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་ཤེས་ན། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའམ། །རྨི་ལམ་དང་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྟར། །མི་རྟོག་གཟུགས་བརྙན་ཆེན་པོའི་ཉམས། །སུ་ཡི་རྒྱུད་ལ་ཤར་བ་དེ། །སྣང་བ་རྣམས་ནི་ཐོག་བབས་སུ། །སྣང་རྐྱེན་ཡུལ་ལ་མི་འཆར་བར། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཏིང་འཛིན་ཐོབ། །ཅེས་སོ། །རིག་པ་རྗེན་ལ་བུད་པ་དང་། རང་བཞིན་གྱི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་དང་། དགོངས་པ་ཏིང་འཛིན་ལས་མི་གཡོ་བ་དང་། ཤེས་རབ་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བའི་རྟགས་ཚད་རྣམས་བསྟན་པའོ། །གསུམ་པ་རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཉམས་དང་རྟགས་ཚད་ནི་འདུག་སྟངས་དང་གཟིགས་སྟངས་གཅུན་པས་སྣང་བ་འོད་གསལ་དུ་ཤར་བས་ཉིན་མཚན་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པའོ། །དེའི་བསྒོམ་རིམ་རྟགས་ཚད་དང་བཅས་པ་ནི། ཀློང་དྲུག་པ་ལས། རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་ནི། །སུ་ཞིག་བསྒོམ་པར་འདོད་པའི་མིས། །མི་འགྱུར་བ་ཡི་གནད་གཟིར་ཕྱིར། །ལུས་ཀྱི་འདུག་སྟངས་གཟིར་བྱས་ནས། །ཤེས་པ་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་འཕང༌། །དེ་བཞིན་མིག་ནི་བར་སྣང་ལ། །གླང་པོ་ཆེ་ཡི་ལྟ་སྟངས་ཀྱིས། །དྲན་མེད་རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོར་བཞག །དེ་ལྟར་རིག་པ་ནམ་མཁར་གཏད། །འདི་དང་འབྲལ་བ་མེད་པར་ནི། །རྣལ་འབྱོར་རྒྱུན་དུ་གང་བསྒོམས་པ། །ཉིན་དུས་སྣང་བ་རྒྱས་འདེབས་སོ། །མཚན་དུས་རང་གི་གནས་ཁང་དུ། །དུས་བཞིན་མཉམ་པའི་ཚད་གཟུང་ཕྱིར། །དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་རང་བསྡུས་ནས། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་ལ། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པས་སེམས་བཞག་པས། །ཐིག་ལེ་ཉིད་ནི་འཕེལ་བ་ན། །ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱང་འཕེལ་བར་གཏད། །དེ་བཞིན་ཐིག་ལ་ཕྲར་གྱུར་ཚེ། །ཐིག་ལེ་ཇེ་ཕྲ་ཇེ་ཕྲ་ལ། །ཤེས་པའང་ཇེ་ཕྲ་ཇེ་ཕྲར་བཞག །གཉིད་དང་རྨི་ལམ་གནད་ཀྱིས་ནི། །སྔར་ཞེན་བག་ཆགས་རྩད་ནས་དབྱུང༌། །འདི་ལྟར་མཚན་མའི་དུས་རྣམས་སུ། །རྣལ་འབྱོར་སྐལ་དང་ལྡན་པར་སྤྱོད། །འདིས་ནི་སྣང་བར་རང་རྒྱས་ཐེབས། །ཞེས་སོ། །རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། སྣང་བ་འོད་གསལ་དུ་ཤར་ནས་ཉིན་མཚན་ཆོས་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བའོ། །གོང་གི་དེ་དག་ནི་ཉམས་ལེན་གོམས་པའི་ཚད་དོ། །རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་བརྟན་པ་ལ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚད་ནི། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། རང་གནས་ཅོག་གཞག་ཏིང་འཛིན་ཚད། །འབྱུང་བའི་དགྲས་མི་གནོད་པས་གཟུང༌། །དེ་བཞིན་ཐོག་བབས་ཏིང་འཛིན་ཚད། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉོན་མོངས་རྣམས། །རང་གི་རྒྱུད་ལ་གཏན་མི་སྐྱེ། །མི་དགེའི་བསམ་པ་སྐྱེ་མི་སྲིད། །འདིས་ནི་དེ་ཡི་ཚད་རྣམས་གཟུང༌། རྒྱས་འདེབས་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་ཚད། །རགས་པའི་སྣང་བ་འགགས་པས་གཟུང༌། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་ནི་གནད་གལ་པོ་ཆེའོ། །གསུམ་པ་རྗེས་སུ་གདམས་པ་གནད་ཀྱི་རྟགས་ཚད་ལ་གཉིས་ཏེ། །ངོ་ཤེས་པར་གདམས་པ་དང༌། །ཚད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི་རང་ཤར་ལས། ཀྱེ་རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་མེད་པའི་རིག་པ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཡིད་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག དབུགས་དང་བྲལ་བའི་སྐུ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག འཛིན་པ་དང་བྲལ་བའི་རང་གྲོལ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་འོད་སྣང་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག འབྱུང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་གདངས་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག བག་ཆགས་ལས་འདས་པའི་རིག་པ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག རྒྱུ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག དུས་དང་བྲལ་བའི་རང་གདངས་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག སངས་རྒྱས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག དབང་རང་བྱུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ངོ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་སོ། །དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་སྟེ་སྐུ་ཐུགས་དབྱེར་མེད་པའི་ངོ་བོ་རིག་པ་རྟོག་བྲལ་སེམས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་དོན་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཚད་འཆི་བ་མེད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག འགག་པ་མེད་པའི་ཚད་སྣ་ཚོགས་སུ་འཆར་བ་ལ་ཟུངས་ཤིག འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཚད་གཏིང་ཟབ་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག ཡངས་པའི་ཚད་མཐའ་དབུས་མེད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག དགོངས་པའི་ཚད་མ་ཡེངས་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚད་བཏང་བཞག་མེད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག མ་བཅོས་པའི་ཚད་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག རྟོགས་པ་ལམ་དུ་འཁྱེར་བའི་ཚད་འཆར་ནུབ་མེད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག གདམས་ངག་ཐེབས་པའི་ཚད་སྣང་བ་ཟད་པ་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཅེས་སོ། །ཚད་ངེས་པར་གཟུང་བར་གདམས་པའོ།།
༼ག དུས་གསུམ་ངེས་པ་གྲངས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་བསྟན་པ།
