ཉིན་གསུམ་པའི་བདེ་ཆེན་ཞིང་གི་སྨིན་ཁྲིད།
མཚམས་སྦྱོར་ཞལ་གདམས།
འདིར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ངག་གི་སྨྲ་བ་བསྡམ་པར་བྱ་ཞིང་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འདུན་པའི་གཞུར་དྲངས་ཏེ། ཚེ་གང་དུས་བརྒྱའི་ཟ་མ་ལན་གཅིག་ཆོས་འཆད་ཉན་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ། །དེའང་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་མཐའ་དང་མུ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལའང་མཐའ་དང་མུ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་ངེས་པ་འདི་ཙམ་ཞེས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འདི་ལྟ་བུར་རང་གཞན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་རེས་མོས་སུ་མྱོང་ཞིང་། རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་འཁོར་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ་མེད་པར་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱིས་མནར་བཞིན་པ་ཡིན་ན། འདི་ལས་ངེས་པར་དུ་ཐར་བར་བྱ་དགོས་ཤིང་། དེའང་རང་ཉིད་གཅིག་པུ་ཐར་བ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཐར་བར་བྱ་དགོས། རང་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར་གཞན་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་བདེ་བ་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་ཀུན་ཀྱང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་མོད། བདེ་བ་སྒྲུབ་ཐབས་ལ་མགོ་རྨོངས་ཏེ་བདེ་འདོར་སྡུག་བསྒྲུབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཁོ་ནར་འབད་པའི་རང་གཞན་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྨོངས་པའི་བསམ་སྤྱོད་ལ་བལྟས་ཚེ། རང་ཉིད་ཀྱང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་གསུམ་ལས་གང་རུང་རེ་མི་མྱོང་བའི་དུས་མེད་པ་འདིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འདུག་ཀྱང་། རང་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་པས་འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་པ་དང་། ཁྱད་པར་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ཚེ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་རེ་རེའི་ཚོར་བ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མྱོང་དགོས་ཀྱང་བཟོད་ཐབས་མེད་པ་དེ་འདྲ་བསྐལ་བ་མང་པོར་མྱོང་བཞིན་པའི་ཚུལ་དེ་ཤེས་ན། རང་རེ་མཐོ་རིས་མིའི་འཇིག་རྟེན་དུ་བདེ་བདེ་སྐྱིད་སྐྱིད་ངང་སྡོད་འདོད་པའི་ཡི་གའང་མེད་པའི་ཚོད་ལ་ཐུག་ཡོད། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་མར་གྱུར་པ་རྒྱལ་བ་བདེན་པར་སྨྲ་བའི་བཀའ་ལུང་ཚད་མས་གྲུབ། དེ་ལ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་བསྟན་སྒོར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཕྱིན་ཡིད་མི་ཆེས་པ་མི་སྲིད་པར་མ་ཟད། དེ་མིན་གཞན་རང་བློས་བརྟགས་ཀྱང་སྔར་སྨྲོས་བཞིན་སྐྱེ་བ་ཡ་མཐའ་ཐུག་མེད་ཡིན་ན་དེ་རེ་རེར་ཡང་ཕལ་མོ་ཆེར་ཕ་མ་ཡོད་ངེས་པས་ཕ་མའི་ཡ་མཐའ་ཐུག་མེད་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་མང་པོར་མ་ལྟོས་ཀྱང་ཚེ་འདིའི་ཕ་མའང་མང་པོ་ཞིག་འཆི་བའི་ལ་བརྒལ་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མར་སོང་ཟིན་པ་དང་། ད་ལྟ་ཕ་མ་མགོ་འཛོམ་པ་ཡིན་ཡང་ཕུ་ནུ་སྤུན་སྲིང་དང་ཨ་ཡེ་ཨ་མྱེ་སོགས་ཁྱིམ་རེ་ནས་ཇི་ཙམ་འདས་སོང་། དེ་ལྟར་ཤི་བོ་གཅེས་དམར་མས་ཤི་མིག་ཁྲ་ཆུང་གིས་གསོན་ལ་བལྟ་ཞིང་འཆི་སེམས་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་རང་རེ་ཤུལ་མི་ལ་འཁྲེང་བཞིན། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཕན་ཚུན་ནམ་ཡང་ཐུག་འཕྲད་མེད་པར་ཤི་བར་དོ་སྐྱབས་མེད་མགོན་མེད་ཀྱི་གནས་སུ། སྐད་ཅིག་ཙམ་ལའང་སྒུག་དབང་མ་བྱིན་པར་ཡ་ང་བ་དང་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པའི་གཤིན་རྗེའི་ལས་མཁན་འགའ་རེས་སྔོན་ནས་ཁྲིད་ཅིང་། འགའ་རེས་རྒྱབ་ནས་དེད་དེ། གྲོགས་མེད་ཁེར་རྐྱང་དུ་རྒྱུས་མེད་བར་དོའི་འཕྲང་བརྒྱུད་ནས་མུན་ནག་ཕྱི་མའི་ཡུལ་དུ་དེད་སོང་། དེ་དག་ནི་རང་ཁ་རང་དབང་གིས་འཇའ་ལམ་དར་ཐག་བརྒྱུད་དེ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་སོང་བ་དང་། ཡང་ན་མི་ལུས་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྟེན་བཟང་རྙེད་དེ། ཞིང་མཐོ་རིས་རིམ་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཐར་བ་ཐོབ་སོང་སྙམ་པའི་ཡིད་ཆེས་དང་ངེས་པ་སུ་ལ་ཡོད། དེ་དག་གིས་གལ་ཏེ་རང་རེ་ཤུལ་མི་རྣམས་ལ་ཆོས་དགེ་བའི་ར་མདའ་ཞིག་གཏོང་བར་རེ་སྒུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ན། འུ་བུ་ཅག་གིས་ཚུལ་དེ་ཤེས་བཞིན་ཇ་དལ་འཐུང་གཅིག་གི་ཡུན་ལའང་སེམས་བདེ་བར་འདུག་ཐབས་ཡོད་དམ་མེད། དེ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཞིང་། ད་ལྟ་འགའ་རེ་ལྷ་དང་མིའི་ཡུལ་དུ་ཟག་བཅས་ཀྱི་བདེ་བ་སྟེ་དོན་ལ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་མ་འདས། དེའང་དམྱལ་བའི་གནས་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དོས་དྲག་པོ་མིན་ཡང་ལས་ཉོན་གྱིས་འཕངས་པའི་དབང་གིས་ཡང་ན་ཡང་དུ་འཁོར་བས་ནམ་ཞིག་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་མི་དགོས་པར་ག་ལ་འགྱུར། དེས་ན་སྐྱིད་སྡུག་གང་མྱོང་ལས་དགེ་སྡིག་ལ་རག་ལས་ཤིང་། ལས་དགེ་སྡིག་ནི་གཙོ་བོ་སེམས་ལ་ཐུག སེམས་རྣམ་རྟོག་སྐད་ཅིག་མའི་སྟེང་ནས་དགེ་སྡིག་གི་བྱེད་པས་བདེ་སྡུག་འདི་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན། འཁོར་བ་དང་མྱང་འདས་ཞེས་པའང་སེམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་སམ་སེམས་འདི་ཉིད་འཁྲུལ་དང་མ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཤར་ཚུལ་ཙམ་ཡིན་པར་འདུག་པས་ན། འདི་ཉིད་ཇི་བཞིན་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་མ་འཁྲུལ་གཏན་བདེའི་གཞི་རྩ་ཞིག་ཚུགས་དགོས་ལ། ད་རེས་དལ་འབྱོར་ཚང་བའི་མིའི་ལུས་རྟེན་ཞིག་ཐོབ་ཡོད་པར་བསམ་ཞིང་། ཆོས་དར་བའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས། ཆོས་རྟེན་མ་ནུབ་པར་ད་དུང་གནས། བསྟན་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ཆེན་དུའང་འཛུལ། ཐེག་ཆེན་མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་དམ་པའི་ཆོས་སྒྲ་རེའང་ཐོས་མྱོང་མོད། རང་ངོས་ནས་དོན་དངོས་སུ་ཆོས་ལྡན་གྱི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་ཡོད་པར་ཡང་བཤད་པར་དཀའ་སྟེ། ད་སྔོན་ཡན་ཆད་ཀྱི་མི་ཚེ་ལ་ཆོས་ལྡན་གྱི་ཡུལ་ནས་ཆོས་མེད་དུ་དུས་ཅི་ཙམ་ཞིག་འདས་སམ། དེ་ནི་རང་གིས་རང་རྩིས་བྱས་ན་ཤེས་ཤིང་། ད་དུང་དེ་བཞིན་མུ་མཐུད་ནས་ལུས་ན་དེ་བས་ཀྱང་དོན་མེད་པར་གྱུར་པ་ཞིག་མ་ཡིན་ནམ། དེས་ན་ཚེ་འདིའི་ཕ་མ་གཙོར་བྱས་མར་གྱུར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་ཐོག་ཅིང་དེ་དག་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ་འཁོར་བའི་གནས་ནས་དྲངས་ཏེ་ཐར་བའི་ལམ་ལ་འགོད་ཆེད་དུ། བསྒྲུབ་ན་རང་ལག་ཏུ་ཡོད་པའི་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་འདི་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དགོས་པ་ལས། ཁ་བཤད་ཀྱིས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ལྟར་སྣང་བ་གཞན་གྱི་མིག་ལ་མཛེས་པས་ནི་དོན་ལ་རང་མགོ་རང་གིས་བསྐོར་བ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་རང་དོན་ཉི་ཚེ་བ་ཙམ་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་དེས་ཅི་ཡང་འགྲུབ་དཀའ་བར་འདུག་སྙམ་མོ།།
ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔའི་གསལ་འདེབས།
དེ་ལྟར་མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀུན་སློང་དང་བཅས་ཏེ། མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་འཆད་ཉན་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་ད་དུང་ཐབས་རྒྱ་ཆེ་བ་གསང་བ་སྔགས་ཀྱི་ཀུན་སློང་སྟེ། གནས་དུས་སྟོན་པ་འཁོར་ཆོས་བཅས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔར་གསལ་འདེབས་དགོས། སྤྱིར་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀ་བསྒྲུབ་བྱ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གྱི་གཏད་སོ་འདྲ་ཡང་། དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལ་མདོ་ལས་སྔགས་ཀྱི་ལམ་མྱུར་བ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་གནས། དུས། སྟོན། འཁོར། ཆོས་བཅས་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔ་ཡིན་པར་བསམ་དགོས། དེའང་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་ངེས་ཤེས་སྐྱེད་པ་ལས་མིན་པ་ལ་ཡིན་པར་བསམ་པ་མིན་ལ། ཡེ་ནས་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་གསང་བ་སྔགས་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་ནས་ཆོས་ཉན་དགོས། སྐབས་འདིར་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་དང་སྦྲེལ་ཏེ་བདེ་ཆེན་ཞིང་ཁྲིད་མཛད་པར། ངག་འདོན་བསྡུས་པ་བྱིན་རླབས་གློག་ཞགས་འཆད་པ་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔར་ཅི་ལྟར་གསལ་འདེབས་དགོས་ཤེ་ན། གང་ཆོས་འཆད་པ་པོ་བླ་མ་དང་མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་དབྱེར་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་བསམ། གནས་ཐ་མལ་བ་མ་ཡིན་པར་བདེ་ཆེན་དག་པའི་ཞིང་འདིར། དུས་རྟག་པ་རྒྱུན་གྱི་འཁོར་ལོ་ལ། ཆོས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མདོ་སྔགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ཞི་བ་འདུས་མ་བྱས་པ་སྒྲ་ཚིག་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་ཀྱིས་སྟོན་པ། འཁོར་ཉན་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སེམས་མའི་དགེ་འདུན་ཐེག་ཆེན་རིགས་ངེས་ཀྱི་བློ་དང་ལྡན་པ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་གང་ཟག་ཤ་སྟག་ཡིན་པར་བསམ། དེ་ལྟར་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བཞིའི་དང་པོ། རྟེན་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མ་བྲལ་བར་ཆོས་འཆད་ཉན་ལ་འཇུག་དགོས། དེ་བཞིན་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་། ཚེ་གང་དུས་བརྒྱའི་ཟ་མ་ལན་གཅིག་ཅེས་པ་ལྟར། ལོ་རེའི་ནང་དུ་ཐེངས་རེ་དང་། ཉིན་རེར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་རེ། དེའང་ད་ལོ་ཡོད་ཀྱང་སང་ཕོད་ཨེ་ཡོད་ཅི་ཤེས་སྙམ་པའི་དཀོན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་གསན་ཞིང་། སྒོ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཆུན་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་ལ་ཉན་ཞིང་དོན་ལ་ཞིབ་ཏུ་བསམ་བློ་བཏང་ནས་སྤང་བླང་གི་དབྱེ་འབྱེད་ཤེས་དགོས། རང་རེའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱན་གོས་ལོངས་སྤྱོད་མི་རྟག་རྨི་ལམ་ནང་གི་རྒྱུ་ནོར་ལྟ་བུ་ལའང་ཅི་འདྲའི་བསམ་བློ་གཏོང་། འདིར་ཚེ་གཅིག་ཡུན་ལ་ཕན་ཞིང་རང་གཞན་གཏན་བདེ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་མ་ནུས་ན་བྱིས་པ་ལས་ཀྱང་བྱིས་པ་བསམ་མེད་དང་འདྲ་སྟེ། དཔེར་ན། སེར་བ་དྲག་པོ་བབ་པའི་སེར་རིལ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་ཆུ་ཤེལ་ལས་གྲུབ་པའི་ནོར་བུར་འཁྲུལ་ནས་ཕུགས་ནོར་དུ་འཆང་བ་ལྟར་འགྱུར་རོ།།
ཚོགས་བསགས་སྒྲིབ་སྦྱང་སྤྱིར་བསྟན་པ།
