ཆོས་ཕུང་སོགས་བཤད་པ།

འདིར་ཆོས་ཕུང་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཏན་ལ་དབབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་རང་བཞིན་དང་། ཚད་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། མདོ་སྡེ་པ་བརྡའི་དབང་གིས་དོན་ལ་མཚམས་བཅད་པའི་སྒྲ་རང་མཚན་ནམ། ཁ་ཅིག་ཆོས་གྲགས། སྒྲ་སྤྱིའི་ཕྲེང་བ་ལ་འདོད་ལ། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་མིང་ཚིག་གི་ཚོགས་ལ་འདོད་དེ། ངག་མིང་ལ་འཇུག་མིང་མཚན་མ་དེ་ལས་དོན་རྟོགས་ཞེས་མིང་དོན་བརྗོད་བྱེད་དུ་འདོད་དེ། མཛོད་ལས། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་དག ། གང་རྣམས་ཐུབ་པས་གསུངས་དེ་དག །ཚིག་གམ་མིང་ཡིན་དེ་དག་ཀྱང་། །གཟུགས་དང་འདུ་བྱེད་དག་ཏུ་འདུས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྣམ་རིག་པ་དག །ཉན་པ་པོའི་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྒྲར་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་ཏུ་འདོད་ལ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཁ་ཅིག་ཤཱ་རིའི་བུའི་བསྟན་བཅོས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་དང་མཉམ་ལ། དེ་ལ་ཡང་། ཤློ་ཀ་དྲུག་སྟོང་ཡོད་ཅེས་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཕུང་པོ་དང་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱི་སྣ་རེ་རེ་རྫོགས་པར་སྟོན་པའི་གཏམ་གྱི་ཚོགས་ལ་འདོད་ལ། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གདུལ་བྱའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་རེ་རེའི་གཉེན་པོ་རྫོགས་པར་སྟོན་པའི་གཏམ་གྱི་རྒྱུད་རེ་རེ་ཆོས་ཕུང་གི་ཚད་ཡིན་པར་བཞེད་ལ། དེ་ཡང་གདུལ་བྱ་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་ཚད་ངེས་པ་མེད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། མཛོད་ལས། ཁ་ཅིག་བསྟན་བཅོས་ཚད་ཅེས་ཟེར། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གཏམ་དེ་ཡིན། །སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེར་པོར་ནི། །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐུན་པར་གསུངས། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་རྒྱལ་སྲས།ཏུ་ཤོ་ལོ་ཀ་སྟོང་ཞེས་དང་། ལ་ལར་རབ་ཏུ་སྒྲོན་གསལ།གླང་པོ་ཆེ་རབ་བརྟན་གྱིས་ཐེག་པའི་སྣག་ཚས་ཆོས་ཕུང་གཅིག་འབྲིར་ནུས་ཞེས་སོགས་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་རྣམས། ཆོས་འཁོར་གྱི་ངོ་བོ་མཐོང་ལམ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ཤེས་ཀཽཎྜི་ནྱ་ལ། ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་མཐོང་ལམ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས། ཨ་ལ་ལ། ཨ་ལ་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ཞེས་འབྱུང་བས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་འཁོར་བྱ་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་པོ་སེམས་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པར་མྱུར་དུ་འགྲོ་བ་དང་། བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་སྤང་བྱའི་ཐོབ་པ་བཅོད་པས་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད། རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱིས་བྲལ་ཐོབ་འཛིན་པས་རྒྱལ་བ་རྣལ་དུ་འགོད་པར་བྱེད། ཁམས་གོང་གི་བདེན་པ་ལ་འཕར་འདོད་པའི་མཁྱེན་པ་ལ་འབབ་པས་ན་རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ལོ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོགས་མཐོང་ལམ་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ལྟ་བ་རྟོགས་པ་རྩོལ་བ་དྲན་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐོང་སྤང་གི་རྟོག་པ་གཅོད་པས་རྩིབས་པ་དང་ངག་ལས་མཐའ་འཚོ་བ་རྣམས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རང་བཞིན། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྟེན་བྱེད་པས་ལྟེ་བ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དམིགས་པ་ལ་སེམས་འཛིན་པས་མུ་ཁྱུད་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་འཁོར་ལོ་དང་འདྲ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། མཛོད་དུ། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མཐོང་བའི་ལམ། །མྱུར་བར་འགྲོ་སོགས་རྩིབས་སོགས་ཕྱིར། །ཞེས་སོ། །དོན་དུ་ན། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རང་བཞིན་ནི་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་། རྟོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའོ། །དང་པོ་ནི། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་གྱི་རང་བཞིན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་ནི་ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་ཡུལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་འཕོ་བ་དང་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ལྟར། སློབ་མའི་རྒྱུད་ལ་རིམ་གྱིས་འཕོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་འཁོར་ལོ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་ཞེས་སོ། །རང་རྒྱལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་དུ་མི་འོང་བས་དེས་བསྐོར་བ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་དུ་མི་འོང་ཡང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲིན་ལས་སྐྱེས་པས་དེའི་འཁོར་དུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་འཇུག་པར། ཉན་ཐོས་སངས་རྒྱས་འབྲིང་རྣམས་ཐུབ་དབང་སྐྱེས། །ཞེས་བཤད་པས་སོ། །བཞི་པ་ལ་རྒལ་བ་དང་། ལན་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བ་ན། དེ་དག་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་ཞེས་ཤུགས་ལ་དམ་བཅས་པས་ན། སྔར་བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་བསྟོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་རྩོམ་ན། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དུ་གཞི འམ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཆེད་དུ་གཉེན་པོའམ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་རྣམ་པ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བརྗོད་བྱ། བསྡུས་པ་མཛད་གྲང་ལ། ཕྱོགས་དང་པོ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་གཞི་བསྡུས་པ་ལྟར་ན། བསྟན་བཅོས་འདི་རྩོམ་པའི་འབད་པ་དོན་མེད་དེ། ཆོས་མངོན་པ་དང་ཟློས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འདི་ལས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ལས་མ་སྨོས་པའི་གཞི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་དེ་འབྱུང་བ་མེད་པས་སོ། །ཕྱོགས་གཉིས་པ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤང་པའི་དོན་དུ་གཉེན་པོ་མ་ལུས་པ་བརྗོད་བྱར་བསྡུ་བར་འདོད་ན། མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་བཅས་པ་སྟོན་ནམ། འོན་ཏེ་གཉེན་པོ་ཡན་གར་བ་སྟོན། དང་པོ་ལྟར་ན། གཉེན་པོ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྩོམ་པར་འགལ་ལ། གཉིས་པ་ལྟར་ན་གཉེན་པོ་དེ་གང་གི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདིས་གཉེན་པོ་རྣམ་བྱང་གི་དངོས་པོ་ཙམ་ཞིག་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་མ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་སྔ་རབས་པ་དག་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་བཅས་པར་སྟོན་ན། མངོན་པ་དང་ཟློས་པའི་སྐྱོན་འཕེན་པ་ནི། རང་ལ་ཡང་མཚུངས་ལ། ཅི་སྟེ་དེ་དག་གི་ལུགས་ལ་གཞི་ཁོ་ན་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པས་ཞེས་ཟེར་ན། འདིར་ཡང་མཚུངས་ཏེ། གཉེན་པོ་དང་བཅས་ཏེ་སྟོན་པས་སོ། །དེས་ན་གཞི་ཡང་སྟོན་ན། འདིའི་བརྗོད་བྱ་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་འགལ། ཞེས་པའོ། །ཕྱོགས་གསུམ་པ་ཤེས་བྱ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ་བསྡུས་པ། རྣམ་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་བསྡུས་ན། རྣམ་པ་ཙམ་བསྟན་པར་འགལ་ལ། གཞི་མེད་པ་བསྡུས་ན། དོན་མེད་དེ། སྐྱེས་བུར་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་དོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པ་གཞི་ངེས་པ་ཙམ་ཞིག་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་དོན་རྟོགས་པ་མེད་པས་སོ། །འདི་ལྟར་རྣམ་པ་གཞི་དང་མ་འབྲེལ་བས་བཟློག་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲོ་འདོགས་མི་ཆོད་པས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་མི་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་ལས་གཞན་ཡང་བརྗོད་བྱ་བསྡུས་པ་མི་སྲིད་པས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་དོན་མེད་དོ་སྙམ་དུ་གཞན་དག་སེམས་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་བཞི། ལན་མདོའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་དགོད། ལུང་གི་དོན་བཤད། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱན་གྱི་གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་གང་རུང་རེ་རེ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བསྡུས་པས་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་ཕྱོགས་གསུམ་ཆར་གྱིས་ཀྱང་རྒྱན་གྱི་བརྗོད་བྱ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེར་ཐལ། འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བརྗོད་བྱར་བསྡུས་པས་སོ། ཁྱབ་སྟེ། ཉན་རང་བྱང་སེམས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ནི། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་གསུམ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་སྟོན་པ་ན་དམིགས་ཡུལ་གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་དགོས་པས་སོ། །རྟགས་གྲུབ་སྟེ་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཤེར་ཕྱིན་ལ་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟོད་ན་ཤུགས་ཀྱིས་དེ་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་རྒྱན་རྩོམ་པར་དམ་བཅས་པས་སོ། ཁྱབ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་གཞི་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་ལ། བྱང་སེམས་དང་བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་ལམ་ཤེས་དང་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་བསྡུས་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། བར་མ་དང་། བསྡུས་པ་དང་། རྒྱས་པའི་ལུང་བགོད་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ་མདོར་རྒྱས་གཉིས། དང་པོ་ནི། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བསྡུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་ཚིག་བར་མ་ཉེར་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་པ་ལས་རང་གི་ཉན་ཐོས་ཉོན་མོངས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བོས་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཉན་རང་རྣམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གཉིས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །

གཉིས་པ་ལ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་གཞི་ཤེས་ཀྱིས་ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་བསྡུ་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཞུ་བ་ནི། བཅོན་ལྡན་འདས་ཞེས་རང་གི་སྟོན་པ་ལ་བོས་ནས། རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལན་ནི། རྣ་བ་གཏོད་དུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རབ་འབྱོར་ཞེས་བོས་ནས། ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་སོགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང་། མིག་སོགས་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་ཀྱང་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ལ། ཉན་རང་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་ཙམ་དུ་ཤེས་ཀྱིས། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ལམ་ཤེས་པ་མེད་ལ། རྒྱུ་འབྲས་ངོ་བོའི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་ཡང་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པས་རྣམ་མཁྱེན་ཡང་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཉན་རང་རྣམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང་དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་གི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། མཁྱེན་པ་གཞན་གཉིས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་བསྡུ་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ཞུ་བ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བོས་ནས། ཞེས་སོ། །ལན་ལ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལམ་གསུམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་ཚུལ། ཐབས་ཀྱི་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱ་བའི་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ། རབ་འབྱོར་ཞེས་བོས་ནས་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་གོ་བགོས་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་དང་། རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དེའི་སྟེང་དུ་གཟུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་ལམ་གང་ཡིན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་སྒོམ་བྱུང་གིས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་། ལམ་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐོས་བསམ་གྱིས་ངེས་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་སྦྱོར་ལམ་དུ་སྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་མཐོང་ལམ་དུ་རང་བཞིན་མི་དམིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་དེ་དག་ཀྱང་། སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཉན་རང་གི་རྟོགས་པ་ས་དང་པོར་རྫོགས་ཏེ་དེར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤངས་པ་ས་བརྒྱད་པར་རྫོགས་ཏེ་དེར་ཉོན་སྒྲིབ་མ་ལུས་པ་སྤངས་པས་སོ། །ཐེག་ཆེན་གྱི་ཇི་ལྟ་བའི་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ས་དང་པོ་ནས་ཐོབ་ལ། ཇི་སྙེད་པའི་རྟོགས་པའི་རིགས་ས་བརྒྱད་པ་ནས་རྫོགས་ཏེ། དེར་སྟོབས་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུན་མཐའི་མཇུག་དུ་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐོབ་བོ། །རྒྱན་དུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དེས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་སྦྱོང་བར་བྱེད། །གཞན་ནི་ཇི་བཞིན་རྣམ་འཇོམས་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་བྱེད། །ཅེས་པ་ལྟར། དེ་དག་གི་ལམ་གྱི་བྱ་བ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། སེམས་ཅན་སྨིན་པ་སོགས་ཀྱང་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་གྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་བྱའམ་ཞེ་ན། དེ་ལ་དམིགས་བསལ་སྟོན་པ། ལམ་དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་སྤྲོས་བྲལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཚུལ་གྱིས་མངོན་སུམ་དུ་ནི་མི་བྱའོ། །གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་བྱའམ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཡོས་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའི་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་པ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐལ་བ་དང་འཚམ་པར་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་གྱིས་སྨིན་པར་མ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྣོད་དང་བཅུད་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་མ་བྱས་པ་སྟེ། གནས་སྐབས་དེ་དག་དུ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་ན་གཞན་དོན་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞི་བའི་མཐར་ལྷུང་བར་འགྱུར་བས་སོ། །རྫོགས་མིན་སྦྱངས་པ་བྱས་ན་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་གཟུགས་སྐུ་ལས་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བ་དང་མཐུན་པའི་ཕྲིན་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྔ་རབས་པ་དག་གིས། རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་པ་མ་བྱས་པ་གསུམ། ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱ་བའི་དམིགས་བསལ་དུ་བྱེད་པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། སྤྱིར་བཏང་དམིགས་བསལ་གྱི་སྒྲ་ནི་དོན་འགལ་བ་ཞིག་དགོས་ན་འདིར་དེ་དག་ལ་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་པ་གསུམ་དམིགས་བསལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་། སྤྱིར་བཏང་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་ཚུལ་ལ་བློ་ཁ་མ་ཕྱོགས་ཏེ། རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་པ་གསུམ་ནི། འདིར་ཤུགས་ལ་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། སྒྲས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་དང་། སྤྱིར་བཏང་དམིགས་བསལ་ནི་སྒྲའི་དངོས་ཟིན་ལ་རྩི་སྟེ། དཔེར་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགྲ་བཅོམ་པ། ཟག་པ་ཟད་པ། ཤ་སྟག་ཅེས་སྨོས་ནས། གང་ཟག་གཅིག་མ་གཏོགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་དགའ་བོའོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་འདིར། རྫོགས་སྨིན་མ་སྦྱངས་པར་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པར་དངོས་སུ་བསྟན་ནས། དེ་གསུམ་བྱས་ནས་མངོན་དུ་བྱར་རུང་བར་ཤུགས་ལ་བསྟན་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་སྤྱིར་བཏང་དམིགས་བསལ་གྱི་དོན་མེད་དེ། དེ་དག་གིས་ལམ་གྱི་བྱ་བ་བྱ་ལ་ཞེས་སྤྱིར་བཏང་དུ་སྦྱར་ན། དེ་དག་གིས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱ་ཞེས་པ་དམིགས་བསལ་དུ་བཤད་ན་འགྲིག་དུ་རུང་ངོ་། །འདིར་ཡང་དག་མཐར་ཁ་ཅིག་རིན་པོ་ཆེ་བུ་སྟོན་ཆོས་ཉིད་དྲི་བྲལ་ལ་འཆད་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། རྫོགས་སྨིན་མ་སྦྱངས་པར་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར། དེས་ན་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་པར། །མྱ་ངན་འདས་པ་མི་ཐོབ་སྟེ། །འོད་དང་འོད་ཟེར་སྤངས་ནས་ནི། །ཉི་མ་ལྟ་བར་མི་ནུས་བཞིན། །ཞེས་པའོ། །གཞན་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ལ་འཆད་པ་ཡང་མ་འབྲེལ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་ལྟར་རོ། །ཆད་པའི་མྱང་འདས་ལ་འཆད་པ་ལ་ནི། རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་ནས་དེ་མངོན་དུ་ བྱེད་པ་ཧ་ཅང ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་མ་ཕྱེ་བའི་སྤྱི་ཙམ་བཟུང་ལ། དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་རྟག་ཏུ་དེ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ཙམ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདས་ལམ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་དུ་མི་རུང་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་འདི་ཡོད་དེ། གདམས་པ་འདི་ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དབང་བྱས་སམ། འོན་ཏེ། དེ་མ་ཆད་ཀྱིས་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། མི་རིགས་ཏེ། ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་རྣམ་པར་ཀུན་ཏུ་རྫོགས་བྱང་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པས་དུས་མ་ཡིན་པས་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། ཡང་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་དུ་ཉོན་སྒྲིབ་མ་སྤངས་ལ། དེ་མ་སྤངས་པར་ཡང་། ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ས་མཚམས་མ་ཕྱེ་བར་བྱང་སེམས་སྤྱིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ལ་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་དུ་ཡང་ཉོན་སྒྲིབ་མ་སྤངས་ཀྱང་རྫོགས་སྨིན་མ་སྦྱངས་པར་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་ནུས་པས་དེ་དག་ལ་ལྟོས་ཏེ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་གི་ཡོན་ཏན་མ་ཐོབ་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་དུ་ནི་ཐོབ་ཟིན་གྱི་ཡོན་ཏན་མི་ཉམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་བྱེད་པ་གདམས་པ་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ཞུས་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལན་ནི། རྣམ་པ་ངོ་བོ་གང་དག་དང་རྟགས་འབྲས་བུ་གང་དག་དང་། མཚན་པ་རྒྱུ་གང་དག་གིས་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྗོད་ཅིང་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་བསྡུས་པའི་ལུང་འགོད་པ་ནི། བར་མ་ལས་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་ཚུལ་གསུངས་པ་དེ་བཞིན། མདོར་བསྡུས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ལས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཡུམ་ལ་བསླབ་ཅེས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་སེམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་བསླབཔར་འདོད་པས་ཀྱང་ཡུམ་ལ་བསླབ་ཅེས་སོགས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་རྒྱས་པའི་ལུང་འགོད་པ་ནི། རྒྱས་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་པ་ལས་ཀྱང་། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་ས་ལ་བསློབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བསྡུས་བྱེད་ཀྱི་མཁྱེན་པ་གསུམ་མདོ་ལས་བསྟན་པ་དེ་ལམ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་གཉིས་ཏེ། གཞི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང་། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལམ་ཤེས་དང་རྣམ་མཁྱེན་དང་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་དེ། གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དམིགས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཞིའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དམིགས་ནས། རྣམ་པ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་བདག་མེད་པའི་རྟེན་ཅན། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་ཉོན་སྒྲིབ་གྱི་རྩ་བ་ཕུང་པོ་ལ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་སྤངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ལས་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱང་གཉིས་ཏེ། ལམ་གསུམ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པས་བྱེད་ལས་ཅན་ནོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་མཁྱེན་དང་ཡང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་གནས་ལ། གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དམིགས་པ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་རང་གི་སྤང་བྱ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པ་དང་། རྣམ་པ་རྫོགས་སྨིན་མ་སྦྱངས་པར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་གདུལ་བྱའི་སེམས་ཅན་འཁོར་དུ་མ་འདུས་པ་བསྡུས་པ་དང་། སོགས་པས་བསྡུས་པ་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ནོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱང་གཉིས་ཏེ། རྗེས་མཐུན་པ་དང་། མཚན་ཉིད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་དུ་སྟོབས་སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྗེས་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་གནས་སོ། །གཉིས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དམིགས་པ་རྒྱུ་འབྲས་ངོ་བོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས། རྣམ་པ་གདོད་མ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རྟེན་ཅན། འབྲས་བུ་གཞན་དོན་དང་། རང་དོན་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐའ་གཏུགས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་དང་། གཉིས་པ་ལ་རྟོགས་པ་དང་སྤངས་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཆོས་ཉིད་དྲི་བྲལ་རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པ་དང་། གཉིས་པ་ནི། མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དང་། ཟག་མེད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ལེན་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྤངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །

བཞི་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བསྡུས་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ནི་འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་རིལ་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་མཐའ་དག་བརྗོད་བྱར་བསྡུས་པས་སོ། །ཅེས་འགྱུར་འདི་ལྟར་ན། དེ་བཞིན་དུ་འཆད་དགོས་ཀྱང་། ཧ་ཅང་འགྲིག་པར་མ་མཐོང་ངོ་། །དེས་ན་འགྱུར་འདི་མ་དག་པ་འདྲ་བས། གཞི་དང་གཉེན་པོ་དང་རྣམ་པ་མཐའ་དག་བསྡུས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རིལ་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྒྱུར་ནས་བཤད་ན་འགྲིག་པར་སྣང་ངོ་། །