མཐར་ཕྱིན་འབྲས་བུ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ།
༈ གསུམ་པ་མཐར་ཕྱིན་འབྲས་བུ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ་ལ་གཉིས། འབྲས་བུ་རང་བཞིན་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་མདོར་བསྟན་པ། དེ་མཐར་གཞན་སེམས་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། མཐར་ཐུག་གི་གྲོལ་ས་བསྟན་པ། དབྱིངས་ནང་གསལ་གྱི་སྐུ་གསུམ་བཤད་པ། ཡེ་ཤེས་ཕྱི་གསལ་གྱི་སྐུ་གཉིས་བཤད་པ། སྐུ་དང་ཕྲིན་ལས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པར་བསྟན་པ་དང་བཞི། དང་པོ་མཐར་ཐུག་གི་གྲོལ་ས་བསྟན་པ། གང་བདག་ཚོགས་རྣམ་སྒྲིབ་ཀྱིས་བསྟན། གཉིས་པ་དབྱིངས་ནང་གསལ་གྱི་སྐུ་གསུམ་བཤད་པ་ལ་བཞི། གློ་དག་གདོད་ཉ་སྟོང་ཀུན་དབྱིངས་ཀྱིས་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ། རྣམ་སྟོབས་སྣང་ཆས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་སྐུ། ཤེས་ཤེས་སོ་ཐིམ། མཁྱེན་ཤིན་གང་གིས་ཞི་བ་ཆོས་སྐུ་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་སྐུ་གསུམ་གྱི་དོན་བསྡུ་བ་ལ་གསུམ། སོ་གཅིག་དངོས་གོས་ཀྱིས་སྤྲོས་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པར་བསྟན། ངག་རྟོག་བློ་ལས་ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་གི་ཡང་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་པར་བསྟན། འདྲེན་ཟབ་དུས་རྣམ་རང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་
བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཕྱིར་གསལ་གྱི་སྐུ་གཉིས་བཤད་པ་ལ། ལོངས་སྐུ་བཤད་པ། སྤྲུལ་སྐུ་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ལོངས་སྐུ་བཤད་པ་ལ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ལོངས་སྐུ་བཤད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལོངས་སྐུ་བཤད་པ། ལོངས་སྐུ་གཉིས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བ་དང་གསུམ། དང་པོ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ལོངས་སྐུ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས། དང་པོ་མཁྱེན་ཐུགས་གནས་ངེས་མཚན་གྱིས་མདོར་བསྟན། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། གནས་དུས་སྟོན་པ་འཁོར་ཆོས་དང་ལྔ། དང་པོ་གནས་ལ་བཞི། གནས་ཡེ་མཁའ་མནན་གྱིས་ཞིང་ཁམས། གཞལ་རྟ་ཕ་སྣམ་བདེས་གཞལ་མེད་ཁང་པ། རྔ་བླ་ཆུ་གྲངས་ཀྱིས་རྒྱན་དང་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར། རྟེན་བརྟེན་འཕྲོག་ཤང་གིས་གདན་ཁྲི་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་དུས་དུས་ཞེས་པའི་རྐང་པ་གཅིག་གིས་བསྟན། གསུམ་པ་སྟོན་པ་འཕོ་རྣམ་འོད་རང་ཁས་བསྟན། བཞི་པ་འཁོར་རང་སྒོས་བསྟན། ལྔ་པ་ཆོས་རང་སྒྲས་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་འབྲས་བུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལོངས་སྐུ་བསྟན་པ་ལ། སྟེང་ཁང་ཞི་བ་དང༌། འོག་ཁང་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ་དྲུག་སྟེང་དབང་གི་མདོར་བསྟན། དམ་ཀུན་
