སྐུ་གསུམ་ལམ་ཁྱེར་དང་སྐུ་གསུམ་གནས་ལུགས།
སྐུ་གསུམ་ལམ་ཁྱེར་དང་སྐུ་གསུམ་གནས་ལུགས་བཞུགས།། །།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཀཱ་ཡ་ཏྲ་ཡ་དྷ་ན་ཀྲ་ནཱ་མ། བོད་སྐད་དུ། སྐུ་གསུམ་རང་བཞིན་ལམ་ཁྱེར་ཞེས་བྱ་བ། དཔལ་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྒྱལ་བ་ལོངས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་གྱིས། །སྐྱེ་མེད་རང་སྒྲ་འདི་སྐད་ཐོས། །སྐུ་གསུམ་རང་ཤར་ཨེ་མ་ཧོ། །འཇིག་རྟེན་བྱ་བ་ཀུན་སྤངས་ནས། །རབ་ཏུ་དབེན་པའི་གནས་མཆོག་ཏུ། །དབྱར་རྒུན་སྟོན་དཔྱིད་རིམ་ཤེས་པས། །སྟན་ལ་བསམ་
གཏན་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅའ། །རང་ལུས་སྣ་སྟོང་ལྷ་སྐུ་ཡི། །སྤྱི་བོ་སྙིང་ག་བླ་མ་གསལ། །གསོལ་བ་བཏབ་ལ་མཆོད་པ་དབུལ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤོངས་སྤངས་ནས། །མཚན་ཉིད་ལྡན་པའི་ཐང་སྐུ་ལ། །གླང་པོ་ཆེའི་ལྟ་སྟངས་ཀྱིས། །སྐད་ཅིག་མ་ཡེངས་བལྟ་བར་བྱ། །ཡེངས་ན་ཛོ་ཀིའི་ལམ་ཉམས་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་ཤེལ་སྒོང་དག་པ་ལ། །ཉི་མའི་འོད་འཕོག་འཇའ་ཚོན་བཞིན། །ལྷ་སྐུ་
གསལ་སྟོང་རང་བཞིན་མེད། །ཟུང་འཇུག་མཐའ་བྲལ་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཐང་སྐུ་མཁའ་ཟེར་ལ། །དུབ་པ་གསལ་ཞིང་ལྟ་བར་བྱ། །ཟླ་གསུམ་གོམས་ཤིང་བརྟན་པར་བྱ། །ཉིན་མཚན་ལྷ་སྐུ་རང་ཤར་འབྱུང་། །དེ་ནི་སྐུ་གསུམ་དབྱེར་མེད་དོ། །དེ་བརྟན་ནས་ནི་རང་ཉིད་དང་། །ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སེམས། །གསལ་སྟོང་བདེ་ཆེན་ལྷ་ཡི་སྐུ། །དབྱེར་མེད་སྐུ་གསུམ་རང་ཉིད་ལ། །སྤྱོད་ལམ་རྣམ་བཞིར་མ་ཡེངས་འབད། །བསྐྱེད་རྫོགས་ཟུང་འཇུག་མཐའ་བྲལ་ལས། །བཟླས་བརྗོད་སྐྱེ་མེད་རང་སྒྲར་ལྟོས། །ཟླ་དྲུག་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་ཡི། །སྐུ་གསུམ་འགྲུབ་འགྱུར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །དེ་དོན་བླ་མ་མཆོག་ལ་དྲིས། །སྐུ་གསུམ་ལོ་ཟླ་བར་དོར་འགྲུབ། །རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་ཡང་དག་བཀའ། །ཆིག་རྒྱུད་རྡོ་རྗེའི་རྒྱས་གདབ་སོ། །སྐུ་གསུམ་
ལམ་ཁྱེར་ཞེས་བྱ་བ་རྫོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་ལ་གསེར་སྲང་ལྔ་བརྒྱ་ཕུལ་ནས་ཞུས་ཏེ། བདག་ཁྱུང་པོ་རྣལ་འབྱོར་པས་ཟླ་བ་གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱས་པའོ། །ཨྀིྠ། །བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལ་སྐུ་གསུམ་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞི་སྐུ་གསུམ་རང་གནས་ལམ་སྐུ་གསུམ་ལམ་ཁྱེར། འབྲས་བུ་སྐུ་གསུམ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། དང་པོ་ནི། སེམས་ཆོས་ཉིད་སྐྱེ་མེད་སྟོང་ཉིད་ལས། །འགག་མེད་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཞིང་སྣང་བའོ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཉིད་འོད་གསལ་བདེ་ཆེན་ཟུང་འཇུག་སྐུ་གསུམ་གདོད་མ་ནས་གནས་པ་ནི། གཞི་སྐུ་གསུམ་རང་གནས་སོ། །གཉིས་པ་ལམ་ཁྱེར་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟབ་དོན་དུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་
བསྐྱིད་སྔོན་དུ་སོང་པས། ས་བོན་ནམ། སྐད་ཅིག་གིས་རང་ཉིད་ལྷར་གསལ་སྟོང་བདེ་ཆེན་གྱི་རང་བཞིན་ལ་མ་ཡེངས་པར་བལྟའོ། །དེ་ལ་གོམས་པ་དང་། སྟོང་གསལ་བདེ་ཆེན་ཟུང་འཇུག་གི་ལྷ་སྐུ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཉིན་མཚན་དུ་རང་ཤར་དུ་འབྱུང་ངོ། །དེ་ནི་རྒྱལ་བ་ལོངས་སྐུ་གསུམ་ལྡན་དངོས་སོ། །དེ་ལྟར་ལྷ་སྐུ་གསལ་སྟོང་བདེ་ཆེན་བསྐྱེད་རྫོགས་ཟུང་འཇུག་དེ་ཉིད་གང་དུ་ཡང་མི་དམིགས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལ་གཟུགས་སྣང་སྟོང་། བཟླས་བརྗོད་གྲགས་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རང་སྒྲར་བལྟས་ལ་བཟླས་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་དུ་ཡུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཡང་། སྣང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་ལྷ་སྐུ་སྣང་སྟོང་དབྱེར་མེད་བདེ་ཆེན་འོད་གསལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་བལྟས་པས། སྔགས་དང་བཟླས་པ་གོང་བཞིན་བྱའོ། །དེ་ནི་རབ་
ཟླ་བ་གསུམ། འབྲིང་ཚེ་གཅིག །ཐ་མ་བར་དོ་ལ་སངས་མི་རྒྱ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། དགོངས་པ་ཀུན་ཏུ་གྲོལ་བའི་བཤད་རྒྱུད་ལས། གསལ་སྟོང་བདེ་ཆེན་ལྷ་སྐུ་ལ། །སྐུ་གསུམ་ལམ་ཁྱེར་བཟླས་བརྗོད་བྱ། །ཟླ་གསུམ་ཚེ་གཅིག་བར་མ་དོར། །རྒྱལ་བ་ལོངས་སྐུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་སྔོན་དུ་སོང་བས། མངོན་བྱང་ལྔའམ། ཆོ་ག་གསུམ་མམ། ས་བོན་ནམ། སྐད་ཅིག་གིས་རང་ཉིད་ལྷ་གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་བདེ་ཆེན་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན། །སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་དེ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པ་དང་། དབྱེར་མེད་བདེ་ཆེན་གྱི་ལྷ་སྐུ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ངོས་བཟུང་གི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། རྐྱེན་གཞན་གྱིས་མི་འཕྲོག་པ། ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་རང་ཤར་དུ་འབྱུང་ངོ། །དེ་ཡང་ལྷ་སྐུ་གསལ་བའི་ངོ་བོ་
དེ་སྣང་བ། དེ་སྟོང་པས་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་སྟོང་པ་སྐྱེ་མེད་ལས་འགག་མེད་དུ་ལྷ་སྐུར་གསལ་བས་ན། སྟོང་གསལ་ཟུང་འཇུག་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་གསལ་སྟོང་དང་། སྟོང་གསལ་ཟུང་འཇུག་བདེ་བར་ཤར་ན་ཟག་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡང་ན་ལྷ་སྐུ་དེ་སྣང་ཙམ་ཉིད་ན་སྟོང་། སྟོང་ཙམ་ཉིད་ན་སྣང་བས། སྣང་སྟོང་གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔར་ཤར་བའོ། །དེ་ཡང་གསལ་བྱེད་དམ། འཆར་བྱེད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པས་རང་ཤར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྷ་སྐུ་གསལ་བས་སྤྲུལ་སྐུ། ངོ་བོ་སྟོང་པས་ཆོས་སྐུ། རང་བཞིན་མེད་པས་ལོངས་སྐུ། དབྱེར་མི་ཕྱེད་པས་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེས་ན་ལྷ་སྐུ་གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་བདེ་ཆེན་བསྐྱེད་རྫོགས་ཟུང་འཇུག།