དེ་ལ་འདིར་གང་འཆད་བྱ་བདེ་བ་ཅན་གྱི་རྒྱུ་བཞི་སྟེ། རྟེན། རྒྱུ། གྲོགས། རྐྱེན་བཞི་ལས་གོང་དུ་རྒྱུ་དང་པོ་རྟེན་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སོང་ནས། འདིར་གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ཞེས་པའི་གཞུང་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུ་གཉིས་པ་ཚོགས་བསགས་སྒྲིབ་སྦྱང་བཤད་པ་ལ། ཡན་ལག་བདུན་པོ་བསགས་སྦྱང་སྤེལ་གསུམ་དུ་བསྡུས་ཏེ་འཆད་པ་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་བའི་ཡན་ལག་བཤད་མ་ཐག་པའི་རྗེས་སུ། འདིར་མཆོད་པ་འབུལ་བའི་ཡན་ལག་ནི། སྤྱིར་ཆོས་སྐུ་འོད་དཔག་མེད་དང་། ལོངས་སྐུ་སྤྱན་རས་གཟིགས། སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་པད་འབྱུང་གསུམ་ལ་གསོལ་བ་མ་བཏབ་ཀྱང་རྒྱལ་བའི་ཐུགས་རྗེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་གཡེལ་བ་མེད་མོད། སེམས་ཅན་རང་གིས་རྒྱུ་ཚོགས་བསགས་སྒྲིབ་སྦྱང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་འགྲུབ་ན། ཁ་སྟོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཚིག་ཙམ་ཁོ་ནས་མི་རུང་ངོ་། །བསྐལ་བ་གྲངས་མེད་མང་པོར་རྫོགས་སྨིན་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་རྒྱ་མཚོ་ལ་མི་ལྟོས་པར་ཚེ་འདི་ནས་འཆི་བའི་མིག་བཙུམ་པ་ན། བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེས་ཏེ་ཕྱིར་འཁོར་བའི་གནས་སུ་མི་འཁྱམ་པ་ནི། མདོ་ཡི་མྱུར་ལམ་ཡིན་ལ་དེའང་སྔགས་དང་འབྲེལ་ན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བཙན་ཐབས་སུ་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ལམ་འདི་ནི། གཞན་སྟོབས་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་མོད། དེར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་རང་སྟོབས་སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་བས་ཀྱང་བསྒྲུབ་ནུས་པ་ནི་རང་གིས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་མ་བསྒྲུབས་ན། བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་གཞན་སྟོབས་ཁོ་ནས་རྡོ་འཕེན་ཚུལ་ལྟར་བྱ་མི་ནུས། སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་ཀྱིས་སྔར་སློབ་པ་ལམ་གྱི་ཚེ་ན་རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཁམས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའི་ཡོན་ཏན་ལ་བསྐལ་བ་མང་པོར་ཐོས་བསམ་མཛད་ཅིང་། དེ་ནས་དེ་དག་ལས་ཀྱང་བྱེ་བ་འབུམ་འགྱུར་གྱིས་ལྷག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་ཡང་དེར་སྐྱེ་ནུས་པ་ཞིག་བསྐལ་བ་མང་པོར་ཐུགས་ཀྱིས་བཀོད། དེ་བཞིན་བསྐལ་བ་མང་པོར་ཐུགས་བསྐྱེད་དམ་བཅའ་མཛད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་བསྐལ་བ་བྱེ་བ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་ལ་རྒྱལ་བ་གཞན་ལས་ལྷག་པའི་བྱ་དཀའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབས་ཏེ་རྫོགས་སྨིན་སྦྱང་བ་མཛད། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའང་ཞིང་དེར་སྐྱེ་ནུས་པའི་སྨོན་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་བཏབ་པ་ཇི་སྲིད་མ་གྲུབ་ཀྱི་བར་དུ་རང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་མི་རྒྱ་པར་དམ་བཅའ་བྱས་པ་ལྟར། ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་མཚོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་བཟུང་ནས་བསྐལ་བ་བཅུ་སོང་། དེས་ན་རང་རེ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བའི་འདྲ་བ་ལམ་བྱེད་ཅིག་མི་མཛད་ཐབས་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པས་ན། ད་ལྟ་རྟེན་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཞིང་སྦྱང་དང་། རྒྱུ་ཚོགས་བསགས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱ་དགོས། དེའང་གྲོགས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་འབྲེལ་ཞིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིི་སྤྱོད་པས་ཐབས་སྣང་བཅས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ཤེས་རབ་སྣང་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན། གསོལ་འདེབས་ཚོགས་གཉིས་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱུ་བར་བ་གཉིས་ཅི་ལྟར་སྒྲུབ་ཚུལ་ངེས་པ་གཞིར་བྱས། རྐྱེན་སྨོན་ལམ་དག་པའི་མཚམས་སྦྱོར་འདུན་པས་ཁ་བསྒྱུར་བ། དཔེར་ན། རྟ་ཁ་སྲབ་ཀྱིས་སྒྱུར་བ་ལྟ་བུ་བྱུང་ན་རང་ཉིད་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་བ་དང་། དེ་ཚེ་ཆགས་མེད་རིན་པོ་ཆེས། ཤུལ་གྱི་ཉེ་དུ་གྲྭ་སློབ་སོགས། །ལྷ་ཡི་མིག་གིས་གསལ་བར་མཐོང་། །སྲུང་སྐྱོབ་བྱིན་གྱིས་རློབས་བྱེད་ཅིང་། །འཆི་དུས་ཞིང་དེར་ཁྲིད་པར་ཤོག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གཞན་ཡང་རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་ཐུགས་བསྐྱེད་མཛད་པ་རྒྱ་མཚོ་ལས་ལྷག་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགོན་མེད་གཅིག་ཀྱང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་དག་པའི་ཞིང་དུ་འདྲེན་མ་ནུས་ཀྱི་བར་དུ་བདག་འཚང་མི་རྒྱ་བར་ཤོག་ཅེས་པ་ལྟར་རང་རེས་ཀྱང་སྨོན་ལམ་འདེབས་དགོས། སེམས་ཅན་རེ་རེའི་དོན་དུ་བདག་བསྐལ་བ་མང་པོའི་བར་དུ་དམྱལ་བར་གནས་དགོས་ཀྱང་གནས་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག་བསམ་དགོས། བདེ་བ་ཅན་གྱི་རྒྱུ་བཞི་གཅིག་ལ་གཅིག་འབྲེལ་ཞིང་། རྒྱུ་དང་པོ་འདུན་པའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཁ་བསྒྱུར་ནས་བདེ་བ་ཅན་ལ་སྐྱེ་བྱེད་དུ་གྱུར་ན་དོན་དུ་རྒྱུ་བཞིའི་གནད་འདུས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་བཞི་ལས་གལ་ཆེ་ཤོས་ནི་རྟེན་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་འདུན་པའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཁ་བསྒྱུར་ན་ཞིང་དེར་སྐྱེ་ནུས་པར་གསུངས་པས་སོ། །དེ་ལ་འདིར། ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དང་། །འགག་མེད་སྙིང་རྗེ་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཨོ་རྒྱན་པཎ་ཆེན་རྫུས་སྐྱེས་སྤྲུལ་བའི་སྐུ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ནད་གདོན་བར་ཆད་སོལ། །ཞེས་པའི་མཚམས་ནས་འཆད་པ་ལ། ཕྱི་མ་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་ཚེ་འདིར་དེའི་རྒྱུ་སྒྲུབ་དགོས་ཤིང་། དེ་སྒྲུབ་པར་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་འབྲལ་དགོས། མངོན་མཐོའི་རྟེན་ལ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ཐར་བ་འགྲུབ་དགོས། ཡང་སྒོས་ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོར་མཚོན་ན་ཆོས་ནོར་ཐར་འདོད་དེ་ཕུན་ཚོགས་སྡེ་བཞི་མ་ཚང་ན་མངོན་མཐོའི་འབྱོར་བ་མི་ཚང་ཞིང་། དེ་ཚང་བར་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པར་མ་ཟད་ཚེ་འདིའི་ཚོགས་བསགས་གསར་བ་རེ་མ་མཆིས་ན་ལྟག་ཆུ་ཆད་པའི་རྫིང་བུ་ཇི་བཞིན་དུ། གོང་ན་འབབ་རྒྱུ་མེད་པར་ཞོལ་ནས་རྒྱུན་བཞུར་བྱས་ན་འཁྱིལ་ཆུ་ཅི་ཙམ་ཆེ་ཡང་ཟད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། འཕེལ་མེད་བྲི་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོགས་གསོག་དགོས་སོ།།
མཆོད་པའི་ཡན་ལག་བཤད་པ།
དེ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་ཞེས་པ་ནི། ལ་ལས་འདི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ལྡན་པས་མཆོད་པ་ཆེན་པོ་འབུལ་ནུས་མོད། རང་རེ་རྒྱུ་མེད་ནོར་མེད་འཁོས་ཆུང་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་རྒྱུ་མེད་པས་མི་ནུས་སོ་སྙམ་མོད་དེ་ལྟར་བག་འཁུམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། མཆོད་པ་ལ་སྤྱིར་དངོས་སུ་འབྱོར་བའི་མཆོད་པ་དང་། ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བའི་མཆོད་པ་སོགས་ཐབས་མང་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ཟག་མེད་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཆོད་པ་ནི་རླབས་ཆེའོ། །ཡིན་ཡང་ཐབས་དེ་དག་མི་ཤེས་པའི་སྐབས་འདིར་དངོས་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པ་འབུལ་དགོས་ཏེ། མཁས་གྲུབ་ཀརྨ་ཆགས་མེད་ཀྱིས། བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་རྩར་བཅས། །དངོས་སུ་འབྱོར་བའི་མཆོད་པ་ཅི་མཆིས་པ། །ཞེས་པ་འདིར་དངོས་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པ་བསྟན་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ནི་བདག་འཛིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་གཞི་གསུམ་ཡིན་ལ། དེའང་གཅེས་ཤིང་ཕངས་པ་རང་གི་ལུས་ལས་ལྷག་པ་མེད་པས་ལུས་དང་། དེ་མིན་མི་ཚེ་ཕངས་མེད་དུ་བཏང་སྟེ་འབད་ནས་བསགས་པའི་རྒྱུ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དང་། གཞན་རིན་ཐང་ཆེས་ཆེ་བ་ནི་དུས་གསུམ་དུ་བསགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། ད་ལྟའི་མཐོ་རིས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་དང་མ་འོངས་ཐར་བ་ཐོབ་པའི་རྐྱེན་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདི་ཉིད་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་རྩ་དང་བཅས་པ་མཆོད་ཅིང་། དེ་དག་ལས་ཀྱང་དགེ་རྩ་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་མཆོད་དགོས་ཏེ། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷའི་སྤྱོད་འཇུག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ། རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། དེ་ལ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་དག་པ་དང་དགེ་རྩ་དག་པ་ནི་མཆོད་བྱར་འོས་ཀྱང་། ལུས་མི་གཙང་བའི་རྫས་སོ་དྲུག་ཚང་བ་འདི་དང་། བསོད་ནམས་མེད་པའི་སྡིག་པ་དང་འདྲེས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་། རང་འདོད་དང་འདྲེས་པའི་དགེ་རྩ་མ་དག་པ་ནི་མཆོད་བྱར་འོས་སམ་སྙམ་ན། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་དེ་དག་མཁོ་བས་མ་ཡིན་མོད། རང་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པའི་སླད་དུ། འཇིག་རྟེན་ཁ་དཔེར། འབྱུང་པོའི་ཚོད་ཀྱི་གཏོར་མ། ཞེས་པ་བཞིན་རང་ལ་ཡོད་ཚོད་ཙམ་འབུལ་ཞིང་། གཙོ་བོར་བསམ་པའི་གཏོང་ཕོད་ཀྱི་སྟེང་ནས་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱེད་དགོས་ཏེ། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷས། བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་ནི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །ཅེས་གསུངས་སོ། །དངོས་སུ་འབྱོར་བའི་མཆོད་པ་ལ་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་མཆོད་པ་དང་། མ་བཟུང་བའི་མཆོད་པ་དང་། ལུས་འབུལ་བའི་མཆོད་པ་སྟེ་གསུམ་ཡོད་པར་གསུངས། དེས་ན་ལུས་འབུལ་བའི་མཆོད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་དང་འབུལ་དོན་གོང་དུ་བཤད་མ་ཐག་པ་བཞིན་ནོ།།
བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་མཆོད་པ།
རང་ཉིད་ཀྱི་འབྱོར་འཁོས་དང་བསྟུན་ཏེ། ཁ་ལག་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །ཁ་སེམས་དཀར་པོས་རྒྱས་འདེབས། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ཡོད་ཚད་མཆོད་པར་འབུལ་རུང་སྟེ། གཟུགས་མཛེས་པ་མིག་གི་ལོངས་སྤྱོད། སྒྲ་སྙན་པ་རྣ་བའི་ལོངས་སྤྱོད། དྲི་ཞིམ་པོ་སྣའི་སྤྱོད་ཡུལ། རོ་མངར་བ་ལྕེའི་སྤྱོད་ཡུལ། རེག་བྱ་འཇམ་པ་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཚད་རྒྱལ་བ་མཆོད་པའི་མཉེས་རྫས་སུ་ཕུལ་ཆོག མཆོད་ཡོན། ཞབས་བསིལ། མེ་ཏོག བདུག་སྤོས། མར་མེ། དྲི་ཆབ། ཞལ་ཟས། རོལ་མོ་བཅས་བརྒྱད་དང་། མར་མེ་ལོགས་སུ་བཀོད་པས་མཆོད་པ་བདུན་ཚར་ཡིན། མཆོད་ཡོན་ནི་ཞལ་དུ་གསོལ་བྱའི་བཏུང་བ། ཞབས་བསིལ་ནི་ཞབས་ལ་ཉེ་རེག་བྱེད་པའམ་ཞབས་ཁྲུས་བྱེད་པའི་ཆུ། སྤྱན་ལ་གཟུགས་མཛེས་པ་མེ་ཏོག