འབེལ་གཏམ།
༈ ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་དོན་བཞིན་དུ་གཏམ་སྟོན་ཅིང༌། ཆོས་བཞིན་དུ་
གདུལ་བྱ་སྐྱོང་བས་དགེ་སློང་ཆོས་སྨྲ་བའོ། །ཞེས་གྲགས་པ་དོན་དང་ལྡན་པ་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་པོའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་རྙོག་པ་མེད་པ་སྤྱི་བོས་ལན་བརྒྱར་བླངས་ཏེ། སྐལ་བཟང་གི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་སྨན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་ཀྱི་རྔ་བོ་ཆེ་རྡུང་ཞིང་གྲགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རིགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་འབེལ་བའི་གཏམ་གྱིས་ཕུ་དུད་བྱ་བའི་སླད་དུ་དེང་ཚུལ་གཉིས་ཤིང་རྟའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ལས་འཕྲོས་པའི་ངག་གི་ཕྲེང་བ་ཟིལ་པའི་ཐིགས་པ་ཙམ་ཞིག་སྤེལ་བ་ལ་བདག་སྤོབས་པར་བགྱིའོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ན་སྨྲ་བ་པོ་གཞན་གྱིས་སྨྲ་མི་ནུས་ཤིང་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་ཕྲ་བ་གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་སྒྲོ་སྐུར་དང་བྲལ་བའི་དོན་ལེགས་པར་འདོམས་པའི་སེང་གེའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་སྒྲོག་པར་མཛད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཕྲ་བ་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། ཆོས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ཕྲ་བ་ཕྲ་བ་དག་སྟོན་ཞིང་ཁྱུ་མཆོག་གླང་པོ་ཆེའི་གནས་སུ་ཞལ་གྱིས་འཆེས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་བཅོད་བརྒྱད་པོ་ཉིད་དེ། དེ་རྣམས་ལས་ཁམས་བཅུ་བདུན་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ནི་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། །དེ་དག་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་འདུས་པ་ཙམ། བློ་ནི་གསལ་ཞིང་རིག་པའི་རྒྱུན་ཙམ་ཡིན་ལ་གང་འདུས་པ་མེད་ན་གཟུགས་མེད། གང་གསལ་བའི་རྒྱུན་མེད་ན་བློ་མེད་པར་ནི་འགྲུབ། གང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མ་དམིགས་པས་
རྡུལ་མེད། གང་སྐད་ཅིག་མའི་འགྱུར་བ་མེད་པས་བློ་མ་མཆིས་པར་ཡང་གྲུབ་བཞིན་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཡོད་དོ། །ཞེས་སྨྲ། འོན་ཏེ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། གཟུགས་དང་ཤེས་པ་མེད་ན་དེའི་གནས་སྐབས་ཡོད་དུ་ག་ལ་རུང༌། གནས་སྐབས་ལས་གཞན་པའི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱང་མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྨྲ་བར་ནུས། འོན་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་པར་བཞག་པ་དེ་ཉིད་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། ཅི་འདུས་མ་བྱས་དེ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ཏེ་བཞག་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་མིང་གིས་བཏགས་པ་དང༌། གཞན་བཀག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཞག་པ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོ་སྒྲུབ་པའི་བློས་སྤྲོས་པ་ཁོ་ན་ལས། རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལྕགས་ཀྱུ་མེད་ལ། ཅི་སྟེ་རྒྱུ་ལས་མ་བཞག །རྐྱེན་ལས་མ་བཏགས་པ་ཞིག་ན་ནི། ཤེས་བྱའི་ཁོང་ན་མི་གནས་ཏེ། སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པའང་མ་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་གང་ཡང་ཡོང་ཡེ་མ་མཆིས་པ་དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བླ་དྭགས་སུ་གདགས་མོད་ཀྱི། གང་དེ་ཉིད་དུའང་གནས་པ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་གྲུབ་པ་མེད་པའི་གནས་ལུགས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བརྡར་བྱ་བ་ལས་ཅི་ཞིག་རུང༌། དེ་ལྟ་བས་ན་ཚིག་དང་ཡི་གེས་བརྗོད་པས་མི་མཚོན་ཞིང༌། ངང་གིས་མཚན་མའི་རྡུལ་ཤིན་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་པ་འདི་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་དེ་སྐད་