དེ་ཉིད་གང་དུ་ཡང་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེའི་ངང་ལས་སྔགས་སྣང་སྟོང་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུ། བཟླས་བརྗོད་གྲགས་སྟོང་བྲག་ཆ་ལྟ་བུ་ལ། དོན་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་རང་སྒྲ་འགག་མེད་དུ་ཤར་བར་ལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྔགས་སུ་སྣང་བ་བདེ་བས་ལོངས་སྐུ། སྣང་དུས་ན་སྟོང་པས་ཆོས་སྐུ། བྲག་ཆ་ལྟར་གསལ་བས་སྤྲུལ་སྐུ། བདེ་སྟོང་གསལ་གསུམ་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་སྟོང་པ་སྐྱེ་མེད་ལས། འགག་མེད་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཕྱིར་ཤར་ཅིང་། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལྷ་སྐུ་གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བདེ་ཆེན་གྱི་རང་བཞིན། སྐུ་གསུམ་ལམ་དུ་འཁྱེར་བར་བྱའོ། །དེར་གྲགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྔགས་སྣང་སྟོང་། སྒྲ་གྲགས་སྟོང་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་རང་སྒྲ་སྐུ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེས་རབ་ཟླ་
བ་གསུམ། འབྲིང་ཟླ་བ་དྲུག །ཐ་མས་ཡང་ཚེ་གཅིག་གམ། བར་དོའོ། །ཐ་མའི་ཐ་མ་སྐྱེ་བ་གཉིས་གསུམ་ནས། སངས་མི་རྒྱ་མི་སྲིད་དོ། །ཡེ་ཤེས་དགོངས་པ་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུད་ལས། བདེ་སྟོང་གསལ་བའི་ཏིང་འཛིན་ནི། སྐུ་གསུམ་ལམ་ཁྱེར་ཉིད་དུ་བཤད། སྐྱེ་བ་འདིའམ་བར་མ་དོར། རྒྱུད་མ་ཐག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་འབྲས་བུ་སྐུ་གསུམ་ནི། །ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ། ལོངས་སྐུའི་རྣམ་པ། སྤྲུལ་སྐུའི་གང་འདུལ། དབྱེར་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་རང་ཤར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་མཁའ་འགྲོ་མའི་སྲོག་སྙིང་ལགས་སོ། །བདག་ཁྱུང་པོ་རྣལ་འབྱོར་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཌཱ་ཀི་མ་ལ་ཞུས། ཟླ་བ་གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱས་སོ། །མདོར་ན་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ལྷ་སྐུ་སྣང་སྟོང་དབྱེར་
མེད། སྒྲ་སྣ་ཚོགས་སུ་གྲགས་པ་ཐམས་ཅད་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད། དྲན་སྣང་དབྱེར་མེད་རང་སྒྲ། དྲན་རིག་དྲན་རྟོག་ཐམས་ཅད་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ། སྐྱེ་མེད་ཆོས་སྐུར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱིས་སངས་མི་རྒྱ་མི་སྲིད་དོ། །མངྒ་ལཾ། །༅། གསང་སྒྲུབ་ལྟེ་བ་སྤྲུལ་འཁོར་གྱི་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་བཞུགས་སོ། །ཁྱབ་བདག་བདེ་ཆེན་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ནུས་པ་མཆོག་འགྱུར་རྗེ་བཙུན་བིར་ཝ་པ། །ཟག་མེད་བདེ་སྟེར་མཁའ་འགྲོ་སུ་ཀ་མ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་མཁས་གྲུབ་ཁྱུང་པོའི་ཞབས། །གསོལ་བ༴ དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་རིན་ཆེན་རྨོག་ལྕོག་པ། །གསོལ་བ༴ ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་གྲུབ་ཐོབ་སྐྱེར་སྒང་པ། །གསོལ་བ༴ གནས་ལུགས་དོན་རྟོགས་སངས་རྒྱས་