གྱིས་ལོངས་སྐུའི་སྣང་གཞི། འགྲོ་རིགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་རྣམ་རོལ། རང་གཙོས་ལོངས་སྐུ་དངོས། ཕུང་གདན་གྱིས་དེ་དང་དེ་དག་བྱ། འདི་བླ་ཇིས་གཞི་གནས་དང་རྣམ་གྲངས་མཚུངས་པར་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་འོག་ཁང་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བསྟན་པ་ལ། རང་སྣང་ལོངས་སྐུའི་ཁྲོ་བོ་དང༌། གཞན་སྣང་གདུལ་བྱ་བསྟན་པའི་འཁོར་གཉིས། དང་པོ་ལ། གནས། གཙོ་བོ། །འཁོར། དོན་བསྡུ་བསྟན་པ་དང་གཞི། དང་པོ། གནས་ལ་གཉིས། འོག་འབར་སྒོ་རྟས་ཕོ་བྲང༌། རྡོ་ཐབས་ཉི་འཇིགས་གཏུམ། བརྗིད་ཞེ་དྲེག་གིས་གདན་ཁྲི་བསྟན། གཉིས་པ་གཙོ་བོ་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། འཁོར་ཆེ་ཉི་ཞབས་ཞིས་ཡབ། གནམ་རྩ་ལྷག་ཡབ་ཀྱིས་ཡུམ། སྲིད་བཅོམས་དབུས་སྐུའི་ཆེ་བ་བསྟན། གསུམ་པ་འཁོར་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། དབང་གློ་རྣམ་དཀྱིལ་གྱིས་དཀྱིལ་འཁོར་དང་པོ་ན་བཞུགས་པ། གཉིས་གསུམ་གྱིས་ཁྱམས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་ན་བཞུགས་པ། ཀུན་འབར་གྱིས་སྒོ་གསུམ་ཀའི་སྒོ་མ་དང་འཁོར་སྤྱིའི་ཁྲོ་ཚུལ་བསྟན་ནོ། །བཞི་པ་དོན་བསྡུ་བ། འདི་གཞི་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་གཞན་སྣང་གི་འཁོར་བསྟན་པ་ལ་གཉིས། བཞི་ལྔ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་དགུས་འཁོར་དངོས་
བསྟན། ལོག་བགེགས་དེས་དེ་ཉིད་གཞན་སྣང་དུ་བསྟན་པའོ། །གསུམ་པ་ལོངས་སྐུ་གཉིས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བ་ལ་བཞི། ཆོས་ཕུན་གང་སངས་རོལ་གྱིས་གཙོ་འཁོར་དགོངས་པ་དབྱེར་མེད་དུ་བསྟན། ཀུན་གསུང་རང་གཅིག་གིས་ཕན་ཚུལ་གཟིགས་ཚུལ་བསྟན། དུས་བླ་དག་མཐོང་འགལ་གྱིས་གཞན་དུ་མི་སྣང་བར་བསྟན། འདས་ངེས་བཞུགས་གཙོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་སྣང་ཉག་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་སྤྲུལ་སྐུ་བཤད་པ་ལ། རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ། འགྲོ་འདུལ་སྤྲུལ་པ། སྣ་ཚོགས་སྤྲུལ་པ་བཤད་པ་གསུམ། དང་པོ་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ་ལ། བགྲངས་པའི་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ། གནས་པའི་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ། འོག་མིན་མཁའ་སྤྱོད་ཀྱི་གནས་བཤད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་བགྲངས་པའི་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ། དེ་འདུལ་རང་སྣས་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ་མདོར་བསྟན་ནས་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ་མཚམས་སྦྱར། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བདུན། གནས། སྟོན་པ། ཡེ་ཤེས། འཁོར་དུས། སྦྱང་བྱའི་ཁྱད་པར། ཕྱེད་སྤྲུལ་དུ་གདགས་པའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་གནས་རྒྱལ་དབྱིངས་འཕོས་ཀྱིས་སྤྱིར་བསྟན། དབུས་ལྷོ་བྱང་གིས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན། གཉིས་པ་སྟོན་པ་གཟུགས་མཚན་གྱིས་གཙོ་བོ་རིགས་ལྔ་དང༌།
ཞི་ཡེ་བཞིས་རིགས་ཆུང་གི་རིགས་ལྔ་བསྟན། གསུམ་པ་ཡེ་ཤེས་ལ་ལྔ། ཆོས་ནམ་གྱིས་ཆོས་དབྱིངས། མེ་མངོན་གྱིས་མེ་ལོང༌། མཉམ་སྲིད་ཀྱིས་མཉམ་ཉིད། སོར་ཆོས་ཀྱི་སོར་རྟོགས། བྱ་ཆགས་ཀྱིས་བྱ་གྲུབ་བསྟན་ནོ། །བཞི་པ་འཁོར་ལ་གཉིས། འཁོར་སྐུ་བྱད་ཀྱིས་སྟོན་པས་ཆོས་སྟོན་ཚུལ་དང༌། དབྱང་སྦྱངས་ཀྱིས་འཁོར་གྱིས་སྒྲིབ་པ་སྦྱངས་ཚུལ་ལོ། །ལྔ་པ་དུས་ལ་གསུམ། དུས་ཞེས་པས་སུ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ། འཇིག་མི་སྟོན་ཞེས་པས་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ། འཆི་ཞེས་པས་དེ་ཕྱིར་རྟག་པར་བསྟན་པའོ། །དྲུག་པ་སྦྱོང་བྱའི་ཁྱད་པར་ལ་གསུམ། གདུལ་ཞེས་པས་སྦྱང་བྱ། གང་སྟོན་གྱིས་སྦྱོང་བྱེད། གནས་མཐོང་རིམ་གྱིས་སྦྱང་འབྲས་བསྟན་པའོ། །བདུན་པ་ཕྱེད་སྤྲུལ་དུ་གདགས་པའི་འཐད་པ་ལ་གཉིས། ཞིང་གཞན་དེ་འཁོར་བསྡུས་ཀྱིས་འཐད་པ་དངོས་དང༌། ཉི་ཞེས་པས་དེའི་ཁུངས་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་གནས་པའི་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པ་ལ། གང་ལ་སྣང་བ་དང༌། གང་སྣང་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁྱད་རང་མཆོག་གིས་དང་པོ་རིག་པ་རྩལ་གྱི་དབང་ཐོབ་བ། ཉིན་མཚན་གྱིས་བར་དུ་ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གོམས་པ། རྟོགས་ཆོས་སས་
ཐམ་ས་ཐོབ་དང་སྐལ་པ་མཚུངས་པར་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་གང་ལ་སྣང་བ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་བཅུ་སྤྲུལ་པའི་ཞིང་མདོར་བསྟན། རྣམ་གྲོལ་དབུགས་ཆེན་འབྱིན་པ་ལྔ་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་གཞི་ཞེས་པའི་རྐང་པ་གཅིག་གིས་བསྟན། གཉིས་པ་རྣམ་གྲོལ་དབུགས་ཆེན་འབྱིན་པ་ལྔ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ལ། འོག་ཞི་བའི་ཞིང་ཁམས་དང༌། སྟེང་ཁྲོ་བོའི་ཞིང་ཁམས་གཉིས། དང་པོ། འོག་ཞི་བའི་ཞིང་ཁམས་བསྟན་པ་ལ། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་གནས་བསྟན་པ་ལ། གཞལ་ཡས་ཁང་བསྟན་པ་དང༌། ཞིང་ཁམས་ཀྱི་རྒྱན་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ་གཉིས། ཁྱད་ཤར་པད་སྒོས་གཞལ་ཡས་ཁང་དངོས་དང༌། ཟུར་གཡེར་རྣམ་ཕྱོགས་ཀྱིས་དེའི་རྒྱན་བསྟན། གཉིས་པ་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་རྒྱན་བསྟན་པ་ལ་གཉིས། ཕྱི་ཏཱ་ཞེས་པས་རྟེན་ལྗོན་པའི་ཚལ་དང༌། ཤང་ནེ་རི་ལྷ་གསེར། གཡུ་དུང་སྙན་ཞེས་པས་བརྟེན་པ་ལྷའི་བྱ་ཚོགས་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། དེ་ཉོན་སྤྱང་ཅེས་པས་ཆུ་ཀླུང་གི་ལོངས་སྤྱོད། ཡིད་སུམ་ཕྱིས་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན། ཞིང་དུས་ཞེས་པས་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་སྟེང་ཕྱོགས་ཁྲོ་བོའི་་
ཞིང་ཁམས་བསྟན་པ་ལ་གང་སྣང་བ་ཞིང་གི་རྣམ་པ་དང༌། གང་ལ་སྣང་བ་འཁོར་གྱི་རྣམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཀུན་དུར་གྱིས་གནས། སྟོན་ལག་མཁས་འཁོར། འབྲས་ཞེས་པས་ཆོས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་གང་ལ་སྣང་བ་ལ། པད་ཀུན་བུས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། རྣམ་ཡིད་མ་དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་བསྟན་ནོ། །གསུམ་པ་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པར་གདགས་པའི་འཐད་པ་བསྟན་ནས་དོན་བསྡུ་བ་ལ་གཉིས། སྟོན་རང་སྤྲུལ་གྱིས་འཐད་པ་དངོས་དང༌། རང་རིག་གིས་དེའི་ཁུངས་བསྟན་ནོ། །གསུམ་པ་འོག་མིན་མཁའ་སྤྱོད་ཀྱི་གནས་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། གཞན་ས་དབང་ཡུལ་ལས་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོའི་ཞིང་སུ་བསྟན། སྐལ་ལམ་རྡོ་སྔགས་ཀྱིས་སྐལ་ལྡན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་པར་བསྟན། འདི་བསྐྱེད་གསང་རྟོག་རིས་ཀྱིས་སྐལ་མེད་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་འགྲོ་འདུལ་སྤྲུལ་པ་ལ། གདུལ་བ་བཞིའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ། འདུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ། གདུལ་བྱར་སྣང་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། གང་གིས་འདུལ་བ་བསྟན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་འདུལ་བ་བསྟན་པ་གཉིས། དང་པོ་གང་གིས་འདུལ་བ་བསྟན་པ་ལ་གཉིས། དེ་ཡི་འཇིག་གིས་ལོངས་