ཀ༽ སྔོན་གྱི་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་བཤད་པ།
དོན་གསུམ་པ་དུས་གསུམ་ངེས་པ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་དང་ད་ལྟ་དང༌། ཕྱིས་ཀྱི་རྟགས་ཚད་ངེས་པའོ། །དང་པོ་ལའང་ཚེ་རབས་སྔོན་དུ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་སྦྱངས་པའི་རྟགས་ད་ལྟའི་ལུས་ལ་ཡོད་པ། ངག་ལ་སྣང་བ། སེམས་ལ་འཆར་བ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི་ཚེ་སྔོན་རང་གིས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་སྦྱངས་པའི་རྟགས་སུ་ད་ལྟ་ལུས་ལ་རྟགས་མཚན་ངོ་མཚར་ཅན་འཆར་བ་ནི། སྐུ་གདུང་འབར་བ་ལས། བདེ་གཤེགས་སྐུ་ལ་སུས་འབྱོངས་པ། །དེ་ཡི་དཔྲལ་བའི་དབྱིངས་སུ་ཡང༌། །དུང་ནི་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བའམ། །ཡང་ན་རྩེ་གསུམ་གཉེར་མ་གྱེན། །དེ་བཞིན་ཡང་ན་ཡི་གེ་ཨོཾ། །རི་མོའམ་ནི་ཡང་འབུར་དུ། །སུ་ལ་རྟགས་ནི་བྱུང་བའི་མི། །སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་སྐུ་ལ་སྦྱངས། །འདི་ཉིད་སྦྱངས་པའི་རྣལ་འབྱོར་དེ། །སངས་རྒྱས་སྐུ་དང་དབྱེར་མེད་པར། །ཚེ་རབས་གཉིས་ན་ཐོབ་པར་འགྱུར། །འདི་ལ་བར་ཆོད་མ་ཞུགས་པར། །སྒོམ་པ་ཉིད་ལ་བརྩོན་པ་ནི། །འདི་ཉིད་རབ་ཏུ་གཅེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་ལ་ནི། །སྔོན་དུ་འབྱོངས་པའི་མི་དེ་ཉིད། །སྐལ་བ་དང་ནི་ལྡན་པ་ལ། །དེ་ཡི་མགྲིན་པའི་གཡས་གཡོན་དུ། །པདྨ་འདབ་མ་བརྒྱད་པའམ། །ཡང་ན་དུང་ནི་གཡས་སུ་འཁྱིལ། །དེ་བཞིན་དར་ལྕེ་འཕྱར་བའམ། །ལྕགས་ཀྱུའམ་ནི་རལ་གྲི་དང༌། །ཡི་གེ་ཨཱཿ ཡིས་མཚན་པ་ནི། །རི་མོ་ཉིད་དང་འབུར་དུ་ཡང༌། །སུ་ལ་ཡོད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་ལ་ཡང༌། །འདི་ཡིས་སྔོན་དུ་སྦྱངས་པས་ན། །ཚེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གསུང་གཅིག་ཏུ། །ངེས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །འདི་ཡང་བར་ཆོད་མེད་པ་གཅེས། །བར་མ་ཆད་པའི་གསུང་བསྒོམས་ན། །གདོན་མི་ཟ་བར་ཐོབ་པར་ངེས། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ལ་ཡང༌། །སྔོན་དུ་གོམས་པར་སུས་བྱས་པ། །འདི་ཡི་ལུས་ལ་རྟགས་འདིའོ། །གང་གི་སྙིང་གའི་གནས་སུ་ནི། །རྩེ་གསུམ་རྡོ་རྗེ་གྱེན་འགྲེང་དང༌། །དེ་བཞིན་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བཞིའམ། །རིམ་པ་གསུམ་པའི་ཤ་མདངས་སམ། །རིན་པོ་ཆེ་ཡི་དབྱིབས་ཉིད་དམ། །ཡི་གེ་ཧཱུཾ་གི་མཚན་མ་ནི། །སུ་ལ་བྱུང་བའི་སྐྱེས་བུ་དེ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ལ་ནི། །འདི་ཡིས་གོམས་སོ་སྐལ་དང་ལྡན། །འདིས་ནི་སྒོམ་ལ་བརྩོན་བྱས་ན། །བར་མ་ཆད་དེ་ཚེ་གསུམ་ན། །སངས་རྒྱས་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །འཚང་རྒྱ་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཚེ་སྔོན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་སྦྱངས་བའི་རྟགས་ད་ལྟ་ངག་ལ་སྣང་བ་ནི། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཉིད་ལ། །སྔོན་དུ་སུ་ཡིས་གོམས་པ་དེའི། །སྨྲས་པའི་ཚིག་ནི་བཙན་པ་དང༌། །