གཉན་སྟོན་པ། །གསོལ་བ༴ སྐྱེ་དགུའི་འདྲེན་མཆོག་ཆོས་རྗེ་སྟོན་པའི་ཞབས། །གསོལ་བ༴ རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན་མཁས་གྲུབ་ཤངས་སྟོན་པ། །གསོལ་བ༴ སྔགས་འཆང་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་བདག་མཁས་བཙུན་པ། །གསོལ་བ༴ རྒྱལ་བའི་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྗེ་བྱམས་པ་དཔལ། །གསོལ་བ༴ བདེ་གཤེགས་ཀུན་དངོས་ཆོས་རྗེ་འཇག་པའི་ཞབས། །བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་འཛིན་མཁས་གྲུབ་ཡེ་རྡོར་ཞབས། །གསོལ་བ༴ རང་ལུས་དབྱེར་མེད་ཡི་དམ་རྣལ་འབྱོར་མ། །གསོལ་བ༴ བར་ཆད་ཀུན་སེལ་ཆོས་སྐྱོང་ཕྱག་དྲུག་པ། །གསོལ་བ༴ བདེ་གཤེགས་སྤྱན་སྔར་གནས་གསུམ་མཁའ་འགྲོ་ཡི། །ཐུགས་དམ་བཅས་ཤིང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་སྩོལ་བར། །དམ་བཅས་བཞིན་དུ་རྟགས་བསྲུངས་དངོས་གྲུབ་ནི། །རྣམ་གསུམ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འགྲུབ་པར་ཤོག །དེ་
ཉིད་མ་ཐོབ་བར་དུ་ཡང་། །མཁའ་སྤྱོད་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་སོགས། །རིགས་གསུམ་སྐྱེ་དང་དམ་ཚིག་ཅན། །སྐྱེ་ཞིང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་ཤོག །མྱུར་དུ་བསྐྱེད་རིམས་བརྟན་པ་དང་། །སྔགས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས། །ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་འགྲུབ་པར་ནི། །སྐྱེ་ཞིང་༴ རྫོགས་པའི་རིམ་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས། །རླུང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་དང་། །བདེ་ཆེན་སྐུ་དང་ལྡན་པར་ནི། །སྐྱེ་ཞིང་༴ སྟོང་པ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། །སྤྱན་ལྔ་མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་ཞིང་། །འགྲོ་དོན་རྩོལ་མེད་འགྲུབ་པར་ནི། །སྐྱེ་ཞིང་༴ ཕྱི་ནང་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་འདུ་བ་དང་། །བསམ་པའི་དོན་རྣམས་འགྲུབ་པར་ནི། །དེར་ནི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །དགའ་ཞིང་སྤྲོ་བའི་ངང་ཉིད་ནས། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་དྲུང་དུ། །ལྷག་པའི་ལྷ་ཡིས་
འཁྲིད་གྱུར་ཅིག །ས་དེར་བླ་མའི་བཀའ་དྲིན་གྱིས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་སྤངས་ཤིང་། །ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱིས་རབ་བརྒྱན་ཏེ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་བྱེད་ཤོག །ཆོས་དབྱིངས་གདོད་ནས་དག་པ་དང་། །རིམ་གཉིས་ཟུང་དུ་ཚུད་པ་དང་། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་འགྲུབ་པར་ཤོག །ཨྀིྠ། །