གསུམ། བོད་དུ་བསྟན་པ་བྱུང་ཚུལ།

པུ་ཏོ་བའི་ཞལ་ནས། རྒྱ་གར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་དྲུག་གི་ས་སྐོར་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྷ་མ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་འཁོར་དང་བཅས་པས་འར་ཡ་འུར་ཡ་དེ་ཙམ་ཞིག་མཛད་པ་ལ། འོ་ཅག་ལ་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བྱུང་རང་ཡང་མི་འདྲ་བ་འདི་ཁོ་ན་ཡི་རེ་མུག་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས་ཀྱང༌། བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་ལྟ་བུ་འབྲས་བུ་དང་སྒྲུབ་པའི་དུས་ཀུན་ཏུ་བོད་དུ་བསྟན་པ་མ་བྱོན། མ་དྲོས་པའི་མཚོ་འགྲམ་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལྔ་བརྒྱ་དང་བཅས་པ་བྱོན་ནས་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ལུང་བསྟན་པ་དང༌། ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་དྲངས་ནས་དེས་ཞུས་པའི་མདོ་སྡེ་གསུངས། མ་དྲོས་པ་ད་ལྟ་མ་ཕམ་དུ་གྲགས་པ་དེ་ཡིན་པར་གདའ། དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ནས་ཆུ་བོ་བཞི་འབབ། གངྒཱའི་མགོ་ཅི་ནས་ཀྱང་དེ་ལ་ཟུག་ནས་ཡོད་པར་གདའ་སྟེ་དེ་ཀུན་ཙ་ན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བོད་དུ་རྒྱས་པར་མ་གྱུར་གསུངས་པས་དང་པོ་འབྲས་བུའི་དུས་དང་གཉིས་པ་སྒྲུབ་པའི་དུས་ཀུན་ན་བོད་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མ་བྱོན། འོ་ན་དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་བོད་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཇི་ལྟར་དུ་དར་བར་གྱུར་ཅཻ་ན། ཤ་ར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལྔ་བརྒྱ་པ་ཕྲག་བཅུ་གནས་པ་ལ། འབྲས་བུའི་དུས་ལ་གསུམ། སྒྲུབ་པའི་དུས་ལ་གསུམ། ལུང་གི་དུས་ལ་གསུམ། རྟགས་ཙམ་འཛིན་པའི་དུས་ལ་གཅིག་ལགས་པར་གདའ་བ་ལས། འོ་སྐོལ་བོད་ལ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱི་ཐ་ལ་གདོད་བྱུང་བ་ལགས་པར་གདའ་སྟེ། དེ་ཡང་འོ་སྐོལ་བོད་ལ་ཆོས་མ་བྱོན་པའི་གོང་དུ་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མས་བསྡུས་པའི་དོན་ལ་རྨོངས་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོས་གཏིབས་ནས་ཟ་འཐུང་ཤེས་ཙམ་དུད་འགྲོ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་འདུག་པའི་དུས་སུ། ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་སྙན་ཤལ་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བརྙེས། མེས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་རིང་ལ་སྲོལ་བཏོད། ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད། མངའ་བདག་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པས་རྒྱལ་པོ་མེས་དབོན་འོ་སྐོལ་བོད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཟེར་བ་ཡང་དེ་ཙུག་ལགས་གསུངས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་དང་སྒྲུབ་པའི་དུས་ཀྱི་ལྔ་བརྒྱ་པ་སྔ་མ་གཉིས་འདས་པའི་རྗེས་ནས་གདོད་བོད་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བྱོན་ཏེ། དེ་ཡང་དང་པོ་རྗེ་ཐོ་ཐོ་རི་སྙན་ཤལ་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་ཉུང་ཤས་ཤིག་འོད་དང་སྒྲ་དང་བཅས་པར་དེའི་ཁབ་ཏུ་བྱོན། གཉན་པོ་གསང་བ་ཞེས་བོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་བཏགས་ནས་གསེར་གྱི་སྐྱེམས་དང་གཡུའི་སྔོན