ཚད་རྣམས་འགྱུར་བ་མེད་པར་ཡང༌། །འདི་ཉིད་འགྱུར་ཏེ་སྐལ་དང་ལྡན། །ཉི་མ་ཡི་ནི་དུས་གཅིག་ལ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོང་ངམ་ནི། །ཡང་ན་བཞི་བརྒྱའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི། །དོན་ནི་བློ་ལ་སྣང་བར་འགྱུར། །ཅི་སྨྲས་གཞན་ལ་ཕན་པའི་མི། །འདིས་ནི་སྔོན་དུ་སྐུ་ལ་ཡང༌། །གོམས་པ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀུན་ལ་ཡང༌། །གསུང་ལ་སུ་ཡིས་གོམས་པ་ལ༌། །སྐད་ནི་ཚངས་པའི་དབྱངས་བཞིན་དུ། །ཀུན་གྱི་རྣ་བར་སྙན་པ་དང༌། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོང་དག་ཀྱང༌། །ཉིན་གཅིག་ལ་ནི་བློར་ཟིན་དང༌། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྲན་བཞིན་དུ། །འདི་ཡི་འཁོར་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་གསུང་ལ་ཡང༌། །འདི་ཡིས་གོམས་སོ་མཁའ་འགྲོ་མ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ལ་ཡང༌། །སྔོན་དུ་གོམས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡིས། །ཕ་རོལ་ཚིག་གཅིག་སྨྲས་པ་ནི། །དེ་ཡི་དོན་ནི་བདེ་ལུགས་སུ། །དེ་ལྟར་བཞིན་དུ་གོ་བ་དང༌། །རང་གིས་སྨྲས་པའི་ཚིག་རྣམས་ལ། །འགྱུར་བ་མེད་པར་གཞན་རྗེས་འཛིན། །འདིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐུགས་ལ་ཡང༌། །སྔོན་དུ་གོམས་སོ་མཁའ་འགྲོ་མ། །དེ་ལྟར་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་ཡང༌། །སུ་ཡིས་གོམས་པའི་སྐྱེས་བུ་ནི། །ཚེ་གཅིག་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ། །ཅེས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཚེ་སྔོན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་སྦྱངས་པའི་རྟགས་རང་གི་ཡིད་ལ་འཆར་བ་ནི། སྐུ་གདུང་འབར་བ་ལས། །མ་བསླབས་སྒོམ་པ་རང་བབས་དང༌། །སེམས་ནི་ངང་གིས་དལ་བ་རྙེད། འདིས་ནི་སྔོན་དུ་སྐུ་ལ་གོམས། །བསམ་པ་ཆོས་རྣམས་བློར་སྣང་དང༌། །སྔར་མ་མཐོང་བའི་ཡུལ་མཐོང་དང༌། །སྔར་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག །རང་བཞིན་དུ་ནི་ཤེས་པ་ནི། །འདིས་ནི་སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །གསུང་ལ་གོམས་སོ་མཁའ་འགྲོ་མ། །རྟག་ཏུ་གཅིག་བུར་འདུག་པ་དང༌། །གང་ལ་འཇིགས་པའི་སེམས་མེད་དང༌། །རི་དང་ནགས་ཚལ་འགྲིམ་པའི་མི། །འདིས་ནི་སྔོན་དུ་ཐུགས་ལ་ཡང༌། །གོམས་པ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འགྲོ་མ། །འདི་ལྟར་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་དེས། །བར་མ་ཆད་པར་བདེན་སྤྱད་ན། །ཚེ་གསུམ་གྱིས་ནི་གདོན་མེད་པར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་སོ། །ཚེ་སྔོན་མ་ལ་སྒོ་གསུམ་གྱིས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་སྦྱངས་ནས་བག་ཆགས་དེ་ལ་བཞག་པའི་རྟགས་སུ་ད་ལྟའི་ལུས་ངག་ཡིད་ལ་དེའི་རྟགས་ནོར་མི་དགོས་པར་ཡོད་པ་ནི་གོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་དོན་ལྟར་རོ། །རྟགས་དེ་དག་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚེ་འདི་ལ་འབད་པ་བྱས་ན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་སུ་གྲོལ་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་གསོས་ཐེབས་དང་མ་ཐེབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་། སྨིན་དང་མ་སྨིན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། རིགས་སད་དང་མ་སད་དམ་རང་ངོ་ཤེས་དང་མ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་གཞིའི་དུས་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པ་དེའི་དབང་གིས་སམ་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་ཆོས་འདི་མཐོང་བའི་མོས་པ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་ཀྱང་རྟེན་འདིར་གྲོལ་བའམ་སྐྱེ་བ་རྗེས་མར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་གསུངས་པའོ། །སྐུའི་རྟགས་ཡོད་པ་ཞིག་གིས་སྐུ་ལ་ད་ལྟ་སྦྱངས་ན་ཚེ་གཉིས་ན་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་འཐོབ་པ་དང་། གསུང་གི་རྟགས་ཡོད་པ་ཞིག་གིས་བསྒྲུབས་པར་བྱས་ན་གསུང་རྡོ་རྗེ་སྐྱེ་བ་གཉིས་ནས་འགྲུབ་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཐུགས་ལ་གོམས་པ་ཞིག་གིས་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་སྐྱེ་བ་གསུམ་ན་འགྲུབ་པའོ།།
ཁ༽ ད་ལྟའི་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་བཤད་པ།
ཀ སྔོན་འགྲོ་ཚད་དུ་འབྱོངས་པའི་རྟགས་ཚད་བསྟན་པ།
དོན་གཉིས་པ་ད་ལྟའི་རྟགས་ངེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྔོན་འགྲོ་ཚད་དུ་འབྱོངས་པའི་རྟགས་ཚད་བསྟན་པ་དང༌། དངོས་གཞིའི་རྟགས་ཚད་ངེས་པའོ། །དང་པོ་འབྱུང་བ་བཞིའི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། རུ་ཤན་འབྱེད་པ་གཉིས་ཏེ། ཡང་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། གང་གིས་འབྱུང་བའི་སྒྲ་རྣམས་དང༌། །རིགས་དྲུག་སྒྲ་ལ་སུས་གོམས་པ། །འདི་ལ་འབྱུང་བས་མི་གནོད་ཅིང༌། །དེ་བཞིན་མེ་ཡིས་འཚིག་པ་མེད། །ཆུ་ཡིས་བྱིང་ཞིང་ཁྱེར་བ་མེད། །རྐང་པ་ས་ལ་མ་རེག་པར། །བར་སྣང་ལ་ཡང་འགྲོ་བར་ནུས། །རླུང་གིས་གྲང་ཞིང་གཡོ་བ་མེད། འདི་ལྟར་སུ་ལ་བྱུང་བ་ནི། །འབྱུང་བཞིའི་སྒྲ་ལ་གོམས་པ་ཡིན། །སེམས་ཅན་སྣང་དང་མི་སྣང་བའི། །སྐད་ནི་གང་གོམས་ཤེས་པ་སྟེ། །རིགས་དྲུག་གཟུགས་སུ་མི་ལྡོག་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སྐད་རྣམས་ཤེས། །འགྲོ་དྲུག་སེམས་རྒྱུན་རང་ཆོད་ཕྱིར། །དེ་ཀུན་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཤེས། །འཁྲུལ་རྟོག་བསམ་པ་ཟད་པའི་ཕྱིར། །མདོར་ན་མངོན་ཤེས་དྲུག་འབྱུང་སྟེ། །འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སྣང་བ་ནི། །རང་གི་རང་བཞིན་ལོག་ནས་ནི། །ཕྱིས་ནི་སྐྱེ་བ་བཅད་པའི་དོན། །འདི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་འདིས་ཆོད་པས། །རང་རྟགས་འདི་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །འཁོར་འདས་རུ་ཤན་འབྱེད་པ་ཡི། །སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལུས་ངག་ཡིད། །སྤྱོད་པ་ལ་ནི་གོམས་པ་ལ། །འདི་ལྟར་ལུས་ལ་རྟགས་རྣམས་འབྱུང༌། །ལུས་ཀྱི་ཞེན་པ་རང་ལོག་པར། །འཁྲུལ་བའི་ཞེན་པ་རྒྱུན་བཅད་ཕྱིར། །རང་གི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་མེད། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྤྱོད་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་ས་ལ་འཛུལ་བར་ནུས། །བསམ་དང་མི་བསམ་དོན་རྣམས་ཤེས། །ཁ་ནས་ཆོས་ཀྱང་སྨྲ་བ་འབྱུང༌། །འདི་ལྟར་སུ་ལ་བྱུང་བའི་མི། །ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱི་ནི། །འཁོར་བའི་རྟོག་པའི་འཆིང་བ་ནི། །གང་གིས་བཅིངས་པ་ཀུན་ལས་གྲོལ། །ཕྱིས་ནི་ལུས་ངག་སེམས་འབྲེལ་ཆོད། །ཅེས་སོ། །འབྱུང་བའི་སྒྲ་ལ་གོམས་པས་འབྱུང་བ་སོ་སོར་ལ་རང་དབང་ཐོབ་ནས་འབྱུང་བཞིའི་གནོད་པ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་བརྙེས་པའོ།།
ཁ དངོས་གཞིའི་རྟགས་ཚད་ངེས་པ་བསྟན་པ།
༼༡༽ དམིགས་པ་ཡུལ་གྱི་བློ་ཅན་རྣལ་འབྱོར་བཞིའི་ཚད་བསྟན་པ།
གཉིས་པ་དངོས་གཞིའི་རྟགས་ལ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་ཡུལ་གྱི་བློ་ཅན་རྣལ་འབྱོར་བཞིའི་ཚད་དང༌། རིག་པ་རང་སྣང་གི་བློ་ཅན་དབྱིངས་རིག་རྟོགས་པའི་ཚད་དོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གདུང་འབར་བ་ལས། ལྟ་བ་ལ་ནི་གོམས་པའི་རྟགས། །སྐལ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ། །འདི་བཞིན་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །སྟོང་པས་ལུས་དང་སེམས་རྒྱས་པས། །མཁའ་འགྲོ་བཞིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ། །རླུང་ལ་རང་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར། །རླུང་བཞིན་སྐད་ཅིག་དྲུག་བརྒྱ་ལ། །འཛམ་བུའི་གླིང་བཞིར་རྒྱུ་བར་ནུས། །རང་སེམས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །གང་ལ་བལྟས་བ་ཞུ་བར་ནུས། །འདི་ནི་ལྟ་བའི་གདེང་རྙེད་ཡིན། །གང་གིས་སྒོམ་ལ་འབྱོངས་པའི་རྟགས། །ལུས་ལ་འབུ་སྲིན་སྲོག་ཆགས་མེད། །སྙིང་རྗེས་གཞན་དོན་མཐར་ཕྱིན་ཕྱིར། །རྣམ་རྟོག་སེམས་རྒྱུན་སྟོངས་པས་ན། །ལུས་ནི་ཤིང་བལ་བཞིན་དུ་ཡང༌། །རིག་པ་འཆི་མེད་དོན་ལྡན་པས། །ལུས་ནི་བཅུ་དྲུག་ལོན་བཞིན་འགྱུར། །ཆོས་ཉིད་བརླན་གྱིས་སེམས་ཁྱབ་ཕྱིར། །ལུས་སོགས་སྐྲ་རྣམས་སྣུམ་བག་ལྡན། །འདི་ལྟར་སེམས་ནི་མི་འཕྲོ་བར། །གང་དུ་བསྡད་པའི་སར་སྡོད་ཅིང༌། །འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་མི་ནུས། །འདིས་ནི་སྒོམ་པ་རང་རྙེད་ནས། །ཚེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ། །ཅེས་སོ།།
༼༢༽ རིག་པ་རང་སྣང་གི་བློ་ཅན་དབྱིངས་རིག་རྟོགས་པའི་ཚད་བསྟན་པ།
༼༡ ཁྲེགས་ཆོད་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚད་བཤད་པ།