ཤངས་ལ་དྲི་ཞིམ་པ་བདུག་སྤོས། མུན་པ་སེལ་བྱེད་མར་མེ། སྐུ་ལ་དྲི་ཞིམ་བསྒོ་བའི་དྲི་ཆབ། ལྗགས་ལ་རོ་མངར་བ་ཞལ་ཟས། སྙན་ལ་སྒྲ་སྙན་པ་རོལ་མོ། དེའི་སྟེང་རེག་འཇམ་གྱི་ན་བཟའ་བཅས་ནི་མཆོད་པའི་རྫས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་དོད་ཙམ་ཡིན་ལ། མཆོད་པའི་རྫས་ལ་དངོས་པོ་དག་པ་དགོས་ཏེ། རྒྱུ་བཟང་བ། ངོས་གཙང་བ། བཀོད་ལེགས་པ་གསུམ་ཚང་དགོས། རྒྱུ་བཟང་བ་ཕྱུག་པོ་མིན་པས་མི་ནུས་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན། ཕྱུག་པོ་སེར་སྣ་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ནི་གསེར་མ་ཟད་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་ཡིན་ཡང་དག་པ་མིན་ལ། དངོས་པོ་དག་པ་ཞེས་པ་ནི། ལོག་འཚོ་དང་སྡིག་པར་མ་འདྲེས་ཤིང་། ང་རྒྱལ་དང་ངོམ་ཆོས་སུ་མ་གྱུར་པ། སེར་སྣ་འཇུར་འགེགས་ཀྱིས་མ་བཅིངས་པ་ཞིག་དགོས། དེ་འདྲ་བ་ནི་དངོས་པོ་དག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་མདུན་སར་མཆོད་པའི་གོ་ཆོད། སྔོན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྐུ་བཞུགས་དུས་ཉིན་ཞིག་ལམ་ཁ་རུ་བྱིས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ས་དང་རྡོ་ཡིས་རྩེད་མོ་རྩེ་བཞིན། འདི་ནི་ཁང་པའོ། འདི་ནི་བང་མཛོད་དོ། དེར་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དེ་ཟེར་བ་ན། དེར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཀུན་དགའ་བོས་ཞབས་འབྲིང་མཛད་དེ་ཕེབས་པའི་ཚེ། བྱིས་པ་ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་མཇལ་བས་ཡིད་རབ་ཏུ་དགའ་སྟེ། རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་ཟེར་བའི་རྩེད་ཆས་ས་ཕྱེ་རྡོ་ཕྱེ་ལས་སྤར་གང་ཁྱེར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འབུལ་དུ་ཡོང་། དེ་ཚེ་བྱིས་པ་གཟུགས་ཆུང་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱག་ཐད་དུ་མ་སླེབས་པ་ན། བྱིས་པ་ཅིག་ཤོས་བོས་ནས་དེའི་ལུས་བསྒུར་བའི་ཕྲག་སྟེང་དུ་ལང་སྟེ་ཕུལ། དེ་ཚེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཕྱག་ཐུར་དུ་བསྲིངས་པས་བྱིས་པ་དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་བཞིན་ས་ཕྱེ་རྡོ་ཕྱེ་སྤར་གང་ལྷུང་བཟེད་དུ་བླུག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཀུན་དགའ་བོའི་ཕྱག་ཏུ་གཏད་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གས་སྲུབ་ལ་འདག་སྦྱར་གྱིས་ཤིག་གསུངས། དེ་བཞིན་ཁྱེའུ་འདིས་རྡོ་ཕྱེ་སྙིམ་པ་གང་ཕུལ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ང་རང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་བརྒྱ་སོང་བ་ན། རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོ་ཀ་ཞེས་བྱ་བར་སྐྱེ་ཞིང་ཁྱེའུ་ཅིག་ཤོས་ནི་དེའི་བློན་པོར་འགྱུར། རྒྱལ་པོ་དེས་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དུས་གཅིག་ལ་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བཞེངས་པར་འགྱུར་ཞེས་ལུང་བསྟན། མདོ་ལ་ལར་མཆོད་རྟེན་བྱེ་བ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་མོད་དོན་ལ་འགལ་བ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་དབུལ་མོ་བསྙེན་དགའ་མོ་ཟེར་བ་ཞིག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་མཉན་ཡོད་གྱི་ཁྱིམ་སྒོ་འགྲིམས་ནས་བསླངས་ནའི་སློང་ཟས་ཀྱིས་མར་ཉོས་ཏེ། མཆོད་མེ་ཀོང་བུ་གང་འཛོམ་པ་ན་ཡིད་དགའ་བཞིན་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སོང་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མདུན་དུ་ཕུལ་ཏེ། ད་ལྟ་བདག་སྤྲང་མོར་གྱུར་པས་དེ་ཙམ་ལས་འབུལ་མ་ནུས་མོད། འདི་ཉིད་སངས་རྒྱས་ལ་ཕུལ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་མཐུས་མ་འོངས་པར་བདག་ཤེས་རབ་ཀྱི་མར་མེ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་སེལ་བར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་སོང་། དེ་རྗེས་འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་བྱོན་ཏེ་ཉིན་པར་མར་མེ་སྦར་བ་ལས་མཚན་མོར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་གསུང་དུས་སྦར་བ་ལེགས་སྙམ་ནས་མར་མེ་གཟིམ་པར་བརྩམ། ཁོང་ནི་སྤྱིར་མཆོག་ཟུང་གཉིས་ལས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཆོག་ཡིན་མོད་སྐབས་འདིར་ཐབས་ཅི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་མར་མེ་ཆུང་ངུ་དེ་གཟིམ་པར་མ་ནུས། དེ་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞལ་ནས་མར་མེ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་གཟིམ་པར་བྱེད་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་མོས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྐྱེད་དེ་ཕུལ་བ་ཡིན་གསུངས། དེ་བཞིན་ད་དུང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ནས་དབུལ་མོ་སྙེམ་དགའ་མོས་བདག་ལ་མར་མེ་ཕུལ་ཞིང་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་མཐུས་མ་འོངས་པར་སངས་རྒྱས་མར་མེ་འོད་ཅེས་བྱ་བར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་ཏོ། །འདི་ཉིད་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ལ་སྦྱར་བའང་སྣང་མོད་ཁོང་གིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཡོད་རུང་ངོ་། །གཞན་ཡང་རྒྱལ་པོ་བསོད་ནམས་སྟོབས་དང་དེད་དཔོན་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་དེ་འདྲ་མང་དུ་མཆིས། མདོ་ལས། འཇིག་རྟེན་དག་ན་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ཀུན། །དེ་དག་དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལས་འབྱུང་བ་ན། །རྟག་ཏུ་དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལ་བརྩོན་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས། དེའང་དངོས་པོ་དག་པའི་མཆོད་པ་ལ་རྒྱུ་བཟང་བ་དགོས་པར་བཤད་མོད། གོང་དུ་བཀོད་པའི་ས་ཕྱེ་རྡོ་ཕྱེ་ནི་སྤྱིར་རྒྱུ་བཟང་བ་མིན་ཡང་སེམས་དག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱུ་བཟང་བར་གྱུར་བ་ཡིན། སྤུས་དག་པ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་དག་པར་བརྫུ་བ་དང་དངོས་པོ་དམན་པ་ཕུལ་ཡང་རུང་སྙམ་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་རང་ལ་གང་བདོག་པ་ལས་བཟང་པོའི་རིགས་ཀྱིས་མཆོད་པར་བྱ་སྟེ། ཐུད་ཀྱི་སྔོ་ས་དང་ལོ་མའི་སེར་ས་མཆོད་མི་རུང་བར་གསུངས་ཏེ། ཐུད་སྔོ་པོར་གྱུར་པ་རུལ་ཞིང་ལོ་མ་སེར་པོ་གྱུར་པ་རྙིང་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་མཚོན་གྱིས་རང་གིས་བཟའ་མི་རུང་བ་ཁྱི་སྔུན་དུ་འཕེན་བྱའི་གོང་མ་ཙམ་ནི་མཆོད་པར་མི་རིགས། དེ་འདྲས་མཆོད་པ་ནི་བསོད་ནམས་གསོག་བྱེད་དུ་འགྱུར་བ་ལས་ཟད་བྱེད་དུ་འགྱུར་ཉེན་ཡང་ཆེ། བཀོད་ལེགས་པ་ཞེས་པ་ནི། རང་གི་ཅི་འབྱོར་མཆོད་པའི་རྫས་རྣམས་བཀོད་ལེགས་པ། ཁོད་སྙོམས་པ། ཡིད་དུ་འོང་བ། བརྗིད་ཆགས་པ་ཞིག་དགོས། དེའང་གཙང་དང་སྤུས་དག་བཀོད་ལེགས་ནི་རང་ཉིད་མགུ་བས་རུང་ཞིང་། དེ་མིན་ཅི་བྱུང་གང་བྱུང་ཐབས་ཆག་ཁྲལ་ལས་ཙམ་དང་། གཞན་ལ་ངོམས་ཆོས་སུ་མ་གྱུར་པ་ཞིག་དགོས། དེའང་བདུན་ཚར་སོགས་མཆོད་རྫས་གང་ཡིན་ཡང་ཡོ་འཁྱོག་མེད་པར་དྲང་པོར་བཤམས། བདུན་ཚར་ཡང་བཅར་མ་ཆེ་འཐོར་མ་ཆེ་བཀྲུ་ཕྱིས་ལེགས་པོར་བྱ། དེ་བཞིན་ཆུ་གཙང་གིས་གང་མ་ཆེས་ཤིང་མ་གང་བའང་མིན་པ། མཆོད་ཀོང་དུ་ནས་འབྲུ་འཐོར་བ། མཆོད་སྟེགས་ཁར་དངོས་པོ་གཞན་འཇོག་པ། མཆོད་ཁྲི་ལ་བྱི་དོར་མ་བྱས་པ་སོགས་མི་རུང་ཞིང་། སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་སོགས་ལ་ཐལ་རྡུལ་ཆགས་པ། དཔེ་ཐུམ་ལ་ཚིལ་དྲེག་ཆགས་པ་སོགས་ཀྱང་གཙང་དག་བྱ་དགོས། དེ་བཞིན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕྱག་བདར་སྦྲ་བྱེད་པའང་བསོད་ནམས་གསོག་པའི་རྒྱུ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བས། དེ་ལ་རང་ངོས་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་བྱེད་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་རྟེན་གསུམ་མཇལ་བ་དང་མཆོད་འབུལ་བྱེད་པ་ཆོས་ཞུ་བ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུའང་ཐོག་མར་རང་ལུས་གཙང་སྦྲ་མ་བྱས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་སྟེ། ན་ལེནྡྲའི་མཁན་པོ་རྒྱལ་འབྱུང་མཆིལ་ལྷམ་མ་ཕུད་པར་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སོང་བའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་རྐང་མགོ་ཕྱིར་ལྡོག་ཏུ་གྱུར་ཚུལ་གསུངས། གལ་ཏེ་རྐང་བ་གཙང་མ་མིན་ན་ལྷམ་ཕུད་པ་ལས་གྱོན་པ་ཅུང་བཟང་། དེ་བཞིན་གཙུག་ལག་ཁང་ཁོར་ཡུག་གི་ཉལ་ཉིལ་ལྗན་ལྗིན་ཕྱག་ན་ཕན་ཡོན་ཆེ་ཚུལ་གོང་སྨྲོས་ལྟར་རོ། །ཁྱད་པར་དུས་ཀྱིས་དངོས་རྫས་ཀྱི་གད་སྙིགས་དེ་རིགས་གཙང་དག་བྱེད་ན་ཁོར་ཡུག་གི་འབུ་སྲིན་དང་བྱ་བྱེའུ་རི་དྭགས་དང་ཕྱུགས་ཟོག་སོགས་བསྐྱབས་པའི་སྲོག་བླུར་ཡང་འགྱུར་སྙམ་མོ།།
བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བའི་མཆོད་པ་ནི།
ཇི་སྐད་དུ། མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་འབྲས་བུ་གང་དག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། མེ་ཏོག་ལ་བསམ་ནའང་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང་མ་བཟུང་བ་གཉིས་ཀ་ཡོད་ཅིང་། སྔོན་ཆད་མེ་ཏོག་འཆི་མེད་རེ་བཏབ་ནས་ཕུལ་ན་མཆོད་མེ་ཕུལ་བ་དང་འདྲ་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། མེ་ཏོག་ཤང་དྲིལ་ནི་བོད་འདིར་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བའི་མེ་ཏོག་གི་མཆོད་རྫས་ཡག་ཤོས་ཡིན། རྒྱ་ནག་སོགས་སུའང་མེ་ཏོག་འདིའི་རིགས་སྤྱིར་ཡོད་མོད་དྲི་ཞིམ་པོ་འདི་འདྲ་མེད། སྔོན་ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་བོད་དུ་བྱོན་དུས། བོད་ན་མཆོད་རྫས་སུ་རུང་བར་ཆུ་གཙང་མ་དང་མེ་ཏོག་ཤང་དྲིལ་ཡོད། གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་དུ་མེ་ཏོག་ཤང་དྲིལ་འདི་ཡོད་ན་བདག་གིས་མཆོད་རྫས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གསེར་གྱི་རིན་འཇལ་ཐུབ་ཅེས་གསུངས། དེ་བཞིན་དུག་རིགས་མ་ཡིན་པའི་མེ་ཏོག་ཤིན་ཏུ་གཙང་བ་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་དང་དྲི་ཞིམ་རེག་བྱ་གང་ཐད་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཆོད་རྫས་ཡིན། མེ་ཏོག་ནི་སྤྱིར་ཀུན་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་རྫས་ཤིག་ཡིན་པས་འདི་ཉིད་ལེགས་སྐྱེས་དང་མཆོད་འབུལ་གང་བྱས་ཀྱང་མི་དགའ་བ་མེད། དེར་མ་ཟད་འདི་ཉིད་འབུལ་བ་མི་འོས་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་ལ་ལེགས་སྐྱེས་བསྐུར་ནའང་འོས་ཤིང་མཚམས། དེ་བཞིན་ཕྱུག་པོ་ཆེན་པོ་ཅི་འདྲ་ཡང་མེ་ཏོག་ནི་མཆོད་རྫས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན། སྤྲང་བོ་ནོར་མེད་ཡིན་ཡང་མེ་ཏོག་ནི་རྙེད་སླ་ཞིང་སྒྲུབ་སླ། ལྷའི་ཡུལ་གྱི་རྒྱན་ཆའང་མེ་ཏོག་གིས་བྱེད་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། བཞིན་མཛེས་མནྡ་ར་ཡི་ཐོད་ཆིངས་ཅན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་པ་བཞིན་མེ་ཏོག་གིས་རྒྱན་བྱེད་ཚུལ་མང་དུ་མཆིས། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན་པས་མི་རྣམས་གང་ལ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་དེ་མཆོད་པར་ཕུལ་ན་ཚོགས་དེ་བཞིན་རྫོགས་སྟོབས་ཆེ། གཞན་དུ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་མཚན་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མི་མངའ་བས་གསེར་སོགས་རིན་པོ་ཆེ་ཕུལ་བས་ཀྱང་ཅི་བགྱི་སྟེ། ཇི་སྐད། གསེར་དང་བོང་བ་མཉམ་པའི་འཕགས་ཚོགས་ལ། །གླིང་བཞིའི་ཕུན་ཚོགས་བསྟབས་ཀྱང་ཅི་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཙོ་བོ་རང་སེམས་འཁྲུལ་བའི་དྲི་མ་དག་ཚེ་དག་པ་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་འདིས་ཀྱང་རྟོགས་ནུས། ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་གླིང་གིས་བདེ་སྨོན་དུ། བུ་རམ་ཤིང་པའི་ཞལ་ནས་ཀུན་དགའ་བོ། །ཁྱོད་ལངས་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་སྟོན་ལ། །མེ་ཏོག་གཏོར་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བྱས་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱའི་དབང་པོས་ཀྱང་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་མེ་ཏོག་གི་མཆོད་པ་འབུལ་དུ་བཅུག་ནས་རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད། འདི་ནི་འོད་མདོའི་དགོངས་པ་རྩལ་འདོན་མཛད་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་འཕགས་པ་རྟག་ཏུ་ངུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐོག་མར་མཇལ་དུས་མེ་ཏོག་ཕུལ་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནོར་བཟང་གིས་རྗེ་བཙུན་བྱམས་མགོན་ཐོག་མར་མཇལ་དུས་ཀྱང་མེ་ཏོག་ཕུལ་ནས་དགྱེས་པ་མཛད། མེ་ཏོག་ཕུལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི། ཟ་མ་ཏོག་ལྟ་བུའི་གཏམ་ལས། མེ་ཏོག་བཟང་པོ་གཏོར་ཏེ་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པར་བྱས་ན་བརྒྱ་བྱིན་ལྟ་བུའི་དབང་ཐང་ལྡན་ཞིང་། མེ་ཏོག་མཛེས་པ་ལྟ་བུའི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་པ་དང་། དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཞིང་ས་ཆེན་པོར་སྤྱོད་པ་སོགས་དང་། གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་མེ་ཏོག་ཕུལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་འདུལ་བ་ལུང་ལས་ཀྱང་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྒོ་ནས། མེ་ཏོག་གི་མཆོད་པ་ནི་མཆོད་རྫས་གཞན་འཛམ་བུའི་ཆུ་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་སྣོད་དུ་བཞག་ནས་ཕུལ་བ་ལས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཆེ་བར་བསྟན། སྤྱིར་མཆོད་པ་འབུལ་བ་ལ། དངོས་པོ་མི་གཙོ་བསམ་པ་གཙོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ན་རིན་ཐང་གོང་ཚོད་ཀྱི་ཆ་ནས་གསེར་སྣོད་གསེར་གྱིས་བཀང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས། ཐ་ན་གསེར་སྲང་གཅིག་གིས་ཀྱང་མེ་ཏོག་མང་དུ་ཁུག་མོད། མེ་ཏོག་ནི་མཆོད་རྫས་གཙང་མ་ཡིན་པ་དང་། སེར་སྣ་སོགས་ཀྱིས་མ་གོས་ཤིང་དད་པས་ཕུལ་བ་ཤས་ཆེ་བས་དག་པ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་རང་རེའི་རི་མཐོ་ས་གཙང་གི་མེ་ཏོག་དུག་མེད་རྣམས་ཁ་ལག་གཙང་མས་བཏུས་ཏེ། ཆུ་ལ་བཀྲུས་ཤིང་ཁ་རླངས་མ་ཕོག་པར་ཕུལ་ན་ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང་དེ་ལ་རྒྱུ་གྲོན་ཟས་ཚེགས་ཀྱང་ཆེར་མི་དགོས། སྐབས་རེར་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་སར་ཐོན་དུས་མ་བཏུས་པར་བློ་ཡིས་བླངས་ཏེ་འབུལ་ཆོག་ལ། རང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་ལྡུམ་རར་མེ་ཏོག་འཆི་མེད་དང་གུར་གུམ་སོགས་བཏབ་ནས་མཆོད་རྫས་སུ་ཕུལ་ན་ཕན་ཡོན་ཆེ། དེ་མིན་གཞན་གྱིས་བདག་གིར་བྱས་པའི་མེ་ཏོག་སོགས་ཀྱང་ཡིད་ཀྱིས་ཕུལ་ཆོག