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཇི་ལྟར་ཆོས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་སྟོན་ཞེ་ན་འདི་ལྟར་ཆོས་གང་ཡང་རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་ཆོས་འདི་སྣང་དུ་རུང་སྟེ། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་འདི་དག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་རྟག་པ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྒྱུ་འབྲས་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་ལོག་པ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་མེད་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི་རང་གི་དངོས་རྒྱུ་ནུས་པ་ཐོགས་མེད་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པའི་ཤེས་བྱར་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་འཇོག་སྟེ། སུ་ཞིག་གིས་དེ་ལྟར་འཇོག་ན། འདས་པའི་ཆོས་དང་མ་འོངས་པའི་ཆོས་དང་ད་ལྟ་བའི་ཆོས་དང་མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཆོས་ཞེས་ཀུན་ཏུ་ཚད་མར་གྱུར་པའི་བློས་འཇོག་གོ །དེ་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་དེའང་ཡུལ་འཇལ་བ་ལ་མི་བསླུ་བ་དེའི་ཕྱིར་འཇོག་པས་དེ་འཇོག་པའང་ཡུལ་ལ་ལྟོས། ཡུལ་དེ་ཉིད་ཀྱང་འདོགས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་འཇོག་པའང་ཚད་མ་ལ་ལྟོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའ་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དང་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཀྱི་ཐ་སྙད་པའི་བློ་གནོད་མེད་ཀྱིས་ཀྱང་དམིགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཆོས་རང་མཚན་དུ་གྲུབ་པ་དུས་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ལོག་པའི་བློས་བཞག་པ་ལ་གོམས་པའི་དབང་གིས་རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམས་ཉེ་བ་དང་རིང་བ་བཞིན་དུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་པས་
རྒྱུ་འབྲས་སུ་གྱུར་ཅིང༌། ཟླ་བ་དང་བསིལ་ཟེར་བཞིན་དུ་འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེས་ཏེ། མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད་འདུ་བྱེད་ལས་རྣམ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་ལས་མིང་གཟུགས། མིང་གཟུགས་ལས་སྐྱེ་མཆེད་སྐྱེ་མཆེད་ལས་རེག་པ། རེག་པ་ལས་ཚོར་བ། ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པ། སྲེད་པ་ལས་ལེན་པ། ལེན་པ་ལས་སྲིད་པ། སྲིད་པ་ལས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བ་ལས་རྒ་ཤི་རྒ་ཤི་ལས་ཀྱང་མ་རིག་པ་སོགས་སྔ་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རིམ་པས་འཁོར་བའི་འཁོར་ལོ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པར་བརྒྱུད་ཅིང་འཁྱམས་པའི་སེམས་ཅན་བདེ་བ་ལ་འདོད་ཅིང་དོན་དུ་གཉེར་བ་བཞིན་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་ཕྱོགས་ཤིན་ཏུ་ལྷུར་ལེན་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་མོས་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་བཟློག་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ལ་རྨོངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཕན་པ་མཐའ་དག་གི་འབྱུང་གནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་ལས་སླར་མི་ལྡོག་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་སྐྱོན་མ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་སྐད་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །གང་ཡང་ཁོ་བོས་འབེལ་བའི་གཏམ་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཚུལ་གཉིས་ཟབ་མོའི་གཞུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོ་བོ་ཙམ་དུ་ནི་བརྟགས་པར་རིགས་སོ། །ཕྲ་མོ་ནི་འཁྲུལ་པར་འཁུམ་མོད་ཀྱི་གང་ཟག་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་མ་ཟུམ་པ་དེ་དག་གིས་བཟོད་པར་མཛོད་ཅིག །ཅེས་པའང་ཆུ་རྟ་ཧོར་ཟླ་ལྔ་པའི་ཚེས་གསུམ་གྱི་ཉིན་གཞོན་ནུ་འཇིགས་མེད་པས་ཇ་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་མྱུར་པོར་བྲིས་པའོ།། །།