གཉིས་པ་ལ་ཁྲེགས་ཆོད་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚད་དང༌། ཐོད་རྒལ་གོམས་པའི་ཚད་དོ། །དང་པོ་ནི་ཁྲེགས་ཆོད་འབྱོངས་དུས་སྣང་བ་དང༌། ལུས་ཀུན་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་སིལ་བུར་མཐོང་ནས་འབྱུང་བ་བཞིའི་རྡུལ་ཕྲན་རང་སར་དེངས་ཤིང་སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་ལ་དབང་བསྒྱུར་ནས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་གྲོལ་བ་སྟེ། རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་བའི་རྒྱུད་ལས། འདི་ཉིད་རང་གི་བློར་གོ་བས། །མི་སྣང་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རང་དག་ནས། །ཐམས་ཅད་ཟང་མ་ཐལ་བྱུང་དུ། །སྟོང་གསལ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་གྱུར། །ས་ཆུ་མེ་རླུང་འབྱུང་བ་བཞི། །སོ་སོའི་ནུས་པ་མི་སྣང་བར། །ན་བུན་བཞིན་ཏེ་མཁའ་ལ་དེངས། །འཁྲུལ་པའི་ཞེན་པ་སྣ་ཚོགས་ནི། །ཇི་ལྟར་བསམས་ཀྱང་སྐྱེ་མེད་པར། །གཟུང་འཛིན་ཆ་རྣམས་རང་འགགས་ནས། །གང་གི་སྣང་སྟེ་རང་ཟད་དེ། །གསལ་བྱེད་རང་གི་ཉམས་མྱོང་བར། །ལུས་ཅན་ཀུན་ཡང་དེ་བཞིན་སོང༌། །ཞེས་སོ། །འདིའི་འཐད་པ་ནི། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་ལས་ཀྱང་རགས་པའི་འབྱུང་བཞི་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དུ་དོན་ལ་གནས་བར་བཤད་ལ། སྟོང་ཉིད་གོམས་པས་རྡུལ་ཕྲན་མཐོང་བ་དང༌། ར་བ་དང་རི་དང་རྩིག་པ་ལ་སོགས་ལ་ཟང་ཐལ་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ནམ་མཁར་འཕགས་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེས་བུར་སྦྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ལ། ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པ་ལས་གཞི་མེད་སྒྱུ་མའི་དཔེ་བརྒྱད་དུ་བསྟན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་འཁྲུལ་པ་འཇིག་པ་ན་ཁྲེགས་ཆོད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲན་དེངས་པའོ། །ཐོད་རྒལ་དང་མི་མཚུངས་ཏེ། ཐོད་རྒལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་དེངས་ན་འོད་དུ་གསལ་བ་བས་སྐྱེ་བ་དང་འཇུག་པ་ལ་དབང་ཞིང་སླར་འཕོ་བའི་སྐུར་བཞེངས་ཐུབ་ལ། ཁྲེགས་ཆོད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲན་དུ་ལུས་དེངས། ཆོས་ཉིད་དུ་སེམས་དེངས་ནས་ཀ་དག་གི་སར་གྲོལ་ཏེ་དེས་ན་དོན་མཛད་པའི་ཁྱད་ཀྱིས་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་འདི་ནས་གནད་འདི་ལྟ་བུ་བཤད་ཀྱང་གསལ་བར་རྟོགས་ནས་གྲུབ་མཐའ་སློང་ཤེས་པ་ནི་དིང་སང་ཁོ་བོ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །འདི་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་ཡོད་དོ། །དམིགས་པ་ཡུལ་གྱི་བློ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་གིས་ཁྲེགས་ཆོད་གནད་དུ་འབྱོངས་པས་ལུས་རྡུལ་ཕྲན་དུ་དེངས་པ་དང་། སེམས་ཆོས་ཉིད་དུ་དག་ནས་ལྟ་བ་མཐའ་གྲོལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་འབྱོངས་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ནམ་མཁར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོབ་པ་དང་། སྒོམ་པ་ངང་དྭངས་རང་བབས་ཀྱི་བསམ་གཏན་འབྱོངས་པས་ལུས་ངག་སེམས་ཀྱི་རྟགས་ངོ་མཚར་ཅན་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་བསྟན་པའོ།།