མེ་ཏོག་སིལ་མར་བརྡལ་བ་དང་ཕུང་པོར་སྤུངས་པ་འཕྱང་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པའི་དྲྭ་བ་དྲྭ་ཕྱེད་ལ་སོགས་པ་གང་མཛེས་གང་ལེགས་སུ་བཀོད་དེ་འབུལ་དགོས་སོ། །བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བའི་མཆོད་པ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་ལྷ་མིའི་དཔལ་འབྱོར་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་དང་། དག་པའི་ཞིང་གི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྱོར་བ་དང་བཅས་བློ་ཡིས་བླངས་ཏེ་འབུལ། མེ་ཏོག་རིགས་ཀྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་ཕན་ཡོན་གོང་སྨྲོས་ལྟར་དང་། འབྲས་བུའི་རིགས་ཀྱི་འབྲུ་སྣ་ཕུལ་བས་བཟའ་བཏུང་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར། སྨན་སྣ་བཟང་དྲུག་སོགས་ཕུལ་བས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་ནད་དང་འབྲལ། རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་རྣམས་ཕུལ་བས་དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་འབྱུང་། དེ་དག་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་བར་མི་བསམ་པར་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་ཡོད་དོ་ཅོག་བློ་ཡིས་མཆོད་པ་སྟེ། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷའི་ཞལ་ནས། རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རིན་པོ་ཆེའི་རི་སྣ་ཚོགས་པ་དག་པའི་ཞིང་གི་རྣམ་པ་དང་། གཞན་ཡང་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་པའི་གཏེར་གྱིས་གཏམས་པའི་རི་དང་མཚོ། ཕྱོགས་བཞི་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་རི་དབང་གི་རྒྱལ་བོ་དང་མཐའ་སྐོར་གསེར་གྱི་རི་བདུན་ལྟ་བུ། དེའང་རིའི་རྒྱལ་བོ་རི་རབ་ཅེས་པ་ཉི་མའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་མི་མཐོང་ཞིང་དེར་མ་ཚུད་པས་རང་རེའི་མཆོད་པའི་མཎྜལ་གྱི་གོ་མི་ཆོད་པར་བསམ་མི་དགོས། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དབང་དང་བསྟུན་མི་དགོས་ན་གནས་སྨྲ་བའི་སྟོན་པ་ལ་བདག་མེད་ཡོངས་སུ་སྟོན་རིགས་ཤིང་། དང་པོ་ནས་ངེས་དོན་བསྟན་མི་རུང་བའི་གདུལ་བྱ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཅི་ཡང་མི་གསུངས་པར་བཞུགས་དུས་དེ་དག་གིས་ཀྱང་སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ཀྱི་དགོངས་པ་དེ་རྟོགས་རིགས་སོ། །རི་རབ་མིག་གིས་མི་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཚེ་ཕྱི་མ་མེད་པར་འདོད་པ་ནི། དེ་རིང་གི་རྗེས་སུ་སང་ཉིན་མེད་པར་འདོད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས་དེ་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་མཚན་ཉིད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མཎྜལ་ནི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དོན་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལའང་མཆོད་པའི་མཎྚལ་མཆོད་བྱ་དང་སྒྲུབ་པའི་མཎྜལ་མཆོད་ཡུལ་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་རྟེན་དུ་གསུངས། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་རེའི་ཞིང་སྒྲུབ་ཀྱི་ཆོ་གའང་མདོའི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་སྔགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞིའི་གནད་ཚང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་མ་ཟད། བསྐྱེད་རྫོགས་བཟླས་སྒོམ་ཐམས་ཅད་དང་འབྲེལ་བས་མཚན་དང་དོན་མཐུན་པའི་མྱུར་ལམ་རྫོགས་ཆེན་ཀློང་ཆེན་སྙིང་ཐིག་གིས་ཁོག་དབུབས་པ་ཡིན་པས་ན། མཎྜལ་ཡང་ཀློང་ཆེན་སྙིང་ཐིག་གི་མཎྜལ་སྐབས་གསུངས་པ་ལྟར། སྣང་ཚུལ་སྤྲུལ་སྐུའི་མཎྜལ་དང་། གནས་ཚུལ་ལོངས་སྐུའི་མཎྜལ། ཁྱབ་བྱེད་ཆོས་སྐུའི་མཎྜལ་གསུམ་གྱི་གོ་དོན་ཡང་འདི་ལ་སྦྱར་རུང་ཞིང་། དེ་ལྟར་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་དང་མ་བཟུང་བ། དངོས་འབྱོར་དང་ཡིད་སྤྲུལ། བླ་ན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ། ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་འདུས་པའང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་ལས་དང་པོ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བའི་མཆོད་བྱ་ལ་བསམས་ན། ཇི་སྙེད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་ཡིད་འོང་གི་དངོས་པོ་ཡོད་ཚད་ཐམས་ཅད་དེ། ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ། མདོར་ན་གནམ་ས་བར་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་བཟང་དགུའི་འབྱོར་བ་མཛེས་དགུས་བརྒྱན་པ་ཡོད་དོ་ཅོག་འབུལ་ཆོག དེའང་ཤར་ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་འོད་ཆེན། ལྷོ་ཙན་དན་ནགས་ཀྱི་བདུག་སྤོས་དྲི་ཞིམ། ནུབ་གངས་དཀར་མར་གྱི་ལྷ་བཤོས་མདངས་བཟང་། བྱང་རྫ་ཆབ་སྔོན་མོའི་མཆོན་ཡོན་བསིལ་མ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། སྟེང་ནམ་མཁའི་གཡུ་འབྲུག་གི་རོལ་མོ། འོག་ས་གཞིའི་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག བར་འཇའ་སྤྲིན་གྱི་མཆོད་རྫས་སྣ་ཚོགས། སྟེང་ལྷ་ཡུལ་གྱི་འདོད་ཡོན། འོག་ཀླུ་ཡུལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད། བར་མི་ཡུལ་གྱི་བདེ་དགའ་ལ་སོགས་པ་གྲངས་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་ཚད་མེད་ཅིང་ཟད་པ་མེད་པ། དེ་ལྟར་མཆོད་བྱ་འབྱོར་བའི་ཁྱད་པར་བློས་བླང་ཞིང་མཆོད་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་རབ་འབྱམས་ན་བཞུགས་པའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་འབུལ་བ། འདི་དག་ནི་དངོས་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པ་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །རང་རེའི་ཞིང་སྒྲུབ་དང་སེམས་བསྐྱེད་འབུམ་མཆོད་ཀྱི་ཆོ་ག་ཐམས་ཅད་ནི། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷའི་བྱང་སེམས་སྤྱོད་འཇུག་དང་སྦྲེལ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ་མཆོད་པ་ཅུང་རྒྱས་པར་བཤད་པ་འདི་ནི། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་གསོག་ཐབས་ཡིད་ལ་ཟིན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷས་དངོས་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པའི་རྗེས་སུ། ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བའི་མཆོད་པ་དང་། སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཀྱི་མཆོད་པ། བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ། བསྟོད་པ་དབྱངས་ཀྱི་མཆོད་པ་བཅས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཕྱེས་སོ།།
ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བའི་མཆོད་པ།
དེ་ལ་དབྱེ་ན། དང་པོ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བ་དང་། གཉིས་པ་སྐུ་ཕྱི་བ། གསུམ་པ་ཉེར་སྤྱོད་འབུལ་བ། བྱང་སེམས་སྤྱོད་འཇུག་ལས། ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་བསྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །ཞེས་པ་སོགས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་དང་། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་བྱིའོ། །ཞེས་པས་སྐུ་ཕྱི་བསྟན། དེའང་ཕྱག་ལེན་ལ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྲས་དང་བཅས་པའི་སྐུ་བརྙན་རིན་པོ་ཆེའི་མེ་ལོང་གཙང་མའི་ངོས་སུ་འཆར་བར་བྱས་ཏེ། རིན་པོ་ཆེའི་བུམ་པ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ་གཙང་གིས་གཏམས་པའི་ཆུ་ཡིས་བཀྲུ་བར་བྱེད། དོན་ལ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུར་མི་གཙང་བའི་བཀྲུ་བྱ་མ་མཆིས་མོད། རང་སེམས་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་དག་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་རྫོགས་ཕྱིར་ཡིད་སྤྲུལ་གྱིས་མཆོད་པ་འབུལ་ཞིང་སྐུ་ཁྲུས་དང་སྐུ་ཕྱི་མཛད། དེ་དང་དུས་མཚུངས་སུ། བྱང་སེམས་སྤྱོད་འཇུག་ལས། དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་དམ་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་འབུལ། །ཞེས་པ་ལྟར་ན་བཟའ་ངུར་སྨིག་གི་གོས་གསེར་སྲང་འབུམ་གྱི་རིན་ཐང་ཅན་ནི་ཐུབ་པ་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཆ་ལུགས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་ལ་འབུལ་བ་དང་། གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དག་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ཞེས་པས་སངས་རྒྱས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་དང་། རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་དང་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སོགས་ལ་ལོངས་སྐུའི་དར་དང་གོས་རྒྱན་འབུལ། དེའང་ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་སྐུ་ལ་ཇོ་བོའི་མཚན་གྱིས་འབོད་ཅིང་ལོངས་སྐུའི་ཆ་བྱད་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ་ནི། གདུལ་བྱའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པའི་ཆེད་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་རྒྱན་དང་སྙན་རྒྱན་སོགས་ཕུལ་བ་ལ་ལོངས་སྐུར་ཞལ་བསྒྱུར་བ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད། དོན་ལ་ཚོགས་གསོག་པའི་ཆེད་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་པྲོག་ཞུ་སོགས་ཕུལ་ཏེ་རྣམ་པ་བསྒྱུར་བ་ཙམ་མོ། །ལྷ་སའི་ཇོ་བོ་ནི་སྤྱིར་སྟོན་པ་ཤཀྱཱའི་དབང་པོ་ཡིན་ལ། ཇོ་བོ་ཞེས་པ་སྔོན་ལྷ་སའི་སྐད་ཀྱི་ཞེ་སའི་ཚིག་གམ་གཅེས་མིང་ཞིག ས་ཆ་འདི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཨ་བུ་ཞེས་དང་། རོང་འབྲོག་གི་ས་ཆ་འགའ་རེར་ད་དུང་གནའ་བོའི་སྐད་མ་ཉམས་པར་ཇོ་ཇོ་དང་ཨ་ཇོ་ཞེས་འབོད་པ། དེ་བཞིན་ཇོ་མོ་ཞེས་པ་རྗེ་མོའི་དོན་ཡིན་ལ་བཙུན་མ་ལ་ཇོ་མོ་ཞེས་ཞེ་སའི་ཚིག་གིས་འབོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཉེར་སྤྱོད་འབུལ་བའི་མཆོད་པ་ནི། སྟོང་གསུམ་ཀུན་ཏུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་གཞོང་གཙང་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལྟར་དྲི་བཟང་པོའི་ཆབ་ཀྱིས་བྲན་ཞིང་སྨན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་མདངས་ཕྱུང་སྟེ་སྐུ་གཟི་བྱིན་འབར་བར་བྱས་པ་ཡིན། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཉེར་སྤྱད་ཀྱི་མཆོད་པ་གཞན་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །ཞེས་པ་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་ཨུཏྤལའི་ཕྲེང་བའི་རྒྱན་ཆའི་མཆོད་པ་དང་། ལྷན་སྐྱེས་དང་སྦྱར་བྱུང་གི་དྲི་བཟང་སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག ཞལ་ཟས་རོ་བརྒྱ་ལྡན་པའི་བཤོས་གཙང་། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བའི་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ། རིན་པོ་ཆེའི་གཞལ་མེད་ཁང་བུ་བརྩེགས་པ་ལྔ་བརྒྱ་རུ་མཆོད་པའི་ལྷ་དང་ལྷ་མོས་བསྟོད་དབྱངས་སྣ་ཚོགས་སྒྲོགས་པ། མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་དང་། གཡུ་དམར་ལ་སོགས་པས་སྟེང་དུ་བླ་རེ་བྲེས་པ། འོག་ན་གསེར་གྱི་པ་ཊ་དང་གདན་དར་ཟབ་ཀྱི་འབོལ་བརྩེགས། ཕྱོགས་མཚམས་ཐམས་ཅད་རིན་པོ་ཆའི་དྲྭ་བ་དང་དྲྭ་ཕྱེད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། རིན་པོ་ཆེའི་གདུགས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་སོགས་བཀྲ་ཤིས་པའི་རྫས་རྟགས་བརྒྱད། མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་དང་། ཅང་ཤེས་རྟ་དང་གླང་པོ། གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ། དུང་དཀར་པོ་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་རྫས་གྱ་ནོམ་པ། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཡོངས་སུ་བཀང་བར་བསམ་ནས་འབུལ་དགོས་སོ།།
སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཀྱི་མཆོད་པ།
དུས་སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་དམན་པས་དངོས་སུ་འབྱོར་བའི་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེར་འབུལ་མི་ནུས་ལ། ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བ་སྟོང་གསུམ་ཞེས་པའང་ཚིག་ཙམ་ལས་ཅི་ཡིན་མི་ཤེས་ན་དེ་ལ་ཁྱབ་པར་བཀང་བ་འབུལ་ཐབས་དཀའ་བས་ན། སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཀྱི་མཆོད་པ་འདི་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེའོ། །དཔེར་ན་རྗེས་བསྔོ་བ་དམ་པ་ནི་ད་ལྟ་རང་རེས་འཁོར་གསུམ་དག་པའི་བསྔོ་བ་ཡང་དག་མི་ཤེས་མོད། སྔོན་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་སོགས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསྔོས་པ་བཞིན་བསྔོ་བར་བགྱི་བསམ་ན་བསྔོ་བ་ཡང་དག་དང་རྗེས་མཐུན་དུ་འགྱུར་བ་ལྟར་རོ། །གཞན་ཡང་། རོལ་མོ་ཡིད་འོང་དབྱངས་སྙན་ལྡན་པ་སོགས་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ཞིང་དགའ་བས་སིམ་པར་བྱེད་པ་ནི། རྒྱལ་བ་མཆོད་པའི་མཉེས་རྫས་ཀྱང་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བུའི་མཆོད་རྫས་སྣ་ཚོགས་ཟད་པ་མེད་པ། དེའང་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་འདུ་ཞིང་ཟད་པ་མེད་པ་ལ་སྤྲིན་ཞེས་བརྗོད་དེ་མངོན་བརྗོད་ཀྱི་ཚིག་གིས་མཚོན་པར་བྱས་པ་ཞིག་གོ །དེ་ལྟར་སོ་སོར་གནས་ཤིང་ཁྱབ་པའི་མཆོད་པ་དེ་དག་གིས་ནི། ཇི་སྐད། དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ། །རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །ཅེས་སྨོན་པ་བརྗོད་པ་སྨོན་ལམ་ཡིད་ཀྱི་མཆོད་པའོ། །དེའང་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པ་ལ་རྒྱུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་དགོས་པས་སོར་བྱང་སྔགས་གསུམ་གྱི་སྡོམ་པ་མང་པོ་རང་རྒྱུད་ལ་བླང་ཡང་། དེ་དག་ཡོངས་སུ་སྲུང་བ་ལྟ་ཅི། ཐ་ན་བསྲུང་བྱའི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་ཡང་མི་ཤེས་པའི་ལས་དང་པོ་པ་དག་གིས་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས་ཇི་ལྟར་མཆོད་པ་བཞིན་བདག་གིས་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བསམ་མོ།།
བསྟོད་པ་དབྱངས་ཀྱི་མཆོད་པ།
དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲ་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་བརྗོད་ཅིང་། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བསྟོད། །ཅེས་པ་ལྟར་སྔོན་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས་ཇི་ལྟར་བསྟོད་པ་བཞིན་བསྟོད་པར་བགྱི། དེ་ལྟར་བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་མཐའ་ཡས་ཤིང་ཟད་པ་མེད་པར་འབུལ། མཆོད་ཡུལ་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་སྤྱན་དང་སྙན་ལམ་སོགས་སུ་འབབ་པར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་འདེབས། གཞུང་འདིར་འཇམ་དབྱངས་སོགས་ཞེས་པར་བླ་མེད་ཀྱི་མཆོད་པའང་ཚང་ཞིང་། བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་གྱི་ཚུལ་དུ་བསྐུལ་བའི་བསྟོད་པ་དབྱངས་ཀྱི་མཆོད་པའང་ཚང་ངོ་།།
བྱེ་བྲག་ཏུ་མར་མེའི་མཆོད་པ་བཤད་པ།
རང་རེའི་སོ་སྐྱེ་མིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་མར་མེའི་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་ཆེ། འདི་ལ་རྒྱུ་གྲོན་ཡང་ཅུང་དགོས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཏིང་འཛིན་གྱིས་ཚོགས་གསོག་ཤེས་ན་ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཎྜལ་དང་སྒོ་བསྟུན་ཏེ། ནང་རང་ལུས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གླིང་བཞི་སོགས་ལ་སྦྱར་བ། པགས་པ་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་དང་། ལུས་ཀྱི་ཁྲག་མཐའི་རྒྱ་མཚོ། སྒལ་ཚིགས་ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་ལྟ་བུ་དང་། གསང་བ་སྤྲོལ་བྲལ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་སྦྱར་བ། ཆོས་དབྱིངས་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་གི་ཀློང་དུ་འཁོར་འདས་མ་བཙལ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པ་ནི། ཐ་སྙད་ཀུན་རྫོབ་དང་སྦྱར་ན། ཡེ་དོན་གྱི་ཀུན་གཞི་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཟུང་འཇུག་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བརླན་དང་མ་བྲལ་བ་མཐའི་རྒྱ་མཚོ། རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་དང་བྲལ་བ་ཕྱིའི་ལྕགས་རི་ལ་སྦྱར། གཞན་ད་དུང་སྐུ་གསུམ་གྱི་མཎྜལ་ལའང་སྦྱར་ཆོག་མོད། དེ་དག་མ་ཤེས་ན་སེར་སྣ་མེད་ཅིང་ངོམ་ཆོས་སུ་མ་སོང་བའི་མར་མེ་ཀོང་བུ་འགའ་རེ་འབྱོར་ཚོད་དང་བསྟུན་ནས་འབུལ་བ་འདི་ཧ་ཅང་བཟང་། གཡང་སྒྲུབ་བརྒྱ་བྱེད་པ་ལས་རྟེན་གསུམ་བྱིན་ཆེན་གྱི་དྲུང་དུ་མར་མེ་ཕུལ་ན། ཚེ་འདིར་གཡང་ཆགས་ཤིང་དགོས་འདོད་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་བ་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་དག་ཞིང་དུ་འགྲོ་བ་སོགས་མར་མེ་ཕུལ་ན་དེས་འགྲུབ་ཅིང་། འདི་ཕྱི་ཀུན་ཏུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་སྣང་འབར་ཞིང་རྨོངས་པའི་དྲི་མ་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པའི་མཚུངས་ཆོས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཚང་བའི་འབྲས་བུ་འབྱིན། དེའང་མར་མེ་རྐོང་བུ་རེ་གཉིས་ཙམ་སྐུ་འདྲ་ཐང་ག་གཅིག་རེ་ཙམ་ལ་འབུལ་བ་ཡིན་པར་མི་བསམ་པར་མཆོད་ཀོང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ། སྡོང་བུ་རིའི་རྒྱལ་བོ་རི་རབ་ཙམ། མར་ཁུ་མཐའི་རྒྱ་མཚོ། འོད་ཟེར་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་མཐའ་ཡས་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པར་བསམ་ཏེ་འབུལ་བའོ།།
ལྔ་བ་མཆོད་ཡུལ་དང་བསོད་ནམས་ཀྱི་དགོས་པ་བསྟན་པ།
མཆོད་ཡུལ་སྐུ་གཟུགས་གླེགས་བམ་འདི་དག་གིས་མཚོན་པའི་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ཁམས་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་དང་། དེ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་བསོད་ནམས་བསག་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རྟེན་བཞུགས་སོ་ཅོག་མ་ལུས་པར་འབུལ་བར་བསམ། དེ་ལྟར་བྱས་པས་མཆོད་ཡུལ་སངས་རྒྱས་སྐུ་དངོས་སུ་བཞུགས་པ་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་བ་དང་རྟེན་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་བ་བསོད་ནམས་མཉམ་པར་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས་གསུངས། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཐུབ་པ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་མདུན་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་བ་དང་། རང་རེ་བོད་ཀྱི་ལྷ་སའི་ཇོ་བོའི་མདུན་ལ་དངོས་སུ་ཕུལ་བ་དང་། གནས་འདིར་དེ་དག་ལ་དམིགས་ནས་ཕུལ་བ་ནི་བསམ་སྦྱོར་ཚང་བས་འབུལ་ནུས་ན་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། སྤྱིར་མཆོད་པ་འབུལ་བ་འདི་ནི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ཆེས་བཟང་བའི་མཆོད་པ་ནི་དམིགས་མེད་ཀྱི་མཆོད་པ་ཡིན་ཞིང་། དེའང་དམིགས་བཅས་མཚན་མ་ཅན་གྱི་མཆོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དམིགས་མེད་མཚན་མ་མེད་པའི་མཆོད་པ་འབུལ་ཤེས་དགོས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལའི་མདོ་རུ། གང་ལ་མཆོད་པ་ནམ་མཁའ་འདྲར་ཤེས་ཤིང་། །གང་གིས་མི་དམིགས་གང་དུའང་འཛིན་པ་མེད། །དེ་ནི་མཆོད་པ་ཀུན་གྱི་དམ་པ་སྟེ། །ཡེ་ཤེས་གཞལ་མེད་བསམ་ཡས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུང་པ་ལྟར་སྤྱིར་ཚོགས་གསོག་པ་ལ་གནས་གཅིག་ཏུ་མི་སྡོད་པར་སོང་ནས་མཆིལ་ལྷམ་ཟད་པ་སྟེ། དེང་དུས་ཡིན་ན་སོང་ནས་རླངས་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་འགའ་ཟད་པ་ལས་བསྡད་ནས་གདན་ཟད་པ་བཟང་། ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོ་རྣམས་ལའང་འབྲོག་པར་ཕྱུགས་ལ་གོད་ཁ་དང་། རོང་པར་ཞིང་ལ་བཙའ་ཐན། གཉིས་ཀར་ཆར་ཆུ་དུས་སུ་མི་འབབ་ཅིང་། ཁེ་ཚོང་ལམ་དུ་མི་ལྷོངས་པ། གཅིག་གིས་འགྲུབ་པ་ཀུན་གྱིས་མི་འགྲུབ་མོད། ཐ་མར་འབྱོར་ཕྱུག་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་འགྲན་ཟླ་བྱས་པས་ཕམ་ཁ་བྱུང་། དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ལས་དགའ་སྡུག་སེམས་ཁུར་མ་མྱངས་པར་རང་སར་སྡོད་པ་བཟང་སྙམ་པ་ཡོད། དེ་དག་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བསགས་རྒྱབ་མེད་པས་ལན་ཞིང་། འདི་ལ་རིམ་གྲོ་སྒྲུབ་པ་གཞན་ལས་ཀྱང་ཚོགས་བསག་བྱ་བ་གལ་ཆེ། དེ་མིན་འདྲེ་རྒྱལ་གདོན་གྱི་གནོད་པ་ཡོད་བསམ་ནའང་སྙིང་རྗེ་བྱང་སེམས་སྒོམ་ཞིང་བླ་སེར་ཚུལ་ལྡན་རེ་དྲངས་ཏེ་མ་ཎི་འུར་འདོན་གྱིས་དཀར་གསུར་བསྔོ་བ་དང་མཆོད་པ་མཆོད་མེ་འབུལ་བ་བཟང་། གནད་དུ་མི་ཁེལ་བའི་བཅའ་བ་རིམ་གྲོ་མང་པོར་རྒྱུ་ཚེགས་གཏོང་ཞིང་ཡོད་ཚད་ལྷག་ལུས་མེད་པར་བླ་མའི་མིང་ལྡན་པ་ཙམ་ལ་འབུལ་བ་ལས་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་བཟང་སྙམ། དེའང་མིའི་མཚང་ལ་ཕོག་བྱེད་དང་། རང་ཕྱུག་པོར་འགྱུར་བྱེད་ཙམ་ལ་མི་བསམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་བྱེད་དུ་བསམ་ན། ཆོས་དགེ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་ཁྱེར་ནས་ཤུལ་དུ་མི་ལྷག་པ་མ་ཡིན་པར་བསོད་ནམས་དེ་བས་ཆེ་བ་འབྱུང་། དེའི་ཕྱིར་དཀར་གསུར་ཚད་ལྡན་ཕུལ་ན་རྩམ་པ་ཆུད་ཟོས་སུ་བཏང་བར་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་རྩམ་པ་ལས་མར་རིན་ཐང་ཆེ་བས་མཆོད་མེ་འབུལ་བའང་དེར་འགྱུར་རོ། །བསམ་པ་མ་དག་ན་ཕན་ཡོན་མི་ཆེ་བ་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་དངོས་པོའང་དག་པ་དགོས་ལ། གཞན་ད་དུང་ཞིང་དག་པ་དང་། བསམ་པ་དག་པ་དང་། སྦྱོར་བ་དག་པ་གསུམ་ཡང་དགོས་ཏེ། ཞིང་དག་པ་ནི། སྤྱིར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ས་བོན་འདེབས་པའི་ཞིང་ས་ལྟར་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ནི་བླ་མ་མཆོག་གསུམ་ཡིན། ཕན་ཐོག་གི་ཞིང་ནི་ཕ་མ་དང་གྲོགས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཞིང་ནི་ནད་པ་དབུལ་ཕོངས་མགོན་མེད་སོགས་ཡིན། དེའང་མཆོད་ཡུལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དང་སྦྱིན་ཡུལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་གཉིས་སུ་འདུ། མཆོད་ཡུལ་གྱི་ཞིང་གི་མཆོག་ནི་དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གསུམ་ཡིན་ནོ།།
བསམ་སྦྱོར་དག་ཚུལ་བཤད་པ།
བསམ་པ་དག་པ་ནི། མཆོད་པའི་སྐབས་འདིར་གཞན་ལ་འགྲན་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་སློང་ཉོན་མོངས་ཅན་དང་། ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐྱིད་སྙན་གསུམ་དང་ཕྱི་མར་རང་གཅིག་པུའི་མཐོ་རིས་དང་ཐར་བ་ཙམ་ལ་མི་དམིགས་པར་། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བྱེད་དུ་བསམ་ན་བསམ་པ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །སྦྱོར་བ་དག་པ་ནི། ལྷ་དང་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས། ཕྱག་འཚལ་བའི་ཡུལ། མཆོད་པ་འབུལ་བའི་གནས། བཀུར་བར་བྱ་འོས་པ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་ཚད་མེད་དང་ལྡན་པ་བསོད་ནམས་གསོག་པའི་ཞིང་མཆོག་ནི་དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ལ། དེར་མཆོད་པ་འབུལ་དུས་མ་དད་པ་མ་གུས་པ་སོགས་ཉེས་སྐྱོན་གྱི་ཆ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ཕུལ་ན་དགེ་བའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པ་འབྱུང་། དེའི་ཕྱིར་དཀོན་མཆོག་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་དུས་བག་མེད་པ་དང་། གཙང་སྦྲ་མི་ལྡན་པ་དང་། དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་སྙམ་པའི་ཚོད་ཡོད་དང་ཁྱད་གསོད་དང་། ཉིན་བཞིན་ཆག་མེད་དུ་འབུལ་ཚོད་མེད་སྙམ་པའི་ལེ་ལོ་དང་། མཆོད་རྫས་ལ་སེར་སྣ་མེད་པ་སོགས་སྐྱོན་དང་བྲལ་བ་གཞིར་བྱས། དཀོན་མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་པའི་དད་པ་དང་དེ་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་སོགས་ཤེས་པར་བྱས་ནས། སེམས་པ་དྭངས་ཤིང་དགའ་སྤྲོ་དང་ལྡན་པར་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་ནས་ཅི་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པ་ཚོད་དང་བསྟུན་ནས་འབུལ། དེའང་གོང་སྨྲོས་བཞིན་རྒྱུ་བཟང་བ། དངོས་པོ་གཙང་བ། བསམ་པ་དག་ཅིང་སྦྱོར་བ་དག་པའི་སྒོ་ནས། ཇི་སྐད་དུ་འཕགས་པ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལས། བཀོད་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་མཆོག་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བཀོད་ལེགས་པ་རང་གཞན་སུས་མཐོང་ཡང་སེམས་ལ་དང་བ་དང་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་བྱེད། དེའང་ངོམ་ཆོས་དང་ལེགས་སྨོན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་མ་སོང་བ་ཞིག་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་ཚོགས་བསགས་སྒྲིབ་སྦྱང་གི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་མཆོད་པ་དང་བཤགས་པའི་ཡན་ལག་འདི་གཉིས་ཅུང་ཟད་ཞིབ་པར་འཆད་དགོས་སྙམ་ནས་བརྗོད་པའོ།།