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱས་པས་དེའི་བྱིན་བརླབས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་དེ་བགྲེས་པོ་ལས་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། དེ་ནས་ཡང་སྐུ་ཚེ་གཏུགས་པའི་བར་དུ་བཞུགས། དེ་ལ་ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས། དེ་ཀུན་ཡང་རང་ཅག་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་ཁོ་ན་ཡིན། རྒྱལ་པོ་དེ་ཀུན་ཏ་ས་བཅུའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པར་ཡང་གསུངས་གསུངས། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་དེ་འདའ་བའི་དུས་ན་ཞལ་ཆེམས་སུ་ང་རྒས་པ་ལས་གཞོན་ནུར་གྱུར་ནས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ལ་མི་ཚེ་གཉིས་སུ་བསྡད་དུ་བྱུང་བ་ཡང་གཉན་པོ་གསང་བ་ལ་མངོན་མཆོད་བྱས་པའི་བྱིན་བརླབས་ཡིན་པས། ད་ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་འདི་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ན་བདེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་འབྱུང༌། མི་བདེ་བ་དང་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་བྱུང་ན་ཡང་འདི་ལ་མཆོད་པ་དང་གསོལ་བ་གདབ་པ་བྱས་ན་བཟློག་སྟེ་ཡོང༌། མི་རབས་ལྔ་ཙམ་ན་འདིའི་དོན་གོ་བར་ཡང་ཡོང་གི་བྱ་བ་གསུངས། དེ་ནས་མི་རབས་དེ་ཙམ་ན་མེས་སྲོང་བཙན་བྱུང་སྟེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་ལས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར། དེ་ཡང་དང་པོ་ཆོས་ལ་མ་ཚད་པར་ལུང་ཆོས་སྒྲུང་དང་རིགས་པའི་ཆོས་ལྡེབས་དག་ལ་ཚད་ཟེར་ཏེ། ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས། དེ་ཀུན་ཡང་མན་ངག་ཡིན་གསུངས། ཚད་པས་བསྒྱུར་དུ་བཏུབ་པར་དགོངས་ནས་ཆོས་བསྒྱུར། དོན་གྱི་གོ་བ་ཡང་སྐྱེས་པས་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་འབངས་རྣམས་དགེ་བ་བཅུ་ལ་བཀོད་པས་ཆར་ཆུ་དུས་སུ་བབ་ཅིང་ལོ་ཐོག་དུས་སུ་སྨིན། མི་ནད་དང་ཕྱུགས་ནད་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་བྱུང༌། དེ་ནས་ཡང་མི་རབས་ལྔ་ཙམ་ན་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་བྱོན་ཏེ་དེའི་སྐུ་རིང་ལ་འཛམ་བུ་གླིང་ཐམས་ཅད་མངར་འདུས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང༌། རྒྱལ་པོ་འདི་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་པ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས། རྒྱ་གར་ནས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་ཞི་བ་འཚོ་སྤྱན་དྲངས་ནས་འབངས་སད་མི་བདུན་ལ་རབ་བྱུང་ཚད་པས་བཏུབ་པར་བྱུང་བས། ཞབས་ཀྱི་ཆགས་འོག་ནས་རྡེའུ་ཕྱུང་ནས་དབུའི་མཆོད་གནས་སུ་བྱས་ཏེ། དགེ་འདུན་དེ་ནས་གཟོད་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་པུ་ཏོ་བའི་ཞལ་ནས། རང་ཅག་ཕོར་རེ་སྟེ། རང་ཅག་མིའི་འགྲོ་བ་པ་ཡིན་པ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བཏུབ་མི་བཏུབ་ཚང་བ་ཡིན། བཏུབ་བྱས་ཀྱང་ཅི་བཏུབ་ནས་སྐྲ་བཞར་བ་དང་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་དུ་བཏུབ་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་གསུངས། ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས། དེ་ཙམ་གྱི་དུས་ན་ཏ་ལྷ་མི་ཉིད་དུ་འདུག་པའི་སྦ་མང་པོ། རྗེ་གསལ་སྣང་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚང་པས་སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་ཟེར་བཏུབ་ཉིད་ཀྱང་བྱུང་བར་སྣང་སྟེ། ངན་མར་གྱི་ཀུན་ལ་མཛེས་ཀྱང་གཅིག་མཛེས་པ་ལ་ཟེར་བའི་ཚོད་ཀ་ལས་ཅི་ཡང་བཏུབ་པ་མེད་གསུངས། རྒྱལ་པོ་འདི་དང་སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་དང་སློབ་དཔོན་བོདྷི་ས་ཏྭ་གསུམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འོད་བསྲུངས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བརྒྱན་བསྲུངས་སུ་གྱུར་པའི་དུས་ན་འོ་ཅག་གསུམ་བྲམ་ཟེའི་ཁྱེའུ་བླ་མ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་ན་གདོང་དམར་གྱི་ཡུལ་དུ་བསྟན་པ་སྤེལ་ལོ་གསུངས། ཕྱིས་སློབ་དཔོན་གྱིས་རྒྱལ་པོ་ལ་སྔོན་གྱི་ཐུགས་དམ་བཞེས་པ་མ་བསྙེལ་ལམ་གསུངས་པ་ལ། དར་ཅིག་སྐྱེ་བ་མ་དགོངས་ནས་ཏུ་རེ་བཞུགས། དེ་ནས་ཐུགས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དགོངས་ནས་དབུ་ཅོག་མཛད་སྐད། རྒྱལ་པོ་མེས་དབོན་དེ་གསུམ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་མེས་དབོན་ཡིན། བར་ན་མི་རབས་ལྔ་ཙམ་ཡོད། རྒྱལ་པོ་མེས་དབོན་གསུམ་པོ་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པར་གདའ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་འདི་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ངེས་ཞེས་ཤ་ར་བས་གསུངས། དེ་ནས་མངའ་བདག་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་ཆོས་སྔར་མ་འགྱུར་པ་མང་པོ་ཡང་བསྒྱུར། སྔར་བསྒྱུར་བའི་ཞུ་ཆེན་མ་གྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཞུ་ཆེན་མཛད་ནས་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་མེས་དབོན་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་རིང་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱིན་བརླབས་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེའི་མངའ་ཐང་ནི་དགུང་དང་མཉམ། འབངས་ཀྱི་བདེ་འཆམ་ནི་ལྷ་བས་སྐྱིད། ཤེས་རྒྱ་ཡང་ལྷོ་བལ་ཀུན་ལས་ལྷག་པ་བཞིན་དུ་གྱུར། བཀྲ་ཤིས་དང་བདེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་བྱུང་བ་ལགས་སྐད། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ནས་དགེ་འདུན་བོད་དུ་བྱུང་བ་ལ་མངའ་བདག་ཁྲི་སྲོང་གི་སྐུ་ཚེའི་སྨད། འཇིང་ཡོན་གྱི་སྐུ་ཚེ་རིལ་པོ། ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་དེ་ལོ་བརྒྱ་ཙམ་ལས་མ་ལོན་པར་རྒྱལ་པོ་དར་མས་བསྟན་པ་བསྣུབས་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལྷ་ཁང་ཀུན་ན་ཆོས་ཉན་འཕྲོ་ལ་ཀེའུ་རོག་གེ་བཞག་ནས་དབུ་རུ་གཡོ་རུའི་འཁྲུག་པ་དང༌། རྒྱལ་འཁྲུག་དག་གིས་དམག་ལ་ཁྲིད་ཅིང་ཕབ། དེའི་དུས་ན་ཕྱི་རོལ་པ་སྔགས་སུ་བཅོས་པའི་སྔགས་ཉིད་དུ་གྲགས་པ་སྦྱོར་སྒྲོལ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལོག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཕེལ་བས་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་མང་པོ་བྱུང་ཞིང་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགྲིབ་པར་གདའ་སྟེ། ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས་བསྟན་པ་སྙིང་དེ་ལ་གཤའ་མ་ཞིག་བྱུང་སྟེ་ནུབ་གསུངས། དུས་དེ་ཙ་ན་དབུས་པ་ཉིད་ཀྱི་གཡོ་དགེ་འབྱུང་ལ་སོགས་པའི་དགེ་སློང་གཉིས་གསུམ་ཁམས་སུ་བྱོན་པ་ལ་བླ་ཆེན་པོས་སྡོམ་པ་བཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཟེར། འདུལ་བའི་གླེགས་བམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉིད་ཀྱིས་སྡོམ་པ་བཞེས། དེ་ནས་གཞན་ལ་བཀའ་དྲིན་གནང༌། དགེ་འདུན་དུ་ལོངས་ཙ་ན་དེ་ཀུན་ལས་སྡོམ་པ་བཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཟེར་བ་ལ། ཤ་ར་བའི་ཞལ་ནས་སྔ་མ་ཉིད་ཡིན་པ་འདྲ་གསུངས། འདིས་མཛད་པའི་མདོ་མཆོད་བྱ་བ་དེ་ཀུན་ཇོ་བོས་གཟིགས་པས་ཁྱོད་བོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུ་ག་ནས་ཤེས་པ་པཎྜི་ཏས་མཛད་པ་ཞིག་སྣང་གསུངས་ནས་མཉེས་སྐད། དེ་ནས་མཁན་པོ་བླ་ཆེན་པོ་དེས་ཡང་གོང་ཡེ་ཤེས་གཡུང་དྲུང་ལ་བསྟན་པ་གཏད་ནས་ཁོ་རང་དན་ཏིག་གི་དགོན་པར་གཤེགས། ཡང་གོང་གིས་ཀྱང་དྲུམ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ལ་བསྟན་པ་གཏད་ནས་ཁོ་རང་དམར་ཟངས་ཀྱི་བྲག་ལ་གཤེགས་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལ་དགེ་འདུན་ཡང་རྒྱས་པ་ཁོ་ནར་མ་གྱུར་ཅིང་ཚོགས་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོ་མ་བསྡུས། དྲུམ་གྱིས་ཚོགས་ཡུན་རིང་དུ་བསྡུས། དེའི་དུས་ཀླུ་མེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤེས་རབ། སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་བློ་གྲོས། འབྲིང་རྫི་དཀར་བ། ལོ་སྟོན་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག །ཚོང་ཚོར་ཤེས་རབ་སེངྒེ་སྟེ་དབུས་གཙང་གི་མི་ལྔ་བྱོན་ནས་དྲུམ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུས་ཏེ་ཡར་བྱོན་པའི་ཤུལ་ཁར་སྦ་དང་རག་ཤ་མཆེད་གཉིས་དང་མཇལ་བ་ཀླུ་མེས་ཀྱིས་མཁན་པོ་མཛད། གཞན་གྱིས་སློབ་དཔོན་དང་དགེ་འདུན་མཛད་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང༌། རྨ་དབུས་ཉིད་དུ་ཀླུ་མེས་ཀྱིས་མཁན་པོ་མཛད་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང༌། དེ་ནས་ཕལ་ཆེར་ཡེར་བར་སྟབས་སུ་བཞུགས་པ་ལས། ཕྱིས་ཀླུ་མེས་དང་སུམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྤྱིལ་གྱི་ལྗིམ་པ་ལུང་ཟེར་བ་དེ་མཛད། སྦས་ཞྭའི་ལྷ་ཁང་བཟུང༌། རག་ཤས་ལན་པ་སྤྱིལ་བུ་བཟུང༌། ལོ་སྟོན་གྱིས་ཀྱང་གཙང་དུ་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་དར་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་དཀའ་སླ་ཆེ་བའི་ཚད་མཛད། འབྲིང་གིས་ཡུན་རིང་དུ་དགོན་པ་བརྟེན། ཕྱིས་གནས་གཞི་བཟུང་ནས་མཁན་པོ་ཡང་མཛད། རྨས་ཀྱང་གནས་གཞི་དང་མཁན་པོ་མཛད་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་རིང་ལ་དབུས་གཙང་དུ་ཀླུ་མེས་སྦ་རག་འབྲིང་སྡེ། རྨ་ཚོ་ཟེར་བ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་དར་བར་གྱུར། མངའ་རིས་སུ་ཡང་དེ་གོང་དུ་རྒྱལ་པོ་དེ་ཀུན་གྱིས་པཎྜི་ཏ་དང་སྤྱན་དྲངས་ཀྱིན་དགེ་འདུན་སྤེལ་བས་དེ་ཙམ་དར་བ་མ་ནུས་པ་ལས། ཇོ་བོ་དྲུམ་གྱི་སྤྱན་སྔ་ནས་ཞེ་ཀུ་མ་ར་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ལམ་ནས་མངའ་རིས་སུ་བཞུད་པས་དེའི་མོད་རང་ལ་དགེ་འདུན་དར་བར་གྱུར་ཏེ་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཁམས་ནས་བསྟན་པའི་མེ་རོ་སླར་སོས་ཟེར། དེ་ནས་ཀླུ་མེས་ཆེན་པོ་དེས་མཁན་པོ་མང་དུ་མཛད་ནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་བསྐྱང་བར་བཞེད་པ་ལ་མ་བཏུབ་པས་ཐུགས་མུག་སྟེ་ད་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཆོས་བཞིན་དུ་བསྐྱང་དུ་མི་བཏུབ་པར་སྣང༌། གང་ཟག་སོ་སོའི་བསླབ་པ་ལ་ནན་ཏན་གྱིས། རྒྱ་གར་མཐའ་འཁོབ་ཏུ་འགྲོ་གསུངས་ནས་བཞུད་པས་བཤུལ་ཁར་གཡོ་རུར་འདས། དེ་ལ་པུ་ཏོ་བའི་ཞལ་ནས། ཀླུ་མེས་ཆེན་པོ་འདྲ་བ་ལ་འཇུ་འཆང་མི་བྱེད་པ་དེ་ཀུན་ཙ་ན་མི་རྩིས་ཆུང་ངམ། ད་ལྟ་བཙུན་ཆུང་རེ་ལ་ཡང་གྲོས་འདེབས་ན་གསུངས།