སྐུའི་ངང་ལས་སྤྲུལ་ཚུལ་དང༌། གནས་རང་འདུལ་གྱིས་སྤྲུལ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་བསྟན་པའོ། །གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་འདུལ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ། དང་པོ། ཕྱོགས་སྟོང་གདུལ་གྱིས་མདོར་བསྟན། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི། དེ་སྐུས་རྐུ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོས་འདུལ་བ། གསུང་གང་ཉོན་ཆོས། གསུང་མ་རྣམ་གྱིས་གསུང་ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་པས་འདུལ་བ། ཐུགས་དུས་རང་གཞན་རྫུ་མངོན་གྱིས་ཐུགས་མངོན་པར་ཤེས་པས་འདུལ་བ། ཕྲིན་ཀུན་ཀུན་གྱིས་ཕྲིན་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་འདུལ་བ་བསྟན་ནོ། །གསུམ་པ་གདུལ་བ་བཞིའི་དོན་བསྡུ་སྐུ་ཕྲིན་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་འདུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ་ལ་གཉིས། དེ་ཆོས་ཆོས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང༌། ཡེ་ཉེས་དེའི་བྱེད་ལས་བསྟན། གསུམ་པ་གདུལ་བྱར་སྣང་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། གང་ལ་གང་འདུལ་སྣང་ཚུལ། མ་ངེས་ལྔ་ལྡན་དུ་སྣང་ཚུལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྣང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་གང་ལ་གང་འདུལ་དུ་སྣང་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། དེ་འགྲོས་གང་ལ་སྣང་བ་བསྟན། ལྷ་མི་དེས་མཐོ་རིས་འདུལ་བྱེད་བསྟན། བྱ་སེང་མདོར་འདུལ་སེམས་ཀྱིས་ངན་སོང་འདུལ་བྱེད་བསྟན་ནོ། །གཉིས་པ་མ་ངེས་ལྔ་ལྡན་
དུ་སྣང་ཚུལ་ལ། འདི་ལས་གནས་ཀྱིས་གནས། རང་ཞེས་པས་སྟོན་པ། ཆོས་ཞེས་པས་ཆོས། དུས་ཀྱིས་དུས། མ་ཞེས་པས་འཁོར་མ་ངེས་པར་བསྟན་པའོ། །གསུམ་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྣང་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ། གང་རྨི་ངོ་བདག་ཟབ་ཀྱིས་མདོ་ལས་གསུང་ཚུལ་དང༌། འཁོར་སྣང་སྤྲུལ་མཇིས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྟན་པའོ། །གསུམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྤྲུལ་པ་ལ། སེམས་མེད་ལྟར་སྣང་བ། སེམས་ཅན་ལྟར་སྣང་བ། དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་སྣང་བའོ། །དང་པོ་སེམས་མེད་ལྟར་སྣང་བ་ལ་གཉིས། དེ་རང་འབུར་གྱིས་བསོད་ནམས་གྱི་ཞིང་ལྟར་སྣང་བ་དང༌། གན་མྱ་པད་གྲུ་སེམས་ཀྱིས་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ལྟར་སྣང་བ་བསྟན། གཉིས་པ་སེམས་ཅན་ལྟར་སྣང་བ་སྐྱེ་ནད་སྲིན་མིས་བསྟན། གསུམ་པ་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་སྤྲུལ་རྟོག་དོན་གྱིས་བསྟན་ནོ། །དོན་བཞི་པ་སྐུ་དང་ཕྲིན་ལས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པར་བསྟན་པ་ལ་བཞི། གང་གདུལ་ཇི་སྤྲུལ་གདུལ་རང་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ལོངས་སྐུར་ཐིམ་ཚུལ། དེ་གཅིག་ནང་ལོངས་ཀྱིས་ལོངས་སྐུ་ཆོས་སྐུ་ཆེན་པོར་ཐིམ་ཚུལ། ཡེ་དབུ་བུ་ཞི་འདིར་ཕྲ་ཐིམ་གྱིས་ཐིམ་ནས་དབྱིངས་སུ་བཞུགས་ཚུལ། གང་འགགས་ཤིན་འབྲས་ཀྱིས་དོན་གཉིས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའོ། །ཡོན་ཏན་མཐར་ཕྱིན་གྱིས་ལེའུའི་མཚན་བསྟན་པའོ།། །།