བཤགས་པའི་ཡན་ལག་བཤད་པ།
དང་པོ་སྒྲིབ་པའི་དབྱེ་བ།
གང་བཤགས་བྱ་སྡིག་པའམ་སྒྲིབ་པ། དེའང་སྡིག་པ་ཞེས་པ་ངོ་བོའི་ཆ་ནས་བཏགས་པའི་མིང་དང་། སྒྲིབ་པ་ཞེས་པ་བྱེད་ལས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཏགས་པའི་མིང་ངོ་། །དབྱེ་ན་བཞི་སྟེ་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་དང་། ཤེས་བྱ་དང་། བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པའོ། །༡ ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་གཉིས་སྟེ། དང་པོ་རང་བཞིན་གྱི་སྡིག་པ་ནི། སྟོན་པས་བཅས་པ་མ་མཛད་པའི་སྔ་རོལ་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་སྡིག་པའི་ལས་ཡིན་པ། དཔེར་ན་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུ། གཉིས་པ་བཅས་པའི་ལྟུང་བ་ནི། སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་ཁྲིམས་བཅས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ། དེའང་སྡོམ་པ་མ་བླངས་བའི་གང་ཟག་ཕལ་བས་སྒྲུབ་ཀྱང་སྡིག་པར་མི་འགྱུར་བ། དཔེར་ན། རྩྭ་སྔོན་གཅོད་པ་དང་ས་རིས་འབྲི་བ་ལྟ་བུ། བཅས་དང་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བ་ནི་སྡོམ་ལྡན་ལ་སྲོག་གཅོད་ཀྱི་ཕམ་པ་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་དང་། རང་བཞིན་གྱི་སྡིག་པ་ནི་མི་དགེ་བ་བཅུ་དང་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལྟ་བུ། དེས་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན་མཐོ་རིས་ལྷ་མིའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་སྒྲིབ་པར་བྱེད་དོ། །༢ ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི། མི་དགེ་བཅུ་སོགས་ཀུན་ནས་སློང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉག་གཅིག དེ་ལ་དབྱེ་ན་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཚུར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་སྟེ། འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། ང་རྒྱལ། ཕྲག་དོག སེར་སྣ་བཅས་དང་། དེའང་བསྡུ་ན་དུག་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ་གྱི་ཁོངས་སུ་འདུ། དེའི་རྩ་བ་ནི་ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་རྟོག་འདིར་འདུའོ། །འདིས་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན་ཐར་བ་ཉན་རང་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་དོ། །༣ ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་། །དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཁོར་གསུམ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་རྟོག་པའོ། །དེའང་སྒྲིབ་གཉིས་དྲི་མ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་སྒྲིབ་དང་ཤེས་སྒྲིབ་འདི་གཉིས་ཡིན་ནོ། །༤ བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི། མདོ་ལྟར་ན་ཤེས་སྒྲིབ་ཕྲ་བར་འཇོག་པ་དང་། སྔགས་ལྟར་ན་སྣང་གསུམ་འཕོ་བའི་བག་ཆགས་ཏེ། རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དུ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གཞོམ་བྱ་ཡིན། དེ་ལྟའི་ཤེས་སྒྲིབ་ཕྲ་བའམ་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དེས་གང་ལ་སྒྲིབ་ཅེ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་སྒྲིབ་ཚུལ་ཐ་དད་པའི་སྒོ་ནས་བསྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སམ་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དམ་ཡང་དག་པའི་མཐའམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པ་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཙམ། དེའང་སྒྲིབ་གཅིག་སྒྲིབ་གཉིས་སྒྲིབ་གསུམ་སྒྲིབ་བཞི་སོགས་གང་ལྟར་བརྗོད་ཀྱང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བ་གཞི་ལ་དག་ན་སྒྲིབ་པ་ངང་གིས་སེལ་ཡོང་། ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་སམ་གཤིས་ལ་སྒྲིབ་པ་གང་ཡང་མ་གྲུབ། འཁྲུལ་བ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མས་ཉི་མ་སྤྲིན་གྱིས་གཡོག་པ་ལྟར་གྱུར་པ་ལ་སྒྲིབ་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་བཏགས། དེ་ལྟར་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱང་བས་སྒྲིབ་པ་འདག་པས་ན་སྦྱོང་དགོས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། སྒྲིབ་པ་དག་ན་རྟོགས་པ་ངང་གིས་འཆར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་པའམ་སྤང་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ངོ་བོ་ཡེ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་བཞིན་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ།།
གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི་བཤད་པ།
སྤྱིར་སྡིག་སྒྲིབ་བཤགས་ལུགས་ལ་སོར་བྱང་སྔགས་གསུམ་གྱི་སྐབས་སོ་སོར་འཆགས་ཐབས་བསྟན་མོད། གང་ལྟར་ཡང་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི་མ་ཚང་ཐབས་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད། དེའང་སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་ཚང་བ། སྦྱངས་འབྲས་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར་པའོ། །སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག་ནི། དུས་ཀྱི་སྒོ། ཀུན་སློང་གི་སྒོ། བསགས་པའི་སྒོ། ངོ་བོའི་སྒོ། ཡུལ་གྱི་སྒོ། བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་བཅས་ཡིན་ཏེ། ༡དུས་ནི་འཁོར་བ་ཐོག་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར་བསགས་པ། ༢ཀུན་སློང་དུག་གསུམ་གྱིས་བསླངས་པ། ༣བསགས་པ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ལས། ༤ངོ་བོ་བཅས་དང་རང་བཞིན་གྱི་སྡིག་པ། ༥ཡུལ་སྲིད་དང་ཞི་བའམ་འཁོར་འདས་གང་ལ་བརྟེན་ནས་འགལ་ཉེས་བསགས་པ། ༦བྱེད་ལས་ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ལ་མི་འདོད་པ་འདྲེན་པ་བཅས་སོ། །སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི་ནི། བགྲང་བའི་གོ་རིམ་ལྟར་ན་སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས། རྟེན་གྱི་སྟོབས། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས། སོར་ཆུད་པའི་སྟོབས་བཅས་དང། བཤད་པའི་གོ་རིམ་ནི་འཆད་བདེ་གོ་སླའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རྟེན་གྱི་སྟོབས་དང་པོར་བཤད། དེ་ལ་འདིར་རྟེན་གྱི་སྟོབས་སོགས་འཆད་པར་བྱའོ།།
༈ དང་པོ་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ནི།
སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ཡུལ་དུ་སངས་རྒྱས་མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ངོ་བོར་གསལ་བཏབ་ནས་རྟེན་དེའི་མདུན་དུ་འཆགས་པར་བྱེད་པའོ།
༈ གཉིས་པ་སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས་ནི།
ཆགས་མེད་བདེ་སྨོན་ལས། ཕ་མས་ཐོག་དྲངས་བདག་སོགས་འགྲོ་ཀུན་གྱིས། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟའི་བར། །སྲོག་གཅོད་མ་བྱིན་ལེན་དང་མི་ཚངས་སྤྱོད། །ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷས། ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པ། །བགྱིད་དུ་བསྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །གཏི་མུག་འཁྲུལ་བས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་གྱུར་ནས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའང་སྡིག་པ་དང་སྒྲིབ་པ་སྒོ་དྲུག་དང་འབྲེལ་བ་འདི་དག་རང་གིས་བགྱིས་པ་དང་། གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་བཅུག་པ་དང་། གཞན་གྱིས་བགྱིས་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ལུས་ཀྱིས་མི་འཆབ་པའམ་མི་སྐུང་། སེམས་ཀྱིས་མི་སྦེད་པའམ་མི་གསང་། ངག་གིས་མཐོལ་བའམ་བཤད་དེ་འཆགས་པར་བྱེད་པ། དེ་ལྟར་སྡིག་པ་ལ་ངོ་ཚ་འཇིགས་སྐྲག་འགྱོད་པ་ཆེན་པོས་བཤགས་དགོས། རང་རེས་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་སར་སྡིག་པའི་ལས་རེ་བྱས་མོད། རང་ལ་ཕམ་ཉེས་དེ་འདྲ་ཨེ་འབྱུང་སྙམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་མཁྱེན་པའི་མངོན་ཤེས་ལྡན་པར་མ་ཟད། ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་གྲུབ་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཡོད། མིག་ལྡན་བརྒྱ་ཡིས་བསྐོར་བའི་དབུས་སུ། ལོང་བས་རང་གིས་མ་མཐོང་བས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མི་མཐོང་སྙམ་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་སྔར་བྱས་ཀྱི་སྡིག་པ་ལ་ངོ་ཚ་འཇིགས་སྐྲག་འགྱོད་པ་ཆེན་པོས་བཤགས་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེའང་ངོ་ཚས་གནོང་ཞིང་འཇིགས་སྐྲག་གིས་འགྱོད་དེ་འཆགས་པར་བྱེད་ན། དུས་ད་ལྟ་ཉིད་ནས་འདག་པར་ཁྱེད་ཀྱིས་མཁྱེན། ཁྱེད་ཀྱིས་དགོངས། སྙིང་རྗེས་གཟིགས། སྡིག་པ་ཆེན་པོ་འདི་མ་དག་པར་ང་རང་ཤི་བར་གྱུར་ནས་སྡིག་ཆེན་རི་རབ་ཙམ་དང་མཉམ་དུ་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཡུལ་ལ་སོང་ན། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷས། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨྲོས་ཅི་དགོས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དང་། རྒྱལ་བོ་ལ་གདམས་པའི་མདོ་ལས། མལ་གྱི་ཐ་མར་ནི་ཉལ། སྲོག་ནི་ཅུང་ཟད་ཅིག གཤིན་རྗེ་སྐྱེས་བུ་ནི་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག དེའི་ཚེ་ཆོས་མ་གཏོགས་སྐྱབས་གཞན་མེད། མགོན་གཞན་མེད། དཔུང་གཞན་མེད། གནས་གཞན་མེད། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ནི་སྐྱབས་དང་མགོན་དང་དཔུང་གཉེན་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའང་རང་གཞན་སུའི་དོན་དུ་སྡིག་པ་བསགས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་འཆི་བར་ངེས་ལ། དེ་ཚེ་སྡིག་པ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་ཅི་ཡང་མེད་བསམ་དུས། དོན་མེད་དུ་སྡིག་པ་བསགས་པར་འགྱོད་པ་དང་དེའི་འབྲས་བུར་འཇིགས་སྐྲག་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བ། དུག་ཁོང་དུ་སོང་བ་ལས་ཀྱང་སྡུག་སྙམ་པ་སྟེ། དུག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་མོད། སྡིག་ཆེན་མ་བཤགས་པར་ཤི་ན་ཚེ་རབས་མང་པོ་རུ། དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་ངེས་པར་བསྲེག །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་ན། འཇིགས་པར་བརྟགས་ལ་འགྱོད་པ་སྐྱེད། །ཅེས་གསུངས་པས་སྡིག་པ་མྱུར་བར་མི་བཤགས་པ་ནི་ལོངས་མེད་པར་ཤི་ན་ཅི་བྱ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིགས་པར་བརྟགས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འབྲལ་དགོས་པར་བརྟགས་པ། འགྱོད་པར་བརྟགས་པ་གསུམ་ནི་སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡིན་ནོ།།
༈ གསུམ་པ་སོར་ཆུད་པའི་སྟོབས་ནི།
སོར་ཆུད་པ་ཞེས་བ་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པར་སྔར་མུས་བཞིན་སོར་ཆུད་པ་སྟེ། དཔེར་ན། ཟླ་བ་གཟའ་ལས་གྲོལ་བ་བཞིན་ནོ། །སྡིག་པ་ལ་སྤྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱང་བཤགས་ན་འདག་པ་ནི་དེའི་ཡོན་ཏན་དུ་བགྲངས། ཆགས་མེད་བདེ་སྨོན་ལས། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་དགེའི་ལས། །ད་ནི་མི་བགྱིད་སེམས་ལ་དམ་བཅའ་བཟུང་། །བདེ་གཤེགས་འོད་དཔག་མེད་པ་སྲས་བཅས་ཀྱིས། །བདག་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་དང་། རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷས། འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་ཏེ། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོངས་མི་བགྱིད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་དུག་གི་གནོད་པ་ཤེས་པའི་མིས་ཕྱིས་སུ་དུག་མི་འཐུང་བ་ཇི་བཞིན། རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུར་འཇིགས་སྐྲག་གིས་ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་ཐུག་ཀྱང་ཉེས་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་མི་བགྱི་སྙམ་པའི་སྡོམ་སེམས་ཡོད་དགོས། དེའང་འགལ་ཉེས་དང་པོ་ནས་མི་ཤོར་བ་དང་། ཤོར་ན་བཤགས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ལུགས་ཡིན་པར་གསུངས། འོན་ཀྱང་དམ་ཚིག་སོགས་ནི། མངའ་རིས་པཎ་ཆེན་ཀྱིས། ས་ཐོབ་ཡུན་དུ་འགོར་བས་མིག་ལྟར་སྲུང་། །ཞེས་པ་གསུངས་པ་ལྟར་འགལ་ཉེས་དང་པོ་ནས་མི་ཤོར་བ་གལ་ཆེའོ།།
༈ བཞི་པ་གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ནི།
སྤྱིར་མི་དགེ་བའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བའི་དགེ་རྩ་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་ལྟར་སྨྲོས་ན་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་མཆིས་མོད། འོན་ཀྱང་འགྲུབ་སླ་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བའི་རིགས་བསྡུ་ན། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་སྒོ་དྲུག་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཚན་གཟུང་བ་དང་གཅིག སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པ་དང་གཉིས། རྟེན་གསུམ་ལ་ཕྱག་སྐོར་མཆོད་པ་དང་གསུམ། མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་ཀློག་པ་དང་བཞི། ཡིག་བརྒྱ་སོགས་གཟུངས་སྔགས་བཟླ་བ་དང་ལྔ། སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པ་བཅས་དྲུག་ཏུ་གསུངས། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ལན་གཅིག་ཐོས་པར་ཡང་ཕན་ཡོན་དཔག་མེད་མཆིས་ན་དེ་ཙམ་ནི་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པའང་མ་ཡིན་ལ། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་གཉིས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྐུ་རྟེན་དང་ཐུགས་རྟེན་ཡིན་པས། དེའི་ཤུགས་ལ་གསུང་རྟེན་བཞེངས་ནའང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་སྡིག་སྒྲིབ་འདག་པ་གོ་སླ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་གསར་དུ་བཞེངས་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས། རལ་བ་དང་གས་པ་བཅོས་ཀྱང་རིགས་ངན་པར་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཡན་ལག་མ་ཚང་བར་མི་འགྱུར་ལ། མཚམས་མེད་པའི་ལས་བསགས་ཀྱང་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་མྱོང་མི་དགོས་པར་ཐར་ནས་ཐེག་གསུམ་གང་རུང་དུ་ཚུད་དེ་མཐར་སྡིག་པ་འདག་པར་ཡང་གསུངས་སོ། །དཔེར་ན། ལུས་ལ་མི་གཙང་བས་གོས་ཚེ་དག་པར་བཀྲུས་ཤིང་དྲི་བཟང་གིས་བྱུག་ན་གཙང་བར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་མེ་ཡི་ཕུང་པོས་མར་ཚིག་ན་དུ་བའང་མི་མངོན་པར་འགྱུར་བ་ལྟར་སྡིག་པ་འདག་པར་མདོ་ལས་གསུངས། གཞན་ཡང་གཙུག་ཏོར་དྲི་མེད་ཀྱི་མདོ་རུ། མཆོད་རྟེན་ཚད་ལྡན་བཞེངས་ལུགས་བསྟན་པའི་མཇུག་ཐོག་ཏུ། མཆོད་རྟེན་གཅིག་བཞེངས་ན་སངས་རྒྱས་གང་གཱའི་ཀློང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཁྲག་ཁྲིག་ཁྲི་འབུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན། མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱང་འདག་པར་འགྱུར་གསུངས། དེ་བཞིན་དུ་གསུང་རབ་འབྲི་འཆང་ཀློག་པར་ཡང་ཕན་ཡོན་དེ་དང་འདྲ་བ་མཆིས་ཚུལ་ནི། བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་ལས། མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་དག་གི་སྡིག་པ་རྣམས། །གང་གིས་མི་ཤེས་དབང་གིས་བྱས་པ་དག །དེ་ཡིས་བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་འདི་བརྗོད་ན། །མྱུར་དུ་མ་ལུས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར། །ཞེས་དང་། གང་ཡང་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་འདི། །འཆང་བ་དང་ནི་སྟོན་ཏམ་ཀློག་ན་ཡང་། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པའང་སངས་རྒྱས་མཁྱེན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་སོམ་ཉི་མ་བྱེད་ཅིག །ཅེས་ཐེ་ཚོམ་བྱ་མི་དགོས་པར་གསུངས། དེ་ལྟར་སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་ལ་དད་པ་སྐྱེད་ནའང་བྱིན་རླབས་ཆེ་ཞིང་སྒྲིབ་སྦྱོང་དུ་འགྱུར་མོད། དེ་བས་ཀྱང་གསུང་རབ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་དངོས་སུ་མཇལ་ནས་ཆོས་ཉན་པ་དང་ཁྱད་མེད་པར་བླང་དོར་གྱི་གནས་སྟོན་པས་ན། གསུང་རབ་འཆད་ཉན་སྤེལ་གསུམ་དང་འབྲི་འཆང་ཀློག་གསུམ། ད་དུང་དཔེ་རྒྱུན་སྤེལ་བ་དང་དེ་ལས་ཀྱང་དག་པར་འཆོས་པ་ནི་བསྟན་ལ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་བྱས་པ་ཡིན་པས་ན། བརྒྱ་བཤིགས་སྟོང་སྒྲུབ་ཀྱིས་འུར་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཅི་འདྲ་རྒྱག་པ་ལས་ཀྱང་དགེ་རྩ་རྣམ་དག་དང་དམ་པའི་མཛད་པར་གྱུར་འདུག་བསམ་བཞིན་ཡོད། དེ་ལྟར་བསམ་པ་ཙམ་ནི་གང་ཟག་གཅིག་གི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་པས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་ནའང་དཔྱད་པ་བཏང་ཆོག་གོ །གཞན་ཡང་རྟེན་གསུམ་ལ་ཕྱག་དང་སྐོར་བ་བྱེད་པ་ནི་གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ལས་སྡིག་སྒྲིབ་འདག་པའི་ཐབས་གཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལ་རྟེན་ཞེས་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྟེན་ནམ་རྒྱལ་བའི་གསང་གསུམ་གྱི་རྟེན་ལ་གོ་དགོས། ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ལ། སྐོར་བ་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་ཁྱིམ་བདག་དཔལ་སྐྱེས་སྔོན་ཕག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ན་ཁྱིས་དེད་ནས་མཆོད་རྟེན་ཞིག་ལ་བསྐོར་བ་ལན་གཅིག་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་ཀུན་གྱིས་ཤེས་པ་ལྟར་རོ། །འདིར་ཕྱག་དང་མཆོད་པ་སྐོར་བ་མཎྜལ་འབུལ་བ་སོགས་ཚོགས་གསོག་ཐབས་བཅུ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་སྔགས་ཀྱི་ཚོགས་མཆོད་དང་། ཚོགས་འཁོར་དང་། རུ་བཞིའི་བཤགས་པ་དང་། ཟུང་བཞིའི་བསྐང་བ། རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱི་ཐུགས་མཉེས་ཐབས་སོགས་ནི་ཚོགས་གསོག་གི་ཐབས་ལམ་རྨད་དུ་བྱུང་བའོ། །ཇི་སྐད་དུ། བསོད་ནམས་ནང་ནས་ཚོགས་འཁོར་མཆོག །ཚེ་འདིའི་བསམ་པ་ཀུན་འགྲུབ་ཅིང་། །བགེགས་དང་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །ཕྱི་མ་རིག་འཛིན་རྒྱལ་བའི་ཞིང་། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང་། དེ་བཞིན་བླ་མ་མཉེས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། རྒྱུད་གསང་བ་སྙིང་པོ་ལས། བླ་མ་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །དབང་བྱས་ལོངས་སྤྱོད་དངོས་མཆོད་ན། །དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་མཆོད་པ་ཡིན། །ཉེ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྨྲོས་ཅི་དགོས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་འདག་པ་དང་། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་བཞིན་དང་པོ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཚན་གཟུང་བ། གཉིས་པ་སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པ། གསུམ་པ་རྟེན་གསུམ་ལ་ཕྱག་མཆོད་སྐོར་བ་བྱེད་པ། བཞི་བ་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་ཀློག་པ། ལྔ་བ་གཟུངས་སྔགས་བཟླ་བ། དྲུག་པ་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པ། དེའང་སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་གང་བཀླག་ཀྱང་ཕན་ཡོན་ཆེ་མོད། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ལ་ཆེད་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་མདོ་དང་། ཐར་བ་ཆེན་པོའི་མདོ། དྲི་མེད་བཤགས་རྒྱུད་སོགས་ཟབ་ཅིང་དེ་དག་གི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཚད་ནི་རང་གཞུང་ན་གསལ་བར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བདག་གིས་ཀྱང་སྔོན་ཤྲཱི་སེང་ཧའི་བཤད་གྲྭ་ཐོག་མར་ཚུགས་དུས་ཞབས་རིམ་དུ་རང་ཉིད་ཚོགས་ཞུགས་དང་དབུ་མཛད་བྱས་ཏེ་ཤེར་ཕྱིན་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་རྩ་བ་བཟླས་གྲངས་བསགས་ཚུལ་དེ་རིང་འདིར་བཞུགས་མཁན་སྤྲུལ་རྒན་རིམ་པ་དག་གིས་མཁྱེན། གཟུངས་སྔགས་བཟླ་བ་ནི། འདིར་ཁྱད་པར་སྡིག་བཤགས་སུ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་བསྒོམ་བཟླས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིག་བརྒྱ་བཟླ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ས་ཏྭའམ་ཡིག་དྲུག་བཟླ་བ། ལྷག་པར་མི་འཁྲུགས་པའི་གཟུངས་བཟླས་ན་སྡིག་པ་འདག་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ། དེ་དག་ལན་བདུན་ནམ་ཉེར་གཅིག་བརྗོད་ན་སྡིག་པ་འདག་ཚུལ་ན་རག་དོང་སྤྲུགས་སོགས་སུ་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།།
སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པ།
ཇི་སྐད་དུ་ཐར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱས་པའི་མདོ་ལས། གང་ཞིག་འགྱོད་ཚངས་བྱེད་འདོད་ན། །དྲང་པོར་འདུག་ལ་ཡང་དག་ལྟོས། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་ལྟོས། །ཡང་དག་མཐོང་ན་རྣམ་པར་གྲོལ། །འདི་ནི་འགྱོད་ཚང་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འགྱོད་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་ལྟུང་དག་ཅིང་ཚངས་པའམ་གཙང་མར་འགྱུར་བ་ནི། ལོ་སྔོན་མར་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་འཆད་སྐབས་སུ། སྟོང་གསལ་མཐའ་དབུས་བྲལ་བ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །འཛིན་མེད་འོད་གསལ་རིག་སྟོང་རྗེན་པའི་གཤིས། །ཡེ་ཤེས་གཅིག་གི་ངོ་བོར་རོ་གཅིག་པ། །མ་བཅོས་མཉམ་པ་ཆེན་པོའི་ཀློང་དུ་ཨ། །ཞེས་པའི་ཚིག་བཞི་འདི་འགྲེལ་དུས་སུ་ཡང་ཡང་སྨྲས་པ་བཞིན་ཡིན་མོད། །འུ་བུ་ཅག་གིས་ནམ་རྒྱུན་འདི་ལྟར་ཆོས་འཆད་ཉན་བྱེད་པ་ལའང་རྟག་འཛིན་བྱ་མི་རིགས་ཤིང་། གལ་ཏེ་དད་དམ་འགྱུར་མེད་མ་ཡིན་ན་ལོ་རེ་བཞིན་ཆོས་གྲལ་འདིར་ཞུགས་ཀྱང་མི་སྲིད་ལ། ཁྱེད་སློབ་ཚོགས་དགེ་བསྙེན་ཕོ་མོ་ཁྲི་ཕྲག་གི་གྲངས་ལོངས་པ་ཐམས་ཅད་མི་གཅིག་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་བཤད་དཀའ་མོད། སྔགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ལ་འགལ་ཉམས་འདས་རལ་ཆེན་པོ་མ་སོང་བར། དོན་མཐུན་ཆོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་སྨིན་ཁྲིད་ལྟར་བཤད་པ་ཡིན་པས་ན། ཁྱེད་ཅག་མི་སྐྱ་ཕོ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྒོམ་པར་བྱོས། ཁྱེད་ཅག་ལ་སངས་རྒྱས་མི་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འདྲ་ཡོད་པ་མིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་སྒོམ་མི་རྒྱག་པ་ཡིན། སྒོམ་ཡོད་ཚད་དེ་འདྲའི་ཁ་ནས་གླེང་མི་ཕོད་པ་ཞིག་ཀྱང་མིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་མུ་སྟེགས་པས་ཀྱང་སྒོམ་རྒྱག་ལ། ནང་བའི་ཐེག་པ་ཆུང་ངུ་ཡན་ཆད་ནས་གསང་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པའི་བར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དང་པོ་འཆད་ཉན་དང་། མཐར་ཉན་བསམ་བྱས་ཚད་བསྒོམ་པ་ལ་གཏུག་ཡོད་ཅེས་ད་ལོའང་བཤད་ཟིན། དེ་མིན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་ལུས་ལེན་པར་ཡང་རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་བསྒོམས་ནས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་འགྲུབ་དགོས་ཤིང་། དབང་རབ་རྟོགས་གྲོལ་དུས་མཉམ་གྱི་བདག་པོ་རེ་མིན་ན་ཕལ་ཆེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་མི་བརྒྱུད་པར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ཐོད་རྒལ་གྱིས་མཆོང་བགྲོད་བྱེད་ནུས་པ་དཀའོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་གནས་པའི་ཐབས་དགུ་ལ་སོགས་པ་མ་བསྟེན་པར་འདོད་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཙམ་ཡང་འབྱུང་དཀའ་བར་བསམས་ནས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་འདུག་སྟངས་དང་དེ་ནས་སེམས་ཀྱི་བཞག་ཐབས་བསླབ་པ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ཉིན་སྔོན་མ་གཉིས་ལ་དེ་ལྟར་སྦྱངས་ཤིང་། སྤྱིར་ཚིག་བཤད་པའི་སྙིང་པོ་དོན་ལ་སྦྱོར་དགོས་པས་ན། བརྗོད་བྱའི་དོན་གསེར་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་དེ་མུན་ནག་གི་ཀློང་ནས་འཚོལ་དུས། རྗོད་བྱེད་ཚིག་སྒྲོན་མེའི་འོད་ལྟ་བུ་ལ་བསྟེན་དགོས་པ་ཇི་བཞིན། དོན་གྱི་སྟོང་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་དང་པོ་བྱེད་པ་ཚིག་གི་སྟོང་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་སྤྱི་མཐོང་ན། དེ་ཉིད་གོམས་པ་བརྒྱུད་དེ་སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་གསལ་སྟོང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་མཚན་ཉམས་སུ་མྱོང་། དེ་ཚེ་སྒྲ་ཚིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་མ་ཡིན་པར་དོན་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ།།
བདེན་བཞི་ལྟར་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ།
ཚུལ་འདི་བདེན་བཞི་ལྟར་བརྗོད་ན། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གཉིས་ཆར་ཡིན་ཞིང་། ང་དང་བདག་ཅེས་པའི་གདགས་གཞི་ནི་བཏགས་ཡོད་མིང་རྐྱང་ཙམ་ལས་དོན་ལ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་མཐོང་ནས་དེར་གོམས་ན་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང། ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ། ལུས་ནི་མི་གཙང་བ་དང་ངོ་བོ་མེད་པ། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ། དཔེར་ན། སྒྱུ་མ་གཟུགས་བརྙན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་དོན་ཡིད་ལ་ཡང་ཡང་གོམས་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། བདག་མེད་རྣམ་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ལམ་བདེན་ཡིན་ལ། དེས་ཕུང་བོ་ལ་བདག་གཉིས་སུ་མི་ཞེན་པར་མ་ཟད་ཞེན་ཅིང་ཆགས་པའི་ཉོན་མོངས་སྤོང་ལ། དེ་སྤངས་པས་དེས་ཀུན་ནས་བསླངས་བའི་ལས་མི་བྱེད་པས་འགོག་པར་ཞུགས། དེ་ལ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཟིན་ན་ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ།།
སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གི་ངོ་བོར་ཡེ་ནས་གནས་ཚུལ།
དེའང་དབྱིངས་ནང་གསལ་སྐྱེ་མེད་མཐའ་དབུས་དང་བྲལ་བ་ཆོས་སྐུའི་དགོངས་པ་དང་། མདངས་ནང་གསལ་གསལ་སྟོང་འགག་པ་མེད་པ་འཛིན་མེད་ཀྱི་འོད་གསལ་ལོངས་སྐུའི་དགོངས་པ། དེ་ལས་གདངས་ཕྱི་གསལ་རིག་སྟོང་རྗེན་པའི་སྣང་བ་ཅིར་ཡང་འཆར་ཞིང་ཅི་ཡང་སྣང་བ་ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་སྤྲུལ་སྐུའི་དགོངས་པ། དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གི་ངོ་བོར་ཡེ་གནས་སུ་ཡོད་པ་ལམ་དུས་སུ་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་འབྲས་དུས་སུ་མངོན་གྱུར་བྱུང་བ་ལ། གཞི་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དང་ལམ་དག་པ་མངོན་གྱུར་གྱི་སངས་རྒྱས་དང་འབྲས་བུ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །འདིའི་གོ་རིམ་ནི་མ་དག་མ་དག་དག་པ་ཤིན་ཏུ་དག་པ་གསུམ་ཡིན། དེ་ལྟར་བཤད་ན་མི་སྐྱ་ཕོ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་གོ་ཐུབ་མིན་མི་ཤེས་མོད། བག་ཆགས་ཙམ་རེ་བཞག་ནའང་རྒྱུད་ལ་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་འབྱུང་བས་མ་འོངས་པར་འབྲས་བུ་འབྱིན་ནོ། །འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱེད་པོ་ནི་སེམས་ཡིན་ལ། སེམས་ནི་སྟོང་ཉིད་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ཅན་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེའང་ཕར་ལ་བསྐོར་ན་སེམས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། ཚུར་ལ་བསྐོར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་སེམས་ཡིན། སེམས་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་གཞན་མ་ཡིན་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ལས་ཀྱང་སེམས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བཞི་སྦྱོར་གྱི་ངེས་ཤེས་ཡིན་ལ། ངེས་ཤེས་དེ་བློ་གཞན་གྱིས་མི་འཕྲོག་པ་ཞིག་སྐྱེས་ན་སྟོང་དང་རྟེན་འབྱུང་འགག་པ་མེད་པ་སྟོང་བས་སྣང་བ་ལ་མ་གོས་ཤིང་སྣང་བས་སྟོང་བ་ལ་མ་བསྒྲིབས་པར་སྟོང་རྟེན་འབྱུང་དབྱེར་མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཤར་བ་ཡིན། དེ་ཚེ་དྲང་པོར་བསྡད་དེ་ཡང་དག་ལ་བལྟས་ན་བལྟ་བྱ་དང་ལྟ་བྱེད་མཐོང་ཡུལ་དང་མཐོང་མཁན་གཉིས་སུ་མེད་པ། ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་ཏུ་མཐོང་བས། ཡང་དག་གཉིས་མེད་མཉམ་པའི་དོན་ཅན་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་རོ་གཅིག་པ། དེ་ལྟར་ཡང་སྟོང་ཉིད་མེད་པ་བྱང་ཆད་ཀྱི་མཐའ་ལ་མ་ལྷུང་ཞིང་། གཉིས་ཆོས་ཀྱི་འཁྲུལ་བ་སངས་ནས་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ལ་དབྱེ་སྒོ་དྲུག་ཡོད་པ་ལས་མཆོག་གྱུར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན། དེའི་ཡོན་ཏན་ནི་གོང་དུ་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་འཆད་སྐབས་སྨྲོས་པ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་ཚུལ་བཟུང་བའམ། མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་སྒྲ་སྐད་ལྟར། སྟོང་ཉིད་ཐུན་གཅིག་བསྒོམ་པའི་ཕན་ཡོན་བསྐལ་བར་ཡང་བརྗོད་མི་ནུས་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྤྲོལ་བྲལ་གྱི་དོན་ནི་སྤྲོས་པའི་ཚིག་གིས་མཚོན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱིར་ལམ་ལ་ཞུགས་ནས་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ན། འདི་ནི་འབྲས་བུ་དངོས་ལ་ཞུགས་ནས་དེ་ཉིད་ལམ་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ཚོགས་གཉིས་སྟབས་གཅིག་ཏུ་རྫོགས་ཏེ་སྒྲིབ་གཉིས་དྲུངས་ནས་དབྱུང་ཞིང་སྐུ་གཉིས་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་སྡིག་སྒྲིབ་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །འདིར་ངག་འདོན་ལ་སྦྱར་ཏེ་རྡོར་སེམས་བསྒོམ་བཟླས་ཀྱི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཉམས་ལེན་དང་བསྟུན་ན་གཙོ་བོ་བདུད་རྩི་འབེབས་སྦྱོང་གི་དམིགས་རྣམ་གསལ་དགོས། དེ་བཞིན་བདག་དོན་ཆོས་སྐུའི་བཟླས་པ་དང་། གཞན་དོན་གཟུགས་སྐུའི་བཟླས་པའི་སྐབས་སུ་སྟོང་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་ཟུང་འཇུག་བསྒོམ་ཞིང་མཐར་དམིགས་མེད་འཛིན་རྟོག་བྲལ་བའི་ངང་ལ་མཉམ་པར་བཞག དེའང་བློས་བྱས་བདེན་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པས་སྟོང་བའི་ཆ་ནས་ཡོད་པར་མ་བཟུང་། བདེན་སྟོང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བརྗོད་མེད་རྟེན་འབྲེལ་གསལ་བའི་ཆ་ནས་མེད་པར་མ་བཟུང་བ། ཕྱོགས་རིས་ཞེན་འཛིན་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ཤེར་ཕྱིན་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ལྟ་བ་སྐྱོང་དགོས། དེའང་གོ་བ་མྱོང་ཐོག་དང་། མྱོང་བ་དོན་ཐོག་ཏུ་ཁེལ་བ་ལ། ཡིན་ལུགས་བསམ་མནོ་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་རང་གིས་ཐག་ཆོད་པ་མ་བྱུང་བར་དུ། དམ་པའི་ལུང་དང་། བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གདམས་ངག་ལ་མི་འབྲལ་བ་ནི་དོན་གྱི་མདོ་འགག་ཡིན་ནོ།།
མཇུག་མཐའི་ཞལ་གདམས།
དེ་རིང་ཆོས་མཚམས་འདིར་བཞག་སྟེ། སང་ཉིན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གི་ཡན་ལག་ནས་གྲོགས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་། རྐྱེན་སྨོན་ལམ་དག་པས་མཚམས་སྦྱར་བ་གཉིས་གྲུབ་པར་བྱས་ཚེ་ཐེངས་འདིའི་ཡང་གྱེས་ཕྱག་འབུལ་བ་ལ་ཉེ། འདི་ནས་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་གྱི་ལུང་ཞིག་འདོན་དགོས་པར་བསམ། ཚོགས་གྲལ་འདིར་སྔོན་འགྲོ་འབུམ་ལྔ་བསགས་ཟིན་པའི་དགེ་བསྙེན་མང་ཞིང་། གསོག་བཞིན་པ་དང་གསོག་པར་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ཡང་མང་པོ་ཡོད་སྲིད་པས་དེ་དག་གི་དགོས་མཁོར་དམིགས་པ་ཡིན། སྤྱིར་ལོ་ན་རྒན་གཞོན་ཚང་མས་ཡི་གེ་སྦྱོང་བ་གལ་ཆེ་སྟེ། ཡིག་ངོ་ཐོགས་རྡུག་མེད་པ་ཞིག་ཤེས་ན་དཔེ་ཆ་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་གོ་དོན་ཚགས་སུ་ཆུད་པས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལའང་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་བོད་རང་གི་ཡི་གེའི་ཡིག་རྨོངས་སེལ་བ་འདི་དོན་ཆེ། འཛམ་བུ་གླིང་འདིར་ཡིག་རིགས་མང་པོ་ཞིག་རིམ་གྱིས་ཉམས་བཞིན་ཡོད་ལ་དེ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་བརྒྱུད་འཛིན་མ་ནུས་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ཞིང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བཤད་ན་ཡིག་རིགས་མ་ཟད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉམས་པའང་སྲིད་པས་སྐད་ཡིག་ཉམས་པར་ཧ་ལས་དགོས་དོན་ཆེར་མེད་ནའང་། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདིའི་སྟེང་དུ་ནི་འཛམ་གླིང་རིག་གནས་བང་མཛོད་ཁྲོད་ཀྱི་ནོར་བུའི་རྒྱན་གཅིག་ནང་པའི་བསྟན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཆ་ཚང་བཞུགས་པས། སྐད་ཡིག་གཞན་གྱིས་དེའི་ཚབ་བྱེད་མི་ནུས་ལ། མ་འོངས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱིས་ནང་སེམས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་འཚོལ་བ་དམིགས་འདུན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་དུས་ལ་སླེབས་ཚེ། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་སྨན་ནི་འདི་ཉིད་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་གཞན་གང་གིས་ཀྱང་བྱ་མི་ནུས་པས། དེ་ཉིད་རྒྱུད་ལྡན་ནི་བོད་མི་ཡིན་ན་བོད་གདོང་དམར་གྱི་ངོ་བོ་ཤེས་རིག་དང་བཅས་པ་བརླག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཅི་ནས་ཀྱང་གལ་ཆེ། དེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་དོན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། མཁས་པའི་ནོར་ནི་འཛམ་གླིང་ནོར་གྱི་མཆོག་གྱུར་ཡིན་པས་བདག་གིས་ནམ་རྒྱུན་བཤད་པ་བཞིན་ལོ་ཉུང་ཉི་ཤུའི་ན་ཚོད་ཅན་དག་གིས་རྒྱུ་ནོར་དང་རྒྱན་ཆའི་ཐད་ནས་ཡར་ལ་མ་བལྟ་མར་ལ་ལྟོས། ཆོག་ཤེས་མེད་ན་ནོར་གྱིས་ཕོངས་བར་བྱེད་ལ་རྫོད་པར་ཡང་བྱེད། ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་གྱི་ཐད་ནས་མར་ལ་མ་བལྟ་ཡར་ལ་ལྟོས། ཡོན་ཏན་ལ་ངོམས་པ་དང་ཚིམ་པ་མེད་པར་སྦྱོངས། ཚེ་འདི་ཕྱིའི་རང་གཞན་གཉིས་དོན་འགྲུབ་པའི་བློ་སྒོ་ནི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་ནང་ཤེས་རིག་གི་སྟེང་ནས་འབྱེད་པ་ཡིན། ཚེ་ཕྱི་མར་ཡང་བཅོལ་བའི་ནོར་བཞིན་ལེན་ཆོག་གོ །དེ་ལས་གཞན་དོན་མེད་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་བ་རང་བཞིན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྟོན་མོ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཚུལ་ལྟ་བུ། སྲོག་གཅོད་ཀྱིས་འབག་ནས་གཉེན་སྟོན་བྱེད་ཚུལ་དེའང་མི་རིགས་ཏེ། ད་ལོ་དེ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་སང་ཕོད་དེའི་ཉེར་ལེན་གྱིས་ཆུང་སྲི་ངན་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་ཉེན་ཆེ། དེ་མིན་ཡང་སྐྱིད་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཚང་ཞིང་སྡུག་རྗེས་སུ་ཡོང་བར་སླ། དེ་བས་དགེ་ཚུལ་སློང་གི་དགེ་འདུན་བཞི་གྲྭའམ་བརྒྱད་གྲྭ་གདན་དྲངས་ཏེ་མཎྜལ་བཞི་ཆོག་དང་མར་མེ་ཁྲི་མཆོད་འགའ་རེ་ཕུལ་དང་དེ་ལས་ལྷག་པའི་འཕྲལ་ཡུན་གཉིས་ལ་དགེ་ཞིང་བཀྲ་ཤིས་པ་ཞིག་མེད། དེ་མིན་གཞན་ཚོགས་འཁོར་ཚད་ལྡན་རེ་སྐོར་དང་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཅི་དགོས། དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་འཕྲོས་གཏམ་དུ་སྨྲས་པའོ། །མཚམས་འདིར་ཐོག་མར་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་གྱི་ལུང་འདོན་པར་བྱ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙིང་གི་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་ཁྲིགས་སུ་བསྡེབས་པ་རྣམ་མཁྱེན་ལམ་བཟང་བཞུགས་སོ། །ཞེས་པ་སོགས་ལྗགས་ལུང་གནང་ངོ་།།